CAIVS PLINIVS MARCO SVO SALVTEM. Ergratum cfl mihi q» tam dilgenter libros auunculi mei lecticas;ut habere om/ nes uelis;quaerafque qui fint omnes*Fungar indicis partibus atq? etia quo fint ordine fcriptiinotum tibi faciam;Efl enim haec quoque fludiofis non iucunda cognitio;De laculatiohe equeflri unus.Hunc cum prefedus alae militaret;pari ingenio curaque compofuit.De uita Pompeii Secudi duo;a quo fingulariter amatus hoc memo riae amici quafi debitum munus exoluic.Bellorum Germaniae.xx.quibus omnia quae cum Germanis geflimus bella collegicdncoauit cum i Germaia militaret; fomnio moni tus. Aflitit enim ei quiefcenti Drufi Neron s effigies;qui Gennaniac lati(Time uidor ibi pen i t. Co m endabat memoriam fuam.orabatq; ut fe ab iniuria obliuionis alTererenStu/ aiofi tres;quos in fex uolumina propter amplitudinem diuifit quibus oratorem ab incu nabilis inflituit;& perfecit.Du|>ii fermonis odo fcripfit fub Nerone nouiflimis annis t cu omne genus (ludiorum erectius periculofum feruitusfeciflit. A fine» Aufidi BalTi.xxxi.Naturae hyftoriaium.xxxvii.opus dilfufum eruditu:nec minus uari um q ipfa natura.Miraris q> tot uolumina mulcaq; in his tam fcrupulofa homo occupa tus abfolueririMagis miraberis; fi fciens illu aliquadiu caufas aditalTe. DccefilTeanno. vi.& quinquagefimo.Medium tepus dilletumnmpediaimq qua officiis maximis; qua amicicia principu egilfe.Sed erat acre ingeniu;incredibi!e fludiumriumma uigilatia.Lu cubrare a uulcanalibus incipiebatmon aufpicandi caufa.fed lludedi flati a node mul/ ta. Hyeme uero ab hora feptima:uel cu tradiffime odaua;faepe fexta t Erat fane fomni parcilfimi. Nonunq etia inter ipfa lludia inflatis &c differentis. An luce ibat ad Vefpafia num imperatorem. Nam ille quoq; nodibus utebatur. Inde ad delegatu fibi officium* Reuerlus domum qd reliquum temporis fludiis reddebat. Pofl cibum faepe quem iter diu leuem & facilem ueterum more fumebatiacflate fi quid ocii iacebac in fole.Liber le * gebatur annotabat.excerpebatq.Nihil enim unq legmqd non excerperet. Dicere etiam folebat nullum effe librum tam malummt non aliqua parte prodeffet.Pofl folem pleru/ que frigida aqua lauabatur. Deinde guflabat;dormiehatq minimum. Mox quafi alio die fludebat in coenae tempus.Super hanc liber legebatur annotabaf 8f quidem curfim. Memini quendam ex amicfs cum iedor quaedam pronunriaffet perperam reuocaffe: 6C repeti cocgilfe.Huic aunculum meum dixiffe intefiexerasrNempe cu ille annuifTet,Cur ergo reuocabas?Dcccm amplius uerfus hac tua interpellatione perdidimus. T anta erat parfimonia temporis. Surgebat aeflate a luce.Coena hyeme intra primam nodis:& tanq aliqua lege coegete.Haec inter medios labores urbifqjfremitum.TnfecefTufolu balinei tepus fludiis exiebaf qu dico balinei de interioribus loquor. Na du queaudiebat aliquid;autemt di dabat J n itiere quafi folutus caeteris curis huic uni ua cabat. Ad latus notarius cum libro 6C pugillaribus ;cuius manus hyeme manicis mu/ niebaturmt ne caeli quidem a peritas ullum fludiis tempus eriperet.Qua efl caufa Ro mae quoq? fella uehebatur .Repeto me correptum ab eo cum ambularem.Poteras iquit has horas non perdere.Nam perire omne tempus arbitrabatur.qd fludiis no impuretur. Hac intentione tot illa uolumina peregit eledorumq; comdarios.clx.mihi reliquit.Opi dographos quidem minutillitnis feriptos. Qua ratione numerus.Refe rebat ipfe potuilfe fe cum procuraret uendere in Hifpania hos c5mentarios Lartio Lici/ nio.cccc.milibus numum aliquanto pauciores erant.Nonne uidetur tibi recordanti qua tum legerit.qtum fcripferitmec in officiis ullis;nec in amicitia principium /uifTeiRurfus cum audis qd officiorum fludiis laboris impenderit nec fcripfilTe fatismec legi fle t quid ed.n.qd non ille aut occupationes impedire;aut haec inflantia non polfit efficere? Itaq; foleo ridere cum me quidam fludiofum uocanuqui fi comparer illitfim defidiofifimus Ego aut trh quem partim publica;partim officia amicorum diflringunuquis ex iflis qtii tota uita litteris affidentcollatus illi non quafi lemnio & inertie deditus erubefear. Extendi epiftolam cum hoc folum quod requitebas fcribere deftinaflem:quos fcilicet Ii bros reliquilfet>Confido haec tamen quoq tibi non minus gratia quam ipfos libros fu/ cura:quae te no tamen ad legendos eos:uerum etiam ad fimile aliquid elaborandum polfunt aemulationis ftimulis excitare. Vale SVETONII TRANQ_ VILLI IN LIBRO DE VIRIS ILLVSTRIBVS. Lynius Secundus Nouocomenfis equeftribus militiis induflriae fundus procu p rationes quoq fplendiflimas atq; continuas fumma integritate admimflrauit Et tamen liberalibus fludiis tantam operam dedit:ut non temere quis plura in. ocio fcripfcrit.Itaq bella omnia quae unqua cu germanis gefta iut. xx.uoiumimbus co praehendit.Itcm naturalis hyftonae.xxxvii.iibros abfoluit.Periit gades campaniae. Na cum mifTenenfi dafi praceffet,& flagrante ueiuuio ad exploranda proprius caulas iibur nitias praetendi flet; ne<£ aduerfantibus uentis remeare pofTetmi pulucris ac fauille op/ preflus eft. Vel ut quidam exiftimant a feruo luo occifusjquem deficiens aeflu ut ncce fibi maturaret orauerat.Hic in his libris.xx.milia rerum dignarum ex ledione uolumi/ num circiter duurn milium complexus eft,Primus autem liber quafi index:xxxvi.libj:o/ rum fequentium confumationem totius operi fpeties continet titulorum. CAIVS PLYNIVS TACITO SVO SALVTEM. Etis ut tibi auunculi mei exitus fcribairuquo uerius tradere poderis poflis.Gra ' p tias ago. Nam uideo mori eius fi celebrecnr a te immortalem gloriam effe propo ficam,Quamuis enim pulchemmarum clade terrarum ut populi ut urbes me/ inorabili cafu quafi femper uidurus occiderit, quis ipfe plurima fcnplerit: plura tamen perpetuitati eius fcriptorum tuorum aeternitas adde. Equidem beatos puto quibus deo rum munere datum eft aut facere icribendamt fcribere legenda. Beatiflimos uero qui/ bus utrumq.Horum in numero auunculus meus & fuis libris & tuis erit. Quo libentius fufcipio depofco etiam quod iniungis. Erat miITeiii;claffemque imperio prefens regebat ViiiuKal.hora fere feptima mater mea indicat ei apparere nubem inufitata & magnitu dine 6t fpecie. Vfusille foLeanox frigidia; guftauerat i acens; ftudcbatq; Popofcit loleas. Afcenditqj locomiex quo maxime miraculum illud confpici pocerat.Nubes 6c incertum procul &C intuentibus ex quo monte:uefuuium poftea fuiffe cognitum efh oriebatur. Cuius fimilitudinem 6Cformam non alia res magis quam pinus exprefterit. Nam lon/ gifTimo ueltit trunco flatu in altum quibufdamrramis diffundebatur * Credo 6C recenti fpintu eueda:dein enefeenteeo deftituta:ut etiam pondere fuo uida in altitudinem uanefcebat;candida interdum fordida & macuiofa:prout terram cinerem ue fuflulerat Magnum 6C propiufcp nofeendum ut eruditiffimo uiro uifum Jubet liburniciam aptari. Mihi fi uenire una uellem facit copiam, Refpondi ftudere me malla: 6f foite ipfe quod feriberem dederat.Egrediebatur domo:accepit codicillos. Retinere clalTiarii imminente periculo exterritimauicula eius fub i acebat *nec ulla nifi nauibusfugaiut fe tanto diferi mini eriperent orabat. Vertit ille confillium; &C quod Audio animo inchoauerauobit ma ximo.Dedudt quadriremes:afcendit ipfe:non retinet modum. Sed multi erat enim fre/ quens atn x tsiorat,Laturus auxilium properat. Alii territi fugiunt. Redum ipfe cur fum red i c. g, nacula in periculum tenet. Adeo folitus metu:ut omes illius malis mo tus omnis fugura ut depraehenderat oculis di dar er; enotar etq. I a m nauibus anis incide rafcquo propius accedere calidior 6C denfior.Iam pumices etiam nigri ambuflicp* 6C fradj abi edum linteum recubans femel atq i tepe frigidam aquam popofciuaufitque, Deinde flamae flamarumq prenuutius odor fulphuris alios in fugam ucrtuntiexcitant illum* Innixus feruis duobus ailurrexinfic flarim concidit. Vt ego coniedor.cralfiore cahgirie fpiritu obilructo.-claufoq; ftomacho:qui illi natura inualidus & frequenter iuteraefliias erat. Vbi dies redditus is ab eo quem nouifTime uiderat certius;corpus inue tum integrum illefum;opertumq ut fuerat indutus.Habiruscorporis quiefeeti fimilior q defundo, nterim milTieni ego &C mater.Sed nihil ad hyfloriam.Nec tu aliud- q ce exi tu eius fcire uoluifli.Finem ergo faciam; Vnum adiiciarmomnia ea quibus interfuerat: quaeq ftatim cum maxime uera memorantur;audierat uera perfecurum.T u porilOmu excerpes.Aliud e.n.epiftolam;aiiud hyftoriamtaliud amicocaliud oibus feribere* Vale ITEM TERTVLLIANI IN APOLOGETICO* Lynius fecudus cu quahda prouitia gerereuSC In magf ftratu plurimos xpianope p interficeret;multitudine eorum pertentus quaefiuit de Traiano qd fado opus eilet nuntians*ptcr obilinationem facrificandi & an lucanos coetus ad canen/ dum cuidam xpo ut deomihil apud eos repeiiri.Praeterea ad confoederanda dilciplina uetari ab his homi ci di a; furta:adulteri a; latrocioi a :& his fimilia* Ad quae commotus Traianus recribiuhos quidem inquaerendos nonefle oblatos uero puniri oportere* ITEM EX LIBRIS DE TEMPORIBVS EVSEBII CAESARIENSIS* Lynius fecundus Nouocamenfis Otaror & hyftoricus infignis habcttir. Cuius pltt rima ingenii operaextant.Periitdum inuifit uefuuium* CAIIPLYNIISECVND1NATVRALIS HYSTORIAE LIBER PRIMVS. ' CAIVS PLYNYVS SECVNDVS NOV OCOMENSIS.T. VESPASIANO SVO SALVTEM. PRAEFATIO. IBROS naturalis hiftoriae nouiriu camocnis qritu tuotjd opus matum apud me proxima foetura licentiores epiftola narraret conftitui tibi iucundiftime imperator. Sit enim haec tui praefa cio uerilTima dum maximo confenfcit an patre Nanqjtufole/ " Atrf,y rrr dum ifta(ut ait. M. Varro) muffitamus pluribus horis uiuimus.Profecto enim Ciita uigilia e(l. Quibus decaufis at que difficultatibus nihil aufo promittere. Hoc ipfum tu preftas qd ad te (cribimus. Nec fidutia operis hac eff :fedjiicatura.Multa ualde preciofa ideo uidenturquia funt tem/ piis dicata.Nos quidem omnes patrem te.-fratremque diximus opere iuffo teporum no/ (Irum hyfforiam orfi a fine Affidi Baffi. Vbi fit quae queres iampridem per ada fanciy tur.Et alioquin (latutum erat haeredi mandare.me quid ambitioni dediffe uita iudica/ retur.Perinde uero occupantibus locum faueo ego &C polleris quos fcio nobifeum decer taturos ficutipfi fecimus cum prioribus. Argumentum huius (tomachi mei habebis: $ in his uoluminibus audorum nomina praetexui.Eft enim benignum (ut arbitror)# ple num ingemi pudoris fateri per quos profeceristnon ut plerique ex his quos attigi fece/ runt. Scio enim conferentem me auctores depraehendiffe adiuratiffimis # proximis ue/ teres tranferiptos ad uerbume cj nominatos.Non illa uirgiliana uirtute ut certarent. Non Ciceroniana (implicitate qui in libris de repu,Platonis fe Comitem profitetur.In co folatione filiae Crantorem inquit fequor.Item Panecium de officiis. Quae uoluminar eius edifeenda non modo in manibus habenda quottidie nodi. Obnoxii profedo animi 8C in foelicis ingenii effc deprehendendi infurto malle q mutui reddere .Cum praeferitm fors fiat ex ufura.Infcriptionis apud graecos mira foclicicas,Cerion infcripfere quod uo lebant intelligi fauum. Alii caeras amaltheasrqd copiae cornu:ue!ut ladis gallinacei fpe fare poliis in uolumine hauflum.Tamiam mos pandedae Enchiridion Pinachidon inferi ptiones propter quas u idimnium deferri poffit. At cum intrasueri? dii deaeque cf fiihi in medio inuenies.No(li craffiores.antiquatiim exemplorum artiumque:qfacetiflimel lucubrationem dicunto Vt qui bit Bibaculus eram & uocabar Patomimus afferic» Varro in fatyris fuis fuftulit & flexibilia* Apudgraecos defit nugari Diodorus: 6C bibliothecis hyftoriam fuam infcripfit. Appion quidam grammaticus hic quem Tybe/ rius Cacfar cymbalum mundi uocabat .‘quoniam publicae famae tympanum potius uideri poffet: immortali tate donari a fe fcripfioad quos aliqua componebat. Me ue/ ro non poenitet nullum fefhuiorem excogitaife titulum» Et ne in totum uidear grae/ cos infedari;ex illis nos uelim intelligi pingiEorum ego oreories fino praeterfluere. Nec Plancus illepide qui cum diceretur Afinius Pollio oreones in eum parare:quae ab ipfo aut liberis pofl mortem planci ede/ rent ne refpondere pollet * Cum mortuis non mfi laruas luefari. Quo dido fic repercuf fit illas:ut apud eruditos nihil ijnpudentius ludicetur.Ergo fecuri etiam contra uitiliti/ gatoresquos. Cato eleganter SCuitiisSC litigatoribus compofuit. Quid enim illi aliud quam litigant:aut litem quaerunriExequemus reliqua propofiti. Quia uero occupatio mbus tuis publico bono parcendum erat:quid fingulis contineatur libris:huic epiftolae fubiunxi.Summaq; cura ne perlegendos eos haberes operam deii Tu per hoc & aliis preftabiiiscnc perlegant. Sed ut quifque defiderauerit aliquid in tantum quaerat*# fciat quo loco inueniat. Hoc ante me fecit in litteris noftris Valerius Soranus in libris quos epopteidbri»fcripfit»Vale. . _ , SVMMATIM HAEC INSNT LIERIS SINGVLIS RIMO praefatio operis T.VefpaGanum imperatorem. ‘ Item auctorum nomina;ex quibus defumpfit ea quae pcrfequituf libris fex 66 triginta capita rerum fingularum attingens» Libros Secundo de mundo.' elementis 86 fyd eribus» Mundum X ertio primus 66 fecundus europae iinus Hactenus Quarto tertius europae finus. jf ertiu,‘« Quinto defcribitur Africa. Africam* Sexto aliae defcriptio continetur. Afia. Septimo de homine 66 rebus ab homine inuentis Mundus* Octauo terreftrium animalium genera. Ad reiiqua < ’ Nono aquatilia» Animalium* Decimo uolucrum genera» Sequitur Vndecimo infeeeta animalia Reftaut. Duodecimoplantaeodoratorum* ' Animalium Tertiodecimo plantae arborum peregrinarum» Hactenuf Quartodecimo plantae uitium. Externe. Qu intodecimo plantae uitium Oleam. Sextodecimo plantae arborum filueftrium Pomiferas Septimodecimo plantae fatiuarum Natura Oihiuodecimo natura frugum 66 cerea!ium:ac fludia agricultoris. Sequitur. Nonodecimo linum fpartum 66 hortenfia. Syderum. Vigefimo quae cibis 66 medicinae in plantis fatiuisconueniant. ... Maximi:m. Vigefimoprimo flores 86 coronamenta: In horas. Vigelimo fecundo coronae 66 medicinae ex haerbis, ' Compelle. Vigefimotertio medianae ex uino 86 arboribus urbanis. Peracta. Vigeiimoquarto medianae ex arboribus filueftris Ne lilue. Vigcfimoquinto medicinae herbarum fponfe nafcentium. Ipfa» Vigcfimofexto noui morbi 66 medicinae quarundam p morbos* Senfit. Vigefimofeptimo herbae aliae quaedam 66 medicinae. Crelcit* Vigcfimo oodauo medicinae ex homine 86 animalibus magnis. Di£a erat Vigelimonono de medicinae auctoribus 66 medianae ex reliqis alalibus Natura. Trigefimo magia;66 medicinae quaedam per membra. Magicas Trigefimoprimo medicinae ex aquatilibus* v Aquatilium Tngefimofecundo reliqua ex aquatilibus Ventum. Trigefimotertio metalla auri 86 argenti Metalla. Trigefimoquarto metalla aeris 66 plumbiartifices aerarii* Proximae T rigefimoquinto piatura colorefcj; 66 pictores. Metallorum Trigefimofexto marmora 66 lapides. Lapidum* Trigefimofeprimo gemmae» . * Vt nihil. Ibro fecundo cotinenfde modo Sf ce leflibus 86 terrcftritus&eriis an fini tus fit mundus 66 an unus. Ca.i. De forma eius Ca.ii. De motu eius. Ca.iii. Cur mundus d icatur* Ca.iiii. De quattuor elem entis» C a. v. De feptem pl anctis Ca.vi. Dedec» yii. De natura fydeije erantium. Ca.viii. De natura lunae. C arix, DefeXu folis 56 lue 66 d no&e.Ca.x* De fydep* magnitudine» Ca.xi Quae quis inuenerit in obforuatione caele,fti. Ca.xii.; De defectibus. Ca.xiii. De lunae motu* Ca.xiiii» Erratiu motus 86 luminu caonica.Ca.xv* Quare eadem alias altiora: alias inferiora uideantur Ca.xvi. Catholica (yde$t errantium Ca.xvii, Quaero colores mutet Ca.xviij Solis motus et"dierum inaequalitatis ratio Ca.xix. Quare ioui fulmina affignet'Qa.xx. Interualla fyderum Ca.xxi. De fyderum mufica Ca.xxii. De mundi geometria Ca.xxiii. De repentinis fyderibus Ca.xxiiii: De cometis & caelefHbus prodigiis natura 6c fitu &C generibus eorum Ca.xxv. Hipparchus & fyderibusp exepla hy flori/' ca:faces:lampades; trabes .‘bolides;6C chaf/ ma caeli Ca.xxvi, De caeli coloribus Ca.xxvii, De flamma caeli Ca.xxviii, De coronis celeftibus Ca.xxix. De circulis repentinis Ca.xxx. Pluribus foles Ca.xxxi. Plures lunae Ca.xxxii. Dierum luX node Ca.xxxiii. Clypei ardentes Ca.xxxiiii, Oflentum caeli Ca.xxxi De difcurfu flcllarum Ca.xxx vi. De ftellis caftoribus Ca.xxxvii, De acre Ca.xxxvni; De effatis tempeflatibus Ca.xxxix. De caniculae exortu Ca.xl. Vis temporibus anni flatuta Ca,xli. De incertis temporibus Ca.xlii. Dehymbribus Ca.xlni. Quare lapides pluant Ca.xliiii. De tonitruis 6C fulguribus Ca.xl v, Qu a ratione eccho reddatur Ca.xl vi. De uentis Ca.xlvii. Naturae 5C obferuatioes uetoiji Ca. xlviii. Ventorum genera Ca.xlviiii. De repentinis flatibus Ca.l* Alia prodlgiofa genera tempefla/ tum Ca.li. Ouib3 \ terris flumfa n cadat Ca.lii. Fulgur genera & miracula Ca.Iiii* De obferuationibus Ca.liiii. De flulminibus euocandis Ca.lv. Catholica fulgurum Ca.lvi. Quae no feriantur fulmine Ca.lviu De prodigiofis pluulis lade: fanguineicaf ne ferro:lana;Iateribus codi Ca.lviii. De crepitu urinorum R tubamtfi decaeolo audito Ca.lix, Dc lapidibus e caelo cadetibus Ca.lx. De arcu caelefti Ca.lxi. De grandine De clementia eoifc: & qcF picula fuafnfdli gant & de tygridis truculetia Ca.iiii. De iteiledu & memoria coyi Ca, v. Quando primum in italia Ca. vi. Pugnae eorum Ca. vi i. Quomodo capiantur Cacviii. Quomodo domanrur Ca.ix. De partu eopi 6C rliqua natura Ca.x . Vbi nafcantur 6c de difeordia eorum 6C draconum Ca.xi. rDefolertia animalium ' Ca.xii. De draconibus Caxiii. De ferpetibs maximis Stbois Ca.xiiii * fcythicis animalibus 6C ferpen/ trionalibus. Ca.xv De leonibus Ca.x vi. De pantheri s Ca.xvii» De tigridis .narura 8f camelis 6C camelopar di 6C quado primu Romae Ca.xviii. De chao 8C cepho Ca. xix. l)e rhinocerote Ca .xx. Ca. xxxi. De lyncibus & fpingibus 8c cocrutis cereo/ pitheris: Idias bubus: leucrocuas:eale;t4U ris aethiopiae:manticora monocerote: cate blepa; bafihfco Ca.xxi* De lupis Ca.xxii. De ferpentibus. Ca.xxiii Dehicneumone. * Ca.xxiiii* De crocodi llo Bc hippopotamo Ca. xxv. Qui primus Romae hippopotamum 6t cro dmos oflendit;fiC medianae ab animalibus repeitae. Ca.xxvi Quae animalia quas herbas oftenderunt cerni lacerti:hirundines:teftudinesimuftel Luticoia: ap; a ngui s: draeo; elephas urfi.cerui palubes:grues cornus. Ca. xxvii. Prpgnoflica animalium Ca.xxviii Ciuicates &c gentes; 6C minutis animalibus Ca. xxix. De hyena Si crocuta.& mauricora; & fibris 6C lutris. Ca.xxx. De ranis 6C uitulis marinis Bc ftellio/ nibus. Ca.xxxi De ceruis. Ca.xxxii. De tragelapho & cameleonte & reliquis colore mutantibus. Ca.xxxii i. De tarado.8C lycaone BC thoe.Ca.xxxiiii ♦ De hyftnce Caxxxv. De urtis & foetibus eorum. Ca.xxxvi. Dc muribus pontiris Si alpinis &C he/ rinatiis. Ca.xxxvii: De Ieontophno:lynce:mellibus:& fauris. Ca.xxxviii* De uipera cocleis & lacertis, Ca.xxxix. De canibus Ca.xl. Ad canis rabidi morfum. Ca.xli. De natura equorum. Ca.lii. De afinis & mulis Ca*xliii. Dcbubu'"# Ca.xliiii» De api boue. Ca.xlv. De natura pecopeg pecudu.Ca.xlvi De generibs lanare & ueftiu.Ca.xlvii. Demufinono Ca. xlviiiV De capris & generatione eapeiCa. xlix. De fuibus fit natura earum; Ca.L De uiuartis belli Ca.ii. ' De femiferis animalibus. Ca.lii.,. Defimiis Ca.liii. De leporibus. Ca.liiii* De damnis. Ca.lv. De muribus Si gliribus» Ca.lvi» Que aialia qbus lods n CntCd.lvif. Quae aduenis noceant ' Ca.lviii Summa re*s & hyftoriae 6C obferuationes: dcc.lxxxviii EXAVCTORIBVS* Muti ana Icilio: Verrio: Flacco: LPifone: Cor.VaierianaCat6e;cfcforio: Feneftellar Trogo: Adio: Columella. VirgiinpV arroe L. M eteilo; Sci pione: Cor. Celfo fnJigidio: Trebio nigrotPoponio MelManilio Sura* EXTERNIS* Iuba rege:Polybio:OncCcnto:I{idoro:An/ tipatro: Ariftotelle: Demetrio phyfico: De/ mocrito TheophraflaEuante: Apocha qui olympionica:Hieroe rege; Attalo rege: Phy lometere rege;Ctefia: Duride.Philifto: Ar chita:Philarcha Amphilocho; Atcneo; Ana xipoli:Thafio Apollodoro lenio Anflopha ne milefio: Antigono tineo: Agathole chia: Apollonio pergamena Ariftrandro ateneet Bacaio milefio: Bione folenfe;Cherea ate/ neo:Diodoroprienneo: Dione colophania Epigenc: Rhodio Euagone;Tafio: Euphro nio: Ateneo:FIegeCa:Maroneo :Menandro Pari enio; H cradeote; M enecrate poeta; An drocioe qd d agricultura fcripfit: Efcrion e qui item Dionyfio qui magonem traftuliti Diophanequi ex Dionyfio epitoma fecit* Archelao rege: Nicandro. IBRO nono corinenfanimaliu aqua ticorum hyftoriae SC naturae. De aquatilium natura Ca.t QuaemaxiaTmari aialia. Ca.ii. De indids maris beluis. Ca.ni. Quae i oceao quoq; mala. Cani ii Detritorum nereidum6Cdephatorumma irinorum figuris. Ca.v. De balenis 6C orchis. Ca;vi. An Quirent pifces:an dormiat.Ca.vii* De delphinis & eorum natura mirabili. Ca.viii. De tortionibus. Ca.ix* Deteftudibus quomo capiadCa.x. Quis primus teftudines fccare infti tu erit. Ca*x# Tomenta aquatilium. Ca.xii De uitulo marino Ca.xiii. De pifeibus pilo caretibus;S quomo pariat Bc quot eope genera Ca.xiiiu De nominibus & naturis multorum pifaum Ca. xv# De auguriislc diuerfitate pi/ fejum Ca. xvi. De mugili fiC aliis piiebus .* & pon idem Ca.xvii. De mulotflc coratinotfalpa: falmone. Ca.xviii. De exoceta*muribusi polypis: murenis Ca. ixx Digeftio pifaum in figura corporum Ca.xx. De anguillis Ca.xxi De captura ea$e in lacu benaco Ca.xxii. De murenae natura Ca. xxiii. De planis pifdbus Ca.&iiii. De echino pifcetdufque notura mibili Ca.xxv. De uarietate naturae pifdum Ca. xxvi De miluo pifce 6C dracone marino Ca.xxvii. De pifdbus fanguine careribus Ca.xxviii. De loligine 6C fepiis.6C polypis t fit naupliis Ca* xxix. De oro gena; locufhs & cancris; codds fle condis Ca. xxx. Decaneris Ca.xxxi. De codds Ca.xxxii. Depeftinibus Ca. xxxiii. De diurnis marinis Ca. xxxiiii. Quomodo nafcantur fit ubi:fit quomodo inueniuntur maigaritae Ca.xxxv. De natura purpurae At murias Ca.xxxvi» Quotfuntqgenera * Ca. xxxvii. Quo capientur tempore Ca. ::xxviii. Romae quando ufus purpurae C a.xxxix. De predo earum Ca. xl. De cingendo amethyftion fit cocco biftyno Ca. xli. De pinna fic pinnotere: fit aquatilium fenfu Ca. xlii. De fcolopendris: uulpibus fit glanis Ca. xliii. De ariete pifce Ca. xliiii* De his quae tertia natura hnt n aialiu neq; fruticu:fit de urtids:6c fpongiis Ca. xlv. De caniculis marinis Ca. xlvi. De animatibus q filida tefta:6C q fine uillo f cluduf At rliqs fordidis afalibus Ca. xlvii. De uenenatis marinis Ca.xlviii. De morbis pifei nm Ca; xlix. De generatione eorum mira OuL Item de generatione *6t qui pifcesouapa/ nant / Ca. Ii. Dcuuluispifcium Ca.lii. De Iongiflima uica pifduni Ca. lui. De uiuariis oftrearum c & qui primus in/ uenerit Ca. lini. Qu is primus murenarum uiua/ ria fecerit Ca.lv. De coclearum uiuariis c & qui primus in/ ftituit Ca.lvi. De pifdbus terrenis Ca. lvii. De muribus nili Ca. xlviii. De athja pifce:& quo capiafCa.lix. De ftellis marinis Ca.lx. De dactylis miraculis Ca. lxi. De inimidriis&amicitus inter fe aqua/ tilium Ca.lxii. Suma res & hyftoriae & obferuatioes dc,U EXAVCTOR1BVS. Turrania Graeculo.* Trogo: Moecenate; Albo flauo;Com.Nepote; Valerio mino/ grapho.FabianotFeneftelia Muoano.He/ lio Salone; Statio febofo; Meliffo. Seneca: Cicerone: Macro; Aemilio: Meflala Comi nocTrebonio Nigro: Nigido. EXTERNIS. Ariflolete;Archilao rege: Callimacho: De mocrito: Theophrafto .* Trafillo: Hegefi/ deno:Cudmo: Alexandro polyhiftore. 1 IBRODedmo concinent naturae SC hyftoriae animalium uolatib um. De natura anium Ca.i. De phoenice Ca. ii. De aquilis Ca.iii. Quando legionum ligna efte coe perit Ca»iiiu Mirum de aquila Ca. v. De uulturibus Ca.vi. Defanquale Ca.vii. Deacdpitribus Ca.viii. De eocyce quae a fuo genere in/ terimitur Ca.ix. Dcmiluis Ca-x. Digefto auium per genera Ca.xi.5 De inaufpicaus auibusfcomice.cor/ uisibubone Ca.xi i. De incendiaria. Ca.xiii ♦ Dediuina Ca.xiiii * De auibus incognitis» Ca.xv De auiDaS nocturnis Ca» xv i. De noccuis. Ca;xvil* De pico martio Ca.xviii* De uj jcos ungues habentibus SC dygitos. Ca.xix* De pau anibusiSC quis eos primus; comederit, Ca.xx. De gallis SC quando caftrentur SC gallina ceo locuto. Ca.xxi. De anleribus SC qs primus iecur anferinu comeaent.SC de aoipe anferino coma geno. Ca,xxii. De gruiba cicoii aoloribus; 6C pegrinis aui busSC coturnicibus d giote. Ca.xxiii. De liirrundimbus;merulis;turdis;6c ftur/ nisaurcuriba SC palubis. Ca.xxmi» Qu ae auiu pennes;quae femeilres; quae triiiieftres. Ca.xxv. De auibus mira. Ca,xxvi, De auibus feleucidibus. Ca.xxvri: De ibi. Ca.xxviii. Qu ae aues i qbus lods n fc SC que mutant colore Sc uoce SC d lufciniis. Ca.xxix, De meruli s» Ca.xxx. Tepus auium geniture. Ca.xxxi De halcyonibus Sc de diebus earum naui/ gabiiibus De potu auium. C a.xlvi. Dd ematopodi;enocrotali SC de peregrinis, auibus. Ca.xlvii, /De multapc auiu noibD SC nafa.Ca. xlyiii * De nouis auibusSc fablofis. Ca.xlix. Quis gallinas farcire infb‘nieric;de auiariis 8C quis ea primus inftitucric.Ca.l. De efopi patina* Ca.li. De generatione auium SC preter aucs quae quadrupedes oua pariant* Ca.lii. De tempore 8f generatione incubatus auium SC coitu» Ca.liii. De uitiis SC remediis icubatiu.Ca.liiii. De auguriis ouorunv Ca.lv* Quae gallinae optimae, Ca.lvi De morbis earu SC remediis. Ca.lvii* De conceptu SC numero foetus auium. Ca.lviii* De pauone SC anferibus Ca: lix» De ardeolis Sc quomodo feruentur optime oua, Ca.lx. Quae uolucrum fola animal pariat 6cla cte nutriat. Ca.lxi» De conceptu uipere SC partu:&: quae terre/ ftium oua pariant, Ca.lxii. Degeneratione terreilrium. Ca.lxiii* De uaria generatione auiu. Ca.lxiiii. De murium foetu. Ca,lxv. De fpina hois angue nafci. Ca. lxvi; De falamandra. Ca.lxvii* De his quae nafcunturexn genitis&que nata nihil gignunt lxviii . De fenlibus animalium» Ca.lxix* Auditu SC olphatu ee pifcib3.Ca.lxx. Factum comune ec omnibus.Ca.lxxi* Quae ueneis uiuat SC quae terra.Ca.lxxii, De cibo SC potu quorunda. Ca.lxxiii. Quae inter fe diffidcant SC quae inter e conueniant Ca.lxxiiii* j )e iomno animalium. Ca.lxxv* Sila res SC hyftoriae Sc obferuationes.dcc» xxiiii, EXAVCTOR.IBVS» Manlio Adio 'i Vm/ britio meliore;MalTurio; Sabino: Antiilio: Labeone;Trogo;Cremutio: M. Varrone; Marco Aemilio.‘Emiitic;Mutiano Nepo/ te Fabiano pidore*T.Lucretio-Cor. Celfo Oratio DelufoeiHiginio; Sarfcms:Higidio Manlio Sura. EXTERNIS. Homero : Phoemonoe; Philemone; Boeto. qui onytigonta illa quae de auguriis; Ari/ ftotele;Theophraflo;Callimachot Efchilo; Hierone reges Philometere rege; Archita; Amphilocho athenienfe; Anaxipoli thafio; Apollodoro lennio; Ariftophane millefio, Antigono cymeo; Agatocle chio; Apollonio pergameno; Ariflandro athenco; Baebio millefio; Bione Solenfc;Chcrca athenienfe; Diodoro priennie; Diono colophonio. De/ moeri to;Diophane nicenfe:Epigene rhodio Euagora thafio;Euphronio atlieneo;Iuba* Androtione qui de agricultura; Afcrione qui item; Dionyfio qui magonem tranjflu Iit:Diophanequi exDionifio epitoma fecit Nicandro;Oncficrito;Phi larcho: Hefiodo, I IBRO Vndecimo cotinent hyjftoriae # naturae paruope aialiu & repeti liu De inferorum genere Cari. De fubtilitate naturae in his Cadi. Vt?z fpirat an habeat faguine Ca-iii. De corpore eorum Ca .iiii. De apibus Ca.v* Qui ordo naturae in eis (qa.vi* i y De uocabulis operis Ca.vii. Ex quibus floribus opera fiant Ca.viii. De arilatoribus earum Caix, Ratio operis Cax. De fucis Ca.xi Quae natura mellis Ca, xii. Quae optima mella Ca.xiii. Q uae ghra mellis in fingulis Ca.xiiii * Quo probentur mella Ca.xv% De tertio genere mellis;# quomodo apes probentur Ca.xvi, Quae regiminis ratio Ca.xvii. E)e genere apum;# quae inimica apibus Ca.xviij* Dc morbis apum Ca.xix* De continendis apibus;# quomodo reparentur Ca.xx, De uefpis #crabronibus Ca.xxi« Debombicibus# bombylit# necydalo;# quis primus bombicinam ueffem in/ ueneris Ca.xxii. De bombice coa Ca.xxiii* De araneis # generatioe eape Ca.xxii i i* De fcorpioriibus Ca.xxv. De ftclliombus Ca.xxvi* De cicadis Ca.xxvii , De penni s i n fectoru m; & fcarabeis: # reli/ quis generibus Ca.xxviii. De locuflis Ca.xxix ♦ De formicis noftratibus Ca.xxx. De indicis Ca.xxxb , De diuerfitate infectorum Ca.xxxii. De animalibus in ligno 6f ex ligno na/ fcentibus Ca.xxxmd rDe aiali cui cibi exitus no e Ca, xxxiiii. De tineis # culicibus;# de diuerfi/ tate earum Ca.xxxv* De pyral i fi u e pyraufta Ca. xxxvi * Hiftoriae naturae animalium per fi ngul a m cmbra Ca • xxx vi i, De fanguine & quorum celerrime ficcetur; # quorum non coeat;quorum grauiiTimis uel teneri(fimus quo£j nullus Ca. xxxviii. An in fanguine principatus # tergore: # pi lis & mammis & ueftitu Ca.xxxix* Notabilia afalia quae maniis Ca.xl. De la&e;# unde cafeus h fiat Ca.xli. De diuerfitate cafeorum Ca.xlii. Differentia membrorum hominis a cae / teris animalibus Ca.xlii i. De fimiarum multitudine Ca.xliiii* De unguibus Ca.xl v. De unguis Ca.xl vi. De pedibus auiu # unguibus Ca.xlvii, De pedibus infe&orum a duabus ad centum Ca.xlviii. De pomilioibus # geitalibus Ca.xlix. De caudis Ca.l. De uocibus Ca.li. De agnafeentibus membris: & di non omni anno equaliter fpe ties uendantur. Ca,xiii. Summa medicinae St hyftoriae St obferua tiones.M,cc,xv. EX AVCTORIBVS- L.Pifone; Antiate Verrio;M, Varrone Cor NepoaMeffala ruffo; Marfo poeta Butho Iulio ballo q caelati argumento diximustut interpretat* M.Varro. Adiuuat rerum ordo uo circulo qui figmfer uocatur in.xii.anim* iium effigies per illas (olis cu gruens tot feculis ratio* -RELEMENTIS. CA. V. Lic de elementis uideo dubitari quattuor ea eflejgnitum fumm<6Tinde tot n ftdlapz collucentium illos oculos. Proximu fpiritus:que grxci nodriqj eo/ de uocabulo aera appellat.Virale hunc: & per cuntda repe meabile: totcqj cofertu.Cuius ui fufpefam cu quarto elemeto librari medio fpatii tellure Jta mutuo coplexu diuerlitatis effici nexu*.& leuia poderibus inhiberi quo minus euo/ grauia ne ruat fufpedi leuibus i fublime tedetibus. Sic pari in diuerla mTu ui fua quxqj cofidere irrequieto mudi ipfius codricla circuitutquo femp in fe currete ima atq? media i toto terra eadeqj uniuerlo cardine flare pedente librate per quae pendeat.ita fola imobile circa ea uolubili uniuerfitate eadeqj ex oibus netdhei/ deqj oia inniti. De feptem Planetis. Ca. VI* Nnter hanc cxluqj eode fpiritu pedet certis difereta fpa tiis ♦ vi i. fy d era: q u x i ab iceffii uocamus errantia: cujn erret nulla minus il 1 medius fol fertur amplillima magnitudine ac potedatemec tempori modo fed fyderum etia ipfopi redor.Hunc mu di ede totius animihac planius men/ te.Huc principale naturx regime ac numen credere decet opera eius Hic luce rebus m inidra t: aufer tq? tenebras.Hic reliqua fydera occultat, hic uices teporu ahnuq? femp renafeente ex ufu naturx teperat.hfc cxli triditia difcutit.atqj etia nu bila humani animi ferenat.hic fixu lumen exter# quoq? fyderibus foenerat: prxcla/ rus: eximius :ofa ftuensyoxa etiam exaudiens ut Homero placuide in uno eo uideo. De Deo» Ca* VII* Vapropter effigie dei formacg quxrere ibecillitatis humanx reonquifquis q ed deus (fi modo ed alius ) dC quacuqj in parte totus e fenfus: totus e uifus totus auditus:totus animx:totus animi:totus fui.Innumeros quide crede re atq? etia ex uirtutibus uitiifq? hominu ut pudicitia: cocordixmente: fpe:hortore: clxmentia:fide:aut(utDemocritoplacuit) duos oio poena & beneficiu maiore ad locordia accedit.Fragilis & laboriofa mortalitas i partes ida digedit infirmitatis fux memor: ut portionibus coleret qui% quo maxime indigeret.Itaq? nomina aha aliis gentibus;& numina in iifde mumerabilia repimus.Inferis quoq? i genera deferiptis morbi% & multis etia pedibus du ede placata trepido metu cupimus. Idecq? etiam publice febri fanu i palatio dicatu e.Qrbonx ad xdelarium ara* Et malx fortunx efquiliis4Quaobre maior cxlitu populus etia qua hominu ltelligi pot: cum finguli quoq? ex femetipfis totidem deos faciatiunones geniofq? adaptado libi. Gentes uero quxda animalia etia aliqua 8t obfcena p diis habet:ac multa dicdu magis pudenda p fetidos cibos & alia fimilia iurantes.Matrimonia quide iter deos credi: tatoq? xuo ex his nemine nafci:& alios ede grandxuos:fempqj canos:alios iuuenes:atq? pueros atri coloris:aligeros: claudos:ouo editos:& alternis diebus uiuentes morictefqj pue/ riliu prope ed.Sed fup oem ipudentia adulteria inter ipfos fingi:mox iurgia:& odia: atque etia furtoi*i ede 8t fceleiji numina. Decus e mortali iuuare mor tale: hxc ad xterna gloria uia:hac p ceres iere romani:hac nuc exledi padu cum liberis fuis uadit maximus ofs xui reclor Vefpafianus Augudus fedis rebus fubue/ niens.Hit ed uetudidimus referendi benemerentibus gratia mos: ut tales numini/ bus afcribat.Quippe & omniu aliopt nomina deoyi 6t qux fupra fyderu retuli.ex ho minu nata funt meritis.Ioue quide aut mercuriu aliterue alios iter fe uocari: 6i ede exledis nomeculaturx quis no interprxtqtioe naturx fateatur? Irridedu uero age re cura illud quicquid edfummu.An ne tam tridiatque multiplici miniderio no pollui credamus dubitemus uefVix t>pe ediudicareutru magis con ducat generi humanoquado aliis nullus pe mote ida exories lacitudie exupat dextra lxuaq? large apledtes pfertim diferetus tato iteruallo.Defectus Iunx magnitudine eius haud dubia rdc de clararificut terrx paruitate ipfa deficies.Naqj cu fint tres umbrari figurx:cofletq;*.fi par lumini fit materiatq iadtat umbra? colunx effigie iachnec habere finem. Si uero maior materia q Iume: turbinis redii:ut fit imu eius angufhflimu:& fimili mo ffinita logitudo.Si mfor materia q lux:metx exi/bere effigie 1 cacuminis fine defiiiete:taleqj cerni umbra deficiete luna pala fit:ut nulla aplius relinqt dubitatio fupari magni/ tudine terra.Id qde 6C tacitis ipfius naturx idiciis.Cur.n.ptitis uicibus ani brumalis abfcedit? ut nodhu opacitate terras reficiat:exullurus had dubie:& fic quoqj exures qda i pte tata magnitudo eius e. Qqx qs fuenerit i obfuatioe cxlefti. C. XII* T roem qde defedius utriufqj primus romani generis i uulgus extulit Sulpi/ c tius Gallus q cof.cu.M.Marcello fuit.fed tu Tribunus militufollicitudie exer citu liberato:pridie q Perfes rex fupatus a Paulo eu cocione ab lpatore pdu/ dius ad peineda eclipfim:mox 6C copofito uolumie.Apud grxeos aut fueftigauit pri mus ofum Tales Milefius olympiadis.xlviii.ano qrto pdidfo Iblis dfeclu q fub Haliat te rege factus e, urbis coditx ano.clxx.Polt eos utriufcg fyderis curfu 1 fexcetos annof peinuit Hipparcus mefes getiu die fq; 6i horas:ac fitus locoiy?& uicos populopc cople xus xuo tefle haud alio mo q cofihopi naturx pticeps.Viri lgetes fupraqj mortaliu natura tatonuminu lege deprehefa:& mifera hofm mete abfoluta i defedtibus flel/ la$& fcelerataut morte aliqua (ydqy, i metu fuifife Sterfichori & Pindari uatu fublimia ora pala e deliqo folis:5C i luna ueneficia arguere mortalitate: & ob id crepitu di(TonoauxiIiate.Quopauore ignarus caufx Nicitfas atheniefiu fpator ueri/ tus clafiTe portu educere:opes eo$i afdixit.Macli lgenfo & exii fterptes reruq? naturx capaces. argumeti ipatores quo deos hofelcp uidftis.Quis.n.hxc cernes & 1 latos fyde ru(quonia ita placuit appellare) labores nd fux neceffitati mortalis geifiitus ignev fcat.Nuc cofella de iifde breuiter atq; capitulati attfgauoneadmodu neceflariis locis ftricHcp reddita.Na neqj libtuti opis talis argumetatio c:neqi oium afferri polle cas minus mifjd e?q collare 1' aliqb9. De defedbib?. CA. XIII* Efeclus.cc.xxiii.mefibus redire 1 luos orbes certu e.SoIilq? defedlu non nifi ro 4 uilfima prima ue fieri luna:quod uocat coitu.Lunx at no nifiplena: fempq; citra q rpxie fuerit.Oibus aut anis fieri utriulqj fyderis defectus datis diebus horifq? fub terra.Nec th cu fiat fupne ubiqj cerni:aliquado,ppter nubila: faepius globo terrae oblHte couexitatibus mudi. Intra ducetos anos Hipparchi lagacitate coptu e 8C lux defedu aliqn qnto mefe a priore fieri:folis uero feptio.Eade bis i trigfta diebus fupra terras occultaritfed ab aliis atq? aliis hoc cerni:quaeqj fut i hoc miraculo maxie mira: cu coueniat ubra terrae luna hebetarimuc ab occafus pte hoc ei accidere nuc ab ex/ ortus.Et qua na ronexu folis exortu ubra illa hebetatrix fub terra efife debeat femel ia acciderittut i occafu luna deficeret utroqj fup terra cofpicuofydere. Na ut i duodeci diebus utruqj fydus quaereret: & nodro aeuo accidit impatoribus_ V efpalianis patre ♦iii.filio itepe conf. De Lunae Motu. Ca. XIIIL Vna fep au er lis a Iole cornibus fi crefcat ortus fpe&areili minuat occafus ha/ 1 ud dubiu e. Lucere lemurias ab fecuda adiiciete ulqj ad plenu orbedetraheteqj i diminutioem.Inffa.xiiii.at ptes folis femp occulta effe.Quo argumeto aplfor erratiu dellapz q lunte magnitudo colligit :qri illae GC a feptenis iter du ptibus emergat*Sed altitudo cogit minores uideri:ficut affixas cselo lolis fulgore iterdiu no cernitcu aeque die ac noctu luceat:idque maffeitu fiat defectibus lolis:& praealtis puteis. Erratiu Motus Et Luminu Canonica. Ca. XV* Rratiu at tres quas fupra fole dicimus litas occultat meates cu eo. Exoriut ue e ro matutino difccdentes ptibus nunq aplius undenis. Poftearadiope eius con tractu tegunt :&i triquetro a ptibus c.xx.ltatioes matutinas faciunt:quae & priae uocat .mox iaduerlo a ptibus c.lxxx.exortus i.c.xx.ab alio late/ re appropiquate ftatioes uelprinastquas & fecudas uocattdonec alTecutus in ptibus duodenis occultet illas:q uefptini occalus appellant .Martis ftella udppior etiam'ex qdrato fentit radios ab Ixxxx.ptibusruh & nome accepit Js motus prius & fecundus nonagenariis dictus ab utroq? exortu.Eade ftatioalis fenis mefibus comcrat i fignis alioqn bimeltris cu caecerae utraqj ftatioe qternos mefes no ipleant.Inferiores at du x occultat i coitu uefptino fimili m6:reliximas ee terras 6C latitudie 8C altitudfetexortulq; matutinos i initio cuiulq? fieri. Statioes i mediis latitudinu articulis:q uocat ecleptica: pinde cofeffu e motu augeri qdiu i uicino fint terrae cu abfcedat i al titudine: minui. Quas ro lunae fublimitatib°maxfe approbaf* Aeque no e dubiu i exortib?matutinis et numepe au/ geriratq; a tres fupiores diminui ufq; ad Hatioes fecudas.Q_ux cu ita finttmanifefiu erit ab exortu matutino latitudies fcadi: quonia f eo primu habitu ici piat partius addiici motus.I11 fiatioibp uero primis ac altitudie fubire: quonia tu pri mu icipiat detrahi numeri:Hellxq? retroire.Cuius rei ro priuati reddeda e. Percuffx i q dixius pte 6t tridgulo folis radio ihibet redii?agere curfutdi ignea ui leuat i fubli/ me.Hoc no ,p tinus itelligi pot uifu exiilimat flare: uh & nomen accepit flatio.Progredit defde eiufde radii uioletia:& retroire cogit uapor repcuflas. Multo id magis i uefptino earu exortu toto Iole aduerlbtcu i fumas abfidas expelluttminfeq? cerniit :quonia aItilTimeabfut:& minimo ferut motu:rato mfores cu hoc f altiflimis abfidu eueit lignis.Ab exortu uelptino latitudo defccdit ptius ia fe minuete motum cn ari Hatioes fecudas augete cu & altitudo defccdiffupueniete ab alio latere radio:eo deq? ui rurfus ad terras dprimete:q fubllulerit f cxlii ex priore triquetro.Tacu iterefl fubeat ne radii an fupuemat.Mulroqj eade magis f uelptfo occafu accidut.Hxc e fu/ periodi Hellade ro.Difficilior reliqig:& a nullo ah nos reddita* Catholica fyderu errantiu. CA* XVII* p Rimu igit dicaf cu fint diuerfx Helix: cur Veneris flella nucj longius» xlyi* ptibus.Mercurius, xx.a Iole abfcedat.Sxpe citra eas ad fole reciprocet.Couer fas habet utrxq; abfidastut ffra fole fitxuatuq? circulis enyz fub terra e: qtu fupne p/ diclai£.& io no pofTut abeffe amplius: quonia curuatura abfidu ibi no het logitudi/ ne maiore.Ergo utrxqj fimili rone admodu flatuut abfidu fuape marg!es:ac fpatia 16 gitudinis latitudinu euagatioe pefat.At enf cur no femp ad*xlvi* 6i ad ptes.xx. pue/ niutffmo uero*Sed ro canomca fallit.Naq? appet abfidas quoqs eayt moueri:q> nunq tranfeat cu in pte ipfa eius fcidere margfes altemtro latere:tu 61 flellse ad 16 giffima fua fterualla puernreIcelligut :cu citra fuere margines totide ptibus: 6i iplas ocius redire creduf :cu fit illa femp utriq? extremitas fuma.Hinc 6L ro motuu couerla itelligit.Supiores.n.celcrrime ferut f occafu uefptino-.hx tardiflime.lllx a terra altif fime abfut:cU tardiffime mouet :hx cu deuti illis cetriac/ celerat:ita i iis extremitas circuli.Illx ab exortu matutino minuere celeritate fcipiutt hx uero augere.Illx retro curfu aguea fladoe matutina u% ad uelpdna. Veneris a uefptina ufq? ad matutina.Incipit aut ab exortu matutino latitudine fcadere. Altitu dinc uero ac fole itifeq a flatioe matutina ociffima f occafu matutino & altilfima.Di gredi at Utieudic:motuq& minuere ab exortu matutino retro qde ire.fimulqj altitudie digredi a ftatioe ucfptina.Merairii rurlus ftella ufroq? mo (cadere ab exortu matuti no.digredi uero latitudie.a uefptino: cofecutcq? fole ad.xv.ptiu iterualu cofiflit.qdri duo fppe imobilis.Mox ab akitudie defcedinretrcqz gradit ab occafu uefptfo ufque ad exortu matutinu.Tatuqj hacc & luna totide diebus quot fubiere defcedut.Veneris qndecies & pluribus fubit.rurfus Saturni & Iouis duplicato digrediunt.Martis etia cjdruplicato.Tata e naturae uarietas:Sed rd euides.Naquaei uapore folis nitut: etia defcedut cgre.Multa pmi aplius circa poffut fecreta naturae legefquetqbus ipfa feruiat :exepli gratia .In martis fydere cuius e maxfe iobferuabilis cunfus nuq id (da/ tioem facere.Iouis fydere triquetro raroadmodu.lx.ptibus difcreto.Qui nuerus fexa gulas mudi efficit formas.Nec exortus nifi i duobus fignis tatu cacri 6C leonis fimul edere.Mercurii uero fydus i pifcibus exortus uefptinos raros facere: creberrie £ uirgie In libra matutinos .Ite matutinos £ aqrioirariflimos £ leone.Retrcgradu £ tauro & in geminis no fieri.In cacro uero no citra.xxv.pte.Luna bis coitu cu fole £ nullo alio fi gno facere cj geminis.No coire aliqn £ fagittario tatu.Nouiflima uero primaqj eadem die uel no&e nullo aliof figno g* ariete cofpici.Id queq; paucis mortaliu cotigit. Et r de fabula cernedi Iyncco.no coparere £ Saturni fydus & martis cu plurimu die bus:c!xx.Iouis.xxxvi.at cu minimu denis ptra&is dfeb?.Veneris.Ixxix.at cu minimu lii.mercurii.xiii.at cu plurimu.xvii. Quae ratio colores mutet. Ca. XVIII. Olores ratio altitudinu teperat:figde fimilitudine trahutu qye aera uene c re fubeudo: tfgitqj aprpp£quates utralibet alieni meatus circuIus.Frigidior in pallore. Ardetior £ rubore.Vetofus £ horrore.Sol atqj comiffurse abfidu extre mae quas orbitae a terra £ obfcuritate.Suus qde cuiq? color e.Saturno candidus.Ioui clarus.Marti igneus.Lucifero cadens. Vefperi refulges. Mercurio radias.Lunae blan dus Soli cu urit ardes poftea radias.His caulis conexo uifu &earu quae caelo cotinet Nanque mo multitudo coferta ieft circa dimidios orbes lunae placida nocfe leniter illuftrate eas.Mo raritas ut fugiffe miremur plenilunio abfcddetetaut cu folis fupra ue dicTape radii uifus pftrigete noflrostEt ipfa at luna £gruetiu folis radiole haud du biedifferetias fetithebetate caeteraiflexos mudi couexitate eos:praetcrq ubirech' agu loru copetut idhis.Itaqj £ quadrato folis diuidua e:£ triquetro femi abit orbeupletur at £ aduerfotrurfufq? minues eafde effigies pibus edit interuallistfimili roe qua fu pra folem tria fydera. Solis motus 6C die$i Squalitatis ratio.Ca ♦ XVIIII Ol at ipfe quattuor differetias habet bis aquata nc&e diei uerno & autunoti f cetru icides terra: ocTauis £ ptibus arietis ac librae.Bis pmutatis fpatiis £ aitdbu diei bruma ocfaua £ pte capricorni, Nodlis uerofoUUcio totide £ ptibus cancri* Eeqlitatis ca obligtas e figniferiteu ps aequa mundi fup fubterq; terras oibus fiat mo metis.Sed quae redda £ exortu fuo ccfurgut figna logiore traeffu tenet lucetquse uero obliq eciore trafeut fpatio. Qqare loui fulm£a aflfignet Ca. XX* Atet plerofq? magna caeli ajfedhoe copertu a pneipibus dodhaae uiris fupno/ p ru triu fydere ignes effe:g decidui ad terras fulminu nome habeat. Sed max£e ex iis medio loco fitbfortafTis quonia cotagiu nimii huoris ex fupiore circulot atq; ardoris ex fubie&o p hunc modu egerat. Id eocp diffu Ioue fulm£a iaculari.Ergo ut e flagrate ligno carbo cu crepitutfic a fydere cael effis ignis expuit prxfita fecu affe r&:ne abdicata qde fui pte £ diuinis ceffate opibustldq? max£e turbato fitaere:ga coi ledfus humor abudatia ftimulat:aut ga turbat quoda ceu grauidi fyderis partu ♦ Interuallafydepe Ca* XXI* Nterualla quoq? fydere a terra multi fdagare tetauerut.Et fole abefle a luatun/ i deuigfti ptestgtu luna ipfa a terra pdiderut.Pythagoras uero uir fagacis ani/ mi a terra ad luna.cxxv.milia efle collegit.Ab ea u% ad fole duplum Inde ad duodecim figna triplicatu.in qua fentetia Gallus Sulpitius nofler fuit* De (yderu mufica. CA* XXII* f Ed Pytagoras frerdu ex mufica roe appellat tonu: qru abfit a terra luna: Ab ea ad Mercuriu fpatii eius dimidiu.& ab eo ad Venere*A q ad fole fefcupIu.A fo le ad Marte tonu.i. cjtu ad luna a terra. Ab eo ad Ioue dimidiu. di ab eo ad Saturnu dimidiu.& inde fefcuplu ad figniferu.Ita fepte tonos effici:qua diapafon harmoniam uocatthoc e uniuerfitate concetus.In ea Saturnu Dorio moueri. Mercuriu phtogo* Iouem Phrygio*& in reliquis fimilia iucunda magis q neceflaria fubtilitate. De mundi geometria. CA* XXIII. f Tadiu.cxxv.noftros efficit paffus.hoc e pedes (excetos.xxv:PofTidonius no mi a terra altitudine ee £ qua nubila ac ueti nubefqi pueniant.In de iiqduqj di ipturbatx lucis aere.Sed a turbido ad luna uicies centu ftadioru. Inde ad fole qnqes milies.Eo (patio fieri ut ta £men(a eius magnitudo no exurat ter ras.Plures aut no ingens ftadifs £ altitudine fubire prodiderut.Incopta haec di incx/ tricabiliatfed tapdeda q (ut prodita.In qs tame una ratio geometricae colledidis nuq fallacis pofTit no repudiaritfi cui libeat altius ifta ,pfeq.Nec ut mefura(id.n.uelle pe ne demetis otii e)fed ut tatu coiedrati a£o coftet exiftimatio. Na cu trecetis.lx.di fere fex partibus orbis folis ex circuitu eius patere appareat circulu per que mcatfempq? dimeties tertia patteambitus:& tertiae paulominus (cptima colligatiapparet dempta eius dimidiatquonia terra cetralis iterueniat: Sexta uero pte huius miefi (patii quod circa terra circuli (olaris animo coprehedif ineffe altitudinis fpatio.Lunse uero duo decimatquonia tanto breuiore q fol ambitu currit .Ita ferri ea in medio folis ac terrae Miru quo pcedat improbitas cordis humani paruulo aliquo rnitata fuccefu:Sicut £ fupradidis occafione impudentia? ratio largit taufiqj diuinaie folis ad terra patia.Ea de ad caelum agunt:quorna fit medius fohut protinus mundi quoqj ipfius menlura ueniat ad digytos.Quatas en£ dimetientes habeat feptimas:tatas habere circulu duo & uigefimas.tanq plane a perpendiculo menfura caeli coftet. Aegyptia ro qua Peto-' (iris di Necepfos oftederc.fingulas ptes in lunari circulo (ut dictu c)minimo.xxxiii. (tadiis paulo amplius patere colligit.In Saturni ampliflimo duplu.dn (olis que mev diu ee diximus utriu% mefurae dimidiu.Qua; coputatio plurimu het pudoris:quo nia ad Saturni circulu addito figniferi ipius iteruallo nec numerabilis multiplicatio efficit. De repentinis (yderibus* Ca. XXIIIL r Effat pauca d di i ipo cado Helix repete nafcut plura eayi genera De cometis di cxleftibus pdigiismatura di fitu di generibus eope. C.XXV* c Ometas graeci uocdtmoftri crinitas horretes crine (anguineo: di mo £ uertice hiipidasdide pogonias:qbus £feriore ex pte £ (pecie barbas logx pmit tit iuba. Acontiae iaculi mo uibrat ociffimo (ignificatu.Hasc fuit d q qnto cofulatu fuo Tyberius impatori Cadar pclaro carmie pfcripfit ad huc die nouiffime uifa. fcaf/ de breuiores Si £ mucrone faftigiatas xiphias uocauere:quse ft oium palidifGmae: di quoda gladii nitore:ac fine ullis radiis:quos chryfeus auro no£e fimilis:colore aut ele cirro raros e margie emittit.Pithetes cernit figura £ cocauo fumidas lucis.Ce/ ratias cornus fpem hettqlis fuit cu graecia apud (alamina depugnauit.Lapades arde tes imitaf faces.Hippeus eqnas iubas celerrimi motus*.atq? £ orbe circa fe eutis. Fit di cadidus cometes argeteo crine ita refulges.utuix cotueri liceat:(pecieq? humana dei effigie i fe oftedes.Fifit di hirti uillope (pecie di iuba aliq circudati.Semel adhuc iubas effigies mutata £ haffca e olympiade cetefima oftaua: urbis ano.ccclxxxxviii Breui(Ii> mu quo cerneret fpatiufepte die$£ anotatu eddgiffimu odrog£ta.Mouet aut alii erra tiu motalii (mobiles haeret. Oes ferme fub ip(b feptetrioe aliqua eius pte no certa:fed maxie £ cadidatq lactei circuh' nomen accepit.Ariftotiles tradit di fimul plures cerni nemini coptu alteritquod eqde fcia.Vetos aut ab iis graues sdtu% (ignificari.Fiunt . . ... ,y &hybernis mefibus SC i auHrio polotfed ibi citra ullu iubat.Diraqj copta arthiopu & aegypti populis:cui nome aeui cius rex dedit Typo:ignea fpecietac (pire nio i tortam i fu quoqj toruo:nec flella uerius g qda igneus nodus* Spargut aliqdo & erratibus fici lis exterifq; crines*Sed cometes nucj i occafura pte cadi e:Terrificu magna ex pte fy/ dus ac no leuiter piatu ut ciuili motu OcHauio Popei 6C Caelaris bello* In noftro uero aeuo circa ueneficiu quo Claudius Caelar impiu reliqt Domitio Nero ni:ac dcide pricipatu eius afliduu ppe ac faeuu* Referre arbitrat i qs ptes fe fe iaculet aut cuius Hellae uires accipiat:qiqj fimilitudies reddat:& qbus i locis emicet*Tibiaij£ fpecie arti muficae portedere. Abfcenis at moribus i ueredis ptibus* Signope igenii & eruditiois triquetra figura qdrata ue pibus agulis ad aliquos pereniu flellapi fitus e dut*Venena fudere i capite feptetrionalistauHnae ue ferpetis* Cometes in uno totius orbis loco colit i teploromae admodu fauHus Diuo AuguHo iudicatus ab ipfaq in eipiete eo apparuitludistquos faciebat ueneris genitricis no multo‘poHcbitu patris Cadaris i collegio ab eo iRituto.nacp his uerbis id gaudiu pdiditJis ipis ludcfi diebus fydus crinitup fepte dies i regioe cxli fub feptetrionibus e colpecHiUd orieba tur circa undecima hora diei: & ofbus terris cofpicuu fuit*Eo figno fignificari uulgus credidit Cadaris aiam iter deogi imortaliu numia recepta*quo noie id lligne fimulacro capitis eius quod mox i foro cofecrauimus adiecHu e: Haec ille i publicuJn teriore gaudio fibi illu natu feftcp i eo nafei lterptatus e*& ut ueijd fateamur: falu tare id terris fuit*Sut g 6C hxc fydera ppetua effe credattfuoq? abitu iretfed no nili relicta a fole cerni* Alii uero g nalci huore fortuito & ignea ui:ideoq; lolui* Hipparchus de fyderibp p exepla hyHorica:facesdapades:trabes bolidcs:6£ cafma De Hipparchus ndq fatis laudatus:ut quo nemo magis cognatio i ne cu hoie fydepttaiafq; noHras pte effe cadimoua Hella & alia i acuo fuo geita deprehedit:eiulqj motu q die fulfit ad dubitatione e adductustan ne hoc ftepi us fieretrmoueretqj & eae qs putam? aifixasJdeqj aufus re etia deo lproba anumera/ re poReris Hellastac fydera ad norma expagere organis excogitatistp qux lo ca atcp magnitudies lignar et: ut facile difeerni poffepex eotnd md an obire tmafeeret qjtfed omnino aliq trafiret moueret ue*Ite an crefceret minueret cado I hxredita/ te cudtis reIi8£ noton eu/ ronotOn.Sut et qda peculiares qbufqj getib9ueti no ultra certu p cedentes tradlu: ut Atheniefibus fyrontpaulo ab argefle deflexus reliq graecise ignotus.Aliubi elatior ide olympias uocat .Cdfuetudo his oibus noibus argefle itelligit & caetia.Aliq uocat hei lefpocid.Et eofde ahbi aliter.Ite i narbonefipuitia clariffimus e circiustnec ul Ii uioletia iferior.Ofli pleruq? reclo liguflico mari pferes.Ide n mo i reliqs ptib9 caeli ignot9 e:fed ne uiena qde eiufde puitias urbe attiges ipaucis an limitib9iugi modici occurfu tatus ille uetoru e coercitus.Et auftros i xgyptu penetrare negat Fabianus* Quo fit maifefta lex naturae necis etia. & tepore & fine dido.Ver ergo aperit nauiga tibus maria.Cuius i pricipio fauonii hybernu molliut cxlu Cole aquarii.xxv.oprine/ te par re. Is dies fextus e ate februarias idus.Copetit ferme & hoc deide po na p lingulas iter calatides: uno die aticipatibus rurfuqj luftra fequeti ordie feruatib? Fauoniu qdaad.viii.cha.martii chelidonia uocat ab hirudinis uifu.Nonulli uero ori thia uno 6C feptuagefimo die poft bruma ab aduetu auiu flate p dies noue. Fauonio cotrarius e que fubiblanu appellauimus.Datus e at huic exortus i totide ptibus tauri fex diebus ate maias idus.quod tepus auftrinu e,huic neto feptetrione cotrario: Ardetiflimo aut reftatis tepore exorit caniculae fydus fole prima pte leonis igrediete.Qui dies. xv. ate augufti chaLe.Huius exortu diebus octo ferme aqlones an tecedunquos appellat. Poft: biduu aut exortus iide aqlones coftatius pflat diebus, xl.quos ethelias uocat.Mollire eos credit folis uapor geminatus ardore tyde/ ris.Nec ulliuetopj magis flati fut. Poft eosrurliis auflri frequetes ulqj ad fydus ardu ri: quod exorit .xi.diebus ate aeqnodiu autuni.Cuhoc corus fcipitt corus autunnat Huic e cotrarius uulturnus.poft id xqnocliu diebus fere.iiii.&.xl.uergiliaru occafg hyeme icohat.Quod tepus i tertio idus nouebris icidere cdfueuit.hoc e aqlonis hy/ bernnmultuq? aeftiuo illi diflimilis.cuius ex aduerfo eafricus.Ante bruma aute fep re diebus totideq; poflea flernit mare halcyonu foeturae:& ide nome ii dies traxere* Reliquu tepus hyemat.Nec tn fasuitia tepeftatu cocludit mare. Pirata primu coege re mortis piculo i morte ruere:& hyberna expiri maria.Nuc ide auaritia cogit. Veto ru et frigidiflimi fut quos a feptetrioe diximus ipirare. Vicinus his corus. li.& reli/ quos copefcut:& nubes abigutdHumidi aufter africus:& prascipue aufler italias.nar rat & i poto cxcianife trahere nubes. Sicci corus & uulturnus praterq definetes* Niuales aqlo 6ifeptetrio.gradies feptetrioiportat& aufter.tepidiuul turnus & fauonius lide fubfolano i tptu oes a feptetrioe & occidete Ciccio ras:q meridie & oriete.Saluberrimus at oium aqlo.Noxius aufler & magis ficc?.fortaf fis qa hufdus frigidior e.minus efurire eo fpirate credut animates.Etef ae nedu defi nut flare:& a tertia diei hora oriuf.i hiipaia & afia ab oriete flat? e eoifc.In poto ab aq lone.reliqs i ptib? a meridie.Spirat at & a bruma q uocaf ornithiaetfed leniores & pa ucis diebus.pmutat &, duo natura cu litu. Aufter africte ferenus. Aqlo nubilus. Ges ueti uicibus fuis expirat maiore ex pte.Aut ut cotrarius defineti icipiat cu ca/ detibus.Surgut a leuo latere i dextru ut lbl abiut.De roe eovz meflrua qrta maxfe In na decernif.Iifde at uetis I cotrariu nauigaf flatis pedib?:utnodu aduerfa uela cdcurrat.Apftro maiores flud? edut q aqlone.quonia ille ifernus ex imo maris fpirat hic pofl: auftros noxi praecipue terremot?.Ncdu aufler fterdiu z qlo uehemetior.Et ab ortu flates diuturniores fut ab occafu flatibus. Septetrioes in pari fere definut nuero.Quac obferuatio etia I aliis multis reyt naturse ptibus ualet. Mares itaq; exiftimat ipai es numeri.Sol & auget & cdprimit flatui Auget exories oc eidefqj.Cdprimit meridian? aeftiuis teporibus.Itaq; medio diei aut nexftis pleruqj fo/ piuttqa aut nimio frigore aut aeftu ibluut.Et hymbribus ueti fopiut .Expecflat auc maxie un nubes difruffre adapuere caelu.Olum qde fi libeat obferuare minimos abi tus redire eafde uices qdrienio exacto Eudoxus putat no mo ueru dTreliqpi tepeftatu magna ex pte.Et e pricipiu luftri eius femp itercalari ano canicula: ortu* De generalibus uetis hsec. De repetmis flatibus. Ca. L. n Vncd repecinis fiatib9q exhalat e terra ut ditflu e,coorti rurfu% diccfti iteri ob dutfta nubiu cute multiformes exiftut.uagi qppe St metes torretiu mo ut alig b?placere oftedim?: toni'trua & fulgura edut.maiore uero illati podere fcurfuq? fi late ficca rupit nubapcelld gignut q uocata grxeis ecnephias.Si uero depffo finu ardi? rotati effregerit fine igne hoc e fine fulmie uortice faciut:q typhon uocat .i.uibratus Ecnephias difert:Hic fecu aliqd abreptu e nube gelida cduolu es uerlanfqj: 6t ruina fua ilio podere aggrauas:6d locu ex Joco mutas rapida uertigie:pcipua nauigatiu pc' ftis.no antenas motueru ipfa nauigia cotorta frages:tenui remedio aceti f aduenie/ te effufncui frigidiflima e natura.Ide illifu ipfo repcuftus correpta fecu i cxlu refert forbetqj i exce!fu.Qqod fi maiore depflx nubis erupit fpecu:fed minus alto cjqxella nec fine fragore turbine uocatrpxima quxq? pffernente.Ide ardetior acccfulq; dum fuerit pfter uocat amburens cotafta pariter & proterens. Alia q>digiofa genera tempeftatu* Ca. LL On fit aut aglonibus typhon nec niualis:aut niue iacete ecnephias.Qucd fi n fimul rupit nube:exarfitqj:& igne habuit:aut poftea cocepit fulme e. Diftat a pftere quo dama ab igne.Hic late fudit flatu:Illud coglobat fpetu. Vortex aut hic meado didat a turbie quo ftridor a fragore Procella latirudie ab utrccp dilie/ fta nube uerius q rupta.Fit & caligo beluae fimilis nube dira nauigaribus.Vocat 6C coluna cu fpiflfacus humor rigefq; ipfe fe fuftinct.Ex eode genere & i loga ueluti fiftu la nubes aqua trahit. Quib9 i terris fulmia no cada*t. Ca. LII. Yeme & xftate rara fulmia cotrariis de caulis: quonia hyeme dcfatus aer nu/ h biu craffiore corio fpiftat :oifqj terrapi exhalatio rigens ac gelida qcqd accipit ignei uaporis extiguit.Qux ro imune fcythia & circa rigetia a fulminu cafu pftat:& ediuerfo nimius ardor xgyptu.Siqde calidi ficciq? halitus terrae raras acmcv du tenuefqj & ffirmas defit i nubes. Vere at & autiino crebriora fulmia corruptis in utroq; tpe affatis hyemi% caufis.Qua roe crebra i kalia fulmia qa mobilior aer mi> riore hyeme & xftate nibofa:femp quodatno uernat uel au tunat.Italix qucq? ptibus iis q a feptetrioe defcedut ad tepore:qlis e urbis capanix tract9 iuxta hyeme & aefta/ te fulgurat:quod no i alio fi tu. Fulgunt genera & miracula. Ca. LUI* VIminu ipfoyiplura genera tradunt.Quxficca ueniutno adurut: fed diflfi £ pat.Q_ute humidano uruttfed ifufcat.Tertiu e cd' clapi uocat murificxma xime naturas:quo dolia exhauriut fractis opimetis:nullcq? alio ueftigio reli/ & aes & argemliquat itus faeculis ipfis nullo mo ambuflis:ac ne eofufo q de figno ederas,Martia priceps ifta grauida partu exaiato ipfa citra ullum aliud feomodu uixit.In catilinianis ,pdigiis pdpeiano ex municipio.M.Herenius de curio fereno die fulmie ift9e. De obferuatidib9. Ca. LIIII. Hufcope litterx noue deos emittere fulmia exiftimatxaqj ee Iouem t eni trina iaculari.Romani duo tatu ex his feruauere:diurna attribueres iouit nocfturna Sumano. Rariora fane ea de de ca frigidioris cxli hetruria rupe a ter ra quoq? arbitraf:q ifera appellat brumali tpe facta fxua maxie & execrabilia:cu fint oia q terrena exiftimat no illa generaliamec a fydcrib? uenieciatfed ex pxia atq; tur/ bidiore natura. Argumetu euides e q> oia a fupiore cxlo decidetia obliquos habeant iftus: hxc at q uocat terrena recftos.Sed qa ex materia cadut id credut e tei> ra ea exire:quonia ex repulfu nulla ueftia edat :cu fit illa ro nd iferni ictus fed aduer fi.Saturni ea a fydere pficifci fubtiliter ifta cofeftati putat:ficut crematia a Martis* Qualiter cu uulfcinii oppidu thufeope opuletiflimu totu cocrematu e fu lmie.Vocat 8C familiaria f tota uita fatidica:quac pria fiut familia fua cuiq? idepto. Cxteyi exilii' mac nd ultra dece anos portederepriuata:pterq hxc quas matrimonio prio facta aut natali die.Publica nd ultra.xxx.annu:pterq i deduCtideoppidoru. De fulminibus euocandis. Ca. LV* e Xtat annaliu memoria facris qbufda 6C pcatidibus uel cogi fulmia uel impo» trari.Vetus fama e hetrurix impetratu uulfinis & urbe & agris depopulatis: fubeute moftro quod uccauere Olta:euocatu 6t Porfena fuo rege & ate eu a Numa fxpius hoc fa&icatu in prio analiu tradit.L.Pifo grauis auctor. Quod imitatu papi rite Tullu Hofliliu icftu fulmieXucofqj & aras & Iaera habemus: iterq; /latores & tonates 8t feretrios eliciu quoqj accepimus ioue.Varia i hoc uitx feteda & pro cu iuflibet aio. Imperari naturae audacis e credere:nec minus habetis beneficiis abrogas re uirestquado i fulgure quoqj fterpretatioe eo pfecic fcietia: ut uenturaalio finito die prxcinat:& an pereptura fine fatu:aut aptura potius alia fata quae lateat:in mi meralibus £ utroq? publicis priuatifq; expimetis. Quaobre fint illa (ut repi naturae libuit)aliis certataliis dubia: aliis (pbatataliis danada.Nos caetera quaefunt f his me morabilia no omittemus- Catholica fulgure. CA. LVI Vlgetru prius cerni q tonitru audiri cu fimul fiat certu e.Nec mipi quoniam f lux fonitu uelocior.Idu aute & lonitu cogruere ita modulate natura. Sed fo nitu efiTe fulministno illati, etianum fpiritu ociore fulmineildeo quati prius oe & afflari q* peuti: nec queq* tangi q prior uiderit fulmeraut tonitrua au dic rit.Leua pipera exidimat .quonia leua pte mundi ortus e.Nec ta aduetus fpedat q reditus:fiue ab idu refiliat ignisdiue opere cofedo aut igne cofupto fpiritus remeet» In.xvi.ptes cxlu i eo refpedu diuifere tufei. Prfa e a feptetrionibus ad xqnochalem exortu.Secudaad meridie.Tertia ad xgnodialem occafu.Quartaoptinet quod reli quu e ab occafu ad feptetriones.Has i quaternas iteru diuifere ptestex qbus odo ab exortu finidrasuotide e cotrario appellauere dextras.Ex iis maxiedira quae p fepten triones occafu attingut.Itaqj p plurimu refert ude uenerlt fulmina 8C quo cocedent Optimu e f exortiuas redire ptes.Ideo cu a pna caeli pte uenerirt& i eide coc ederint fuma faelicitas portedit .Quale Syllae dictatori oftetu datu accipimus, Caetera ipfius mudi portioe minus ,pfpera aut dira.Quxda fulgura enutiare no putat fas: nec au dire:praeterq fi hofpici idiceht aut pareti.Magna obferuarionis huius uanitas tada Iunonis arde romx deprehelae Scauro cofule g mox prfceps fuit. Nodu magis q in terdiu fine tonitribus fulgurat. Vnu anfal hofem no femp extinguit: extera illicos hucuidelicet natura tribuete honore:cu tot beluae uiribus prxdet.Oia cdtrarias in cubat ptes.Homo nifi couertaf ui peudus no expirat.Suprie idi cocipiint. Vigilas ictus coniuetibus oculis dormies patetibus reperit .Hoiem ita exaiatum cremari fas no e:codi terra religio tradidit.Nullu animal nifi exanimatu fulrnieaccedit. Vulnc ra fulminatoru frigidiora reliquo corpore funt. Quae non feriantur fulmine. CA. LVU e X iis quae terra gignuntur lauri frutice no icit.Nec uncj altius qnq? pedibus defcedit i terra .Ideo pauidi altiores fpecus tutidimos putanttaut tabernacula pellibus beluapi quas uitulos marinos appellat:quonia hoc (bluamal ex marinis no pcutianficut nec euolucrib? aqlatq ob hoc armiger huius taeli figit: i italia iter terra cina 6C xde Fetoniae turres bellicis teporib9 defiere fieri: qa no nullx capi fut fulmie dirutae* De pdigiofis pluuiis lacie 6C figule carne ferro lana laterib?codis.C.LVIII Rxter hxc iferiore caelo relatu i monumeta e lade & faguie pIuuifle.M. Acili p o.C.Portio cof .Et fxpe alias carne.ficut L.Volunio Seruio Sulpicio cof.Exqj ea no pputruide q> no diripuidet aues.Ite ferro i lucanis ano ate q.M.Cra.a parthis ftereptus etoefq; cu eo lucani militestquopi magnus numerus i exercitu erat. Effigi es quae pluerat fere fimilis fuit. Arufpices caueda prxmonuerut liipna uul neraX.at Paulo C.Mar.cof.Iana pluit circa caftellu cariflanu:iuxra q» poft anu.T • Annius Milo occifus e.Eode cam dicete lateribq codis pluidei ei? ani ada relatu e. De crepitu armope de celo audito • CA. LIX a Rmoru erepi tus & tubae fonitus auditus e caelo cibricis bellis accepimus, cre broq? & prius 6C poftea.Tertio uero cofulatu Martiia Mamertinis & tudertibus fpe/ dita arma exledia ab ortu occafuq? iter fe cocurretia pulfifq? ab occafu erat.Ipfu ar dere cxlu minime mipi e.Et fxpius uifu maiore ui ignis nubibus correptis. De lapidibus e cxfocadetibus CA. LX. Elebrant grxci Anaxagoram Clazomeniam olympiadis feptuagefimx: orta c uae fecudo ano pdixifle celeftiu fcietia qbus diebus faxri eet e fole.Idqj fartu iterdiu i thracicc pte ad egos filum e* q et nuc lapis ortedit ma/ gnicudfe uehiculi colore adnrto: comete quoqj illis nortibus flagrate.Quod fiqs pdi credat:fimul fateat necerte e maioris miraculi diuinitate fuirte Anaxagorxtfol uiq? naturse itellertu:& cofundi oia fi aut ipfe fol lapis eetaut unq lapide in eo fuille credat.Decidere tn crebro no erit dubiu.In abidi gymnafio ex ea ca colit ho/ dieq? modicus qda:fed que i medio ide Anaxagoras pdixifle narrat * Colitur & Cafandrisetq potidea uocitata e ob id dedurta.Ego ipfe uidi I uocotieijs agro paulo ante delatu. De arcu caslefti. Ca. LXL Reus uocamus extra miraculu frequetes:& extra ofteturNa nec pluuios q d a aut ferenos dies cu fide portedut.Manifeftu e radiu folis imiflum cauce nubi repulla acie i fole uarietate mixtura nubiu aeris igniuq; fieri Certe nifi fole aduerfo no fiuttnec unq nifi dimidia circuli fortnatnec nortu.Qua/ uis Arirtotiles pbat aliqdo uifumtquod tn fatef ide no nifi trigefima luna poffe.Fi unt aut hyeme maxie ab aeqnortio autunali die decrefcete. Quo rurfus crefcete ab ceqnortio uerno no exiftuttnec circa folftitiu logiflimis diebustbruma uero hoc ert breuinfimis diebustfrequeter.Ide fublimes humili folethumilefq? fublimi: & miores occidete uel oriete:fed i latitudine diffufi.meridie exilestuepi abitus maioris. Aeffate uero p meridie no cernut.Port autuni xqnortiu qcuqj hora.Nec unq plures limu! q duo. Cetera eiafde naturas 110 multis dubia effe uideo* Degrandine:niue:pruina:nebula:rore. Ca. LXII. Randine cdglaciato hymbre gigni,& niue eode huore mollius coarto prui> g ne aut ex rore gelido♦ Per hyeme niues cadere no gradinestiplafqj gradines I ter diu faspius q nortu:& multo celerius refolui q niues. Nebula nec certate nec maxfo frigore exirtere.Rores ne<£ gelutneq? ardoribus.neqj uenrismec nifi fere/ na norte. Gelando liquore minui :foIutaq? glacie no eude inueniri modu. De nubiu Imaginibus. Ca. LXIII* u Arietates colone i nubibus cerni put admixtus ignis fupet auc uincatur. De pprietatibus Casii 1 locis. * Ca. LXIIII. p Raeterea qfda pprietates casli qbufda locis ee.Rofcitas certate affice nortest In i talia locris & lacu uelino nullo no die apparere arquus.Rhodi & fyracu fis nuq tata nubila obduciiut no aliq hora Ibi cernat »qlia aptius fuis referet \ locis Hxcfint dicta de aere* De natura terree. Ca. LXV. f Eqt terra,cuf uni reyi naturas ptiu eximia pp merita cognome ididimus ma terna: ueneratiois. Sic hoim illa ut caelu deitqnos nafcetes excipittnatos alit femelqj editos furtiet fempmouiflime coplexa gremio ia a reliq natura abdicatosuu maxie ut mater opiens:nullo magis facrameto q quo nos quoq? lacros facit: et mo/ numeta ac titulos gerestnomeq; progas nortmemoria extedes cotra breuitate aeui.Cuius nume ultimu ia nonullis iprecamur irafei grauettaq nefeiamus hac ee foIa:q nuq irafeat hoi. Aq fubeut in imbres:rigefcut i gradiesttumefeut f flucbus p/ cipitat i torretes.Aer denfat nubibus:furit pcellis.At hxc benigna:mitis: idulges: mortaliu femp ancilla:quce coarta generat.q fpote fundit :quos odores lapo refp ?quos fuccos iquos tartus iquos colores lq boa fide creditu reddit foenus! qno/ ftri ca alit?Pertifera.n.aiantia uitali fpiritu habete culpa necerte e illi femiata excipe 6C genita furtiere.Sed 1 malis generatiu noxa e.Illa ferpente homie pcuflb no recipit apliustpoenalqj et iertiu noie exigit.Illa medicas fudit haerbas:& femp hoi parturit. Qui & uenena nortri miFta illituirte credi potmei tedio uitae dira: famis mors ter rae meritis alienirtima leta nos cdfumcret tabe:ne corpus abrupta difpgerett ne laquei torqueret poena ppofterauclufo fpiritu cui quaereretur exitustfte infundo qfita morte fepultura fabulo fieret:ne ferri cruciatus fcfderet corpus Jta e miferta ge nuit id* cuius facillimo hauflu illibato corpe 8C cu toto fangufe extfgueremur nullo labore fitietibus fimiles*Quo taliter defudos no uolucres no feras attingerettterrxqt feruaret q fibi ipfe piffet*Et ut fateamur terra nobis remediu genuirinos illud uitae fecim9 uenenu*Nos.n*& ferro quo carere no poffumus fimili mo utimur Nec tn quereremur merito: etia fi maleficii ca attuliffet* Aduerfus una qppe naturae pte f grati fumus:quali quae no ad delicias qua% no ad contumebas £uiat homini* In maria iacit :ut freta amittamus.erndit aqs :ferro:hgno:igne: lapide: fruge: ofbus cruciat horisunultoq; plus ut deliriis q ut alimetis noftris famulet Mia tn q fumma patiat:atq? extrema cute tolerabiliauideat* Penetramus f uifceraauriargetiq? ueast 8t aeris ac plubi metalla fodietes*Gemas et 8t quofda paruulos quaerimus lapides fero bibus i £>fundu adis.Vifcera eius extrahimus:ut digyto geftetur gemma q perimus* Quot manus atterunt: ut unus niteat articulus* Si ulli efrent fferi: iam pfecbo illos auaritias atq; luxurias cuniculi refodilTent*Et miramur fi ea.de ad noxa genuit aliq* Feras*n*credo cuflodiut illaarcetcp facrilegas manus *None fter ferpetes fodimusiEc uenas auri tradamus cu ueneni radicibus?Placatiore th dea utimur ob hoc:q> ornes hi opuletias exitus ad fcelera cedefq? & bella tedunqq; fagufe noftro irrigamus ffepul tis ofribus tegimus* Quibus tn uelut exprobrato furore tade ipa fe obducit:& fcelera quoqj mortaliu occultat*fter crimfa fgrati a! Qi hoc dixerf qj natura eius ignoramus* Deforma terrae» CA* LXVI* c St aut figura pria de q cofenfus iudicat.Orbe certe dicimus terra: globu:que uerricibus f cludi fatemur*Neqj*n*abfbluti orbis e forma i tata motiu excelfita te tata capone planicietfed cuius amplexus fi cuda lineant cdprehedatambitu:figura abfoluti orbis efficiat:id qd ipfa repi natura cogit ro:no eifde caufis qs attulimus in caelo.N% i illo caua f fe couexitas uergit:& cardini fuo hoc e terra undiq; incubit. Haec ut folida atq; coferta aflfurgit ftumefceri fi'milis:extraq; pteditur.Mudus f cetpi uergit» At terra exit a cetroumefu eius globu i forma orbis afifidua circa ea mudi ucv lubibtate cogete* De Antipodibus anfint. CA* LXVII. Nges hic pugna uulgi opinione*circufundi terra hofes un/ i diq;'couerfi% iter fe pedibus flare :& cudis fimile efife caeli uertice: ac fimili md ex qcuq; pte media calcari*Illo qrete cur no decidat cotra fithtanq no 6i ro proflo fit*ut nos no decidere mireihur illi*Interuenit fentetia quis lis turiraraquali globo:& fi fit figura pineae nucis,nihilominus terra undiq; incoli* Sed quid hoc refert alio miraculo exoriente i Pedere ipfos ac no cadere nobifcumxeu. fpiritus uis mudo praefertim indufldubiu fit:an poffit cadere natura repugnate & quo cadat negante*Nam ficut igniu fedes no e nifi i ignibus:aquai£ nifi i aquis: fpi ritus nifi i fpiricutita terra arceribus cudis nifi i fe locus.no e* Globu tn effici miru efl i tanta planitie maris' fententiae adefl Dicaearchus uir in primis eru ditus*regum cura pmenfiis montes: ex qbus altifTimu pdidic Pelion*M*cc*l* paffuu rone ppendiculi nulla effe ea portione uniuerfae rotunditatis colligens* Mihi fcerta haec coiedatio uidetur*Haud ignoro quofda alpiu uertices logo tradu nec breuiore qnquaginta milibus pafiTuu affurgere*Sed multo maxfe hxc pugna e:fi coada f uer tice aqpe quoq; figura credere cogat .Atq nd aliud i rept natura afpedu manifeflius Naq; depedetes ubiq; guttae paruis globat orbibus.Et pulueri illatae frodiuq; lanugi ni fpofira abfbluta rotuditate cernuGEt i poculis repletis media maxfe tumet* Qua pp fubtilitate humoris mollitiaq; i fe refidete roe facilius q uifu depheduGldq? et ma gis mipe4 poculis repletis addito humore minimo circufluere qd fupfit.Cdtra eueire poderibus additis ad uiceos fxpe denariostfiqa Itus recepta liquore f uertice attolat: tif cumulo eminete ifufa dilabant\ Eo.de eft caula ppter g emuibus cetra non cer nat renauiu malis co/picua* At pcul recedete nauigio fi gd quod fulgeat religetur i mali cacumie:p£ulati defcedere uideat :& poftremo occultet ♦Deniq? oceanus que fatemur ultimu,q no alia figura cohaereret:atqj non decideret:nullo ultra margine includeteripfumfid ad miraculu redit:quo na mo.etia fi globet; extremu no decidat mare* Cotra gfut fint plana maria:& q uident figurauio polTe id accidere magno fui gaudio magnaq* gloria inuetores grxei docet fuptilitate geometrica* Namq? cu e fublimi i inferiora aquae ferant :& fi haec natura eape cofefla:nec gfg dubitet i litto re ullo accedi (Te eastg logidime deuexitas pafla fit :p cui dubio apparer e,quo gd hu/ milius fitppius a cetro ee terrx oe% lineas,qua emittant ex eo ad (pximas aqs.bre uiores fieri g quae ad extremu mare a primis ags.Ergo totasomniq; ex parte aqs uer gere i centri:ideoq? no decidere: quonia i interiora nitanCQuod qde & ita formade artifex natura credi debet:ut(cu terra arida & ficca coftare p fetae fine huore no pof fettnec rurfhs dare aq nifl fuftinete terra mutuo aplexji iugerent: hacTmus padete illa liero pmeate tota itra extra fupra:uenis ut uiculis difeurretibus: atq? etia i funv mis iugis erup ente* quo fpiritu afta & terrae podere expda fiphonu modo emicat: ta tumq? a periculo dccidedi abeft: ut i fumma quaque& altidima exiliat» Qua ratio ne manifeftu eft quare tot fluminum quottidiano accedit maria no crefcant* Quomodo aqua fit terras inexa C* LXVilL e St igitur in toto fuo globo tefris medio ambitu praecincta circufluo mari: nec argumentis hoc inueftigandum:fed iam experimentis cognitum* De nauigatione maris &i fluminum* C* LXVII1L a Gadibus columniiqj Herculis Hifpania 8C circuitu totus hodie naui/ gat occides.Septetrionalis uerooceaus maiore ex pte nauigatus e aufpiciis Di ui Augu* germania clade circuuefta ad cibrope pmutoriu:& inde fmefb mari pfpe (do aut fama cognito: ad fythica plaga & huore nimio rigetia* Propter q minie uer i/ fimile e illic maria deficere:ubi uis huoris fupet*Iuxta uero ab ortu ex idicomari fub eode fydere pars tota uerges i cafpiu mare pnauigata e macedonu annis Seleucho at que Antiocho regnatibus* quae feleuchidaatq? antiochida ab ipis appellari uoluerc Circa cafpiu quoq? multa oceai littora explorata :puoqi breuius g totus hic aut illic feptetrio eremigatus*Vt tame coiefturas locii fit quoqjno relinqua inges argumetu paludis maoticatfiue ea illius oceai finus e:ut multos aduerto credidide:fiue angu fto finu difereti reftagnatio*Alio latere Gadiuab eode occidece magna pars meridiai finus abitu mauritaia nauigat hodie*Maioregde eius parte & orieris uicftoria Ma/ gni Alexadri luftrauere u% i arabicu finu* In quo res gerete* C*Casfare Augu* filio figna nauiu ex Hifpaniefrbus naufragiis ferunt agnita*Et Hano Carthaginis poten tia florete circuuedtis a gadibus ad fine arabise nauigatione ea pdidit feripto* Sicut ad extera europae nofceda midiis eode tpreHimilco*Praeterea Nepos Cornelius au/ (dor eft Eudoxu queda fua aetate cu rege fugeret arabico finu egredlim ga/ des ufq? pue(du*Multoqj ante eQ Coelius Antipater uidifle fe g nauigadet ex Hifpa/ nia i Aethiopia comertii gratia*Ide Nepos de feptetrionaii circuitu tradit*Q_*Metel lo Celeri*C* Africani i cofulatu collega fed tu gallix pcofuli idos a rege do/ no datos:g ex India comertii caufa nauigates tepeftatibusefTent i Germaniam abre pti*Sic maria cir cunfufa diuiduo globo parte orbis auferut nobis:nec inde huc nec hic illo puiotra euti cu fole iter eratieudeq; remeas obuiu cotrario puertebat occurfu.Qua de ca ad occafum nauigates quis breuiffimo die uincut fpatia nodurnac nauigatiois ut fole ipm comi tantes» Gnomica de eade re Si horologio primo. O- LXX1III. Afaq? horofcopa no ubiq? eide funt ufui trecetis fladiis aut logiffime etia qn u getis mutatibus femet umbris.Solis itaq? umbilici que gnomone appellant umbra f xgypto meridiano tepore xquinodii die paulo plus q dimidia gno monis mefura efficit* In urbe roma nona pars gnomonis deefl umbrx.In oppido an cona fupefl qnta.xxx.In pte italiae quae uenetia appellat eifde horis umbra gnomo/ ni par fit. Vbi 6i quando nullae umbrae. Ca. LXXV* Imili mo tradut f fyene oppido quod e fupra alexadria quinq; milibns fla dio/ f rffifolflitii die medio nulla umbra iaci: Puteuq? eius experimeti grana fadu to tu illumfari.Ex quo apparere fole illi loco fupra uertice ee:quod et i india fu pra flfume hyfpafin fieri tpe eode Oneficritus fcripfit.Coflatq? i berenice urbe troglo dytaru Si ide iladiis.iiii.milibus odingetis.xx.eade gete i ptolemaide oppido quod in margie rubri maris ad primos uenatus coditu e.Hoc ide ah folftitiu qdri genis quinis diebus, totideqj poffiea fieri:Si pofl eos nonagita dies i meridie ubras iaci Rurfus i meroe ifula,q e caput getis asthiopuqnq; milib9 fladioije a fyene i amne ni/ Io habitat bis ano abfumi umbras jole duodeuicefima tauri qrtadecima leonis obtinete.In india gete oreu mons e maleus noietiuxta que umbras aeffiate i auffirum hyeme ad feptetrione iaciuf.Quidecf tatu nodibus ibi appet feptetrio* In cade india pataiis celeberrimo portu fol dexter orit tVmbrae i meridie cadut.Septetrione ibi Ale xadro morate annotatu pria tatu nodis pte afpici Oneficritus dux eius fcripfit.Qui bus f locis fdiae umbrae h fint feptetrione h c6fpici:& ea loca appellari afcia: nec ho/ ras dinumerari ibi. Vbi bis anno umbrae:& ubi ficotrariu* Ca. LXXVE T in tota troglodytice umbras bis.xlii.diebus i anno Eratoflhenes f cotrarium cadere pdidit. Vbi logiffimus dies:& ubi breuiffimus. Ca. LXXVII f Ic fit ut uario lucis lcremeto i meroe logiffimus dies.xii. horas aeqnodiales 6i odo pres unius horae colligat* Alexadriae uero.xiiii.horas.In italia*xy.In brita nia.xv.ubi xftate lucidx nodes aut dubie repromittunt idtquod cogit ro creditSol llitialibus diebus accedete fole propius uertice mundi aguito lucis ambitu fabiedo tcrrx cotinuos dies haberi fenis mefibusmocTdqj e diuerfo ad bruma remoto. Quod fieri i llula tyle Pythias mafliliefis fcripiinlex dieyi nauigatioef feptetrione a britania diftate.Quida uero innoma quae didat a Camalduno britaniae oppido circiter duce tis milibus affirmant. Item de horologio. Ca. LXXVII1 hac ratione St qua uocant gnomonice inuenit Anaximenes milefius u Anaximadri de quo diximus & Taletis difcipulus?primu% horologiu quod appellat fciotericon lacedemone ofiedit. Quomodo dies obferuen tur. Ca. LXXIX. Pfum die alii alitet obleruauere.Babyllonii iter duos iOlis exortus. Atheniefes i iter duos occafus. Vmbri a meridie i meridie. Vulgus omne a Iu ce ad tenebras Sacerdotes romai St q die diffiniere ciuileritem xgyptii St hipparchus a media i media.Minora at interualla ede lucis inter ortus folis iuxa folilida q xquino dia apparet.qa pofitio (igniferi circa media fui obliqor etiuxta folfbtm uero rechor. Differntiae gentm & ratio. Ca. LXXX • Ontcxeda funt his caelellibus nexa caufis.Naqj asthiopas uicini lyderis uapo c re torreri:aduftiiq; fimiles gignitbarba St capillo uibrato no e dubiu.Et aduer fa plaga mudfatqj glatiali cadida cute eiTe getes fiauis pmiftas crinibus .Tru ces uero ex cxli rigore has,& illas mobilitates habetes.Ipfbruqj criniu argumeto illis i fupera fuccu reuocari natura uaporis.His in inferas partes depelli humore deciduo. Hic graues feras: illic uarias effigies afalium maxime alitu & i multas figu ras gigni uolucres: Corpore aut proceritate utrobiqjtillic igniu nTluthic humoris ali meto.Medio uero terrae falubris utrinq* mixtura: fertilis ad omnes tracTus: modicus corpope habitus.magna St i colore teperies:Ritus mollestfenfus liqdostigenia foecuda totiufqj natura rapacia Jifde iperia qua: nuq exdmefcetibus fuerit: ficut ne ille qde his paruerit auulfas ac pro unitate naturae urgetis illas folitarie. Demotu terrae. Ca. LXXXI. Abiloniope placita motus terrae caetera ofa ui fydepi exiftimat fieri b Sed illopz triu qbus fulmia a (Tigna t. Fieri at haec meatiu cu fole aut cogruetiV um:6i maxle circa qdrata mudi.Prarclara quaeda effe & f mortalis i eo C fi ere/ dimus) diuinitas phibet Anaximadro milefio phyfico:que ferut lacedemoniis praedi xide: ut urbe ac tacta cuitodiret. Inftare.n.motu terree.Et cu urbs tota eope corruit. Et taygeti motis magna ps ad forma puppis emines abrupta clade ifup eam ruina preffit.Perhibet St pherecydis pythagoraedodorisalia coiedatiotfed Stilla diuina. Hauftu aqux e puteo prxfenfiffe ac preedixifTe ibi terrx motu.Quae fi uera funt qtu a deo tade uideri podunt tales diitare du iuuariEt qde arbitrio cuiu% exifhma da relinquant.Vetos i caula eiTe no dubiu reor.Neqj eni unq ltremifcut terree nifi fo pito maritcxloq; adeo traqllo ut uolatus auiu no pedeat fubtratdo orni fpiritu g ue hittnec unq nili' pofl uetos coditos.fi uenas & cauernas eius occulto afflatu. Neqj aliud e i terra tremor q i nube tonitruu.Nec hiatus aliud: q cu fulme erupit inclufo fpiritu lucTate:&ad libertate exire nitete. De terra: hiatibus.Ca. LXXXII. Arie itaqj quatit :St mira edunt opera:a!ibi moenibus: a libi hiatu p/ u fudo haudis*. alibi egeftis molibustalibi emiilis anibusinonunq etia ignibus calidis ue fotib9:alibi aduer fo fluminu curfu.prtecedit uero ter/ ribilis fonustalias murmur iimiiius mugitibu%aut clamori humano ue pul fatiu qlitate materia: excipietis/ormaq; uel cauernape uel cuniculbp que meae exilius gradate i agufto eode raucori recuruis refultate:! duris ferueted humi dis fluctuate St llagnatib9.Ite feruete cotra folida Jtaqj St fine motu fxpe edit (onus nec fimplici modo quatitur unq :fed tremit uibratqj.Hritus uero alias remanet ofle dens quae lbrbuit:alias occultat ore ita fduclo lblo ut nulla uefti> gia extet urbibus pleruqj deuoratis agroruqj tractu haufto.Maritima aut maxime q tiunt.nec mdtola tali modo caret.Exploratum eil mihi alpes apenninas fxpius tre/ tnuiife.Et autuno ac uere terra: crebrius mouent rficut fiunt fulmina.Idco gallix 6t segpptus minime quatiunt iquonia hic aeflatis ca obrtatt illic hyemis. Ite ncclu fxpi us q interdiu.Maximi aut futuri ligna motus exiflunt hi matutini uefptiniq:fed p pinqua luce crebri.Interdiu aut circa meridie fiuadt iblis lunaeq? defeclu:quonia te/ pellaces tunc (bpiunt. Praecipue uero cu fequit hymbre aellus hymbres ue asilum* Signa motus futuri. Ca. LXXXIII* n Auigantes uero fentiunt no dubia coiedura:liue flatu intumefcente fluclu fubito:aut quatiente icli.Intremut uero SC in nauibus pofita asque q in asdifi ciistcrepituqj pronuntiat.Quin & uolucres no ipauidae fedet. Eli & in caslo fignut pceditq? motu futuro aut interdiu aut paulo poli occafum fereno ceu tenuis lineae nubis in longu porredx fpatiu.Efl & in puteis turbidior aquatnec fine odoris cedio Auxilia contra motus faturos. Ca* LXXX1III* f Icut & iifde eft remediu: quale cloacae# crebri fpecus pbent. Prascoceptu enim fpiritu exhalat.quod i certis notat oppidistquae minus qtiut crebris ad purga da elunie cuniculis cauata.Multoq? funt tutiora i iifde illis quas pedet:ficu t neapoli i italia ftelligippte ei folida ead tales cafus obnoxia.Tutillimi ft asdificioi um fbrnicestanguli quoq? parietu:pote% alterno pulfu renitente.Et latere terreno fadi parietes minore noxa quatiut .Magna differetia e 6C in ipfo genere motus.PIurib?fiq de modis qrit.Tutilfimu e cum uibrat crilpate aedificio]# crepitu: & cu itumefcit af/ furg«:aIternoq5 motu rcfidet inoxiu:& cu cocurrecia tecla cotrario idu arietat:quo nia alter motus alteri renitit ♦ Vndatis iclinato# fludus more qda uolutatio ffella et aut cu i unapte totus fe motus fpellit.Deflnutaut tremores cu uecus emcrfit.Sin ue/ to duraueremo an qdraginta dies lillut .Pleruq? & cardiusmtpote cu qdam annuo 6C bienii fpatio durauerit. Porteta terrapi femel uila. Ca. LXXXV* Adum e 6C hoc femel:quod equide i hetrufcas difciplinae uoluminibus lueni* £ Ingens terraps portentu.L.Martio.Sex.Iulio confin agro mutinefi.Naqj mon tes duo iter fe concurrerunt crepitu maximo aflultates recedentefq;: inter eos flama fumoq* in caslu exeunte iterdiu Ipeelate e uia aemilia magna cquitu romanope familiaruq* 6C uiatope multitudfe.Eo cocurfu uillxoes elifas.Aialia pmulta q ftra fu erat exafata liant anno ah fociale bellutquod haud fcio an funeftius ipli terrae italiac fuerit q ciuile.No minus mips ollecu & noftra cognouit xtas ano Neronis principis fupremo licuc in rebus eius expofuimus pratis oleifqj intercedente uia publica in cotrarias fedes tragrellis i agro marucino pdiis Vedii Marcelli eqtis ro.res Neronis p curantis Miracula terrxmotus. Ca. LXXXVI. Iunt fimul cu terrxmotu 6i umdatides maris eode uidelicet Ipiritu infufitauc f refidentis finu recepti. Maximus terrae memoria mortal i u extit motus T yberii Cxfiris principatu.xii.urbibus alias una node ptIratis. Creberrimus punico belloptra eude anu fepties arqj qnquagies nutiatus rom* Quo qde ano ad thrafime/ nu lacu dimicates maximu motu neqj poeni felerenec romani.Nec uero fimplex ma/ luaut i iplo tatu motu piculu e.Sed par aut maius olletu/nuq urbes roma tremuit Ut no futuri euentus alicuius id praenuntium ellec. Quibus locis maria receflerint. Ca LXXXVII* c Ade nafcentiu caula terrapi erc.u ide ille Ipiritus attolledo potes lolo nd ualet erupe.Nafcuf.enliiiec fluminu tantu iaechaficu: echinades ifulx ab achelco sunne pars xgypei a nilo.In qua a phafo Ifula nodis & diei curfu fu iffe Homero credimus.Nec receflfu maris ficut ide circeus.Quod acciditTe & i dbracix portu dece milium paf. inter uallo & athenicnfiu qnc£ miliu ad pyraeeu memorat .Et ephefiaibi quoda xde Dianae alluebat»Herodoto qde fi credimus,mare fuit fupra me phi ufq? ad aethiopu motes, Iteq; a plais arabis mare circa iliu & tota theuthranie:q> q? capos Itulerit meader. Ratio Ifulape enafcetium. Ca» LXXXVII1. n Afcuntur & alio modo terrae,ac repete in aliquo mari emergut uelut paria fe cum faciente natura: quxqj hauferit hiatus alio loco reddente* Qqae & qbus teporibus enatae funt.Ca. LXXXIX* Larae iampridem infulae delos & rhodos memoria produntur enatae. Poffea c minores ultra melo:anaphe,inter lenum8C hellefpotum neaunter lebedum & theon alonetinter cycladas olym piadis»cxxx v, ano qrro thera & therafia. inter eafde poli anos.cxxx.hiera eademq’ automate.Et ab ea duobus ftadiis poflanos.cx. in noftro aeuo.M.Iunio Syllano &.L.Balbo conf.ad.viii.idus iulii thia. Quas terras Iterruperint maria. Ca. LXXXX. Nte nos<& iuxta italia Iter aeolias ffu lasute iuxta creta cmerfit e mari mille qn a getu pafiTau una.Cu calidis fotib9 altera olympiadis. cxliii.ano tertio i thufco finu,flagrans haec uioleto cu flatu. Prodit quocp memoriae magna circa illam multitudine pifciu fluitate c6fefbim,expirafTe qbus ex iis cibus fuiffet.Sic & pythecu fas i capano finu ferunt ortas.Mox i iis monte epopon/ru repete hama ex eo emicuif fet,capeftri aequatu planitie.In ea de & oppidu haullu pfundotalioq? motu terrae fla gnuemerfifTe.EtaliopuolutismotibusIfulam & hoc modo ifulas reije natura fecit» Auellit fi cilia italixtcypru fyriae: cubceam boetix:cubocce atla tem & macrianitbelbicum bithyniae*.leucofiam fyrcnu promontorio ♦ Quae Ifulae cotineti adiuncTae. Ca. .XCI. Vrfus abftulit Ifulas maripunxitqj terris.Antiflam lefbotzephyriu halicarna/ r fbtethufa mindotdomifton & pernem mileto:arthemifia parthenio pmotorio hybada quonda Ifula ioniae.cc.nuc a mari abell: Radiis» Syriten ephefus in me diteraneahabet.Derafidas &fbphonia uicina eimagnefia, Epidaur?&orico Ifulaeee delierunt* Quae terr em otu mari pmu tatae Ca. XCII. N totu abflulit terras primu olm ubi atlaticu mare e ( fi Platoni credimus) in i medio fpatio.Mox internotquae uidemus hodie merfa acarnania abracio finu achaia corithioteuropa & poto. A d hoc prupit mare leucada-an tiru:helefpotu:bofphoros duos Quas terra: ipfae fe forbuerut.Ca. XClII. Tq? ut finus & ftagna praetereatipfa fe condes terra*deuorauit ♦ Cybotu altifTi a mu mote cu oppido cur ite: fyphilu I magnefia. Et prius I eode loco clariflima urb&quae tata lis uocabat .Galanis & calanies urbiu I phoenice agros & cu ip* fis phegiu iugu excelfiffimunaq no infida graflarenf & littora. Quae urbes haufte fint a mari. Ca. XCIIII. Yrrha & acifta circa meotin potus abflulit.Elicen & bura finus corxthius:qru p I alto uelligia appent.Exifula aeaea aplius.xxx.milia pafTuu abrupta fubito cu plurimis mortaliu rapuit.Et I ficilia dimidia tyndarida urbe,ac qcquid ab italiadeeft.Similiter! boctia & eleufina. De Piaculis. Ca. XCV * Ctus enluero terrae filean£& qcquid e:ubi falte buffa urbiu extant.SimuI uc m terrae miracula potius dicamus,q fcelera naturae.Et hercule no cxleRia enar/ ratu difficiliora fuerit.Metallope opuletia ta uariaua diuestta foecuda:tot fxca lis fuboriesicu tatu quotidie orbe toto populent ignes: ruin a:: nau fragia -.bella: dcsuatu ucro luxuria & tot mortales coterac.gcmafje picfura ta multiplex.Lapidum ta difcolores maculae.Interqj cos cador alicuius praeter luce omla excludes.JVledica/ torii fdciu iiis.Igmu tot locis emicaciu ppetua tot fseculis Ioetales alibi aut fcrobibus emifTnaut ipCo loci iitu mortiferi. Alibi uolucribus tantummt forafte uicino urbi tractu: Alibi pter hoiem ceteris animatibus: nonuq & homini: ut in fi/ nuedano agro & puteolano fuc.quae ipiracula alii uocattalii charoneas fcrobes mor/ c ifeps fpiricu exhalares .Ice in hirpinis anfancti ac mephtiis eunde Iocu.-que qui intra uere moriunt .Simili modo hirapoli in alia matris magnae tatum facerdod inoxium Alibi fatidici Ipecustquopi exhalatione temulenti futura pcinunttut delphis nobilif fimo oraculo. Quibus f rebus quid poflit aliud caufe afterre mortaliu qlpia:q diftu/ fas per omc naturae fubinde aliter atq? aliter numen erumpens/ De terris femper trementibus, Ca. XCVI* q V ardam uero terra: ad ingreflus tremunttficut i gabinenfi agro non procul urbe roma iugera ferme ducenta equitantium curfu. De infulis femper fluctuantibus. Ca. XCVII. f Imiliter in reatino quaeda infulae femp fluctuatrficut in agro cecubo.& eodem reatino m utineli: 1 tationefi: in uadimonis lacu.& ad cutilias aqs opaca filuatq nunq die ac nocftu eode loco uifitur.In lydia aquae uocant calaminastno uetis folu: fed etia cotis uel quolibet ipulfu multope ciuiu mithridatico bello falus.Sut 6C i nym pheo paruae faltares diclxtquonia in fymphonias cantu ad ictus modulantiu pedum monent. In tarquinefi lacu magno italiae duo nemora circuferunt nunc triquetra figura edentes:nunc rotundam coplexu uentis impellentibustquadrata nunq. Quib91 terris n pluat:& aceruata terrapt miracula & caeter ope elemetop:» C.XCVIII. Elebre fanii habet Veneri paphostin cuius quanda aream no impluit. Ite i ea C ' oppido troadis circa fimulacru Mineruae.In eode relidta facrificia non putre/ fcunt.Iuxta marpafa oppidu afias cautes Itat horreda:uno digyto mobilis.Ea/ de fi toto corpore impellat refiftens.In taurope peninfula in duitate parafino terra e qua fanant omnia uulnera. At circa albn troadis lapis nafcit .quo confumunt omfa corporatfarcophagus uocat .Duo funt montes iuxta flume mdum:alteri natura elt ut ferrum omc teneattalteri ut relpuat.Itaqj fi fint claui i calciameto: ueltigia auelli in altero no pollen altero filti.Locris & crocone peltiletia nunq fuilTe: nec ullo terras motu laboratu annotatu elt.In lycia uero femper a terrasmotu.xl.dies ferenos effe. In agro harpauo frumentu fatu no nafcit .Ad aras mutias in ueiete & apud tufculanu: & in filua ciminia loca funt in qbus in terra depacta no extrahunt. In crultumino natu foenu ibi noxiu:extra falubre e.Et de aquapi natura coplura difta funt* Qua rone asftus maris accedat 6C recedat. Ca. CIX* f Ed asftus maris reciprocare maxie mipe e.Pluribus quide modis ac cidit.Vepe cai fole lunaqj.Bis inter duos exortus lunas affluunt: bifq? remeat uicenis qternifqj femp horis.Et primu attolIenTes fe cu ea & mudo ftumefcetes. Mox a meridiano caeli faftigio uergete i occafum refidetes.Rurfufq; ab occafu fubtcr a cac li ima & meridiano cotraria a ccedete iundates.Hic donec itepe exoriat fc fbrbetes.Nec unq eode tpe quo pridie refluit:ut ancilate fydere traheteq; fecu auido haultu maria 6C afliduo aliud e q pridie exoriete paribus tn iteruallis reciprocis: fenifqj femp horis no cuiu% diei,aut noctis,aut Ioci:fed ab aequinoctialibus: ideocp inxqles uulgariu horaps fpatio utcuqj plures i eas aut diei aut noctis illape:merfurx cadut:& asqncctio tantu pares ubiqj.Inges argumentu pleruq; lucis ac uicis etia diurna: hebetes ee q nc get fubtermeare fyderatac rurfus ea de refurgeretfimileq; tetris imo uero uniuerfas na curas 3t ide facie i iifde ortus occafufqj opibus no aliter fub terra maifeflo fyderis cur fu alio ue eflfe naq? luna»Gadibus qui eft delubro Herculis qxximus fons fclufus ad putei modu ali as lirnul cu oceano auget :minuiturq?:alias uero utrunq? cotrariis reporibus.Ecdem in loco alter oceani motibus cofentit»In ripa bethys oppidueft:cuius putei crefcente xltu minuunt raugefcunt decedete mediis teporu immobiles ♦ Eade natura i hifpali oppido uni puteo: exteris uulgaris» Et potus femp extra meat in in potum nung refluo mari. Miracula maris. Ca. CI*. Mnia plenilunio maria purgant :quxda & Itato tepore.Circa MelTanam & o mas fimo fimilia expuunt in littus purgameta.unde fabula felis boues ibi Itabulari.His dede:ut nihil,quod equide nouerim,prxterea. Arillotdes nuU lum animal nili xltu recete expirare affirmat*Obferuatu id multu in gallico oceano dumtaxat in homine compertum* Qax poteftas Iunx & terrena & maria* Ca. cIE q Vo uera coiectatio exiltit haud frultra fpiritu fydus Iunx exiltimari.Et hoc effe quod terras laturet:accedelqj corpora fpleat:abfcedelqj inaniat. Ideo cu icremeto eius augeri cochylia:& maxime fpiritu fentire quibus fanguis no (it.Sed & languine hominu eftet cu lumie eius augeri ac minui.Frodes queeg ac pa/ bula(ut fuo loco dicetur) fentire in omnia eandem penetrante ui. Qux folis & qux lalfum mare. Ca* ClU . Taqj folis ardore liceat liquor.& hoc effe mafculu fydus accepimus torrnes i i cucta mari late pateti fapore incoqui falistaut ga exhaulto inde dulci tenuiqj,q facillime trahat uis ignea:oe alpius crafliu fq; linquat ♦ Ideo fuma xquoru aqua dulciore Hac effe ueriore cam alpen' faporis:q qcf mare t 'rre fudor fit xternus:aut ga plurimu ex arido mifceat illi uaporetaut ga terrx na> tura medicatas aquas inficiat ♦ Elt in exemplis Dionyfio licilix tyrano cu pullus eft ca potentia accidifle prodigium:ut uno die in portu dulcefceret mare. Item de natura Iunx* Ca. CIIII* Onerario ferut Iunx foemineu ac molle fydus atqj noeburnu foluere humo c rem di trahere non auferre.Id manifeftum elt quod ferarum occila corpora in tabe uifa luo reloluarifdnoq* fopitis torpore cotri&u i caput reuocet. Glacie refu daacucflaqj humifiico fpiritu laxet Ata penfari natura uices:fempq? fufficere aliis fy/ dept elemeta cogetibus:aliis uero fudetibus.Sed i dulcibus aqs lunae alimetu ee fient in marinis folis* Vbi alrilTimum mare* Ca* C V* a Ltiflfimu Fabianus tradit* Alii £ poto ex aduerfo coraxoiji ge tis uocat bathea poti: tricetis fere a cotineti ftadiis Lmefa altitudine maris tra dut uadis nuq reptis. Miracula aquale fontiu & fluminu* Ca* CVI* Irabilius id faciut aquae dulces iuxta mare ut fiflulis emicates.Na nec aquaig m natura a miraculis cefiat* Dulces mari iuehut leuiores haud dubie* 16 & ma^ natura grauioi;magis iuecka fuftinet* Quaeda uero 6C dulces iter fe fupmeat alias.Vt f fucino lacu medius amnis: i latio ad au ad uerbano ricinus: i be naco mintiusu feuino ollius: i lemano rhodanus.Hi tralfilpes fupiores i italia multo/ ru miliu tralitu holpitales fuas tantu nec largiores q itulere aqs euehetes.Proditu hoc 6C in oronte amne fyriae multifqj aliis*Quida uero.odio maris ipla fubeut uada: ficut Aretula fos quo reddut iadla i alpheu:q p olympia flues peloponefia/ co littori ifundif .Subeut terras rurlulcp reddut Xycus i aha* Erafinus i argolica *Ti/ gris i mefopotamia*Et quas i Acfculapii fote athenis imerfa ft i phalerico reddut ♦ Et in atinate capo fluuius merfus pofl*xx.milia paflfuum exit* Et i aquileienfi timauus*. Nihil i alphaltite iudaeae lacu q bitume gignit mergi pot*Nec i armeniae maioris ari thilfo.is qde itrorfus pifces alit.In faletino iuxta oppidu maduria lacus ad margines plenus:neqj exhauftis aqsminuifjneqj ifufis auget.In ciconuflumie &ipiceno: la/ cu uelino lignu Aeiechu. lapideo cortice obducitur.Et in furio colchidis flumine adeo ut lapide pleruqj duras adhuc itegat cortex. Similiter i flumie filero ultra furretu no uirgulta mo imerfbueijd &C folia lapidefcunalias falubrispotus ei9 aquae An exitu pa/ ludis reatine laxu crefcit.Et i rubro mari oleq? uiretefq? frutices enafeut * Sed & fotiu natura mira e feruore.Idcp et i iugis alpiu ipfoq?i mari:& iter italia & enaria ut i baiano finu:& i liri fluuio multifqj aliis.Na dulcis hauflus i mariplurimis locis ut ad chelidonias ifulas & arabu: & i gaditano oceano* Patauinogeaqs calidis fiierbce uiretes inafeut: ranae*Ad uetulonios i hetruria n rpcuTamari pifces.In cafi/ nate fluitius appellat fcatebra frigidus abudatior aeflate.In eo ut i archadiae liympha li enafeut aqtiles mufculijn dodone Iouis fos cu fit gelidus:& imerlas faces extiguat fi exactae admoueat accedit.Ide meridie femp deficit: q de ca anapauomenon uocat. Mox increfces ad mediu nodlis exuherat.Ab eorurfus fenfim deficit*In illyriis fupra fonte frigidu expafie uelles accenduntur.Iouis ammonis fons interdum frigidus no diibusferuetAnrroglddytisfons folis appellatur dul cis :& circa meridiem maxime fri' gidustmoxpaulatim tepefeens ad nodlis media feruore & amaritudine infeftatur.Pa di fons mediis diebus seftiuis uelut interquiefeens fernper aret. In tenedo infula fons femp a tertia nodtis hora i fexta ab aelliuo folfhrio exudat.Et i delo lfula inopus fons eode quo nilus mo:ac pariter cu eo decrefcit Cotra rimauu amnem lfula parua i mari e cu fontib9calidis:q pariter cu aeftu maris crefcuc agro pitinate tras apeninu fluuius nouanus oibus fblflitiis torres bruma ficcaf.In falifeo clituni amnis aq potata cadidos boues facit.In boetia amnis melas oues nigras.Cephi fus ex eode lacu pflues albas rurlus nigras periitus*Ruffa% iuxta ili u xantus: un 8i nome amni.In poto fluuius aflaces irrigat qbus pallae oues nigro late aeque getes alut.ln reatino fons neminia appellatus alio alio loco exorit annoe muta/ tione lignificas.Brudufii i portu fos icorruptas pilat aqs nauigatibus* Lyncellis aq quae uocat acidula uini mo temuletos facit Ata \ paphlagoma & i agro caleno.In an dro lfula teplo Liberi patris.fonte nonis ianuariis femp uini fapore fluere Mutianus ter conf*credit,dioftedofo uocat* Iuxtanonacrinaarchadi^(lixnec odore differens nec colore epota illico necat .Ite i berofo colle tres fontes fine remedio fine do lore mortiferi .In carrinefi hifpanix agro duo fontes iuxta flu ut: alter omia refpuens alter abforbens Jn ea de getealius aurei coloris omnes oftedit pifces/nhil extra illam aqua exteris difleretes.In cdmefi iuxta lariu lacu fons largus horis Cingulis femp in/ tumefeit ac refidet:In cynonia lfula ate lefbu fons calidus latu fluit.Lacus lannaus i alia circunafcete abfynthio lficit «Colophone i Apolinis darii fpecu lacuna e: cuius potu mira reddunt oracula bibentiu breuiore uitafAmnes retrofluere 6C noltra uidic astas.Ncronis principis'anis fupremis/icut i rebus eius retulimus,Ia ornes fotes xfla te q hyeme gelidiores effe que fallit?Sicut illa permira naturae opera xs 8C plumbu i mafla mergit dilatata fiuitare.Eiuldecj poderis alia fed ere talia fuchi. Onera i aqua fa cilius moueri.Thyre Iapide quis grande matare:eundeq? cominutu mergi,Recentia cadauera ad uadu Iabiutumefcetia attolli.Inania uaCa haud facilius q plena extrahi* Pluuia ialinas aquas dulciores effe q reliquas,Nec fieri fale niCi admiftis dulcib9. Ma rinas tardius gelare:& celerius accedi.Hycmc mare calidius efletautuno Calcius: Om , ne oleo traquiliari,Et ob id urinates ore fpargeretquonia mitiget natura afpera: lucc q; deportet,Niucs i alto mari no cadere.Cu ornis aqua deorfu ferat exilire fontes: atqj etia i xtnx radicibus flagratis i tantum ut quinquagena 6C centena milia pafluu ha renas flammarum globus erudiet. Igniu & iundla miracula & de maltha,Ca. C VII. Anqj 8i igniuepe naturx qrtu elemetu/eddamus aliqua miracula.Sed primu i ex aqsJn comagene urbe famofata flagnu e emittes limu maltha uocaqflagra te.cu quid attingit fblidi adhxrer.Prxcerea tactus fequit fugietes.Sic defende re muros oppugnante Lucullotflagrabatqj miles armis fuis.Aquis et acceditur .Ter ra tatu reftingui docuere experimenta. Denaptha. Ca. CVIII. Imilis e naturx naptha:ita appellat circa babylonia:& i auflagenis pthix £/ { flues bituminis liqdi mo.Huic magna cognatio igniu: trafiliutq? ptinus in ea undecuqj uifa.Ita ferut a Media pelice cremata poftq CacriGcat ad aras acceO ferat corona igne rapta. De femp ardetibus locis. Ca CIX • Eye i motiu miraculis ardet xtna femperftatocp xuo igniu materia u fuificit.Niualis hybernis teporibus• egeftuq? cinere pruinis operies. Nec i illo tatu natura fxuir exuIlione terris denutias .Flagrat i gage lycix mos chimera & gde unor talis diebus ac nocTibus fiama.Igne eius accedi aquatextingui uero terra aut fxnoGnidius Ctefias tradit.Eade i lycia ephefli motes taeda fiamate tacli flagrat adeo:ut lapides quoq? riuope & harenx i ipfis aqs ardeattalit ignis ille pluuiis. Ba/ culo fi qs ex iis accefo traxerit fulcos riuos igniu feq narrat,Elagrat i baclris cophati nodlibus uertex.fiagrat i medis & ceflia gete cofinio pfidis.Sufis qdead turrim alba, xv.caminis maxio fterdiu capus babylonix flagrat qdaJueluti pifcina iugeri magnitudie.Ite xthiopu iuxta hefperiu mote (fellans md capi nodle nitet. Similiter i megalipolitanoiji agro»tametfi iternus fit ille iucundus: frcdeqjdefi fupra Ce nemo ris no adurens:& iuxta gelidu fote feper ardes.Nymphei crater dira apolloniatis fuis portedit ut Theopopus tradidit. Auget hymbribus: egeritq? bitume tepersdu fonte illo iguftabilbalias oi bitumfe dilutius.Sed qs hxc miret? In medio mari hiera ffula ardet, Aeolia ifula iuxta italia cu iplb mari arfit p aliquos dies fbciali bello :& donec le gatio fenatus piauit.Maxio tame ardet icedio theonochema dictu xthiopu iugum* Torretelqg fblis egerit:Tot locis tot incediis repe natura terras cremat. Igniu per fe miracula ♦ Ca. CX. p Rxrerea cu fit huius unius elemeti ro foecuda:feq? ipfa pariat: & minimis cre fcat Cintilistqd fore putadu e i tot rogis terras?Qux e illa natura quas uoraci/ tutem auidifTima in toto mundo fine dano fui pafcit?Addant iis fydera mumera in/ genfq? fol. Addant humani ignes:St lapidu quoq; ifici naturx:attritaiter fe ligna: id nubiu St origies fuIminu.Excedit oia miracula ullu die faiiTe: quo no cuncta flagraret: cu fpecula quoq? cocaua aduerfa (olis radiis facilius etia accendat: q ullus alius ignis.Quid q> inumerabiles partus fed naturales fcatet?In nympheo exit e pe/ tra flama:qux aqua accendif.Exit St ad aquas fcatias.Hxc quide inualida cu tranfic nec longe in alia durans materia.Viret St aeterno hunc fonte igneu cotexes fraxinus Exit i mutinefi agro flatis uulcano diebus.Reperit apud audlores fubiedlis ariciae ar uis fi carbo deciderit ardere terra.ln agro fabino St fidicino undu flagrare lapide. In felentino oppido natia ipofito ligno i faxum quodda ibi lacru protinus fiama exiit e/ re.Ih laciniae Iunonis ara fub diuo fita cinere imobile efTe perflatibus undiq? pcellis* Quin St repecinos ignes exiiIere St in aquis.Et in corporibus etia humanis emicuifTe Trafimenu lacum arfiiTe totum.Seruio tullio dormieti i pueritia ex capite flama emi cuifTe.L.Martiu in hifpania interemptis Scipionibus cocionante St milites ad ultio/ ne exhortante arfiflTe fimili mo Valerius Antias narrat.Plura mox St difHclius. Nuc eni quada mixtura repe omniu exhibet miracula. Vepe egreflfa mens lterpretationem naturae feflinat legetiu animos per totu orbe ueluti manu ducere. Terra: uniuerfx menfura longitudo St latitudo. Ca. CXL p Ars noflra terrape de q memoro ambiete(ut dictum e)oceano uelut matas 1 o giflfime ab ortu St ab occafu patet:hoc e ab india ad herculis collinas gadibus facratas odloginta quinq? milia fexaginta odio milia pafTuu ut Artemidoro placet au clori. Vt uero Ifidoro nonaginta odo milia dece St odio. Artemidorus adiicit amplip a gadibus circuitu (acri pmotorii ad artabru.*quo logiflime frons ,p currit hifpanix odHgenta milia nonagintaunu.Id mefurx duplici currit uia. A gage amne hoflioq? eius quo fe i eoum oceanu effudit p india parthieneq? ad myriadru urbe fy/ rix i ifTico finu pofita qnquagintaquinq? milia pafTuu dece St noue.Inde q?xima na/ uigatioe cyppe infula patara lycix rhodu altypalxa I carpacio mari i ifulas laconica: taenape. Lilybeu ficilix.Caraliu fardinix triginta quattuor.Deinde gades duodecf mi lia quinqginta.Qux mefura uniuerfa ab eo mari efficit.lxxxxviii.milia pafTuu. lxix. Alia uia qux certior itinere terreno maxie patet a gage ad euphrate amne.l.M. pafT* xxi.Inde cappadocix i mazaca.cc.milia.xliiii.Inde p phrygia:caria:ephefu:qdringeta milia pafTuu.xciii. Ab ephefo p xgeu pelagus delu ducenta milia.Iilhmum ducenta duodecim milia.Deinde terra St laconico mari St corinthiaco finu patrans pelopone fi duceta duo milia qngenti.Leucade odlingiuta fex milia qngenti.Corcyra totidem Acroceraunia centu trigintaduo milia quingenti.Brundufiu oclogintafex milia qn/ genti. Roma, ccc.milia fexaginta. Ad alpes ufq; calcincomacu uicu qngeta decem St odio milia.Per gallia ad pyreneos motes iUibriu qngeta qnquagita fex milia. Ad ocea nu St hifpanix hora treceta trigitaduo milia.TraiecTu gadis fepte milia qngeti.Qux mefura Artemidori rone nonaginta efficit fexaginta noue.Latitudo aut terrx a me/ ridiano fitu ad feptetrionem dimidio fere minor colligitunquinquaginta quattuor milium fexagintaduo.Quo palam fit quantu St hinc uapor abflulerit:&illinc rigor Neq? enim deefTe arbitror terris:aut non efTe globi formam.Sed lhabitabilia utrinq? i coperta efTe .Hxc menfura currit a littore xtiopici oceani:q modo habitatur ad me/ roen qngenta quinquaginta miliaJndealcxandria duodecim milia qnquagfta.Rho dum qufgenta odlogintatria. Gnidum octoginta quattuor milia qngeti cu.xxv.M* Samum .c. M.Chium odlogintaquattuor.M.Mitilenen.lxv. M.T enedon.xxix. M.Si/ gxum rpmontonu.xii»M.quingeti.Os pdti.cccxii.M.d.Carabin pmontor iu m. c ccl. Os mxotidis.cccxii.d.M.Oflium tanais.cclxv.M.Qui curfus copendiis maris bre/ uior fieri pdt.lxxxix.M.ab hoflio tanais nihil modicu diligentiflimi audlores fecere. Artemidorus ulteriora incomperta exiftimauit: cum circa tamin firmatarum gen# tes.degcrefaterct ad feptetrioncs uerfcdfidorus adiecit»xri\MJ.u{qj ad tilemqux co iecTura diuinationis eft.Ego no minore q proxime dicto (patio farmatape fines nofci iqtelligo.Et alioqn quantu eflfe debet quod inumerabiles getes fubinde (ede mutares capiat»Vnde ulteriore mefuram inhabitabilis plagae multo eiTe maiore arbitror ♦ Na & a germama imenfas infulas no pridem copertas cognitu habeo»De longitudine ac latitudine haec funt quae digna memoratu pute» Vniuerfum au te huc circuitu Era/ toRhenes i omniu qdem fubtilitate-& in hac utiq? prxter exteros folerstque a cucRis ,pbari uideo quinquaginta milium Radiu pdidit.Quae me fura Romana coputatione efficit trecenties qndecies centena miliapaRuu»Improbu ira fubtili argumetatioe coprehefum ut pudeat no credere Hipparc9 & in coarguedo eo & f reliq oml diligetia mirus adiicit paulominus»xxv.milia Harmonicamundiratio Ca* CXII. Lia D ionyfiodoro fid es : neq? enim fubtraha excplum uanitatis grxcxmaxi a mu»Melius hic fuit geometricafcientia noiblis»Senecbi die obiit i parria»Fu nus duxere ei quas pertinebat h aer editas» Ex cum fecutis die/ bus mRa peragerentiinuenifTe dicunt f fepulchro epiRola Dionyfiodori nomine ad fuperos fcripta»PerueniiTe eu a fepulchro ad infima terra:effeq? co Radior quadragi raduo milia»Nec defuere geometrx q iterpretarentur fignificare epiRola a medio ter/ rarum orbe miflam quo deorfum ab fummo longiRTmu eiTe (patiuw:&id e pilx me dium»Ex quo cofecuta computatio eR:utcircuitu eRe»cc» quinquagintagnq? milia Radia pronuntiarent*Harmonica ratio qux cogit naturam (ibi ipfam congrue re:addit huic menfurx Radia feptem miliauerramque nonagefimam fextam millefi/ mam totius mundi partem facit* CAII PLYNII SECVNDI NATVRALIS HISTORIAE LIEER TERTIVS* PROHEMIVM» Actenus de fica & miraculis terrx aquaruq; :ac fyderu & ratione uniuerfitatis atq? menfura. Nuc de partibus quancj lfinitu id quoqj exif limatur nec fine ali qua reprenfione tracTatu.Haud ullo i genere uenia iu/ h Rior efl: fimo minime mipi efl homine genitu no om nia hiimana nouifle. Qua ,ppter auclore nemine unu feqi\Sed ut queqj aeriffimu in quaq; parte arbitrabor* Quonia comunefermeomnib9 fuir.ut eos qui% dili/ getiflimefitus difeeretu qbus ipfe ,pdebat.Ideonec cui pabo aut coargua nuda nomina & qua ta dabit breuitate ponentur claritate caufi'% dilatis in fuas partes* Nuc.n.fermo de toto e ♦ Quare fic accipi uelimtut fient uidua fama fua nomina qualia fuere primor dio ante uflas res geRas nuncupent :8C fic quxda in his nome datura quidetfed mu di rerumq; naturx.Terrarum orbis uniuerfus in eres diuiditur partesteuropa:Afiat Africa* Origo ab occafu iolis & gaditano fretotqua irrumpes oceanus atlanticus in maria interiora diffunditur .Hinc intrati dextra africa elbi eu a europa*Inter has afia efi.Termini amnes tanais & nilus*xii*milia pafifum in logitudine quas diximus fau ces oceam patenttquinqj milium in uico mellaria hiipanix ad riu africx albu auctare Turamnio Gracula iuxta geito.T.Liuius ac nepos Corneli9 latitudinis tradiderun t ubi minus, vii* M.paRuum* Vbi uero plrimum.x.M.Ta mo dico ore tan imenfa equorum uafiitas proditur ♦ Nec (pfunda altitudo miraculum minuit.Frequentes quippe cenix candicatis uadi carinas territant* Qua de caufa li men incerni maris multi eum locum appellauere.Proxfma autem faucibus urinq? i politi montes cooercent claufl:ra:abila afficxteuropx calpe laborum Herculis metae Quam ob camam indigenae colunas eius dei uocat:credutqj perfollas exclufa antea admifilTe maria:& repe naturae mutalTe faciem» De europa» Ca* .L p Rim u ergo de europa altrice uidborfs omniu getiu populidogeq? terrape pul/ cherrimatqua pleriq? merito no tertia portione feceretuepe aequa in duas ptes ab amne tanai ad gaditanu fretu uniuerfo orbe diuilo. Oceanus hoc:qd didu eftfpa/ tio atlanticum mare infundes:& auido meatu terras.qnxcunq? ueniefcm expauere demergens:refiibetes quoqj flexuob littos anfractu lambitleuropamcl maxie recelli bus crebris excauasded in quattuor peipue primus a calpe hifpanix ex timo C ut dictu eft) monte locobrutinu ufqj pmontoriu imenlo ambitu fiedht ♦ In eo prima hifpania terrapj e ulterior appellata.Eade bethyca.Mox a fine tirgitano ciceri/ oneadeq? tarraconefis ad pyrenea iuga.Vlterior f duas p logiardine Quintias diui/ dit .Siqde bethycx latere feptetrionali p cedit lulitania amne ana difcreta.Ortus hic i aminitano agro citerioris hifpanix:& mo' fe i ltagna fudestmo i angultias reforbes: aut in totu cuniculis codes:& fxpius nafd gaudes in atlaticu oceanu effundit ♦ Tax/ raconefis aut hinc affixa pyreneo: coroq? eius a latere decurres St limul ad gallicii ocea nu hibero mari trafuerfa fe pades folorio mote & oretanis iugis carpetam'% St aftups a bethyca atqflulitania diibinguit .Bethyca a flumine-ea media fecate cognominata cuitas puintiipt diuici calca St quod i fertili ac peculiari nitore pcedit.luridici ccue tus ei quattuor:Gaditanus:Cordubenlis: Aityfitanus:Hilpalenfis»Oppidaoia nume ro.clxxii.ln iis colonix fepte.Municipia.xviii Jacio antiquis donata.xxix. Libertate» vi.Foedere.iii,5cipcndLivia, cxx» Ex his digna memoratu aut latino iermone dicftu fa/ cilia. A flumine ana littera occani oppidu olToba aiburix cognominatu. Interflueres luxia 8C utriu harenx motes.Bethys fluuius.Littus curlenfe finu, Cuius ex ad/ uerlo gadis inter infulas dicedx. Prcmoncoriu Iunonis: Portus uclippo. Oppida be/ lon mei lar ia. Fretu ex atlantico mari. Cartheja carthefos a grxeis dicba.Mos calpe. De inde littore interno oppido berbefula cu fluuio.Ice falduba oppiduljhel malacha cum fiuuio menoba cu fluuio.SeXifirmu cognomfe iuliu.Sexabdera Mur/ gis.Bethycx finis.Ora ea uniuerfa originis poenop* exiibimauit. iVLAgrippa. Ab ana aut adatico oceano obuerfa turduloruaj e.In uniuerfa hifpania. M. Varro puenifle hiberas St pfas St pcemcas celtalq? 6C poenos tradit.Lufu.n.Liberi patris ac ly fa cu eo bacchate nome dedifTe lufiranix St Panapfedcu eius.Vniuerfa aut qux d her ciilx ac pyrenx uel Saturno traduc: fabulo fa i p imis utarbitror.Bethys i tharraco/ nefi fpuintia no ut aliq dixere mentela oppido fed tygcnli exories laltu:iuxta que tra der fluuius q carthaginefem agru rigat ille ocior refugit Scipiois rogu uerfufqi i oc/ cafu occeanu adanticu ,puintia adoptans petitunodicus primotfed multopi fiuminu capax: quibus ipfe fama aqualqj aufert. Bethycx primu ab olfigetania lfulus amoenp bladus alueo:crebris dextra leuaqj accolit oppidis.Celeberrima iter huc St oceani ora i mediterraneo fegeda:qux augurina cognominat .Iulia qux fidetia.Vrgao qux al/ ba.Ebura qux cerial is. quod liberini.Libida qux claula.Stici qd iuliefes.Ve/ fci qd fauetia:fingilia:hegua:auia.ebdanu:agla minor:hebura: caflrau aria: epifibriut ipho uetus:e££taLbaftetan ix uer gens ad inare,Couet9uero cordubelis circa flume ipm olfigi qd cognominat laconiu Iliturgi quod fop& iuliu.Ipalburgi quod trium pale. Sitia &.xiiii,M,pair.remotu i me/ ditarraneo Obulco qd bontificenle appellat .Mox ripepora feederatoge.Sacimaritaliu omjba.Ec dextra corduba colonia patritia cognominara.Inde primu nauigabili be/ thyx.Oppida carbulo decumo.fluuius fingulis eode bethys latere icedes»pppida hi/ fpalenfis conuentus:celtiaea:uacamaha:acria:ilfpa cognomine illa italica. Et a lena hifpai colonia cognomie romuliefis.Ex adaerfo oppidu offettquod cognominat ili lia coiKtia.Virgetiu quod lalii genitor, Hippo cauraiiaru fiuui? menoba 6C ipie a de xtro latere ifufus: Ac iter xftuaria bethys oppidu nebrifla cognomine uencria & co/ lobona.Coloniaafta qux regia dicit,Et in mediterraneo afidatqux cxlariana.Sigu lis fluuius i bethyn quo di&u e ordie irrupes aftygicand colonia alluit cognomie au gufta firma.ab ea nauigabilis:Huius couentus funt reliqux coloix immunes tucci quae cognominant augufta gemella. Ituciqux uirtus iulia. Atubi qux claritas Iu* lia.Vrlo qux genua urbanoru.Inter qux fuit nunda cu Pompeii filio capta ♦ Oppi da libera aftygie uetus oftippo,Stipediaria:callet: caluculatcaftrageminaulipula mu nor:merucra:fucrana:obucula:oningis. Abora ueti p>pe monoba amne &ipfum na uigabile haudprocul accolut alontigiceli:alofi:igi:Qux aute regio a betbye ad fiuui um ana redit: extra prodicta beruria appellat in duas diuifa partes totidemq; gentes. Celticos q lufitama attingut,& hifpalcnfe couentus. Turdulos qui lufitaniam & ter raconenfem accoluttiura corduba petunt.Celticos a celtiberis ex lufitania aduenifle manifeftu eft facris lingua uocabulis:facrifq? cognominibus in bethyca di* ftingunt .Serica qux dicitur fama iulia.Vertobrige edeordia iulia. Segede relbtuta iuh'a.cdtribute|iulia. Vcultuniacum:qux& turiganunc eil.Lacimurge conflantia iulia.Terefibus fortunaIes:& callenfbus emanici.Prxter hxc in celtica acimbrotaru da:arunci:turobrica:Iaftigi:alpefa:lepone:ferippo.Altera beturia quam diximus tur dulopi & couentus cordubenfis habent oppida no ignobilia.Ariam : mellaria:miro* bica regiones ofintiadis ifepone,Gaditani couentus ciuiu Regina latinor rum regia,Cariia cognomine aurelia.Vrigia cognominata caffrje iuliu.Ite Cxfaris ia tro:icocio:brana:Iiiculaia:gutiaia:andorife.Porro logitudine uniuerfa' M. Agrippa.cccclxy.M.p.Latitudine.cclvii.M.Sed cu termini carthaginem u% renttqux caufa magnos errores computatione menfurx fxpius parit.Et dum alibi mutato modo:alibi itinerum auctus aut diminutis pafTibus incubuere ma ria ta logo xuo alibi pcetTere littora.Toriere fe & fiuminu aut correxere fiexus.Prxte rea aliunde aliis exordium menfure efh& alia meatus.Ita fit ut nulli duo cocinant. Bethycx longitudo & latitudo. Ca. II. Ethycx longitudo nunc a caftulois oppidi fine gadis.ccI.M.& a murgi ma ritima ora.xxii.M.p.amplior.Latitudo a carteiana ora.ccxxxvi.M.p. Agrip pa qde i tata uiri diligetia i hoc opere: cura cu orbe terrarum urbi fpe&andu pponeret exee erraffe quis credat :Et cu eo Diuu Auguftu.Is namqj com plexa ca porticu ex deflinatide& cdmetariis.M. Agrippx a lorore eius icohata pegit. Hilpania citerior. Ca III. Iterioris hifpanix ficut cum plurimu aliquantum uetus forma c mutata efbutpote cum Pompeius magnus trophads fuifq; flatuebat i pyre neo.d.ccrxlvi.oppida ab alpib9 ad fines hilpaix ulterioris i dicione a fe reda* dta teftatus fit.Nuc uniuerla rpuintia diuiditur ut couentus fepte Carthaginenfemi Accedu t infule mentione pret»nemp£i~prxrer contributas aliis.ee. xciii. continet oppida,In iis Colonias.xii.Oppida ciuium Romanope.xiii. Latinoifc uetepd.xviii,Foederatorum unum.Stipendiaria.cxxxii, Primi in ora baflulhpoil ecs quo dicitur ordine intus recedents m en tefani: oretani: &Z ad tagum carpentauiuxra eos uaccei:ue#ones:& celtiberi:atrebaci. Oppida orx proxima urci. Adfcriptum* que bethycx barea regio mauAcaniatmox deitania. Dein conteftania. Carthago noua. Colonia: cuius a promontorio quod Saturni uocatur Cadariam maurita/ nix urbem.clxxxvii.M.paflf.traiecftus.Reliquainoraflumentader colonia imum*. Ilici unde ilicicanus finustin eam contribuuntur icofitaniamiox 1 atinorum lucenti umtdianium ftipendiarium:fuero fluuius:& quondam oppidum. Conteftanix fi> nis regio idetania amoeno ptendente fe ftagno ad Celtiberos recedens.Valentia coloia .iii.M.palT.a mari remota.FIumen turriuuantunde a mari foguntu ciuiu remanor oppidu.Vridenobilqffumenidubeda regio ilergoanum.Ibarus amnis nauigabili co/ mercio diues ortus in cantabris haud pcul oppido iuliobrica.ccccl.M.palf.flucs: na uium.p.ccIx.M.a uaria oppido capax que propter uniuerfam hifpania grxei appel lauerc iberiam.Regio cefletaniatflume fubi:coIonia:Tarraco Scipionum opus ficut carthago pxnorum.Regio ilergetmoppidu (ubur: flumen rubricatu: a quo laletani indigetes.Poft eos quo dicet ordine intus recedentes radice pyrenei t aufetani?itani Jacetani, Perqj pyreneu ceretani: dein uafcoes.In ora aut colonia barcine cognomine fauentia.Oppida ciuiu romanorum beturo illuro.Flumen larnum blande fluens al ba.Emporia geminum hoc ueterum incolarum & grxeorum qui phocentiu fuere fo boles.Flumen ticher.Ab eo pyrenea Venus in latere promontorii altero.xl.M.Nunc per Cingulos conuentus reddentur infignia praeter fupradicfta tarracone difceptat.po puli.xliiiitquoru celeberrimi ciuium romanoru dertufanitbifgargitani.Latinoru au fetanit ceretani: qui iuliani cognominant :&C qui auguftani:fedetani:gerundefest gef forienfestteari qui iulienfes.Stipendiariorum aquicaldenfcs:onenfes:betuloncfestCx faraguftana colonia imunis amne ibero affufuubi oppidu antea uocabat ialdyba.re gionis reditanix recipit populos.Iii.Ex his ciuiu romanorum bellitancs:celfenfes:Ex colonia calaturiganos:qui na (cici cognominant .Ilerdenfes furdaonum gentis luxta quos fi coris fluuiusrofcenfes regionis ueteru ca/ Icantenenfes: ergauicefes: gracchuritanostleonicenfes tofligerdenfes. Focd eratos tarra/ genfes.Stipendiarios arcobrienfes: andologefes larocelitanos:buriaonefes: cakgurita/ nos:qui fabularenles cognominant .Coplutefes:carenfes: cincienfes: cortoefetdami/ ni canos: larnefes: Iufenfes: fpal efes: iluberitanos: Iacetanos: iubienfes: popolon efes: fegi fenfes.Carthagine conueniunt populi.lxii.exceptis infularum in coi is. Ex colonia ac citania gcmellefenfes & libifofona cognomine feroauguftana: quibus duabus ius ita lix dacum.Ex colonia lalarienfe oppidani latii ueteris caftulonenfes:qui exfariuena les appellantur.Setabitani qui auguftani ualerienfes. Stipendiariorum aute hi ccle/ berrimit albanefes rbaftiani: confaburenfes: dianenfes*. e geleftani: lorcitani: lamini tani: menlanfqui & oritanhmentelani qui 8i baftuli:oretani qui & germani cognomina/ tuncaputq? celtiberix fegobrigenfes: carpetani:& toletani tago flumini ipofiti. Dein uiciefestuirgiliefes.In couentu clunienfem uarduli ducutpopulos.xiiii.ex qbus laba nefes tantu nominarelibeat.Turmodigi quattuonin qbus fegilamonefestlegifamaiu liefes.In eunde conuentu carietes:& uennefes quinqj ciuitatibus uadut: funt uelienfesteode pelleodeones cehibcropz quattuor populis. numatini fuere clari ficut i uacceojji.xviii.ciuitatibus inter catiniefes palatini:locobrigcnfes:caucefes. Na in cantabris quattuor populis iuliobrica fola memorat .In autrigonu decem duitati bus tritiu & uirouefca. Areuacis nome dedit fluuius areua.Hope fex oppida raguntia & ibi xamatqux nomina crebro aliis i locis ufurpant .Prxterea fegouia 3C noua au/ gufta termes:ipfaqj clunia celtiberix finis. Ad oceanu reliqua uergunt uarduliqj ex prxdichs 8C catabri.Iunguntur iis afturu.xii.populi diuifi f auguflanos afturica ur be magnifica.In his fut giriipefichlaciefes zoelx. Numerus ois multitudinis ad. cclx. capicum.Lucenfis conuentus populorum eft.xvi.pter celticos & leuaniof lgnominiofx ac barbarx appellatiois:Sed capitu ferme.clxvi.Simili mo bra/ caije.xxiiii. ciuitates.cclxxv.capitum:ex qbus pter ipfos bracaros iuballitcelenuigalle ci: equefitici: querquerni: citra faftidiu nominenf. Logitudo citerioris hilpanix e ad finem caftulonis apyreneo*d»cvii.M.p*& hora paulo ampliusXaticudo a tarracone ad littus olarfonis»cccvii**Et radicibus pyrenei ubi cuneat agufhis inter duo maria paulatim defde fe pandes:qua cotingit ulteriore bifpania tatunde di aplius latitudi ne adiicit. Metallis plumbi:ferri:xris:argeti:auri tota ferme hifpania fcatet ♦ Citerior di ipecularibus lapidibus*Betyca di mimo.Sut di marmopi lapidicinx uniuerfae hifpa niae*Vefpalianus lperator Auguftus iaclatus procellis reipudatii ius tribuit.Pyrenei motes hilpanias gallia% dillerminat promontoriis in duo diuerfa maria piechs * Narbonefis prouintia * Ca* IIII • Arbonefis Quintia appeleat ps galliapaqux fterno mari alluit tbracchata an n reditf&amne uaro ab i talia difcreta alpiucp faluberrimis romano lperio iugis A reliqua uero gallia latere feptetrionali motibus gebenna di urbibus agrops cultu uiropi moruq? dignatioe aplitudine opu nulli puinciape poftfereda breuiterq? italia uerius q puintiadn ora regio fardonu kufq; confuaranope* Flumina technun ner nodubru»Oppida illefeberx magnae quonda urbis tenue ueftigicLRufcino lati/ no^:flumen ataxe pyreneo rubrefem permeas lacu.Narbo Martius decumanope co lom'a:xii*M*pafruu a mari diftans*Flumina araris liria»Oppida decaetero rara praria cetibus flagnis agatha quoda mafliliefiu di regio uolcapi tedoiigum»atq? ubi rhoda rhodiope fuit*Vnde didus multo galliape fertiliflimus rhodanus fluuius ex alpibus fe rapiens p lemanu lacmfegnccp deferes ararimmec minus feipfo torrente ifaram di truentia*Libyca appellant duo eius ora modica»Ex his altepe hifpanienfetalteru me/ tapinu: tertiu ideq? ampliflimu maflalioticu*Sunt auctores di heraclea oppidu in ho ftio rhodani fuiffe ultra fbflam ex rhodano»c* paflibus: Marii opere di nomine ffigne ftagnum* Aftromela oppidum maritima auaricorum: campi lapidei Herculis praeiiopi memoria»Regio anataliope di intus defuuiatiu cauapeq?»Rurfus a mari trico riu di itus tricolope»Vocodopz di legouellaunopi mox allogobru ac i ora mafCilia grae copi phocenfiu foederata promontoriu soachitariffa portufregio cIamatulicoru*Dein fuelteri fupraq? ueruciniJn ora aut hec athenopolis maffelienfiu fopdtluliio&auiano ru colonia: quas picenfis appellat :di clafiica amnis fiue argeteus,Regio oxibiopd liga unoruq?:fuper quos fuebri quariates adunicantes* At in ora oppidu latinu antipolis Regio deciatiu* Amnis uarus ex alpiu mote cemeno profufusJn mediterraneo colo/ nia arelate fecudanorujn agro cauaru uale tiatuienna allobrogu*Oppida latina aquasfextiae falubiorutauenio cauarmaptaiulia Liulgientiu alebecerioru apollinariu:alba heluormaugulla tricaftinopi: abatdia area bormannico macina bellio carcafum uulgaru tedofagu ceffero carbonthorathe: me minoru:cenicefe:cabole \ licudine ueftigii.Cotra peftanum finu leucafia elt a fyrene ibi fepulta appellata.Cen tra ueliam poncia 6C ifaciamtrxqj uno noie cenotrides:argumetum pofleflae ab oeno triis italiae:# cotra uibonem paruae quae uocant ithacefiae ulixis fpecula. De Sicilia. Ca. VIII. u Erum ante omnes claritates Sicilia Sicania a Thucydide dicta; Trinacria a pluribus aut triquetra a triagula fpecie.Circuitu pates ut auctor e Agrippa. ,d. cx viii. M.paffibus; quonda brutio agro cohaeresnnox iterfufo mari auulfa.xii. M. in longitudinem freto.In latitudine autem.cx.d.Iuxta colonia regia ab hoc dehifcc/ di argumento rhegiu graeci nome dedere oppido i margine italiae fito. In eo freto elt fcopulus fcylla.Item carybidis.Mare uorticofum. Ambo clara faeuitia.Ipfius trique/ trae ut diximus promontorium pelorus uocatur aduerfus fcyllam u er gens in italia. Pachynu in grxciam.cxliiii.M.ab eo diftante peloponnefo.Lilybeum i africa. clxxx. M.interuallo a Mercurii promontorio:# a calaritano fardinix centu uiginti.M.In/ ter fe autem hxc promontoria late diftant his fpatiis.Terreno itinere a peloro pachy num.clxvi.M.pafTuum.Inde lilybeum.cc.M.Inde peiorum. cIxx.M. colcnix ibi ur/ bes ac ciuitates.lxxii. A peloro mare ionium ora fpedtante oppidum MefTana ciuiu romanorum:qui mamertini uocantur. Promontorium drepanum: colonia tauro/ minium.qux antea naxos.Flumen afines.Mons xtna ncxfhirnis mirus incendiis. Crater eius patet ambitu itadia.xx.Fauillataurominium# catinam ufque perue/ nitferuens.Fragor ucro ad maronem # gemellos colles.ScopuIi tres cyclopu.Portus ulixis.Bolonia catina flumina fymethum terias.Intus leftrigoni campi.Oppida leo tini:megaris:amnis panthagies.Colonia fyracufx cum fonte arethufa. Oua q # te/ menitis:# acchidemifa:# megea:# cyane militiae fontes i fyracufano potat .agro por tus nauftachmus;flumen florus promontorium pachynumta qua fronte ficilfx flu menhirminium.oppidu camarina:fluuius gelastoppidu agregas: quod agrigentum noto' dixere.Thermx colonia: amnes agathema therypfa celinus. Oppidu lilybeum ab eo pmontorium drepanatmox crix.Oppida panphormu : lolinimhymera cuflu uio cephaledi:feleuntinu :agathyrnu:tyndaris coloniaioppidu myle. Et unde coepi/ mus pelorus .Intus Iatinx coditionis c e t ur ip ini: nepini t fegeflani. S tip ediarii aflorit nixtnefes:agerini:aceflei:acrefes:bidini:citatiarini:drepanitani:argeft;im:aceft:iefesi ericini:entelletini:netini:edini:eguini:gelani:galateni:halefini:ennefes:hybleefes:he britefes: herbefes: heubul eles: halicefes: hadranitani: macarefes: hypanefes: ietefes: mu/ truftani:magellini:murgetini:muticefes:menanini:naxinonii:petini:paropini:tera phiriefes:femellitani:lHcherim:feIinuti:fimeti:hilarefes:titeiefes:triocalini:triracien fezaclei i ficulo freto fut ifule f africa uerfx gauros melita a cameri na.lxxxiiii.M.paflibus.Lilybeo.cxiii. cofira: eronefos: cerefe: galatha: Iepadufa: xthu Ia qua alii xgula fcripfer ut.Bucion xtnxtdC a feleute.lxxv.M.ofleades:cotraq5 paro/ pinos uferca.Citra uero ficilia ex aduerfo metauri amnis♦xxii. ferme pafluu ab italia vii.xolix appellatx.Exde 6i epheftiades a grxcis:a notes uulcani.Aeolia: q Aeolus iliacis tcporibu s ibi regnabat. De lipara.Ca. VIII • Ipara cu ciuiu oppido dicte a Liparo regetq fuccefTit Aeolo atea lon 1 gius uel meligonis uocicata abefbxii.M.p.ab italia ipfa circuitu paulo mino/ ri.Inter hac & ficiliaalcera atea therafiaappellata nuc hiera:ga lacra uulcano e.Colle i ea nocternas euomere flamas.Terria ftrogyle a lipara mille pafTus ad exor tu lolis uergesu qua regnauit AeoIus:qux a lipara ligdiore flama tatu difFert.Cuius fumo qna flaturi fint uenti triduo prxdifcere in coi x tradunt. Vnde Aeolo uento paruifTe exiftimatu.Quarta didyme minor q lipara.Quinta eriphula:Sexta phoeni/ cula pabulo religa. NouifTima eadeq? minima euonymus.Hactenus de pri mo europx finu. De locris italix fronte. Ca. .IX* Locris italix frons icipittmagna grxcia appellata i tres finus i cedes aulbnii a maris:quonia aufones tenuere primi.patet.lxxxii.M.paflfuu ut aucter e Var ro.PIeriqj.lxxii.M.fecere.In ea ora flumina mumera:fed memoratu digna lo conus:lagra:& ueftigia oppidi caulonis:myftia cofilinu caffru: carcinutquod eflfe lo gillimu italix aliqui exifhmat.Dein fcyllaceus:& fcolagiu fcyllaceum:& fcyletuatheniefibus cucoderetdidlu: que locu occurres thermeus finus peninfula efficit:& f ea portus g uocat caftra Hanibalis:nufg anguftiore italia.xl.M.pafliium latitudo e.Itaqa Dionylius maior itercifam eo loco adiicere ficilix uoluit. Amnes ibi nauigabiles carcinas:rotalus:femirus:arocha:targines.Oppiduincus petilia: mons clibanus: promotoriu Iicinimcuius ate oram lfula.x.M.P.a terra diofcoron.altera ca lypfus qua ogygia appellaflfe Homerus exiftimat .Prxrerea tiriferanus amoeleflTa ♦ Ip/ fum a caulone abelTeJxx.M.pairibus prodidit Agrippa ♦ Secundus europx finus ♦ C. X. Lacinio promdtorio fecudus europx finus £cipit:magno abitu flexus:& aero a ceraunio epyri finit promotorio:a quo abeft.lxxv.M.paffibus.Opidu cotror amnis neethus:oppidu thuriu iter duos anes cratin & fybarirmubi fuit urbs eode nomie.Similiter e iter lyrin & acrin heraclea aliquado fyris uocitata. Flumina thaladru: cafuentif oppidu metapontutquo tertia italix regio finit :Mediterraei bru/ tioiji apruftani tantu.Lucanoi*: autem hinc atinates:buxentini:eburini: grumenti/ ni:potentini: fontini: fyrini: tergilani: urfentini: uolfentani: quibus numeftrani iun guntur.Prxterea interifle thebas:lucanas Cato aucter efl.Et mardonia lucanope ur be fuiffe Theopopusu qua Alexader epirotes occubuit.Conecflitur fecuda regio am plexa hirpinos:caIabria;apulia:laletinos.ccl.M.finu qui taretinus appellat ab oppi/ do hconum in receflfu hoc ftimo fito contribu ta eo maritima colonia;qua: ibi fuerat Abeft.cxxxvi*M*p.a licinio pmontorio adueriam ei calabriad.peninfulam emittens* Graeci meTapia a duce appeIIauere*Et ante peucetia a Peucetio Oenotri fratre.In fa/ lentinoagro inter pmontoria.c.M.pafTuumterlunt. Latitudo peninfule atarento brundufium terreno itinere*xxxii.IVI*pa{Tibus patet:multoq? breuius a portu fafina. Oppida per continente a tarento uaria.cui cognomen apule:meflapia:aletiu. In ora uero fenonu gallipoIis:quae nunc e anxa*Ixii*M*pafTibus a Tarreto. Inde* xxxiii.M* pmontoriti quod acran iapygia uocanttquo logiflimef maria excurrit italia. Ab eo haila oppidu St hydruntiu.x.M.ac.ix.M.paffuihad difcrime ionii 6t adriatici maris: q in grascia breuidimus trafitus.Ex aduerfo apollonia oppido latitudine ftercurren/ tis freti*l*no amplius palTuilHoc fteruallu pedeftri cotinuare trafitu pontibus iadhs primu Pyrrhus epiri rex cogitauft.Poft eu* M. Varro cycladibus Popeii pyratico bel Io pedet* Vtruqj aliae ipediere curae* Ab hydrunte fbletu defertu*Dein fratuertiu: por/ tus tarretinus:datio militu lifpia:balefium*celiu*Brundufiu*l.M*pafruu. Ab hydrun te: in primis italiae portu nobile ac uelut certiore tranfitu: ficuti longiore excipien/ te illyrica urbe dirrachio*ccxx*M*traiecdu brudufio coterminus ager no/ ue adolefcentes totideqj uirgines ab illyriis.xiii.populos genu ere* oppida rhudia:degnatia:barion ah iapyx a Dedali filio a quo St iapygiatamita paedius: au fi/ dus ex hirpinis motibus canufium p fluens.Hinc apulia dauniops cognomfe a duce Diomedis fbcero.In qua oppidu ialapia Hariibalis meretricio amore inclytu* Sipontu uria:amnis cerbalus Dauniop: finis.Portus agafus. Promotoriu montis garganitafa lentino fiue iapygio* cxxxiiii.Milibuspadibusambitu gargani porus garnat: lacus parantis: flumen portuofu frento teanu apulops.lteqj larinu:diternia;tirenus amnis, inde regio ffentana.Ita apulops genera tria.Teani a duce Gares.Lucani qui fubadh' a chalcante tenuere locaiquae nunc tenet etihates. pter fupradidra colonias luceriatuenufia.Oppida canufiutharpi ahquado hargos hippiu Diomede condente* tnox hargirippa didu.Diomedes ibi deleuit getes monadope dardoruq? 6t urbes duas: quas in puerbii ludricu uertere api na metaicra.Cxtera itus.In fecuda regide hirpino ru colonia una beneuetu aufpicatius mutato nofetquas qudda appellata maleuentu aufeculani;aqIoni:abellinates cognomfe ptropi: cdplani; caudini digures; q cogncmi nat cornelatif:&qbebiani:uefcellani:deculani:aletrihi:abelIinates:cognomfati mar fi:atrani:ecam:alfellani:artinates:arpani:uorcani:collatini:corineles:&nobiles clade romana caiienfes:dirini:foretani:genufini:herdoriefes:irini:larinaces cognomine ffe ta ii: ecinates: ex gargano mateolam: rterecini: marini: tubufhni: filuini: ftrapel ini: tur mitini:uibinates:uenufini:ulurtini*Calabrcpe meditarranei egetinhbututinefes: de/ ciani:brubeftini:narbonefes:llulmni:tutmi*Saientinopealetim':bafl:erbini: neretini: uletinimereni. Regio italia: quarta. Ca. XI* Equitur regio quarta getiu uel fbrtiflimapi italiae f ora fretanopi a tiferno flu/ f mentriniu portuofu.Oppida biftomu:buca:ortona:aternus amnis.Intus ana xini cognomfe fretam: caretini;fupnares:& ffernatesdanuefes. Muricinops tea tinitPelignops corfiniefes:fupequani fulmoncfes.Marfbpi anaxatim':atinates:fucetes lucecestmarruii.Albefiu alba ad fucinu lacu.AeqcuIanopi cliternini: carfeolani* Veff i nops angulani:peniefes:peltuinates:qbus iugunt aufinatesrcifmdtam.Samtiu quos fabellos 3t gracci (aunitas dixere.Colonia bouianu uetus:& alceps cognofe undecuma nopt:aufidenates:efernini:fagi:fugali:ficolefes:fepinates:treuetiates*Sabincpeamiter/ ninhcurefes.fops Decii:fbps noutbfidenates f teramnates: nu rfini: nometani. reatinit trebulani q cognominat mutuefti:& q fuf£enates:tyburtes: parinates. In hoc fitu ex aqculis fteriere comim’:tadiates:acediri:alfaterni*Gelianus audfcr e lacu fucino hau ftu oppidu aichippe codicu a Marfya duce lydopi.Ice urticinope i piceno dele tum a Romanis Valerianus SabiniCut quidam exiftimauere) a religione# deorum cultu feuini appellati uelinos accolut lacus rofcidis collibus. Nar amnis exaurit illos fulphureis aquis.Thybenm ex his petes replet e mote fifcello labes iuxta uacunae ne mora & reate in eofde coditus. At ex alia parte anio i mote trebanope ortus lacus tris amoenitate nobiles q nomen dedere fu b laqueo defert in Tyberi. In agro reatino cu/ tylise lacu in quo fluctuet infula italise umbilicu efle.M. Varro tradit . Intra fabinos latiu efts a latere picenuta tergo umbria apeninis iugis fabinos utrinqj uallatibus. Quinta regio. Ca. XII* Vinta regio piceni dt quonda uberrimae multitudinis.ccclx dM.picetiu in q fide Ro.populi uenere.Orti funt a labinis uoto uere lacro.Tenuere ab ater/ no amne ubi nuc ager hadrianus:& adria colonia a mari. vii. M.pafluu ffu/ men uomanutager praztutianus palmefi%.Ite caftrumnouu: flumen batinu:truetu cu amne: quod folu liburnops in italiareliquu eft.FIumina al b u la tes: fuinu: h elu in u quo finit prae tu ciana regio: & picecium incipit.Cupra oppidu: cadellu firmancpi:# fup id colonia afculu piceni nobiliffima.Intus nobana.In ora cluana:potetia:numa na a ficulis codica. AB iifde colonia ancon appofita .pmontorio cumero i iplb flecten t/s fe ore cubito a gargano.clxxxiii.M.paflfibus.Intus aufinates:ueregrani: cingulait cuprefes cognofem6ti:falariefes:paufulai:pIyniefes:ricinefes: feptepedai tollctiates triacefes cu urbe laluiatpoletini Sexta regio. Ca. XIII. Vngit hic fexta regio umbria coplexatagrumq? gallicu circa Ariminu. An i conae gallica ora incipit togata gallia cognomle ficuli & liburni plurimi ei? " tractu tenuere i primis palmefem jprastutianu adrianumqj agpe. VmbrieoS expulere:hos hetruna:hac galli. Vmbrope ges antiquififima italise exiftimaf:ut quos umbrios a graecis putet dictos:quod inundande terrape hymbribus fupfuififent.Tre cenra eop> oppida tufci debelafle reperiunt .Nuc in ora flumen efis:fenegalia:m etau/ rus fluuius: colonia cumamne.Et intus hifpellu tuder.Decete ro amerini: attid iates: afir inares: arnates: elina tes: cam ertes: cafu en tini: caifulanitdcia tes cognomine faletini:fulginates:foroflaminefes:foroiulieles cognomine cocubien/ fes:firobremitiani: f orofemproniefes: inginini: iteranates cognomine nartes: m eu ana tes:muanionenfes:mattilicates:narnieles:quod oppidu nequinuantea uocitatu eitt nucerini cognomine fauonienfes:# camellani:otricuIani:ortani:pitulani cognomi ne pifuertes: aetali:mergentini:peflini?fetinates: farfcinates: Ipoletini: fuareai: feftina/ tes:fuillates:adiates:trebiates:tulcicai: tibernates: cognomine tyburini: &al ime taure fes:uefionicates:urbinates cognomine metaurenfcs & alihonenfestinetioncfes: uindi nates: uiuetani.In hoc fitu iteriere fel iginates:# q clufiolu tenuere: fupra iterranani & faranates cu oppidis acerris qua: uafrise cognominabant .Turocelo quod uetiolu: Ite folinnates:furiates:fallienatcs.Apienates interiere & aricates cu crinouolo: # ufci dicai:# plagenfes:piliates:caclaltini.Ameria fuprafcripta Cato ante Peifei bellu ccdi/ tamannis.d.cccclxiiii..cul a pado.Sicut boii trafalpes(pfedti laude popeia.Infulbref mediolanu.Orobioijd ftirpis ee cornu atqj bergomu St licmifcpd:& aliquos circa popu los au(ft'or e Cato:fed origine geris ignorare fe fatet :qua docet Cornelius Alexader or tam a graccia interpretatioe etia nois uita in moribus degetibus.In hoc fitu iteriit op pidu orobiopd barra:unde bergomates Cato dixit ortos etianu prodete fe altius q for/ runatius fici.Interiere St eaturi ges infubru exules:& fpira fupradidta.Ite melpu opu/ leria pcipumquod ab infubribus SCboiis St lenonibus deletum e eo die quo Camillus ueios cocpicmc nepos Cornelius tradit* Veneria decima regio* Ca* XVII* f Equitur decima regio italix hadriarico mari appolita:cuius ueneria. Fluuius Silis ex moribus taurifams.Oppidu altinu:fiume liquetia ex motibus opitergi nis.Si portus eode noie:colonia:cocordia:Hume St portus romarinum rilianentumt maius minu%:anafum quo uaramus defluteallamatifoVum turre lea.xii. M.paf. a mari haec regio iundaqj regioni lapidutamnis timauus caftellu nobile uno pucinu.Tergeftinus finus: colonia tergeft e.xxx.M.iri.M. ab aqui lea:ultra qua fex milia paflfuu formio amnis. Ab Rauena.clxxxix* paf. antiquus au/ dae italiae: terminus.Nuc uero iftriae qua cognominata tradu a flumine idro i hadria ad effluente e danubio amne eodemqj iftro ex aduerfo padi fauces cotrario eops peuf fu mari interiedo dulcefceteypleriq? dixere falfo & Nepos Cornelius etia padi accola* Nullus.n.ex danubio amni in mare adriaticu effundit .Deceptos credo quonia argo nauis flumine in mare hadriaticu defcedit-.nec ,pcul tergeft e.Nec iam coftat quo flu mine.Humeris traueda alpes diligetiores tradut.Subiifte aute iftro:deinfao:dein na/ uaportotcui nomen ex ea caufa eft inter hemoniam alpefqj exorienti* De iftria* Ca. XVIII* Stria ut peninfula excurrit.Latitudine eius.xl.M.paf ♦ circuitu uero .cxxii. i JVLpdidere qdajte adheretis fiburnix & fanatici finus. Alii liburnix.clxxx* M.Nonulli i fanaticu finu iapidia jpmouere a tergo iftriae.cxxx.M.paf. De/ in liburnia. cl. M.fecere.T uditanus q domuit iftros in ftatua fua ibi infcripfit ab aq/ lea ad titiu flumen ftad.ee.M*Oppida iftriae ciuium Romano** agida parentiu. Co/ Ionia polatquse nuc iuliapietas quondam a colchis codita. Abeft, a tergefte.c.M.n.p* mox oppidu nexatiu:& nuc finis italix fluuius arfia.PoIa ab ancona traiecftus.ccxx* M .paf.eft.In mediterraneo regionis decimSe. colonia cremona:brixia Cenomanorum agro.Venetoi* aute mari a ceftx& oppida a cadum patauiu: opitergiu:beluiu:Vice tia: Mantua tufeoi* trans padu fola reliqua. Venetos Troiana ftirpe ortos audior eft Cato.Ceomanos iuxta maftilia habitafte.In uolfeis fertini:& tridentinitdC beruenfes* rhetica oppida rheto£n& euganeoi* Verona iulienfes carnoi*.Dein quos fcrupulofe dicere no attineat:alutraefes:afleriates:ftamoniefes*.uanienf5: tuli cognomine culici foroiulienfes cognomine tranfpadani:floretani:nedinates:quarqueni:taruifani:cogi enfes:uaruani.In hoc fitu interiere p ora iraminxtpellaon: paflititbex uenetis atina & cxlina carnos :fegefte:& ocra.Taurifcis noreia.Et ab aquilea ad duodecimu lapide deletu oppidu etia inuito fenatu.a.M.Claudio.L.Marcello:L.Pifb aucftor eft. In hac regioe &.xi.lacus inclyti funt:amne% eo** partus aut alumni fi modo acceptos red/ dunt:ut abdua Iariustticinu uerbanus:mintiu benacus:olliu febinus: labru:eupilist omnes incolas padi. Alpes in logitudine.x.M.paf. patere a fupero mari ad infei*.Cas lius tradit.Timagenes.xxii.M.paf.dedudis i latitudine.Cornclius Nepos. c.M.T.Lf' uius tria.M.ftadioi* uterq? diuerfis in locis:Na centu milia exccdut aliquado ibi ger/ mania ab italia fubmouet.nec.lxx*M.expIent:reliqua fui parte gladiis ueluti natu/ rx italise fubter radices earu a Varro p uada fabaria taurinostco mu:Brixa Verona:Vicentiam:opitergium:aquileiam:tergefte:pola:arfiam .d. ccxlii. M.p.colligit. De alpibus & getibus alpmis. Ca. XIX: Ncolx alpium multi populrifed iluftres a pola ad tergeftis regione fecuftes: i fubocrinhatali menocalenitiuxtaqj carnos quoda taurifei appellatrinuc no rici.His cdtermini rheti & uindelici omnes i multas duitates diuifi. Rhetos thufcoru jplem arbitrant a gallis pulfos duce Rheto.Verfo deinde italia pedore alpi um latini iuris euganeae getes:quaruoppida.xxxiiii:enumerat Cato.Exiis triupilini uenalis cu agris fuis populis.Dein canunricoplurefqj fimiles:finitimis attributi mu nicipiis.Lepontieos:& falafos taurifex geris ide Cato arbitrat .Cxteri fere leponticos rei idos ex comitatu Herculis iterpretatioe grxei nominis credut:prxudis itra finus alpiu niue mebris:eiufHe 8t graios fuifle pofitos in tranfitu.Graiaru alpiu i colas prae ftantefqj genere euganeos ide trado nofe.Caput coi* ftheonosuhetorum uenonefesi faruenetefeg ortus rheni amnis accolut * Lepontiorum qui uiberi uocantur fontem rhodani eodem alpium Whi.Sunt praeterea latio donati incolatu t ctfodurenfes & finitimi cencrones: cottianx ciuitates:eturi e liguribus orti.uagienitligures.& q mo rani uocanf.Capillatoijeqj plora genera ad cdfiniu Iigultici maris.No alienu uidetur hoc loco liibucere ifcripcione e trophxo alpiu quae talis edmpacori Cxiari Diui filio Augu.pdrifici maxio imp.xiiii.tribunitix potdtacis Senatus popululq? Rom.q> eius duftu aufpiciifqj gentes alpinx oes qux a mari fupo ad intepi ptiiiebat fub imperiu po.ro.fuc redadlx.Gentes alpinx deuiclx: triupilmi canuni uenotesiuenonentes: hi (arci: breunitmunesifocunatesiumdelicope getes:quattuor cofuanetes:uirucinates: licates:catcenates:abifuces:rogufci:fuancces:colluc6es: brixentes: lepotii:iuberi: nau tuates: feduni:uaragri:(alaffi:acitauones:medulh‘:uceni:catuxiges:brigiani:fdtiontii brodiotii: nemaloi: edcnates*. efiibiani: ueaminiigaliicxj triulatti: e&ini: uerguni. egui turi: nemetori: oratelli:uerufi:uelauni:fuetri.Nd funtadiecfx cottinx ciuitatcs.xii* qux no fuerat hoftiles: fcd ite artributx municipiis lege popeia:Hxc dl italia diis la cra: hx getes eiusihxc oppida hxc italia qux* L* Aemilio Paulo.C.Sta tilio Regulo conC nutiato gallico tumultu fola fine externis ullis auxiliis:atq? et tuc fine tranlpadanis oiurn fertilitate nullis cedit terris.Sed interdi&u id uetere confultu patru italixparci iubentium. Illyricum* Ca. XX* a Rfia ges liburnope iugit u% ad flumen titiu.Pars eius fuere merores: hymai: enchelex:dudini:& quos Callimachus peucecias appellat:nuc totu uno role illyricu uocat: generarim pauca effatu digna aut fbelicia ncia.Conuentum fcardonicanu petiit iapides:& liburnoru ciuitates.xiiii.e quibus lacinieies:fcukincs : bruniilastorbonefes nofare no pigeat.Ius italicu habet eo cduetu alutxt fanates a q> bus fiuus noiatur. Lopfi uarubarini:imunefqi affei iatcs:6c ex lfulis ifeninates curit tx.Cxrepe p ora oppida anelacho:aluona:ffamona: tarlatica:fema: lolpicatortoplyma regiu:argirutumtcoriniu:enonaciuitastpaufinus:flumetelaulut quo finit iapidia. Inlulx eius fin? cu oppidis pter fupra fignificata:abfyrtiu:arba traguriu: ifla: portu na ta: paros ate.Rurfus fcotinete coloia iaderatqux apola.clx.M.p.abell fde. xxx. Meco lecuiTuLi.xviii.hoftiu tini fluminis. > Liburnia* Ca. XXL lburnia finis & initiu dalmatix fcardona i amne ea.Ixii.M.paf.a tnari.Dein ta 1 antiq regio:& calfellu tariona.Promotoriu Diomedis:ueI ut alii penifu la Hilis cir cui tu. c.M.paf. traguriu ciuiu remanoru marmore netum iiculi.In que loeu Diuus Claudius ueteranos mifit.Salona colonia ab iadera.ccxxii. M. pafT* Pecu: in ea iura iuribus deferiptis indecurias.ccclxii.dalmatx.xxii.decuni.ccxxxix * dicioestlxix.m izei.lii.iardiates.In hoc tradtu fut bumu:madetriu:tribuliu. Nobilitata praeliis caidella peuit ex ‘falis ifati:coletini:fepari:epetini.Ab his caffella pigutix: ra taueutnarona coIonia.Terii couetus a falona.lxxii.M. pafT.appofita cognominis fui fiuuioa mari .xx.M.p.M.Varro.lxxxix.ciuitates eo ueditafTe auefor e.Nuc feli nofcut cerauri decuriis.xxiiii.diueidi.xvii.defitiates.ciii.docleates.xxxiii.deretini.xiiii. dereini«lx.xxx.dfdari.xxxiii*gh'ditides.xliiii.melcomani.xxiiii.nares.cii.fcirtariJxxii* ficilo:x.xxim.Populatore% quoda italix uardd no aplius q.xx.decuriis.Prxter hos tenuere tradtu eu aud:partheni:hemafi:marilhitx:arrnifthx A narone anc.c, Mtp* abeif coloia.Oppida ciuiu romanoig rhizim'u:afcriuiu:butuauiu:oIchiniu: quod atea colchinu dictu e a colchis coditutanis dirinc:fupqj eu oppidu ciuiu rema noru fcodra a mari.xviui.M.p.Prxtera grxcix oppidcp deficiens memeriat necno & ciuitatu naq? tractu fuere labeatesienederudiniifafTeitgrabcii p prieq? dicfti illyrii:& taulati:& pyrei.Retinetnome i ora nympheu L) (fu m oppidu ciuiu ro.ab epidauro.c.M.paf. Macedonia. Ca. XXII. si Lyfo naacedonia parchini;6C a tergo diflaretxjMotes cada> uiae adyrrachio .fxxix.M.pafluum.In ora uero eiuium Ro..Epidamniu Colonia pro pter i aufpicatu nome a Romanis dyrrachiu appellata» Flume aous a gbufda eas no/ minatu. Apollonia q uonda corinthioije Colonia.iiii.M.paf a mari recedes .Cuius in finibus celebre nympheu accolut barbari amates St belliones. At i ora oppidu oricu a colchis coditu.Inde initiu epiri.Motes acroceraunitqbus huc europae determinaui/ mus finu. Oricu a faletino italiae pmontorio diflatdxxx v. Mil.paf.a tergo carnose St iapidu qua fe offert magnus ifter* Norici* Ca* XXIII/ Heris iungunt norici: Oppida coyi uirunu:celea:taurniaraguntu:uiuana: moma!cIaudia:fluuiufolueie.Noricis iungunt lacus pedo: deferta boiope. Iam tn Colonia Diui Claudii iabaria:& oppida carabaria iulia* Pannonia* Ca* XXIIII. Abitant ide gladifera panoniaejqua mitefeetia alpiu iuga p mediu illyricu a h feptetrione ad meridiem uerfa molli in dextra ac leua deuexitate cofidunt. Dalmatia* Ca* XXV ♦ Vae pars ad mare hadriaticum fpedat appellat Dalmatia St illyricu fupradi q dum. Ad feptetriones panonia uergit:finit ide danubio. In ea Coloniae mo natfeifeia. Amnes clari St nauigabiles i danubiu fluut dranus St noricis uio lentior.Sauus ex alpibus carnicis placidior.cxv.M.p.interuallo. Drauus p ferretes: ierapillosrialbstfandrizetes.Sauus p colapia nos breucolcp.Populope haec capita. Prae terea ariuates:aiali:amatcs:belgites:carthari! cornacatesterauifci: hercuniatesdatoui ci:oferiates:uarciani:monfclaudius:cuius i frore fcordifci.In tergo taurifci.Infula in fauo metubarris amnicaije maxima.Praeterea amnes memoradi colapis i fauu infiu/ uens iuxta fifeiam gemino alueo infulam ibi eflacienstquae fegefhca appllatur.Alter amnis bacuntius £ faum firmio oppido influit:ubi ciuitas firmiefiu St de.xlv.M.pafliiu taurunu ubi danubio mifcet faus ♦ Supra infiuut ualdanus urpa/ nus:& ipfi no ignobiles* Melia. Ca. XXVI. Annonia iungit Fpuintia quae mefia appellaf adpontuufqj cum danubio p decurres.Incipit a cofluete fupradiclo. i ea dardai: celegerit tribali: trimachit maefittrhacest pontoq; coterminin fcythae.Flumina clara dardanus margis pingiusttimachus exrodopetoefcus ex hemotutus efcamustieterus. Illyrici latitudo qua maxima df.cccxxv.M.p.colligit.Longitudoa flumine arfia ad flume driniu.d. ccc.M.a drinio ad pmdtoriu a croceraniu.clxxii.M. Agrippa pdidit uniuerfum huc finu italiae illyrici ambitus.xiiii.*M*In eo duo maria quo diflihximus fiue infere fiue ioniu f prima parte.Interius hadriaricutquod fupum uocat. Infulae in aufonio mari praeter ia didas memoratu dignae nullce.ln ionio paucae calabro littore ante brudu fiurmquapeobiedu portus efficit.Cotraapululittus diomedea coipicuamonume/ to.Diomedis.Et altera eode noie a qbufda teuthria appellata. Illyrici ora mille ampli us infulis frequentat natura uadofi maris aefhiariifq; tenui alueo intercufanribus. Clarae atea hoflia timaui fontiu cu aeflu maris crefcentiu iuxta iftrefy CiiTa pullariae St abfcytides graiis didae a fratre medete ibi iterfecffotnuc abfcyrtiu iux ta eas eleclridas uocauered qbus pueniret fudnu:g> illi eledpe appellat uaitatis grae/ cae certiflimu documentu. Adeo ut Lifla quas eap defignetthaud unq cofliterit. Co tra iader efl: ifla quaeq? appellatae cotra liburnos cretae aliquot.Nec pauciores tru co/ nes liburnicae.Celaduffae ltrafuriu bubus St capris laudata batriafa ciuiu Ro.reliqt St cu oppido pharia. Ab his corcyra melana cognominata cu oppido diftat. xxii.M.paf.Inter qua St illyricu melta.Vnde catulos meliteos appellari Calimachus audor eft.xxii.M.p.Ab ea.iii.M.elaphites.In ionio autem mariabarico.M.M.p.Sa fonis piratica flarione nota. CAII PLINII SECVNDI NATVRALIS HISTORIAE LIBER.IIII.- Sinus claricatis litterale 3i omnis fabulofiratis. ERTIVS europae finus acrocerauniis incipit montibus t finitur hellefpototampleclitur praeter minores finus.xix • xxii.M.paiTuumdn eo epirus a carnania:aetholia; phocis? t Iocris:achaia:mefren£a:laconia:argolis:megaris:attica:boc ab alia mari eade phocis.& locristdoris: phthio/ tis:theflalia:magnefia:maceddia thracia. Ofs graeciae fabu !ofitas:ficut&litterai$e claritas ex hoc primu finu eifulfit. Quapropter i eo paululu commorabimur.Epiros i uniuer fum appellata acrocerauniis icipit motibus.In ea primi chaones a qb<9 chaonia.Dein thefproti:antigonefes:locus aornos:& pellifera auibus exhalatiotCeflrinitph ebi: qu o/ ru mos pindus:cafIbpeitdriopes:fellseipelopes:moloiIi;apud quos dodonei louis tem plu oraculo illuftre.Tomarus mons cecu fontibus circa radices Theopopo celebratus Epirus* Ca. .1* e Pirus ipfa ad magnefia macedoniaq? tedes a tergo fuo dafTarethas fupradi&os libera gente mox fera dardanos het.Dardanis leuo tribali ptedut latere.Et mae ficae getes a frote iugunfuneditac befeletaetqbus thraces ad potu u% ptinetesJta fuc cicla rhodopestmox 6C hemi uallat excelfitas.In epiri ora caflellu i acrocerauniis chi/ meratfub eo aquae regiae fons,Oppida meadria.Ceftriae Hume thefprotia:uethimius colonia butrotutmaximeqj nobilitatus abricius finus faucibus fpatiofu aequor acci/ pies.Logitudinis.xxxix.M.pafT.Latitudinis.xv.M.In eu defert amnis acheron e lacu thefprotiae:acherufiia,pfluens.xxxvi.M.pafr.inde& mille pedu pote mirabilis omnia fua miradbus.In finu oppidu ambracia. flumina alphas; arathus. Ciuitas anadlor ia. Lacus pandofia. Acarnania quae antea curetis uocabat. Oppida heraclea: chi? . Et i ore ipfo colonia Augufli acliu cu teplo Apollinis nobili: ac ciuitate libera nicopolitana.EgreflTos finu abracio i ioniu excipit leucadiu littus.pmotoriu Ieucates dein finustac leucadia ipfa pemnfula quonda neritis appellata opere acolapi abfeifa a cotineti ac reddita flatu cogerie harenae accumulatiutq locus uocat diorecl? logitudine triu. Oppidu i ea leucas quoda neritu didlu, Deide acarnanu ur/ bes halyzia:aftacus:argos:aphilochicu cognomiatu Amnis achelous e pido flues atq? acarnania ab aecolia dirimes:& artemica ifula aflfiduo terra: iueelu cotineti annedes Aetolia. Ca. .11* 3 Etolojjd populi athamanes.tymphei:epirimefes:prhebi:dolopes:marages: atra/ cesta qbus atrax amnis ionio mari lfundit. Aetolia: oppidu calidon e feptem miliu paflfuu a mari iuxta euenu amne.Dein matina molycrea:cuius a ter/ go chalcis & mons e prafus. At i ora antiritbubi hofliu corinthiaci finus minus mille pafTuu latitudine influetis:tetolofq? dirimetis a peloponefb.Promotoriu qd cotra pcedit appellat rhiontfed i corinthiaco linu.Oppida xtolix naupacTu: eu/ palimna:& i meditarranea pleurd:haliforna.Motes clari i dodone tomarus: i abracia aera nos:i acarnama aracynthusd aetoliaachato: panetoliu: madimium. Locri. Ca. •III*- p Roximi stolis locri q cognominat ozolx imunes.Oppidu eathe.Portus apol linis pfd lis. Sinus chrifeus.Lntus oppida argon:eupolea:peflu:caIamifus. VI/ tra cirrhei phocidis ca‘pi:oppidu cirrhatportus caleoma quo fepte milia pa.itrorfus 1 i be$t oppidu delphi fub mote pnafb clariilimi i terris oraculi A pollinis.Fos caflalius. Amnis cephifus pflues delphostortus in lilea quoda urbe. Praeterea oppidu chryfa 6C cumuIenfibusaiityciratnaulocumtpyrrhatamphifHmunisttricdettryebmibustmy renaq? regio taulis appellata.Dein i intimo finu agulus boetis alluit cu oppidis gy> mnistthebis quae corficae cognominatae funt iuxta helicone.Tertiu ab hoc mari boe tiae oppidu paget ude peloponefi pfilit ceruix. PeJoponefus Ca. IUI. Eloponefus apieanappellata pelafgia&pemfula haud ulli terrae nobilitate p poftfcreda iter duo maria aegeu & ioniu platani filio fimilis pp agulofos icef fus: circuitu qngetope fexagitatriu miLpaf.colligit auctore ifidoro.Eade p fi nus pene tantude adiicit.Anguftiae undepeedit ifthmos appellaf* In eo locoirrupe tia e diuerfo quae dicta funt maria a feptetrioe exortu eius omem ibi latitudine uora dotdonec cotrario i curfu tatoije f.v.mil.paf* iteruallo exefis utnnqj lateribg angufta ceruice pelopdnefu cotineat hellas.Corinthiacus hfctillic faronicus appella tus finus.Lecheae hictcenchrcx illic aguftiape termini logo & ancipiti nauiu abitu: quas magnitudo plauftris tranfuehi phibet. Qua ob cam pfbdere nauigabili alueo anguftias tentauere Demetrius rex didtator CaefartC.priceps: Domitius Nero infau fto ut oium patuit exitu f coepto. Medio hoc iteruallo q> ifthmi appellauimus applica ta colli habitat Colonia corrithus:aha epyrra dicfta fexageis ab utroq? littore ftadiis e fuma fua arce quae uocat acrocorithus Jn qua fons pyrene diuerfa duo maria pfpe/ Iie:partheniu:elee:metliydriu:enilphe:macillu:lapadia*cIitoriu:cle6e» Inter quse duo oppida regio ne mea e thembinadia uocitata»Motes i archadia pholoe cu oppido» Ite cyllenetlyceus.In quo lycei Iouis delubpe.Menalus:arthemifius:pthenius:lampheus nonacris»Praeterqj ignobiles odio» Amnes ladon e paludibus:phineus & erimathus e mote eiufde nois i alpheu deflues»Reliquae ciuitates i achaia dicedac:alithrei:ab ea te/ purgefes:pereate:paregenite:tortuni:tiphanai:triufi:trirefes»VniuerfaEachaia2 liber/ tate Domitius Nero dedit»Peloponefus i latitudine a pmotorio maleae ad oppidu rhe geum corinthiaci finus»clx»milibus paffibus patet» At i trafuerfum ab elide epidaup: cxxv»milibus. Ab olympia argos p archadia»lxviii»milibus» Ab eode loco ad phliunta dicta melura e»cl»miliu palTuu. Vniuerla ailt uelut pefate incurfus natura in motes fex atcp feptuagfta attollit» Graecia 6C Attica. Ca» VII* B iithmi angultiis hellas incipitta noflris graecia appellata» In ea prima attica a antiqtus atte uocata» Attingit ifthmu pte fui quae appellat megaris a colonia megara e regioe pagaribDuo haec oppida excurrete peloponefo lita lut utraqj ex pte uelut in humeris helladis pagei»clii»M»palfibus & amplius egolthenenfes con tributi megarefibus.In ora aut hac portus fchenos»Oppida duo cremion fyronia fa/ xa fepte milia longitudine:geranea:megara:eleulin.Fuere & enoa 6C ,pbaIinthos:quae nunc no funt» Ab ilthmo qnquagintaduopj miliu palTuu pyreus & phalera portus duope miliu pafTuu muro recedetibus athenis iudti»Libera haec ciuitasmec ldaga u 1/ lius pconii amplius tanta claritas fupfluit.In attica fotes cephilia:larinc:calliroe: ne/ mee:crunos*Motes brileffiis:aegialus:icarius:hymetus:lycabettus:lacus felinos* A pi reo qdragintaduobus milibus paffibus funiu dorifcu Polypoltere:braurot ion quonda oppida.Rhanos pagus. Marathon capus.TrialTus oppidu: miletu & oro pus in cofinio boetiae.Cuius anthedon oncheflos:thefpiae libere oppidu:lebedea»Nec cedetes athenis claritatetquae cognominat boetiae thebae duope numinu Liberi atque her culis ( ut uolunt) patria: Et mufis natale I nemore helieone alfignat» Datur 6i his thebis laltus citheromamnis ilinenius»Praeterea fotes in boetia oedipodia: plammatet dirce:epigranea:aretufa:hippocrene:aganippe:gargaphie»M6tes extra, pdidtos mica/ lefus:adiiilius:acontius.R.eliquaoppidaiter megara & thebas leuthre:haliartus: pia/ tee:pher2e:afpledon:hile:tifbe:erithre:gIilTa:cophe.Iuxta cephilum amne lamie &Z ani chie:medion:phligone:grephis:corone:acharo»In ora aut intra thebas ocale: etheont iolcos:fchenos:peteon:hyrie:mycalelIus:hyrefeon.pteleon:olyros» Tanagra liber po/ pulus.Et i iplis faucibus euripi que facit obiedlu infulae euboea: aulis capaci nobilis portu:boetos hyantasantiquitus dixeredocri deinde.pygmenidi cognominat olim leges appellati:p quos amnis Cephifus defertur in mare»Oppida opuns tunde oponti nus linustginufae phocidisJn littore unum daphnus Jntrorfus aut larilTe:datea:& i ripe cephifi (ut diximus) lilea delpholcgtuerferiemis Si hyampolis. Rurfus in locroS orati qua larymnattroniu iuxta quod boagrius amnis defert in mare. Oppida nari cutalopetfcarpia.Poftea maliacus finus ab incolis dictus in quo oppida halcyoe :eco nia:phalarna.Doris deide in q fparchos :erime6:bol6:pidus:cythinu.Doridis a tergo mons eft oetha.Sequif mutatis faepe nominibus hemonia.Eade pelafgicu argos.Hel/ las eade theflfalia:& driopis femp a regib9 cognominata:Ibi genitus rex noie gaecus a quo graeciadbi Hellenes a quohellenis.hos eofde Homerus tribus nominib? appella/ uit myrmidonas 6i hellenas & acheos.Ex iis phthiotae nominant dorica accoletestEo rum oppida echinus in faucibus fperchii fluminis.Termopylas anguftiae ♦ Qqo ar gumdo.mi. M.paffuu i heraclea trechin dida eft.mds ibi calidromus ♦ Oppida cele/ bria hellasthalostlamia phthiatarne* Teflalia. Ca. VIII. N theffolia aute amnis or comentis minilus antea didus. Et oppidu alimon i ab aliis elmontatrax palamna fons hiperia: Oppida theras: quas a tergo pie rus ad macedonia :lariffo:gophi:thebas:thefIalice:nemus pteleon;fi nus pagaficus .Oppidu pagafatide poflea demetrias didthtricea.Pharfolici capi cu ci uitate libera cranon iletia. Motes phthiotidis nympheus quoda topiario natura ope fpedabiIis.Buzigeus:donacefo:bromius daphustachimarontathamas t ftephae.In tef folia funt quattuor atqj triginta motes quos nobiliflimi cercetitolymphustpierus of fo:cuius exaduerfb pindus & otbris laphytas fedes ad occafum uergentes. Ad ortus pelios omes theatrali modo iflexi caueatis ah eos feptuaginta qnq? urbibus.FJu m ina tenipheustonochonustlaminifTus.Fos nefleis. Lacus be/ beis:6C ah cudos claritate peneus ortus iuxta gophosuterq? oflam 6C olymphu nemo rofo coualle deflues gngen tis ftadiis dimidio eius fpatio nauigabilis.In eo curfu tepe uocant miliu pafTuu logitudine:& ferme fex latitudine ultra uifum hofs attol/ letibus fe dextera leaaq; leniter couexis iugis.Intus fua luceuiridate allabit peneus uiridis calculo amoenus circa ripas gramie: canorus auiu cocetu. Accipit amne orco nec recipittfed olei modo fupnatante C ut didu efi ab Homero) breui fpatio portatu abdicat.Poenales aquas dirifqj genitas argenteis fixis mifceri recufat. Magefia -Ca. IX* HefTalix annexa magnefia eff: cuius fons libetra. Oppida ormeniu:pyrrha t fepias. Oppida cafiana:fpalatra.^motoriu eantiu* Oppida meliboeatrhybusterimnehofliu penei toppidu omoliu:orthei.*rhefie pelinnathocu:achie:cricon:,cran6:acarne:dori<5:melite:phila:ceponio.Epiri:achaias Atticae theffoliae f porredu logitudo quadringentos odagita mibupaf. tradit ♦ Lati tudo.cclxxxvii.milium. . Macedonia* Ca. X* Acedonia poftea.cl.populos duob9 inclyta regibus quod% terras iperio: m emathia antea dida.Haec ad epiroticas getes £ folis occafu recedes pofi: terga magnefiac atqj theffolia ffeftat a dardanis.Parte eius feptetrionale poenia ac pelagonia .ptegut a tribalis.Oppida egletf quo mos fepelire reges. Beroa & in regione quas pieriaappellat a nemore egidiudn ora heraclea: fium e apilas:oppida phina:clo ros. Amnis haliac modo.Int? haloritas:alId philacei:cyrrheftae:thyrifei.Pe]la colonia. Oppidum flobici ciuium Ro.Mox antigone europus ad axium amne ccdcq; nomi ne amnis p quod rhedias fluit:fcydra:phordea: emiona:gorgidone.Mox £ ora ichne fluuius axius. Ad huc fine dardanhtreres pieres:macedonia accolut.Ab hoc ane pco/ nie getes:parocei:heordenfes:halmiopi pelagones:mygdones.Montes rhodope:fcopi us:orobellus.Dein praciacente gremo terras areculuantiochenfes: idomenenfcstdo beriefes:trienfes:allatenfes:acclariftenfes:morili:garreti:lynceflas:enorioeni: & manti ni liberi:atqueoreftcecolnia:bullidenfes:edienfes:xylopolitas: cotifei:liberi t heraclea: fcyntiga: tymphei:coronei ♦ In ora finus macedoni Oppidum calaflia: Si intus phileros: lethe.Medioqj flexu littoris theflalonicae liberae conditionis» Ad hanc dyrra/ chio.cxiiii.miliu pafluu thermae Jn thermico finu oppida dicea:padina:dera: fcione. Promotoriu chanaftreu. Oppida palene.phlegra.Qua i regioe motes hypfizorus:epi> tus:alchione:leuomne.Oppida nilos:phryx:eleon:meande:& hippalefis: ifthmo quo da potideatnuc cafladria coloia:athemus:olypixus finus metiberna. Oppida ifcellat ampelos: torone.foggoftedes fretuqj.Mos athon que Xerfes rex cocineti abfcidit i logitudine palTuu mille iple a planicie excurrit i mare» lxxv» milia* palTuu* Ambitus radicis.cl.M.colligit.Oppidu I cacumine fuit acroton. Nuc fut ur/ napolis*.paleotru tyrfus:oleon:apolloia:cuius icolae macrobii.cognoiant.Oppidu caf (era:fauce% a latere ifthmi. Acatus:iftria: gyraffitonia:hcraclea. Regio mygdonix fub iaces.In q recedetes a mari apolIonia:arethufa.Ln ora rurfus pofidiu:& finus cu oppi/ do cermoro aphibolis.Libera ges byfalthe.Dein macedoniae terminus. Amnis ftrimo ortus i emo.Memoradu i fepte lacus eu fundi priufq dirigat curfu.Hxc e macedonia impio potita quoda.Haec afia:armenia:iberia:albania.cappadocia:fyria:xgyp/ tu:tauij£:caucafiu trafgreflfa.haec i bapo tide.xxii. M.feiton:& ex aduerio colonia pharianx.Et elefpotus fepte ut diximus ita diis Europa ab Alia diuides illic iter fe cotrarias urbes habet i Europa callipolin & fe/ itondn alia lapafcu 6C cheroneli maftufia ad u er fu m figearo cui? i frote obliqua cynofematita appellat Hecubx tumulus:flatio acherou. Turris delubpi Protefilai.Et i extrema cheronefi frote quas uocat elu oppidu eleus.Deiri pe teti melane finu portus coelos:& panhormus & fupradicfta cardia.Tertius europx ii nus ad huc modu claudit .Montes extra praedidtos thracix edonus:gygemoros meri tustmelapillus.Flumina i cadentia bargus Tuemus. Macedonia thracix helle lpotilogitudo fupradicta.Qaidam.d.ccxx.M.faciut.Latitudo.ccclxxxiiii, M.eit.Ae geo mari nome dedit fcopulus iter tenu & chiu uerius q infula ex eo noie a fpetie ca/ prxtqux ita a grxcis appllat repente i medio mari exiiies.Cernunt eu a dextra parte andiji nauigates ab achaia diyi ac pars myrccdatus appellatur ab ifu la parua quas cernit Macedonia a gerdio petetibus haud pcul euboex cariflo Rcv mai oia hxc maria duobus nominibus appellat. Macedonicu quodcuq; macedonia aut thracia attigit. Grxciefe qua grxtia alluit.Na grxci & ioniu diuidunti ficulu ac! creticu ab ifulis Iteficariu‘quod eft iter iamnu 8C mycone. Cxtera noia finus dedere quos diximus. Et maria quide gente% in tertio europx finu ad huc modu fe habete Infulx itner eas terras iter quas creta:euboia: eycIadesTporades mxotis hellefp6tus:p6ti:mxotidis:dacix SaImatix:Scythix. Capitulum. XII* Nfulxaute ex aduerfo thelprotix a butroto.xii.M.paflibus.Eade ab acroce rauniis quiquaginta. M.cu urbe eiufde nominis corcyra liberx ciuitatis 6C oppido cafliope teploq? caffii louis.paf.lxxxxvii.M.i logitudie pates. Home ro di&a fchera dt pheacia.Callimacho etia drepane.Circa ea aliquot. Sed ad italia uer gens thoronos:ad leucadiam paxoe dux a corcyra nec ab iis an corcyra ericufa marathe:elaphufa:maltace:trachie pytionia:pthichia: taracie. Et a phalacrio corcyrx promotorio fcopulus i que mutata Vlixis naue a fimili fpe fabu la e.an leucadia fibo.iter leucadia at & achaia pmultxtqije teleboides exdeq? thaphix Icolis an leucadia appellatur.Saphiofis-.arnoxia :primefla.Et an xtolia fibora. ab In<* echinades:xgialia:cotonis:thiatyra:geoaris:Dionyfia:cirnus:chalcis:pinara:miflus* Ante eas i alto cephalenia:zacinthus utreque libere. Ithaca:dulichium:lamos:cro cilea: paxos ♦ Cephalenia quondam melena didit Agrippa a promotorio phicuce.cxxv.m.p.Ite cadido.ameleo peloponefi.Ixxx.A carpato infula fimonia.lx.mil.in fauoniu uentum.Hxc inter ea & rhodum interiacet.Reliqua circa eam ah peloponefum dux coficxttotide milx 8£ a latere feptetrionali dextera cretam habet.Cotra cydonia leuce?& duxbudrx.Contra matiu dria.Cotra itanu onifa Ieuce.Contra hierapycna cryia gaudos.Eode trachx ophius fabutot aranus cir/ cuuecTiiqj criu metoponttres acauiagores appellatx.Hx ah famoniu promontorium phocxtplachixtfirindestnaulocostarmedontzephire.Ac i hellade etianu in xgeo lyca desfcarphiacorefatphocafiatcomplurefq?alixexaduerfo atticx fine oppidis & ideo ignobiles.Sed contra eleufina clara falamis ante eam pfytalia.A (unio uero helene.v* miLpafT.diffcas.Dein eoos ab ea totide:quam noftri quidem dixere ceam.Grxci 8t dy brulam auullam euboex:quingentis longa ftadiis fuit quondamtmox quattuor fe/ re partibus qux ad boetiam uergebant eodem mari deuoratis. Oppida habet reliqua iul i iat cartheia. Intercidere cerefla. phoeceffa.Ex hac profedlam delecTatioi foem in in fs iiefte audior effc Varro.Euboea & ipfa auulfa boetix 8t a modico interfluente euripo ut ponte iungat ad meridiem promontoriis duobus geraflo ad atticam uergente 8C ad hellefpontum caphareo infignista feptetrione ceneo.nufq latitudine ultra.xl. M. paTuum extendit nufq infra.xx.mil.contrahit.Sed in longitndinem uniuerfx boe/ tix ab actica theiTiliam ufq? prxtentam in.cI.miLpaffuu.Circuitu uero*ccclxv«abeft ab helefpoto parte capharef.ccxxv.urbibus clara quonda pyrrha :portamo:ne(7b:ee/ rintho:oreo:dio:edepfo:achalia:nuc chalcide.Cuius ex aduerlb i cotineti aulis eft ge raEo:cretria:cariE;os:oroEae:oritao:artemifia cu fdtearethufafiufelelatoaglqz calidis q elopiae uocat .Caryftus nobilis noriorq? rn marmore caryftio an uocitara e chalco/ dotis:aut macris ut Dionyfius 6i Ephorus traduc* Vt Ariftides macra. Vt Callidcus chalcistxre ibi primu repto. V t menechinus abatias. Vt poeta: uulgo afbpis.Extra ea jn mirthoo multaeifed maxie illuEres gIaucoefos:& begilia:&a gereEo cir ca delu i orbe fitae* Vnde & nome traxere cyclades.Prima eape andrus cu oppido abe a gereEo.x.mil.pa£a ceo.xxxix.mil.IpfamMyrfilus cauron deindeantadron cogno minata tradit.Callimacus laffia. Alii nonagriathydrulam epagrf. Patet circuitu.xciii mil.p.ab eade andro padus mille.Ec a delo.xvii.mil.Teos cu oppido.xv. mil.pafliiu porrecta. Quam ,ppter aquale abundantia Ariflotiles hydrufam appellata ait.aliqui ophiufa. Ceterae mycoe cu mote dimafto a delo.xvii.mil.paf.Scyros fiphnus ate ero/ pia & acis appellata circuitu.xxviii-mil.paf.feriphus.xii.praepeiinthus citaos ♦ Ipfaqj loge clariflima cycladu media a teplo Apollinis & mercatu celebrata delostquae diu EucEuata (ut pdit) lola motu terras no feniit. ad. M. Varois astate. Mutianus c bis cdcufTam.Hac Ariflotiles ita appellata jpdidit :quonia repente apparuerit enata. EgloEhenes cynthiatalii ortygia:aEeria:lagia:cerha:midia.cynethu: pyrpile igne ibi primu repto.Cingit qnq; mil.pafTuu.alTurgit cintho mote.Proxima eirherenetqua Anticlides celadufa uocat.Ite arthemitehelladius.Scyros qua circuitupatere.xx.m. paffuu prodidere ueteres.Mutianus.clx.Olearus:paros cum oppido ab delo.xxxviii. mil.marmore nobilis q primo platea poEea minoida uocarut. Ab ea fepties qngenta naxus a delo.xviii.mil.cu oppido q Erogylemdef dian mox dionyfiada a fer/ tilitate:alii Sicilia minore aut callipolin appellarut. Patet circuitu.lxxv.M.paf.tdimi dioqj maior efl q paros.Etadrenus qu id e cycladas feruant. Ceteras quae fequuntur fporades.Sut aute helIea:phofcula:hecaria:fcinula:polegrados:& a naxodece & fepte mil.paficarostquae nome mari dedit ttatude ipfa i logitudine pates cu oppidis duo/ bus tertio amiffo ante uocata dolichc:& maris:& icthifufa. Sita eE ab exortu folEitia 1 i delo qnquaginta.mil.paf.Eade a famo.xxxv.mil. Inter euboea & andpe.x.mil paff: freto. Ab ea gereftu.xii.mil.qnquaginta pafTuu.Nec deinde feruari poteE ordo. Acer/ uari ergo ponent reliquas.Scyros a naxo.xiiii.mil.paf. Homeri fepulchro ucnerada. Ldgitudinis.xxv.mil. antea phoenice appellata. Odua latadro gyaros cn oppido cir/ cuitu. xii.mil.p. ,ppe.AdeE ab adro fexagfta duotp m.p.Ab ea fyrnos.Jxxx. mil.paf. Cynethus atelos ugueto nobilis a Callimacho agathula appellata.Dionyfa:pathtnos circuitu.xxx.mil.pafTuu. Carufa 1 ebinthus:gyrus:cynaratfycinus quas antea oenos cheratia quae onustcafos quae aEragale:cimolus quae echinufa.Melos cum oppido q Ariftides miblida appellat. AriEotiles zephyriam.Callimachus mimallida.Heraclides fiphnu 6C acitla.Haec ifuiape rotudiflima e.Poli machiathipe queda patage: & ut alii platage nuc amorgos polyegas.Philetera cu primu emerfit califte dicEa. Ex ea auulfa poftea therafia atqj iter duas enata.Mox autdate.Eade hiera enata. DiEat ios a thera. xxv. M.p.Sequut lea:afeania:canaphehippurus:hipurtufa: aEipalca liberae ciuitati circuitu.lxxxviiuM.p.Abella cadiEo crete.cxxv.M.Ab eaplatea.lx.M.Vnde cainia xxxviii.M.a2ibita:laife:atragia:parmacufa:techedia:chaIcia:cahmna.Inqoppidu co Corefia olomnos*Aqua carpatum quae nomen carpatio mari dedit.xxv. mil.paEuu, Inde rhodum africo ucnto.l.mil.pafluu, A carpatio ad cafbn.vii.mil ♦ A caflo farno/ niu cretae ,pmon toriu.xxx.mil. In euripo aute euboico primo fere introitu petaliae. iiii.infulae & m exitu athlante cyciades:& fporades.ab oriente littoribus icariis aliae. Ab occidete myrrois atticae. A feptetrione aegeo mari. A meridie cretico 6i carpatio in clufae.cc.mil.paET.in logitudine:& pcr.cc.mil.in latitudinem iacet* Pagaficus finus ante fe habet etityciat & cynetum:(yrum fupradictam.Sed cycladu & /poradu extima gerontia:fcadira:thermeufim:irhefram:fylymnia:eudemia:neam: quas Minerua: fa/ cra et: Athos ah fe quattuor parethu cu oppido quodam euonum dicta noue mil.p* fcyathum.xv.mil.imbrum cu oppido.lxxxviii.mil.p.Eadem abeit a maitufia cheron nefi.lxxv.mil.pa(Tuu:ipfa circuitu .lxxii.mil.p.Perfundit amne illifo. Ab ea lemnos* xxii.mil.quas ab atho.lxxxvii.mil.Circuitu batet.xxii.mil.d.paf. Oppida habet ephe/ ftia & myrinatin cuius foru foldirio athos eiaculatur umbram* Ab ea thafos libera.vi. mil.palTLiumtolim eria uel etria dicta.Inde abdera a conrinenti.xxii.mil.pafTuum ad orthos* lxii*mil* tantundem ad infulam famothrace:quse hbera ante hebrum ab ibro xxxii.mil.a lemno*xxii*mil.d.atcolitur monte laoce*x.mil.paflT* portuofiflima omniu Callimachus ea antiquo noie dardania nominatiinter cheronnefum & famothracen utrinq* fere quindecim mil.Halondos ultra gethone:lamponia:alpeconefus haud p cui a caslo.Cheronefi portu & quasda ignobilestdefertis quoq? reddunt \ hoc finu q/ rutn uix iueniri potuerut noia* Deticos iarnostcyffiros carbrufa: calathufa: fcylla: dia leon:dicta melantiatdracnon: arronefus:diethufa:fcapos:capheris: melatea: eantiro: phaterunefosi pateria:calete:neriphustpolendos* Quartus e magnis europae finus ab hellefpoco incipies masotis holtio finit ♦ Sed totius poti forma breuiter amplecteda e: ut facilius partes nofcatif.Vatu mare piacens alias & ab europa porrecto cheroneli: littore expulfo angulto meatu irrupit in terras fepte tad. ( ut dictum et )interuallo europa auferens afias.primas angutias hellelpontu uocat*Hac rex con ftrato in nauibus pote duxit exercitu*Porrigit inde tenuis euripus.lxxxvi. mil* paff. fpatioad urbe priapum afias:qua magnus Alexader trafcendir* Inde expatiat sequor rurfufqj in arctum coit laxitas.Propotis appellat .Angutias thracius bolphorus lau> cu.dine.d.patuu qua Darius pater Xerlis copias pote trafuexit.Tota ab hellefpoto 16/ gitudo. cc.mil.xxxix.mil.paflfuu.Dein uatum mare* pontus axenus q quonda anne fus loge refugientes occupat terras:magnoq? \itto$t flexu retrocumatus i cornua ab iis utrinq* porrigit ut fit plane arcus fcythici forma:Medio flexu iungit hotio mato/ tici lacus cimerus bofphorosudos uocatui.mil.d.pafTuu latitudine* At inter duos bof phoros thraciu & cimeriu directo curfu ut auctor e:Polibiiis.d.patus fterfunt.Cir/ cuitu uero totius poti uities femel milia ut auctor e Varro & fere ueteres* Nepos Cor nelius.ccc.mil.l.adiicit.Artemidorus uities nouies dece uouem milia facit. Agrippa xxiii*lx,mii*Mutianus*xxviii4lxv*mil*Simili mo europ se latere mefura alii qttuorde/ cies.lxxviii.mil.palT.determinauere.Alii undecies.lxx. mil. M.Varro ad hunc mcdu metit *Ab otio poti appollonia.clxxxiii.mil.d.Calatin tat ude. Ad otiu iffri.cxxv. ad borytene.ccl.mil.Cheronefum heraclidaps oppidu.ccdxxv.mil.pa. Ad panticapeum quod aliqui bofphoru uocat:extremu in europae ora.cc.mil.xxii.d.quas fuma efficit* xiii.mil.xxxvi.mil.d. Agrippa a bizantio ad flume itru.d.lx.Inde paticapeu. d.cxxx. Inde lacus ipfe mseotis tanain amne ex ripheis motibus defluente accipiens nouiffi/ mum inter europam afiamq? finem.xiiii.mil. vi.mil.circuitu patere traditur, ab aliis undecim.mii.xxv.Ab hotio eius tanais ortum directo curfu.ccc.lxxv.mil. paflTus ec conflat. Accolas finus eius in mentione thracias dicti funt itropolin: inde otia itri. Ortus hic in germanias iugis motis arnobas:ex aduerfo thaurici gallias oppidi: mul/ tis ultra alpes milibusac per innumeras lapfus gentes danubii nomine immenfo aq rum auctu & unde primum illyricum alluit iter appellaturtfexaginta amnibus re/ ceptistmedio ferme numero eorum nauigabili in pontum uatis fex fluminibus euol uitur.Primum otium peuces:mox ipfa peuce infula:in qua proximus alueus appel latus, xix.mil. paff. magna palude forbetur.Ex eodem alueo & fuper itrcpolin lacus gignitur.lxm.mil.pa(r.ambitu:halininm uocant.Secundum otium narcutoma ap pdiacur.Terciu ciloltoma iuxta infulam farqjacica.Quartu pfeudotoma & lfula co nopondiabafistpoftea borfoftoma Srfpirefloma.SinguIa autem ora tata funt ut pro/ datur in.xl.mil.paf.Iongitudinis uinci maretdulccmq? itelligi hauftu. Ab eo i plenu quide omnes fcytaru (unt getesruarias tn lictori appofitae tenuere alias getha: daci a Romais didi: alias (armatas a grxcis lauromatas: eorumqj hamoxobii aut eorfi: alias fcythae degeneres & a feruis orti:aut troglodytxunox alani & toxolani.Supiora aute inter danubiu 6C hycinu (altu u%~ad pannonica hyberna caruti germanoruq? ibi c6 finiu.Campos & plana iagyges:farmatae uero motes & (altus.PuIfi ab his daci ad pa/ thiffum amne amoros (iue duria cft a fueuis:regncq; uaniano dirimes eos.Ex aduer (o bafternae tenent:aliqj inde germani. Agrippa totu eu tracflu ab iilro ad oceanu bis ad decies cetu milia pafTusu logitudie quattuor milibus quadringetis.In latitudine ad flume uifchia a defertis farmatix pdidit.Scytaru nome ufc£ quaq? trdfic in farma tas atq? germanos,Nec aliis prifca illa durauit appellatio:q qui extremi gentiu haps ignoti ppe c asteris mortalibus degut.Veijs ab iftro oppida crene fcepoliu. Motes ma/ crocremus clarus Amnis tyrappido ncme impones :ubi atea ophyula dicebatur Jn eodem lfulande fpadofam incolunt tyragetac.Abeft a pfeudofromo iftri cftio cxxx. mil. Mox aftacae cognoies filum ini. ultra quos erobiziifiume rhede fynus laggaricust portus ordefus. Eta tyra.cxx.mil.pafTuu dume boriftenes:lacu% & ges codencie:& oppidu a mari recedes xv‘m.pafTuu Olbiopolis & miletopolisatiquis ncibus.R urfus inlittore portus achillis tumullo eius uiri clara.Et ab ea cxxv. Mil. pafpeninfola ad forma gladii i trafuerfu porredta exercitande eiufde ccgroiara dro/ mos achileos.Cuius logitudine Ixxx mil. paf. tradidit Agryppa.Totu en i tractu lar/ di fcytse & fcyraci tenet.Inde (ilue/lris regio:hyleu mare quo alluitur regnianr. Enae cadloae uocatur i colas. Vitra paticapes anis g nomadas 6C georgos difr erminat.mox acelinus.Qijfda padeape coduere itra olbia ru boryftene tradu.Diligetiores hypani tato errore eoijs qui illu i afix parte pdid er e. Mare fubit uaftc receflu donec paf.fteruaEo abiit a masotide uafta abies fpatia multalqj getes.Sin? garcinites appel/ lat tfitame placyris.Oppida nauaps gorcle.A tergo lacus buges feffa miflus in mare. Ipfe buges a coreto masotis lacu fiiiu petrofo difcludit doifo.Recipit anes buge: ger rhu:hypamn:ex diuerfo uenietes tra&u.Na gerrhus bafilidas & ncmadasfeparat.Hy panis p nomadas & hyleos filuit manu facbo alueo i bugematurali i coretu.Regio fcy thias fodica noiatur.Scd a carcinite taurica icipit:qudda mari circufula & ipfa: qua/ q; nunc iacet capi.Deide uafhs attollit iugis.Trigita funt ecyt populi.Ex iis mediter raneixxvii.Sexoppidaorgocyni: carafem:afty rani: tractari:ar cififali: tecali: caliordi lugu ipfu fcytborauti tenet.Claudunt ab cccidete chcrdnefotab ortu fcytiiTa raucis. In ora a carcinite oppida tagras i ipfis aguffiis peninfuJas.Mcx heraclea cheronnen fus libertate a romanis donatu.Megarice uocabat atea prascipui nitoris i roto eo tra/ dtu cuftoditis grascias moribus :gnque mil .paf. abiete muro. Inde toriu taurorupe duitas placia.Symbolu portus. Prcmdroriu criu metepon adi; er fu carabico afias pmontorio p mediu euxinu peurreus clxx.mil.paffuu itemallo. qvx maxie ro fchytici arcus forma efficit.Ab eo port? multi rufci.Quinta pars peucinhbafternx fup radietis cotermini dacis.Amnes clari i occa nu defiluuttguttalus iufhllus liue iuftilia aluus uifurgis amnifuis: rhenus: mola. In/ trorfus uero nulla inferius nobilitare hercyniu iugu prxtcnditur. Infule in gallico oceano. Ca. XV* N rheno aute ipfo rppe.c.mil.paf. in Idgitudine nobiliffima batauope infula & i canenefatu:& aliae ;qu x (leir.u tur iter helinuacfleuu.Itaappellant hofiriai qux effufus rhenus ab feptetride i lacus ad occidete i amne mofa fe fpargit.mcdio iter hxc chore mcdicu neminifuo cuftodies alueum. Britania hibernia. Ca. XVI* X aduerfo huius litus britania infula clara grxeis nofirifq; monumetis iter e feptentrione & occidente iacet:germanix:gallix:hifpanix multo maximis europx partibus magno iteruallo adueria.Albion ipfi nome fu it cu britaiac uocarent omnes de qbus mox paulo dicemus.Hxc abell a geforiaco morinepe getis littore ,pxime traiedto qnquagita milia militi ♦ Circuiru uero patere trigltacdlo mil* panTus.lxxv.mil ♦ Pytias & Ifidorus tradut.Triginta ,ppe iam annis notitia eius Ro/ manis armis no ultra uicinitate filux calidonix Agrippa Idgitudine oclingetopz militi palTuii creditefTe.Latitudine miliu credit. Et eande hibe rinx latitudine.Sed Idgitudine duce tope mil.p.minore .Super ea hxc lita abeft bre/ uilTimo tranlitu a filuyi gete.xx.mil.paf..Reliquaru mella.cxxv.mil.circuitu ampli/ or pdit. Sunt aute hlc.xl.mil.paf.orcades medicis iter fe difcrcix fpatiis.Septe acmo dx:& trigita hebudes:&Iter hibernia& britania mona:meapia:ricnea uechs: filinus andros.Infra uero fiabis;& axantos.Etab aduerlb I germanicu mare fparfx gleflarix qs eledridas grxei recetiores appellauere:g> ibi elecflyi nafceref .Vitia cmmii qux me morant tylx.In qua folli itio nullas effe necies Idicauimus cacri fignu fole tranfeute nullolqj cotra p bruma dies.Hxc qda fenis mefibus cotinuis fieri arbitrant. Tineus hyfloricus a britania in trorfus fex dieyi nauigatide abeffe dicit infula mitterin.f qua cadidu plumbti pueniat.Ad ea britaos uitilibus nauigiis corio circunfutis nauigare* Sut 8C q alias ,pdat fcadia:dumnatbergos:maximamq3 amniu nerigon ex qua I tylem nauiget. A tyle unius diei nauigatione mare concretu a nonnullis croniu appellat * Gallia. Ca, ' XVII, Allia omnis comata uno nomine appellata in tria populorum genera diui/ ditur amnibus maxime dilhncba.A fcalde ad fcquana belgica.Ab eo ad gar una celtica.Eadeq; lugdunefis/nde ad pyrenei motis excurfuaqtania are/ morica an dicta*Agrippa uniuerfatg iter rhenu & pyreneu atq? oceanum ac motes gehenna SC iura:qbus narbonefem gallia excluditddgitudine.ccccxx.mil.paf* Latitudine.cccxiii.cdputaiiit.Afcaldncoiut:exerni:texadripluribusnolbus,Deindc menapii:morini:oromafaci iucti pago q cerfiacus uocaCBritani:ambiani:bellouaci: banS.Introrfuscatoflogi:attrebate5:ueruii:Iiberiueromadui:fucucci:fuefli6es:ucrii/ ni: liberi: ulmaneres 1 iben': tungri: rinuci: frifi:au ones :beeafi: leuci: liberi: treueri liberi antea: & lingoes faederathremi foederati: medio matrici:fequani:rauraci:heltietii.Colo nia eqftris & rauriaca. Rhenu at ac eoletes germaniae getiu i eade rpuitia menetes:tri/ boci:uagides:cubi:coldiaaggrippinefis guberni:butani:& quos i ifulis dixitt/rheni. Lugdunenfis gallia. Ca. XVIII. I Vgdunefis gallia habet Iexouios:uelocafTes:ga 11 etos:uenetos: abricatuos: ofTi/ finostffume clafje ligeri.Sed penifula fpedariore excurrete i oceanu a fine ofiO circuitu.d.c.xxv.rml.paf.logitudine.In latitudine,cxxv.mil.Vltra ea uanetes.In rus at hedui foederati:cauratani:fbederati:boii:ienoncs:Aulerci q cognominat ebuio nes:& q cenomani:meldi liberi:pari{ii:trecafres:andegaui:iducafres:bodicafIes:uenel li:cariofuelites:diablidi:rhedones:tLirones:itefui:fecufrii:albiilibeii:i quopeagro cclo nialugdunu. Aquitania. Ca. XIX. > Qdftanicae funt ambulatri;anagnutes:pictones:fantones liberi:bituriges libe a ritfelignani: cognoie ubifci:aqtani uh nome pulriatdediboniates. i oppi du cotributi cduenae:bergebi:tarbeli quattuor: hgnani: cocofates: lexagnani; uenami:enobrilates:beledi:faltus:py reneus.Infraqj nemeoii:ofqdates motam: fybilla res: caponi:bercorcates:pipedimui:faflumini: u ellates: rornates: coforcnitaufci: elufa/ tes: fottiates:ollidates: capeitres:fuccalles:latufates:bafabocares: uailei:fenates. cabole/ fti'i:agefinates:piftonibus iuCti.Hfc bituriges liberi q cubi appellat .Dein lemouicest aruerni liberiYgabales.Rurfus narbonefis coterminiruteni: cadurci: anto/ broges.Tarnaeqj amne difereti a tolofmis petrogori.Maria circa ora ac rhenu fepten/ trioalis oceanusuter rhenu & fequana briranicustiter rhenu & pyreneu gallicus ♦ In/ fule coplures quae ueneticae appellant :dCinter aquitanicu finum. Cireriora hifpania. Ca. XX. a Pyrenei promotorio hifpa nia icipit angufhbr nd gallia md: uepe etia ftmetipa ( ut diximus) fmenfum quantu hinc oceanoullinc hiberico mari ccprimen/ tibus.Ipia pyrenei iuga ab exortu atqncxbiali in occafum brumale breuiores latere fe pteerionali q meridiano hifpanias faciut. Proxfa ora citoris e eiulde tarraconefis fitus a pyreneo p oceanum baftonum ialtus.Aolarfouafdulope oppida morofgi:mencita: uefperies: amanum portus:ubi nunc obrica flaui colonia ciuitatu lioucm.Regio ca/ tabrorum.flumen langa:portus uictoria: iuliobriceiium.Ab eo loco fontes hiberi q/ dragintamil.pafT.Portus biendimorigeni mixtis catabris. Portus eorum uefenueea. Regioaftu^meogaoppiduin peninfula pifici.Et deinde cduentus lucenfis a flumi nenauia. Albiones:cibarcitegouarri cognomine namarinmadonnarrotebaetpmon/ roriu celticum Amnes fiorius.nelo:celtici cognomieneriaetfuperqj peninfula tre(arae:feftianae Augulto dicatae & Toporio oppidu noela. Celtici cogno/ mine praeffcamartii:cileni.Ex infulis nominandae corticara:& aunios: acilenfis: con/ uentus bracarum: heleni: gronhcadellu tide:grxcopt fobolis ofa. Infulae cicae. Infi/ gneoppidu abobrica.Minius amnis qttuor mihpafore fpariofus: leuni: feurbi: bra/ oppidum augufta:quos fuper galecia.Flume limia. Durius amnis e maximis hifpania: ortus l pdodonibus:& iuxta n urnaria, Lapfus drin p areuaccs uacceofq; di fterminatis ab afluria ue&onibusta lufitania gallecis.lbi qiioq* turduIos*a bracbaris arces:omf% didla regio a pyreneo metallis referta auri argeti:ferri:plopi nigri albiqj. Lufitania. Ca. XXI Durio lufitania incipit.Turduli:ueteres:pefuri.Flume uagia. Oppidu tala brica. Oppidu & flume eumeniu.Oppida conibrica:colippo:euburo:britiu Excurrit deinde i aliud uafto cornu alii artabpi appellaue reralii magnutmultiulyfipponenfe ab oppidotterras maria cxlu difterminas.illo fini tur hifpanix latus.Et a circuitu eius incipit frons feptentrionis Infulse in oceano Ca* XXII* Inc oceanus g & gallicus occaftistiljinc oceanus atlanticus excur h fiim.xl.mil.pdidere. Alii.xc.miLpa.fTad pyreneu.Inde no pauci ducdeqn/ quagita milia,& ibi gente artabrum quas nuncj fuit manifdlo errore: Arote bras.n.quos ante celticu diximus hoc in loco poluere litteris pm utaris. Erratu & in amnibus inclytis ab minio que lupra diximus.ci .mil.pafT.ut audior eft Varro abeft emimustque alibi quida intelligiint*& limea uocat:obliuionis antiquis dictus:multumqj fabulofus. Ab durio tagus.cc.milliu pafliiu interueniente muda* Tagus auriferis harems celebratur. Ab co.clx.mil.pafiaiupmon torium faci*: e media hifpanix fronte profilit.xiiihmihpafluum* Inde & pyreneum mediu colligitur Varro tradit.Ab ana uero quo lufitania a betica difcreuims.cxxvi.mil.palTuu. A ga/ dibus.cii.mil.palT.addiris getes celticx turduli:& circa tagu uetoes ♦ Ab ana ad facig lufitani oppida memorabilia a tago in oratolyfippo e fauonio uento coceptu nobile falatia cognominata. Vrbs impatoria merobrica: facpr.SC altept ce neus Oppida oflbnobia balla myrrili. Vniuerfa pjuintia diuidit i couetus tres:eme> ricefem:pacefem:fcolabitanu. Tota gbus coloniae lunt gnq; muni/ cipiu ciuiu latii antig quattuor,Stipendiaria.xxxvi.Coloia augufla eme/ rita anxduuio appofita:mertalinefis:pacefis:norbefis cxlariarta cognomine» Contri buta funt in ea caftra iuliatcaftra cecilia.Quinta eft fcalabis:qux pr aefidiu iuliu uo/ cat.Municipiu ciuiu olyfippo fbelicitas iulia cognominatu» Oppida nete/ ris latii eboratquod ide Iibcralitas iulia & myrtilis & falatia qux diximus fiipediario/ rum: quos nominare no pigeat.Prxter ia ditftos i betica cognominibus: auguflobri genfes:eminenles:aranditani:taxabritefes:blaxeies:cxlarobriceles:caperelcs: cauren/ fes: colarnicitbilitani: cocordiefes:& bocori:interaufenfes:latienfes : mirobrigcfestqui celtici cognominant: medu brigefes qui plubarii:ocelefes:lancienfes:turduli q bardu li: & tapori: Lufitania cu afluria & galecia patere 16gitudine»xl.mil.paf» Latitudie.d* xxxvi.m. Agrippa pdidit oes at hilpanix a duobus pyrenei p maria toti9 orx circuita.xxxix.m.xii.colligere exiflimat ab aliis.xxvi»mil»Ex aduerlo celtiberix coplures funt i Calx caffitendes dicflx a grxcis a fertilitate plubi.& c regioe arrorrefca ru deoyt fex:qs alig fortuatas appellauere.In ipfo uero capite mox beticx ab ollio freti pa(Tus»lxxv.mil.gadis loga &(ut polibyus fcripfit) xii.mil ♦ Iata.iii.mil* p.abefla c6tinete.Proxiapteminuspedes.d.cc.Reliq plus.vii.mil. ipfius Ipatiu.xv. mil.paf. e.Habet oppidu ciuiu q> appellat augullana urbs iulia: Gaditani ab eo latere quo hifpania fpcdlat palfibus fere.c. Altera infula e i ldgu.cc.mil» paf.xl. mil.lata.In q pri9 oppidu gadiu fuit.Vocat ab Ephoro & Phyllide erythrea a Timaeo & Syleo ophrodifias:ab idigenis Iunonis. Maiore Timxus potinufa a puteis nocita/ taait.Nollri tarteron appellat:cj pceni appellarut gadirita.Pxcnica diruta punica li/ gua fcpte fignificate.Erythrea dicTa e quonia tyrii ab origre co££ orti ab crythrco ma/ ri ferebatur.In hac Geriones habitafife a qbulda eXiftimant : qucpd armeta Hercules abduxerit.Sut g alia ee ca:& cotra lufitaia arbitraret :ecdeqj noie qucda ibi appllanc Vniuerfxeuropx menfura» Ca* XX11I* Eracfto ambitu europx reddeda cofumatio cineqd i expedito nd fit nofcere uo Ietibus. Logitudine eius Artemidorus atq? Ifidorus a tanai ufqj gades.lxxxiiii. m.xiiii. paftuu Polybi? latitudine europx ab italia ad oceanu fcribit.xi. M. /.effe etiam tum icomperta magnitudine huius. Eft at ipfius italix ( ut diximus) xii. mil.xx.ad alpes. Vndelugdunum ad portu morinorum britanicu:qua uidetur men furam agere Polybius.xiii.mil.xviii.Sed certior menfura ac logior ad occafu felis xfti ui oftiuq? rheni p caftra legionum germanix ab iifde dirigitur alpibus xii.mi. xliii. paf.Hinc deinde africa atqj alia dicentur. CAU PLINII SECVNDI NATVRALIS HYSTORIAE LIBER.V. Africx Defcriptio. Frica grxci Iibyam appellaucre qua mare ante ei liby cum fcipies xgipto finitur.Nec alia pars terrapc paucio res recipit finus loge ab occidere littoijc obliquo fpatio. a Populoru eius oppidorumq? nofa uel maxime frit ieffa bilia:ptercj ipfoifc. linguis & alias callella ferme lhabitar. Mauritania. Ca. I. Rincipio terraiji mauritanix appellatur ufq? ad C. Cx larem Germanici filiu regna.Seuitia eius in duas diuifa cfl prouintias. Promontoriu oceani exflimu ampel ufia noinatur a grxcis. Oppida fuere Ii fla: cotte: ultra colu nas Herculis nunc e tingi quonda ab Anrco conditmpoftea a Claudio Cxlare cu co loiam faceret appellatu traducta iulia.Abeif a belone oppido beticx fpximo traie&u xxx.mil.pafTuu , Ab eo xxv.mil.in ora oceani colonia AugufTi iulia coilantia: zubil regu dicioni exempta: 3i iura i beticam petere iufTa: 6t ab eo xxxii.mil.paiTuu colonia a Claudio Cxfare facto lixcstuel fabulofiffime ab antiquis narrata. Ibi regia Anteit certamenqj cu Herculei efperidum horti. Affunditur aute huic xftuariu e mari fle xuofomeatu: I quo draconis cuftodix inllar fuifle nuc interpretant. Ampledlit in traie inlula:quam fola e uicio tradtu aliqto excelfiores non tame xftus maris inun dac.Extat in ea Si ara Herculis: nec prxtcr oleaftros aliud ex narrato illo aurifero ne more. t\unus profecto mirentur portentofa grxcix menda cia de iis de amne Iiao pro dica: q cogitent noftros nup paulominus moitrifica quxda de iifde tradidiffe .Prx ualida hanc urbem maioreqj carthagine magna.Prxterea ex adueifo eius lita Si imenfo tractu.Abtigi quoq; alia Cornelius Nepos audaciflime credit ab lixo xl: mil* palTiiu.in mediteraeoaltera Auguiti colonia elt babba.iulia campeflris appellata.Et tertu panafa lxxv.mil.ualetia cognoiata Ab ea xxxv.mil.pafTuu uolubile oppidu tan tundem a mari utrcxp ditons:& in ora a lixo.l.mil.amnis fububus prxter banafa co Ioniam defluens:& magnificus &nauigabi!is:Ab ea totidem milibus pafTuu oppidu fala eiufdem nominis fluuio impofitthiam folitudinibus uicinu: gre gibusinfeffcum.Multo tamen magis autololum gentem per quam iter eft ad monte africx uel fabulofiflimum atlantem.E mediis hunc harenis i cxlum attolli prodide dqualentem qua uergat ad littora oceani:cui cognomem impofuit.Eun dem opacum nemorofumqj Si fcatebris fontium riguu qua fpetot affica frutobus omnium generum fponte ita fubnafcentibus utnunq fanetas uoluptatibus defit.In colarum neminem interdiu cernhfilere omnia haud alio cj folitudinum horrore: fu bire tacitam religionem animos propius accedentiu m*.prxterqj horrorem elati fu per nubila atqj in uicinia lunaris circuli.Eudeqj noctibus micare crebris ignibus xgypa . nu Iafciuia.Impleri ac fillulx cantu tympanopcq? Si cymbaloru fo nicu llrepere.Hxc celebrati autores prodidere prxter Herculi Si perfco laborata ibi: fpatiu ad eu inmenfu incertuqj.Fuere & Hanonis carthaginefiu ducis comentarii pu nicis rebus floretiflimis explorare abitu afficaeiuiThque fecuti pleriq? e graecis noflrif alia qucda fabuIofa:& urbes multas ab eo coditas ibi ,pdidere:qua*jd nec memo ria ulla nec ucftigiu extat.Scipione Aemilianores inafrica gerete Polybius analiu co ditor ab eo accepta claflfe ferutadi illius orbis gratia circuuedus pdidita mote eo ad occafu uerfus faltus plenos feris:quas generat africatad Hume anatin.cccclxxxv.mil» paf.Ab eo lixu. ccv.mil. paf.Agripa lixu a gaditano freto, cxii.mil.paf abefle.Inde finu q uocetur (aguthOppidu i promotoriomulelacha.Flumina fububa &(alat. Portum rubis a Iixo.cccxiii.mil.paf.lnde pmotoriu fo!is;portu rifardir.Getulos:autotelcs: flu* me cofenthgente felatitos & mafatostfJame mafatat: flumen darat:i quo cocrodilos gi gni.Deide faiu.d.cxvi.mil.p.Includi motes barcepmdtorio excurrente in occafum quod appellat furrentiu.Poftea flumen palfu.ultra quod aeriopas perorostquofjd a ter/ go porufios.iis iugi mediterraneos getulos darastat in ora daratitas.flume ba botu cocrodilis & hippopotamis refertu. Abeo motes ppetuos ulq? ad eu que eonoche ma dicemus.Inde ad pmontoriu hefperjdnauigarione ac nodium.x.In medio eo fpatioatlante locauitra caeteris oibus in extremis maur itaru ae prodi tu. Ronana arma primu Claudio principe in mauritania bellauere Ptolxmeu rege a C.Caefare interem ptu ulcifcente liberto Aedoe:refugientibufq? barbaris uentu coibat ad monte atlante» Nec folu co falam pfundisatq? e fenatu ducibus q tu res gefferetfed equitibus quoq2 romanis qui ex eo praefuere: ibi atlate penetraffe gloria fuit.Quinqj fut( ut diximus ) remanas coloniae in ea ,puintia:peruiuqj famae uideri poted.Sed id fallaciflimo experimeto deprehedit :quia dignitate in dagare uera pigeat:ignoratiae pudore meti' ri no piget.haud alio fidei pniore Iapfu:cj ubi falfae rei grauis audor exiftit. Et equi/ de minus miror incoperta quaeda eflfe equeftris ordinis uiris.Ia uero & e fenatu non aliude intratibus q caufa luxuriae: cuius efficaciflima uis feritur atqj maxima cu ebo ri citrofiluas exquirat *.oes fcopuli getuli muricib9 ac purpuris.Indigenae tn traduc in ora abfala.cl.mil.paffuu flume afana marino haufhnfed portu fpedabile.mox am nem que uocat fuut. Ab eo ad dirin( hoc enf atlatinome efle lingua conuenit) cc.mil.pafTuu interueniete flumine cui nomen e uior.lbi fima exiflere circa ueftigia habitati quoda foli uineaijd reliquias. Suetoius Paulinus que confule ui dimus primus romaopkducu trafgreflus quocp atlante aliquot miliu fpatio de excelfitate quide ei? quae caeteri.Imas radices defis altifqj repletas filuis icognito gene re arbopd:,pcentate fpedabile enodi nitore:frddes cupretfis fimiles Praeter grauitatem odoris tenui easobduci lanugine:quibus addita arte poflTe quales bobice ueftes confis ci.Vertice altis et aeflate operiri niuib9.Decumis fe eo pueniflfe caftris: & ultra ad flu uiu q niger uocat p fblitudines nigri pulueris eminetibus interdu uelut exuitis cau ribus loca inhabitabilia feruore quaq hyberno tepore expertus» Qui fhabitec ei faltus refertos elephatojjd feraijdqj 8C ferpentu omi genere canariosappellari .Quippe uidu eius alalis |>mifcuu iis eflTe:& diaidaa feraijd uifcera.Iuda aethiopum gete quos pererros uocat fatis coftat .Iuba Ptolxmei pater qui primus utriq; mauritanite impa uit claritate memorabilior et q regno fimilia pdidit de atlate: prasterqj gigni ibi herba euphorbia nofe ab fuetore medico fuo appellata.Cuius ladeu fuccu miris Ia udibus celebrat i claritateuifus:cotra ferpetes 6C uenena oia priuati didato uolumi/ ne.Et fatis fupq’ de atlate. Ca. II» ligitaniae puitixlogitudo clxx.mil.paf e:&ges i ea quoda praecipua mauropt: t ude nome puitiastquos pleriq? maurufios dixerut. Attenuata bellis ad paucas redit familias.Proxima illimaflefylopd fueratifed fimilimodo exricta e. Getulae nuc tenet getes: bamurae: multoq; ualidiflimi autololes.Et pars quoda nefimi: q auulfi iis fecere getem uerfi ad sethiopas Jpfa ab oriente motofa fert elephantos ♦ In abila qiioq* mote & quos fepte fi atres a fimili altitudine appellant fre to iminenti iundh' abile.ab iis ora interni maris.Flume tamunda nauigabjle quonda & oppidu.Flume Iaud & ipfum nauigiope capax, Rufardir oppidu & portus maluana Fluuius nauigabilis liga*Oppidu ex aduerjfo maluanx in hifpania litu Syphacis re/ gia alterius iam mauritanix.Naq? diu regu nomina optinueremt bogudiana appella ret extimaJteq? Bochi qux nuc exfariefis. Ab ea portus magnus harpatio appellat? ciuiu oppidu. Amnis mulucha Bochi maffcfylorucp finis, Quizacenitana p egrinope oppidu.Arfennaria tria mil.paffuu a mari. Carcena colonia Augu/ flri:legio fecuda.Ite colonia eiufde deducfha chorte ptoria Apolli nis.Oppiduq? ei celeberrimu exiarea antea uocitatum iol iubx regia a Diuo Claudio colonia iure donata eiufde iuflu dedudlis ueteranis.Oppidu nouu & latio datu tipa/ fa.Iteqj a Vefpafiano impatore eode munere donatu icofio.CoIoia Augu Ili rufgunix Rufcuriu duitate honoratu a Claudio Ruzafus colonia Augufli.Salde colonia eiuf/ detgigili oppidu.Tuca fpofitu mari & flumini ampfagx.Intus colonia auguila quae ite fucca*.baritettubi:fubtu.Ciuitates tirmici:tigaux.Flumfaifarges:gefnabades: far/ dana:lauerna:bargefina:turebi,flume ufaries nauigabile.Flume ampfaga abefl a cx farea.ccxxxiiiimil.pafT.Vtriufq? mauritanix logitudo.dccc.mil.p.xxxix.mil. Latitu/ do.cccclxvii.mil.paf* Numidia* Ca. .1IE B ampfaga numidia efl Mafiniflx clara noie:metagonitis terra a grxeis ap/ a pellata*Numide uero nomades a pmutadis papilionibus mapalia fua hoc efl domus paluilris circuferetes.Oppida culi urus: i chad ae; A b ea ad. xlviii. mil* paff mediterraneo colonia cirtha cognomfe:& alia itus ficcatliberuq; oppidu bulla regia.Et i ora tacatua hippo regius.Flume armua. Oppidu tabracha ciuiu ro* Tufca fluui? numidix finis.nec pter marmoris numidici feraruq? guctu aliud ifigne Africa. Ca. 1111«. a Tufea zeugitana regio & qux pprie uocet africa e,Tria cadidu. mox Apollinis aduerfu fardinix:Mercurii aduerfu ficilix in altu peurrentia duos efficiut finus hipponefe pximu ab oppidotquod hippone dirutu uocat diarrhitu a grxeis diftii qjpter aquale irrigua.Cui finitimu theudalis imune oppidu logius a littore.Dein fpmontoriu A pol linis i altero finu utica ciuiu romanopd Ca/ thonis morte nobilistflume bagrada.Locus caflra cornelia.Colonia carthago:magnx i ueftigiis Carthaginis colonia maxulla.Oppida carpi:mifua,Et libere clupea i qjmon torio Mercurii.Ite libera curubifne Apollinis.Mox africx ipfius alia diflinclio. Liby/ phoenices uocatur q bizantiu incolut. Ita appellat regio.ccl.mihpaf per circuitu ferti/ litatis eximix cif centefima fruge agricolis foenus.reddete terra.Hic oppida libera lep/ tis adrumentu:rufpina:tapfus:Inde thena,auefinac6:madefta:chape:fabrata cotiges fyrtin minore.ad qua numidix & africx ab ampfaga logitudo.d.lxxx.mil.pafT.Latitu do q cognitu e.cc.mil.Ea pars qua africa appellauimus diuidit i duas puitias metere & noua diferetas fofla.Inter africanu fequete & reges thenas ufq? pducTa, qd oppidu a carthagine abell.ccxvii.mil.p.Tertius finus diuidit i geminos duape fyrtiu uadofb ac reciproco mari.Difrrhoos ad pxima qux minor e a carthagine.ccc.mil,paf.ut Po/ lybius tradit.lpfa.c.mil.p.additu.ccc.mil.ambitu.Et terra hxc obferuatice nobilis. Ad ea p deferta harenis pq? ferpetes iter e.Excipiut faltus repleti ferant multi/ tudine:& ltrorfus elephatopi folitudines:mox deferta uafla.V garamates ab au/ gylis diepe.xii.itinere diflates.Sup illos fuere ges pfylhfup quos lacus lycomedis defer/ tis circudatus. Augylx ipi medio fere fpatio locat ab xthiopia qux ad occidete uergit 8C a regioequx duas fyetes iteriacet pari utriqj iteruallo:fed littore iter duas fyrtes du/ cetope qnquagita mil.p.Ibi ciuitas oenfis.Cyniphis fluuius ac regio.Oppida neapolis taphra:abrothonu:leptis altera qux cognoiat magna,Syrtis maior circuitu.cxxv.mi* paflTuum.aditu autem cccxiii.miUnde accolit gens cifipadu.In intimo finu fuit ora lothophagon:quos qda alachroas dixere ad aras.ex harena funt ex * Ab iis no pcul a continete palus uaftaad anem tritonemomeq? ab eo accepit:palantias ap pellata a Callimacho:& citra minore fyrtim cflfe di ginis frnu dux e gremio areae arae.Re uera aut fcopuli uerius q infulae: inter liciliam maxime 6C lardinia A udiores funt & has quoda habitatas fubfediflfe.Interiori aut anv bitu africae ad meridie uerfus:fupqj getulos iteruenientibus defertis primu oium libyi aegyptii:deinde leucx aethiopes habitat, Aethiopes* Ca, VIII* Vper eos aethiopu gentes nigritae a quo didlu eft flumine.Gymnetes pharufi etia oceanu attingentes:quos i mauritaniae fine diximus perorri. Ab iis oibp uallae lolitudines oriente uerfus:ufq? garamates:augyla% 8C troglodytas: ue riffima opinione eoije qui defertis africae duas aethiopias fupponut: & ah oes Homeri q bipartitos tradit aethiopas ad oriente occafuq? uerfos.Nigri fiuuio eade natura quae niIo:calamu 6C papyru 8i ea fdc gignit animates iifdeq? teporibus augefcit.Oritf iter ta releos oppidu mauinquida Iblitudinibus tas iuxta eos:aegipanas femiferos:8£blemmias:&gaphafatas:& latyros:& himatopodas Atlates degeneres funt humani ritus fi credimus.Na neqi nomm iter eos appe! latio e:6C (ole oriente occidentecg dira imprecatione co tuent: ut exitiale ipfis agriiqj* liomnia uifut qlia reliqui mortales * Troglodytaeipecus excauat.Hae illis domus uiclus ferpetiu carnes: ftridorqj no uox.adeofermonis comercio caret, Garamates ma trimonioije exortes paflfmt cu foeminis degut. Augylae tantu inferos colut * Gaphafan/ tes nudi:plioruq; expertes nulli externo cogreganf.Blemiis tradunt capita abeffe: ore 6C oculis pe&ore affixis.Satyris pter figura nihil moris humani. Aegipanis qlis uulgo pingit forma.Himatopodes loripedes quida:quibus ferpedo igredi natura efl.Pharu/ fi quoda pfa: comites fuille dicut Herculis ad helperidas tedentis. Nec de africa plura quae memorent occurrut» De Afra. Ca» IX* a Dhxret afia quam patere a canopico odio ad ponti oftium Timofthenes* xxvi.xxxviii.miLpafTuum tradidir. Ab ore aute ponti ad os m asotis Erato/ fthenes xv.xlv:mil.paCVniuerfam uero cu asgypto ad tanain Artemidorus &: Ifidorus.lxxxviiLd.ccl.iniLpaf.Maria eius coplura ab accolis traxere nofa quare fi mu1 indicabunt .Proxia afficasicolit asgyptus introrfus ad meridie recedes *. donec a rergo prxtedant asthiop es. Inferiore eius parte nilus dextra leuaq? diuiiiis amplexu fuo determinat canopico oftio ab africatab alia pelufiaco cdxx.mil.pafliiu iteruallo* Qri cb caufam iter lfulas quida aegyptu retulereuta fe findete nilo ut triquetra ter/ rificura efficiat.Ideo multi grxcx litterx uocabulo delta appellauere xgyptu-.Men fura ab unitate aluei unde fe primu findit i 1 ateraad canopicu oftiu cxlvi.mil» ad pe/ lufiacu cclvi.mife.5umaps cotermina asthiopias thebais uocat. Diuidit i prxfcdiu/ ros cppido^i:quas nomos uocat:ombiten:phaturiten:apollopoIiten:hermotiten: tini ten.phanturiten: cop titen: tetirit en: diopol iten: atiopoliten tapbrodipol itai: ly copoli/ ten ♦ Quas iuxta pelufiu e regio nomos habet barb e ti ten: b ubaftiten :thyetroiten: ra/ nicen.Reliqua aute arabicu hamoniacu tedente ad Hamonis Iouis oraculu ofirintite: leontopoIite:atribiten:lynopoIite:hermopoliten:xoiten:medefiu:febeniten:fabaftiten fe:apoliten:heliopolite:fpfopiten:cynopolitentthermopoliten:brufophitentomphiten faitenJptenethu:ptemphu;naucratiten:ueratiten:meletiten:gynopolyten:n-enelaite» Alexadrix regioe,Ite libyas mareotistheracleopolites e i infula nili loga paflus.fmil.i qua & oppidu Herculis appellatu. Arfinoitte duo ftmt:hi 6i mephites ufq? ad fumum delta pueniut.Cui funt cotermini ex africa duo oeafitx.Qaidd ex iis aliqua noia per/ mutat di fubftituut alios nomos:ut heroopolitemcrocodilopoliten Jnter arfincitcn at ac mephiten lacus fuit circuitu ccl.mil.paf.aut ut Mutianus tradit ccccfmif & altu tudinis.fpaf.manufacftus a rege q fecerat moeridis appellatus. abeft mephis quoda arx xgypti regu.Inde ad Hamonis oraculu xii.diepi iter e. Ad fcif fura aut nili quod appellauimus delta xv.mil.paf Nilus icertis ortus fotibus:ut p de ferta & ardetia & imenfo logitudinis fpatio ambulas famaq? tantu inermi qu aditu co gnitus fine bellistquse exteras ornes terras fuenere: origine (ut Iuba rex potuit exqui rere) i mote fferioris mauritanias no pcul oceano habet: lacu p tinus ftagnatc:quem uociit hilide.Ibi pifces reperiunt alabetae:coracini:fiIuri:crocodilus quoq;.Inde ob ar gumentu hoc exfarex ortus credit :in iis quas nili alueo fpeftatunhocq? lacu educa curu hefeo dicatus ab eo Ipecftat :hodie Praeterea obferuatu eft prout i mauritania ni ues hymbrefue fatiauerinttita nilu ierefeere ex hoc lacu.Rurfus indignat fluere p ha renola 6i fqualetia. Codijq? fe aliquot dic$t itinere. Mox alio lacu maiore i exfarienfis mauritania gente mafefylu erupit:6i hoium extus ueluti circufpicit iifde animaliu harenis receptuscoditur rurfus xx.diept difertis ad pximos aethiopas atq? ubi itevz fenferit hominem profilit fonte(ut uerifimile eft) illo quem nigrin uo/ cauere.Inde africa ab asthiopia difpefces et fi no protinus populis:feris tamen di belu is opifex medios fecat cognominatus aftapus: quod illapt gentium lingua fignificat aqua e tenebris rpfluentem.Infulas ita innumeras fpargit qualHamq? tam uaftas magnitudinis quacj rapida celeritate ut tame diei?2 qnq? curlix no breuiore trafuolet.circa clariflima eaijs meroen aftabores leuo alueo dicTus :hoc e ramus aquae uenientis e tenebris.Dextera uero aftulapes:quod latetis fignificatione adiicit.Nec atenilus q fe totu aqs cocordibus rurfus iunxit.Sic quoqj etianum gyrifa tes nofatus p aliquot milia dii totu Homero asgyptus:aliilq$ triton:Subfdeffulis ipa/ cftus totide fcitatus irritametis.Poftremo lclufus motibus nec alibi torretior ueftus aqs ppcranbus ad loeu tethiopu:qufcatadupi uocantmouiftimo cataracle ftcroccur fantes fcopulos no fluere imenfo fragore credit :fed ruere.Poftea lenis 6i cofvachs aqs domitaq? uiolentia:alicquin 6i fpatio feffus multis quis faucibus in aegyptu mare fe euomit.Certis tamen diebus audtu magno per totam fpatiatus asgyptum fecundus i natat terrac.Caufas huius incremeti uarias ,pdidere:fed jnaxime probabiles etefiap. eo tepore ex aduerfb fiantiu repercuflu u Itro in ora acto mari. Aut imbres Aethiopia: xfti uos iifde eteiiis nubila illo feretibus e reliquo orbe.Timasus mathematicus occultam ,ptulit rone.Phialia appellari fonte eius mergiq? in cuniculos ipfu amne uapore an/ helante fiimibus cautibus ubi condit .Veps fole per eos dies cominus fadto extrahi ar doris ui:& fufpenfum abundare:ac ne deuoret abfcondhldq? euenire a canis ortu per introitu folis in leone cotra ppendiculu fontis fydere ftante*.cu in eo tradtu abfumat umbras. Plerifqj c diuerfo opinatis largiore fluere ad feptetrione fole difcedente*. quod in cancro & leone euenit.Ioq? tunc minus ficcari.Rurfns i capricornu & auffrinum polu uerlb forberi:& ob id parcius fluere,Sed Timaso fiqs extrahi poffe credat umbra/ ru defedtus iis diebus & locis fine fine abelt. Incipit crefcere luna noua qusecuq? poft fblftitiu e fenfim modiceq? cancru fole tranfeunte: abundantiflime aut lconem.Et refi det in uirgine iifde quibus accreuit modis. In tot u aut reuocat intra ripas in libra*, ut tradit Herodotus centefimo die.Cu crefcit reges aut pfectos nauigare eo nefas indica/ tu eft. Auctus eos per puteos mefure notis deprashendunt, Iuftu incremetu eft cubi/ tops.xvi.Minores aquas no oia rigant. Ampliores detinet tardius recededo. Has feredi tepora abfumunt folo madete.Ille no dant fitiente.Vtruq? reputat lestharenas paruo littori mifces.Ipfe e palude cedeuia a carmeli ,pfluit. Iuxta colonia Claudii Caefaris ptolemais quse quoda acce.Oppidu ecdippa.Promotoriu a\/ bu.Tyrus quoda infula palto mari feptingetis paflTibus diuila.Nuc uero Alexadri op/ pugnatis opibus cotines.Olim partu clara urbibus geniris:lepti:utica: &illa romani impii emula terratje orbis auida carthagine:etia gadibus extra orbe coditis. Nuc omfs eius nobilitas cochylio atqj purpura coftat.Circuitus.xix.mil.palT.e.Intra paletyro I/ cluia.Oppidu ipfu.xxii.ftadia optinet:Inde ide ac farepta Corintho oppida. Et lidon rtifexa uitri:thebaruqj pares. Mons libanus. Ca. XX. Tergo eius mons libanus orfus centu qnquagfta Radiis zymira u% porrigit a quae coelelyria cognominaf .Huic par f teriacete ualle mos aduerfus anliban? obtedit quoda muro coiutfhis.Poft eu ftrorfus decapolitana regioe:pdictaeq? cu ea tetrarchiae Si paleitines tota laxitas. At i ora nuc fubieda libano fluuius nagoras beritus coloia quae fcelix iulia appellat.Leontos oppidu:flume Iycos:palaebiblos: fiu/ me adonis.Oppida biblos:botris:fycarda.trieris:calamos:tripolis quoda. Tyri Si fido/ nii Si araradii optinet orthoeleutheros flume.Oppida zymira:marathos:cotraq? arara dos lepte (ladiopc oppidu:8i infula ducetis pafhbus a cotinete dift as. Regio in q fupra dirfti definut motes.Etiteriacetibus capis bargilus mons fcipit.Hic rurfus fyria deline te phoe lice.Oppida carnebalameapaltos.Gabala pmotoriu i quo Iaodicea libera:dio/ polis:heraclea:caradrus:pofidiu. Syria Antiochia. Ca. XXI. Eide pmdtoriu fyriae antiochenae.Intus ipa cogno minata oronte amne diuidit .In pmontorio aut feleucia libera pieria appellata* Caflius mons. Ca. XXII« Vper eam mos eode quo alius nomfe cafTius: Cuius excelfa altitudo quarta f uigilia oriente p tenebras fole afpicit breui circuactu corporis dii no/temqj pariter oftendcs. Ambitus ad cacumie. xix.m.pa.e altitudo p directu.iiii. At in ora amnis orontes natus iter libanu di atelibanu iuxta heliopolin. Oppidu rhofos* Si a tergo portae quas fyrie appellant inter ua lio rhofioru montiu Si tauri .In ora oppi du liiyriandros.Mons amanus.In quo.oppidu bomiteJpfe ab fyris cilicia feparat. Coele fyria. Ca. XXIII. Vnc itcriora dicanf. Coele habet apamea marfiaamne diuifam.Anazerincpt n tetrarchia babicen.quas alio noie hierapolis uocat .Syris uero magogibi pro digiofa.Atargatis graneis hoc decreto dicta colit chalciden cognominata a di ra bellumnde regio chalcidene fertiliffima fyrias.Et ide cyrreftica:irnearatcs: gindare nos:gabenos:tetrarchias duas quae granii comat itas uocant .Hermilenosdiylatast itu reoijs gente:& q ex iis betemi uocant .Mariaminitanos.Tetrarchia quas mamifea ap/ pellat.Paradifum:pagnas:penelenitas:feleucia.-praeter ia dictas duas:quas ad euphra ten:& quas ad amellu uocant ♦Tradicenfes.Reliqua at fyria habet exceptis quas cu eu phratedicent arbethufios:beroenefbs:epiphancies,Ad oriente laodicenoraq ad libanu cognominat :leucadios:larifTxos:prxter:tetrarchias i regna deferiptas barbaris nomi nibus dece 6i feptem. Euphrates ♦ Ca. XXIIII. T de eupbrate hoc i loco dixi (Te aptiftimu fuerit.Orit i praefectura armenias e maioris caranitide.Vt pdidere ex iis q fpxime uiderut Domitius Corbulo in mote aga.Licinius Mutianus fub radicibus motis que capoten appellat:fu/ pra cymira xiumil.paf.inicio pyxirates nominatus.Fluit derzenen primmmox ar.etia armenias regiones a cappadocia excludes.Dafcufa abeft a zimara.Ixxxv.mil.paf. Inde nauigat paftona qnquaginta mihpaf.Melitenen cappadocia: xxvii.mihpaf. Elegeam armeniac.x.mil.paf acceptis fluminibus lyco:arfania:arfano. Apud eligea occurrit ei taurus mos.Nec refiftitq q.xii.mihpaflatitudiepforata prasuales cmia uocat irrum pente. Mox ubi cornu pfregit:euphraten.Vitra quoqj faxofu ac uioletu arabia. Inde leua mercar dicta regione tricena mefura dextraq; ccmagenen dift erminat. Pont/s ta me eria ubi tauije expugnat paties. Apud claudiopolim cappadotias curfuad occafu folis agit.Prio huc illi fpugnatus curfu taurus aufert:uidufqi Si abfciftiis fibimet ali o ino uincittac fractu expellit i meridie .Ita naturas dimicatio illa sequat hoc eunte quo uult:ilIo phibete ire qua uelit: A cataractis itepi nauigat quadragita mil.paf in de comagenes apud famofata. Arabia praeter fupradicta habet oppida edefam : qua: quoda atiochiadicebat tcallirhoen a fote nofata:caras clade Crafli nobiles.Iugit praz/ fectura mefopotamia origine a fyris trahes f qua ante mufia Si nicephorium oppida. JVIox arabes q rhetaui uocant caput fyngara.A famofatis at latere Tyriae marfias amnis ifluit.Gingla comagene finit.Meroijs ciuitas fcipit. Oppida alluut epiphania Si atiochia:quaead euphrate uocant .Ite zeugma. Ixxii.mil.paf a famofatis trdfitu eu phratis nobilis.Exaduerfoapamea Seleucus.Ide utriufq; condit pote iunxerat. Qai cohasret mefopotamias rhoali uocant. At i fyria oppida europu tapfacu quoda nunc aphipolis. Arabes fchoenitas.ita ferut ufqj ura locuu quo couerfus ad oriente relinqt firias palmirenas fblitudfes qua: ufqj ad petra urbe di regione arabias foelicis appella/ tas pertinent. Palmiras. Ca. XXV* Almira urbs nobilis fitu diuitiis foli Si aqs am oenis :uafto undiqj abitu hare p nis icludit agros:ac uelut terris exepta areijs natura priuata lorte iter duo iperia fuma romanope pria i difeordia cuius femp utrinq? cu/ ra. Abeft a feleucia quas uocat ad trigin qngentis trigita fepte.m p.A pxfo uero fyrix Iittore ducetis qnquagitaduobus mil.Et a damafeo uigftifepte.mil »paf* Hierapolis. Ca* XXVI. p Ropius infra palmfrae folitudines flellendena regio e.didlaqs ia hierapolis ac beroea & chalcis.VItra palmira quoq? ex folitudinibus iis aliqd oprinec hemc fate elatiu: dimidioppior petras q damafcus.Arura huic fpxima e:Phi!ifcum oppidu parthops ad euphratemab eo feleucia diefji dece nauigatio: totideq? fere baby/ Ione.Scinditur euphrates a zeugmate.lxxxiiii.mil.paf. circa uicu mafficen. Etpte le/ ua in mefopotamia uadit per iplam feleucia rcircaqj ea pfluenti infufus tigri.Dextcrio re aute alueo babylone quoda caldasae caput petit: mediaq; permeans. Ite quas otrin uocattdiflrahit in paludes.Increfcit aute & ipfe nili mo flatis diebus paulu differens: ac mefopotamia inundat fble optinente uicefima parte cancri* Minui fcipit i uligine 8i leone tranfgre(To:In totu uero remeat f.xxix.parte uirginis. Cilicia & adiunclas gentes.paphiIia:ifauria:homanadum: pifidiadycao nia: taurus monsdycia. Ca. XXVII. f Ed redeamus ad ora fyrias cui pxima eft cilicia.Flume diaphanes: mons cro codilus parte amani motis* Flumina andracus:pynarus:lycus:finus ifTicus* Oppidu iffostide alexadria.Flume chlorus:oppidu aege libeat amnis pyra-' mus‘.portas ciliciae:oppidamalIos:magirfos:& itus tharfos.Capi alebcppida cafTipois: mopfos liberi pyramo impofi tu: th y nos: zeph y r iu: fan c il e. A mnes faros: cy gn u s: tharfu libera urbe ,pcul a mari fecas.Religio celediritis cu oppfdo.Locusnympheu:lbloe cili/ ciaemunc pompeiopoIis.Adara cybira;pynare:pedalie:hales:arfinoe:tabe: doricn. Iu/ xtaq? mare coricos:eodem nomfeoppidum & portus & fpecus.Mox fiume calicadnus Promontorium farpedomhorrida horme.IVIili promontorium & oppidum V eneris a quo proxime cyprus infulatSed & in continente oppida myanda: anemurium: cora/ cefium:finifqpantiquus cilicias.*melas amnis: Intus autem dicendi anazarbeni: q nuc casfaraguflanhcaflabala: epiphania qute antea eniandos:eleufa:iconium. Selcucia fu pra amnem calicadnum tracheotis cognomine amari relata: ubi uocabatur hormfa. Procter ea intus flumina liparis:bombos:paradiflis*Mons imbarus. Cilicias papbiliam omnes iunxerenegledla gente ifaurica.Oppida eius itus ifaurca:clybanus:lalafis flu/ uius decurrit.Hic autem ad mare a nemurias regione fupradidla. Simili modo oibus qui eadem compofuere ignorata efl contermina illi gens hemanadum:queps itus op pidu homana.Castera caflella.xliiii.inter afperas coualles latent.Infident uertice pili/ dias quonda fblymi appellati: quops colonia ccdarea:eade antiochia. Oppida oronda: a galefbs-Hos icludit lycaonia Iafiatica iurifdidlione uerfa:cu q coueniunt philome/ lifefes: tymbriani:leucolithi:peltheni:tyriefes.Dat & tetrarchia ex lycaonia q pte gala tias cotermina e ciuitatu.xiiii.urbe celeberrima iconio.Ipflus lycaonia celebrat theba fa in tauro: idasa in confinio galaciasatq? cappadociae.A latere aut eius fup paphiliam ueniut thracu foboles nyliae.Quops aricanda oppidmpamphilia ante mofopia appella ta.Mare pamphiliu cilicio iungit .Oppida eius fydas:& in mote afpendu:plataniflum perga.Promotoriu leucolIa.Mons fardemifustamnis eurimedon iuxta afpendu flues caraclesuuxta que lyrnefus & olbia. Vltimaq? eius oras phafelisuundlu ei mare lyciu e gefq; lycia:unde uaflus finus:Taurus mons ab eois uenies littoribus chelidonio pro/ motorio dilf erminat .Immefus ipfe:& innumeraps gentiu arbiter:dextro latere fepten/ trionalis:ubi primu ab indico mari exurgitdeuo ad occafum tendenst mediaqj diflrahens aliam nifi opprimeti terras occurreret maria. Relilit ergo ad fepte/ triones:flexufq; imenfu iter quasrit:uelut de induflria repi natura fubinde asquora op ponetediinc phoenicihhinc ponticusillinc cafpium & hyrcanu: contraq; moeotiu lacu torquet .Itaq; collifus inter haec clauffra:& tame uidtor flexuofus euadit ufque ad eo gnita ripheorum montium iuga numerofis nominibus: & nouis incedit i fignis.Imaus prima parte didtus:mox edigis:paropanifus:circius:cabades:pharpharia des choatras:oreges:oroades.nyphates:taurus/Atq} ubi /e quoq? exuperat caucafus: ubi brachia emittit fubide tentati maria fimilis farpedont ta urus etia ubi dehiftit:feq; populis rame noie unitate flbi uedicas :qux alibi armenicse alibi cafpite:alibi cilicine uocant .Quinetia cofra&us effugiens queqj maria plurimis fe getiu noibus hic & illic fplet.: & a dextra hyrcanus cafpius:a Ieua paricdrus mofchius:amazonicus:coraxicus.fcythicus appellatus . In uniuerfu uero vrxce cerauniusJn libya igit a eius oppidu femenatmos chirnera noch/ bus flagras:epheftiu ciuitas:& ipfa Lepe flagratibus iugis ♦ Oppidu olympus ibi fuit: nuc funt motana gage corydalla rhcdiopolisduxta mare limira cu amne:in que ari candus ifluit:& mons maficitus:adria cinitas miratoppida aperie & antipellos: quse quoda habefTus atq? in receflfu pellus.Deide phyrra.Iteqj xantus a mari.xv. mil. paf. flume eode noie.Deide pataratquas prius pataros:& i mote fydinia.Promontoriu gra gus. Vitra par finus prioribus.lbi pyrama:& in quae lycia finit termefus.Lycia qucn dam feptuagfta oppida habuitmuc trigintafex habet.Ex his celeberrima praeter fupra dicda canas:candima*.ubi laudat oeniu nemus.Pedalia coma praefluere.Edefa cyane: afcadiah's:ameIas:nofcopiu:troa:teledus.Coprehcndit& i mediterraneis cabalia: cui? tres urbcstoemada.balbura.bubona Telmefb.Afiaticu mare flue carpatiu:& qute pro prie uocat aflai duas ea partes Agrippa diuiflt: Vna iclufit ab oricte phrygia & lycao niatab occidete aegaeo mari:a meridie aegiptiota feptetrione paphlagonia.Huius lon/ gituainc cccclxx.mil.paf.Latitudie.ccc.mil.fecit. Altera determinouit ab oriente ar/ menia minore. Ab occidete phrygia lycaonia paphylia.A feptetrione potica A meridie mari paphy lio. Longa d Jxxv.mil.paf.Lata. cccxxv.mi.In pxima ora caria efbmox ionia.VItra ea aeolisimedia doride.Circufundit mari utroqj latere ambiente In ea ,pmontoriu pedaliu.Amnis glaucus deferes temcdu.Oppidu dedola cyria fugi/ tiuopi.Flumen axontoppidum calinda. Indus fluuius. Ca.XXVIIL Mnis nidus iugis ortus recipit.lx.perennes fluuios torreres uero a aplius cetu: Oppidu caunos libepadein pyrnos.Portus crefla a quo rhodus lfula paf.xX.m. Lacus lorima.Oppida thyfanufa:paridion: larimna. Sinus tymnias.Promotoriu aphrodifias.Oppidu lydas.Sinus fchoenus.Regio bubafus. Op pidii fuit acanatus:aIio nofe dulopolis.Eff i pmotorio gnidos libera: triopia.Deid e pe gufa e (fodio appellata.Ab ea doris icipit:fed prius tefga.Et mediterraneas iurifdiefio nes idicafTe coueniat.Vnaappellat cybiratica.Iplum oppidu phrigiae e Ccueniut co xxv. ciui tates. Laodicea:apamea:ionia* Ca. XXIX* Eleberrima urbs laodicea ipofita e lyco flumini latera alluetibus afbpo & ca/ c pro:appellata primo diofpolis:deinrhoas.Reliqui i eo couetu quos noiare no pigeat.hydreh'tae:timifiones:hieropolitte.Alter couentus a finnade acci/ pit nome.Coueniut lycaones:appiani:corpeni:dorilei:mudfi:iuliefes:& reliq ignobi les populi.xv.Tertius apamea uadit ante appellata celenas:dein ciboton.Sita e in ra/ dice montis fignix circufufa marfia-.obrima orba fluminibus i mteandru cadentibus Marfyas ibi credit ortus:ac paulo mox coditus:ubi certauit catu cu Apolline: Aulocrenes ira uocat conuallis.x.mil.paf.phrygia ab a pamea petetibus.Ex hoc con uetu deceat noiare metropoIitas:dionyfiopolitas:euphorbenos:ac monefos: peltenos: filuiaiios.Reliq ignobiles.ix.Doridis finu leucopolis:amaxitos:eleufi's:& eutene. De/ inde carite oppida piacium:eutane:halycarnafus.Sex oppida cotributa ei funt a ma/ gno Alexadro thagele:afideni:ednaffa:euraniu:pedafum:telmefru.Habitat iter quos Anus ceraunicu & iafiu Inde midos:& ubi fuit palemidus:nariandus: neapolistarada termera liberatbargila 8t a quo finus iafius oppidu iafus.Caria iteriopi noiu fama prte nitet.Quippe ubi fut oppida milafa libera:atiochia:ubi fuere feminethcs & chranaos oppidauiuc ea circufluut mteader & moflinuStFuic i eo tractu & mxadropolis.Efl cu menta cludro flumini appofita. Glaucus amnis .lyfias oppidu: & othrufa: berecfthius tratftus:nifa:trallis:eideeuatia& feleucia&antfochfadidia. Alluit eudoneamne.per/ fundif thehaide.Quida ibi pigmaros habitafte tradut. Praeterea fiit thydonos:pyrrha: eurome:heraclea:mylbn:aIabada libera:quae conuentu cu cognominauit. Stratonice: alibra I ibcra: hynidos. ceram us : throcene:phorotis. Ldginqores eode difceptac foroor/ thronicfes:halydiefes: feu hippini:xiftrani:hydieles:apolliniatae:trapezopolitse: aphro diefes liberi. Praeter haec cofinus:harpafa appofita fluuio harpalbtquo & trallico cum fuit alluebat .Lydia aut pfufa flexuoli amnis maeadri recurfibp fup ionia pcediuphry gix ab exortu (olis uicinatad feptetrione myfiae:meridiana pte caria amplecles: meo/ nia an appellata.Celebrat maxime lardibus i latere timoli motistq an timolus appella bat uitibus colitus:ex quo ,pfluete patftolo eodeq? chryforhoa ac foce tarnea meoniis ciuitas ipla lyde mide uocitata et clara ftagno gygeo.Sardiana appellat nuc ea iurifdi/ clio.Coueniuntqj in ea extra pditftos macedones:cadueni:loreni:philadeIpheni:& ipi in radice timoli cogamo flumini appofici.Meonii: tripolitani.Iidem & antoniopolitae maeandro alluunt. Apolloniheritae:myfotmolitae:& alii ignobiles: Ionia ab iafio finu fcipies numerolo ambitu fleftitur.In ea primus finus balilicus.Poflideu torium 6i oppidutoraculum brancidarum appellatum. Nunc didymei Apollinis a lit tore ftadiis.xx.mil.Et inde.clxxx.mil.miletus ioniae caput.Lelegeis antea 8t phitiufa: 6i anaftoria nolata:fuper. Ixxx.urbium per cuncta maria genitrix: nec fraudada ciue Cadmo:.qui primus profaica oroem condere inftituit. Amnis meander ortus eft lacu in mote aulocrene plurimifqj affufus oppidis:& repletus fluminibus: crebris ita finuo fus flexibus:ut faepe credatur reuerti.Apamenam primum peruagat regione: mox eu meneticam:ac dein hircaleticos capos: poftremo caria placidus roefcp eos agros fertilif/ fimo rigans limo.Ad decimua mileto ftadiu lenis illabitur mari. Inde mons lannus. Oppida beraclea.Montis eius cognominis cariac minus:quod primo codidiflTe iones narrantur:athenis profecti naulocu prienne.In ora quae trogela appellat geffus am/ nis.Regio omnibus ionibus facna:& ideo panionia appellata. Iuxta fugitiuis cdditum ( uti nomen inditio eft) phygela fuit & marathefium oppidum.Supra haec magnelia meandri cognomine infignis a theflalica magnelia orta.Abeft ab ephefo.xv.mil. pafft Trallibus eo amplius*ccc.miLantea theftaloce & androlitia nominata & lictori appofi ta.Deralidas ifulas fecum abftulit mare.Intus 6i tyana alluitur:& Jyco pelcpea:aliqua do 8i euhippia cognominata.In ora aut mathiu:ephefus amazonu opus multis ah ex petita nominibus. Alopes cu pugnatu apud troia efbmox ortygia 6i morges uocata e 6i Imyrna cognomine thracia 6i hemonion& ptele.Attollit mote pione.AIluif caftro in cylbianis iugis orto:multo% amnes deferete & ftagnu pegafeutquod phyrites am/ nis expellit. Ab iis multitudo limi e:qua terras ppaganmedh% iam capis fyrien ffulas adiecit.Fons i urbe callippia teplum Dianae coplexa.E diuerfis regioibus duo felinu/ tes. Ab ephefb mathium aliud intus ipfa colophon:halelb affluete.In d Apollinis clarii fanu lenedos fuit.& notiu oppidu.Promotorium cyrenemmons mi nas.ccl.mil.paf.excurrens:atcj3 in cotinetibus capis refidens.Quo i loco magnus Ale/ xader ftercidi planicie ea iufterat.vii.mil.d.p.logitudie:ut duos finus ingeret:erythraf q; cu minate circufunderet.Iuxta eos fuerut oppida pteleon.helos:doryon:nuc e aleo. Fluuius corineon.Minatis pmontoriu:cIazomenae:ptheniae:& epiothophoria appel/ latae cu infulse eftent. Alexander ide per duo ftadia cdtinenti adnexuit. Interiere itus daphnus 6i hermefia:& fyphilu quod ante tenealis uocabat caput maeoniae: ubi nuc eft ftagnum falocobite 8C tharceopolis fubftituta fyphilo:& indeJliicolpe 6i hinc liba/ de regredientibus.Inde abeft.xii.mil.ab amozone condita: reftituta ab Alexandro. In ora fmyrna amnemelete gaudens non ,pcul orto.Montes afiae nobiliflimi in hoc trac tu fere explicant fetmaftufia a tergo Imyrna: & olympi radicibus iucdus .Is in dracone definit;draco i timolo;timolus f cadmo;ille i tauro. A fmyrna hermus am nis capos facit;& noi fuo adoptat. Orit iuxta adorilau phrygix ciuitatetmulcofq; coi liait fluuiosuter quos phryge;qui nofe geti dato a caria ea diderminat;hyllu & cryon &ipfos phrygixtmefixdydix anibus repletos.Fuit i ora eius oppidu temnos;nuc f ex tremo finu fmyrne cedeopoli pmontoriu. Leuce dein oppidu qcf ifula fuittfmifq; io/ nix.Smyrneu couentu magna pars xolix qux mox dicet ffequentat;prxterq; mace dones hyrcani cognoiati & magnetes. Afyphilo uero ephefum lume afix remo tiores coueniut cxfari efes; m etropolir x ; cilbiani; f fetior es &C fuperiores myfii*. macedo/ nes;metaurefes;bruilitx;hibepeni: diofieritx. Ephefu s; xolis: troas; pergamus. Ca. XXX i a Eolis pxima e quoda mifia appellata;& qux hellelpoto adiacet troas. Ab ea phocea ;afcanius portus;dein fuerat larida & cyme mirina;qux fabadcpoli fe uocat. & itus xgea italix podidea;neaticos;temnos.In ora aut titanus am nis & ciuitas ab eo cognoiata.Fuit & griniatnuc tatu portus lolis ifula apprehefa.Op pidu elea;& ex myfia uenies caicus amnis.Oppida pithane canai u fa. I n ter cid er e caiv cly fi; macea; atarnea; carene; ciftene; cyl Ia; cocylle; thebe;affyre; chryfa;palapfceplis: ger getha;noedros;nuc e perperene ciuitas Heracleotes tradhis.Coriphas oppidu. Amnis gryliofolius.Regio aphrodifias;qux ate politiceorgas.Regio fceplis.Flume euenu;cu ius f ripis ltercidere lyrnefos 6C miletos.In hoc tradru ida mos.Et i ora qux finum co gnominauit & couentum adramiteos olim pedafus didra.Flumina aftromcormalost cryanos;alahaftros*.hieros exida. Intus mons gargara eodcq; nomle oppidu. Rurfus i littore antadros edonis prius uocatu;deide cymeridbs:eade apollonia.Fuit & pala edi um oppidu. Promotoriu lectu diderminas xolida & troada.Fuit & polymeaia ciuitas 6C chrifla;& larida alia:fmintiu teplu durat; In tus colonia ltercidit deportas adramite um negocia apolloniatx arhidaco amne erefi' milepolite pemanetii;macedones afchy lacxpolycnei;pionitx;cih'ces;madagadeni;mifani:abreteni; 6C hellelpotii apellati. 6C alii ignobiles Troadis primus locus amaxicus;dein troas atigonia di> dra nuc alexadria colonia romana.Oppidu nee.Scamader amnis nauigabilis: & f pro motorio quoda figxu oppidu.Dein portus que ffiuit xantus fimeonti iun cTus ftagnuq? prius facies.Palxfcamader.Cxteri Homero celebrati rhefus*. heptapho/ rus;acrefus rhodius ueftigia no habet.Granicus diueifo tradru f fiuit. Eft tame 81 nuc fcamadria ciuitas pua. Ac mille qngetis padibus remotu a portu iliu in/ mune;unde ornis claritas.Extra finu fune rhetea littora rheteo & dardanio & arif be oppidis habitata.Fuit &achilleon oppidu mxta tumulu Achillis conditu a mytile nxis;& mox atheniefibus;ubi cladis eius fteterat.In figxo fuit & xantion rhodiis co dituu altero cornu Aiace ibi iteruallo a figxo & ipfo in datione cladis fux.Supra xolida & pte troadis i mediterraneo e qux uocat teutrania; quam myfii atiqtus tenuere.Ibi caicus anis iam dictus orit .Gens ampla p fe etia cu totum myfia apellaref.In ea epionie;andera;dale;dabulu;conifiu:tegiu;balcetiare;teutraiiie: farftaca;halyferne;lycide;partheniu; cabre;oxyopu; lygdanutapolloniadogcq; claridi/ mu afix pgamu;quod Itermeat fi'Ienus;prxduit ritius ,pfufus pidafo mote.Abelt ha/ ud qua i littore diximus.Pergamea uocat eius tradru s iurifdictio. Ad ea co ueniut thiatireni;migdones;modi'ni;bregmeteni;hiereconitx;ppereni;tyareni; hiro/ poliefes;hermacopolitx;attalefes;pataefes;apolIodoniefes;alixqs i honore duitates. A rheteo dardaniu oppidu puu trapeze. Vnde primu cocitat fe helefpotus.Ex afia iteride getes tradit Eratodhenes folymoptilelegut bebricu;colycatio^.rrepfedo^.Ifidor? arienos;& captas;ubi fit apamea ccdita a Seleu co rege iter cilicia cappadocia cataonia armema.Et quonia ferocidimas getes domu idet initio dameam uocatam* Infulas ante afiamjpamphilium mare rhodus farnus 'chius* Ca. XXX. i Nfulai* ante aliam prima e in canopico holtio nili a Canopo Menelaii gu/ bernatore C ut ferunt) dicta. Altera iuncta ponte alexandriae colonia Calar is dictatoris pharus:quoda diei nauigatione dillas ab aegypto:nuc e turri no/ diurnis ignibus curfum nauiu regens.Naq? fallacibus uadis alexadria tribus oio adit alueis maris: tegamo: poflGdonfo: tauro»In phoeniceo acide mari ell an ioppe paria. To ra oppidu in q obiecta beluas Andromeda ferut:& ia dicta arados.Inter qua & cotine/ ted.cubita alto mari ( ut auctor ell Mutianus ) e fonte dulcis aq tuba coriis facta ufqj ad uadu trahit .Pamphyliu mare ignobiles ifulas habet.Ciliciu ex qnq; maximis cyppe ad ortu occafuq; cilicix ac fytix obiecta:qu6da noue regnoiji fedefHuius circuitu Ti/ mothenes.ccccxxix.miI.d.(pdidit Ifidorus.ccclxxv.mil.Logitudine iter duo pmonto ria dinareta & acamata quod ell ad occafu. Artemidorus.clLi.d.Timoithencs.cc .uo/ cata antea acamatida.Philonides cerallin.Xenagoras & afpelia 3C amathufa & macara Atymonus cripton& colinia:Oppida iea.xv.paphos:palepaphos:curias:cithiu:cori/ re 8C ibi cynidia:maleu:idaliu. Abell ab emurio ciliciae.l.p. JVlare qucd ptedit uocanc aulona ciliciu.In eode fitu eleufa ifula e &Z qttuor ah cina.Etagamedeobiit&hiera.RefHterefbn:pyrrha: & libera mytilcnx anibus.l.po/ tes.Totalfula Circuit (ut ifidorus)clxvii.mil.paf.Vt ueteres.cxcv.mil. Motes habet lepethymnu:ordimu:macyft:u:creone:olypu.A pxfa cotinete abefl.vii.mil.d.paf. In/ fui a: appofitae fcadaliondeucae.v.Exhis cydonea cu fote calido. ArgemiEeJiii.paf.d. Dein phelufa pedna.Extra hellefpotu aduerfa figeo littori adiacet tenedus Jeucophris difpecededo ad bacftra oppidu:q> appellat zarialta miles tria milia.d.cc.mil.Inde ad arta/ xate amnem, v.mil. Item gentes/ Ca. XVI. Calpiis ad oriente uerfus regio eft apauortene dicta & i ea fertilitatis iclytx a locus clareiu m6s:getespapyri:nariaa:ltauri:hyrcani:aquopd mare hyrcaniu uocari icipic a flumine fyderi.Citra id amnes maziris.*itraor: oia ex caucalb.Sequit regio margiane apricitatis inclyte tfolai eo tracftu uitifera.Vn diq? fclula motibus amoenis :ambitu ftadicpd adita ppharenolas folitudines p.c.xx.mil.Paf. Et ipfa cotraparthiu tradtu fita.In qua Alexader alexan/ dria codideratrqua diruta a barbaris Antioch? Seleuci filius eode loco rellituit feleu cia.Na Iterfluete a margo q corriuat i zotale.Is maluerat illa Antiochiam appellare. Vrbis aplitudo circuitu.lxx.ftadiis.Inhac Orodes Romaos cralfana clade captos de duxit. Ab huius excelli p iuga caucafi ptedif ad bactros ufeg ges mardept fera fui iu ris.Ab eo tractu getes oceani c6mori:berdrigei:harmartopi: cemari:ccmai.*mirrhafi: aremadri:ianei.kFlumina m andpe: crid in u, V1 traqj corafini : gau d ari: a rafini: par cani: arange:parrafini:maratiani:nalbtiani:arfilegi:quos grxei cadufics appellauere:mati coi.Oppidu heracleaab Alexandro coditmquod deindefubuerfum ac refhtutu An tiochus achaida appellauit. Dribricestquopd medios fines fecat oaxus amnis ortus in lacu oaxo.Syrmatx oxii.*tagenioci:bateni:laraparx*.badri quopj cppidu zariafies :<£ poltea bafiyi a flumine appellatu elt.Ger s hxc optinet aduerfa montia paropanyli & aduerfus fontes indi.Includuntur flumine ocho»Vitra logdiani oppidum panda: fi! in ultimis eorum finibus alexandria ab Alexandro magno conditum oppidu,Arar ibi funt ab Hercule 8t Libero patre conilitutasflte Cyro 6t Semiramide atq; Alexadrc. Finis oium eoductus ab illa pte terraijd idudece flumine laxere: quod lcythae fylin uocat*Alexader militelq? eius tanain putauere ee, Trafcedit eu amne Dasmoas Seleu ci 3C Antiochi regu dux:que maxime feqmur in is:ara% Apollini dydiineo (latuit* Scytharum gentes* Ca* XVII. u Ltra funt fcythapd populi.Perfie illos lacas uniuerlbs appellauere a ge te* Antig aram eos* Scythae ipfi pfas chor(aros:& caucafu monte graucafu: hoc e niue candidu. Multitudo inumera:& quas cu parthis ex aequo degat.Ce/ leberrimi eojjd (acas:maflagetas:dahas:efled6es:a(tacas:rhumnici:per(lithomototi: hi/ (ti:edones:camae:camacae:euchatas:cotieri:antariani:piacae.arima(pi:antea cacidiru aflaiioeteiilbi napei interifle dicunt 6C apellashNobilia apud eos flumina madragreu 6C ca(pafum*Nec i alia pte maiore audlofjd incoflantia credo fnumeras uagafqj geces.Haullu ipfius maris dulce eflfe & Alexader magnus pdidit:&,M. Varro talcp/ latu Popeio iuxta res gereti mithridatico bello:magnitudine haud dubie influentiu amniu uidlo fale* Adiicit ide popei dudlu exploratu 1 ba diros, viidiebus ex india pue niri ad icaijs flumetquod in oxum ifluat*Et ex eo p cafpiu in cyru (ubueclos.Et qnqj no amplius diebus terreno itinere adphalin in pontu indicas polle deuehi mercesfln falx toto eo mari multae* Vulgata una maxfe tuzaga,A cafpio mari fcythicoq? ocea/ no in ea curfus infiedlitur ad oriente couerfa littoru fonte* Inhabitabilis eius prima pars a fcythico oftedi ta multiplici opere:tam Idginquo orbe penitus ut i publico matrona tranfluceat. Seres mites qde fed & ipfis feris pfimiIes*Coetu reliquoijd mortaliu fugiutteu comertia expediant* Pri/ mu eojjs nofeit flumen pfitarastproximu carabi:tertiu lanos:a quo chry/ fe finustcyrnaba flumen:attanos finus*Et gens hominu apricis ab of noxio afflatu feciufa collibus: eade qua hypborei degunt teperie,De iis priuatim codidit uo lume Amometustficut Ecateus de hyperboreis. Ab attacoris getes thynni 8C phocari dC iam indoijd cafiri Itrorfus ad fcythas uerfi humanis corporibus uefcunt ♦ Nomades quoq? indiae uagat *Sut qui ab aquilone cotingi ab ipis & cyconas dixere:& brylanos Sed inde ( ut plane colentiunt oes ) emodi motes aflurgut.Indoruqj gens incipit non eo tantu mari adiacestueig 6t a meridiano qd indicu appellauimus quaeq? pars orien ti aduerla redlo ptendit (patio ad flexu & initia incidi maris.xviii.lxxv.mil.paf, colli/ git*Deinde qua fleclit i meridie*xxiiii*lxxv*mil*paf.ut Eratoflhenes tradit ufq; ad in du q eft ab occidete finis indias*Coplures aut tota ipfius logitudine.xl. diepd ncftiuqj uelifico nauiii curfu determinauere.Et a feptetrioead meridie.xxviii.Lmil.p* Agrip/ pa 16gitudinis*xxxiii*miI.latitudinis*xxiii*mil*(pdidit*Poflidonius ab xfliuo (olis or/ tu ad hybernu exortu m ratus efl.Ed aduerlam galliat (latues:qua ab occidete atfliuo ad occidente hybernu metabat tota a fauonio.Itaq; obuerfam eius ueti afflatu iuuari india :{alubreqj fieri haud dubia roe docuit. Alia illius cxli facies. Alii fydepi ortus*Bi nae mefles in anno*Binas aeftates media inter illas hyeme etefiaru flatu ♦ Ncflra ucro brumali*Lenes ibi auras,Mare nauigabile*Gentes 6i urbes fnumerabilestfi quis emes perfequi uelit*Etem patefadla ell no modo Alexadri magni armis regumq? qui ei fuc cedere; circuuedis etia in hyrcanu mare & cafpiu Seleuco 8t Antiochoipfedlcq; cladis eorum Patrochle: Verum & aliis auctoribus graecis qui cum regibus indicis morati funtfficut Megafthenes& Dionyfiusa Philadelpho miffus ex eacaulauires qucqj gentiu rpdidere. Non ramen deeft diligentiae locus:adeo diuerfa & icredibilia ti adiit • Alexandri magni comites in eo tractu idix que fubegerat fcripferut.xv.mil.op pidi fuifTe nullu cominus gentium nouetIndiamqj tertia parte effe terrapd omniu. Muk titudine gentiu Inumera probabili fane gentium ioli nuncj emi/ grauerc finibus fuis.Colligunt a libero patre ad Alexandyt magnum reges ecpt.cliih annis*vi.mil.ccccii.adiiciunt6i menfes tres.Amnfti mira uaftitas. Prodit inagnu nullo die minus ftadia fexceta nauigaffe in indotnec potuiffe ah menies qn/ que enauigare adiectis paucis diebus:& tamen minore gange effe coflat. Seneca etia apud nos Megafthenes tetata idix cometatioeJx.amncs eius prodidit* Geres duede/ uigiti cetumqj.Par labor fit motes enumerare. Iungunt inter fe hymausthemedus: paropanyfustcaucafus.p.a.K.a.qbus tota decurritJn plaitie fmefam.& segypto fimi/ le.Veijd ut terrena demoffratio ftelligat. Alexadri magni ueftigiis iTiffamus* Diogne tus & Beton itinejjd eius mefores fcripfcre a portis caipiis hecatopylo parthc£d quot diximus milia effe. Inde Alexandria arion q urbem is rex codidit.d. lxxv.mil.Inde ad prophitafia drangaijd.cxcix.mil.ad oppidu.d.d.lxv.Inde orthofpanu. clxxy. inii.Inde Alexandri oppidum.l.mil.In quibufda exeplaribus diuerfi numeri reperiu/ tur.Hac urbem fub ipfo caucalo effe pofita. Ab ea ad flumen chepta & oppidu indoru peucodati.ccxxvii.mil.Inde ad flumen indum & oppidu taxilla. Jx.mil. ad hydafpen fluuiu clarum.cxx.mil.ad hyfpaiin non ignobiliorem . Ixix .cccxc.mihq fuit Alexan dri itineijd terminus exuperato tamen amne arifq; i aduerfa ripa dicatis.Epifiolas quo que regis iphus cofentiunt his.Reliqua inde Seleuco Nicanori peragrata funttad he fidpd.clxviiii.mil.lomane amnem tantude.Exemplaria aliqua adiiciut. v.mil.paf.hv de ad gange.cxii.mil.ad rhodapha.clxix.mil. Alii.ccc.mil..xxv.mil.In hoc fpatio pro dunt ad calinipaxaoppidu.clxvii.,d.alii,ccIxi>.mil.Inde.ad cofluentc icmanisannis & gangis.d.cxxv.M.Pleriq? adiiciut.xiii.mil.ad oppiduqj polypcdra.ccccxxv.Ad ofli um gangis.d.cxxxviii.mil.d.gentes quas memorare no pigeata montibus hemodist quopd promotorium hymaus uocatur: incolarum lingua niuofum iignificate: ilari: colyri::izgi:&per iuga chifotofagi: multarumq? gentiu cognomen bracmanaetqucpd macco calingae flumina pumas 8i canas:quod in gangas influit ambo nauigabilia. Gentes calingae proximae mari:& fupra mons mallus: tractu fqj eius finis ganges. Fluuius ganges. Ca. XVIII. Vnc alii incertis fontibus ut nilutrigatemq? uicina eode modo:alii in fcythi h cis motibus nafei dixerunt.Influere in eu.xix.amnes.Ex iis nauigabiles pter ia dicfbos crenaca:uama:rhumuoba: cafphagu:fcnu.Alii cu magno fragore ipfius flatim fotis erupe:deie&’uq?p fcopulofa & abrupta ubi primu molles planities cotingat i quoda lacu hofpitari.Indelenem fluere:ubimfmu.viii.mil.paf.latitudie. ybimodicu ftadio^d.c.Altitudine nufq minore pa.xx.miL Gentes indix. Ca. XIX. Ouiflimae gentes gadaridu:calignarum ♦ Regio pertalis uocatur.Regi.Ixx. n mil.peditum:equites mille:elephanti.dcc.in procinctu bellorum excubant. Namq? uita mitioribus populis multipertita degit .Alii tellurem exer/ cent.Militia alii capeffunt .merces alii fuas euehunt. Res externas inuehut relpubli/ cas optimi ditiflimicp teperant.ludicia reddunt.Regibus affident.Quintu genus ce/ lebratae illic & prope in religionem uerf&iapientiae deditu:uoluntaria femper mer te uita accefb prius rogo finit.Vnu fuper hoc eff femiferum ac plenum laboris imen fi:a quo fupradieba continentur uenandi elephantes dcmandiqj.Is arat.Is inuehut. Haec maxime nouere pecuaria,His dimicant:militantqj pro finibus*Dekcium in fcd ua uires 8i actas atqs magnitudo faciutJnfula i gange efl: magnae amplitudinis gete continens una modo galica nomine* Vitra liti ft modubac molindte. Vbere cu oppi/ do eiufde nois magnifico aba/ littaluclte.Rex pedittU.milia equitu.iiii.milia cccc.in armis habet* Validior delde ges andarac plurimis uicis.xxx.oppidistquae muris turribufqj muniu tur.Regipbet peditu, c.milia equitu duo miliatelephatos mille*FertiliiTimi funt auri dardsetfette uero argeti.Sed omniu in india ppe no mo in hoc tradlu poteria claritas teq? antecediit prali ampliilima urbe ditiflimaq? palybotra.Vnde quida ipfam gente palybotros uocatumo u 6 tra&u uniuerfu a gage. Regi eo$i peditu fexceta milia eqtu per oes dies flipendiant. Vnde coicdlatio ingens opu eft.Ab iis in interiore litu monedes & mons malleus:in quo umbrae ad fe ptetrione cadut hyemetarifate in auftru per fenos mefes.Septetriones eo in tractu fe/ mei in anno appareret nec nili.xv.diebus Beto auctor eft.Hoc ide pluribus locis idiae fieri Megafthenes* Auftrinu polu fndi dramafa uocat* Amnis iomanes p gange & pa/ lybothros decurrit.Inter oppida methora 8t cyrifoborca* A gage ueria ad meridie pia/ ga tingunt Iole populi ia qde infedfitnodu th aethiopu modo exuflitqtum ad indum acceduritantu colore prarferuntfydus.Indus ftatim a gente quoruin mon/ tanis pygmi tradunt *Artemidorus inter duos amnes.xxi.miKpaf.interefle tradit* Indus fluuius* Ca* XX* i Ndus fadus ab incolis appellatus fiugo caucafi motis qd uocat paropanyfus aduerfus folis ortum effufus:& ipfe undeuiginti recipit amnes.Sed clariflimos hydafpen quattuor alios afferentet cantabra tres.Per fe uero nauigabiles acefinum 6C hypafin quada tame medeftia nufq latior quinquagfta ftadiistaut altior.xv* pafr.ampliflima infula efficienstquac prafiane nominat :8t alia minorem quae pacale. Ipfe per.xii.xl.paf.pauciflimis audroribus nauigatus:& quoda folis comitatu in occa fu uerfus oceano infundif.Menfura in ora ad eu pona ut fuenio generarimtquaq iter fe nulla: cogruat* Ab otlio gangis ad promotoriu galingon & oppidu dadagula. dcc* xxv.mil.paifc Ad tropina.xii.mil.xxv. Ad perimulas pmontoriu: ubi efl: celeberrimu indiae emporiu.dccl.ad oppidu in infula qua fupradiximus patala.dcxx.mil.paf.Ge/ tes motanae inter eum & iomane cefucetriboni filueftres: Deinde megallte quope regi qngenti elephanti.peditu & eqtu numerus icertus.Chryfei:parafangse:afangi: tigri t fora fcatentes.Armat peditu.xxx.mil.elephatos.ccc.equites.dccc.Hos includit mdus montiu corona circudatos 8i Iblitudinibus.dcxxv.mil.Infra folitudines daritfurae.Ite ruq; folitudines p.clxxxvii.mil.paff.pleruq? harenis ambientibus haud alio md qua i fulas mari.Infradeferta haec maItecoras:{ingx:marohas:rarungat:morutes & mafuset pangungas: ialii.Hi montium qui ppetuo tractu oceani ora tenet: incolae liberi & re/ gu exptes multis urbibus motanos optinedcolles.Nareae deinde quos claudit mos ai tiffiimus capitalia.Huius incolae alio latere late auri& argeti metalla fodiut* Ab iis oraturas* regi elephati quide.x.milia.Sed amplae uires peditu*Varetatae q fub rege elephatos no alut fiducia horatas ur be pulchra fodis paluftribus munitatp qs crocodilli humani corporis auidiflimi adi tu nili pote no dat.Et aliud apud illos laudat oppidu automela ipolitu littori quinqj amniu i unu cofluete cocurlu emporio nobili.Regi eoije elephatos mille.dc.peditu.cl* eqtu,v*Pauperior charmape rex elephatos.lx.paruafq? reliqs uires het.Ab iis ges pade fola indope regnata fbeminis.Vna Herculi fexus eius genita ferut: ob idqg gratiore re/ gno donata pcipuo.Ab ea deducetis origine imperitat.ccc*oppidis:peditum.cl.milia elephacis qngetis.Poft hac trecetape urbiu fyrienitderangae: pofingae: buze: gogiarei: patala infula attingetes:a cuius extremo lictore ad cafpias portas. Hic derde accolut indu aduerfus eos euideti demddratioe amatxiboligxigdlitaliitxtdm rfi:megari:ordabx:mefae:abhifuri:fylei.Mox deferta l.ccl.M.p.Quib9 exupatis orga/ nagx:abaortx:fibarx::fuertx & ab iis folitudines prioribus pes.Dein farophagcs:fbr gxibaragomatXiumbritxqp-quop&.xiLnationes fingulifq; binx urbes. Afeni triu ur/ biu incolse.Caput eop, bucephala Alexandri regis equo:cui fuerat hoc nomen ibi fe/ pulto coditu.Mutai fup hos caucafo fubiecli.SoIeadse fundre trafgreflifqj idu & cu eo decurretibus famarabriae: fambraceni:brifabrita::orfiidi:fenitaxilx cu urbe celebri* Ia in plana demiflb tractu cui uniuerfo nome amadrae. Populi quattuor peucolitse:ar fagolitxtgeretx aloi.Etenim pleriq; ab occidere no indo amne determinattfed adiici/ unt quattuor fatrapias: gedrolbs :archaotas: arios tparopayfidas: lafdas. Arii & iun&x gentes* Ca. XXL Ltimo fine cophetae fiuuiotqua: omnia arfoije efTealiis placet.Necnon & n y/ u fam urbe indix me$i Libero patri facrjetVnde ori/ go fabulae Iouis foe)mnae editu. Ite afpagonas getem uitis & lauri 6C buxi po omnium in gratia nafcetiu ferrile.Quae memoranda & ppe fabulofa de ferti litate terrae ac genere frugu arboruqj aut ferace aut uoluciji & aliope animaliu tradu/ turifuis quaeqj locis in reliqua parte operis comemorabunt .Quattuor uero fatrapias mox paulo ad taprobana infula feftinante animo.Scd ante funt aliae petalae q fignifi cauimus I ipfis faucibus indi triquetra figura.ccxx.mil.paf.latitudine.Extra ofiium fndi chryfae 6C argyrae fertiles metallis ut credo.Na quod aliqui tradidere aureu arge/ teumq? iis folu ede haud facile crediderim.Ab iis.xx.mil.paf.crocale. Ab ea.xii.mil.p* bibaga oftreis & cdchyliis referta.Defde toralliba.ix.Mil.paflT.a fupradida multaeque ignobiles* Taprobane infula. Ca* XXII* Aprobane altepe orbe terrape elfe diu exiftimatu eft antichthonu appellatioe Vt liqret ffula ede Alexadri magni aetas relq? pditere* Onelicritus cladis ei9 praefeifus.elephantos ibi maiores bellicofiorefqj q in india gigni fcrip{it*Me gadhenes flumine diuidi incoIa% paleogones appellariiauri margaritarumq; gradi/ um fertiliores q indos.Eratodhenes & mefura pdidit longitudinis.vii.mil * lladioru* Latitudinis.v.mil.nec urbes edetfed uicos feptingentos. Incipitab eoo mari.inter or/ tum occafumq? fblis indix :& quonda nauigatione a prafia/ na gente didaretmox quia papyraceis nauibus armametifqj nili peteret ad noftraru nauiu interuallo taxato.Mare intereft uadofum:fenis no amplius ai titudinis paflibustfed certis canalibus adeopfundu ut uallae anchorae fidant.Ob id nauibus utrinqj prorastnep angnftias aluei circuagi fit neceffe. in nauigado nulla obferuatio.Septetrio non cernitur.Sed uolucres fecu uehunt emittetes frpius: meatumq? earz terras petentium comitant.Nec plufq ternis menfibus in anno naui gant*Cauet a folditio maxime.c.dies tunc illo mari hyberno. Hactenus a prifcis me/ f morata.Nobis diligentior notitia Cladii principatu cotingit.Legatis etia ex infula ad -tie&is.Id accidit hoc modo. AnniitPlocamii q maris rubri ue&igal a fifco redemerat libertus circa arabia nauigans aqlonibus raptus praeter carmania quintodecimo die hippuros portu eius fuedrus hofpitali regis clemetia fexmefiu tepore imbutus alloqo pcontanti poflea enarrauit Romanos & Caefare i modu iauditos iufticia:ille fu fpexit quod pares podere denarii edent in captiua pecunia: cu diuerfae imagines indi caret a pluribus facTos.Et hoc maxime follicitatus ad amcicia legatos quattuor mifit principe eoije Rhachia.Ex iis cognitu.d.effe oppida portu contra meridie appofitum oppido palefimundo omniu ibi claridimo ac regia.cc.paf.Lebis ftagnu itus megifba* ccclxxv.mil.pa. ambitu:infulas pabuli tantu fertiles coplexu.Et ex eo duo amnes eru pere palefimu dum iuxta oppidu eiufdem nominis influerem in portu tribus alueis. ar&idimo.xv.amplidimo * ad feptetrionem indiamq? uerfus cydara nom ine. Proximum elTe indix promdroriumtquod uocatur colaicum quatridui na/ uigatioetmediol curfii folis ifula i currente, Mare id colorejpuiridi.-pterea fruticofum arboribus iubas eapc gubernaculis deterreribus.Septctrioncs apud nos ucv luci i nouo caelo mirabant .Luna quide apud ipfos no nili ab ocTraua ad.xv.fupra ter/ ram afpici fatentes.Canopu lucere ncxfiibus fydus ingens & maxime mirum iis erat umbras fuas in noflru caelum cadere no in fuutfoleq? a leua oriri & in dextra occidere potiufq e diuerfbddem narrauere latus infulae quod praetenderetur indix,x* elTe ab oriente hyberno ultra montes emodos.Sacras qucxp ab ipfis alpici: notos etia comertio patriae mabaciae comealfe eo aduenis ibi feras occurfare, Ipfos ue/ ro excedere hominu magnitudine-.rutilis comis: ceruleis oculis: oris fono truci nulli comertio Iingux.Cxtera eade quae noftri negociatores.Fluminis ulteriore ripa mer/ ces pofitas iuxta uenalia tolli ab iis li placeat permutatio.no aliter odio triftiore luxu/ riae cj fi perducta mens illuc ulqj cogitet quid & quod petat 6i quare.Sed ne taproha/ ne qiern quis extra orbe a natura relegata noftris uitiis caret:auru argentucp 6i ibi in pcio. Marmor tefludinis fimile.Gemx margaritaeqp i honote multo pllantiores.Et nv tus luxuriae noflrx cumulus opes maiores elTe dicebat:fed apud nos opulentiae maiore ufu.Seruu nemini.Ne in die aut Iterdiu fonum, Aedificia modice ab humo ex tantia. Annona nunq augeri.No fora lites ue efle.Coli Herculc.Eligi rege a populo fe neila claementiaq? liberos no habetem:& li poflea gignat abdicari: ne fiat hxreditariu regnu. Rectores ei a populo.xxx.daritnec nili pluriu fententia queq capite danari: fic quoqj appellatione elTe ad populu.Lxx.iudices dari:fi liberent iitreu amplius, xxx. iis nulla elTe dignatione grauillimo probro.Regi cultu Liberi patris: exteris arabu.Rege li quid delinquat morte muldtari nullo interimente:fed aduerlantibus cud:is & com/ mertia etia lermois negantibus.Fefta uenatione abfumi.GratiiTima'eam labe. In/ dos aut petetibus uriliflamu eft ab oceli egredi. Inde ueto hipalo nauigat dicbus.xl.ad primum emporiu indix.Murici no expetendu ppter uicitios pyratas q optinet loeu nomine hydrastneq? eft abudans mercibus.Prxterea loge a terra abefl nauiu flatiodl tribufqj efferunt onera qux geruntur.Regnabat ibi cum proderem hxc Cclebothras Alius utilior portus gentis necanidomqui uocatur becare. Ibiregnatparid;'ontloge ab emporio mediterraneo diftante oppido quod uocatur modula. Regio aute ex qua piper monoxilis lintribus becaren couehunt uocat contionara:quae omnia getium portuu ue aut nomina apud nemine priorum inueniuntur. Quo apparet mutari locopi flatus .Ex india renauigant menfe segyptio tybi icipiete noftro decem britaut utiq? mechiris segypti intra die lextu quod fit intra idus Iah.nollras.Ita eucit ut eode anno remeent.Nauigat autem ex india uento uulturno & cu itrauere rubi£ mare affico uel auftro.Nuc reuertemur ad ppofitu. Carmaniae ora patere duodecies •l.mil.p.Nearchus fcripfit.Ab initio eius ab flume fabin.c.mil.paf.Inde uineas coli & arua.Flume iananin.xxv*mil.lpatio.Regio uocatur arnixia.Oppida carmanise zetis Alexadriadrrupit delde 6t in hac parte geminu mare i terras quod rubiji dixere ncfhi grsetia erythreu a rege erythra. Aut ut alii folis repercuiTu tale reddi coloreexifhman res, Alii ab harena terraq?. Alii tali aquas ipfius natura* Sinus perficus & arabicus. Ca* XXIIII* Ed in duos diuiditur finus.Is q ab oriete eft perficus appellat .xxv* mil.palT* s circuitu:ut Eratoflhenes tradit ex aduerfo eft arabia.cuius.xii.miI,paf.eft 16 gicudo-Rurfus altero ambitur finu arabico nominato:oceanu q influit aza/ niu appellat.Perlicu introitu.v.mil.paf. latitudinis.alii quattuor fecerut* Ab eoad in rimu imu recto curfu.xi.mil.xxv.ppemodu coltat effe & ficu eius humani capitis effi gie.Onelicritus & Nearchus ab indo amne i linum illinc babylone ab eu phratis plaudibus fcripferut.xxvjnil.paf eile.In carmaniar angulo funt chelonopha gi teftudinu fuperficie calas tegentes*Carne uefcetes ♦ A flumine arabi ipfum inhabitant: praster capita toto corpore hirti coriifq’ piiciu ueftiti. Cafcandrus infula regna Ca* XXV* B hoyi tractu indiam uerfus cafcandrus deferta infula in oceano.mil.p.tra/ a dit * luxta ea freto influete ftofdis qusltuoffmargaritis a pmotorio.Carma/ nis iugunt armozei.Quida fterponutarbios.ccccxii.pal.toto littore*Ibi por/ tus macedonu:& arae AlexadriJn pmotorio amnes liccamas:dein dratinus 6i lalfus Ab eo pmotoriu themiiteas . Infula aphrodilias habitat *Inde perfidis initiu ad flume oratimtquo diuidit ab elimaide*C6traplide infulse philos Cafandra aracha cu mon te praealto Neptuno facra.Ipfa perlis aduerfus occafum lita optinet littora.d.l.mil.p* etia in luxu diues in parthope iampride trallata de fperio nuc paucis.Re/ gna parthope duodeuiginti funt omnia .Ita.n.diuidunt pumtias circa duo ut dixi/ mus maria a meridierhyrcanu a feptetrioe* Ex iis.xii.quae fuperiora dicunt ici piut a cofinio armeniae littoribus ptinet ad fcythas:cu qbus ex aequo degut* JReliqua.vii.regna inferiora appellant .Quod ad parthos attinet:femp fuit parthia in radicibus motiu fsepius omnes eas getes prsetexut.Habet ab ortu arios a me ridie carmania & arianos. Ab occafu ptithas medos a feptetrione hyr canos. Vndiq? de fertis cincta.VIteriores parthi nomades appellant *Citra deferta* Ab ocafu urbes eops quas diximus illatis 6C calliope* Ab oriente seltiuo pyroputab hyberno mania. In me/ dio hecatopylos.Arface regio nilea parthienas nobilestubi alexadropolys a coditore* Media:melopotamia:babylon:feleutia. Ca* XXVI* Eceflariu e i hoc loco fignare & medoiji facie circuagere ad per n ficu mare:quo facilius deide reliq nofcat .Neq; media ab occafu traluerla ob liq parthi se occures regna icludit.het ipa ab ortu calpios 5C parthost a meridie fithacene 8t fufiane & plidatab occafu adiabenema feptetrioe armeniatpfic rubiji mare lemp accolueretpp qcf is linus pficus uocat .Regio ibi maritima cyribol9* Quia uero ipla fubit ad medos elymas megalla appellat locus arduo motis afcefu per gradus introitu angulto ad perfopolin caput regni dirutam ab Alexando. Prseterea habet: i extremis finibus laodiceam an Antiocho conditam. Inde ad orientem magni optinet frafargida caflei!u:in quo Cyri iepulchru eft.Et hoi*: egbathana oppidu trafla tu ab Dario rege ad motes.Inter parthos & arianos excurrut parathaceni.His getibus & euphrate iferiora regna includunt .Reliqua dicem9 a melbpotomia excepto muci o ne eius arabumq? populis i priore ditiis uoIumie.Mefopotamia rota affyriopi fuit ui/ cati difperiatpraeter babylona 6C ninu. Macedones ea i urbes cogregauere ,ppter uber/ tate foli. Oppida prseter ia ditia habet leIeutia:leodicea:arthemita. Ite in arabu gete q arroei uocant & mardani:antiochia:quse a praefeclo melopotamix. Nicanore codira nicanoria uel arabes uocat Jungunt iis arabes. In trorfus eldamarihSup quos ad pel/ laconta dume bura oppidmfalmai 6C mafei arabes. Gordiacis uero iutii aloni:p quos zerbis fluuius i tigrin cadit:azones:filices:motani:& ad occidente oppi du gauecamelaJte fue i rupibus. Supra ficiclafli.iii.mil.paf. p quos lycus ex armenia fert. Abfitris ad hybernu exortu. Azochis oppidu. Mox i capedribus oppida diolpagei poly teba:dratoigeatanthemus.In uicinia euphratis incephoriomqd' ut diximus Ale/ xader iullit codippter locioportunitate. Dicla ed in zeumateapamiatex qua orien/ te potetes excipit oppidu apprime munitu quonda dadioip.lxx.amplitudine:& latra papt regia appellatmquo tributa coferebant :nuc in arce redaclu . Durat ut fuerant hebata:& dudu Popeimagni terminus Romani iperiioruros . A zeuamate.ccl.mil. paf.Sunt q tradunt euphrate Cobaris prsefecdi opere dedu biuiu eopetqfiriaepalrnira peticre:& eope q ab ga za uenerut. A petra incoluerat omani ad characen oppidis quoda claris Si Semirami/ de coditis abefamide Si fbroadtfa.Nuc funt folitudines.Deinde ed oppidu quod chara cenortim regi paret in pafitigris ripa forath nomine. In quo a petra conueniunt cha raceni. Inde.xii.mil.pad.fecundo tritu nauigant. E parthico enim regno nauigan tibus uicus theredon.Infra confluentem euphratis Si tigris leua fluminis chaldei op/ tinent dextra nomades fcenitte. Quidam Si alia duo oppida longis interuallis tigris p nauigari tradunt barbathiaimmox thumatha; quod abed a petra decem diepi nauiga tione.Noftri negotiatores dicut charatenornm regi parere:Si a pameam fita ubi reda/ gnatio euphratis cu tigri cofluat.Itaqj molientes incurfionem parthos opibus abiecdis inundatione arceri. Nunc a charace dicemus oram Epiphanio primun exquifitam: locus ubi euphratis odium fuit flumen falfum rpmotoriu chaldone uoragini fimilius qua mari per.I.paf.ore:flume achana:deferta.c.mil.paf.ulq?ad xfulam barum . Sinus capeus que accolunt gaulopes Si chatei.Sinus gerraicus,Oppidu gerra»y.mifp* am/ plicudine curres habet ex falis quadratis molibus. A lictore.l.mil.paf regio attenx. Ex aduerfo tilos infula totide milibus a lictore.Plurima margaritis & celeberrima cu cp/ pido eiufde nominis.Iuxtaqj altera in ora promotoria eius.xxii.d. paf. Vitra magnas afpici ifulas traduc ad quas no fit peruentu.Fluminis ambitum.cxii.mil.d.paf a perfi .de logius abeffetadiri uno alueo anguffo.In lfula afgilia gentes noehetitzurachi: bcr/ godf:catharrei:nomades.Flume cynos.Vltra nauigatione incdperta ab eo latere rpp/ ter fcopulos tradit iuba. Prxtermiffa metione oppidi au es 6C tcmame quod priores celebre portu Carmaniae fecere.Ite omen & athanerquae nuc oppida ma/ xime celebrari a perfico mari nolbri negociatores dicut a flumine canis:ut iuba tradit mos adufto fimilis.Getes epimaranitx.Mox ichthiophagi.Infula deferta, Getes bathy mi.Eblitei montes. Infula omocmus. Portus machorbe.Infulae etaxalos. Onchcbrice ges cadei.Infulae fine noibus multae.Celebres uero ifura rhinnea & pxima f q fcriptae lut ftellx Iapidem litteris icognitis.Goboea portustbragae ffulae deferte. Ges caludeit dabanegoris regio. Mos orfa cu portu.Sinus duatus.Infulse multae. Mos triroriphos. Regio cardalena.Infulae fblanidae:capina.Ite glari.Littus ha/ maeutubi auri metalla.Regio canauna.Getes apitamitgafanh Infula deuuade.Fos gc/ ralus garpheti. Infulae alaea& amnamethus.Gens clare.Infulae chelonitis. ichthiopha gon:multhe.Eodada deferta bafag.Multae fabeopn Flumina tharnar:amnu.Infulae do licae.Fotes daulotes dora.Infula epteros: labanis: coboris: fambracate: & cppid ii eodem noie incotineti. A meridie infulae multxtmaxima camari:fiume myfecros:portus leu pas.Scenitae fabxi.Infulae multx.Emporiu eo$i acilaiex quo in india nauigat ♦ Regio amithofcutatdamnia.Mizi maiores 6C prcmotoriu Cotra carmania e.Difbac.l.mil.paf.Mira res ibi tradit .Numeniu ab Antiocho rege mi/ fenae ppofitu ibi uiciffe.Eode die claffe xftuqj eqtatu cotra pfas dimicate gemina trophea eode i loco ioui ac Neptuno ftatuifTe.Infula i alto ob id iacer ogyris clara Rutha rege ibi fepulto.Diflat a cdtinete.cxxv«miI.p.Cicuitu.cxii,mil.d.Nec mi nus altera clara i azanio mari diofcyrida diftas a fiagro extimo paf.Reliq in cotinete a noto ecianu autaride i motes odio diepe trafitus.Getes laredani gataphani:cebranitae pluribus oppidis:fed maximis nagia& thona lxv. Haec e amplitudinis fignificatio hoc pmontoriuta quo ad cotinente J.mil. p. thoani:adbhei:catamodbitx:tonabei:antidalei:Iexianx:agreitcerbani.fabxi arabu fpp/ ter thura clarifTimi ad utraqj maria porrecflis getibus. Oppida cciy i rubro littore mse rine:marma;corolia:fabatra.Intus oppida nafcus:cardaua:carnus;& quo merces edo/ ru deferut tomala.Pars eopi atranitae caput fobotale.lx.mil.tepla muris icludes Regia tn eft omniu mare libata. Sinu optinet.xciiii.mil.paff.refertu infulis cdoriferist Atramitis in mediterraneo iunguntur.Minei mare accolunt; & elamitae ♦ Oppidum eiufde nominis.Iis iunguntur cogulatx.Oppidu fibitquod grxei apoten uocant ar/ ficodani.Vadeioppido magno:barafei:lechieni:lygaros infulatquam canes non itrat expofitiq? circa Iittora errando moriuntur.Sinus intimus in quo leanite qui nomen ei dedere.Regia eorum agra:& in finu leanartuel ut alii elana.Nam & ipfu finu noflri elaniticu fcripferetalii alaniticum. Artemidorus alaniticu.Iuba leniticu.circuitus ara/ bix a caraceleana colligere fidirur quadragies cdlies.lxv.p.Iuba paulo minus.xl.mil* putac.Latiflima e a feptetrione inter oppida horoeu & caracen.Nuc 6C reliqua mediter ranea eius dicanf.Nabatheis thimaneos iunxerut ueteresmuc funt tauenhfuellenhar racenitarreni.Oppidu in quo omnis negociatio couenit:hemuatx;analitx. Oppida domada;egrata:mudei.Oppidum badanatha; charei. Oppidu m chariati achoali. Op pidum phodatac minei a rege cretae Minoe (ut exiftimant) origine trahentes ; quotu charmei oppidum.xiiii.miI.pa(r.marribabaramalcu;& ipum no fpernedu.Ite carnon rhamei:& hope origo Rhadamathus putatur frater Minois.Hemerite mafTala.Cppida hamirei:fannei:chantace:bach'as:harma.Oppidum gedraniteiampresilifanitesbachili te:fammei:amathei.cu oppidis nefifa 6C cenn efferi: Zamarcni cu oppidis faiace feant a/ te:bacafcami.Riphearma oppidu quo uocabulo appellant ordeum. Aurei & rhaui gy rei & mahtxi.Helmodenes: cu oppido ebode.Agaturi in motibus oppido.xxv.mil.paf in quo fons emifcabalestquo fignificat oppidu. Amyelomei colonia milefio rum. Atrida oppidu mariba oppidu fignificat dominos omniu.Oppi da pallon murannimal iuxta flumen p quod euphraten emergere putat. Getes agrei hamonii.Oppidu athenx: cauraranhquod fignificat ditidimos armeto. Coranitx:ce fani choani.Fuerut & grxea oppidararethufa larida:chalcis deleta uariis bellis.Roma na arma fblus in ea terram adhuc intulit.Aelius Gallus ex equedri ordine. Na Gaius Cxfar Augudi filius profpexit tantum arabiam. Gallus oppida diruit non nomina/ ta ab au&oribus qui ante fcripferunt:negra:anneftu:nefcam.magufum : tammacu: labccia:& fupradicda maribam: circuitu, vi.mil.paf.Ite caripera:quo logidime procef/ fit.Cxtera explorata rettulit.Nomades ladre & ferina carne uefci.Reliquos uinu ut in dos palmis exprimere. Oleum felamx.Numerofidimas ede homeriras minoas fertiles agros palmetis arbuftis. In pecore diuites cembanos 6C areos.-armis praedare maxime chatamonitas. Carreis latidimos & fertilidimos agros. Sabxos ditidimos fertili tate odoriferatauri metallis riguis mellis ceraeq? prouetu ♦ Deinde de odoribus fuo dicemus uolumine. Arabes mitrati deguttaut in tonfo crine: barba abradit:prae/ terq in fuperiore labro. A liis & haec intofa:mirumqj dicdu ex in numeris populis pars coaequa in comertiis aut latrociniis degit.In uniuerfum gentes ditidimx ut apud qs maxime opes parthorumqj fub£idat:uendentibus quae e mari aut filuis ca piant.Nihil inuice redimetibus.Nuc reliquam oramarabix cotraria plequemur. Ti/ modhenes totu finu quatridui nauigatione i longitudine taxauit: bidui latitudinem Angudias.iiii.mil.d.paf.Eratodhenes ab odio.xiii.mil.f quamq? parte. Artemidorus arabixlatere.xiiiiJ.mil. Sinus maris rubri troglodytici 6C xthiopici. Ca. XXIX.' Roglodytico uero undecies.lxxxiii.mil.d.pa.ptolemaida ulqj. Agrippa.xiiii. t xxxii.fie differetia late^.Pleriqj faucis q hyber no orieti ob uerfa.Alii.iiii.M.alii*vii.m.alii.xii.m.p.petere. Sit? aut ita fe het A finu leanitico alter finus que arabes aeant uocant.in quo oroon oppidu ed. Fuit 6C cambifo inter nelos 6C marchadas deduftis eo xgris exercitus.Gens tyra. Daneon portus.Ex quo nauigabile alueum perducere in nilu qua parte ad delta dicdu decur rit.lxiid.paf.Iteruallo.Quod inter flumen 8C rubyt mare iter ed primus omniu Sefo/ dris xgypti rex cogitauit.Mox darius perfa^.Deinde Ptolemxus fequens qui eduxit fodam latitudine pedum centum altitudine.xxx.in longi tu dine. xxxvii. d . paflT.ulqj ad fontes amaros. Vitra deterruit inundatiois moerus excelfiore tribus cubitis rubro mari comperto qua terra xgypti. Aliqui eam non auferunt caufam fed ne immidb mari corruperetur aqua nili:qux fbla potus prxbet.Nihilominus iter totu teredo ffe quentat a mari xgyptio:quod ed triplex. Vnu a pelufiop harenas i quo nifi calami defixi regant uia non reperit .Subinde aura uedigia operiete ♦ Alterum uero duobus mil.paf.ultra cafpiu montem quod a.Ix.mil.paf.redit in pelufiaca uiam. Accolut ara bes autei.Tertiu a gerro quod ad ipfum uocant.Per eofde arabes.lx.paf.propius afpe rum montibus & inops uix omnes arfinoen ducut condita fbroris nomi ne in finu charadra a Ptolemeo Philadelpho:qui primus troglodyticen excudit am/ neq arfinoen prxfluit:ac Ptolemxu appellauit.Mox oppidu paruued xnnutp quo* alii philiterias fcribut.defde fut azarei-.ex troglodytape conubiis arabes feri lfulxfapire ne:fcicala:mox deferta admyos herino:ubi fos tadnosimos eosufula labe.Portus mul ti.Berenice oppidu maris Philadelphi noie ad iter a copto diximus. Arabes autei & gnebedei trogIodytice*.qua prifei michoentaliimidoen dixere . Mons pentedacTylos* Infulas ftenetyre aliquot halonefes no pauciores: cardamin.Topazos quae gemxno/ men dedit,Sinus lfulis refertus ex iistquae maren uocat :aquola quas eratanos: finen tes.Regu ii prxfech fuere.Introrfus candei:quos opiophagos uocat:ferpetibus uefei aflueti.Neqj alia regio fertilior eaig.Iuba qui uidet diligentiiTimc pfecurus haec omi> iit inhoc traclu(nififi exeplariu uitiu e)berenicen alteratquae pachrylos cognomia> ta eft.Tertia quae epidires infigne loco.Eft em' fita i ceruice loge procurrente:ubi fau ces rubri maris.iiii.mil.d.paflT.ab arabia diftat.Infulae ibi cytis topaziu ferens 6i ipa ul rra filuas ubi ptolemais a Philadelpho codita ad uenatus elephanto^:ob id epiterias cognominata iuxta lacu monoleu.Haec e regio fecudo uolumine a nobis (ignificata* In q.xl.diebus ante folihtiu totidcq? poftea hora.vi.cofumunt umbraein meridie reliqs horis cadut.Caeteris diebus in feptetrione:cu in berenice qua prima pofuimus iplb die fblfhtii.vi.hora umbrae in totu abfumant adnotat aliud noui.D.cii* mil.puteruallo a ptolemaide res lgetis exempli.loculq; fubtilitatis imenfae mundo ibi dephenfo cu indubitata rone umbrapi.Eratoflhenefq? menfura terrx inde coe/ perit.Hinc afaniu mare: promo toriu quod aliq hifpalu fcripfere.Lacus mandalu Jnfu la calicis :& i alto multae:inqbus teftudo plurima.Oppidu face.Infula dephindis.Cp pidu aduliton.Aegyptiopi hoc ferui a dominis ,pfugi codideretMaximu hic emporiu troglodytape ctia aethiopu. Abeft a ptolemaide,v.diepe nauigatioe.Deferut plurimum ebur.Rhinocerotu cornua.Hippopotamope coria:celtiu:tefi:udinu fpingia:mancipia: Supra aethiopes arroteras infulae quae alien uocat,Ite bacchias:& antibachias.& ftra/ tioten,Hic in ora asthiopix linus i cognitus: quod admiremur cum ulteriora mercato res ferutent .Promontoriu in quo e fons cutius expetitus nauigantibus. Vitra Ifidis portus. remigio ab oppido diflrans.In eu a troghdytis myrrha cofert Infulae an portu duae pfeudopylce uocant: interiores totide pylx.In alteraftellae lapi deae litteris icognitis. Vitra finus abalicus,Infula diodori:& aliae deferte, Oppidu ga/ za:promontoriu 6i portus moflilicustquo cynnamomu deuehif.Hucufq? Seioftris ex er citu duxit. Aliq unu xthiopiae oppidu ultra ponu: in littore baragaza.A montorio atlaticum mare incipe uult Iubatpter mauritanias fuastgadis ufq? nauiga/ du choro.Cuius tota fententia hoc i loco fubtraheda no e. A indole quod uocat leptecara ab aliis drepanu pponit redro curfu pter exufla di malacho infulam. xv.mil.pair.efTe.Inde ad loeu que,uocant fceneos.ccxxv.mil.Inde ad ffula iadanu. cl. mil.palf.Sic fieri ad apertu mare.xviiidxxxv.mil.Reliq ornes ppter lolis ardore naui> gare polfe no putauerut.Quin Qi comertia ipla infeftat ex infulis arabes aftytae appel bubulos utres binos fternetes potepyratica exercet fagiteis uenenatis.Gen tes troglodytarum iuba tradit herotoas a uenatu dicflas miras uelocitatis licut ichthi ophagos natantes ceu maris aialia.Bargenos:zageras:chalybas:faxinas:,lyrecas: dare/ mas:domazenes .Quin 6i accolas nili a lyene no xthiopu populos:fed arabu elTe dicic ufq? meroen.Solis oppidu quod no pcul mephi in tegypti litu diximus arabas coditores habere. Sunt 6C q ulteriore ripa xthiopix auferat africx.Ripas aute incolere ppter aqua.Nos relitffo cuiq; arbitrio itelligedi oppida quo tradunt or/ di ne utrinqj ponemus* A lyene 8i prius arabiae latere gens cataduppi.Deinde fyenite Oppida tacomplomqua quida appellarut th athicen: araman: fefamon: fad u ra: nafau> dum anauaidoma:cumara:beta:&bochiana:leuphitorga:tatarene:meechindita:noat gophoa:gyllate:megeda:Iea:rhenia:nupfia:direa:pataga:bagada:dumana:rhadata:i quo felis aurea ,p deo colebatur.Boron in meditarraneo mallo:proximu meroe.Sic didit Bion.Iuba aiiter.Oppidum limum in monte megaticos inter aegyptu 6i aetihio/ piam:quod arabes myrlon uocauere.Deinde tacomplbntaranium: felanium: pidne t mamuda:corambin*Iuxta eam bituminis fontem:hamodata:profda:parenta: mamat reflata: gallas: zotom gaucomene: meumpidi: botas: endoda: cametas. Nomadas in tabernaculis uiuentes cyflae: pemani:gadagaleni ipaloitprimi: nnpfiitdefelenupa/ tinf:grambreucs:magafne:fegafmala:crada:dena:cadeumna.them:batha:alana: ma cuatfcamostgora.In infula ab iis ab Alexandro cal lim. fer en: mallos: ago c en. Ex Afri/ ce latere tradita funt eode nomine tacdpfos altera tfiue pars prioris mogora*.fea:edofa pelenaria:epyndis:magufa*.bauma:linitima:fpyntuma:fydopta:gefba:pidicitora:cu/ goa:oriimatfuafa:mauma:rhuma:urbuma:mulona quod oppidu graeci hypatito uo car ut. Pagoar gas : sam nes tunde elephati incipiat. Mabliatberreiat cetuma. Fuit quoda 8Z epis oppidu cotra meroen anteqBion fcriberet deletu.Haec funt pdita u% meroen ex qbus hoc tepore nullii ppe utroq? latere extat.Caeterae folitudines. Nuper renutia uere principi.Neroni miffi ab eo milites cu tribuno ad explorandu iter re liqua bella aethiopicu cogitati Jntrauere auxe Si eo arma Romana Diui AugufH te poribus duce. P. Petronio & ipfo equeftris ordinis prarieximas catonia: cappado 1 y/ caonia: lycia: pathara: xanthu: caunu :rhodu: eoum :haly carnafu: gnidu: doriad utdelu t cycladas medias:cithiu:maIea:argos:laconiatehn:olympiaimefrenia:pelop6nefu:fyra/ culas:catina:ficilia media.fardinix auflrina:carteia:gades.Gncmcnis cuiIx umbra/ ru.Ixxvii.unciaiji faciut.Logillimus dies e xqnodlialiu horaiy.xiiii.atqj dimidix cum xxx.pte unius horx.Quarto fubiacet circulo qux ftab altero latere timaui.Cappado cix aullrina galatia:myfia:gardus:fmyrna:fypilus:tmolus mos:lydia:caria:ionia:tra lis: colophon:ephefus:miIetos:lamos:chios:icariu mare: cyclades feptetri<5ales:athenx megara:corithuS: h'cyon:achaia:patare:iHhmus,epirus:feptetrioalia:licilix:narfcone fis gallix exortiua:hifpanix maritima a carthagine noua Si inde ad occafu.Gnomdi: xxi.pedu refpondet umbrx*xvii.pedu.L6gifIimus dies habet xqnccliales horas quat tuordecim Si duas tertias unius horx.Quinto cotinet fegmeto ab ltroitu calpii ma/ risbaclria:hyberia:armenia:myfia:phrygia:hellelp6tus:troas:tenedus:abidos: fcepfis: iliuuda mos: cizicu:lapfacu:finope:amifutheraclea:i p6to:paphlagoia:lemnus:ibrust thairas:calandria:the[Talia:macedonia:larila:amphipolisuhelIaliomce: pella: edefust beroea:pharfalia:cariftum:euboea boeotu:chaIcis delphi:acarnania:xtholia:apclloia brundulium:tarentum:thurii:locri:regium:lucanineapolis.puteoli:thufcum mare corfica:baleares:hifpaniamedia.Gnomoni feptem pedes umbris fex.Magnitudo diei fumma horaei xquinodlialium quindecim.Sexta comphenfio qua continetur urbs roma ampledlirur calpias gentes: caucafum:feptentrionaliaarmenix:apolloniam lir/ pra rhyndacu:nicomedia:nicea: chalcedone:bizariu:lyfimachia:clierdnefu:melane fi/ niam till y r ios: dy rrachi u: canufi u: Apulix extima: Campania:# ethruria:pilas luna Luceam: Genua liguriam:antipolin:martiliam:narbonem:tarracone: hilpaniam tar raconenfem:mediam:# inde p lufitania.Gnomoni pedes noue umbrx c.do. Logirti ma diei fpatia xquiodialiu.xv.addita nona parte unius horxtaut ut Nigidio placuit quinta,Septima diaifio ab altera calpii maris hora incipit.Caditq? fupra cal/ lati:bofphoi^:boriftene: rtomos:thracix auerla:triballos illyrici reliqua: ad riaticu ma re:aquileam:altinu:Venetia: Vincetia:Patauiu:Veronam:Cremonam::Rauena: An cona:Picenum:marois:peIignos:fabinos:umbria:Ariminu:Bononia:PIacetiam:Me/ d|'olanu:omniaq? ab apenino.Tran% alpes gallia:aquitaniam uiena:pireneu:celtibe riam.Vmbflico.xxxv.pedu umbrx.xxxri * Vt tame i parte uenetix exequet umbra gnomoni.Amplirtimadies horaiji xqufcdialiu.xv.# partiu trium. Hadenus exadacelebrauimus.Sequetium diligetirtimi quod fuperert: ter raijd tribus artignauere fegmetis. A tanai per mxotin lacu # larmatas u% borirtenet atqjitapdacospartemq?germanixgalliasoceanilittoraamplexi:quod ertet per hyperboreos # britaiam fcyticu a rhipheis iugis i rhilem:in quo dies cotinuarent (ut diximus )nodelq? p uices. Iide#ante principia qux fecimus pofuere circulos duos.Primu per infula meroen & ptolcmaidcm in ruv bro mari ad uenatus codicam ubi longirtimus ertet dimi/ dia hora amplior.Secundu perfyene xgipti eunte:q ertet lingulis dimidia horape Ipatia ufq; ad ultimu adiecere circulis.Et hadenus de terris. CAIIJ>LIINII SECVNDI NATVRALIS HISTORIAE LIBER. VIL PROEMIVM;. De Animalibus Vndus,et m co terrae gentes/nariatinfulae tinfignesur bes adhunc modu fe habent * Animantium in eodem natura nullius £>pe partis coteplatioe minor e.Siqde m cu omnia exequi humanus nequeat animus. Priapiu iure tribuet hominiteuius caula uidef cuncta alia ge/ nuifle natura magna & fasua mercede cotra tanta fua muneratur no fit latis aeftimare parens melior homini, an triftior nouerca fuerit. Ante omnia unu animantiu cudopt aliena alienis uelat opibus: exteris uarix tegu/ metatribuit:teftas:cortices:coria:fpinastuilIos:fetas:pi los:plumatpenas:fquamast uell era. Trucos cortice interdu gemino afri goribus & calore tutata eft.Homine tantu nudu,& in nuda humo natali dieabiicic ad uagitus ftatimy# ploratumullucg tot animaliu aliud ad lachrymast & bos prinus uitas principio.At Hercule rifus prxcox illici cellerrim9 ante quadragefimu die nui Ii daf.Ab hoc lucis rudimeto,quod ne feras qdem iter nos excipiutt # omniu mebrops nexustatqj infoeliciter natu iacet maibus pedibufq? denindhs fles* Animal exteris a fuppliciis uita aufpicat tuna tantu ob culpam quia natu eft.Heu demetia ab iis initiis exiftimantiu ad fupbiam fe genitos.Prima roboris fpes.primumq? teporis munus quadrupedi fimile facit.Quado homini inceflus?qua do uoxlquado firmu cibis oslqdiu palpitas uertexSummae inter curta animalia im becillitatis inditiu.la morbi tonatqj medicinas tot cotra mala excogitatas:# has queqj fubinde nouitatibus ui&xt extern fentire naturam fuani. Alia pernicitatem ufurpa re: alni ppetes uolatusialia uires:alia nare.Homine fcire nihil fine doedrinamo fari,116 ; ingredi:no uefchbreuiterq; no aliud natura Ipote q flere.Iraq? multi extitereq no na fei optimu ceferent:aut q ocidime oboleri.Vni animatiu Uiclus e datus.Vni luxuria: & qde mumerabilibus modis:ac p fingula membra uni ambitio. Vni auaritia. Vni u mela uiuedi cupido.Vni fupllitio.Vni fepulturx cura:atq? etia poft fe defurura.Nul li uita fragilior .Nulli libido maior.NulIi pauor cofufior. Nulli rabies acri/ cetera animatia 1 fuo genere pbe degiit.Cogregari uidemus & (lare contra didlmilia.Leonu feritas iter fe no dimicat.Serpetu morfus no petit ferpetes. Ne maris ' qde beluae ac pifces nifi i diuerfa gna fxuiut.At hercule h hoi pluria4 ex hoie ft Gentium mirabiles figurae. Ca. .!♦ c T de uniuerlitate qdem generis humani magna ex parte in relaticne.gentiu diximus.Neq? enim ritus morelqj nuc tradramus.Innumeri funt,totidc pene quot funt hominu coetus.Quxda th no omittenda duco.*maximeqj longius a mari degentia,In quibus pdigiofa aliquid: icredibilia multis uifum iri haud dubi/ ro. Juis enim aethiopas,an:e q cerneretpredidiriaut cui no miraculo e,cu primu i no titia ueniriQuatnulta fieri no pode,priufq fint fachuudicatur.Naturae uero uis atqj maiellas irvoibus mometis fide caret: fi qs modo ptes eius ,ac no totam copi cedat animo.Ne pauones,aut tigriu pantheraruqj maculas# tot aialium piefturas comemo renoiruu diSiitfcd im nefum aeftimacione:tot gentili fermones:tot hngux: tanta loquedi uarietas:ut externus alieno pene no Iit hominis uice.Ia 1 facie uultuq? nollro cu fint.x:aut paulo plura mebra, nullas duas i tot milibus hofnu idifereras effigies ex illetef.Qiiod ars nulla 1 paucis numero pilet affeclado.Nec th ego in plerifq; eoiy ob/ iIringam fide mexpotiulcp ad auclores relegabo:qui de dubiis rogenf omnibus. Md ne fit fallidio graneos fequi,tanto maiore eopt diligentia }uel cura uetudiore. De Scythis 8C aliape diuerfitate gentium. Ca. .11. e Sfe genera# quide pluratqux corporibus humanis uefcerent indi cauimus.Id ipm incredibile fortaffe.ni cogitemus i medio orbe terrape tac fici lia# kalia fui (Te gentes huius moliri pyclopas# lellrigonas:# nuprime traf alpes homine imolari gentiu eape more folitihquod paulo a madedo abelt.Scd & iuxta eosfqui funt ad feptetrione uerfi haud pcul ab ipfo aquilonis exortu fpecuq? eius di/ clo:que locum gefglitron arimafpi:quos diximus uno oculo 1 fi ore media infignes:qbus affidue bellu efle circa metalla cu ferace uolucri genere q tale uulgo tradit: cruente ex cuniculis au pe mira cupiditate# feris cuflodientibus, &arima/pis rapietibns:multi\fed maxime illullres Herodotus# Arilleas Proconefius icribunfup alios aut antropophagos fcythas 1 quada coualle magna timaui motis re/ gio e:qux uocat abarimo:in q filuellres uiuut hoies auerfis poftpura plantis eximiae uelocitatis: padi 11 cu feris uagates.Hos i alio no fpirare cxlotideoqj ad finitimos reges no pertraiii.Neqj ad Alexandru magnu pertraclos Beton itineri eius menlbr pdidit. Priores antropophagos quos ad feptetrione ede diximustx.diept itinere fupra boryll/ hene amnem oiTibus capitu bibere.Cutibulq? cu capillo p Saftelibus ante peelora uti Iiigonus Niceenfis.Ide in albania gigni quofda glau ca oculopt acie:pueri tia llacim canos:q noclu plulq iterdiu cernat.Ide itinere diept. x. fupra borydhenem fauromatas tertio die cibu cape femp.Crates Pergamenus in hellefpcntu circa parium geniis hominu fuide tradit:quos ophiogenes uocat:ferpentu iclus cotadlu leuare foli tos:6C manu fpofita uenena extrahere corpori.Varro etia nunc ede paucos: ibi qucijs fallax contra iclus lerpentium medeant .Similis 6t in africa gens fuit ut Aga tharchides feribit a pfyllo rege dicla cuius fepulchrum in parte fyrtiu maioru e. corpori iiigmici fuit uirus exitiale ferpetibus:ex cuius odore fopirec eas.Nos uero li/ beros genitos protinus obiiciendi fxuiffimis genere pudicitia coiugum ex/ periendi no ,pfugietibus adulterino fanguine natos ferpetibus.Hxc gens ipfa qdern ppe «ereptione fublata eft a nafamon ibus: qui nunc tenent has fedes* Genus tamen hoium ex iis q pfugerat:aiit cu pugnatu eft abfuerat: hodiecp remanet f paucis. Simi le & f italia marfbps gete durat:quos a Cyrces filio ortos ferunt:& ideo inefte iis uim naturale ea.Et tame omibus hoibus cotra ferpetes ieft uenenu.Feruqj icftas faliua ut feruetis aquas cota(fru fugere.Qaod fi i fauces penetrauerit:etia mori: Jdq* maxie hu mani ieiunii oris.Supra nafamonas cofine% illis madias adrogynas effe utriufq? na turas iter fe uicibus coeuntes Calliphaes tradit♦ Ariilotiles adiicit dextra mama iis ui riledeua muliebrem efte.In eade africa familias quafda effafcinatiu Ifigonus & IVI en/ phodorus traduc.Quaijd laudatione intereant probata:arefcat arbores:emoriant lfan tes.Efte eiufde generis in triballis 8C illytis a diicit Ifigonus: qui uifu qucq? effafcinenc interimatque quos diutius ltueant uratis praecipue oculis:quod eoijs malu facilius fe tire puberes.Notabilius e(Tetq> pupillas binas i oculis fingulis habeat .Huius generis foeminas in fcythia quae uocant uitiae prodit Apollonides.Philarchus & in ponto ti/ biops genusunultofque alios eiufde naturae.quoijs notas tradit i oculo altero gemina pupilla:! altero eq effigiem. Eofd e praeterea no poffe mergimec uefte quide degraua/ tos.Haud diftimile iis genus pharmacu in acthiopia pdidit Damon.Quope fudor ta/ be cotatftis corporibus afferat. Foeminas quidem oes ubiqj uifu nocere:qua: duplices pupillas habeant Cicero quoq? apud nos auctor efl: .Adeo naturae cu ferape more uef/ cedi humanis corporibus in hoiem rabie genuifTet:gignere \ toto corpore & quoyida oculis quoque uenena placuicme qd ufq mali eftet quod in hole no eftet. Haud pcul urbe roma in falifcoyi agro familias funt paucae quae uocant hirpiae: qua: facrificio anuo quod fit ad monte foracfe Apollini fuper ambufta ligni ftrrue abulates no adu/ runt.Etobidppetuofenatufcofulto militia:oiumquealioijenumere uacationeha/ bent.Qiioiyda corpori partes nafcunt ab aliqua mirabiles:Sicut Pyrrho regi pollex i dextro pede cuius tatftu lyenofis medebat .Huc cremari cu reliquo corpore no potuif/ fe tradunt.Condituqj loculo in teplo.Praecipue india asthiopuque tragus miraculis fcatent. Maxima in india gignuntur aialia.Inditio funt canes gradiores cateris.Arbo res quide tanta ,pceritatis tradunt :ut fagittis fuperari nequeat.Hec facit ubertas foli teperies cali: aquaru abundatia(fi libeat credere) ut fub una ficu turma codant eq tu.Arundines uero tatapceritatis:ut lingula iternodia alueo nauigabili ternos inter du hoies ferant.Multos ibi quina cubita coftat logitudfe excedere.No expuere * Non capitismo dentiu aut ullo dolore affici. Raro aliaru corporis partiu:tam mo/ derato fblis uapore durari.Philolophos eoyi quos gygnofophiftas uocat ab exortu ad occafum perftare cotuetes lolem imobilius oculis.Feruetibus harenis toro die alternis pedibus ififtere.In mote cui nomen efl milo hoies efTe auerfis plantis oefonos digytos in fingulis pedibus habentes aucftor eft Megafthenes.In multis aute montibus genus hominu capitibus caninis feraru pellibus uelari pro uoce latratu ederetunguibus ar matu u enatu & aucupio fupra.cxx.mil.fuifte produnt . Ctefias feribit in quada gente indias foeminas femel in uita parere: genitofeg cofeftim canefcere. Ite ho minu genus q monofceli uocaret fingulis cruribus miras pnicitatis ad (altu, Eofdeqj fciopodas uocari qui In maiore asftu humi iacetes refupini umbra fe pedu protegant No longe eos a troglodytis abefte.Rurfufq? ab iis occidetem uerfus quofda fine cerui cetoculos in humeris habctes.Sunt & fatyri fubfolams montibus: cartaduleijs dicit regio:pniciffimu aial tanq quadrupedes tam recfte currentes:humana effigie ut propter uelocitate nififenes aut aegrino capiant.Choromadaru gente uocat Tau ron filueftre fine uoce:ftridoris horredi:hirtis corporibus:oculis:glaucis:dentibus ca ninis.Eudoxus i meridianfsindias uiris piatas effe cubitales.Foeminis adeo paruas ut ffrutopodes appellentur.Megadhenes gcncem inter nomadas indos narium 'oco fo/ ramina tanrum habente:anguiu modo loripede:uocari fcyrtias.Ad extremos fines in dix ab oriente circa fonte gangis gente fine ore: corpore toto hirtam ueflrn frondiu lanugine:halitu tantu uiuente 6i odore que naribus trahant,Nullu illis ciba nulluq? potu,Tantu radicu floruqj uarios odores filueftriumalorutquae fecu portant longiore itinereme defit olfatus.Grauiore paulo odore haud difficulter exanimari,Su per hos extrema in pte monriu fpithamaci pygmaei narranf: ternas fpithamas longitu di ne hoc efl ternos dodrantes no excederes.Salubri cado fempq? uernante: montibus ab aqlone oppofitis:quos a gruibus infeflari Homerus quocg pdidir.Fama e infidetes arietu capraruq? dorfis armatos fagittis ueris tepore uniuerlb agmine ad mare defceiv deretdi oua pullo% earu halitu confumere:ternis ea expeditione menfibus confici:ali ter futuris gregibus nd refifti.Cafas eops luto penifq? di ouopi putaminibus confirui. Arifloteles I cauernis uiuere pygmasos tradit.Caetera de his ut reliq.Cirnos indorum genus Ifigonus tradit annis cetenis qdragenis uiuere.Ite aethiopas macrobios di feras exiflimat:& qui athon monte incolat.Hos quide qa uiperinis carnibus alanf: itaque nec capiti nec uefhbus eopt noxia corpori inefle afalia.Oneficritus quibus in locis in dix umbrae non fint.Corpora hominu cubitoru quinu di binope palmopi exiflere: di uiuereannos.cxxx.nec fenefcere:fed ut medio acuo mori.Crates Pergamenus indos q cetenos annos excedat gym nefias appellat:no pauci macrobios.Ctefias gente ex iis q appellaf pandorae i conuallibus fita annos ducetos uiuere:in iuueta candido capillo qui i feneblute nigrefcat.Cotra alios qdragenos no excedere annos iundlos macrobiis quopi fceminx femel pariat, Idqj Si Agatharchides tradit.Prasterea locuflis eos ali: liu quae cynocephalos uocamus ladle uiuut .quope armeta pafeit maribus irereptis p terqfbbolis ca.In afriese folitudinibus hominu fpecies obuias fubfdc fiut: momenrcq; euanefcut.Haec atqj talia ex hominu genere ludibria fibi:nobis miracula fgeniofa fecit natura.Et fingula qde q facit idies aut ppe horas quis enumerare ualeatf Ad detegen da eius potentia fatis fit inter pdigia pofuifle getes.Hic ad cdfeda i homine pauca. De prodigiofis partubus. Ca. IIIL t Ergeminos nafei certu eft Oratiopd Curatioruqj exeplo.Supra iter ofleta ad ducit:pterqin aegypto:ubi fbetifer potu nilus.Proxime fupremis Diui Au/ gufli annis Faufla quasda e plebe ofliae duos mares:totide fbeminas enixa fa me qnx fecuta e portedit haud dubie.Repitur ‘di in peloponefb binos qter enixa:ma/ ioreq? parte ex omni eius uixide ptu.Et in aegypto feptenos utero fimul gigni audior e Trogus.Gignunt di utriufqj fexus:quos uocamus: olim androgy nos uocatos:& in habirosmuc uero in delitiis.Pompeius magnus in orname tis theatri mirabiles fama pofiiit effi'gies:obr id diligentius magnorum artificum inge niis elaboratas.Inter quas legitur Eutice a.xxdiberis rogo illata trallis enixa triginta partus. Alcippc elephantum qcj id inter oflenta efl.Nanq* di ferpentem peperit inter fnicfamarficibelli ancilla.Multiformes pluribus modis inter monili u partus eduntur Claudius Caefar fcribit hippocetaupt f theflalia natu eode die interiiffe.Et nos pricipa tu eius allatu illi ex segypto i meile uidimus.Efl inter exempla in uterum protinus rc uerfus infans fagunti quo anno ab Hannibale deleta edi De mutatione fexus Si geminis partubus.Ca* IUI'* X foeminis mutari in mares no e fabulofum. Inuenimus i afalibus Licinio e Cradb C.Callio Longino conf. Caiini fatflu ex uirgie fub parentibus: iuffuque arulpicu deportatu i infula deferta.Licinius Mutianus pdidit ui/ fum a fe argis Arillonte cui nome Areflufaefuiffet Nupfifle et.Mox barba & uirilita/ te (puemfTe*.uxoreqj duxiile.Eiufde fortis Si fmprnae pueru a fe uifum.Ipfe i affrica ui di mutatu in mare nuptiatu die.L.Cofficiu ciue tifdritanu.Editis geminis rarum effe aut puerpera,aut puerperio praetercj alteri uita.Sj uero utriufqi fexus editi finr gemi> ni,rariore utriq? ialute.Foeminas gigni alterius mares q ficuti celerius fenefcere. us uero moueri mares i ucero:& in dextra fere parte:in laena foeminas conflat. De hoie generado:5i pariedi tepora p illuflria exepla a melibus yii.ad.xi.Ca V Aeteris aimatib 9fiatutu Si pariedi & partus egeredi tepus ell.Homo toto ano c 8C icerto gignit (patio. Alius feptimo meletalius oc^auo:& ufq? ad initia deci mi undecimiq?. Ante feptimu mefem haud unq uitalis e.Seprio non nifi prj> die poliero ue plenilunii die aut fterlunio cocepti nafcunt .Tranflatitiu \ xgyto eftSC oflauo gigni.Ia qdem & in italia tales partus effe uitales.Cotra prifeope opiniones ua nat haec pluribus modis. Vellilia C.Herdicii ac pollea Popomi atq? orfiti ciuiu cdiunx ex iis quattuor partus enixa femp feptimo mefe:genuit Suillum RufTu undecimo:Corbulone feptimo utruq? cofule.Et poflea Celbnia Caii principis conia/ ge oclauotln quo menfiu numero genitis intra quadrageffimu die maxms labor gra/ uidis.Quarto aure Si oclauo mefe Ioetales in iis abortus:Mafurius aucflor e.L.Papiriu praetore fecudo haerede lege agere bonope poflelfione cotra eum dediffe cu mater ptu xiimmefibus diceret tuliffe.qm nullu certu tepus pariedi ftatutu uideretur: De coceptibus Si Cigna fexus i grauidis ptinetia ate ptu. Ca VL Conceptu decimo die dolores capitis:oculo£! uertigines tenebraeq;:faflidiu i a cibis:redundatio ilomachi indices funt hois ichoati.Melior color mare feren ti Si facilior partus Motus in utero quadragefimo die.Corraria oia in altero fexu.Ingellabile Si inguiu leuis tumor.Primus aure nonagefimo die mo tus.Sed plurimu lagoris i utroq? lexutcapillu germinate partu Si i plenilunio. Quod tepus editos quoqi lfantes praecipuelfeflat.Adeoq? incelfus atq? omne quicquid dici potefl i grauida refert:ut (alftoribus cibis ufae carente unguiculis partu edat.Et fi re fpiraueretdifficilius enitant .Ofcitatio qde i enixu loetalis elblicut flernuiffe a coitu abortiuum. De coceptu hominu& generatioe. Ca. VII* Iferet atq? etia pudet illimante q fit friuola aialiu fuperbifiimi origo ♦ Cum m abortus caula fiat odor a extindlu.His pricipiis nafcutur tyrani.Carnifex his aius.Tu q corporis uiribus fidis.Tu q forrunse munera aplexaris:&.te ne alunum qde eius exiftimasded partu.Tu cuius femp \ uicloria mes Tu q te deu credis aliquo fucceffu tuens.tati tn pire potuilli.Atq etia hodie minoris potes: quatulo ferpentis ibu redetesupfuq? honore eximix frdtis.Qualis ca pa- tri quoqj eius Menogenis coci fui cognome ipofuit Strabonis a fpecie nomen habetis uiciu imicata.Ec Scipioi i fcruo Serapione uidrimarii negociatoris uili macipio Eiufde familix Scipioi poli: Qneu cognome Salutominus dedit.Sicut Spfter Secunda' nus:Reciariu% Paphylius collegio Letuli Si Metelli cofulu.In quo pq ifortue fortui/ tu hoc quoqj fimul cofulu i fcoenaimagine cerni.E diuerib.L. Placus ora tor hyfconi Rubrio cognome ipofuit.Rurfus Curioi patri Burbuleius. Iteq; Mefla/ lx celorio Menogenes pinde hyftriones.Surx qdepcdfulis etia ridbu i loquedo cdtra/ clione lingux di fermdis tumultu no imagine md pifcator qdam in fi cilia reddidit. CafYio Seuero celcbri oratori armefari Mfrmilois obicda fimilitudo efETroianus IVL Antonio ia triuuiro eximios forma pueros alteri i afia trafalpes ut gemi> nos uedidit:tata unitas erat.Pofrcj deide fermones pueijd detecta fraude a furete fcrepi tus Antonio e iter alia magnitudine precii requirere(na ducetis erat mercatus feder tiis) refpodit.uerfutus fgenii magno ob id ipfu fe tati uedidide:quonia no efTet mira fimilitudo £ ullis eode utero editis.Diu erfaijd qde genriu natales ta concordi figura re periritfup omne efTe taxationetadecq? tepeftiua admiraticem ftulinut ille arus mero & cotumelia furens non aliud in cenfu magis 8C in fortuna fua duceret. Quae fit generadi ratio. Ca. XIII. St quaeda priuatim diflbciatio iter fe flerilis. At ubi cu aliis iuxere e gignut.Sicut Auguftus 6i Liuia.Ite aliialiaeq? fbeminas tatu generat:aut ma akernat.Sicut mater duodecies:& Agrippina. Germa/ nici nouies. Aliis flerilis eft iuueta.Aliis femel i uita dat gignere. Quaeda no pferu nc partus.Quales fi quadomedida & cura uicere:focmina fere gignut.Diuus Augudus £ reliqua exeploije raritate neptis fuas nepote uidit genitu quo excedit ano M.Syllanu qui cu aliam optineret pod cofulatu Neronis pricipis fucceflione ueneno eius iterem ptuse. Q_.MeteIlus Macedonicus cu fex liberos reliqueret undecim nepotes reliqt. Nurus uero generofofcp 8t omnes q fe patris appellatioe falutaret.xxvii.In adis Diui Augufti tepori £uenit.xii.cofuiatu eius que.L.Sylla collega ad.iii.idus aprilis geflic Crifpinu Hylan'u ex igenua plebe fefulana cu liberis nouemu quo numeio filiae du x fueruntmepotibus.xxvii. pmepotibus.xxix.neptibus.ix.praeaka popa cum omnibus his in capitolio immolade. Ite de eode multiplicius. Ca. XIIII. Vlier pod quinquagefimu annu no gignittmaforqj pars quadragefimo pro m fluuiu genitale fidit.Na in uiris Mafini/Ia rege pod odogintafex anos gene rade filiu:que Methymathnu appellauerit e.Catone cenioriu cdogefi/ mo exado e filia Salonii clietis fu i. Qua de caufa aliope eius ppago Liciniani funt cognominati: hi Salonianitex quibus V ace fis fuit.Nupcr etia L.VoIufio Satur> nino in urbis praefedura extindo notu e Cornelia eScipionu gente Voluliu Saturni nu qui fuit coful pod.Ixii. anum genuifle.Et ufq? ad lxxv.apud ignobiles uulgaris reperit generatio. Demedruis Ca. XV. Olu aut animal medrualemulier ed. Inde unius utero qs appellarut molas, s Ea ed caro lformis iamma ferri idu & acie refpucs mouet: mefes & uc partustalias loetalis:alias una fenefeenstaliquato aluo citatior excides. Simile qdda & uiris £ uetre gignit qcf uocat fcyron. Sicut Oppido Capitoni prxtorio uiro. Sed nihil facile repitur pfiuuio magis moftrificu. Acefcunt fupuetu muda. Sterilefcut lade fruges. Moriunt ifita. Exurutur germina.& fructus arboru qbus infidere decidut. fulgor alpedu ipfb hebetat .Acies ferri pdringif :ebo/ rifqj nitor.AIuei apu emoriunt .Aes etia ac rubigo prinus corrupit: odorqj dirus aera.Et £ rabie agunt gudato eo canes.arq? lfanabili ueneno morfus infigit. Quin & bituminu fequax alioqn & leta natura i lacu iudxx q uocat afphalrites certo tepore anni fupnatans neqt fibi aueliuad oem cotadii adheres pterq filo qd* cale nixus ifecc rit.Etiam formicis animali minimo £ede fenfu eius feruttabiiciq? gedatas fruges: nec podea repeti.Et hoc taletatumq? oibus tricenis diebus malu £ muliereexidit-& trime ftri fpatio largius.QaibulHa uero faepius mefe :ficut aliqbus unq.Sed tales no gignut Quado haec ed generado ho£ materia germinis e maribus coaguli modo hoc £ fele glo merate. Quod de£de tepore ipfb animatur:corporaturq?. Ergo cum grauidis fiuxit inuaiidi aut non uitales partus eduntunaut faniofi ut audor ed Nigidius. Item de ratione partuum. Ca. XVI* Dem Uc feminae no corrumpi alenti parcujfi ex eode niro rurfus -coceperit arbitratur.Innpfen te autem boc flatu aut delinente conceptus facillime traduntur, Foecunditatis in foeminis progatiua accepimusinur tus.Carpeta coprehela una manu retinere obnoxius cotranitetibus iumentis. Et alia mirifica facere: qux ifculpta moliumeto eius ipedbanf.Ideo M. Varro Ruticellus igt Hercules appellatus; mulu fuu tollebat.Fufms Saluius duo cetenaria pddera pedibg totide manibus:& ducenariaduobus humeris contra fcalas ferebat. Nos quoqj uidi/ mus Athanatu noietfpdigiofte olbetationis quiquagenario thorace plumbeo fdutum Coturnifqj podo calciatu p/ccena fgredi.C.MiJone athleta cu cofbiciflec nemo ueftigio educebat.Malu teneti nemo digytu corrigebanCucurriffe mille centri lx.lbadia:ab athenis lacedemone biduo Philippide magnu erattdonec Camflius cun< for lacedemonius & Philonides Alexadri magni a fytione helyn uno die.miljcccii.iba/ dia cucurrerut.Nuc gdem i circo quofda. clx.paf. tolerare no ignoramus.Nupque Fo teio & Vipfano cof.anos.ix.genitu a meridie ad uefperu.lxxv.M. p.cu curriffe. Cuius rei admiratio ita demu folida pueniettfi gs cogitet ncdbe ac die longiftimu iter uehiculis tribus Tiberiu Nerone emefum feftinatem ad Drufu fratre aegrotate in ger mania i ea fuerut duceta mihpafi De uifu. Ca* XXL Culope acies uel maxfe fide excedetiafuenit exepla.In nuce iclufi iliada Ho o omeri carmen i mebrana feriptu tradidit Cicero id e fuifle g puideret.cxxxv* mihpaf..Huic & nome M. Varro reddidit Strabone uocatu Solitu at punico bello a hlybeo ficilia: pmotorio excute clafTe carthaginifportu nauiudi/ cere.Callicrates ex ebore formicas & alia ta pua fecit aialiatut ptes eiyz a caeteris cerni no poflent.Mermecides qda i eode genere iclaruit.a quo quadriga ex eade materia.g mufea ftegeret aliis,fabricata:& naue g apicula penis abfcdderet.De auditu Ca.XXII V ditus unu exeplu habet mirabile.Proeliuquo fybaris deleta e:eo diequo ge> a ftu erat auditu olympiae. Na cybricas uiftorix Catlorefq; romam g pfica ui> bboria ipio die quo cotingit nutiauere uifus 8£ auditus & numinu fuere pralagia. Exepla patietias* Ca. XXIIL p Atietia e crebra fors calamitatuinumera documeta pepittClariiTi foeininis leaena: meretricis exeplu:q torta no fdicauit Harmodiu & Arillo gitone tyranicidas.ln uiris de ca cu torqueret,peifa e dentibus ipe fdicii i tyrarfos expuit. Memorix exempla* Ca. XXII1L m Emoriaviieceflarium maxime ukx bonum ,cui praecipua fuerit haud facile dictu efbti multis gloria eius adeptis.Cyrus rex oibus f exercitu fuo militib? noxa reddidic.L.Scipio populo ro.Cyneas Pyrrhi regis legatus fenatui & xq ftri ordini romae poliero die q aduenerat.Mithridates duape &.xx.getiu rex toride lin guis iura dixit: p cotione lingulas line interpte affatus.Qirmadas qda in graecia>qu ae qs exegerit uolumina i bibliothecis legetis mo repfentauit.Ars poliremo eius rei fadla di iueea e a Simonide medico cofumata a Metrodoro Sceptio.ut nihil no iifde uerbis redderet auditu.Nec aliud e aeque fragile £ 6C cafus liurias atqj et metus fenties alias pticulatirmalias uniuerfa-Idlus lapide oblitus e litteras tacu. Ex palto te/ dio lapfus matris & affiniii coepit obliuione.Alius aegrotus feruopi et.Sui ueroliofsoblitus Meflala Cominus oratorjtaq? faepe deficere tetat&meditatuiel qe/ to corpore 6C uahdo.Sono quoqj fpente coputat ut inanis mes ubi fit loci» Laus.G.Iulii Caelaris. Ca. XXV 3 Nimi uigore pflantiffimu arbitror.C.Caelare didlatore.Nec uirtute coftatiaqj nuc comemoromcc liiblimitateomniu capace quae cxlo cotinet :led uigore celeritateqj quoda igne uolucre.Scribere & legere limul dictare Si audire folitu accepimus.Epiftalas uero tatape repi qternas pariter librariis diclare:aut fi nihil aliud ageret: feptenis.Ide fignis collatis qnquagies dimicauit.Solus.M.Marccllu trafgreffus q unde qdragies dimicauerat.Na pter ciuiles uidlorias undecies cetu & nonagitaduo milia hominu occila pliis ab eo no qde f gloria pofucrim.Tita etii coadla humani gc neris liuria.Quod ita ee cofclTus e ipfe:bellope ciuiliu ilrage no £ dedo. Vt iullius Po peio magno tribuat todlingetas qdraginta fex naues piratis ademide. Caefari fppriu & peculiare fuit pter ia fupradidla claemetiae ifigne:qu% ad paenitetid oes fupauit* Ide magnanimitatis phibuit exeplu:cui copari n poilit aliud.Spedlacula.il.edita,effufafq? opes aut opepi magnificetia i hac pte enumerare luxuriae f auctis ejlla fuit uera di in eoparabilis fuicli animi fublimitas.Captis apud pharfalia Popeii magni feriniis epillo - lapdiiteruq? apud tapfu Scipionis ea optima cocremalfe fide:atq? no legide. Laus Pompeii magni. Ca. XXVI. u Epe ad decus impii Ro.no folu ad uiri unius ptinet uicToria. Popeii magni ti/ tulos oes triuphofqj hoc i loco nucuparetaecjfo h mo Alexidri magni fulgo re: fed et herculis ppe ac Liberi patris.Igit fiicilia recupatauih primu Syllanus i rcipu blicae ca exories aufpicatus e.Africa uero tota fubadtaA’ i didlione redadla. Magniqj noie fpolio inde capto>eques romanusid qd antea nemo,curru triuphali reuedlus efh 6i liari ad folis occafutralgrellus excitatis i pyreneo tropheis oppida ccHgeta.lxxvi.ab alpibus ad fines hifpaniae ulterioris i ditione redadta uicloriae fuae afcriplit: & maiore aio Sertoriu domuit:belloqj ciuili,qd oia cocutiebat externaptticlo.itepd triumphales currus eques Ro.fduxit.Toties impator anreq miles.Pollea ad tota deinde fo lis ortus miffus hos rettulit patriae titulos/nore facris certaminibus uincetiu.Neqj.n* ipli cdronaiqfcd patrias fuas coronat.Hos ergo honores urbi tribuit i delubro Miner/ uac,qd ex manubiis dicabat.Cn.Popeius magnus impator bello .xxx. annope cofcdlo fufis/ugatis,occifis i deditione acceptis hominu ceries uicies lemel oclu agita tribus mi libus.Depredis aut captis nauibus.d.cccxlvi.Oppiclis caflellis mille qngentis.xxxviii. in fide receptis .Terris a maeotis lacu ad rubru mare fubadlis uotu merito Mfneruae* Hoc e breuiariu eius ab oriece.Triuphi uero que duxit ad.iii.KabocTo.M.Meflala.M* Pifone conf.pfatio haec fuit.Cu ora maritima a pdonibus IiberalTet:& impiu maris po/ pulo Ro.rellituidet ex afia*.p6to:armenia:paphlagonia:cappadocia:ciliciat fyria: fcy/ this:iudxis:albanis hiberia ifula: fup haec d regibus Mithridate arqj Tigrane triuphauit. Suma fumapi i illo gloria fuit:ut ipfe i cotione dixit: cu de rebus fuis dififereret Alii ultimi medii patriae reddidilfe. Si quis c cotrario fimili modo uelit percenfere Casfaris res qufmaior illo apparuit: totu profer cito tcxrafc orbe enumeret :q> ffinitu efle coueniet. Laus Catonis primi Ca.XXVII. Aeteris uirtuiu generibus uarid& multi fuere proftates.Cato primus portise c getis tres fumas i homfe res proxitiTTe exifhmatus ercptimus orattor:p<^tim9 ipatortoptimus fenator. Quomihi ofa et fi no prius attame clarius f uifie in Sipione Aemiliano uidet .Depto proterea odio: quo Cato laborauit. Itacg fit Catonis quater 6L budragies cam dixifte: nec queq fepius polluJatu: & fep abfblutu. Ite de fortitudfe. Ca. XXVI1L Ortitudo i quo maxfe extiterit fmefo qItionis e.Vtiqj fi recipiat poetica fa/ f Ennius T.Ceciliu Teucru fratreq? eius procipue miratus pro pter cos fextu anale adiecit.LtSicinius Detatustqui tribunus plebis fuit* Sp* Tarpeio. A. Thermo con.haud multo poft exactos reges fnumerofiffima fuffragia het ceties uicies procliatustocies ex puocacioe u icTor: xl v, ci catri cibus aducrfo corpore i fi/ gnis nulla f tergo.Itc Ipolia coepit, xxxiiii. Donatus haflis puris duodeuigfti.Phaleris. Xxv.Torqbus tribus &.lxxx.Armilis clx.Coronis.xxxvi.Ciuicis.xiiii.Aureis ccfto* JVIu ralibus tribus.Obfidionali una.Fifco oris x.Captiuis.xx.milibus Imperatores noue ipfius maxfe opa triuphates fecurus. Proterea quod optimu f opibus eius reor uno ex dutibus.T.Romulo ex cofufatu ad populu couicto male acfti fperii rei militaris * Ha/ ud minora foret Malii Capitolini decora: ni pdidiflet illa exitu uito ate xxii: anes bi/ na coeperat ipolia. Primus omniu eques corona murale acceperat, vi. cinicas. xxxvii. dona.xxxiii. cicatrices aduerfo corpore exceperat.P.Seruiliii magiitru eqtum feruaue ranipfeuulneratus humeru ac femur.Sup oia Capitoliu fuwaq; rei eofolus a gallis feruauerattfi no regno fuo funt i his qde uirtutis opa magna fed maio ra fortuna. M.Sergio ut eqde arbitror nemo queq hofum iure protulerit: licet ,pne/ pos Catilina gratia noiderogarit.Secudo itipedio dextra manu pdidit.Sripendiis duo bus ter 8t uicies unlneratus e:ob id neutra manu neutro pede fatis utilis uno tatum feruo plurimis poitea {bipediis debilis miles .Bis ab Hanibale captus.Ncqj cnf cu quo libet hofte res fuit.Bis eius pTugus.xx.tmcfibus nullo no die i eathenis aut cdpedibus cuftoditus .Siniitra manu fola quater pugnauit:duobus eqs ifidete eo fuf foffis.Dextra fibi fecit ferrea:eaqj religata proeliatus.Cremona obfidide exemit placen tia tutatus e. D uodena caftra hoiliu f gallia coepit.Quo ofa exoroeeius apparet ha bita cu i protono iacris arceret a colegiis ut debilis. Quos hic coronaru aceruos con ftrudhirus hoftemutato?Etenfplurimu refert fquo cuiufq? uirtus tepora inciderit Quas trebia ticinufq? aut trafimenus ciuicas coronas dedere canis corona me rita l unde fugifle uirtutis fumu opus fuirCoteri qTedto uicTors hofum fuere.Sergi/ us uicit et glorio qs poflit agere delectu p tot diicipliapz ghra & tan ta rei*! uarietateinifi forte Homero uate groco nullu faliciore extiriife couefc fiue opis fortuna fiue materia oftimet ♦ Diuer/o laudes plurimoj*!. Ca. XXIX. 1 aq? Alexader magnus (etenf ffignibus iudiciis optfe citraq? fuidia ta fupba i cefurapagite)fterlpolfa Darii p£a$i regis ferinio capto q? erat auro gemilqj ac margaritis prociofum uarios eius ufus amicis dcmoftranti bus:quadotedebatungueti bellatore 6C militia fordidu.fmo Hercule inqt Ho meri cuilodio det. ut prociofillimu huani anmi opus q maxfe diuiti ope feruaret Ide Pindari uatis familia: penatibufep Iufht parci: cu thebas raperet. Arifootelis philo fophi patria con didit: tan teq? reyi claritati ta benignu teflimomu mifcuit Archilochi poeto interfectores ApolIoarguitdelphis.Sophocle tragici cothurniprfcipc defuebu fopelire Liber pater iulTitoblidetibus moenia lacedemoiis: Lpfadro eope rege iqete fopi us admonito ut pateret humari delicias fuas. Reqfiuit rex qui fupremu die athenis cbilTet;nec difficluter ex iis quo deus fignificalTec icellexict funeri dedit* DePlatone Ennio V irgilio.M. Varroe &»M.Ciceroe. Ca. XXX. p Latoi fapietiae antifiiti Dionyfius tyranus,alias fxuitix, (iipbiacqj na tus, metata naue mifitobuia.Ipfe qdrigis albis egrediete £ littore excepit. Vigui valetis una orationeIfbcraresuedidit.Aefchinesathenielisiumusorator, cu accufationqqfuerat ufus rhodflegilXetlegit & defefione Demoftheistob q ! illud depulfus fuerat exiliu.Mi ratib9c£»tu magis fuifle miraturos>dixit:fi ipfu orate au diuillet: calamitati teftis £ges fa dtus inimici.T ucydide fpatore atheniefes £ exiliu egere: ccditore reuocauer eleqn tia mirati cui9 uirtute danauerat.Magnu & menadro £ comico locco teftimoniu regu aegypti 6C macedoniae cotigit. clade & p legatos petito.Mai9ex ipo,regias fortunas piata cofcietia. Perhibuere 8C romai ,p ceres et exteris teftimoia.Cn.Popeius cofecto mithridatico bello itraturus.Pofidonii lapientia clare domu/ores petiti de more a lictore uetuit 8C fafces lictorios ianuae fubmifit is:cui fe ories,occide(q? fubmife rat.Cato celbrius £ illa nobili triu fapietiae ab athenis legatioe audito carneade: qprimu legatos eos cefuit dimittedos:qm illo uiro argumetate qd ueri cflet haud faci/ Je difeerni poffet .Quata moijd comutatio.Ille femp alioqn exitiali appellans noie uni uerfos ex italia pelledos cefuit grsecos. At pnepos eius uticefis cato unu ex tribunatu militu philofophu: ex cypria legatioe deportauit.Eadeq; ligua ex duobus catoni bus £ illo abiecified hoc £portaffe memorabile.S^& nfoiji gloria pcefeamus.Prior Afri canus. Qy Ennii ftatua lepulchro fuo iponi illud nome,imo uero ipoliu ex tertia orbis pte raptu £ cinere fupmo cu poetas titulo legi.Diuus Augu.carmia Vir gilii cremari cotra teftamcti eius uerecudia uetuit.Maiuiq? ita uati teftimoniu cotigic q fi ipefua carmia pbauiifet.M. Varrois i bibliotheca,quas prima £ orbe ab Afinio PoE lioede manubiis publicata romas: & unius uiuetis pofica imago e: haud minore (ut qde reor ) gloria pricipe oratore & ciue,ex illa tuc uni hac co rona dateiq cu eide magnus Popeius pyraticho ex belfo nauale dedit. Innumerabilia deinde fut exepla romana fi pfeq libeat.cu plures una ges i qcuqj ghre eximios tulerit q eseterx terrae. S3 quo fl: te.M.Tuli piaculo taceaJquo ue maxie excelletc liignipdice/ quo uniuerfi illius getis apliffimo teltimoio:& tota uita tua ad co/ fulatu tatu opibus electus?Te dicere lege agraria hoc e alimeta fua abdicauerut tribp. Te fuadete rofeio theatralis fedidtiois audtori leges ignouerut :notata% fe fedes igno/ miae diferimie aequo a£o tulerut.Te orante liberos honores petere puduit* Tuu Catilina fuit igeiu.Tu.M.Antoniu pfcriplilti.Salue prmus hoium pares patrias appellate.Primus i toga truphudiguaeq? laurea merite: facudiae pares seque ut di dator Casfar hoftis quoda tuus de te fcripfuomniu lauream ade - pte maiore .Quato plus e ingenii romani terminos £ tantu q imperii. De morum maicftate. Ca. XXXL Eliqs animi bonis pnEftitere & apud extero mortales fapietiatob id Cati Cor- r culi apud romanos:cognominati. Apud graecos Socrates oraculo apollinis Phytii praelatus cu g Entium i toto orbe pflantiffima una omni uirtute hau d dubie romana cxti> tit.Foelicitas cui pcipua fuerit homini no e humani iudicii. cu pfperitatem ipfam alius alio mo 3i fuopte igenio q% termiec.Si uepe facere iudiciu uolu/ mus ac repudiata omni fortunae ambirioe decernere: mortaliu nemo e foelix. Abunde igit atqj idulgenter fortuna decidit cu eo q iure dici 116 infoelix pot.Qqippe u t alia n fit certe ne lacefcat fortuna metus e.Quo femel recepto folida foelicitas no eft.Quid;q> nemo mortaliu oibus horis fapituitinacp falfu hocA no a uate dictu qplurimi iudicet sVana ad circufcribeda feipfa ingeniofa:coputat tnore thraciac getis>qux calculos colore diftindos ,p experimeto cuiufqj diei i urna codit:ac fupremo die fepa/ tos dinumerat:atqj ita de uno quoqj q? ille calculi cadore illo laudatuf dies origine mali habuit?Quamultos accepta afflixere imperia ?Quamul tos bona per didere:& ultimis merfere fuppliciis?Ifla nimipe bona:fi cui iter illa hora i gaudio fuit* Ita e pfectoalius de alio iudicat dies:& tn fupmus de oibus* loqj nullis credendii efb* Q_uid q> bona malis paria no fut etia pari numero?Nec laetitia ullo minimo moerore pefanda.Heu uana & imprudes diligetia.Numerus diept coputat ubi quaerit podus De foel icitate foeminae. Ca. X LI. u Na foeminap: in 01 acuo Lapido lacedaemonia refert:qux regis filia:regis uxor regis mater fuit* Vna Berenice:quae filia foror mater Olympionica^. Vna fa/ milia Curionu:in q tres cotinua ferie oratores extiterut.Vna q tres cotinui pricipes fenatus. M. Fabius Ambuftus: Fabius Rutilanus filius:Q_.F. Gurges nepos Varia exempla fortuna* Ca, XL1L c Aetera exepla fortuna: uariatis innumera funt*Etenim qua: facit magna gau dia nifi ex malis ?aut quae mala fmenfa ni fi ex ingentibus gaudiir* Debis Ca* XLIIL f Eruauit pfcriptu a Sylla.M.Fiduftiu fenatoreannis*xxxvi.Sed ite$i rpfcriptus fupftes Syllae uixit ufq? ad Antoniu.Colhat nulla alia de ca ab eo q qa pfcriptus fuifTet.Triuphare.P.Veadm dephtis uoluit qdefolu:fed eunde in triupho afculano.Cn.Popeii Strabonis duxit Maflurius auefbor e bis in triupho duclu.Cicero mulione caflrenfe fuffaraneu fuifle. Plurimi iuuenta inopem in caliga militari tollera(Te*Fuit & Balbus Cornelius maior ciifuhfed accufatus atqj de iure uir gape in euiudice in exilium mifTus*Primus atq; etia i oceano ufus illo honore que maiores latio quoqj negauerut.Eft &*L.Fuluius inter infignia ex em/ pia rebellantiu confuhcode quoqi honore cu trafiffet exornatus ccfefbm a populo.ro.q folus eode anno quo fuerat hortis romac triuphauit.ex coful fuerat* Viius hominu ad hoc acui foelicis fibi cognome arteruauit.L* Sylla ciuili ncpe fanguine ac patria: oppugnande adoptatus A qbufda foelicitads lducrtus argumeris q> pfcvibece tot milia ciuiu ac trucidare potuirtet.O parua interptatio & futuro tprc lfaelrx.No melioris fortis tuc fuere miferemur hodiertu Sylla nemo no oderit? Age no exitus uitx eius omniu pfcriptoru ab illo calamitate crudelior fuit.ero dente fe ipfo corpore St fupplicia fibi gignete:quod ut dirtimulauerit & fupmo fono cius cui fmortuus quodamodo ert: credamus ab uno illo inuidiam gloria uicTa. Hoc tamen nempe foelicitati fuaedeffuirte confefTus ert q? capitoliu non dedicauiffet* Metellus in ea oratione qua habuit in fupremis laudibus patris fui* L* Metelli pont*. bis cdfulistdicrtatoris magiftri equitu.Qjiindecmiri agris dandis qui primus elepha/ tos primo punico bello duxi in triupho fcriptu reliquit.Dece maximas resoptimafq; i qbufqj quacredis lapietes aetate exigeret:cofumaHTe eu.Voluifife enf primariubellatorc c re*(3ptimu oratore.Fortiflimu impatorem*Aufpicio fuo maximas res geriJVIaximo honore uti;fu*na lapk efiTe.fummu fenatore heri*Pecunia magna bono mo inuenire* Multos lyberos reh'quere:& clariflimu i duitate efle.Harc cotigiffe ei:nec ulli alii pcfl romd codita.Logu e refellere Si fupuacuutabude uno cdu refutate* Siqde is Metellus orba luminib9 exegit leneffa anullis icedio cu palladiu rapet ex xde uefbc memorabi/ li ca:fcd euetu mifero*Quo fit ut ifoelix qde dici no deattfoelix tame effe no poftit.Tri buit ei po.ro.quod nuq ulli alii ab codito aeuo ut quoties i fenatu iret: curru ueheret ad curia,magnu 61 fublfe fed p oculis datu* De altero Metello*Ca XLII1L' Vius quoqj Metelli q illa de patre dixerat filius iter rara fcelicitatis hua/ h nx exepla numerat *Na praeter honores apliffios cognomeq? macedoniae a qt tuor filiis illatus e rogo:uno praetore.* tribus c6fufaribc:duobus triuphalibus uno ceforio. quae fingula quoq; paucis cotigere.In ipfo tn fiore dignitatis fuxab ca tinio Labeone cui cognome fuit Macerionittribuno plebistque e fenatu cenlbr eiece rat reuertes e capo meridiano tepore uacuo foro Si capitolio ad tarpeiu raptus ut prae cipitaret couolate qda ta numerola illa cohorte qux patre eu appellabat*Sed ut necef fe erat f fubito tarde Si taq f exeqas cu refiftedi facroq? faclu repelledi ius no effet :uir> tutis fuae opera Si cefura piturus: aegre tribuno q ftercederet repto a limine ipfo mor/ tis reuocatus alieno beneficio poftea uixit.Bonis ide etia cofecratis a danatu fuo tanq payi effet fauciu certe p aures laguinis poena exaffca efle. Equide Si Africani Aemiliam' inimicu fuifTe iter calamitates duxerim ipfo tefte Macedonico*Si quide liberis dixit Ate filii celebrate exeqas nuq ciuis maioris funus uidebitis* Et hoc dicebat iam balearicis Si creticis diadematis ia Macedonicus ipfe.uepd ut illa fola iniu ria aeffcimet :quis huc iure foelice dixerit periclitatu ad libidine inimici? Nec africano falte perire: quos hoftes uicifTe tari fuit!aut quos no honores currufq? illa fu a uiole tia fortuna retroegit p media urbe celore tradfo.Etenf fola hxc moriedi ro fuerat tra flo i capitoliu illo in quod triuphas ipfe deopi exuuiis ne captiuos quide fic traxerat* Maius hoc fcelus foelicitate cofecuta facflu e periclitato macedrnico uel funus tatum ac tale pderen quo a triuphalibus liberis portaret in rogu uelut exequiis quoqj triu/ phans.NulIa e pfedofolida foelicitas:qua cotumelia ulla uitae rupitmedu tata.Quod fuperefl nefcio maior glorias an idignationi dolor accedatuter tot Metellos ta fcelera ta Catinii audacia femp fuifTe fulta* DeDiuo Auguilo* Ca* XLV* NDiuo quoq; Auguilo que uniuerfamortalitas I hac cefura nucupatdi di i ligeter aefhmetur cuncTatmagna fortis humana: repientur uolumina. Re/ pulla i magillerio requitu apud auunculu:& cotra uolutate eius praelatus Lepidus* Profcriptionis inuidia i collega.Coilegiu in triuuiratu pefTimope ciuiu: nec cequa falte portionetfed praegraui Antonio.Philippefi proelio morbo:fuga & triduo i palude latebras aegroti* Et ut fatetur Agrippa di Moecenas aq fubter cute fufa.Turgi da larera.Naufragia ficula:Et alia ibi quoq; i fpel uca occultatio .Ia in nauali fuga ur gete hoiliu manu preces Proculeio mortis admotae Cura perufinae cotetionis.Sol ro tudo martis addacnpanoniciq? belli* Ruinae potis,Tot feditioes militu ♦ Tot ancipi morbi corporis.Sufpedta Marcelli uota*Pudeda Agrippae ablegatio.Toties petita inii diis uitaAncufatx mortesdufhifq? no tatu orbitate triiles. Adulteriu filiae* Ec cofilia patricidxpala fadta. Contumeliofuspriuigni Neronis fecelTus ♦ Aliud neptis adulteriu*!ucfa deIde tot mala*Inopia ilipedii*Rebellio illyrici.Seruitiopi dele&us.Iu/ uetutis penuria. Peflileda urbis.Fames fitifq; italiae*Deilinatio expiradi.Et quatridui inedia maior pars mortis i corpus recepta.Iuxta haec uariana clades:# maieflatis eius foeda lugillatio.Abdicatio poftumi Agrippae poft adoptione* Defid eriu pofl relegatio/ ne.Inde fufpitio i Fabimarchanoruq? pditione*Hfc uxoris 6i Tyberii cogitationes fu/ pma eius cura.In fuma deus ille cxluq; nefcio adept? magis an meritus hxrede hoftis iux filio excelTit. Quos beatiflimos dii iudicauerut. Ca* XLVI f Ybeunt in hac reputatione delphica oracula uelut ad caftiganda hominu ua/ nitate a deo emifla.Duo fimt hxc.Phedium feficiflimu qui p patya occuhn 'f fer» Itepe a Gige rege tuc ampliflimo cerrapi cofultu Aglau Prophodiu ce fceliciere. Se/ nior hic i anguftiflimo archadix paruu fed anuis fufficiens pdiu colebar: nuq ex eo egreflus.Atqj ure uirx genere manifeflu c: minima cupidineminimu i uita mali expertus* Que uiuenteutdeu coli iuflerunt* Ca. XLVII* c Onfecratus e uiuus fentie/qj oraculi eiufde iuiTuySi Iouis fumi afhpulatu Eutimus poeta femp olympix femel uicflus. Patria ei Iocri in tialia.lbi imagine eius ee:& olympix altera eade die tadra fulmie*Callimachu,utnihiI aliud mi ratu uideotad euq; iuflifle facrificarhqd & uiuo fadhtacu & mortuotnihilqj adeo mips aliud q hoc placuiffe diis* De fpatiis uitx logiflimis. Ca XLV111* d E fparioatqj loginqtate uitx hominuno locope mo fitus.ueip exempla ac lua cuiq; fors nafcedi icertu fecere:Heficdus q primus de hoc aliq p didit fabulofe ( ut reor) multa de hominu xuo referes cornici noue ncftxas attribuit xrates. Qua/ druplu eius ceruis.Id triplicatu coruis*Et reliq fabulofius i phoenice ac nymphis. Ana creon poeta Argatonio regi. cl. tribuit anos.Cynirx aplius Aegimio ducctos.Theopopus Epimenidi Gnolio.clvii.Hellanicus quofdam i xtolia cpiope getis ducctos explere.Cui aftipulat Damiates memoras Pidloreu ex iis pcipuu corpore uiribufq; etia trecetis uixifle.Ephodorus arcadu reges trecetis anis. Alexander & Cornelius Didone qda i illyrico qngetis uixifle.Xenopho Impetri pulutinicpd iiu/ lx rege odfingetistatqj ut parce meritus e filiu eius fexcetis.Qux oia ffcitia ac/ ciderut.Annu.n.alii xftate unu hycme.Alii qdripartitis tprib9 ficutarcades:quopi anni rrimeftres fuere.Quida Iunx fenio ut xgyptiu Itaq^apdJ eos aliq & lingula milii ann ope uixifle pdut.Sed ut ad cofefla trafeamus: Argatoniu ga/ ditanum octoginta annis regnafle prope certum eft.Putant quadragefimo ctxpifle Malmiflam. xl. annis regnafle fdubitatu e.Gorgia ficui u cetu ocflo Maximus fexagltatribus annis augur fuir.M.Perpena & nup.L* Volufius Saturnin? omniu quos i cofulatu fentetia rogauerat fupflites fiiere.Perpena feptcm reliqt ex iis quos celor legerat.Vixit anos nonagftaocflo.Qua i re & illud adnotare fuccurritumix oio qnqueniu fuifle quo fenator nullus moriret .Cu flaccus Si Alpinus cefores luftru codidere u% ad pximos cefores ab anno urbis qngetefimo feptuagefimonono.M.Va lerius Coruinus cetu annos ipleuit.Cuius iter primu 6i fextu cofuiatu.xlvi.anni fuere Ide fella curuli femel ac uicies fedit:quotics nemo alius. Aequauit eius uitx Ipatiu Me tellus Pontifex.Et ex foeminis Liuia Rutilii nonagita fepte anos exccflit.StatiliaClaii dio pricipe ex nobili domo nonagitanoue.Terentia Ciceronis.cvii.Clodia Gfeli. cxv* Hxc quid e etia enixa quindecies.Luceiamima centu annis in fcena pronutiauit Va/ Ier . Copiola Emboliaria reducflaeflin fcxna fy 'te Diui Augufti uotiuis annum centdimuquartum ages. Qux prcducfa fuerat ■p ocinio a.M.Popeio xdili plebis.C.Mario.Cn.Carbone conf.ah annos nonaginta unum.Et a magno Pompeio magni theatri dedicatioe anus p miraculo reducfla. Sa/ mullam quocp centu dece annis uixifle auctor efl: Afconius Pcdianus. Minus miror Stephanione qui primus togatus faltare inftituit urri% fecularibns ludis faltaflc: SC Diui Augulti 8C quos Claudius Cxlar confulatu fuo quarto fecit: quando fexaginta tues non amplius anni interfuere:qq SC poftea diu uixerit. In tmoli montis cacumine quod uocat tempfin.ci.annis uiuere Mutianus au (flor e. 7otide annes item ccnfum Claudii Cxfaris cenfura.T* Fullonium bonomefem: collatis cenfibus quos ante detulerat: uitxqp argumentis (etenim id curxpricipi erat)ue^apparuit. De uarietate nafcedi* Ca* XLIX* Ofcere uidetur locus ipfe fyderabs fcientix fentetiam.Epigenes.cxxii.anncs p impleri negauit excedi centu fepcedecim.Durat 6i ea rofquam Petofyris ac Necepfos tradiderunt! & trimorion "appellant atrium lignorum portio/ ne: qua poflfe in italix tractu. cxxvi. annos uitx contingere apparet. Negau ere illi quemq nonaginta partiu exortiuam menfuram quod anaphoras uocat tranfgredi: & has ipfas incidi occurfu maleficioru etia radiis copi folifq?. Rurfus Aelcula pii fentetia fecuti:q flatuta uitx fpatiaa ftellis accipi dicit.Sed qtu primu tribuat in/ certu eft.Rara aute efTe dic ut longiora tempora: quadcqdc memetis horaei iiignibus Iunx diepz ue fepte atqj xxiiii. qux nccfie ac die obferuant ingens turba nafcatunfca fili lege occiduatqua climacftaras appellannon fere ita genitis qnquagefimu/ quartu.anu excedentibus. Primu ergo artis ipfiusincdftatia declarat cj icerta res fit* Accedut experimeta & exepla recentiflimi cenfustque intra quadrieniu imperatores Cxfares Velpafiani pacer filiulq? cenfores egerunt.Nec funt omnia uafaria excutieda* Medix tdtu panis inter apeninu. mote paduq? ponemus exepla.Centu uiginti natos annos parmx tres edidere.Brixelli unu.cxx v. Parmx duos.pxx.Placetix unu. cxxxi. Fauetix una muliere.cxxxii.Bononix.L.Teretiu Marci filiu. Arimini uero M. Apo/ mii. C.&.L.Tertula.cxxxvii.Citra placetiain collibus oppidu elb uelleiaciuu quo. cx* natos anos fex detuIere.Quattuor centenos uicenos. Vnum.cl.M. Mutius M. filius Galerius foclix ac ne pluribus moremur in re cofeffa i regioe italix cxfiraua centenum ccnfi funt homies liiff.Cetenu denu homines.lvii.Cetenu uicenu quinu homies duo.Centenu tricenu homines qttuor.Cetenii tricenu quinu aut fepteriu totidc. Ce/ tenum quadragenu holes tres. Alia mortalitatis co flat ia. Homerus eade necte natos Hectore & Polydamanra tradit ti diuerfx fortis uiros.C.Mario.C. Carboneumcof.ad v.Chalen.iunias M.Celius Rufius & Cornelius Lucinius Caluus eade die. geniti fut oratores quide abo. fed tamen difpari euentu, Hoc etiam iifdem horis nafcentibus in roto mudo quitidie euenitipariterq? domini ac ferui gignutunrcges 61 inops. In morbis uaria exempla. Ca: .L p Vblius Cornelius Ruffus q coful cu Manio Curio fuigdormies uifum amifitteu idfibi accidere ioniaret.E diuerio phalereus ia tu deploratus a medicis uomicx morbo:cu morte i acie quaereret uulnerato pettore medicina iuenit ex holte Q_.Fabius Maxius conf.apud flume ifara proelio comiiTo ad uer fusali obi ogu rege aruernoruqj getes ad.vi.idus auguilas.cxxx.pduelliu exfis febri qrtana liberatus em acie Incertu ac fragile nimiis e hoc munus naturae qcqd dat nobis. Malignu uero& breuei iis etia qbus largiflime cdtingit:uniucrfii utiq? xui tepus ftuentibus.Quid cp aeftimatide nocfiurnx qetis dimidio qfq; fpatio uitx fux uiuiripars aequa morti fimi/ lis exigit «aut poenae nifi codgit qes.Nec reputat ifdtix amfg fefu caretmec fenecTx i poena uiuacis.Tot genera:tot morbi:tot metus:tot curae;toties iuocata mor te ut nullu frequetius fit uotu .Natura uero nihil hoibus breuitate uitx prxftitit me lius.Hebefcut fefus.Mebra torquet. Prxmorit uilusauditus: inceiTus:dentes etia ac filrumeta:& tamen uitx hoc tepus anunerat .Ergo p miraculo id folitariu reperit exeplu.Xenophilu muficu cetum & quinqj annis uixiile fine ullo corporis in cdmodo. At hercule reliquis onibus per lingulas ptes qualiter nullis aliis animalibustcertis peftifer calor remeat horis:aut rigortneque horis motfed & diebus nochbufque trinisquadrinis ue,etiam toto anno: A tq? etiam morbus efl aliquis per lapiendam mori.Morbis enim quocp quafdam leges natura impofuit. Quadrini cir/ cuitus febrem nunq brumanunq hybernis menfibus incipere:Quofdam poft lexa/ gefimum uitx fpatium non accedere. Alios pubertate deponita fbeminis prxeipue. Senes minime fentire peftilentiam.Namqj uniuerfis gentibus ingruunt morbis gc/ neratim modo feruitiis:modo procerum ordinialiolq? per gradus ♦ Qjia in re obfer/ uatum in meridianis partibus ad occafum lolis peftilendam femper ire .Nec unq fere aliter fieri nifi hyeme:nec ut ternos excedat menfes* De figrus mortis. < Ca, L h i Arn ligna laecaliapn furoris morbo rifu,Sapientix uero,xgricu dine fimbria/ rum curam St llragulx ueftis plicaturas, A fono morientium negleclum p/ grandis humoris e corpore efduuiurmin oculorum quidem St narium af/ pe& u. indubitata maxime:etiam fupino affiduo cubitu.V inaequali aut formi/ cante percuflfu,Et alia quoq? Hippocrati principi medicinxobferuata funt. Et cum tnumerabiiia lint mortis ligna:lalutis fecuritatifqj nulla funt.Quippe cum cenforius Cato ad filium de ualitudinis quoq? obferuatione ut ex oraculo aliquo pdiderit feni/ lem iuuenta praematurae mortis eflfe fignum,Morbose uero tam infinita dl multitu/ do ut Pherecides Syrius copia ferpentiu ex corpore eius erupente expirauerit.Quibuf/ dam ppetua febris dl ut,C*Moecenati.Eide trienio liipremo nullo horae momcro co/ rigit fomnus. Antipater lydonius poeta omnibus annis uno die natali tantum cerri/ piebatur febre.& eo confumptus dl fatis longa fenccla. De his qui elati reuixerunt, Ca, LIL a Viola confularis in rogo reuixit,Et quoniam non fubueniri non potuerat pualente filama uiuus crematus efLSimilis ca in,L.Lamia prxtorio uiro tra/ ditur.Na Celiuin Tuberone ptura funcffu a rogo relatum IVlclIala Ruffus St pleriq? tradunt.Haec effc coditio mortalium. Ad has St eiulmodi occaliones fer cunae gi gnimunuti dc homine ne forte morti quide debeat credi,Reperimus inter exepla Her motinii Clazomeni aiam relidto corpore errare folita:uagaq? e longinquo multa annu riare:qux nifi a praefenti nofei no pofifent: corpore interim femianimitdonec cremato co inimici qui Cataridae uocabant >remeanti anima: uelut uagina ademerint, Ariflei etiam uilam euolantem ex ore in proconefo corui effigie, magna quaeritur fabu Iofitate:quam equidem St in gn ofio Epimenide fimili modo accipio,Puerum ad tu St itinere felium in fpecu feptem St quinquaginta dormiife annis*.rerum faciem muta/ tioneq? mirantem uelut poliero experredlum die.Hic pari numero diepz lenio ingrue re: ut tamen in feptimum St quinquagefimum atq? centelimu uitx duraret annu, Foe minarum fexus huic malo uidet maxime oportunus conuerlione uulux*.qux fi cor rigat fpiritus retlituitur.Huc pertinet nobile illud apud grxeos uolumen Heracl/dis feptem diebus foeminx exanimis ad uitam reuocatx, Varro queq? audior efl uiginti uiris agros diuidentibus capux quenda qui efferretur feretro domum remeaffe pedi/ bus.Hoc idem aquini accidilTe.Romx quocp Corfidium materterx fux maritu fune/ re locato reuixiffe.& locatorem funeris ab eo elatum, Adiecit miracula qux tora indi/ calle conueniat,E duobus fratribus equeflris ordinis Corfidio maiori accidille ut ui/ detur expiraffo.apertoq? teflamento recitatum hxredem minorem funeri inftituille, Interim eum qui uidebatur extindlus plaudendo concinuifle mylleria: St narra (Te a fratre fe uenilTe.Comendatam fibi fiham ab eo,Demonllratu prxterea quo in loco de fodillet auru nullo confcio:& rogalTe ut iis funeribus qux compalfet efferretur. Hoc eo narrante fratris domellici prope anuntiauere exanimatu illu:& aurum ubi dixerat repertum efLPlena prxterea uita e(l his uaticiniis: led non conferenda: cum fxpius falfa fint,Sicut ingenti exeplo docebimus.Bello ficulo Gabienus Cxfaris claffiu fortifi fimus captus a Sex.Popeio iuffu eius incifa ceruice St uix cohxrente iacuit in littore tota die. Deide cu aduefpaui(Tet:cu gemitu pcibu% cogregata multitudine petiit uri Popeius ad fe ueniret:autalique ex caris mitteret.Se aut ab i feris remilTu:habercq; qd' nudaret, Mifit plures Popeius ex amicistqbus Gabienus dixit:Inferis diis placere Pd/ peii cas St ptes pias.Proinde euentu futuque optaret:hoc fe nutiare iulfum, Argu/ mentu foreueritatis q> padlis mandatis protinus expiraturus efTet.Idqj ita euenit.Pcff fepulturam quoqj exempla funt:nifi cj naturx opa nd pdigiofa conleclamur. De mortibus repentinis, Ca, LUI, N primis aurem uifa miraculo funt atq? frequentia mortes rcpentinxHxc i eft fumma uitx foelicitastquam efTe naturalem docebimus.Plurimas prodi dic Verius.Nos cum deieclumoduferuabimus.Gaudio obiere prseter Chi quo diximus,Sophoclest& Dionyfivs ficilix tyranus uterq? accepto tragicae uictorix nuntio.Mater pugna illa cannenii' filio f columi uifo cotra falfum nuntiu Pudore Diodorus fapietix dialeticx profeflbr luforia qua: Ilion e no protinus ad fter/ rogationes Stilbonis didoluta.Nullis euidetibus caufis obiVcere dum calciant matu> tino duo Cxfares Prxtor,& praetura populiro.fudtus didtatoris Cadaris pater.Hic pi/ fis exanimatusiille romx.Q^.Fabius maximus i confulatu fuo pridie.Chalen.ianua. In cuius locii. M.Orellius horaig confulatu petiit Jte,C*Vlcatius Gur/ ges fenator.Omcs adeo fani atq? tempefliui ut de progrediendo cogitarent.Qu. Ac/ milius Lepidus iam egrediens incudo pollice limini cubicuIi.C. Aufidius cum egref fus in fenatum iret offenfo pede in comitio.Legatus quoq* qui cam i fenatu magna cum admiratione oraueratiin limine curiae protinus expirauit progredi uo/ lens.Cn.Bebius Pamphilus praefectura & ipfe funcflus cum a puero quaefifTet horas* A.Pompeius in capirolio cum deos fal utafTet.M.Iuuentius Thalna conf.cu facrifica ret.C.Seruilfus Panfa cu flarer in foro ad tabernam hora diei fecuda: in P.Panfa fra/ trem innixus.Bebius Iudex dum uadimonium differri iubet.M.Terentius Corax du tabellas fcribit in foro.Necnon & proximo anno dum confulari uiro in aurem dicit eques romanus ante Apolline eboreum qui efl in foro Augufti.Super omnes C. Iu Ii us medicus dum inungit fpecillu p oculum trahens.A.Manlius Torquatus confula < ris cu i coena' placentam appeteret.L.Dutius medicus Valla dum mulfipotione hau rit.Ap.Saufeius cu a balneo reuerfus mulfum bibifletjouumq? forberet.P. Quintius Scapula cu apud Aquiiiu Gallu oxnaret, Decimus Saufeius Scriba cu domi fux pra deret.Cornelius Gallus praetorius &.Q.Heterius eques ro. in Venere objfe. Et quos noflra adnotauit xtasduo xqueftris ordinis in aede Pantomimo Mythico tu forma prxcellete.Operofiffma rame fecuritas mortis f M.Ofilio Hylaro ab atiqs traditur co media.pt hiflrione:cu populo admodu placuiffet natali die fuotcouiuiuq? haberet edi ta coena calida potione in pultario popofarifimulq? pfonam eius diei accepta intues coronam e capite fuo in eam trariftuhritali habitu riges nullo fentiente:donec accu bantiu proximus tepefeere potione amoneret.Hxc foclicia exepla:at contra miferiaig mumera.L.Domitius clariflime gentis apud maflilia uidlus: corfini captus ab ecde Cxfare ueneno poto propter tediu u itx:pol}q biberat.omi opere ut uiueret anxius’e Inuenit in actis” Foelicis Ru ffei aurigae iam igne illato in rogu eius unu e fauctibus iecifTe fefe.Friuolu dictu ne hoc gloriae artificis daret: ad ucrfjs fludiis copia cdope cor ruptu criminatibus.Cu are non multo.M.Lepidus nobiliflimxflirpis que cucti an xietate diximus mortuu fla*mx u i e rogo eiedlus recondi propter ardore nd potuiffet: iuxta farmentis aliis nudus crematus e. De fepultura. Ga. LIIH . Pfum cremare apud romanos nd fuit ueteris iflituti.Terra rodebantur. At i poftej Idginqs bellis obrutos erui cognouerc:tuc inilitutu.Et tn multifarie prifeos feruauere ritus.Sicut in cornelia domo nemo an Syllam dictatorem tradit efTe crematus.Idq? eum uoluiffc ueritu talione eruto C.Martii cadauere.Sepul tus intelligit quoquomo cdditus.humams uero humo cotechis» De ania uel de manibus uel de reiurredtide uerba getiliu mania.Ca.LV * p Oft fepulturam a lix atq? alix maniu ambages. Omnibus a fupretna die ea/ de qux ante primu.Nec magis a morte fenfus ullus aut corpori aut anix Q ate natale .Eade.n.uanitas i futupt etia fe p pagat: 6: i mortis quoq? tepora ipfa libi uf ta metit. Alias fmortalitate animae: alias tran ffigurarione:alias fenfu inferis dando: & manes coIedo:deuinqj faciedo:qui iaetia homo efTe defierit.Ceu ullo mo fpirando ro hominia ceteris animalibus di fiet. Aut non diuturniora in uita multa reperiantun quibus nemo fimilem diuinat miortalitatem.Qucd autem corpus animas prdfequi/ tur materia.Vbi cogitatio illii quomo uifus?auditus? aut q tangit? q ufusjfasl aut q> fine his bonu?Qua: deide fedes iquata ue multitudo tot faeculis afape uelut ubi Puerilium illa deliramentorum. Auidxq? nunquam definere mortalitatis cementa funt.Similis & de afleruandis corporibus hominum ac reuiuifcendis prcmifla a De/ mocrito uanitastqui non reuixit ipfe.Maliq? ipfa dementia eft iterari uitam morteqj. Qa* genitis quies unq fi in fublimi lenfus an im ce manet linter inferos umbrari Per/ dit profecto ifla dulcedo crudelita% praecipuum naturae bonum mortem: ac dupli/ cat obitus:fi dolere etiam poft futuri aeftimarionem cuenit.Etem fi dulce uiuere: cui poteft effe uixiflriAt quanto facilius certiu% fibi quencj credere:ac Ipecimcn fecurita tis antegenitali fummere experimento. Quae quis inuenerit in uita. Ca. LVL c Onfentaneum uidetur priufq digrediamur a natura hcminu indicare quae cuiufqj fcientia a quocunqj inuenta funt.Emere ac uendere inftituit Liber pater. Id em diadema regum infigne 8i triumphum inuenit, Ceres frumenta cum antea glande uefcerentur,Eadem molere & conficere in attica italia 6C ficiiia: ob id dea iudicata.Eadem prima leges dedit. Vtalii putauere Rhadamanthus. Litteras femper arbitroraffyrias fuiffe.Sed alii apud cegyptios a Mercurio ut Gellius. Alii apd? fyros repertas uolunt. Vtiq? in grceciam attuliile epluoenice Cadmu fexdecim numero A.B.C.D.E.F.G.I.L.M.N.O.P.R.S.T* V. Quibus troiano bello Palmedemadiecil/ fe quattuor hac figura .>£qv-J< , _ ‘ Totidem poft eum Simonidem medicum, jtp y {jy Quarum omniu uis in noftris recognofcitur. Arilloteles dece & cdto prifcas fuifle Et duas ab Epicharmo additas cj a Rdamede mauult. An/ ticlides in cegypto inueniffe quendam tradit quindecim annis an/ te Phoroneum antiquifTimum graeciae regem.Id monumentis approbare conatur. E diuerfo Epigenes apud babylonios feptingentorum uiginti annorum cbfcruationcs fyderum coctilibus laterculis infcriptas docet:grauis audior in primis. Qui minimu Berofus & Critodemus quadringentorum odlogintaannorum.Ex quo apparet acter/ nus litterarum ufus:In latiuin eas attulerunt pelafgi.Laterarias$£ domos conflitue/ runt primi Euryalos & Hyperbios fratres athenis:antea fpecus erat pro domibus. Ge/ lio Doxius Celii filius lutei xdificiiinuentor placet:exemplo fumpto ab hirundinum nidis.Oppidum Cecrops a fe appellauit cecropiani:quae nunc eft arx athenis. Aliqui argos a,Phoroneo rege ante conditum uolunt.Quidam & fycionem. Aegyptii multo ante apud ipfos diofpolin.Tegulas iuenit Cinyra Agr/opse filius:& metalla arris:utiu que in infula cypro.Item forcipem:mar cu lu m: uedtem:incudem, Puteos aegypto adueclus in grseciam quas uocabatur argidipfion. Lapidicinas Cadmus the/ bis.Archeophrafius inphoenice.Trafon muros.Turres ut Ariiloteles Cyclopes. Phoe/ nices ut Theophraflus.Aegyptii textilia.Infecere lanas (ordibus Lydi.Fufbs in Ianifi/ cio Cloiler filius ArachnaeLinum & retia arachnas.Fulloniam artem Nitias megare/ fis.Sutrinam Boetius.Medicinam cegyptii apud ipfos uolunt repertam. Alii per Ara/ bum Babylonis & Apollinis filium.Herbaria & medicamentaria a Chirone Saturni & Phylliras filio. Aes coflare & teperare Ariftoteles Lydu fcyte moftrafte. Theophraftus Dela Phryge putat. Aeraria fabrica aliiChaIybas:alii Heficdus i creta ccs q uocati funt DaClyli Idaei. Argetu inuenit EriClhonius athenieftstut alii Ceacus. Auri metalla & coflatura Cadmus phoenix ad pangeu monte. Vt alii Thoas & Eaclis in panchaia aut Sol oceani filius:cui Gellius medicinae qucq? inuentionem ex meile aflignat.Plubum ex caflSceride infula primus apportauit Midacritus.Fabrica ferrea u uenere Cyelopes.Ficru Imas Chorebus atheniefis.In iis orbe Anacharfis fcythess ut alii Hypbeos Dedelus:& in ea ierratalcia: ppediculuiterebra glutinu:ichthyocolla:Norma:fornice aut 6t libella & tornu & clauem Theodorus (as tnius.Mefuras 6c podera Phidonargiuus:aur Palem edes ut maluit Gellius.Igne efili ce Pyrodes.Cilicis filius.At eunde afferuare i ferula Prometheus;. Vehiculu cu quat/ tuor rotis Phryges:Mercaturas poeni.Culturas uitiu &i arkcfi Eumclphus athenien fis.Vinu aqua mifceri Staphilus Sitheni filius.Oleu & trapetas Arifteus athenienfis. Ide mella.Boue & aratru Briges atheniefistut alii TriptoIemus.Regia ciuitate segyp/ tii.Populare attici.Poft Thefeu tyranu primus fuit Phalaris agrigeti.Seruitiu iuene/ re lacedaemonii.Iudiciu capitis i agriopagoprimuactu e.Proeliu afri cotra cegyptios primi fecere fuftibus quos uocat phalagas. Clipeos iuenerut proetus & Acritus inter fe bellatestfiueChalchus Athamatis filius.Lcrica Mydias mefTenius.Galeargladiutha ftarn lacedcemonii.Ocreos & criftas Car es. Arcu & fagitta Scythen louis f ili u. Alii (agi ras Perfen perfei filiu iuenifle.Laceas stolas Jaculu cu ameto ferutiuemile Aetolum Martis filiu.Haftas uelitares Tyrrhenu pilumcp.penthefilea amazone fecurim. pifeu uenabula.Et f tormetis fcorpione Cretas.CatapuIta fyros.phocnicas balifta & funda. Aenea tuba pifeu Tyrrhenu.Teftudines Artemone clazomenu.Equu qui nunc aries appellat i muralibus machinis Aepeu ad troiam.Equo uehi Bellorcphontem.Frer.cs & (Irata equoru peletroniu.pugnare ex equo theifalos:qui cerauri appellati iunt: ha/ bitatesfecundupeliumonte.Bigas primuiuxit phrygu natio.QuadrigasErichtoni us.ordine exercitus:ligni dationeuheflaras: uigilias iuenitpalamedes troiano bello. Speculare fignificatio;ie eode bello Sinon.Inducias Lycaon.Foedera Thefcust Augu/ ria ex auibus Caras:a quo cariaappellata.Adiecit ex exteris aialibus Orpheus.Arui/ piciu Delphus.Ignifpicia Amphiaraus.Aulpicia auium Tyrefias thebanus. Interpre tatione oftetopt 6C (oniory, Amphydlyon.Aftrologia Atlas Libya: iiliustutalii cegyptii ut alii ailyrii.Sphera i ea milefius Anaximader.V roem Aeolus Hellenis filius. Mufiica Amphion.Fiftula pan.Monaulu Mercurius.Obliqua tibia Mydas i phrygia Geminas tibias Marfias.In eadem gete lydios modulos Amphion .Dorios Thamyras thrax.phrygios Marfias phryx.Cithara Amphion:ut ajii Orpheus:ut alii Linus.Scp te cordis additis Terpader.Ociaua Simonides addidit.Nona Timotheus.Cithara fine uoce cecinit Thamiras prius.Cu catu Amphion:ut alii Linus.Cithara edita carmina copofuit Terpader.Cu tibiis canere uoce Troezeniis Dardanus iilituit. Saltationem armata Curetes docuere.pyrrhycem pyrrhustutranq? in creta. Vei fu heioicu pythio oraculo debemus.De poematu origie magna quxdio e. Ante noianu bellu probant fuifle.profaica oroem codere pherecides Syrius iihtuit tepore Cyri regis.Hiiloria Cad mus milefius.Ludos gymnicos i ar cad ia Lycao. Funebres Acaftus i iolcho. poft eu Theleus i iffchmo.Hercules olympia: athletica.pythus pila luforia.Gyges lydius picta ra i aegypto.In grxeia aero pyrrhus Dedali utArifloteli placettut theophra fto polignotus atheniefis.Naue primus igraccia ex xgyto Danaus aduexit.Ante rati bus nauigabat inuetis in mari rubro iter ifiilas a rege Erytra.Reperiunt qui mylbs 6i troianos priores excogitafle i hellelponto putet cu trafiret aduerfus thracas. Etiam nunc in britanico oceano uitiles corio circufutse fiunt. In nilo ex papyro & fcirpo& arudine. Longa naue Iafone primu nauigaiTe philoffephanus auclor eft. egefias par/ rhalu.Ctefias Samyra.Saphanus Semiramin. Archimachus Aegaeone,Bireme Dama flhenes erythreosfeciffe.triremen Thucydides Amoclen coii hiu.Quadriremen Ari ftoteles carthaginefes.Quinqueremen iibtuitNeiichthonlalaminius.Sex ordinum Zenazoras fyracuiius. Ab ea ad decireme Nefigiton. Alexadrii magnu ferut iiHtuiffe ad duodecim ordines.philoilephanus ptolemaeu Soterem ad gndecim .Demetriu An tigoni ad.xxx. ptolemseu philadelphu ad.xl .ptolemaeu philopatore q Tnpko ccgno minatus eflad.I.Onerar/am Hippus tyrius inuenir. Lembum cyrenenfes. Cymbam phoenices.Celoce rhodi.Cercira obferuatione f nauigado phoenices» Re> mu copas. Latitudine eius placas. Vela Icarus. Malii & an cenam Dedalus. Hippagu falaminihaut ut pericles atheniefes.Tedtas logas tafii. Antea ex pra tanru & puppi pu g nabat .Roftra addidit pifeus.Tyrrheni anchora.Eupalamius eande bidete, Anachar (is harpagonas.Et manus pericles athenieiis: Amminicula gubernadi Typhis. ClaiTe prfceps depugnauit Minos.Aia! occidit primus Hiperbius Martis filius. Prometheus bouem. In quo primus gentiu cofenfus. Ca. LVII. g Entium confenfus tacitus primus oium colpirauit ut ionii litteris u terent. De litteris antiquis* Qu LVI1I. u Eteres grascas fuiTe eadem pene quas nunc latinas indicio erit delphica tabu la antiqui seris:quas eff hodie in palatio dono principum Minerua:dicata in bibliotheca cum inferiptione tali. Quando primum tonfores romas. Ca. LIX. f Equens gentiu confenfus in tonfbribus fuit*.fed romanis tardior.In ital ia ex ficilia uenerc poffc roma codita anno qdragftefimo qnqgefimoquarto: addu cete.p.Ticinio Mena ut au )ua qs alia tatae difcordiae caufa attulerit:nifi naturae fpec taculu libi ac paria c6ponecis,Eil& alia dimicatiois huius fama.EIephantis firigidifli mu ee (aguine:ob id aeflu torrete pcipue a dracoiba expeti.Quaobre i anes merfos ifi diari bibecibus:ardlatilqj illigata manu i auremorfu defigere.Quonia is tatu locus de fedi no poffit manu. Dracoes ee tatos ut totu.faguine capiat.Itaqj elephatos ab iis ebi bi:ficcacofqj cocider:& dracoes iebriatos oprimi comoriq?» De draoibp Ca. XIII Enerat dracoes aethiopia idicis pares uigenu cubitope.Id mo mipe ude erilia g tos Iuba crediderit.Afachei uocat aethiopes:apud quos maxie nafcat .Narra tur i maritimis eojje qternos qno% iter fe cratiu mo lplexos ercclis capitibus uelificaces ad meliora pabula arabiae uehi flucfhbus De ferpetibus maximis & bois. Ca. XIIII» Egafthenes fcribit i india ferpetes i tatam magnitudine adolefceretut folidos m hauriat ceruos taurofq?,Metrodorus circa rhidacii amne I poto ut fupuola tes quis alte pniciterqj alites hauilu raptas ablorbeat. Nota e i punicis bellis ad dume bagrada a regulo ipatore baliftis tormenti'% utoppidu aliquot expugnata ferpes.cxx.pedu logicudinistPellis eius maxillae ufq? adbellu numatinu durauere ro mae \ teplo:Faciut his fide i italia appellatae boae i tara magnitudine exeutes ut Diuo Claudio pricipeoccifae i uaticano folidus i aluo fpeclatus fit infas.Alunt primo bu buli laciis fucco.Vnde nome animaliu quae modo couefta undiqj icaliae cotigere faepiustformas nihil attinet fcrupulofe referre» De fcythicis animalibus & feptetrionalibus Ca. XV. Aucillima fcythia gignit iopia frucluu.Pauca cotermina illi germania. Inii p gnia tn bouu feraci generatiubatos bifontestexcelletiqj & ui & uelocitate u* ,ros:qbus fperitu uulgus nome iponitteu id gignat africa uituli po tius ceruice qda fimilitudine. Septentrio fert 6C equope greges alinope alia 6C africa.Praeterea alce ni pcericacis auriu & ceruicis diiHguat:iumetofimile.Itenata i fcadinauia ifulatnec unq uilam i hoc orbe:multis tn narrata machlin haud diiTimi le illis & nullo fuffraginu flexu. Ideoq? no cubate & accliue arbori i fomno:eaq; incila ad ffidias capi. Alias uelocitatis memoratae. ei fupius pgradaetob id retrogradi/ tur i pafcedome i priora tedens iuoluat .Traduc i moefia fera quae bonafus uocet eq na iubatcastera tauro fimile: cornibus ita fe inflexis ut no fint utilia pugnae. Quapp fuga libi auxiliari:reddente ea fimu lterdu & triu logitudine cuius contadrus fequetes ut ignis aliqs coburat.Mipe pardos patheras leones & fimilia codito i corpo ris uaginas unguiu mutftone ne refringant hebeteturq* igreditauerlilqj faculis cur/ reremec nifi appetedo praetedere. De leonibus Ca. XVI. Eoni praecipua generofitas:tuc cu colla uefliunt iubx. Id.n. tetate l cotingit.e leone cdceptis.Quos uero pardi generauere femp infigni hoc ca rent.Simili modo frminae * Magna iis libido coitus:& oMioc maribus ira* Africa haec maxime fpeftat inopia ad paucos amnes rcgregatibus fe feris .Ideo multiformes ibi anfaliu. partus tuariae fixminis cuiu% generis mares aut ui aut t cv luptate mifcete.Vnde etia uulgare grxcix didi u feper aliqd noui affrica affeie.Cdei e pardi coitu fecit i adulteria leo:totaqj u i cdfurgit i poena.Id circo aut culpa fiumie ab/* luitunaut logius comitat .Semel aut edi partu lacerato unguiu acie utero i enu u u ul gum credidifTe uideo.Ariftoteles diuerfa aadittuir que in iis magna fecu tu rus in pte prsefadu reor. Alexandro magno rege inflammato cupidine anfaliu naturas nofcer.di delegataqj ccmetauione Anfloteli fumo f emi fcietia uirc:aliquot milia bofum i for 19 afiac grtecixq; traftu parere infla oium quos uenatus aucupia pifcatufqj alebat.Qui/ bulq? uiuaria:armeta:aluearia:pifcinse:auiaria 1' cura erar.-nc cd ufq getiu igroiaret ab eo -Quos pcotado.l.ferme uolumina illapraeclara deafalibus condidit.Qua: a me collecta 1 artu cu iis qua: ingnorauerat;quxfo ut legeres boni ccfulac i uniueriis naturas opibustinedioq; cluriflimi regu oium defiderio cura neflra breuiter peregri/ nates.Is ergo tradit lexna primo foetu parere qnque catulos:ac p anos fingulcs ur o minustab uno fberilefcere.llnformes mfnfafqj carnes n agnitu die ee irino Semefbes uix ingredi poffcuiec nili bimeibres moueri.In europa aut inter achelcu ta/ tu & uefum amnes leones efictfcd loge u iribus praritaticres iis ques africaaut fyria gi gnat.Leonu duo genera copadbile &breue crifpioribus iubis.Hos pauidiores eile qua logo uillotecs coteptores uulncijt. Vrina mares.crure fublato reddere ut ca nes.Graue odoreuiec minus halitu:Raros i potu:V efei alternis diebus. A ia tu r itate f/ terim triduo cibis carerc.Quse poffint i madedo iolida deuorare:nec capiete aluo ccn ieCtis i fauces unguibus extrahere:ut fi fugiedu fit no i fatietate abeat. Vita iis legam docet argumeto 9 detibus defecti reperiatur.Polybius Acmiliani comes i lene cba hoie appeti ab iis refert. Quonia ad pfequendas feras uires no fuppetat.Tiic obfi/ dere afficae urbes:caq? de ca crucifixos uidiffe fe cu Scipione:ga ceteri metu poenas fi/ milis abflerreretur cade noxa. Leoni tatu ex feris clatmetia i fupplices p ibatis parcit & ubi faeuit i uiros prius q i fceminas fremitdfates no nifi 1 magna fame. Credit hbya intelleftu pueniread eos precu.Captiua certe getulias reduce audiui multcpe i iiluis impetu a fe mitigatu alloqo aufas fe dicere fcemina pfuga lfirma fupplice aialis oium generofiflimncaeterifq? impantis.indigna eius gloria.praedam.Vana circa haec opinio ex ingenio cuiufq? uel cafu:mulceri alloqis feras.Quippe ia ferpetes exti hai cantu cc/ giq? i poena. Vetje falfu uefit uita decreuerit.Leonu animi index cauda:ficut & equopi aures.Naq; & has notas generofiffimo cuiq? mtpraptibuit.Immora ergo placido clx mes bladietiqj fimilis:quod rapt eft.Crebnor em iracudia eius In principio terra u ei be raturlncr emeto terga.ceu quoda incitamero flagellat .Vis lima i pedi cie'Ex 01 uul nere fiue ungue impreflo fiue dete ater pfluit fag uis.lde iatiati inoxii fut.Genercfitas maxfe in periculis deprheditunno in illo tatumedo q> fpernes txla diu fe terrore felo tuet :aut uelut cogi teftatur.Cogiturqj no tacj periculo coacbus:fed taq ametia iratus Illa nobilior animi fignificatio qualibet magna canfi &C uenatiu urgete ui coteprim re ftitafq; cedit i capis :& ubi uideri poteflAde ubi uirgulra filuafcp peetrauerit acccrimo curfu fertur: uel ut deputas ab fcofioneturpitudine.Du fegtur:infilt faltu :quo in fu ga non utitur.Vulneratus obferuatiene mira percuffore nouit:Et I cjtalibet mulritu dine appetit.Eu uero q taslaqde miferit:fed tame no uulnerauerit correptu raptatiqj fternittnec uulnerat.Cu p catulis foeta dimicattcculope acie tradit defigere in terra: nec uenabula expauefcat.Caeteije dolis caret 6C fufpitoe.Nec limis ftuef oculis:afpici qjfimili mo nolut.Creditu e a moriete humu morderidachrymaqj loeto dari. Atq; hoc tiletaq? fxuu anial orbes circuadbi: currufqj ianes:Et crifije cat ufq? etia magis terret;feu maxfe ignes.Aegritudine faftidii ratu feritrf q medef ei corume Iia:f rabie agete anexapt lafciuia fimiajd.Guftat ?dfde faguis f xmedio e.Lconu fimul pugna pluriu romae priceps dedit Qu.fceuola.P .filii? curuli edilitate. Cetu aut iuba prius ouim.L.fylla*Qui poftea dictator fuit i ptura.Pofi eu Pompeius magnus i cyrco dc.ac £ iis inbatoi$£*cccxy.Cxfar dictator quadringentos,Capere eos aidui erat quoda operistfoueifqj maxfe.Pricipatu claudii cafus roem docuitpudedd pene talis ferae noietpaftoris getuli fago cotra lgruetis lpetu obiero,Quod fpeclaculu i harena ptintif traflatu etuix credibili md torpefcete tata illa feritate: qui fleui.inie&u opto ca pite:ita ut deuiciat n repugnas*Videlicet ofs uix coflat i oculis ♦Quomfus miyi fit a Lyfimacho Alexadri iuflu fimul iclufo flagulatu leone Jugo fubdidit cos * Primnfq? romx ad curru iunxit*M*Anto.& quida ciuili bello: cu dimicatu eet in pharfalicis ca pis no fine oftento quoda tpre illo generofos fpiritus iugu fubire pdigio fignificante Na q> ita ueri:us e cu Mima Cytheride fupra moffra et illabi calamitatu fuit. Prius aut hominu leone manu tractare aufus:& ofiedere mafucfaftu Hano e clarifimis poenope tradit*Danatufq; illo argumetotquonia nihil no pfuafurus uir ta artificiis igenii ui debat:& male credi libertas ei: cui i tantu ceffiiTet et feritas.Sut uero & fortuita eoru quoqs clemeriae exepla. Metor SyracuEuius i fyria leone obuio fuppliciter uoldtatc at tonitus pauore:cu refugienti undiq? fera opponeret fefe: & uefiigia lamberet adulati fimilis aiaduertit I pede eius tumore uulnufq?:& extradfo fur culo libcrauit cruciatu Pictura cafu huc teOat fyracufis.Simili mo Helpis famius natoe in africa delatus na ueuuxta littus cofpecJo leone hiatu minaci arbore fuga petit Libero patre inuocato quonia tupcipuus uotope locus e:cum fpei nullus e.Sed neq? pfugienti cu potuiflfet fera iiliterat:5C ,pcubes ad arbore hiatu quo terruerat miferatoem quaerebat* Os mor fu ualidiore adhaderat detibusteruciabatq? iedia♦ Tu poena f ipis eius tadis fufpectate ac uelut mutis pcibus orate dn fortuitu fides no e cotra.fera * Mulrcqj diutius mira/ culo q metu ceflatu c.DigrefTus tade euellitpbenti:& q maxie opus e accomcdanti * Tradutqj q diu nauis ea i littore fletit retuliffe gratia uenatus aggeredo. Qua de cau fa Libero patri templu f farno Helpis facrauit:quod ab eo factu gi aeci id e faluacoris teplu Dionyfii appellauere*Miremur polica uefiigia holum i telligi a feris: cu et auxilia ab uno aialiu fperent.Cur em no ad alia iere? aut unde me dicas manus hois fciutriiififorte uis et feras oia experiri cogit? De pantheris* Ca. XVIL Eque memoradu & de pathera tradit Demetrius phyficus Jacete i media uia a hois defiderio repete appuifle patri cuiufda philinis affectatoris fapictixtillu pauore coepifTe egredi.Fera uero circuuolutari no dubie bladietem fefe ccfisi dlate maeroretqeti pathera itelligi podet*Foeta erat:catulis pcul i fouea delapfis ♦ Pri mu ergo miratoi fuit no expauefcere. Proximu ei cura itenderetfecutufq: qua trahe/ bat uefle unguiu leni iniechuut cam doloris itellexif.fimulqj lalutis fux mercedcm exemit catulos:eaqj cu iis ,pfequete ufq; extra lblitudines deducius lxta ut facile apperet gratia referre:& nihil inuice iputare:quod et i hofe raru e. Haec fide et Democrito afferilt:q Thoante i atcadia feruatu a dracone narrat. Eu nutrierat pu/ er dilecftu admodu:pauefq? ferpetis natura 8C magnitudine metues ffolitudfes rulerat In qbus circuueto latronu ifidiis agnitoqj uoce fubuenit.Na q de ifantibus ferape la/ (fie nutricis cu efTent expofiti pdunt :licut de coditoribus nollris a lupa: magmtudi ni accepta ferri equs cj ferace naturae arbitror.Pathera 6C rigris maculatu uarie tatepjpe fpaclet: Cxteris unus ac fuus cuiufqj generis color c.Lecnum tantu f fyria niger. Patheris i cadido breues oculi.Ferut colore raru mire fol licitari quadrupedes cuclastfed capitis toruitate terreri. Quaobre occultato eo rcliqf dulcedie iuitatas corripiut:Sut q tradut i armo iis fimile Iunx ee macula crefcete i or bes:& cauante pari mo cornua.Nuc uarias & pardos q mares fut appellat i eo ol gene re creberrimo in africa fyriaqj.Quida ab iis pacheras folo cadore difcernut:nec adhuc alia differentia meni.Senatufcofultu fuit uetustne liceret africanas i italia aduehere Cotra hxc tulit ad populum Cn,Aufidius tribunus plebis:peimilitq5 circenfiu gra/ da iportare.Primus aut Scaurus aedilitate fua cLuniuerfas mifit. Deinde Pcmpe.ma/ gnus quadringentas dece,Diuus Anguftus quadringentas uiginti.Jde.Qu.Tubeio iie Fabio Maximo cof.iiii.nonas maii theatri Marcelli dedicatione tigrin prius oium romae offendit i cauea manfuefacta,Diuus uero claudius fimul quattuor, Detigridis natura:& camelis:& quo primu uifa romae.Ca.XVIIL Igrin hyrcani Si indi feruc aial uelocitatis tremedae:& maxie cognitae du ca/ t pit .Totus eius foetus q femp numerofus e ab infidiate rapit equo q maxie p nichatqj i recente fubinde tranffert.At ubi uacuu cubile repperit foeta (ma ribus enf cura no e fobolis) fert praeceps odore ueftigas.Raptor appropiquate fremi tu abiicit unu ex catulis.TolIit illa morfu:& pondere et ocior adla remeat:itcije ccfeq/ tur di fubindetdonec i naue regreflb irrita feritas faeuit i lictore. Camellos iter ai n eta pafeit oriestquoi*: duo genera badriae di arabiae differuttq» illi bina hht tubera i deifo hi fingala:di i pectore alterihcui incubant.Dentiu fupioreordine ut boues carent in utroqi genere.Oes aut iumetoije i iis terris dorfo fungunt et eqtatu i piochis.Ve locitas iter equos.Sed fua cuiqj mefuratficuti uiresiNec ultra afliietu jp cedit fpatiu m nec plus iffituto onere recipit.Odiu aduerfus equos gerunt naturale.Siti di c} triduo tolerat. Implent cu bibedi occafio e dii praeteritu di i futuru: obturbata ccculcaticne prius aqua:aliter potu no gaudet: Viuut qnquagenis anis:quida di ceterus, V tfur.qj rabie di ipfi fentiunt.Caffrandi genus et foeminas quae bello praeparentur irum m eft,Fortiores ita fiunt coitu aliqua fimilitudo i duo tranffert animalia Nabuna aethiepes uocat:collofimile equotpedibus di cruribus bouhcamelo capiie al bis maculis rutilu colorem difbiguetibus.Vndeappellata camelopardalis .Didtatoiis Caefaris circefibus ludis primu uifa romae.Ex eofubide cernit afpcdu magis q ferita te cofpicua.Qqare et oujs ferae nomen iuenit. De Chao di cepho. Ca.XIX,: Ompeii magni primu ludi offenderunt chautmque calliraphiu uocabant: p effigie lupi maculis,Iide ex aethiopia quas uocant cepljcs:quarti pe/ des pofberiores pedibus humanis di cruribus.priores manibus fuere fimiles: hoc aial poltea roma non uidir. De Rhinocerote. Ca.XX. Ifde ludis di rhinoceros unius i nare cornu qualis faepe uifus. Alter hic geni i tus hoftis elephato:cornu ad laxa limato praeparat fepugr.ae.ln dimicatcne alium maxime petens.quam fcit effe molliorem. Longitudo ei par * Crura multo breuiora.Color buxeus. De Lyncibus :Si fpigibus :8i crocutis:cercopithecis:iudicis eale: tauris aethiopiae:maticora:monocerote:catobelpa:bahlifco.Ca. XXI. V Yncas uulgo frequetes di fpingas fufeo pilo:mamis i pectore geminis aethio pia generanmultaq? alia moftro fimilia.Penates equos di cornibus aimatcs tques pe/ gafos uocattCrocutas uelut ex cane lupcq? coceptcs oia dentibus ufq? deuorata coficietes uetre.Cercopithecos nigris capitibus:pilc afininot&diflimiles cae teris uoce.Indicos boues unicornes tricornefqj.Leucrocuta pnicicfifTima fera afini fe re magnitudine: cruribus ceruinis: coi Io cauda pectore Iconis, capite meliu : bifulca ungula:oread nares ufq; refciflb:dentiu locis ofte ppetuo.Hanc fera humanas ucces tradut imitari. Apud eos di qua: uocat Eale magnitudine eq fiuuialis:cauda elephati colore nigra uel fulua. Maxillas aprbmaiora cubitalibus cornua hhs mobiliatquae al terna f pugna liftiriuariatq; lfefta autobliqua:utcuq? ro moftrauir.Sed attrorifiiir.of habet tauros filueftres maiores agreftibus:ueIocitate ah oes:co!orc fuluos:oculis ceru leis:pilo i cdtrariu* y erfo ridtuad aures deliifcente.Iuxta cornua mobilia. Tergeris d urici'i fi/icisfomne refpuesuuInus.Feras oes uenat.Ipf n aliter q fbueis capti* ferita* te femp ftereut.Apud eofde nafci Ctefias fcribic qua maricora appellat triplicidentiu ordie pectinari coeuti. Facie & auriculis hoistoculis glaucis: colore f igumeo: corpoi e leonis:cauda fcorpionistmo fpicula lfigete. Vocis ut fi' mifceat fiftulae& tubas cdcen tus* Velocitatis magne:humani corporis uel pcipue appetcte.In in dia & boucs folidts ungui is: uni cornes :& fera nofe Afimhfnuli pelle:pluribus cadidioribusq; maculis fa Liberi patris.Orfei indi fimias caderes toto corpore uenat .Afperrimaaut feram monocerotetreliquo corpore equo fimile:capite ceruo:pedibus elephato .cauda apri: mugitu graui:unocornu nigro media frote duu eminente.Hac fera uiuam negat capi. Apud hefperios xthiopas fons e nigris ut pleriq? exillimauere nili caput, ut argumeta q diximus fuadet.Iuxta huc fera appellat catoblepas modica alioqn cx terifqj inenbris iers:caput tatu pgraue aegre feres: id deiedtu femp i terra. Alias iterne> cio humani generis oibus:q oculos eius uidere:confefK expirantibus.Eade & bafilicf ferpecis e uis.Cyrenaica huc generat puincia.xii.no aplius aut digytcyz magnitudie* Cadida i capite macula ut quoda diedemate ifigni.Sibilo oes fugat ferpctes.Nec fiexu multiplici:nec ut reliq corpus ipellif.fed celfus & erecffcus i medio icedes» Necat frutiv ces h cocadtis mo:ueru& afdatas exurit herbas:rupit faxa.Talis uis malo e.Creditum quoda ex equo occifo hafla:& p ea fubeunte ui no eqte mo fed quoq; abfuptu. Huic tali m I0n:o( fxpe.n.cneftu cocupiuere reges uidere)muftellarum uiruf exitio c:adeo natura: nihil placuit ee fine pari.Interficiut cos cauernis facile cognitus fola tabe ♦ Ne eant illi fimul odore.moriunturqjt<5<: naturae pugna coficiut. De lupis. Ca.XXII* Ed i italii quoqj credit lupoije uifus e noxius. Voceq? homini que priores co teplent adimere ad pfens.Inertes hos paruo% affica & xgyptus gignut: af> peros truce% frigidior plaga :Hoi es i lupos uerritrurfuqj reffitui fibi falfu ee cofidetiter exifriare debemus:aut credere oia q fabulofa tot feculis coperimus.Vnd tn illa uulgo Ifixa fit fama i tatu ut i maledidlis uerfipelles habcbat.indicabif .Euatcs in ter audlores grxcix no fpretus tradit arcadas feribere ex gete Antei cuiufda forte fa> milia eleclu ad llagnu quodda regionis eius ducnuefhtuq? i quercu fufpefo tranare: atq? abire i deferta:traffigurariq* i lupu:& cu exteris eiufde generis cogregari p annof noae.Qua i tpre fi hoie fe abftinuerit:reuerti ad ide flagnu:& cu tranauerit effigiem recipe ad priftinu habitu addito noue annoru lenio.Addit queq; Fabius eande reci> pere udle.Miru e q p cedat grxea credulitas.Nullu tam fpudens mendaciu e ut teffe careat.Itaq? Copas q olympionica fcripfit narrat Demetu Parrhafiu i facrificio quod arcades Ioui Lyceo humana et cu hoftia faciebantrimolari pueri exta deguflafle:& in lupu fe couertide,Eunde decimo ano reflitutu athleticx relbrifiTe i pugilatu: uictore q; uicloria olympia reuerfu.Quin & caudx huius afalis credit uulgo in ee amatoria uirus exiguo i uillo:euq? q capiat abiicere.Nec ide poleremifi uiueti direptu. Dies q bus coeant toto ano no ampIius.xii.Eunde i fame uefei terra.Inter auguria ad dexte/ ra comeantiu peifo itinerefi pleno id ore fecericmullu oium prxftatius. Suri co gene re q ceruarii uocant :quale e gallia i Pomp.magni harena fpedfatu diximus . Huic q uis i fame mandenti fi refpexit obliuione cibi furrepere qrerc aliud De ferpentibus* Ca.XXIlL p Vod ad ferpetes attinet uulgatu e colores plcrafqfterras habere i quas^cc cultent .In numera ee genera:Ceraflis corpore eminere cornicu la fxpe qua motu reliquo corpore occultaro follicitet ad fe aues.Gemi nu caput amphefibenx:hoc e & ad caput & ad cauda tanq paru ellet uno ore fundi uenenu. Aliis fquami ee:a!iis pi(fburas.Oibus exitiale uirus ♦ Iaculu ex arbqru ramis uibrari.Nec pedibus pauedas tantu ferpetes:fed & milTili uolare tormento:Colla afpi duxntumefcerc nullo iclus remcdioiprxterq fi cdfeilim ptes cotadc apute it. V nus huic ta peflifercafali fefusuel potius affe&us e*Coiuga fcrmc uagaturtncc nffi cum copare uita e:Itaqj alterutra interepta icredibilis alteri ultonis cura.per feqtur fterfe/ cftoretunuq; eum i qtolibetpopuli agmine noticia quanda lfeftat.Perrupit ornes dif/ ficultates.Permeat fpatiatnec nili anibus arcet aut praeceleri fuga.No e fateri rcyi na tura largius mala aut remedia genuerit:Ia primu hebetes oculos huic malo de dit:eof qj no i froteaut ex aduerfo cernere:fed i teporibus,ita excitat fed fcaepigauditu q uifu. De.ichneumone: Ca* XXI1II* Abet deinde internetiuu belu cu ichneumone. Notu e aial.haec gloria maxie h i eade natu xgypto.Mergit fe limo faepius:ficcatcp fole.Mox ubi pluribus eo de mo fe coriis loricauit idimicatioem pgit.In ea cauda attolles icfbus irritos auerfus excipittdonec obliquo capite fpeculatus iuadat i fauces:Nec hoc cotentus ali ud haud mitius debellat aial. De crocodilo & hippopotamo* Ca XXV* Rocodilu habet nilus quadrupes malu:& terra pariter ac fiumie ifeftu. Vnu c hoc aimal terreftre ligu x ufu caret. V nu fupiore mobil i maxilia lprimit m or fum: alias terribile pedinati fhpate fe detiu ferie* Magnitudie excedit duodeuiginti cubita.Parit oua quata auferes*, eaqj extra eu locu tranfferes femp incu/ bat pdiuinatioe quada ad que fumo a fuerat ftus.Ide hyberna latebra uifu obfcurato marathro herbae fefe affricas oculos fungit ac refouet:Si uero fqmae obtorpuere: fpinis iunipi fe fcabit.draco uerna naufea filucftris laducae fucco refingit. Patheras p carnes fricatas iide barbari» Occu/« pet ilico fauces ea$i agor .qrepdahaches id uenenu appellauere qda.at fera cotra haec icremetis hofs,fibi medet :#alias td auida eope ut a paftorib9ex fduftria i aliquo uafe fulpela altius q urqacfaltu cotigerc:iacu 1 adcx£ petedoq; defigi:# poftremo expirare di cat talioqn uiuacitatis adeo.letae:ut eiedis iteraeis diu pugnet.Elephas caeleote coco lori frode duorato occurrit oleaftro huic ueneno fuo.Vrfi cu madragoraemala degu/ ftauere: formicas labut.Ceruus hserba cynare ueneatis pabulis refiftit.Palubes :gracu lae:merulae:pdices lauri folio anuu faftidiu purgat.Colubse: turtures:# gallfacei haer ba q uocat helxfe. Anates:anferes:cteteimp aqticx hazrba fiderite.Grues 6C fimiles iun copaluftri.Coruusoccifo cameleonteq et uidori nocet lauro ffeftu uirus extinguit Prognoftica afalium Ca. .XXVIII Ilia pterea utpote q plurimis aialibus eade natura repe caeli quoq? obferuato ne # uetopi & hymbriu # tepeftatu pfagia aliis alia dederit:quod pfeg fmen fu e:aeque fcilicet q reliqua cu Angulis hofm lotietate.Si quide & picula prae monent no fibris mo extifq; circa quod magna mortaliu portio haeretded alia quada fignificatoe:Ruinis fminetibus mufculi pmigrant:Aranei cu taelis primi cadut. Au/ guria qde arte periculis facere. Apud romanos facerdotu collegiu uel maxfefolene eft In thracialocis rigentibus # uulpes afal alioqn folerti auditu: amnes gelatos lacu% n nifi’ ad paftus iturae trafeunt.Gbferuata ea aure ad glacie appohta coie tare craffitudine gelu. Giuitates # gentes a minutis aiahbus deletae. Ca* XXIX Ec minus clara exitiidocumetafut et ex cotepnedis afahbus.M.Varro audor e a cuniculisfufioffu 1 hifpania qppidma talpis I theffalia:ab ranis duitate i gal lia pulfa:ab locuftis i affica.Ex gyaro cycladu ffula amyclios a murib? fugatos. In ita liaamyclas a ferpcrib9delatas.Citra cynamulgos aethiopas late deferta regio e a fcorpi onibus 8C folipygis gente fublata # a fcolopendris abados otrerietes audor eft Theo r phraftus.Sed ad reliqua ferarum genera tranfeamus. De hyena 6C crocuta 6C manticora Si fibris 8i lutris. Ca. XXX. Yenis utraqj ee natura:# alternis anis ee mare.alternis fbe. fieri.Parere fine ma re uulgus credit.Ariftojiegat.Collu # iuba continuate (pinae porrigit: fledic^ tiifi cfrcuadhi totius corporis neqt. Multa praeterea mfm tradut .Sed maxie fermom humanil inter paftopi ftabula aflimularemomeq; alicuius adifceretque euocatu foras laceret.Ite uomitione hofs imitari ad iblicitados canes:quos inuadat.ab uno afali fo pulchra erui lqririoe corpopi.Foemina raro capi.OcuIis mile elle uarietates:cculop mo i cludi tur.Hominu iermones imitari & maticora i xthiopia audior e Iuba.Hyenx plurimai gignut i africatquae & afinopi Glueftriu multitudine fudit.Mares \ eo genere ligulis foeninapt gregibus imperitat.Timet libidinis xmulos:& ideo grauidas cuifcdiut:Mor fuiqj natos mares caffrat.Cotra grau idx latebras petut: & parere furto cupiuttgaudel qj copia hbidinis.Eafde ptes fibi ipfi porici ampu tat fibri piculo urgete:ob hoc fe peti gnari.Caftoreu id uocat medici. Alias a‘al horredi morfus:Arbores iuxta fiumia ut fel ro exdit .Hois pte cophefa no ante q fradfa cocrepuerint offa morfu refoluit* Caudii pifciu iis: extera lpes Iutrx. Vtpiq? apuaticu. Vvriqj mollior pluma pilus. De ranis & u itulis marinis & ffellionibus. Ca. XXXT. Anx quoq? rubetx quap> & frerra & i humore e refertx medi r carnibus deponere ea quotidie ac refumere a paffu dicut :uenena tatii fibi re feruates.Similis 8C uitulo marino uicdas i marfac terra.Simile fibro 8t ingeniti. E u om it fel fuu ad multa medicameta utile .Ite coagulu ad comitiales morbos. Cb ca fe peri prudes.Theophralf usaudfor e.angueseomo & ftellionesfenedhute exuercteaq; £>tfn* deuoraretprxcipietes comitiali morbo remedia.Eofde peiliferos fei ut i grxciadi.ocii os effe in Icilia. Decernis. Ca. XXXI% Eruis coqj e fua malignitas qq pkcidifTimo aialiumrgete ui canu ultro cofu c gutad hofem.Et i pariedo femiras hiinus cauet humanus u effigiis tritas: q qux fecretxac feris oportunx.Cdf eptus eapi poff anffuri fydus. CcToniSt mefibus feruc partus :& interdu geminos, A coceptu fepat fe A t mares rehdti rabie libi dinia fxuiut.Fodiut fcrobes.Tuc roffra copi nigrefeundonec alig abluat hymbi es.Foe minx at ante partu purgat hxrba qda qux fe felis dicit :faciliore ita utetes urero «A ,rparcu duas habet hxrbas qux ares & fefHis appellat .Paffx redeut ad foetu, Illos ibui ladfis primo nolut fucco qcuq; de ca.Editosptus exercent curfu :& fuga meditari det cet.Ad prxruhtaductittfalttiq; demoftrat.Ia mares foluti defideriolibidinis avide pet ttit pabula. Vbi fe prxpfgues fefere latebras quxriit:fatetes incdmodu pddus: & alias feper I fuga acqefcut:ffate% relpiciut.Cuppe uerihe rurfus fugx prxfidia repetentes Hoc fit inteftini dolore ta infirmhut itu leui rupat intus.Fugiut aut latratu carum audito aura fep fecuda ut ueffigia cu ipfis abeat.Mulcct fiifula palforali & catu. Cu erexere aures:acerrimi auditus:cu remifere:furdi.Cxrepi aial fimplex:& oim repi mira culo uupes:in tatu ut equo aut bucula accadete hofem iuxta uenate non cer# lia t:aut fi cernut:arcu lpfu fagitafq; miret .Maria tranat gregarim nates porrecto ordi ne :& capita imponetes prxcedetiu c 1 Linibus: uicibu fq; ad terga redeutes. Hoc maxit nocfat a cilicia cyppi traiicietibus.Nec uidet terras fed i odore eapi natat.Cornua tr a res hfit jfolicp afaliuomrbus anis ifaturoueris tepore amittutdccc fub ipfii die q ma xime inuia petut.Latet amiffis uelut inermes:Sed 8C ipfi bono fuo inuidetes. Dcxtpa cornu negat iueniri:ceu medicrameto aliquopditii.Idq; mirabilia fatedu e:cu 8t i uica riis mutet omibus anms.De fodi ab iis putat.Accelisat utrifihdetc ccre ierpetes fuga i i&t comiciales morbi dephedur Jndicia queq? xtatis i illis gerut figulis anis adiicieti bp ramos ufq? ad fexenes. Ab eo tepor fimilia ruiuifcut.Nec pot xtas difeerni. Sed de tibpfenebfa d1 claratat.n.paucos at .nullos hntmec I cornibpimis raos:a!ioqn an frdre puiiere folitos decidue catoris nec nalcut .Eruput ac rcafcctib^ •fu tf tuberibus primo aridx catis filia.Eade teneris increfcut ferulis arudineas i paniculas molli plumata lanugine*Quadiu caret iis noctibus pceduc ad pabula. Incrcfcetia fc/ lis uapore durat:ad arbore fubinde experieces.Vbi placuerit robur:i apta ,pdeut.Capti iam fut edera i cornibus uiridate ex attritu arbopitut i aliquo ligno teneris du experi/ unt innata. Fiut aliqdo excadido colore quale fuifle tradit Q.Serror ii cerua:cj efle fa/ ridica hifpaniae getibus pfuaferat.Et iis e cu ferpetepugna.lnuefhgat cauernastnariu quefpiritu extrahut renitctes.ldeofingulareabigedisferpetibuscdor adufto cornu ceruino.Cotra morius uero prateipuu remeaiu ex coagulohinuli i utere occifi. Vita ceruis i cofefTo logatpofl: cetu anos aliqbg captis cu torqbus aureis: quos Alexader ma gnus addiderat:adoptis ia cate i magna obeiitate.Febrili morbos n fecit hoc aial. Qui # medet huic timori.Quafda nos pricipes foeminas fcimus omnibus diebus maturis carna ea deguftarefobtas:# logo acuo caruifle febribus.Quod ita demu exiilimat ratu fi uulnere uno interierit. De tragelapho.# chameI6te:& rliqs colore mutatibrupta c.Quip pe nec fdno gde faginatispraeter qttuordeci dies ut diximus.Exeutes jharba qUanda aron noie laxadis inteflinis aliogn cocretis deuorattcircaq; fufculos detiu pra demates* ora.Oculi eo$£ hebetat crebro» Qua maxime fauos ca expetut.ut cu uulneratu ab api bus os leuet faguine grauedinc illa.Inualidiffimu urio caput:q? leoni fortifiimu. Ideo urgete ui praecipitaturi fe ex aiiq rupe manibus eo operto iaciut :ac faepe i harer.a ccv . laphis infichs exanimat «Cerebro uenefitiu effe hifpaniae credut:occifcipq; i fpcdacu/ lis capita cremat,'teftato quonia potu in urfina rabiem agat.Ingrediut & bipedes» Ar/ bore auerli diripiut.Tauros ex ore cornibulcg ecpz pedib9 oibus fufpefi pedere fatigat Nec alteri arimliu i maleficia ftuldcia lollertior. Annalibus notatu e M»Pi» M.Meflala conf.ad xiiii chalen.ctfrcb« Dcmiriu Aencbaibii aedile curule urfosnumidicos c & totide uenatores aethiopasf cyrco dedilTe» Miror adiedtu numidicos fuiffc.cn i afti ica uribs no gigni c <5flet. De muribus poticis & alpinis & herinaceis Ca XXXVII Ondut hyeme 6i potici mures dutaxat palatu i guftu faga cilli/ c mu audlores quo na mo intellexerint miror.Coduf & alpinnquibus magni tudo media e.Sed hipabulo ante i Ipecus couecfto: cu qda narrent alternos ma re ac:fcemina fupa fe coplexo fafcehmrbas fupiros cauda mordicus apprehela inuice detrahere ad fpecu ideoq? illo tepore detrito effe dorlo.Sut his ptes di i Aegypto:Similit relidet in clunesin binis pedibus gradiut :prioribu% ut manibus utut. F raeparat hyemi di herinacei cibos:ac uolutati fu pra iacetia poma afiaxa fpirisunu no amplius tenetes hore portat i cauas arbores.Ilae mutatione aglonis i cddetrs fe f cubile prasfagiut. Vbi uero fefere uenate cotracTo ore pedibu% ac pte omi inferiore q rara & innocua habet lanugine couoluuf i forma pilacme gd coprehedi pellit prer acule/ os.In defperatione uero urina ex fe reddunt tabifica tergori fuo Ipinifq; noxia:pp ter hoc fe capi gnari. Qua ob re exinanita prius urina ueari ars elb. Er tu praecipua des tergoris. Alias corrupta fragilis putribus fpinis atq; deciduis:etia fi uiuat fubtrachxs fuga.Ob id no nili i nouiffima fpe maleficio illo pfudif .Quippe di if fi edere inlitum ueneficiu ita parcetes fibhterminuqj fupremu operietesmt ferme are captiuitas occu/ pet.Calidae polbea aquae afpfu rloliutur pila:apprehefufq? pede altero e pofrerioribus fulpedioacfame necat .Aliter no e occideret tergori pcere.Ipfuafal no ueref plencp dicere uitae holum lupuacuu effe.Si no lint illi acculei:fruil:ra uellept mcllicies i pe/ cude mortalibus data.Hac cute expoliut uefles.Magnu fraus diibi lucru monopcliu inuenit.De nulla re crebrioribus fenatufcolulutis nulloqj no pricipe adito querimo/ niis puintiahbus.VrinS e duobus aliis afalibus ratione mira eib. Deleontophono:Iynce:meIibus:& fciuris. Ca. XXXVIII. i Eotophono accepimus uocari pumnec aliubi nafces q ubi leo gignit .Quo guftato tata illa uis e ut ceteris qdrupedu ipitas illico expiret.Ergo corpus cius aduftu afpgut aliis carnibp poletae mo itidiates ferae.neccatq? etia cinere ta cetra ria e peftis. Haud in merito igit odit leo:uifuqj fragit:6d circa morfu exaiat .Ille cotra urina fpgit prudes:hac quoq? leoni exitiale.Lyncu humor ita redditus ubi gignutur glaciatur:arefcit uel gemas carbuculis limiles:& igneo colore fulgetes: lyncuriu uo catas:atqpobid fucio a plerifcg ita generari pdito.Noucre hoc fciutqj lynces: 6i widc tes urina terra operiuoeoqj celerius folidat Alia alia folertia i metu mdius: fu flata cu te didetx idbus 1 omm & morfus canu arcet: Praeuidet tepefrate &: fcyuritobtu ratilqj q fpiraturus e netus cauern:s:ex alia pteaperiut fores decretosApfifuillolior cauda tegumeto ell.Ergo i byemes aliis prouifum pabulum aliis £ cibo fcmnus. De ufpera cocleis Si lacertis/ Ca. XXXIX. Erpeciu uipa fofa terra dicit ccdu aut faxoru cauis. Et alias s uel annua fame edurat algore modo depto ♦ Cmnia feceftus tepere uenero orba dormiut.Simili mo Si cocleae, illx qde i tepe Si aeftatibus .adheretes ma/ xime (axis:ut etia iniuria refupinatae auulfxqz no tn exeat.In baleanbus uero infulis cauaticae appellatae no preput e cauis terreetneq? hasrba uiuuttfed uux medo iter fe coherct.Eft Si aliud genus minus uulgare. Adheret opculo eiufde teftx fe opientes: obrutae terra femp.Hae & circa maritimas tatu alpes quoda effcftae coepere ia erui Si i ueliterno.Omniu tn laudatiftime i aftypalea ifula. Lacerta: inimicifllmu genus cocle is.Negit femeftre uita excedere. Lacerti arabiae cubitales ♦ In india uero i nifa mente, xxiiii.i logitudine pedu .«colore fului aut punicei aut cerulei. Da canibus: Ca* XL. X his quoqj aiahb9 q nobifeu degut multa fut cognitu digna.Fideliflimi an e oia hoi canes atqj eq.Et pugnafle aduerfus latrones cane p dho accepimus: cofedhimqj plagis a corpore no receftifetuolucres 8i feras abigete. Ab alio i epiro agnitu i couetu pcuftore dni lanfatuq? Si latratu adaftumt cogeret fateri fcelp Garamitu rege canes duceti ab exilio reduxere proeliares cotra refiftetes. Propter beh la colophonii itemqj caftabalefes cohortes canu habuere.Eae primx dimicabat in acie nunq detreclaces.Hsec erat difidiflima auxiliatuec idigna. Canes defedere cibros caefis dhis eoge plauftris ipofiris.Canis lalone Lycio iterfecto cibu cape noluit i ediaq? cofuptus uero nomehyrcani reddidit Durides accefo regis Lyfimachi rogo iniecit feflainxSimiliterqi Hieronis regis. Memorat Si Pyrrhu Gelonis tyranni cane Philiftus-Memorat& Nicomedis bithyniae regis uxore eCCofynga? lacerata pp lafciuiore cu marito iocu. Apud nos Volcatiu nobile q Cefeliu ius ciuile docuit a(l ur coe e fuburbio redeute cu aduefpauifTet canis a craflatore defedit. Ite Celiu Senatore aegpi placetix ab armatis cpreftumec prius ille uulneratus e cj cie fterepto.S$ fup ofa in noftro xao aciis populi ro. teftatu Apio Iunio Si. P.Silio cof.cu animaucrtei efex i cauia Nerois Gramatici filii i.T.Sabinu& feruitia eio: unius ex iis cane nec a carcere abigi pigi potuiiTetnec a corpore recefiife:abiero i gradibus gemoniis troeftos edente ululatus magna populi.ro. corona circuftite;ex qua cu qdi ei cibu obieciftettad os de funfti ailiflTe.Imiatauit ide i tyberim cadauere abiecfto fuftetare conatu s:ef¥ufa mul/ titudine ad fpectada animalis fide .Soli dominu noueie.Et ignotu quoq; fi repete ue niat intelligut.Soli nomina fuatfbli uoce domeftici agnofeut. Itinera quis longa me minere. Nec ullipter homine memoria maior. Impetus eoijc Si fxuitia mitigat ab ho mine cofidete humi.Plurima alia i his quotidie uita menit. Sed in uenatu folertia Si faga citas peipua eft. Scrutat ueftigiaatq? pfeqtur. Comitate ad fera inqfitore loro re trahes:quis aqua trafilies fe occultaftetiq fignificas demoftratio eft cauda primthde/ inde ro fcro.Ergo etia fenecfca feftos cecofqj ac debiles finu ferut uetos Si odore capta/ tes.*pdete% roftro cubilia.E tigribus eos indi uolut cotipi. Et ob id i filuis coitus te/ pore alligant foeminas.Primo Si fecudofoetu nimisferoces putat gigni:tertio demum edacat.Hoc qde e greges fum qui% dudbore a canibus Si duce ha/ bent.Illu in uenatu comitant :illi paret.Naq? iter fe exercent etia magifteria.Certu eft iuxta nilu amne currente libere:ne auiditati occafione prxbeantJndia peteti Alexadro magno rex albania: dono dederat inufitata: magnitudinis unuicui1 fperie delectatus iuftit urfos mox apros & deinde damasemitti conteptu fmobili iace teJEaqj fegnicie tanti corporis offenfus imperator generofi fpiritus eum interrimi luf frhNuntiauit hoc fama regi.Itaq? altent mittens addidit mandatam ei paruis experiri udletsfed i leoe elephato ue.Duos fibi fuifte.Hoc ftereptopraeterea nullu fore. Nec di ftolit Alexader deonemqj fraftu protinus uidit:Poftea elcphatu iuftit iduci iaud alio magis {peda culo laetatus.Horretibus qppe p totu corpus uillis ingeti primu latratu i tonuit.Mox i ceruice adultas cotraq? belua exurges hic & illinc artifici dimicationet qua maxie opus edet infedas atcp cuicas:donec adidua rotatu uertigine affiixittad ca/ fu eiusltellure cocufa.Canu generibus annui partus.Iuxta ad pariedu anua acras.Ge rut i utero fexagenis dicbus.Gignut ca:coS:& quo largiore alut lade:eo tardiore uifu accipiut.No tam e unq ultra uigefimuprimudietnec ate feptimu.Quida tradut fi uny gignatur nono die cerneretfigemini decimo. Ideq; i fingulos adiichtotideq; ede tar' ditatis ad luce dies. Et ab ea quae focmina fit ex primipara genita citius cerni. Opti' mus i faetu q nouiffimus cernere incipit:aut que primu fert i cubile foera.Rabies ca/ nu fyrio ardete homini peltifera ut diximus:ita morfis lcetalis aquae metus.Qua ,ppt obuiam it p xxx.eos dies galliaceo maxie fimo mixto canu cibis:aut fi puerit morbus ueratro. Ad canis rabidi morfu. Ca, XLI* D morfu uero unicii rem editi oraculo quoda nup reptu.Radix filu elbis ro/ a fae qua: cynorhoda appellat: Columella audor ed fi qdragefimo die q fit na/ tus cadret morfu cauda: furnulq? ei? articulus auferat: fequeti neruo exepto nec caudam crfcere:nec canes rabidos fieri.Cane lociltii i pdigiis q» eqde anotaueri accepfus:EtferpeteIatradecupuIfus ergnoTarqnus. De na eqpe Ca. XL1I. Idem Alcxadro & eq magna raritas cotigit.Bucephala eu uocariit:fiue ab a1/ e pedu toruo :fiue abifigni taurini capitis armo impfi.Sexdecf caletis fer ut ex Philonico pharfali grege eptii etia ni puero capto eius decore. Nemine hic aliu q Alexadni regio idratus ornatu recepit i fede:alios palfi reiicies.Ide i prseliis me/ moratae cuiufda phibet opae.Thebape oppugnatioe uulneratus i aliti trafire Alexan/ drti no padus:Mu!ta praeterea eiufde moi. Propter quae rex de fudo ei duxit exeqas. Vrbem tumulo circiidedit noie eius. Nec Caefaris dida toris qu eq aliti recepide dorlb equus tradit. Id eq? hofs fimiles pedes priores habui!Te:Hac effigie locatus ate. V eneris genitricis aede.Fecit & Diuus Augudus equo tumulti. De quo Germanici Caelaris carme ed. Agrigenti copluriii equope tumuli pyramides habet.Equum adamatum a Semiramide ad coitu luba audor ed.Scytha: qde equitatus & equepe gloria dre/ put.Occilo deniq? ipfope regulo ex prouocatioe dimicate hode cu uidor ad fpcliadu uenilTet ab equo eius idibus morfuqj cofedii. Aliti detrado oculcpe opimeto & cogni to cu matre coitu petide praerupta atq; exanimatu.Equa cade ex ca i reatino agro la/ ceratuq? pariter auriga inuenimus.Naqj & cognationti intelledus i iis ed.ltaq? i gre/ ge prioris anni forore liberius etia q matre equa comitatur.Docilitas tafo e ut ui iu cr fus fybaritani exercitus equitatus ad lymphoma: cantu laltatioe qda moueri folitus i ueniatur.Ide praelagiut pugna dCamiffos luget domincs.lachrymalq? interdii deiide/ rio fundut.Interfedo Nicomede rege equus eius inedia uita finiuit. V hylarchus refert Cetaretnii e galatis i proelio occifo Antiocho potitu equo eius cofccdide ouate.Atil/ii indignatioe accefTu domitis frenis ne regi polTet praecipite i abrupta ide.exarrimatuqj una.Philidus a Dionyfio relictu i coeno haerente ut fefe euellilTet:fecuni uedigia go/ mini examine apum iubae ihhxrete.Eoq? odeto tyranide a Dionyfio occupata.Ingefa eope i enarrabilia iaculatcs obfeqo experiutur.difficiles conatus corpore ipfotnixuq; in uidatium.Ia taela humi colleda equiri porrigut.Na i cyrco ad currus liidi no dubie intellectu adhortationis & glorix fatetur.Claudii Caelaris fecitlariu ludope cyrcefibus excudo in carceribus auriga albati equi palmam occupaueretprimarum optinuere: oppofita effundentes omnia: quae contra aemulos debuident peritidimo auriga infi dece facientes.Cum puderet hotum artes ab equis uinci pado legittimo curfu ad me ta detere. Maius augurium circa prifeos plebeiis cyrcenfibus ex culo auriga ita ut fi daret i Capitolium cucurride equos:fedemque ter ludrade. Maximum uero eo dem perueniiTe cum palma & corona effufo Racumena: qui ibi uicera t. Vnde podex ncmeri portas efb.Sarmatas loglnqua itinera aeburi inedia pridie prstpa rant eos exiguu tantu potu fpartietes:atqj ira p cetena milia & qnquaginta cotinuo curfu eutibus ifidecfV iuut annis q de qnquagenis.Foeminae minore lpatio.Eaede qn/ quenio fine crefcedi capiut. Mares anno addito. Forma equcpe qlcs maxime legi cpc-r teat:Pulcherime qde Virgilio uate abfoluta e:Sed & nos diximus i libro de iacu latice equeftri codito:&fere iter ornes cofiare uideo. Diuerfa au te cyrco ratio qu aerit .Iraq* cii bimi i alio fubigant iperiotno ante qnquenes ibi certame accipiut.Partu i eo gere re undeis mefibus ferut:duodecimo gignut.Coitus uerno eqncciio bimo utriq? u ul/ garis.Sed a trimatu firmior partus:Generat mas ad annos trigftatres.Vtpote cu a cyr co poft uigeflmuanu mittant ad iobole repanda. Et ad quadraginta durafle tradunt aditu mo i attolleda priore parte corporis.Sed ad generandu paucis animaliu mirer feriilitas.Qqa de caula p iterualla admiffurae danf :nec tame qndecim initus eiufde anni ualet tolerare.Equape libido extiguif iuba toia.Gignut annis cmnibus ad qcra gefimu.Vixifle equufeptuagitaqnqj anis hoc generegrauida Ibas pariripter que caeteras foetu diligit ♦ Et lane eqs amoris fnafei ueneficiu hippomoes appellatu in frot e:cariceimagnitudie:colore nigro. Quod fbari edito partu deuorat foeta:aut par tu ad ubera no admittit fi qs praereptu habeat.Olfatu i rabie id genus agitur. AmiUa parete i grege armeti reliqua foetae educat orbu. Terra attingere ore triduo ,pximo q fit genitus negat pofTe.Quo qs acrior:i bibedo pfundius nares mergir.Scythce p bel/ Ia fceminis uti malut: quonia urina curfu 116 ipedito reddat. Coibat i lufitania circa ulyxippone oppidu 8C tagu amne eqs iauonio flate obuerfas animale cocipe fpiritu idqj partu tieri:& gigni pnicifTimu:ita fed trieniu u ite non cxcedere.In eade hifpania galleca gena 8C aiburia e eqni generis.Hi iunt quos tiheldones uocamus. Minori fer/ ma appellatos afburcones gignut.Quibg no uulgaris f curfu gradusrfed mollis ait no crupe explicatu glomeratio. Vri eqs foluti carpe f curfus tradi&arte .Equo fere q boi morbi pterq ucficae couerfio:ficut 01'bus f gnre u qterino. De afluis. Ca XLIII* Sinu quadringetis numis empcu.Q .Alio ienatori auefror eib. M .Varro:ha/ a ud fcio an omniu peio animaliu uidbo opa fir. e dubio geru Ii mirifica arado quoq?. Sed mulare maxime fp generatioepatria etia fpedrat 1 iis arcadibus in achaia.In italia reatinis Jpfum animal frigoris maxime 1 paties-ideo no generat i pon to:ne,i eqnodtio uerno ut cetera pecua admittit :fed follbitio. Mares 1 rcmiffice opis deteriores.Partus a.xxx.mefe ociflfimustfed a trimatu legitimus.Totide quet equae 6C eifde & flmili mo.Sed inedtines uterus urina genitale redditmi cogat i curfu uerberibus a coitu.Raro geminos parit.Paritura luce fugit:& tenebras quaerinne co fpiciat ab hoie.Gignit tota uita:quas elb ei ad.xxx.annfl. Partus caritas fuma:fedaqp£ tediu magis.Per ignes ad foetus tedut.Ex ite fi riuus minimus irerfinhcrret ita ut pe dq> 010 caueat riger e. Nec nili alliietos potat fdtes:q funt i pecuariis. A tq? ita ut ficco tramite ad potu eat.Nec potes trifeit p raritate platape traflu cetibus fiuuiis.Mipeq; di dhi ficiut:8C fi fmutent aquae ut bibat:cogedae exoneradae ue fut.Nec nifi fpatiofeicu bat alias atterunt .Varia lomnio uila cdcipiutidbu pedu crebro:q nifi per inane emicuerit repulfu durioris mareriae clauditatem ilico ajfert ♦ Quaribus exiis opima pciia exupat.Notu elb i celtiberia flngulas quadragenis milibus numope emi. Ad mu/ lape maxime parcus aurju referre 1 his & palpebrape pilos aiur.Qqauis.n.uni color to> to reliquo corpore: totide came colores quot ibi fuere reddit♦ Pullos ea pe epulari Moe/ cenas libicuittmulcu eo tepore piatos onagris. Polb eum interiit audboritas laporis.Scd alino moriete uifo celerrime id genus deficit. De mulis. Ca. XLIIIL X afino 6C equa mulus gignit mcfe.xiii. Aimal uirib? f labore eximiu. Ad ta/ les ptus eqsuieq; qdrimis mfors neq? deceib9 maiores legut:arceriqj utruqj ge n.pab altero narric nifi infantia ti? generis q> leat ladbe haulbo pui.Pullis eopt ceu proflatibus lapore africa gloriat iquos lalifioes appellat. JViulum lxxx.anis uixifie athemefiu monumetis apparet.Eo gauifi cu teplu i arce faceret:q> de relictus fcnecta cadetia iumeta comitatu uifuq; exhortaret decretu fecer:quo caueret ne frumetarii negotiatores ab icerniculis cu arcerent. De bubus* Ca. XLV Vbus indicis altitudo tradit: cornua i latitudine quatuor pedu In b noltro orbe epiroticis laus magna a Pyrrhi ( ut ferut) ia in regis cura. Id cofe cutp e no ate qdriatu ad ptus uocados.pgrades itaqj fuehhcdicqj reliqo ftir piu durat.At nuc anicuload feecuditatepolcut .Tolerati? th bimo.Tauri ne qdrimi iplet:& fingulis deno code ano tradut .Si aut poit coitu i dextra pte abeat tauri:generatos mares efie.fi i leua foeminas.Cdceptio uno initu pagit q> fi forte perra uit.xx.polt die mare foemina repetit.Pariut mefe.x.qcqd ante genitu inutile e. Sunt auclores ipla coplete.x.mcfe duos preretnuc raro geminos. Coitus a delphini exortu ad pridienonas ianuarii diebus xxx.aliqbus & autuno:getibQ qdem quo lacie uiuuc ita foetus difpefatibustut omni tepore ani fupfit id alimetu.Tauri no fopius q bis die ineut.Boues aialiu foli & retro abulates pafcut .Apud garamatas qde haud aliter .Vi ta foeminis.xv.anis l6gififima:Maribus.xx.Robur i quimatu.Lauatione calidoaquo tradutur piguefcere:& fi qs incila cute fpiritu i uifcera harudine adigat. I\ 6 degeneres extlfimari etia minus laudato alpedruiplurimu Iacffis alpinis:qbus minimu corporis plurimu laboris capite no ceruice iuctis.Syriacis non fut paleariaffed gibber in dorfo. Carici in parte. Afio foedi uifu tubere fup armos a ceruicibus eminentctlaxatis cornibus excellentes in opere narratur.Coteri nigri coloris candidi ue ad laborem da natur .Tauris minora qua bubus cornua Domitura bouum in trimatui poftea lera:ante promatura:Optime cu domito iuuecus mbuitunSotiu eni laboris agriq? culturo habemus.Hoc aial tanto apud priores curojut fit iter exepla danatus a populo ro.die didat q cocubino procaci rure omafu ediffe fe negati occident bouet adu% in exiliu tamq colono fuo intercpto.Tauris i afpcdu generofitas torua frdtet auribus fetofis:cornibus i pcmdu dimicatione pofcetibus.S$ tota cominario priori/ bus ipedilr? Hat:ira glifcete alteros rcplicasdpgeqffi altu harena:& folus aiaiiu eo ili/ mulo ardefcens. Vidiinus ex imperio dimicates:& ideo fe demcflratos rotari cornibus cadentes refurgere:modo iacentes ex humo tollit: etiam curriz citato uelut aurigas gentis inuentu ell equo iulta quadrupedans te cornu intorta ceruice tauros necare:Primus id fpeclaculum dedit romo Colar di> dlator.Hinc uiclimo optimo & lauti (fima deo$i placatio. Huic tantu animali cium quib? pcerior cauda no liari nato cofumato ut cotcris mefuro crefcit uni donec ad uelbgia ima pueaiat.Quaobte pibatiq i uidfulq utarticulufufiaginiscon tingat:breufore no litat. Hoc notatu uftrulos ad aras humeris hofs allatos ne fere litare-.ficut nec claudicantemec aliena hodia deos placarimec trahete feab aris.Fd (re quens in pdigiis prifcoru boue locutu.Quo nutiato fenatu fub diuo haberi foliru. De api boue» Ca„ X L VI. b Os in aegypto e:i;i numinis uice colit .Apim uocat. Infignc ei f dextro latere ca/ dicas micula cornibus Iunx crefcere icipietis.Nodus fub Hgua?qur catape ap pellat.No e fas eu certos uitae excedere annostmerfuqj i (acerdoril fote enecat qfitnri Iu dru aliutque fubdituattdonec iueniat moerec.Derafis etia capitibus :'ncc tn ufq; diu q/ rit.Inuetus deducit a (acerdoribus mephim.Sut delubra ei gemfatq uocat thalamos auguria populose. (trade laetu en altero dira portedft.Re(p6(a priuatis dattc ma nu cofuleciu cibu capiedo. Germanici Cacfaris manu auerfatus e haud multo fcil ex tincdi.Cterero fecrecius cu fe prupit ( coetus iceditjfumotodrepitu pue/ rotjc comitat carme honori eius caneciu.Intelligere uidet:8i adorari uelle.Hi greges re pete lymphati futura pcinut.Foemina bos femel ei anno oftedit fuis Si ipfa {(ignibus qq aliistfepq? eode die Si iueniri ea extfguiq; traduc. Mephi e locus i nilo; que a figura uocat phialatOibus anis ibi aurea patera argeteaqj mergetes diebus quos habet nata les apis.Septe hi fut.Miruqj nemine p eos a crocodilis attingi.Cdauo pcdora diei.vi* redire beluae feritate. De natura pecudii Si Ca. XLVIL m Agna Si pecori gra uel ( placametis deope:uel i ufu uellepnVt boues fuptum homine excolut:ita corpope tutela pecori debet.Generatio bimis utrinq? ad nouenos annos:qbu(da& ad.x.primipares mfores foctus.Coitus oibus ad ar/ (duri occafu ii e a tertio idus maias ad aqlae occafu id e.xiii.Chal.augu(li.Geru nt ptu diebus.cl.podea cocepci lualidi Cordos uocabar antiq poli id tepus natos. Multi hy/ bernos agnos pferut ueriiistquonia magis fterlit ah folfhtiu cj ah bruma firmos ee: fo/ luqj hoc aial utiliter bruma nafci. Arieti naturale agnas faftidiretfenecda ouiu cofccta ri:& ipfe feneclra meliorullis quoq; utilior.Ferocia eius cohibet cornu iuxta aure tere/ brato.Dexcro tede pligato foeminas generat deno mares.Tonitrus (blitariis ouibus ab ortus inferut.Remediu e cogregare eas ut coetu, iuuet .Aqlonis fiam mares cocipi di/ cuf.auftri focmias. Atq? ( eo genere arietu maxime (pectat ora. Quia cuius coloris fub ligua habuere uenasteius Si lanitiu e ( foetutuariuq? fi plures fuere:& mutatio aqpi po tufqj uariat.Ouiu fuma gna duo tecdu Si colonicu.lllud mollius:hoc ( pafcuo elegan tius.Quippe cu tedu rubis uefcat .Operimeta eis cx arabicis pcipua.Lana aut lauda/ tidima apula:& quae i italia graeci pecoris appellat :alibi iralica.Tertiu locum milefiae oues obtinet.Apulac breues uillomec nift penulis celebres.Circa tarentu canufiumqj fuma nobilitate habet.In alia uero eode genere laodiccac. Alba circupadanis nulla prae ferftnec libra cetenos numos ad hoc acui excedit ulla.Oues no ubiq? tondet ♦ Durat quibufdam in locis mos uellendi.Colopc plura genera.Quippe cu defint etiam nomi/ na eistquas natinas appellant aliquot modis. De generibus lanarum Si ueftium. Ca. XLVIII. h I (pania nigri uelleris pcipuas iuxta alpes canufia rutilitqs erythras uocat.Itebetica ut canufium.Fuluas taretu ac pulliginis fuac:& fuccidis o(bp ufus medicatus.Hydri se liburniacqj pilorp prior q Iante pexis aliena fola ars fcutulato textu comedar.In lufitania limilis circa pifeias pnitix narbon efis .Simii is Si i aegypto ex q uedis detrita ufu tigit trurfufq? xuo durat.Eft Si hirex filo erado i tape tis aciqTima gra.lacerce prifeos iis ufos Homerus audror e.Aliter hxc galli tiguttaliter parthojje Si p fe coactae uede faciut:& fi addat acetu et ferro refidut: imo uero et ignib9»M o u i Ti no (lii purgameto qppe abenis coquetiu extracfx idumtis ufu ueniut (ut arbitror) luetu certe gallicis hodie noib9difcernut: nec facile dixeri qua id acute eje ait. Antiq^.n.torus e ftrameto erattqlicer nuc et in caftris gaufapc:Pa rris mei memoria coepere amphimala lioftra:fient uillofa Si etia uentralia. Na tunica lati claui i modii gaufape texi nue primu nigrae nullu colore bibunt De lfedtu fuis locis dicemus.In cochyliis marinis authatrbapi natura: lana colo Si fufo Tanaqlis quae eade Caia Cecilia uocata eti templo M. Anci durafte gdc re fe audror e M. Varro: fadHq* ab ea toga regia ungulata i aede fortunae:qua Seruius Tullius fuerat ufus.Inde fadtu utnubetes uirgines comitaret colus compta Si fulus cu i tamine. Ea prima texuit recfta tunica: qua fimul cu toga puja tyrones induntur nouseq? nuptae. Vngulata ueftis primo lautiftiinis fuitude furiculata defluxit.Togas rafas phrygianafq; Diui Augufti nouiftimis temporib9 coepifte feribit Feneftella.Crc brx papaueratx antiquiore habet origine.Iam fub Lucilio poeta in torquato notatae Prxtextaeapud hetrufeos origine iuenere.Trabeis ufos accipio reges. Picftas ueftes ia apud Homepi fuiffe:unde triuphales natx.Acu facere idxi friges inuenerunt: id eoqj phrygiones appellati ftexere i eade afia fuenit Attalus rex.unde nome atta licis.Colores diuerios pidturas itexere Babylon maxfe celebrauit:& nome ipofuit.Plu ri nis uero liciis texere q polymita appellat:alexadria fftituit. Scutulis diuidere gallia Metellus Scipioni triclinaria babylonica feftertiu odKgentis milibus ueniffe iam tuc pofuit in capitalibus criminibustquae neroni pneipiquadringentis milibus feftertiu nuper ftetere.SeruiiTullii praetexte quibus fignu fortunae ab eo dicatae coopertu erat durauere ad Seiani fuit nec ftuxifte eastnec reredonu iiurias fenfifte anis dJx.Vidimus iam Si bidentiu uellera purpura: cocco: cochylio fexgpedalibus libris u ferftatueluc illa fic nafei cogete luxuria.ln ipfa oue fatis generefitatis cftendit breuira te uetris ueftitu:qbus nudus eftet apicas uocabat danabantqj. Syrix cubitales ouiil caudx:plurimu i ea ptelanicii.Caftrari agnos nifi quinquemeftres exiftimant * De mufimonio. Ca. XLIX* St Si in hifpania Si maxime corfica no maxime abftmilepecori genus mufi> e monium caprino uillo q pecoris uelleri ,ppius,Qai e genere Si ouibus na tos prifei umbros uocauerunt.InfirmiiTimum pecori caput.Quam ob rem auerfum a iole pafci cogendum.Qqam ftultirTimaanimalium Ianata.Qua timuere i gredi unu cornu rapto fequuntur. Vita longi lima anis.x.in xthiopia xiii. Capris eo dem loco xi.In reliquo orbe plurimum ocio * V genus Itra quartum coitum im pletur. De capris Si generatione ea Re. Ca. L. Aprx pariunt Si quaternos:fed raro aamcdum.Ferunt quinq? menfibus ut c oues- Caprx pinguedine fterilefcunt.Trimx minus utiliter generan t Si in fenedtauiec ultra quadriennium Incipiunt, vii.menfe Si adhuc lacfantes ♦ Mutilum in utroqj fexu utilius.Primus in die coitus non implet:fequens efficatiort ac deinde concipiant nouembri menferut martio pariant turgefeentibus uirgultis* Aliquando aniculx:femper bimxtin trimatu inutiles pariunt cdlonisannis. Abor/ tus frigori obnoxius.Oculos capra fuffufos iunci pundlo fanguuie exonerat. Caper rubi.Solertia eius aialis Mutianus uifam fibi pdidit i pote prxtcnui duabus obuiis c diuerfo cu circuadtu aguftix no caperet:nec reciprocatione logitudo i exilitate.exea torrete rapido minaciter fubterftuete altera decubuifte:atq; ita altera (pculcate fu per/ greflam. Mar es cjmaxfe fimos logis auriculis ffradhfq armis q uiliftimos probat. Foe/ minace generolitas lfigne lacinix corporibus Si ceruice binae depedentes. Non oibus cornua:fed qbus funt i his Si idicia anope p incrementa nodopt.Mutilis laShis maior ubertas.Auribus eas fpirare no naribus:nec unq febri carere Archela ’ aucftor e.Ideo/ q; forcaftis q aia his q ouibus ardedor: calidiorefq; cocubitus.Tradut Si noctu no mi liras cernere q fterdiu.Et ideo caprinu iecur fi uefcat :reftituit uefpcina acie his: quos myctibpas uocat.In cilicia circaq? fyrias uillo tofih ueftiunt .Capras i occafu decliui decfiui fole in pifcuis negant contueri inter fefe:fed auerlas facere,Reliquis autem fio ris inter feaduerlas 6C cognitores,Dependet omnium mento uillus:quem aruncu uo/ cant.Hoc fi quis apprehenfam ex grege unam trahat: caeterae ilupentes fp edant. Id ec cuenire cum quadam hserbam aliqua ex eis momorderit,Morins earum arbori exitia/ lis.Oiiuam lambendo fterilem faciunt.EaqLj ex ca Minerua: impiat. De fuibus & natura eaije. Ca* LI. c Villi pecoris admiflura a fauonio ad asquinodium uernum aetatis, viii.mefe ' Q_uibufdam in locis etiam a.iiii.ulq* ad. viii.annu. Partus bis in anno. Tem/ pus utero.iiii.menfium.Numerus facunditatis ad uicenos. Sed educare tam multos nequeunt.Diebus.x.circa bruma ibatim dentes nafei Nigidius tradit.lmplent uno coitu:qui & geminatus ppter facilitatem abortiendi remediu ne prima fubachoe neq? an te fla eidas aures coitus fiat.Mares no ultra trimatu generat, Focmin a: fenedute feflTx cubantes coeunt.Comefle foetus his no eft Suis foetus facrificio die.v. purus eft. Pecoris ruminalis hoftias donec bidentes fie rent puras negauit.Suem oculo amiflo putat cito extingui: alioqn uita ad. xv. annos qbufdam uicenos: Veyi efferantur:& alias obnoxiu genus morbis anginae maxime BC ftrumae.Index fuis inualidae eruor in radice fetae dorfa euulfe: caput obliquu in icefTu Penuriam ladtis praepingues fentiut:& primo foetu minus funt numerofae.In luro uo lutatio generi grata.In torta cauda.Id etia notatu facilius facere in dexteru cj leuu de/ tortam. Pinguefcunt.lx.diebusded magis tridui inedia ante fjgnatione orfa. Animaliu hoc maxime brutthanimaq? ei pro (ale data no illepide exiftimabat .Comptum agi ita uoce fuarii furto abatftos merfo nauigio inclinatione latens unius remeafte. Quin SC duces in urbe fojje domoiqj petere difcunt:& fieri fapiut ueftigia palude co fundereuirina fuga leuare.Caftrant foeminas fic qucqi uti cameli poft bidui inediam fufpenfae pernis prioribus uulua recila celerius.ltapingueicunt.Et adhibet ars iecori ficut Apicii fico carica faginatis a facietate necatis repen te mulli potu dato.Neqj alio ex animali numerohor materia ganeae: ququaginra ppe fapores cu caeteris 6'nguli.Hinc cenforiape legu paginae, interdidaq? cocnis abdominat gladia:te(liculi:uuluaelincipitauerrina:utia Pabiiiminoiji poetae coena poftq lenii/ tute exuerat:nulla memoret line abdomine:etia uocabulo luminis ab eo impolito.Pia cuere aut & fieri uefcicae.Catonis cenforis orationis aprinii exprobrant callu.ln tres rri partes diuifio apro media ponebant Iombos aprunos appellata.Solidum aprum roma> norum primus in epulis appofuit.P.SeruiIius Rullus pater eius Rulli:qui Ciceronis i confulatu legem agrariam promulgauit.Tam propinqua origo nunc quotiidianae rei eft. Ec hoc annales notarunt horu.flad emendatione notata quidem effet coena:fed in principio bini terniqj pariter mandebantur apri. De uiuariis beftiarum. Ca# LII. j luaria eoyz caeteroruqj filueftriu primus togati generis inuenit Fuluius hirpi/ nus qui in tarquinenli feras pafcere llhtuit.Nec diu imitatores defuere.L.Lu cullus feras lemel anno gignunt.Maribus i coitu plu rima afperitas.Tunc inter fe dimicant indurantes attritu arborum fe ter gorantes.Foeminx in partu aiperiores:& ferefimilicer in omni genere beftiarum. Apris maribus non nili anniculis generario.In india cubitales dentium flexus gemini ex ro/ ftro,Totidem a fronte ceu uituli cornua exeunt. Pilus aereo iimilis agreftibus* extens niger.At in arabia luillum genus non uiuit ullo genere. De femiferis animalibus. Ca. LUI* i Eqj facilis mixtura cu fer o: qliter natos an tiq hibridas fues uccabat fem iferost ad hoiesquoqj uti Caiu Antoniu Ciceronis in cofulatu collega appellatione tranflata no in fuibus cantu: fed in omnibus quoqj animalium cuiufcunqj generis ullam eft inuenitur &ferrum:utpote cuin hominum etl am filueffrium tot genera praedicta fint.Caprx th in plurimas iimilitudines tranffigu rantur.Sunt caprextfunt rupicaprex:funt ibices pniciracis mirandx:quanq onerato capite uaftis cornibus uaginis:hxc fe librat ut tormento aliquo rorati i petris pori (fimum e monte aliquo in alium tranfilire cupietestatqj recurfu pernici quo libue rit exultant.Sunt & origes foli a quibufdam didi contrario pilo ueftiti:& ad caput uer fo.Sunt & damx:& pigardi:& fterpficerotes multaqj alia haud diffimilia.Sed illa alpcs haec tranfmarini fitusmittunt. Defimiis. Ca. LIIII. Imiaiji quoq? genera hominis figurae proxima caudis inter fe diffingunt, Mi s ra folertia uifco inungut laqueos:calceariqp imitatioe uenantiu traduntur* Mutianus & latrunculis lufiffe ficfhs cxremuces uifu difiiguere. Cornelius luna caua triffes edet quibus in eo genere cauda fit.Noua exultationem adoriri.Nanq? defectu fyderum & caeterae pauent quadrupedes.Simiali generi praecipua erga foetu af fecfio.Geftat catulos quos manfuefacdae intra domos pepereretonbus demcftrant: trac rariqj gaudeatradatu gratulationem intelligetes.Itaq; magna ex parte coplectedo ne eant.Efferatior cynocephalis natura:ficut mitiffima fatyris. toro pene afpe/ cfu diflferunt.Barba eff in facie:cauda late diffufa priori pte. Hoc animal negat uiue/ re in alio nifi in aethiopix quo gignitur caelo. De leporibus. Ca. LV. plura funt genera:in alpibus candiditquibus hybernis menfibus pro 1 cibatu niue credut effe. Certe liquefeente ea rutilefcunt annis omibus.Et eff aliquod animal inrolletandi rigoris alumnum generis > Sunt 6C quos Hifpania cuniculos appellat faecuditaiis mumeredamemq; balearibus infulis popula tis meflibus5afferens. Foetus uetre exedos uel uberibus ablatos norirepifgjrtatis inter/ raneis gratillimo in cibatu habentdaurices uocant.Certu eff balcaricos aduerfus pro/ uetum eope auxiliu militare a Diuo Auguffo petiffe. Magna ppter uenatum co$i ui/ uariis gratia eff.lniiciunt eas i fpecustqui funt multifores nemen ani rnali:arq; ita eiecfos fuperne capiunt/Archelaus auctor e quot firit corporis cauernx ad excrementa lepori toridem annos efle x tatis. Varius certe numerus repitur. Idem utranq? uim fingulis inefle:ac fine mare xque gignere.Benigna circa*hoc natura in nocua & efculenta animali a foecunda generauit ♦ Lepus omnium prxdx nafcens fo/ lus prxter daftpodemfaperfaecat.AIiud educanstaliud in utero pilis ueffitum: aliud implumetaliud incohat®’gerens partem.Necno & ueftes leporino pilo facere tetatu eff tadfu non perinde molli uf in cute:propter breuitatem pili labili. De damis Ca. LVI. manfuefeunt raro cum ferx iure dici no poffint. Coplura nac£ funt d nec placidamec feraded medix inter utrunq? naturxtut in uolucribus hiru dinestapes in campotin mari delphini Qtjuo in genere multi Qc hos incolas domus impofuere. De muribus & gliribus. Ca. LV1I* Vres haud fpernendu in oflentis etiam publicis animal. Arrofis lauini clype/ m is argenteis marficu portenderebellu.Carboni imperatori apud Clufiu fafeiis quibus in calciatu utebatur exitum:plura eopd genera in Cyrenaica regione alii lata fronte:alii acuta:alii genere pungentibus piIis.Thcophraffus auc tor eff in gyaro infula cum incolas fugaffent:fer£j quocp rofiffe. Conffat id quod iac/ turam qda& ad chalybas fecere in ferrariis officinis. Aurariis qde in metallis ob hoc aluos eoije excidi: id furtu deprxhendi tanta efTe dulcedine furandi. Vcmf7e mure.cc.numis caflilinu oblidente Hanibale.eumqj q uediderat fame interi(Te:empro rem uixiffe annales tradunt.Cum candidi prouenere:lxrum faciunt oftentum.Nam foricu occentu dinmi aufpicia annales refertos habemus . Sorices & ipfos hyeme cgdi au&or e Nigidius: ficutglirestquosceforix legis principes .Q_.Scaurus&, M. j ccfu* latu no alio mo coenis ademere q conchylia:aut ex alio orbe coueclas oues. & ipm animal:cui uiuaria in doliis ide qui apris inftituit.Q ua i re notatu no congrega ri ni fi' populares eiuide filux:& fi miiceant alienigenxtnifi amne uel more difcreti freri re dimicado.Genitores fuos feflbs fenecla alut infigni pietate feniu finit hyberna quiete Codici eni & hi cubattrurfus xllate iuuenefcunt:fimili & muilellis quiete* Qjix animalia quibus locis non fint. Ca. LVIII. Ic mirum repe natura no folum aliis dedifle terris afaliatfed in eode queqj f fitu quxda aliqbus locis negaffe .In mefia filua Italiae no niii in parte repenu tur hi glires.In lycia dorcades no trafeut motes lyris uicinos.Cnagri mente q Cappadocia a lycia diuidit.In hellefpoto in alienos fines no comeant cerui:& circa arga jnufam elaphu monte nd excedut auribus etia in mote filiis,In pordofolene flula uici> nia multellx nd rrafeunt.In boetia illatae lolu ipfum fugiut: qux iuxta in oiv chomeno tota fubruu: arua talpx:quape e pellibus Cubicularia uidimus ftragula.Adeo ne religio quide a portetis lumouet delicias.In ithaca lepores illati moriut extremis qde i littoribus.In ebufo i lictoribus cuniculijfcatet iuxta hifpania balearelqjrCyrenis murce fuere ranae: illatis e edemete uocalibus durat genus eape. Mu tx funt etia nuc cicadae ! feripho ifula.Exde alio traflatx canur.Quod accidere & i lacu theflalix ficedo tradut.In it ilia muribus araneis uenenatus e morfus.Eofde ulterior apenina regio nd habet. lide ubicuq? fint orbica fi trafire moriut .In olympo macedonix mote nd fuc lupi. Nec i ere ra i f ah Abi qde nd uulpes urfi ue aut olo ullu maleficu afal pter phalagiu. Aranei id ge nus de quo dicemus fuo loco. Mirabilius i eade iiula ceruos pter q i cidoneatape regiori nd elle.lte apros &attagenas:herinaceos.In africaaut nec apros nec ceruos nec capreas necurfos ad uenis noceat. Ca* LIX* Am quxda animalia inoxia fdigenis aduenas interimut ficut ferpetes. Parcut i in myrinthe quos terra nafei in lyria angues circa euphratta maxi me ripas dormieces fyros nd attingut.Aut etia fi calcati momordere nd fentiuc maleficiatalius cuiuiq; getis lfefti auide 6i cu cruciatu ob re & lyri ri necat eos.Cotra i aletenio carix mo te Arifloteles tradit a fcorpionibus hofpites nd Ixdi indigenas icerimi.Sed reliquope quoq? animaliu 6C pterea terreftriu dicemus genera. CAII PLINU SECVNDI NATVR ALIS HISTORIAE LIBER. VIIIL De aquatilium natura# Ca. .1* NIMALIVM Qaae terreflria appallauimus fiotninu quadam confortione degentiajindicata natura eft. Ex reliquis minimas eTe uolucres couenit.Qua ob re prius xqucps amniuftagno fuqj dicent Qqxf mari maxima aialia. Ca. .II* Vnt aut copluria in his maiora etia terreftnbus. CA euu humoris luxuria: alia fors alitu. Quibus uita pen/ detesTfn mari aut tam late fupino molliq? ac fertili accremeto accipiete cas genitales/ublimi fempq? pariete natura pleraq? et moftrifica reperiunt pplexis & in femet aliter atq* aliter nu nc flitu:nuc flutu cduoluris femibus atqj pricipiis. V t uera fiat uulgi opinio qcqd nafcat i parce naturae ulla & i mari eetpraeterqj multa quae nufq alibi repe qde 116 fclu aialiu fi nulacra inelfe licet intelligere itueribus uuatgladiu ferras.Cucumim uero & in colo re U x odore fimile.Quo minus miremur equop* capita in ta paruis eminente cocleis ♦ De indici maris beluis* Ca* *Ilfc Lurim* autem & maxima in in dico mari animalia: e quibus balenas quater* p num ducenu cubitorum.Quippe ubi locuftas quaterna cubii ta impleat. Anguillas quoq? in gageamne tricenos pedes.Sed i mari beluas cir ca folftitia maxime uifuntur. Tunc illic ruuc turbinesunnc imbres: rue deiecftas mo tium iugis pcellae ab imo uertunt mariaipulfatafq? ex profundo beluas cufiuflibus uoluunr:& alias tanta tynnops multitudinemt magni Alexandri claflis haud alio mo qua hoftiu acie obuia cotrariu agmen aduerfa fronte direxerit. Aliter fpfrfis non erat cuaderetq non uoce:no lonitutno ichi:fed fragore terrent :nec nifi ruina turbantur. Cadara appellatur rubri maris peninfula.Huius obiefugere:& fe tot defedere oceano.Cotra orcas occurrere laborattfefeq? op/ ponere:& cautiu aguftiis trucidare:in uada urgere:faxis lllidere.Spcclanf ea proelia ceu tnari ipfo fibi irato nullis in finu uentis.Fluclibus uero ad ahelitus idrufqj quatos nui Ii turbines uolanc»Or ca & in portu hollienh uifa eft opugnata a Claudio principe# V eherat tunc ex xdificante eo portu initato, naufragiis tergop* euecToru c gallia:fatiatq: fe per coplures dies alueu i uado fulcauerat accumulata fludibus in tantumt circuagi nullo mo pottet.Et du (agina pfequitur in littus fluchbus eminete doi (b mu Itu fup aquas carinat uice iuerfx. Procedi iuflic Cxfar pelagos mulciplices iter ora porrus: pfedufcg ipfe cu praetorianis cohortibus populo ro.fpedaculu pbu it: laccas cogerente milite e nauigiis aflultatibus:quop£ unu mergi uidimus reflatu belux oppletum unda* Pra balenae habet in ffontibus.Ideeq? fuma aq annatares I fublime nimbos efflant. An fpirent pifces an dormiant. Ca. VII. Pirant aut cdfeflione omniu & paucittima alia i marfiqux uifceru; f pulmone habet.Quoma (ine eo nullu animal putat (piraremec pifciu brachi as habetes anhelitu reddere:ac p ejgtunatiqucpe hxc opinio e. Nec multa alia genera etia branchiis careria.In qua fentetia fuiffe Aiittotde: uideo: & mu1/ ris pfuafitte dodrina indaginibus.Nec me ,ptinus huic opinioni eopt accedere haud dif (i nulorquonia & pulmonu uice aliis poliunt alia fpirabilia incile uifcera ita uolete na turatficur & p fanguinc multus alius humor.In aquas qdem penetrare huc uitale hali tum qs miret? qui eiia reddi ab his cu cernat:& in terras tato queqj fpifliorem naturx parte penetrareargumero animaliu:qux femp defofla uiuut ceu talpae. Accedit apud me certae efficaciae ut creda omnia in aqs fpirare naturae fuse (orte: primu fxpe annota ta pilau allino colore quxda anheIatio:& alia tranqllo uelut ofeitatio. Ipfope quoq? q funt i aduerfa opinione de fdno pifciu cofettio. Q_uis eni fine refpiracione fono locus Praeterea bullantiu aquapi Iu fdatio lunazq? effedu cochapiqucq? corpora augefcentia: fup omnia e:q> ette auditu & odoratu pifcib9 no erit dubiu ex aeris utruq? materia.Odo rem quide non aliud q infectu aera intelligi ob re de his opinet ut cuiq; li bitu eric.Branchix no funt balenis nec delphinis.Haec duo genera fiftuiis fpirants qux ad pulmone pertinent .Balenis a ffonre:deIphinis a dorfo:& uituli marini quos uocat phocas fpirant 6i dormiunt in terra.Icem feffudines de quibus mox plura* De Delphinis. Ca. VIII. Elocifiimum omniu animaliu no folu delphinustfed ocior uolucie u acrior txlo.ac nifi muku infra rollru os illi foret medio pene in uentremullus pifeium celeritate eius euaderet.Sed affert mora puidetia naturxtqa nifi refu pini couerfi no corripiuc qux ca prxeipue uelocicate eoru oftendic. Nam cu fame concitati fugiente i uada ima perfecuti pifce diurius fpiritu continuere:ut.arcu emitti ad refpirandu emicac.Tanra ui exiliunttut pleruq; uela nauiii tranfuolet nento. Agunt uere coiugia:pariunt catulos.x.mefe xftiuo tepore.Interdu & binos nutriuc uberibus ficut balena. Atqj etia geftant foetus in infatia lfirmos.Quinetia adultos diu comitant magna erga partu caritate. Adolefcunt celeriter.X.annis putant ad fuma magnitudi* ne pueuire.Viuunt etia tricenis.Qjxod cognitu prxfcitta cauda in experimentu. Ab-* dunt etia tricenis diebus circa canis orrutoccultaturq? incognito mcdo.Q_uod eo ma gis miru efttfi fpirare in aqua nequeut.Solent i terra erupere incerta de ca. Nec (lati rei* lure cactta moriunt tmultoq? ocius fiftula obturata.Lingua e his cotra natura aquati* liu mobilis:breuis:arqj latathaud differes fuillx.Pro uoce gemitus humano (imilisidor/ Ium repandihrottru fimu.Qaa de ca nome Simonis omnes miro mo agnofcurimalutq? Ita appellari.Delphinus no tantu hominis amicu animal 6' muficaarte mulcetur fymphonix cantu:& prxeipue hydrauli fono.Homine non pauefeit utalienu.Obuia nauigiis uenit. Alludit exultanstcertat etia:& quis plena prxterit uela. Diuoaute Au/ gutto principe lucrinu lacum iuecttus pauperis cuiufdam puepj ex baiano puteolosin ludum litterape itantem :cu meridiano fmorans appellatu eu Simonis noie fxpius frag* mentis panis que ob id ferebat allexittettmiro amore dilexit.Pigeret referremi res Moece tutis & Fiauiani QC Fkuii Alfii multoreet litteris diei tepore icla matus a puero§uis bccultusafqjabditus 'eximo'aduolabat : pafiufq; c iranu pbebaC afcefurofdorfu pinnae aculeos uelut uagina cddenstrecepruqj puteolos per magnum aequor i ludu ferebat.Simili mo reuehens pluribus annis donec morbo extipdto puo* ro fubinde ad cofuetu loeu uctirans triftis & merenti fimilisipfe queqj (quod nemo dubitaruOdefiderio expirau it. Alius inrer hos anos in africo lictore hipenis diariti fi> mili mo ex hoium manibus uefcens.ferefqj fe tractandu:& alludes natatibus: ipoiirof q? portas ungueto punctus a Flauiano pconfule africas: & fopitus ut apparuit odoris nouitate fludtuatufqj fimilis exanimi caruit hoium couerlationemt iniuria fugarus p aliquot menfes:mox reuerfus I eode miraculo fuit.Iniurise potefiatu inhofpitales ad uifendu uenientiu hipponenfes i necem eius compulerut.Ante haec ftmha depuero in ialilo urbe memorant .Cuius amore fpectatus logo tepore du abeunte i littus auide le quit :l harena inuedtus expirauit. Pueije Alexader magnus babylone Neptui fa cerdo/ tiopraefecitsamore illu numinis ppitii fuiffe interpretatus.ln ea de urbe ialifo Egefide mus feribit 6Caliu pueru Hermia noie iimilitermaria pereqtante cu repentinae pcellae flueftibus exanimatus eflec relatthdelphinuq? cam Ioeti fatente no reuerfu i maria tarqj jn fico expirafTe.Hoc ide &C naupadti accidifle Theophraftus tradit.Nec modus exeplo ru.Eide aphilochii & rarencini de pueris delphinifq; narrat. Quae faciunt ut credat Arione quoq* citharedicae arcis interficere nautis i mari paratibus ad ltercipiedos eius quacftus eblanditu:ut prius canerer cithara:cogregatis catu delphinis cu fe ieciffer in mare:exceptu ab uno tenaru i littus pueclu.Eifpuftiae narboneiis & in nemaufeii a# gro ftagnu laterna appellatu.ubi cu hofes delphini fccietatepifcant unumera uis mu/ gilu ftatuto tepore aguftis faucibus ftagni i mare erupit obferuara xflus reciprocande Qua de ca prxredi no queunt reria:quae mole poderis nullo mo roleret:etia fi no ics lertia inlidiet tepori.Similfrde in altu protinus tendunqd uicino gurgire efifcere. Icv cuqj folum pandendis retibus habile effugere feftinant.Q_uod ubi ammaduertere pif cares:cdcurnt aut mulritudo teporis gnara:& magis eria uoluptatis huius au ida: ter uf qj populus*e lictore qto poteft clamore cociet Simone ad fpeclaculi euentu. Celeriter delphini exaudiuc delideria aquilonu flatu uoce pfequente: auftro uero tardius ex ad uerlo referente.Sed tunc quoq? fprouifo i auxiliu aduolat. Propere apparet acies :quae tinus difponit in loco:ubi coiecta eft pugna. Opponut fefe ab alto :trepidcfq} i uaaa urgenr.Tunc pifeatores circundant retiaffurcifq? fubleuant. At mugilum nihilomi/ tius uelocitas tranfilit.Ac illo excipiunt delphini: & occidifle ad praeler.f cdrenti.cibcs in uitftoriam differunt.Operas proelium feruenincludiq; retibus fe fortiflime urgentes gaudent. Acneidipfum fugam hoftium ftimulet inter nauigia & retia natantefue homines ira fenfim elabuntunut exitus non appareat. Saltu qued eft alias blandifti/ tuum his nullus conatur euadere.ni fumitantur libi retia. Egredi' protinus ante ual/ Ium proeliantur.Ita peracta captura quos interemere diripiunt. Sed enixioris operat q in unius diei prasmium ut confcii fibi operiuntur in pofterum:nec pifcibus tantum* fed interiectum panis ac uno de eodem genere pifcandi in latio linu conful Mutianus tradit:hoc difterunt:quod ultro neque inclamari praeito lint:partef que e manibus accipiant.& fuum quemque cubantes cum delphinis lotium habeant quamuis nodtu & ad faces. Iplis quoque inter fe eft.publica focietas: Capto a rege carix alligatoque in portu delphino ingens reliquorum conuenit multitudo moeftitia qua dam quas poflec intelligi miierationem petens:donec dimitti rex eum iuflit.Q uin & paruos femper aliquis grandior comitatur ut cultos. Confpectique funtiam defun# dum portantes:ne laceretur a belluis. De TSerfionibus aquatilibus. Ca. IX. d Elphinope limilicudine habet q uocant rjfrfioes. Diflat & trifticia qd e afpedl? Abeft.n.illa kfciuia.maxime.tn roftris canicularu maleficentia aftimulau * Deteftitudinibusquomodo capiantur. t Edudines tantae magnitudinis indicum mare emittit ut fupeitd. r es habitabiles caufas integant* Atqj iter infulas rubri praecipue maris his na/ uigent cymbis.Capiunf multis qdem modjs.Ted maxie cuecTae in fuma pela gi aut meridiano tempore blandito eminente toto dorfo p tranquilla fluitantes* Qux uoluptas libere fpirandi in tantu fallit oblitas fui: ut folis uapore ficcato cortice non queant mergitinuitaeq? fluitent opportunae uenatiu praedae* Ferunt # paftu egrcflas noctu:auideqj faturatas laxari. A tq; ut remearint matutino fuma in aqua obdormiice retid fonitu.Tuncq? leuiter capti*Annatare eni fingulis ternos:a duo/ bus in dorfum uerti:a tertio Iaqueu iniici fupinx.atq* ita ad terra a pluribus trahun phoenicio mari haud ulla difficultate capiuntunultroq? ueniunt tempore datuto an ni inamnem eleuthepz dffufa fimilitudine.Dentes no funt tedudinhfed rodri margies acuri (perna parte inferiore claudente pixidiu mo.In mari uiuut conchyliis tanta oris duritia:ut lapides cominuat.In terra egreflae i haerbis pariut oua auiu ouis (imilia ad cetena numero:Eaqj defofla extra aquas # coopta terra ac pauita pectore # cdplanata incubat nochbusteducat foetus annuo (patio*Quida oculis fpe&ddo queqj otia foueri ab iis putant*Foemina coitum fugere:donecmasfeducam aliqua,imponat aduerfae. Troglodytae cornigeras habent: utrin lyra annexis cornibus lacistfed mobilibus:quoru in natado remigio fe adiuuat*Cel$num uocatur eximite te(ludinis:fed rarae* Naqj quali' fcopuli praeacuti chelonophagos terrent.Troglodytaeautem ad quosadna tant ut (aeras adorant*Sunt # rerreftrestquae ob id in operibus cherfinae uocantur in africx defertis:qua parte maxime fitientibus harenis fqualent rofeide ( ut creditur) hu more uiuentes.Neqj ibi aliud animal peruenit. Quis» primus tedudmes fecare indituit. Ca. XI* Edudinum putamina fecare in Iaminasdcctofqj # repofiroria his uedire Cor t bilius Pollio indituit prodigi # fagacis ad luxuriae indrumenta ingenii* Tegmenta aquatilium* Ca* XII. Qqatiliu tegmeta plura funt* Alia corio # pilis tegunt ut uimlithippopota/ a mi.Alia corio tatu ut deIphini*Cortice ut teditudines*Silicu dui icia ut odreae # cdchae.Crudis ut locudx.Crudis # (pinis ut echini.Squamis ut pileis. Af pa cute ut fquatinaiq lignu# ebora poliunt .Molli ut murenae. Alia nulla ut polypos De uitulo marino. Ca* XIII* Vx pilo uediunf animal pariunt ut priflis*.baIena:uitulus.Hic parit in terra q pecudu more.Secudo parcus reddit initu.Canu mo cohaeret:# parit nunq ge minis plures.Educat mamis foetu.No ante.xii.die deducit i maretex eo fubin de affuefacies.Interficiunf difficulter nifi capite elifo.Ipfis in fono mugi tus. V nde no/ men uituli acripiut.Tenet difciplinamoce pariter # uifu populu falutat.Condito fre/ mitu noie uocati re(pondec*Nullu animal grauiore fono praemif .Pinnis qbus in mari utunt humi quoq? u ice pedu ferput. Pelles copi et ia detradlas corpori fenfum aequoru retinere tradunttfemperqj aedu maris recedente inhorefcere.Praeterea dextrae penae ui fopdriferam inefle fonofq? allicere fubditam capiti. De pifcibus pilo carentibus.*# quomo pariant:# quot eope genera. Ca. XIIII* Ilo carentium duo omnino animal pariunndelphinus ac uipera.Pifcium fpe p cies funt.Ixxiiii.praeter crudis icecta qux funt.xxx.De lingulis alias dicemus Nunc enim naturae tractantur infignium. De nominibus# naturis multope. Ca* XV* Raecipua magnitudine tynni.lnuenimustaleta.xv.pepedifle. Eiufde caudae p latitudine duo cubita # i qbufda amnibus haud minores.Sy larus i niIo:efos I rhenqatcilius i pado inertia piguefeens ad mille aliquando libras cathcnato captus hamomee nifi bonu iugis extradus . Atqui Hunc tnfmus ap/ pellatus clupea uena quandam eius in faucibus mira cupidine appetes morfu exani mat.Sylurus graflatus ubicunq; efl orne animal appetes: equos innatantes fepe de/ mergensipraccipue in meno germaniac amne £>pter lifbou.Et in danubio mari extra/ hitur porculo marino fimilimus. Et in borifthene memoratur praecipua magnitudo nullis oflibus fpinis ue interlitistrarne prxdulci.In gange indiae plataniftas uocant ro ftro delphini & cauda:magnitudine aut xv.cubitoru.In eode effe Stati? Sebofus haud modico miraculo affert uermes branchiis binis Ix.cubitoru ceruleos: qui nome a facie traxerunt.His tantas effe uires.ut elephantos ad potum uenientes mordicus coprehe/ fa manu eorum abftrahat.Tynni mares fub uentre no habent pinnam» Intrat magno mari pontu uerno tempore gregatim:nec alibi foetificant.CordiiJa appellat partus qui foetas redeuntes in mare autuno comitatur.Limofas uero a lato pelamedes incipiunt uocari:& cum annuu exceffere tempus tynni * Hi mebratim exfi ceruice & abdomdJe- comendat :atq? edulio recenti dutaxat:& tu quoq; graui rudru:cetera pte plenis pul/ pametis fale afleruant .Meladria uocat cacfis quernis affulis fimillima.Vilifljma ex his quae cauda: pxima qa pingui ea quae faucibus.At in alio pifce circa caudam exercitatilTima.Pelamides in alica coflas priculatimq? cofecfcein genera cibo ru tPifcium genus oetpraecipua celeritate adolefciomaxime in ponto.Cau fa multitudo amniu dulces inferentiu aquas:amia uocattcuius incremetum lingulis diebus intelligit.Cu tynnis heee 6C pelamides in pontu ad dulciora pabula ltrant gre/ gatim cu fuis quaxp ducibus:& primi omniu fcobri. Quibus &. in aquis fulphureus color:extra q caeteris.Hilpaniae cretarias hi replent tynnis no cdmeatibus.Sed in pon/ tum nulla itrat beftia pilcibus malefiq:a:prxter uitulos 8C paruos delphios. Tynni dx tera ripa intrat: exeut leua.Id accidere exhiftimat quia dextro oculo plus cernut utroq* hebete natura.Eft in euripo thracii bofphori:quo appotis euxino iungiruriin iplis eu/ ropa afiamqj lepantis freti anguillis laxum miri candoris a uado ad fuma pluces iuxta calcedone i latere aliae.Huius alpeChi repete territi femper aduerfuS bizatii pmotoriu ex ea ca appellatu auricornu praccipiti petut agmine. omnis captura bizatii e ma gna calcedonis penuria. M.P.medie interfluetis euripi.Opperiunf aut aqlonis flatum ut fecundo fletu exeant ex pototnec nili ltrantes pontu bizati/capiunt .Bruma no ua/ ganf.Vbicuq; dprxhenfi ufq; ad eqncchu ibi hybernat.Ide faepe nauigia uelis euntia comitates mira quada dulcedine p aliquet horape fpatia 6C paffuu milia a gubernacu* lis no fepanturme tridete quide i eos fepius iaeflo territi.Q_uida eos q hoc e tynnis fa ciat popilos uocant.Multi in ppotide azftuat:pontum no intrant.Item folex :cu rom bi intrent. Nec faspia efl cum loligo reperiantur.Saxatilium turdus & merula defunt: ficut conchy!ia:cum oftrex abundent.Omnia aute hybernant in xgeo ♦ Intrantium pontu foli no remeant trichiae. Grascis.n.in nominibus uti par erit: quando aliis atqj aliis eofdem diuerfi appellauere traClus. Sed hi loli hiflru amnem fubeunt ex eo fubterraneis eius uenis in adriaticum mare defluunt.Itaqi & illic defeendentes nec unq fubeuntes e mari uifuntur. Tynnorum captura efl: a uergiliarum exortu ad ar/ cfluri occafum.Reliquo tempore hyberno latent i gurgitibus imis: nili terfpore aliquo euocatuaut plenilunis.Pinguefcunt 8C in tantum ut dehifcant. Vita longiffima his biennio. Animal efl paruum:fcorpionisfcefligie:aranei magnitudine. Hoc fe 6C tynno 6Cei q gladius uocatur:crebro delphini magnitudinem excedeti fub pinna affigit acu/ leouantoqj ifeftat dolore: utina a es fepenumero exiliat.Quod 6C alias faciut ai ioyc uim timetes mugiles maxfetam praecipue uelocitatismt trafuerfa nauigiaiterii fuperiadet De auguriis & diuerfitate pifeium. Ca XVI. f Vnt & pifeibus prxfcita in hac parre auguria.Siculo bello ambulate in littore Augnfto pifcisemaread pedes; cius exiliic Quo argumento uates refpondere Neptunum patrem adoptante eum fibi Sexto Popeio repudiato.Tanta erat «aualis re§ gloriatfub pedibus Cxfaris futuros q maria tempore illo renerent* Pifciu feminx nw iores q maresJn quoda genere omnino no funt maressficut in erythinis & chromibus Oes enim ouis grauidx capiunt .Vagantur gregarim fere cumkp generis fquamofi* Capiunf ante folis ortum.Tu maxime pifcium fal lif uifus.No&ibus qdem iHuftribus xqux q die cernut. Aiunt & fi iteretur gurges interefle captura,Iraq? plures fecudo tra tln trahi q primotguftu olei maxime. Drin modicis imbribus pe & harudines quis i palude prognatxmd rame fine imbre adoiefcut.Et alias ubicucp pifces in eade aqua aflidui fi nd afriuat exanimatur*Praegelida hiemem oes fentiurded maxime q lapidem habere in capite exiftimant ut lupi:coracini;faena;pagn.Cu afpx hyemes fueresmulti caeci capiunt 4taq? his mefibusiacentin fpeluncis cdditi: fient in lerreftriu genere rettuli mus. Maxime hipurus & coracinus hyeme non capi t prxrerq sedatis diebus paucis <3C iifde femper.lte mu rena & orphus: cdget;percx;& faxatiles oes Terra qdem hoc eft uado maris excauato codi p byemes torpedinem piftam foleaq? tra rurfus xftus impatieriamediis feruoribus fexagenis latet utglatl custafelli auratje,Fluuiatiliu fylurus caniculae ex ortu fyderaudC alias fulgore fopitur Hoc 6£ i mari accidere cyprio putant Alioqn totu mare fetit exortu eius fy deris. Quod < maxime f bofphoro apparet. Algx em & pifces fupferunf ?ab imoB uerfa omnia* De mugili & aliis pifcibus;&q> nd iide ubiq; placeat* Ca. XVI! Vgilum natura ridetunin metu capiteabfcddito totos feoccultari crcdenriu* tn Iifdem tame tata facilitastut \ phoenice & narboneii pumtia coitus teporeAui uariis mare linea Ipginqua p os ad brachias religaraemifTum I mare«„eadcq; li «ea retradu foeminx fequatur ad litmsjrurfufqj femini mares ptus tepore. Apud an riquos pifciu nobiljfllmus habitus accipefertunus omm fquamis ad os uerfis cdtraaq jnado meatmullo nunc I honore e.Quod qdem miror:cu fit rarus inuetu. Qjiidaeu elope uocant.Poftea peipuam audoritate fuiffe lupo &afellis Cornelius Nepos & La berius poeta minore tradidere, laudariffimi q appellant lanati a candore molli xiaqj carnis. duo duo genera collyri minores d&hifchbq nd mii i alto capiut* Ideoq? piati prioribus. Ac f lupis in amne capti pferunf .Nunc facro datur principatus qui folus pifciu dicit ruminareshxrbifqj ucfchnd aliis pifabusmiari carpathid maxie frequ.es,Promdtormm troadis ledurn fpdce nunq tranfit.Indeaduedos Tiberio Clau dio principe Optatus Efjpercius prxfedus cladis inter hoftienfem & campanix hora fparfos fere cura e adhibitasut capti redderentur mari.Po ftea frequetes lueniunt icalix Uttore nd ante ibi capti.Admouitqj fibi gula fapores pi fcibus faris:& nouu incola mari deditme qs peregrinas aues romx parere miret .Proxi ma eft his mefa generis dutaxat miru didu inter alpes lacufq? retix bi grantinus xmulas marinis generat.Ex reliqua nobilitate# gratia maxima eft 6C copia mullis:fiait magnitudo modica:bina% libras poderis raro admodu exuperanttnec in uiuariis pifcini% crefcut.Septecrionalis tantu hos &pxima occidentis pte gignit ocea nas.Cxtera eoig genera plura.Na SC alga uefcunt SC oftreis & limo 8C atio$i pifciu car* net8C barba gemma infigniunt inferiori labro. Alutariu ex his uiliftimi generis appek lant.Huc fe np comitat iargus noie alius pifeis 8i coenu fodiete eo excitatu deuorat pa bulumec littoralibos gratia.Laudatiftimi cdchyhu fapiunt* Nomen his feneftella a ccv fore mulleole datu putat.Pariut ter anno.His certe toties fetura apparet Mullu expirante uerficolori quada di numerola uarietate fpeclari jjceres gulx narrat f ubentium fquamaru multiplici mutatione paUefcemetutic# fi utro fpedetur indu* Cixs. M. Apicius ad omne luxu f genium maius in fotioru garo ( nam ea cogno men fuenit) necari eos prxcellens putauiuatq; e iecore alecem excogitare proucw cauic.Id enim eft facilius dixifthq quis uicerit. Afinius celer confularibus hoc pifce p digus Claudio principe unum mercatus octo milibus numu.Nullus aeque reputatioe aufert trafuerfiu aniinu ad cotamplatione :qui in coquadlione luxus cocos emi fingulos pluris q equos querebant ♦ Adhuc coci triumphoru preciis parant :& equoru pifces»Nullufq? prope iam mortalis xftimat pluristcj q pitiflime cenfu domini mergit De fces pricipatu optineant*Coracinus in aegypro.Zeus ide faber appellat gadibus*Circa ebufu fa!pa*Obfenus alibi:& qui nufq pcoqui poilicnifi ferula uerberatus* In aqtania faltuo fluuirarilis marinis oibus praefert .Pilciu alii brachias multiplices habet,alii fim# plices alii duplices,His aqua accepta ore remittilt.Senectutis indiciu Cquamapt duritia qax n fut oibus iimiles. Duo lacus italiae i radicibus alpiu larius & uerbaus appellant in quibus pifces oibus annis uergiliarii ortu exiftuntdquamis confpicui crebris arqj praeacutis dauoru caligariu effigie:nec amplius cj circa eum menfem uifuntur, De exocaeto. £a. XIX* • . Iratur arcadia fuu cxococtu appellatu ab eo qd in ficcu Coni caufa exeat * Ciu - 1 1 ca clitoriu uocalis hic tardit& fine brachiis .Ide aliquibus afcdonis didrus.Ex eunt in terra 6C qui marini mures uocant :& poIypi:& murenx,Q_uin & in indix flu minibus certu genus pifeiffiae de inde refilit.Nam ftagna& amnes rrafeunrrplerifcp & euidens ratio eibut tuto foetus edanttqa no fint ibi q deuorent faetustffu&uiqj minus feliant: Has intelligi ab his caulas feruariq? temporum uices magis miretur: fi quis reputet quoto cuiq? hominu nofei uberrima die captura fele crafeunte pifciu fignum Digeilio pifeium in figura corpop£* Ca* XX. j Arinoru alii liat plani ut rubi folex ac pafcerestqui a rubis fitu tantu corpore differunt. Defler refupinatus eil illis*pafceri leuus, Alii longi ut munera: co m ger.Io pennaruquoq? fiunt difcrimina:qux pedo uice datae funt pifeibus* Nullis fuper binx:quibuida trinx:aliqbufnullx.ln fucino tantum lacu pircis eibqui octonis pennis natat.binae oio longis:ut Ionbricis & anguillis & con gris*Nul!x ut mureis:qbus nec brachxx: Hec oh flexuofo fpulfu ita mari utu tur:ut ferpentes terrae in Cicco quoqj repuunr.ldeo et uiuaciora ta!ia*Et e planis aliqua no habent pennas:ut paitinacx.lpfa.n.lacirudine natant*Et quae mollia appellant ut polypi q* pedes uice praedant De anguillis* Ca* XXL Ngullae ocftonis uiuut annis,Durant & line aqua fenis diebus aquilone fpira re,auftro paucioribus Athyemen e.xde in Exigua aqua no rolerat:ntc in tur bida.Ideoq? circa uergilias maxime capiunt :fluminibus tu praecipue turbidis Pafcunt noctibus exanimes pifeium fole non fluitant* De lacu benacu* Ca* XXIL —f Acus eft italae benacus in ueroneli agro minciu amne tranfmittestad cujus e merfus annuo tepore o&obri fere mefe autunali fydere ut pala e hjjnato lacu fl uctibus glomeratae uoluuntur i tantu mirabili multitudineiut i excipulis eius flumi nis ob hoc ipfu fabricatis miliu globi reperiat. De murena Ca.XXIII* Vrena quocuq; tepore parit:cum exteri pifces itato parianc.Oua eius citiflfi ■c Vv me crefeut i Cicco littore:elapfas uulgus coitu ferpetiu impleri putat * Ariflo teles myrinu uocat mare q generat.Difcrime eife qmurena uaria & ifirma fit myrinus unicolor & robufhistdenrefq? extra os habeatdn galliafeptetricnali murenis omibus dextera in maxilla feptenae maculx ad forma Ceptetriouis aureo colore fulget dutaxat uiuetibus:paritei q3 cu anima extinguntur* lnuenit in hoc animali documen tafxuitfx Vedius Polio eques Romanus ex amicis Diui Augufti uiuariis earum fmergens danatamandpia:nd tanq ad hoc feris no/ufficientibusjfed quia in alio genere fotum pariter hominem difttahi fpedare non poteraf.Ferunt aceti guftu praecipue eas in rabiem agi.Tenuiflimu his tergus.Contraanguillis craflius:ecqj uer> berari folitos tradit Verius prjctextatos.Et ob id mulda his dicit no inftituta. De planis pifcibus. Ca. XXIIIL Lanorum pifciu alterum efl: genus: quod p fpina carthilaginem habet:ut ra p pae:paftinacae:fquatinac:torpedo:fit quos bouis lamias aquila ranae nomibus numero funt Icjuali quoq? quis no plani. Haec graece I uninerfum felache appellauit Ariftoteles primus.Hoc nomine eis fpofiro nos diftlgue/ re no poflumus: ni carthilaginata appellare libeat* Oia autem carnofiora funt talia:6t fupina uefcun£:ut in delphinis diximus.Ec cu caeteripifces oua pariantthoc genus fo Ium ut ea quae cete appellant animal parit excepta quam ranam uocant* De echeneide. Ca. XXV. St paruus admodu pifcis afluetus petris echeneis appellatus.Hoc carinis ad/ c haerente naues tardius ire credut .Inde noie impofito.Qua ob cam amaroriis quoq? ueneficiis lfamis e:St iudiciope ac litium crimina una lau de penfat.Fluxus uteroiiftens:partu% cotines ad puerpcriu. Tatne i cibos no admittit .Pedes eu habere arbitrat Ariflotelesuta pofira fimilitudine.Muria> nus muricem efle latiore purpura: neq? afperrineq? rotundo oremeqj in angulos pro/ deunce roftro:fed iimplice cocha utroq? latere fefe inhaeretibus ple/ na uentis ftetifle naiiem portante nuntios a Periandro ut caflrarent nobiles pueri:co chafqj quae id praeftiterunt apud gnidiopt Venere coli. Trebius mgerpedalem efle: fit craflitudine qnq; digytorihnaues morari. Praeterea hanc efle uim eius afleruati in fale titaupe quod decideritin altiflimos puteos admotus extrahat. De uarietate naturae pifcium. Ca* XXVI* Vtant pifces colore.Candidae hyeme menae:6t fiunt aeftate nigriores, MutaC m fit phycis reliquo tepore cadida: uere uaria.Eade pifciu Ibla nidificat ex alga:at qj in nido parit*Vo!at hirundo fane percj fimilis uolucri hirundini. De miluo pifce fit dracone marino. Ca. XXVII. Te miluus fubiti fuma maria pifcis ex argumeto appellatus lucerna: lingua i q; ignea p os exerta tranqllis noctibus relucet. A trollit cornu ta e mari fexqpe dalia fere cornua:quae ab his nome traxit Rurfus draco marinus captus atq? amiflfus fharena caucrnam fibi roftro mira celeritate excauat. De pifcibus fanguine carentibus* Ca. XXVIII» Ifciu quid a fanguine carent.de qbus dicemus.Sucaute tria genera. In primis p quas mollia appellat *Deinde coteda cruftis tenuibus.Poftremo reftis cocltt fa duris. Molia funt loligo faepia polypus fit caetera eius generis.His caput iter pedes fit in uetre Pediculi odoni olbus.Saepie fit loligini pedes duo.Ex his logiflimi fit afperi qbus ad ora admouet cibos:6ft fludibus fe uelut anchoris ftabiiiut: caeteri cirri cu qbus uenat. De loligine fit faepiis fit polypis fit naupliis**!*/' Ca. XXIX- Oligo etia uolitat extra aqua fe efferens:quod fit peduculi faciunt fagittae mo I generis mares uarii fit nigriores:coflantiseq? maioris.Percuflae tridete foe minae foemina ido mare fugit. Ambo aute ubi fenfere fe ap/ prehcndi:effufb atramento quod p fanguine his efl: infufcata aqua abfcondunf* Poly pops multa genera. Terreni maiores q pelagici:5t omnes brachiis ut pedibus ac mani/ bus utut :Cauda uero quae e bifulca fit acuta i coitu.Efl: polypis fiflula I dorfo:qua traf mittunt mare.eamq? modo in dexteram ptem modo in fini Aram tranfferunt. Natant obliq in caput:quod efl fuffccatione uiuentibus.Caetepe per brachia uelut ac ceptabulis difparfis eo hauflo quodamo cui adhaerefcuc tenet fupinitut auelli no que/ ant.y adandapphendut:fit gradibus mmQr.tenacitas.SolimolIiui/iccu exeutdutaxac tifpem.Leu itate odere. Vefcnnf cochylioru cochas coplexucriminu fratl gunt.Itaq; prasiaccntibus tellis cubile eoru deprehendit .Et cu alioquin brutu habeaf animal:ut quod ad manu hominis adnatat in re quodamd familiari callet. Omnia in domu comportattde f putaminarofa carne egeric:annatante% pifciculos ad ea uenaf Colore mutat ad fimilitudine loci:& maxime in metu.Ipfu brahia fua rodere falfa opi/ nio eft.Id.n.a cogris euenic ei.Sed renafa ficut colchotis & lacertis cauda haud falfu: Inter prxcipua aut miracula e qui uocat nauplios-.ab aliis popilos. Supinus in fuma puenit.ita fe paulatim fubrigensmt emiflfa orm per fiftula aqua ueluc exone* ratus fentia facile nauiget.Poftea duo prima brachia retorques mebrana Iter illa mirae tenuitatis excidit. Qua uelificatei auras ceteris fubremigas brachiis media cauda ut gubernaculo dirigit .Ita uadit alto Iiburnicaru gaudes imaginetSi quid pauoris inter/ ueniat haufta fe mergens aqua» De onigena locuflis 6C cancris cocleis & conchis» Ca» XXX» Olypoyz generis onigena didta graui capitis odore.Ob hoc maxime mureni s ea cofedratibus.Polypibinis menfibus codunf .Vitra bimatu no uiuut»Pereut.aut tabe femp.Foemine celerius & fere a partu.Nd fut pretereuda & L.LucuIo procos be tim coperta de polypis que Trebius Niger e comitibus eius prodidit» Auidiflimos efle cocha^.Illas ad ta&u coprimiprecidentes brachia eopi:uItrcqj elcam ex predante ca pere.Carent roche uifu omniq? fenfu alio q cibi & periculi. Infidjantur ergo polypi apertis.Impofitoq? lapillo extra corpus ne palpitatu eiiciaturuta fecuri graflanf: extra/ huntqj carnes.Ille fe cotrahuntjfed fruftra difcuneate.Tanta folerria animaliu hebe/ tilTimusquoq? efl Preterea negat ulJu eflfe atrocius aial ad homine i aqua Lu&atunn.coplexut&forbet acceptabulis.ac numerofo fucFu detrahit eum . In nau/ fragos urinantis ue impetu capit.Sed fi inuertat :elanguefcit uis ♦ Exporrigunt eni fe refupinati.Mire omnibus marinis expecletjbus odore quoqg eoru»Q_ua de ca & naflis illinunt*Cetera que idem retulit moftra propiora poiTuc uideri.Carteie l cetariis ab fuetus quida polypus exire e mari in lacus eoru apertostatq- ibi falfameta popuIari.Co uertic in fe cuftodu indignatione affiduitate furti imodici ♦ Sepes erat his oble&.Sed hac trafcedebar p arborejnec deprehendi potuit njfi canu fagacitate.Hi redeunte cir cuuafere noftu cocitiqj cuftodes ejjpauere nouitate.Primu omniu magnitudo laudi/ ta erat.Deinde color muria obliti opore diri.Quis ibi polypu expedafet: aut ita cogno fceret*Cu mdftro dimicare fibi uidebat .Naq?& fflatu terribili canes agebatmuc extreis crinibus flagelarosmdc robuftioribus brachiis md icufTos:egrcq; multis tride ribus* cofici poruit.OfledereLucuIIo caput eius dolii magnitudie aphorapt xv, capax atq? ( ut ipljus Trebii uerbis utar) brachfas quas uix utroq; brachio copleti eec. clauapt mo torofasdogas pedu xxx.acceptabulis fiue calliculis urnalibus peluiu md.Detes ma gnitudini refpodetes.Reliqe aiTeruate miraculo pepedere podo ieptingetojy. Sepias quoq? Sdoligines eiufde magnitudinis expulfas i littus illud ide au&or e.In noftro ma ri loligines qnu capiunt tfepie bmu.Neq? his bimatu logior uita ♦ Nauigeie fimilitudme & alia i ppdtide uifa fibi pdidic .Mutianus cocha ee achari md carinata iflexa puppe prora roifrata.In hac codj naupliu animal iepie iimile ludedi focierate fola.Duobq hoc fieri genenbus.Ttraquillo.n.u edrore demifiis palmulis ferre ut remis Si uero flatus iuitetjeafde I ufu gubernaculi porrigi:padiq; finus aura.Huius uoluptate ee ut ferattilhus ut regat.SimuIq; eade def cedere iclufo finu:fiudfu hau flo territa uifu.Id.n.ut cdftat rumore nauigantiu humana calamitas in ca eft. Locuflae crufta fragili muniuntur in eo genere:qd caret ianguine.Latent menlibus quinis.Si/ militer cancri qui eodem tepore occultantur:& ambo ueris principio fenedfu te angui um more exuunt reuocatioe in aqs narant.Locute reptatiu md fiuU tant»Si nullus mecusueclo meatu cornibus q fut rotuditataeppilata ad latera porre&is.hTdemcre&isiri pauore obliquae in latere procedunt.Cornibus inter Te dimi cant.Vnu hoc animalium nili uinum feruenti aqua incoquatunfiuida carne no ha ba callum* — cancris. Ga. XXXI* luunt petrofis locisfcmcri mollibus.Hycme aprica loca (ecftantur. Aeftate in u opaca gurgitum recedut.Omia eius generis hyeme laedutunautuno # uere pinguefeunt:# plenilunio magisqa nocte fydus tepido fulgore mirificat.Ca crope genera carabi:aftaci:tacineae:paguri heracleoricideones:# alia ignobiliora» Cara/ bia ceteris cancris caudadiftar.In phoenice hippoe uocatur: tantae uelcciracis ut cofeq no fit.Cancris uita langa.Pedes odroniomnibus in obliquu flexi.Foeminae primus pes duplex:mari fimplex.Praeterea bina brachia deticulatis forcipibus.Superior pars i pri moribus his mouetur fferiore imobili.Dextru brachiu omibus maius.Vniuerfi ubi ali quado cogregantur os poti euincere no ualet.Quaobre egrefli circueuntapparerq; tri tum iter.Pinoteras uocatur minimus ex omni genereJdeo oportunus fiuria::huic (cv lertia efl inaniu oflreape teflis fe codere:# cu accreuerit migrare in capaciores.Cancri i pauore etia retrorfum pari uelocitate redeunt.Dimicant inter fe ut arietes diuerfis cor nibus incurfantes.Cotra (erpenriu ictus medentur.Sole cancri (ignu tranfeunte & ip cu exanimati fint corpus tranffigurari in fcorpiones narratur in (icco.Ex eode ge/ nere funt echini:quibus fpinae p pedibus.Ingredi e his in orbe uolui.Itaq? detritis fae/ pe aculeis iueniuntur.Ex his echinomecrae appellanf (pinse longiflimae* calices minimi.Nec omnibus ide uitreus coIor.Circa turone cadidi nafcuntunfpina parua. Oua omniu amara:quina numero.Ora in medio corpore in terra uerfa.Tradunt fae/ uitia maris praefagire eos:correpti% operiri UpilIis:mobilitateq; pondere ftabilieces no lunt uolutatioe (pinas atterere.Quod ubi uidere nautici (fatim pluribus anchoris na: uigia infrenanr. De cocleis. Ca. XXXII. N eode genere fut cocleae aquatiles terreftrefcg exeretes fe domicilio binaq; ceu i cornua ptendetes cotrahetefqpoculis caret:ideoq? corniculis praeterat iter. Depedinibus. Ca. XXXIII. E&ines in mari ex eode genere habentur.Recoditi & ipfi i magnis frigoribus p ac magnis aeflibus:ungue% uelut igne lucentes in tenebris etia uelut in ore mandentiu.Firmioris iam teftse murices:# cochape genera i qbus magna lu> detis naturae uarietas:tot colope differeriae tot figurae.planis.# c6cauis:l6gis:lunaris:l orbe circuactis:dimidiQ orbae caelisrin dorfu elatis:laeuibus:rugatis:denriculatis:;ftria/ tistuertice mutricarim itorto margine i muerone emiHotforis effufo: intus replicatot iam diftindtioe uirgulata: crinita:crifpa:cuniculatim petflinatim imbricarim undata: cacellatim reticularatin obliquu:i redtu expafa:praedeiata:porrecta:finuata: breui no/ do ligaris: toto latere conexis:ad plaufu aptis :ad buccina recuruis.Nauigat ex his ner i/ tae:praebetefq? cocaua fibi ;xir te.# altera aurae opponetes per fuma aequore uelificant: (aliut peftines # extra uolutant.feq? di ipfi carinant • De diuitiis marinis. Ca. XXXIIII Ed qd haec ta pua comemoro?cu populatio mopt luxuria no aliude ma/ f ior q e cochapd genere pueniarila qde ex tota repe nata danofiffimu uetri ma re e tot modis:tot me(iis:tot pifciu faporibustqbus precia capieriu piculo fiut Q_uo nafcatur:# ubi:# quo iueniutur margaritae.Ca. XXXV _ Ed quota haec portio elt reputantibus purpuras ? conchilia ? margaritas l Parum fcilicet fuerat in gulas condi maria:nifi manibus:auribus: capite: toto corpore a foeminis iuxtauirifque geftarentur. mari cum ue/ IHbus? nudis fluctibus cum uellcre? Non recte recipit hxc nos rerum na#* mra nifi nudos.Eftosli tata uetri cu eo focutas.Quid tergori?Pape fit nifi qd ueftimur periculis etia ueftiamur Adeo p totu corpus hofs periculo quxfita maximepk cent.Priiicipiu ergo culmenq; oim reps precii margaritx tenent* Indicus maxime has mittit oceanus*Inter illas belluas tales tatafq? quas diximusp tot maria uenietes ta lo go terraps tractu:e tatis folis ardoribusiatq? indicis qucqj lfulis petunt & admodu pau cis«FertiIiflfima e ut diximus i circuitu mudi.lte perimula premo toru idias.Praecipue aut laudant circa arabia i perfico finu maris rubri. Origo aut atqj genitura cochase haud multu oflreape cochis differens.Has ubi genitalis amii ftimu» lauerit hora pandetes fefe quada obfcitatioe lpleri rofeido coceptu tradut-grauidas po flea eniti:partuq; cocharu ee margaritas p qualitate roris accepti. Si purus influxerit candore cofpici.Si uero turbidus:# fbetu fordefcere.Eunde pallere cado minate edeep tum.Ex eo qppe collare cxliq? eis maiore focietate ee q maris:inde nubilu trahit colo/ re:aut p claritate matutina fcrenu.Si tepeftiue fatient tgradefcere 6C partus, Si fulgeret coprimi cochas:ac p ieiuni md minui.Si uero 8C tonueritipauidas ac repete copreflas quas uocat phyfemata efficerelpecie: ueru inani fflara fine corpore. Hos ee cocharum abortus:Sani qde. partus multiplici cdflant cute:no {proprias callu ut exiftimari cor/ poris pofCt.Itaqj # purganf a peritis.Miror ipfb tatu eas caslo gaudere: fole rubefeere: cadoreq? perdere ut corpus humanu.Quare prascipuu cuftodiut pelago altius merite q ut penetret radii.Flauefcut th & illas {enedhurugifq? torpefeutmee mfi i iuuenra cc/ ftatille q quxrit uigor.Craffefcut etia i fenedmcdchifqj adhasrefcutmec iis auelli que untmifi lima.Q_uibus una tantu e facies # ab ea rotudiras:auerfis pIanicies:ob id tym pania noiant ♦ Cohacretes uidemus i cochis hac dore unguera circuferetibus. Castero l aqua mollis unio?exeptus prinus durefeit. Cdcha ipfa cu manu uidet coprimit fefe operitq? epes gnara ppter illas fe pethmanuq; fi pueniat acie fua abfeidit: nulla iuftio re poena:# aliis munita iter fcopulos pars maior iuenit :fed i alto quoq? coitant marinis canibus.Nec tri aures foeminaru arcent tradunt ficui apibus ita cocharu examinibus lingulas magnitudine # uetuftate peipuasee ueluti duces miras ad cauedu folertias.Has urinatiu cura peti.Illis capris facile exteras palan tes retibus idudi.MuIto deinde obrutas ialeiuafisfidilibus erofa carne emi nucleos quofda corpops hoc e unionts decidere i ima.Vfu atteri no dubiu c: coloreq; idiligetia mutari.Dos omis i cadore:magnitudine:orbe:Ieuore:podere:haud pmptis rebus i tan ruimur nulli duoreperiant idifereri. Vnde nomen unionu romanas fcilicet ipofucre delicias.Na apud grascos no e:nec apud barbaros iuentores eius aliud g margaritx.Ec x cadore ipfo magna differeria.Clarior i rubro mari reptus* Indicus fpeculanu lapidu fquamas aflimilat:alias magnitudine pcelles.Suma laus coloris e exaluminatos uocari # pcerioribus fua gratia e.Elencos appellat fafligiata logitudine i Alabaftroru figura i pleniore orbe definetes.Hos digytis fufpedere-# binos ac ternos auribus. Foeminaru gloria e:Subeue luxurias eius nomina # tedia exqfitapditione pqtatu.Siqde cu id fece re crotalia appellat:ceu fono quoq; gaudeat:# collifu ipfqmargaritaru. Affedatq;iam # pauperes ficFore foeminp in publico unione eflfe didantes. Q_uin # pedibusmec crepidaps tantu obftraguhs:fed totis focculis ia margaritas: nifi calcet:ac p uniones etia ambulent faris e.In ncftro manrepiri folebant*Crebrius circa bofphopd thraciuiruffi ac parui i cochis:quas myas appellat. At Acarnania quas uocat pina gignit.Quo apparet no uno cochas genere nafci.Na # luba tradit aiabicis con/ cha ee fimile pechui ilecfo:hirfuta echinops md.Ipfu unione I carne ipfa ee gradini Ci miIem*Conhas non tales ad nos afferuntur.Nec in acarnama ante laudari reperiunt t e normes &C feri:coIor% marmorei.Melior es circa adpm:fed 6i ii parui. Et in mauri/ tanix maritimis.AIaxander Polyhiftor 3C Sudines fenefeeres eos putant: coloremque expirare.Eorum corpus foedum effe manifeftum eft :qucd nullo lapfu franguntur* Nd aut femp I media carne repiuntunfed aliis atqj aliis Iqos.Vidimu% ia extremis et marginibus uelut t cocha exeuiites.Et in quibuiHam quaternos qnofqj.Podus ad hoc xuifemuncix pauci lingulis fcrupulis excedere. In britania paruos arq? decolores na* fci certu ed.Qjionia Diuus Iulius thorace que Veneri genitrici in replo eius dicauir. ex bricankis margaritis fadu uolueric itelligiXolIia Paulina qux fuit Caii pricipis ma trona nec ferio qde aut foleni aliquo apparati? :fed mediocriu etia fponfaliii coeiia uidi fmaragdis margariti% opramtalterno textu fulgetibus toto capite crinibust (piris auribus:collo mqnifibus digytifq?.Quae fuma quadrigeties fefterrium colligebar. Ipfa cofeftim parata nucupatione tabulis dona pdigi pricipis fuerattf? avi/ tx opes puintiapt fcilicet fpoliis par rx. Hic eft exitus.Hoc fuit quare. M.L olh> us ifamatus regii muneribus i toto oriete iterdicia amicitia a Cafo Cxfare Augufti filio uenenu biberenut neptis eius qdringeties fefterriu opta fpedraret ad lucernas"Ccputet nunc aliqs ex alia pte qtu Curius aut Fabricius in criuphis tulerint:&! imaginet ecrum fercula:& ex altera pte Lollia una imperiijmulierculaaccubantefnon illos curru detra/ cftos q i hoc u ici fle maliriNec hxc fuma luxuriae exepla fu t. Duo fuere maximi unices p oem aeuum.Vtniq; podedit Cleopatra xgypti nouiflima p manus orieris re gu Cibi traditos.Hxc cu exqfitis quotidie Antonius faginaret epulistfupbo fimul ac %>/ caci fauftu ut regina meretrix lautitia eius oem apparatuq? detra fcere Antonius:fed fieri pofTe no arbitrabat .Ergo fpofionibus fartis poftero die quo itt diciu agebat tmagnifica alias coena ne dies piret:fed quottidiana Antonio appofuit ini/ detiteoputationeq? expoftulati.Atilla corallariu id elfecofumpturaq? fe ea i coena taxa riene cofirmistfolaqj fe ceties federriu caenatura,Inferri mefam fecuda iuffit. Expcepro minidri unii tantu uas ante ea pofuere aceti:cu ius aipiras uifq> in tabe margaritas rdol uit.Gerebatq3 auribus tu maxime lingulare illud & uere unicu narurx opus.ltaq? fpec* rate Antonio qd na eet actura detrartu al merfinac fiquefartu abforbuit. Iniecit alte ri manu.L.Plaucus iudex fpofionis eius eu quoq; paranti fimili mo abfumere. Virtuq* Antoniu jpnuntiauit hoie irato.Comiret fama unionis eius pare facta illa tanta: qux* flionis uirtrice regina didertumt edet in utrifq? Veueris auribus romx in pantheo di/ midia eopt coena:Non ferent tame hanc palma:fpohabuturq? etia luxurix gloria. Prior id fecerat romx in unionibus magnx taxationis Clodius tragoedi Aefcpi filius relictus ab eo in amplis opibus hxresme triumphatu luo nimis fupbiat Antonius pene hiftrici compatus.Et quide nulla fponfione ad hoc pdurtustquo id magis regiu erat:fed ut ex periret" in gloria palari quid faperent margaritx:atq3 ut mire placuere: ne folus hoc fci/ ret fingulos uniones couiuis ad (orbendu dedit.Romx in pmifcuu ac frequente ufuj uenidealexandria in ditione redacta.Primu aute coepide circa fyllana tepora minutas Si uiles Feneltella tradit manifedo errore:cu Elius Stilo iugurthino bello unionum no men lpofitum maxime gradibus margaritis pdat.Et hoc tame xternx ppe pcdeffiois c:lequitur hxrede.ln mancipatum uenit ut pdium aliquod. Cochylia & purpuras cis lioraatterit:qbus eade mater luxuria paria pene etia margaritis peia fecit. De natura purpurx & muricis. Ca. XXXVI. Vrpurx uiuut annis plurimu feptenis.Latet (icut murices circa canis ortu tri p cenis diebus.Cogregat uerno tepore:mutuoqj attritu lentore cuiufda exrx laliuat.Simili modo & murices. Sed purpurx flore illum tingendis expetitum uedibus in mediis habent faucibus.Liquoris hic e minimi in cadida uena.Vnde precio fus ille bibitur nigrantis rofx colore fublucens.Reliquum corpus fterille. Vmas cape co itenduntrqi cum uita fua fuccum illu euomunt.Et maioribus quide purpuris de/ traclu cocha auferunttminores cum trapetis frangunt.Ita demum rorem eum excipie/ res tyrii.Prxcipuus hic aflx.In enynge africx:& getulo Iittoreoceani:in laconica euro pae.Hinc fafces romanx uiam faciucjdeqj pmaiedate ipuericiae. Diftiguit ab equite curia,Diis aduocat ueftc llluminat.In triuphali micef auro Qua fppter excufata & purpurae fitinfania.Sed unde cochyliis peiai uiius gra ue i fucoicolor aufterus i glauco & irafeeei fimilis mari.Lingua purpuras Iongitucine digytali:q pafeit p forado reliqua cochyliattata duricia aculeo e*Aqua dulci enecat & fic ubi flumini imergunt salioqn captae diebus qnquagenis uiuuc faliua fua. Ccn# chas ornes celerime crefcut praecipue purpurae. Anno magnitudine implet, Qjacd fi hactenus triicurrat expofitiotfraudata fe prinus luxuria credar.Nos mdiligenae dam net ♦ Quaobrepfequemur etia oflficinasmt tanq iuiCtufrugu nofeit ratio,Sic emes q iftis gaudet praemio uite fuae calleanCochaiji ad purpuras & cochyliaeade qdem di materiatfed diflat tempameto.Duofutgenera,Buccinuminoncochaad fimilitudinc cius buccinuquo fonus editur. Vnde & ca nomini rotuditate oris in margine incifa* Alteri purpura uocat calliculatim procurrere roftro:& calliculi latere hrcrius tabula to qua aeferat lingua.Praeterea clauatu e ad turbine in orbe feptenis feret q no fut buccinot fed utnfqj orbes totide quot habet anos.Buccinu non mfi penis ad# hasret: circaq; fcopulos legitur. Quod fut genera, Ca, XXXVIL Vrpur.x noie alio pelagias uocant genera plura:pabulo & folo difereta* p Lutenfe putri limo:& algenfe enutritu alga uiliffimu. Vtrifq? melius tenienie i tenei maris ora colledimHoc quoq? th etianum leuius atq? diIutius,Calcuio fas appellat a calculo maris mire apto cochyliis:& loge optimo purpuris,DiaIufitenfe id e uario foli genere paftu,Capiutur aut purpuras paruulis rarifqj cochis textu uelu ti naffis in alto ia&isJneft iis efca clufiles quales uidemus has fe/ minecestfed redditas mari auidohiatu ren iuifcetes. Appetunt eas purpuras:porredifqj linguis jfeflat, At illas aculeo extimulatas claudut fefejcoprimutqs mordentiadta pende tes auidate fua purpurte tollunt, Quod capiatur tepore t Ca. XXXVIII * Api eas pofl canis ortu aut ante uernu tepus u tiliffim u: q u on ia cu foctificaue C re fluxos habent fuccos.Scd id tingentu officinas ignorat: cu fuma uertat in eo,Ex.imi£ pollea uena qua diximus.Cui addi falem neccffariu: fextarios fer# me in libras cetenos.Macerari triduo iuflu.Q_uippe maior uis tanto qro recetior.Fer/ ucre in pluboffingulifqj aquas amphoris centenas atque qnquagenas medicaminis li hras asquaritacmodico uaporetorreri:#ideoldginquacfornacis cuniculo.ltadefpua/ tis fubinde carnibus quas hasfiffe uenis necefTe elbdecimo ferme die liquatis cortina uellus elutriatu mergit \ experimetum.Hoc donec fpei fatiffiat uritur liquor. Rubeus color nigrante deterior,Q_uinis lana potat horis.Rurfufque mergitur carminata: do# nec oem ebibat laniem.Buccinu p fe danatunquonia fucu remittit. Pelagio admodu alligaturmimiasque eius nigritias dat auftericate illa nitoreque qui quaerit cocci, Ita pmixtis uiribus alteru altero excitat:autaftringit.Suma medicaminu I libras.Vellej buccino ducentas.Pelagio,exi,Ira fit amcchyfli color eximius ille.At tyrius pelagio prt mu fariatur Imarura uiridiqj cortina:mox pmutatur in buccino.Laus ei fumma i co/ lore fanguinis cocreti nigricans afpeclurideqj fufipe&u refulgens. Vnde 6C Homero purpureus dicitur fanguis ♦ Romae quando ufus purpurae, Ca, XXXIX. p Vrpuras ufu romas femp fuifle uideo.fed Romulo in trabea ♦ Nam toga pra# texta & latiore dauo T ullum Hoftilium e regibus primum ufum hetrufeis deuichs fatis conflat;Nepos Cornelius qui Diui Augufh principatu obiit. Me inquit iuuene uiolacea purpura uigebaricuius libra denariis centu u en ibat: nec multo pofl rubra tarentina.Huic fucceffit dibapha tyria:quas in libras denariis mille non pote/ rat emi.Hac Lentulus Spinter asdilis currulis primus in ptexta ufusiprobabaf. Qua purpura qs riiam fquiccriclmaria fa&i: lSpinter asdilis fuit urbis conditas anno* dcc* Cicerone conf. Dibapha tunc dicebatunquas bis tincta eftetu elati magnifico impwv dio.QaiIirer nunc omnes pene comodiores purpuras tinguntur .In conchyliata uefte castera eadem fine buccino.prasterq; ius temperacuras.Aeq; pro idiuifo humani potus excremento dimidia & medicamina addunt .Sic gignitur laudatus ille pallor faturitate fraudata:tantcqjdilucidior gto magis uellera efuriunt. De precio earum. Ca. XXXX. Recia medicamento funt qiiide pro fertilitate littcps uiliora. No tamen ufqua p pelagii libras qnquenos numos excederet buccini cetenos fciattqui ifta mer eant fmenfo.Sed alia funt.nec habet finem uitia.Iuuarq; ludere jpendia& lu fas geminaremifcedo iteps & ipfa adulterare adulteria naturastficut tefludiiies ringere: argentu auro cofundere ut elertra fiant:addere iis aera: ut corinthia. De tingendo amethyflino& coco byflino. Ca. XXXXI. , . On eft fatis abfhilifife gemas nom e amethyftu. R urfum ablolutus inebriat ty/ riotut fit ex utrocp nome improbu tyriametbyflus:fimuIq; luxuria duplex. Et cu cofecere conchyliattrafire melius in tyriu putant.Poenitentia hoc primum debet inuenifle artifice mutate qd danabat.Inde ro e nata.Votu queq? fartu e uitio por tecofis ingemisti gemina demoftrata uia luxurias:ut color alius operiret alio.Suau or ica fieri leuiorq; dirtus.Quin & terrena mifceretcoccoq? tinrtu tyrio rigere ut fieret his byflinu.Coccu galatias rubes gramemut dicemus in terrefbubus aut circa emerita Iuli' tamas i maxima laude e.Veps ut fimul pagantur mobilia pigmentaanniculo gramini languidus fuccus.Ide a quadrino euanidus.Iranec receti uires neq? fenefeeti. Abunde tractata eit ro:qua fe uirops iuxra ioeminaruq; forma credit ampliflima fieri. De pinna 6i pinnotere:& aquatiliu ienfu. Ca. XXXXII. Onchai*f generis 6C pinna eft.Nafcit in hinofis fubrtrta fempmec unq fine co c mitetque pi.morere uocattalii pinnophylace ideft fqilla parua. Aliubi cancer dapis alfertator.Padit fe pinna luminibus orbu corpus intus minutis pifeibus pbens.AfTultantalii ,ptinus:& ubi licetia audacia creuittimplent ea.Hoc tepuslpecula.' tus idex morfu leui fignificat.illa ore copreflb qcquid fclulit exanimat:partcq; furio tri buit.Qjio magis miror quolda exiflimafie aqiiatilibus nullu inefle fenfu.Nouit.tcrpe do uim fua ipfa no torpens:merfaq; in limo fe fe occulcattpifces q fecuri natares obtor/ puere corripiens.Huius iecori teneritas nulla praefert .Nec minor fblertia rana::quas in mari pifcatrix uocat teminecia fub oculis cornicula turbato limo exerit: affultates pifei culos p trahens: donec tam ppe accedannur affiliat.Simili mc fquarina 6C rhebus addi ti pinnas exertas mouet fpecie uermiculopstiteq; quas uocat raia.Na paflinara latroci/ natur ex occulto tranfeuntes radio*.quod telu e ei figens. Argu meta fc lertias huius qd1 tardiffimi pifeium hi mugilem uelociflimum omniu habentes in uentre repenunt. De fcolopendris uulpibus & glanis. Ca. XLIII* Colopendras terreflribus fimiles quas centipedes uocant hamodeuoraro cnv f nia interranea euomuntidonec hamum egeranndeinde reforbent. At u ulpes marinas fimili in periculo glutiunt amplius ufq; ad infirma lineastquas facile prodat. Glaucus q dC glanis uocaf auerfus mordet hamos nec deuoratded efca fpoliat. De ariete pifce. Ca. LX1III* RafTatur aries ut latro.Et nunc grandium nauium in lalo flantium occulta-' g tus umbra fi que$ nandi uoluptas inuitet expertat.Nunc elaro exrra aquam capite pifcantium cymbas fpeculatunoccultufq? adnatans mergir. De his quas tertiam naturam habent non animalium neque fruticum* & de du tricis 6C fpongiis. Ca. XLV. § Quidem 6C iis fenfum in efife arbitror qui nec animalium neq; fruticum fed tertiam ex utroqj natura habet t ur cicis dico & ipongiis. Vrticae nortu uagan* mrmo&uquemutantur* carnofac Frondis: Iis n atu ra utcarne ucfcantu r.Vis pruritu mordax: eademqj quas terreftris urticas ♦ Contrahit ergo fe q maxie rigens:ac pronata re pifciculo frodem luam fpargit:copleclefqj deuorat.Alias marcenti fimilis: Gi iaclari fe palla fiuctu algae uice cotraclospifcestattriruq; petras fcalpentes pruritu inuadirt Eadem nodu pectines di echinos perquiric.Duadmoueri fibi manum fentit: colorem mutat:& co trahitur.Tafta uredine mittit:pauluqj fi fuerit interualli.abfc6ditur.Cra ei in radices eflfe traduntur.Excrementa p fuma tenui fiftula reddi.Spogiarum tria ge nera accipimus.fpiffum:ac preduru:& afperu.Tragos id 6i mollius* magis tenue denfuq? ex quo penicillhachilletim.Nafcutur omnes i petris.Aluntur co chis:pifce:Iimo.Intelleclu ineflfe iis apparet:quia ubi auulibrem fenfere: coiraclas mu! to difficilius abltrahuntur.Hoc ide flu&u pulfante faciunt.Viuere efca manifefio co chae minutas in iis repertas ollendut.Circa torone uefei illis auullas etia aiunt:& ex re licfris radicibusrecrefcei e.In petris cruoris queq? inhasret color:africis prascip ue quas generantur in fyrtibus:maxias fiunt mancas.Sed mc Ili (lima: circa lycia. In profundo at nec uentofo molliores.In hellefpoto afperas.Et denfas circa malea.Putreftut i apri/ cis locis:Ideo optfas in gurgitibus uiuentibusacfeqj madetibus nigricas colorAdherec nec pte nec totas.lnteriuc.n.fiilulasquasda inanes:quatcrnas fere aut qnas:p quas pa/ ici exiftimatur.Sut 6i alias led lupnas cocretx.Et fubefle mebrana quasdam radicibus earuitelligitur.Viuere coftatlogo tepore.Peflimuoium genus earu eihrquasaplyfiae uocatunquia efui no poffuntn qbus maxie funtfi(lulas:6w reliqua defitas lpiffa. De caniculis marinis. Ca. XLVI. Anicularu maxia multitudo circa eas urinates graui piculo infeflat. Ipfi fe/ c ruc Gi nube quada craffriTere fup capita animaliu planoru pifciu fimile pre/ mere tosfarcenteqj a reciprocado:& ob id ftilos praeacutos lineis aneses habe re fefetqa nili pfoffas ita no recedat:caligmisGipauoiis(uc arbitror) ope. Nubf.n,& ne buia cuius nomie id malu appellat inter animalia illa haud ultra coperit qfcj.Vt cum caniculis atrox dimicatio.lnguina di calces oemqj cadore corporu appetiit.Salus una m aduerfas eundi ulucq? teriedi.Pauet enim homine asqueac terret.Et fors asqua in gurgite. Vt ad fuma aquas uentu £:ibi periculu anceps. Adepta ratioe cetra eundi:du conecur emergere.Et lalus omnis 111 lotiis.Fune ilh religatuab humeris dus trahunt Huc dimicas ut lit piculi lignu Icua quatit.Dextera apprehenfoflilo in pugna e. Mo dicus alias tradlus. Vt ,ppe carina uentu etnifi prascacleri ui repete rapiat: abfumi fpec tant. Ac faspe ia fubducli e manibus auferunt :fi no trahentiu ope coglobato corpore in pilas modu ipi feadiuuere.Procedunt qd£ trideces illi.Sed moliri folertia e nauigiu fubeundi atqj ica e tuto prodiadi.Ois ergo cura ad fpeculadum hoc malum infumit • De animaciL ? q filicea tella.& q fie uillo feludut :di i eliqs foididis afalil ? C. XLV11 Ertilfimae lecuntas uidifle planos pifces:ga nuncj funt ubi malefica: bcftias c Q ua de ca urinares lacros appellat eos.Silicea tefla iclufis faredu e nullu ee fefu ut ollreis.Multis eade natura q frutici ut olothyris:pulmombus:flellis Adecqj nihil non gignitur i mari ut ‘caupoapd et aslliua afalia pnici molella faltu aut q capillus maxie celat exiflat:& circuglcbata efex fxpe extrahut .Quas ca fomu pifciu in mari noclibus infeftare exillimat. Qjaibulda ueroipfis inafeunt :quo in numera chalcis accipitur. De uenenatis marinis. Ca. XLVill* Ec uenena certant dira ut i lepore:q i idico mari et tadlu pefliles uomitu dii/ n folutioneqj lkmathi ptinus creat.In ncftro effa iformis:colcre tatu lepori (imilis.In idis di magnitudie di pilo duriore. Tatu uiuus ibi capit. Aeque pc ftifcpe aial araneus Ipinae i dorfoaculeo noxius. Sed nullum ufq exeerabiiius q radius fuper caudam emines trigonis q noltri pallinacam appellant. Quin cochylii magni tudme raoia neuc* Arma ut cxld per forat GC fari GCueneni malo» De moribuspiTcium. Ca. XLIX, (A prbos uniuerfa genera pifciu & caetera aialia etiam fera no accipimus lenti/ re* Verum aegrotare fingulos manifeflum facit aliquorum macies: cum in eo dem genere ppingues alii capianf* De generatione eorum mira* C. .L* q Vo na modo generent defiderium di admiratio hominum differri non parit* Pifces attritu uentriu coeunt:tanta celeritate ut uifum fallatjDelphini di reli qua cete fimili modo di paulo diutius.Foemina pifcis coitus tepore mare fcqt uentre eius roflro pulfans:Sub partu mares foemina fimiliter oua uefcentes ee£?* Nec fatis efl generationi p fe coitus:nifi editis ouis inter fe uerfando mares di foemina: uita/ le afperferint uirus.Non omnibus id contingit ouis in tanta multitudine: alicquin re/ plerentur maria di ilagna: cum (inguli uteri inumerabilia concipiant* Item de generatione di qui pifces oua pariant* Ca* LL Ifcium oua in mari crefcut:quacda fuma celeritate ut pau p lo tardius: Piam pifciu quibus cauda no obeli aculeiq; ut telludines 6i raiae i coitu fupueniunt*Polypi crine uno foemina: naribus adnexo*Saepia: di loligi nes linguis coponentes inrer fe brachia:# in cdtrarium nantes:# pariuntore. Sed po lypi in terra uerfo capite coeunt.Reliqua molliu tergis ut canes.Ite locute # fquillar. Cancri ore.Ranae fupueniunttprioribus pedibus alas focminae mare apprehedente:po fterioribus dunes.Pariuc minimas carnes nigrastquas gyrinos uocat: oculis tamen # cauda infignes:mox pedes figuranf: cauda findente fe i pofleriores.Miruq; femellri ui/ ta refoluutur in limu nullo cernete:# rurfus uernis aquis renafeunt quae fuere natas perinde occulca ratione cu omnibus annis id eueniat.Et tnytuli # pedines fponte na/ tura:in harenofisrpueniunt.Qux durioris tetefuntmt murices purpurae faliuorio letore.Sicut acefcente humore fpuma maris incalefcete cu admifius e hytn ber*Qaas uero filiceo tegmine operiunt ut oftrea putrefeete Iimo:aut fpuma circa na/ uigia diutius flatetdefixofqj palos:# lignu maxime.Nup copertum in oflreariis:humo rem iis foetificu ladis inodo effluere:Anguillae atterut fe fcopulis ea flrigmeta uiuefcuc Nec alia ell eaije p creatio* Pifciu diuerla genera no coeunt praeter fquatina # ranam :ex quibus nafeitur priori parte ranae fimilis:& nome ex utreq; copofitum apud gi aecos trahit. Q_useda tempore anni gignuntur # in humore#in terra.Vere pedines lima/ ces hirudines eode tempore euanefcunt*Pifcium aute lupus # trichias bis anno paritt di fixatiles omnes.MulIi ter:# chalcis:cyprius:exien.Scorpiones bis ac largi uere # au/ tuno ,Ex planis fquatina fola autunopccafu uergiliaije.Plurimi pifeium tribus mefibq aprili maio.Salpae autuno:fpari:torpeao:fquaIi circa aequinodium.MolIes uere. Saepia oibus melibus*Oua eius glutino atrameti ad fpeciem uuae cohaerentia mafculus pfeq tur afflatutalias flerilefcunt.Polypihyeme coeunt. Pariun tuere ouarortili uibrata Pa pino.ranta foecunditate ut multitudine ouop* occifi no recipiant eranos capitis: quas praegnantes tulere.Ea excludut quinquagefimo die:e quibus multa ppter numerum intercidut.Locute di reliqua tenuioris erute ponunt oua fupra oua:atq? ita itubat. Polypis foemina modo in ouis fedet:modo cauerna brachiope implexu claudit.Saepia in terreno parit inter harudines:aut licubi enata alga.Exdudit qntodecimo die.Loligines i alto cofta oua edut ut faepiae.Purpurae murices eius deniq? generis uere pariur* Echi ni oua pleniluniis habet hyeme.Et cocleae hyberno tepore nafcuf .Torpedo odogenes foetus habes inuenit:eaq; quae intra fe parit oua praemollia i aliti loeu uteri tranfferens atq; iba excludes .Simili md oia quae carchilaginea appellauimus:ita fit ut fola pifciu? # afal pariat:# oua cdcipiaf.Sylurus mas folusoium edita cuflodit oua:faepe # quin/ quagenis diebus ne abfumant ab aliis.Caeterae foeminae i triduo excludut: fi mas atri/ git. Acus fiue belonae unus pifciu dehifcete pp multitudine utero pit* A ptu callefcit uulnus:qd #i caecis ferpetibos tradut.Mus marinus in terras ferobe effoffa pit oua: # rurfus tara.Xxx.die refofla apittfoetuq; I aqua ducit* 4 De uuluis pifciu.C.LII. Jvrythini & chanx uufuas habere traduntur. Qui trochos appellatura grx cis ipfe fe inire. Aquatilium omnium foetus inter initia uifu carent. Delongiftima uita pifcium. Ca. ; LUI. Eui pifcium memorandum nuper exemplum accepimus. Paulifippuuilla eft: campanix haud procul Neapoli. In ea in Caelaris pifeinis a Pollione. Vi> deo coniedum pifcem fexagefimum poli annum expiralfe feribit Anneus Se neca.Duobus aliis aequalibus eius ex eodem genere etiam tunc uiuentibus. Ql.se me tio pifcfai» admoet ut paulo plura dicamus hac de re:priufq digrediaur ab aqulibus. De uiuariisoftrearum:& quis ea primus iuenerit. Ca. LI11I: . , Strearum uiuaria primus omnium Sergius Orata inuenit in baiano xtate. L.Crafti oratoris ante marlicum bellumec gulae caufa: fed auarxciae:magna ueciigalia tali ex ingenio fuo percipiens. Vt qui primus penlilcs inueuit bali neas ita mangonizatas uillas fubinde uendendo. Is primus optimum faporem citreis lucrinis adiudicauittquando eadem aquatilia genera aliubi atq; aliubi meliora. Sicut Jupipifces in tyberi amne inter duos pontes: rombus Rauennaetmurenae in Sicilias elops Rhodi:& alia genera fimilitenne culinarum cenfura peragatur.Nondum Brita nica feriebant littora:cum Orata lucpna nobilitabat* Poftea uifum tanti in extrema Italia petere brundulium ollreasI ac uefitis. jfed iter duos fapores nuper excogitatum tamen longaeaduedionis a brudufio compafcere in lucrino.Eadem aetate prior Licti nius Murena reliquorum pifcium uiuaria inuenit .Cuius deinde exemplum nobili* tas fecuta elt.Philippus Hortenlius Luculus excifo etiam monte iuxta Neapolim ma iore impedio quam uiliam xdificauerat euripum:& maria admilit.Qua de2caufa ma gnus Pompeius Xerfem togatum eum pilcinx. A de tundo illo uenire pifces. Q__uis primus murenarum uiuaria fecerit. Ca. LV. Vrenarum uiuarium priuatim excogitauit. C.Hirrus ante alios qui ccenis triumphalibus Cxfaris dictatoris fex milia numero murenarum mutua ape dir. Nam permutare quidem precio noluirialia ue merce. Huius uiliam iter quam modicum.xl.milibus pifeinx uendiderunt. Inuafit deinde lmgulorum piiciu amor. Apud baulos in parte baiana pifeinam habuit Hortenlius orator.Murena adeo dilexif.ut exanimatam defle credatur.In eadem uilla Antonia Druii Murenx quam, diligebat in aures addidit. Cuius propter famam nonulli baulos uidere edeupiuerur. De coclearum uiuariis & quis primus inftituit. Ca. LV i. , Oclearum uiuaria inftituit Fuluius Hirpinus in Tarquinenfi paulo ante ciuile bellumsquod cum Pompeio magno adum eft:diftidis quidem gene* ribus earurmfeperatim ut eflent:albxquxinreatinoagronafcuntur. Sepa fim illyricx:quibus magnitudo prxcipua.Africanx quibus foeconditas.Solitax qui* bus nobilitas.Q_uin &Taginam earum cometatus eft iapa Si farretalii% generibus. Vt coclex quoq; altiles ganeam impIerent.Cuius artis gloria in eam magnitudinem perducta fit ut caperent fingularum calices eft.M.Va. De pifcib u s terrenis Ca. LV IL Ifcium genera etiamnum a Theophrafto mira produntur circa babylenis ri gua decedentibus fiuuiis in cauernas aquas habetes fde exire ad pabula pennulis gradientes crebro caudxmotutcontraqj uenantis refugere in fu as caucrnas:& i iis obu erfes ftare; Capita eoi u efte ranx mai inx fimilia reliquas partes gobiorum.Br&nchias ut exteris piidbus.Circa heracleam Si toronem 6i lycum amnem efte multifaria.In ponto unum genus efte:quod extremas fiuminu aquas fedetuncauernafqj fibi faciat in terra.atqj i iis uiuat etiam reciprocis amnibus ficcato liccore.Effodi ergo motu uiuere eos approbat .Circa heracleam eandemeodemq?Iyeb.amnedecedenteouisreliflisinlimogeherart pifces jquiadpa palpitent exiguis branchiis. Quod fieri non in eligo humor is: propter quos & anguillas diutius uidere exepras aqs.Oua it i ficco maturari ut tefludinu.Ea de i ponti regione apprehedi i glacie pifeium quofdam maxime gobiones non niti pa finale calore uitalem motu fatentes .In iis quide tametfi mirabilisteflaliquarc.Ide rra dit i paphlagonia eftbdi pifces gratiiTimos cibis terrenos altis fcrobibus.In iis locis ubi nullae reflagnet aquae.Miraturq? & ipfe gigni fine coitu.Humoris quide uim aliqua inefle qua puteis arbitratur:cu nonnulli reperiatur pifces. Quicquidefl hoc *erte mi nus admirabilem talparum facit uitam fubterranei animalis:nifi forte uermiu terreno tum & iis pifeibus natura efl. De muribus nili* Ca. LVIII. Erum omibus iis fidem nili inundatio affert dfnnia excedentem miracula. U Quippe deturgente eo mufculi reperiunturinchoato opere. Genitalis aquas terraeqj iam parte corporis uiuentestnouiflima effigie etiamnum terrena. De anthia pifce:& quomodo capiatur. Ca. LIX. Ec de anthia pifce fileri conuenit.Itaq? plerofq; adperto credidifTe apud cheli tl donias ifulas quas diximus aliae fcopulos i mari fi as.Ibi fre qu.es hic pifeis & celeriter capitur uno genere:parqo nauigfo & concolori ue fle:eadeq; ora per aliquot dies cotinuos pifcator enauigat fpatiotefcaqj proiicit. Quicquid ex eo mutetunfufpedla fraus praedae e.Cauefqj quod timuincu id faepe fa/ dtu efbunus aliquando cofuetudineinuitatus anthias efcam apetit Notatur hic ften tione diliged:ciat auctor fpeircdciliatorq? capturae.Necg.n.e difficile cu per aliquot di> es folus accedere audeat:tande & aliquos iuenit paulati comitatior. Poflremo greges adducit inumerosna uetufliflimis gbu% affueris pifcatore agnofcere:& cibu e manu cape.Tu ille paulu ultra digytosi efca iaculatus hamu fingulos fuolat uerius q capit avb umbra nauis breui conatu abfcs.Ica ne ceteri feriit alio itus excipiete cetonibus ra ptu:ne palpitatio ulla aur fonus caeteros abigar.Cociliatore node ad hoc pdefbne ca piat .Parcit pifcator fugituro i reliquu grege.Ferut diicorde fotiu duci fotio infidiatu puchre noto coepi (Te maleficia uolutate. Agnitu i macello a fotio cuius iniuria erat: & dati dani formula ex edidto codenatu. Addit Mutianus aeflimata lite dece libris.Idcm athiac cu unu hamo teneri uiderittfpinis quas i' dorfo ferratas hent linea fecare tradut eo q tene£ excedereturpeidi poffit .Atiter fargos ipfe q tenet ad fcopulos lined terit. Raeter haec claros fapietia aueffores uideo De flellis marinis. Ca. LX. p mirari ftellai mari.Ea figura e pua admodum caro itus:extra duriore callo. Huic ta igneu feruore effe tradut:ut oia i mari cotada adurat:Oem cibu fla/ ri pagat.Qqibus fit hoc cognitu expimetis haud facile dixeri.Mulro mirabilius dixerl id cuius experiedi quottidie occatio c, De datylisteorumq; miraculis» Ca. LXI. e genere futdatyli ab humanoiji unguiu fimilitudie appellari.Iis na c tura i tenebris remoto lumfe alio fulgor clarere:& cjto magis humore habeat Lucere i ore madetiu.Lucere i manibus:atq; etia in foloatqj uefle decidenti bus guttis.ut proculdubio pateat fucci illa' natura effequa miremur etiam i corpore. De inimicitiis & amicitiis inter fe aquatiliu m. Ca. Lxll. { Vnt & atq? concordiae miracula Mugil & lupus mutuo odio fla grar.Coger & murena caudas iter fe praeroderes.Polypum in tarum locuffa pauet:ut fiiufta uiderit omnino.moriatur.Locuilam conger.Rurfus polypu cogri la cerat.Nigidius audior e praerodere caudam mugili Iupurmeofdemqr flatis menfibus «concordes eflfe.Omnesautem uiuere quibus caude fic amputetur.At e contrario ami eide exempla funt:praeter:iIlos de quorum diximus fotietate.Baleiiaemufculus quan doqj praegraui fuperciliorum pondere obrutis eius ofculis infeflantia magnitudinem tuda praenatans uice fugitur.Hinc uolucru naturae dicetur. CAIIPLYN1ISECVNDINATVRALIS HYSTORIAE LIBER.X. De natura auium# Ca. J« EQJVTITR NATVRAauiumtquartim grandidimi :& pene generis flrutiocameli.Africi uel aethiopici al/ # tirudine equitis infidenris equo ex cedunt*, celeritate uicur. Ad hoc demu datis penis ut currente adiuuenncaetero nd fnt uolucresmec a terra tollunt ♦Vngulae iis cerninis fimi* les:qbus dmncanttbifulcac copraehedendis lapidibus utiles quos i fuga cotra iequentes ingerut pedibus . Concoqucdf fine deledu deuorata mira natura.Sed no trimus ftolidatas i tanta reliqui corporis altitudine cu colla frutice occulta/ UCrint latere fefe exidjmantiu. Praemia ex iis oua propter amplitudine pro quibufdam uafis: conffique bellicos di galeas adornantes pense. De Phoenice. Ca. II. Ethiopes atqj indi difcolores maxime & inenarrabiles ferunt au es.Et ante oes a nobile arabiae phoenice.Haud fcio an fabulole unu in toto orbemec uifu ma/ gnope.Aqlac narratur magnitudine:auri fulgore circa colla:extera purpure usjcaerulea rofeis cauda pennis diftinguentibus.Criftis facietcapurq? plumeo apice ho neflate. Primus atqj diligetifiGmus togatoijd de eo pdidit Manilius fenator ille maximis nobilis dodrinis dodore nullo*Audor e nemine extitifle qui uiderit uefcente: Sacru i arabia foli ede. Viuere anis fexcetisfiexaginta.Senelcente cafia rhuriTq; furculis con/ ftruere nidthreplere odoribus:# fup emori.Ex odibus deideac medullis nafei prfo ceu uermiculujinde fieri pullu.Pncipioqj inita funeri priori reddere i di totu.deferre nidu ppe pancia in folis urbet& in ara ibi deponere.Cu huius alitis uita magni couerfionc ani fieri pdit ide Manilius.Iteruqj fignificacdes tempeliatu di fyderu eo de reuerti.Hoc aut circa meridie icipere.Quo die fignu arietis iol itrauerit.Et fuide eius couerfionis annu pdente fe.P.Licinio.M.Cornelio conf.ducentefimu qntudecimu.Cornelius Va lerianus phoenice deuolauidei aegyptu Plautio Sex.Papinio cof. AUatuq? ee in urbe Claudii pricipis cefura ano urbis.dccc.6t i comitio adis tefta lum efbSed quae falia ede nemodubitarit. De aquilis. Ca. III. X iis quas nouimus aqlae maxfus honos:maxia di uis.Sex tap, genera. c tos a graecis didat eadeqj ualiria minima magnitudietuiribu s peipua t colore nigiicastSola foetus luos alit.Cseterx (ut dicemus) fugant. Sola fine clagore fine murmuratoe.Conuerfat aut i motibus.Secundi generis pigarous i oppi/ dis & I campis albicante cauela: Tertii morphos:qua Homerus di parenon uocat :ali fciat fe inuifam cudis auibus. Nam minuta quoq? infefhnt.Ita non fore tuta generi fuo ftirpem opinatur ni fefellerit. Quare nui Ium facit nidutalioquin trepidu animal.Educac ergo fubditu adulterato foeta nixu* Ille auidus ex natura praeripit cibos reliquis pullis Jtaqj pinguefcitSi nitidus in fe nu tricem conuersit.UIa gaudet eius ipecietmiraturqj fefe ipfam:q> tale peperit. Suos cd/ paratione eius dannac ut alicnos:abfumiqj etia fe inipedante patitur: donec corripit iplam quaj iam uolandi potens:Nulla tu auium fuauitate carnis cdparaf illi • Demiluis. Ca. X Ilui ex eode accipitru genere magnitudfe differut.Notatu i iis rapaciflima St m famelica femp alite nihil efculeti rapere unq ex funep* fer culis: nec olympiae ex ara. Ac ne ferentiu qde manibusmifi lugubri imolatiu often toAide uidetur arte gubernadi docuiffe cauda flexibus i cado moftrate natura quod opus eflfet i jpfundo.Milui Si ipfi hybernis melibus latet:no came atehyrudinesabeu* ces.Traduc ur at 8i folfhtiis affeci podagra. Digeflio auiu p genera* Ca» XI Otucranf prima diftfacftib pedibus maximebbnftat:Aut.n.aducos'ungues habet: aut digitos:auc palmipedum i genere funttuti aferes:& aquaricx fere aues «Aduncosungues habentia carne tatum uefcuntur exparte magna* Deinaufpicatisauibus cornice:coruis:bubone* Ca* XII* Ornices & alio pabulo *Vtq? duritianucis roftro repugnate uolates i altu in c faxa tegulas u e iaciut iceptac fxpins:donec quaftata pfringere queat Jpfa ales e fauffScatx garrulitatis:a qbufda tamenjaudata.Ab arcluri fydere ad hirun dinum aduetu notat ea i Mineruas Inexs teplifq? raro:alicubi olo no afpicidicur athe nis.Prxterea fbla haec etia uolates pollos aliquadiu pafcit.Inaufpicatiftima foetus tem pore:hoc e poft folftitiu.Cxterx omnes ex eodem genere pellut nidis pullos:ac uolare cogutiGcut & corui:q & ipfi n carne tacu alunt :fed robuftos quoqj foetus fuos fugat iogius :Itaq? paruis i uicis no plus bina coiugia fut.Circa cranone qde thetfalix figu la ppetuo.Genitores Ibboli loco cedut.Diuerla i hac & fupradiifta alite qda. Corui ate iolftitiu generat* Ite egrefcut fexagenis diebus:fiti maxime ateq fici coquatur aut uno* Cornix ab eo tepore corripit morbo.Corui pariut cu plurimu qnos.Ore cos parer aut coire uulgus arbitrat .Ideoqj grauidas Ii ederit coruinu ouu p os partu reddere:atq? in rotu difficulter parere:fi tetfto iferant ♦ Ariftoteles negat*No hercule magis q in egypto ibim.Sed illa exofculatione qux fxpe cernit :quale i columbis ee.Ccrui faufpitiis fo Ii uidetur irellecTu habere lignificationu N4 cu medix hofpites occifi fut:ces e pe loponelo 6C attica regione uoIauerut*PeHima eopz fignificatio cu glutiut uccem uelut ftragulati .Vncos ungues & nocfturnx aues habetmt ncxftue:bubo:uluIx.Onn hoijd hebetes fterdiu ocuIi.Bubo funebris & maxime abominatus publicis praecipue aufpi# tiis.Deferta incolit: nec tatu defolata fed dira*etia & iaccefta.No(U ifcun tur cofetiunt. Volat ad pCpitiedu alrx.Duce que fequarur eligut In extremo agmine per uices qui acclament dilpofitos habet:& q grege uoce cotineat , Lxcubias habent noilurnis teporibus lapillu pede fuftinetes :qui lailatis fono decides idiligeti a fono coarguat.Ceterae dormiut capite fubter ali codito alternis pedibus iiiiletes.Dux ereffopuidec collotac praedicit.Eae e aede mafuefaftx lafciuiut:gyrofq? qucfda idecoro curfu uel ligulae paguc.Certu e potum trafaolaturas primuomniu angufbas petere iter duopmotoria criumetopu & caraben.Mox faburra ffabiliri Cu mediu trafierit:ab iici lapillos e pedibus.Cu attigerit cdtinetetdi e gutture harena, Cornelius Nepos q Di tfi Augulli pricipatu obbiit cu feriberet turdos pauloare coeptos faginarhaddidit cico nias magis placere cj gruestcu haec nuc ales iter primas expetatunilla nemo uelit tetti giflfe,Ciconix quo na e loco ueniat,aut quo fe referat incoptum adhuc e. E logiquo uenire nd dubiu eode quo grues mo. Illas hyemis:has xftatis aduenas. Abirurae cogre gacur i loco certo: comirataeqj lictu t nulla fui generis reliquat nifi caprina di ferua ceu legepracdidla die receduc»Nemouidic agme difcedeciujcu diCceflugc appareat: nec ue «fretfei licui (Te cernimus ►Vtruq? nocturnis fit tpribus:& quis ultra citra ne puofent nunq tn aduenide ufqtnifi noftu exiftimant.Pithonis come uocant i afia piretibus capistubi cogregatasinter fe cdmurmurant.Ea deniq? q nouidimoaduenitlacerantt atq? ita abeunt.Notatu poft idus auguftas no temere uifas ibi.Sut q ciconiis no ineflfe linguas cofirment.Honos iis ferpentiu exitio tantustut i theflfalia capitale fuerit occi> di’te:eade legibus poenatq i homicida.Simih anferes quoqj & olores roe comeant. Sed ho$t uolatus cernit more roftrato ipetu ferunt tfacilius ita fideces aera •. tj fi reila fronte ipdlerent a tergo fenfi dilatante fe cuneo porrigit agmen: largeqj i pelle* ti pbdtur aurx.ColIa iponunt pcedentibus.FelTos duces ad terga recipiunt.Ciconiae nidos eofde repetunt.Genetricu fenera inuice morte narrat flebilis ca tiis falfis C ut arbitror) aliquot experimetis.Ide mutua carne uefcunt iter hxc comeanti p maria terrafq? pegrinatio no patit deferri minores quoq? qbus e natura fi nilis Vcruq* eni fupradidus magnitudo & uires corpopi inuitare uideri pnt.Cotur niccs ec femp anteueniunt q grues. Parua auis:& cu ad nos uenit terreftris potius q fub!i nis. Aduolant & eae fimili mo no fine periculo nauigantiu:cu appropinquauere terris.Qjiippe uelis faepe icidur:& hoc femp nocTu:mergutq? nauigia» Intereft iis per hofpitia certa.Auffcro no uolanthumido grauioreuento.Aura tn uehi pter pondus corpopstuirelqj paruas.Hinc uolantiu illa coqueftio labore exprella. Aqla ne ergo maxie uolant ortygometra duce.Prima eaijd terras appropinquante accipiter rapit.Et femp hic remeantes comitatu Ibllicirant.Abeuntcp una p fua figna glottis 6C ortus & cenchramus.Glottis p longa exerit lingua unde ei nomen.Hanc in initio bla dita pegrinatione auide pueram poenitentia in uolatu cu labore fcilicetfubit.Reuer ti incomitata piget:& fequitnec unq plus uno die pagit. In proximo bofpitiodeferit* Veru inuenif alia antecedente anno relicta.Simili modo in fingulos dies.Cechramus pfeuerantior fe/linat et pueniread expetitas fibi terras.Itaq? noctibus is eas excitat:ad monetq? itineris.Otus bubone minor e:nodtius maionauribus plumeis eminetibus: unde & nomen illi.Qjiida latine alione uocanr.Imitatrix alias auis ac parafita:& qua dam genere faltatrix.Capithaud difficulter notfuasdntenta in aliquo circueunte alio* Quod fi uentus agmen aduerfo flaru coeperit inhibere pondufcuhs lapidu apprehelis aut gutture harena repleto ftabilitas uolant.Coturnicibus ueneni femen graciffimus cibus.Quam ob cam eas danauere menfis.Sitnulqj comitialem propter morbu delpui fuetum:quem folae animalium fentiunt praster hominem. De hir u nd m ibus: m erui is: turdis: & (t urnis: turturibus 8i palubis. Ca. XXIIII Beunt & hirundines hybernis menfibus fola carne uefcensauis:exiis q* adu* a cos ungues no habenrffed in uicina abeunttafricos fecutae montiu receflfus Inuentaeq; ia funt ibi tecta fubirenegant :quo ilia urbs illa faspius capta fit.Nec bizix in thracia pp fcelera Terei.Cecina uolferranus equeftris ordinis diis coprashenlas in urbe lecum afferens uidforias nutias amicis mittebar: in eunde nidum remeantes illito nidor i x colore.Tradit & Fabius p i «ffor in annalibus fiiistcu oblideret pfidiu romanu a liguftinis hirundine a pullis ad fe cu epiftoh allata:ut lino ad pede eius alligato modis fignificaret quottidieadueniente auxilio eruptio fieri deberet. Abeunt & merulas turdiqj di fturni fimili mo in uicina* Sed ii pluma no amittuntmee occultant nififpe cibitquo hybernum pabulu petant. Itaq* f germanii hyme maxime turdi cernunt".Vere turtur occultat tpenafq; amittit. Abeunt & palubes quo na & i iis generi cateruati uolare & quodam pilas orbe circuagionibus i mediu agmentendentibus.Volucru folihirun dini flexuofi uolatusiuelox celeritas:qbus ex caufisneq’ rapinas casterarum alitum ob noxia eff.Eadem demum fola auium non nifi in uolatu pafeitur. perenes:quaefemeffres:qucetnmeflres. Ca. XXV* j, magnadifferetiVaufcfis.Perene utrofubx.Semeftres ut hirudines Trimeftres ut turdi:# turtures:# q cu fbetueiuxereabeut.ut galgulnupupe Deauibusmira. Ca. XXVI* Vclores fur omnibus anisaduolare iliu ex astbiopia aues.# cofiigcread Me/ a nonis fepulchru:quasob id menomdas uocat.Hoc ide qnto queqj anno fa/ cete eas in serhiopia circa regia Menonis exploratum libi Cremutius rradir* fimili modo pugnat meleagrides i beetis? africas:hoc eft genus gibberi/manis fperfu plumistquae nouiflimae fut peregrina*rumauiu in menias receptae propter jgra cum uirus* Verum meleagri tumulus nobiles eas fecit* t Deauibusfeleucidibus, Ca* XX VII* EIeu!cides aues uocacur jquagt aduetmab Ioueprecibus ipetrac cajini motis f icolx fruges eope locuftis uaftantibus.Nec un ueniant:quo u e abeat copa tu nucj cofpediis nificupraefidio eap idiget. De ibi Ca* XX VIII* i Nuocant # xgyptii ibes fuas contra lerpetiu aduecu.Et cyrenaiei A chcre d e/ utn mufeape multitudie pefbilctia afferente:quae protinus itereut q litatu e itfi do* Quae aues i qbus locis n fut:& q mutat colore # uoce # lufiniis. Ca. XXIX. Ecd in feceftu auium & ncdhiae paucis diebus latere tradunt .Quaru genus f i creta infula no eft :# etia fi qua iuecla fit emoritur.Na haec quoq? mira na turaedifferetia.Alia abis locis negat :tanq genera frugu fruricu ue:fic # ani tnaliu no iuetfta mori.Mipe qde e illud unius generis aliti ad/ uerfum.Quaena eft iis naturae inuidia:aut q dicati auibus termini :Rhodus aquila no habet .Trafpadana itaba iuxta alpes larium lacum appellat amoenum arbu fto agrum :ad que ciconiae no trafmeat.Sicuti nec cxftauum circa lapidem ab eoJm* mefa alioquin finitimo infubrurracfhi examina gracculorum monedularum:cui foli mi furacitas auri argentiq? praecipue mira eft.Picus martius i taretino agro negatur «fte.Nup # adhu c tamen rara ab apenino ad urbe ner fus cerni coepere genera quae loga lfignes cauda uarias appellant .Propriu iis caluelcere oibus anis cum feritur sapa.Perdices no tranfuolant boetiae fines i attica.Nec ulla auis i ponto infula in qua fepultus eft Achilles infeftat facratam ei aedem.In fidennateagro iuxta urbem eiecnie 2*ec nidum faciunt.At in agrum uohternaru palumbium uis e mari quotannis aduo lat.Rome t aedem Herculis in foro boario nec mufeae nec canes intrant.Muka prererea fimilia:quae prudens fubinde omitto in (ingulis generibus faftidio parces.Quippe cu. Theophraftus tradat inueefitias efte i afia etia colubas:# pauones:& ceruos:# i cyrenai ca uocales ranas. A lia admiratio circa ofcmesjfere mutant colorem uoceq: tepore anni ac repente fiunt alie.Qucd in grandiore alitirgenere grues rantu.Eae eni fenecftute ni grefeut .Merula ex nigra rufefcit.Canit aeftate:hyeme balbutit scirca folftitium muta Roftru quoq; aniculis in ebur trafiiguraturdutaxac maribus.Turdis collor aftate cir> ca coliti uarius :hyeme cocoIor.Lufiniis diebus ac nodi ibus continuis quindecim gar/ fulus fine mtermiflu cantusrdenfantefe frondium germine non in nouiflimum di/ gna miratu aue,Primum tanta uox tam paruo in corpufculo :tam pertinax fpiritus. Deindem una perfecfta mufica fcientia modulatus editur fonus:# nunc cdtinuo fpi ricu.trahitur in longumtnunc uariatur inflexomunc diftinguitur concifb:ccpularur intorto:promittimr:reuocacunmfufcatur ex inopinato.interdum & fecum ipfa mur 8n urat; plenus grauis:acutus:creber:ext£(us:ubi uifum eft Uibransjfummus: medius; gtnus.Breuiterq; omnia tam paruulis in faucibus:quae tot exquificis tibiarum tormen Cis ars hominum exeogitauit.Vt non fit dubium hanc fuauitatem pramoftratam effi caci aufpitiotcum in ore Sterficori cecinit infantis. At ne quis dubitet artes efte plures Cingulis funt: cantus :# non idem omnibus:fed fuus cuiq*. Certant inter fe.palamque animofa contentio eft;Vitfta morte finit fepe uait fpiritu prius deficiente quam catu c Medicant aTix iunioresjuerfufq? qu6s imirtent accipiut. Audit difcipula it ente e ma/ gnatdC reddinuicibufq; reticent:Intelligat emendatae corre eant :placido mari per eos Si nauigabili ficulo maxime.In reliquis partibus efl quide mitius pelagus.Siculum utiqj traclabile. Faciunt autem feptem are brumam diebus nidos :& totidem fequentibus pariunt.Nidi earum admirationem habent :pilx figura paulum eminenthoreperqanguflo: grandium fimihrudine.Ferro intercidi no i queunt.Frangunturq? iiflu ualidomt fpuma arida maris. Nec unde confingam tur inuenitur.Putanc ex fpinis aculeatis. Pifcibus enim uiuunt.Subeunt& in amnes Pariunt oua quina.Gauix in petris nidificant.Mergi in arboribus. Pariunt plurimu terna.Sed gauiexxflate:mergi incipiente uere. De diuerfitate nidificantiu auiu argathylis cinnamulgis Si pdicibus. Ca.XXXIII Alcyonum nidi figuram reliquarum quoqj folertix nos admonet. Neq; alia h parte ingenia auiu magis admiranda.Hirundines luto coflruunt: flrameto roborat.Si qh fopia e luti:madefa multis diebpate fi futuat e ut auclus*amnis attigat:i e:ut nidus ex mufeo arido ita abfoluta pliciat pila :ut lueniri no poffir addituseArgathylis appellat :eade figura ex lino itexes aliquis fufpedit f furculo primis i ramis cyathi motuc nulla *qua> drupes poflitaccedere.Galgulos qde ipfbs dependeres pedibus (onu capere cofrmant qa tutiores ita fe fperat .14 publicu qde ofum e tabulata ramose fuflinedo nido puide eligere :cameraq; ab hymbri aut frode ptegere defa.In arabia cfnamulgus auis apella mr.Cinami furculis nidificat.PlUbatis igit eos lagittis decutiut idigenas mercis gratia In fcythis auis magnitudine otidis binos par it i leporina pelle femp i cacuminibus ra fufpefa .Picae cu diligetius uifu ab homine nidu feferetoua rrafgerut alio .Hoc I his digyti n fit accomodati coplecTedis trafferedifqj ouis miro tradit mo do .Naq? furculo fup bina oua ipofito ac ferruminato alui glutino fubdita ceruice me dio asqufcutriq; libra deportat alio.Necuero iis minor folertiatqux cunabula i terra faciut corporis grauitate phibitas fublime petere.Merops uocat genitores fuos recedi tos pafces pallido itus colore cyaneo:priori fubrutilo.Nidificat in fpecu fex pedu defoda alcitadie. Perdices (pina & frutice fic muniut receptarulu:ut cotra fe ras abude ualletur.Ouis flragulu mole puluere cdtumulatmec i quo loco pepere fcu bat.Neue cui frequetior couerfatio fit fufpecTa:traf erut alio.IIle qde & maritos fuos fal !ut:quonia lteperatia libidinis fragut eape oua:ne cubado detineatur .Tuc iter fe dim* cat maresdefiderio Vnflu aiut uenere pati.Id qde & coturnices.Trogus fqt 6C gallinaceos aliquado.Perdices uero a domitisferos & nouos haud medos in iri promi fcue.Capiutur quoqj pugnadtate eiufde libidinis cotra aucupis indice excute i prceliu duce totius gregis.Capto eo pceditaltenac fubfde figuli.Rurfus arca coceptu foemi> ne capiutur cotra aucupe foemina exeute:ut rixado abigat eu.Nec i afali alio par opq libidinis.Si cotra.mares deterit feemine:aura ab iis flate pgnaies fiut.Hiates aut exerta ligua p id tepus aefhiat:concipiutqj fupuolatiuafflatu fype uoce tatu audita mafculi. Adoqjmcit iibido et faetpcaritatemt illa furti & i occulfo f cubas cu (it foemina aucupe accedete ac mare recanat :reuocetq;:& ultro proebeat fe libidini.Rabie qde tata ferutur ut i capite aucupatiu fxpe cascas metu fed eat: Si ad nidu is coeperit accedere peurrit ad pedes eius foeta prxgraue aut delube fefe (imulas:fubitoq? ipcurfu aut breuialiquo uolatu cadit fraeda aut a!a:aut pedibus . Autpcurrititeps iaia prehefups effugies Ipe fruflrastdonec i diuerfu abducat a nidis:Eade ia pauoredibera ac materna uocate cura in fulco refupina gleba fe terra pedibus apprehenfa operit.Perdicu uit4ad xvi.annos durare exiflimatur: De columbis. Ca. XXXII1I* Biis columbarum gefla (pedatur maxime limiliroe.Moresiide.fed pudicitia a illis prima 6i neutri nota adultern.Coiugii fide no uiolincomuneqj feruant domum.Nifi celebs aut uiduadomu no reliquit. Etiperiofos mares fubinde etia iniquos ferut.Quippe fufpitio efl adulterihquis natura non fit .Tunc plenu qre Ia guttur fxuiq? roftro icius :mox in faciffatione exofcuIatio:& circa ueneris pces cre bis preium orbibus adulatio ♦ Amor utriqj fobolis xqualis.Saspe &i ex hac caufa cailu gatij pigrius intrante foemina ad putlos*Parturienti fblatia & miniileria ex mare. Pul Iis primo falfiorem terram colleclam gutture in ora infpuunt:prxparantes tempefli/ uitatem cibo. Proprium generis eius QC turturum cum bibant colla non refupinare large bibere iumentorum modo* Dc palumbibus 81 differentia I Ca. XXXV* luere palubes ad triccfimu annmreliquos ad.xI.Ariftoteles aurtor e!>Vno m* U incomodo unguiiheode 8L argumeto fenertx:q citra pnice recidut * Cantus oibus fimilis atqj ide:terno coficit uerfu:pterq i claufulx geitu.Hyeme mu tismere uocalibus.Nigidius putat cum ora incubant fub terto nominata:palumbem relinquere nidos*Pariuntaute poft folfiitia.CoIubx & turtures ortonis anis uiuunt* De pafleribus. Ca. XXXVI Cntra pafleri minimu uitxtcui lalacitas par.Mares neganf ano diutius du# c,* rare. Argumento qa nulla ueris initio appareat nigritudo i roftro:q ab xda# te incipir.Fceminis longiufculu fpatiu.Veru columbis ineft qdam glorixitcl lertus.NofTe credas fu os colores: uarietateqp difpolita:qux et ex uolatu credunt plau# derein caelo: uarieqj oftentatione ut uirtx praebentur accipitri fplica# Cis ftrepitu pennis:qui non nili ipfis alaru humeris eliditur. Alioqn (olito nolammul tu uelociore (peculat occultus fronde latro:& gaudente in ipfa gloria rapit. De tinungulo: Ca. XXXVII B id cu iis habenda e au is quae tinungulus uocat .Defendit eni illas terrerqj o accipitres naturali potentia in tantu ut uifu uocemq? eius fiigiant.Hac de ca prxripuus colubis amor li i quattuor angulis defodiant i ollis oiiis oblitis no mutare fede auro infertis alape articulis quxfiuere aliqtno alitlr inoxiis uulneribus:multiuaga alioqn aue.Eft eni ars illis inter fe blandi ri:&corrumpere ahas:funoq? comitatiores reuerti.Q_ui & iternuntixi rebus magnis fuere:& epidolas adnexas pedibus oblidione mutinenfi l caftra cofulu ptulere.D Bruto mittente.Q_uid uallu 8C uigilu obfidio:atqj et retia amne praetenta fuere An tonio p cxlu eunte nuntio?Ethaije amore lfaniunt malthae fuper terta exedificant turres iismobilitateqj lingularum d' origines narrant uetere ia exemplo.Laxius eques romanus ante bellum ciuile pompeianu denariis quadringentis Cingula paria uendi cauit:ut.M.Varro & patria nobilitauereJn campania gradifiimx nire uolatus in reputatione exterarum qucq; uolucrum nes ipelliu. De uolatu 6C inceffu auium, Ca. XXX VIU Mnibusafalibusreliqs:certus 8L uniulmodi & i fuo cuiqj genere inceffus e* O Aues fclae uario meatu.ferunt &C i terra &i in aere. Ambulant aliquae ut cor# nices.Saliunt aliquae ut pa(Teres:meruIae.Currunt ut pdices rufiiculx.Ante fe pedes iaciunnut ciconix 8C grues.Expandnntalasipandenteiq; rare IterualloqtiiiU Alix crebriussfed 6C primas duraxat penas. Alix & tota latera padut.Quxda uero m«i iore ex pte copreffis uolant.Percufloq; femebaliq 8C gemino irtu aere ferunt :uelutm clufu eu pmentes.Iaculant fefe i fublimeu rertuu ,pnu.ipingui putes aliqs.Aut rur# fus ab alto cadere has:illas falire.Anates folx quxqg fut eiufde generis i fublime j?tius fefe tollut:atq? e uefligio cxlu petut:& hoc et ex aq.itaqj i foueas qbus feras uenamur delapfx folx euadut.V ultur 6C ferx grauiores nifi ex aut altiore tumulo unif fxno euolant.Caudadegunt colla.Nonnullxue fcunt ea qux rapuere pedibus.Sine uoce no uoIantmultx.Aut e cotrario femp I uo latu filentSubreptx:pronx:obliqux in latera: ut ora.Quxda 6C refupinx feruntur:!* li pariter cernantur tplura genera non in eadem natura meare uideantur. Deapodibus. Ca. XXXIX Lurimum uolant quxapodes uocantur:qa careart ufu pedu.Ab aliis cypfe Ii appellant" hirundinum fpecie.Nidificant in fcopulis.Hx fut qux totoma ri cernuntur.Nec unq ta longo naues tacj continuo curfu recedunt a terra* ur non circuuolitent eas apodes.Cxtera genera relidunt & fiftunt.His quies nifi ini do nulla. Aut pendent aut iacent:& ingenia atque uariaad paftum maxime^ De caprimulgis 5! plateis, Ca. [XL. Aprfmulgi appellantur grandiores merule afpecfhnfures ncdurniAnterdiu c enim uifu carct.Intrant pallori llabula:capraruqj uberibus aduolat fuclu 4 pter lacfrs.Qua ii uria uber emori tuncaprilqj excitas quas ita i nui fere c bcri tur.PIateanominat aduolas ad eas:quxfe i mari mergut:& capita illarum moifu cor ripiestdonec captura extorqueat.Eade cu deuoratisfeipleuit conchis .calore uentris coctas euomit:atqj ita ex iis efculera legit teflas excreas. De ingeniis auiu. Ca. XLI. Illaribus gallinis & religio inefhlnhorrefcut edito ouo:excutiutqj fefe:5t circii II achx purificantsauc feftuca aliqua fefe fit oua lulirant. De carduele fit pfytaco fit auibus qux loquuntur * Ca. XLIfi Inimx auiu cardueles iperata faciunnec uoce tatuifed pedibus fit ore p ma/ m nibus.Efl: qux bou mugitus imiteturin arelatenfi agro taurus appellata :al loquin parua.Ell qux equorum quoq? hinnitus achus: nomine hxi bx pa* - bulo aduentu eorum pulla imitatur ad hunc modu ulcifces.Super omnia humanas uoces reddut pfytaci:5t quide fermocinates.India aue hanc mittit.Sirace uocattuiri 1 de toto corpore torque tantum miniato in ceruice diftindra Imperatores falutarfit q accipit uerba pnuntiat.ln uino precipue lafciua.Capiti eiusduricia eadem que ro ftro.Hxc cum loqui difeit ferreo uerberatur radio .Non fentic aliter icius ,Cu deuo lat roilro fe excipit Alii fe ita pedum infirmitati facit. Minor no bilitas iquia non ex longinquo uenitded ex preffior loquacitas certo generi picarii e(t Adamant uerba que loquutur.Nec difeut tantu:fed diligutitnedicantefqj intra fe/ tnet cura atq; cogitatione intentione non occultant.Conftat emori ui(ftas difficulta rate uerbi tac nili fubinde eade audiat :memoria fallnquxrentefq; miru fmodu hyla/ rari: fi icerim audierint id uerbum Nec uulgaris iis forma :quanuis non Ipecfanda. Satis illis decoris in fpetie fermonis humani efh Verum adifeere alias negant polle *q qux ex genere earum funt;qux glade uefcunrur.Et inter eas facilius quibus quini funt digyti in pedibus .Ac ne eas quidem ipfas primis duobus uitx annis. Latior iis eft lingua omnibus in fuo cuiqj generetqux fermonem imitantur humanum tquaq id pene in omnibus contingit. Agrippina coniunx Claudii Cxfaris turdum j (quod nunqua ante )imitate Termones omnium cum hxc proderem : Habebant fit Cxlares iuuenes item fturnum.lufcinias greco atq> latino fei mone dociles . Prxtei ea 1 medicantes iadiem.fit aflidue noua loquentes longiore etiam contextu:Docetur lecre to:6t ubi nulla alia uox mifccarunaffidente qui crebro dicat ea:qux condita uelit adi fci aliquo blandiente. De coruope intelligentia. Ca. XLIII» Eddatur fit comis fua gratia idignatiotie quoq? populi Ro.atteftata :no felu ( t cofcia.Tiberio principe.ex foeru fupra xdem genitus pullus in oppo fita futrina deuolauit:et religione comendatusofficinx domino.Is mati: re fermoni a (Tu e factus omnibus matutinis euolans in roftra :ln forum uerfus, Tiberium deinde Germanicum fit drufum Cxlares nominatim.mox tranfeuntem populum. Ro.falutabat.Pofteaad tabernam remeans plurium anucrum afliduo officio meritq Huc fiue xmulatione incitatus manceps proximx futtrinx:liueiracundia fubita: ut ‘ uoluir uideri : excrementis eius pofita catceis macula exanimauit :tanta plebei con/ fternationetut primo pulfus ex ea regione tmox fit interemptus finfunufque innume ris aliti celebratum exequis. Conftratum le&um fuper xthiopum duorum hunw ros prxcedente tibicine:6t coronis omnium generum ad rogum coftruefus dextra uix appix ad fecundum lapidem in campo rediculi appellato fuit,. Adeo fatis lufta ca populo ingeniu auis,auc fupplicii de ciue romano i ea urbe qua multer? principatu nemo deduxerat fuhus.Sdpionis Sero Aemiliahi pcft Carthaginem numanriaq? delatas ab eo nemo uindicauerar mortem.Hoc geftum.JVl. Seruilio.C.Ceftio conf.ad.v.kaleri.aprilis.Nunc queq? erat in urberoma hxc me equitis Ro.cornix e betica prirnu colore mira admodu nigro:deinde plura cotexta uerba exprimens:# alia atq? alia crebro addifcens.Necno 6C recens fama Crateri meno cerotis cognomine i rroezena regione afix opa uenantisteo q deuehebat in (il uis eos cofidcntes humeris.Atq corniculos illi colu e rudineiut exeunte fic comitarent 6C feri.Tradendu pueauere memorix qda uifu p (itu - lapides congerente in litula monumemi:in qua pluuia aqua durabattfed q attingi n poffet.Ita defeendere pauentem expreflSflie tali congerieique poturo fuflficerer. De diomedeis auibus. Ca. XLIIII. Ec diomedeas prxreriboaues.Iuba cataractas uocat.Et eis efTe dentes oculofr n q? igneo colore:extero candidas tradens.Duos femp iis duces. AIreru ducere agmen cogere: ferobes excauare roftrorinde crate coiternere:# opire ter ra quae an fuerit e gefta.In iis foetificare.Fores bfas oium fcrobibus.Oriente fpetdare q bus exeant i pafcua.occaiu qbus redeant.AIuu exoneraturas fubuolare fernp:# cotra rio flatu .Hae i folo loco totius orbis uifunt .In lfula qua diximus nobile Diomedis tu/ mulo atq? delubro contra apulixora fulicarum fimiles.Aduenas barbaros ciangbrew fellant .Gregis tantu adulantur mirodi(crimine:uelut generi Diomedis hoc tribu en tes. Aedemq? eius quotridie pleno gutture madentibus pennis perluunt atq? purificat Vnde origo fabulae Diomedis fotios in earum effigies mutatos* Quae animalia nihil difcanr* Ca* XL V"* On omittendum efl: cum de igeniis differimus: e uolucribus hirundines ec n indociIes:& e terreftribus mures:cum elephanti iuffa faciant* Leon es iugt tti fubeant.In mari uituli totq? pifeium genera mitefcanr* Depotuauium,- Cas XLVIL Ibunt aues futdu cxterx.Sed ex iis qbus longa fut colla ftermirtentes capite b refupinato ueluti (fundentes libi .Porphyrio folus morfu bibit.Idem ex pro/ prio genere omnem cibu aqua lubinde tingens.Deinde pede ad roftru ueluti manu aflerens.Laudatiffimi in comagene.Roftra iis &i plonga crura rubent* De hematopodi # onocrotali:# de peregrinis auibus. Ca. X L VII Aec quide # hematopodi multo minori :qq ea de cruru altitudine Nafcitu r i h xgypto. Infidit ternis digyti»Prxcipue ei pabulu mufex. Vita in iralia pau/ cis diebus.Grauiores oes fiuge uefcunt :altiuolx carne tantu.Inter aquaticas mergi foliti fut deuorare q ceterx fimilitudine onocrotali hrit:nec dida re exiflimarent ofoinili faucibus ipfis f effet alterius uteri genus. Huc oia inexplebile afal congerit:mira ut lit capacitas.Mox perfecta rapina fenfim inde in os reddita inte/ ram in aliu ru minantis modo defert.Gallia hos feptemtrionalis proxima oceano m it/ tit. In hercinio germainx faltu inufitata genera alitum aecepimus:quarum plumae ignium modo colluceant nocdibus.In exteris nihil prxter nobilitatem longinquitate faeda memorandu occurit. De multaru auiu noibus & natura. Ca. XLVIII. Halerides in feleuaa # in alia Iaudatifljmx.Rurfus pha p lianx i colchis geminas ex pluma aures fubmittunt:fubriguntq?.Numidicx in parte africx numiduioeiq? ia in italia.Phoenicopteri lingua prxcipui lapo ris eflfe Apiciusdocuit nepotu omnium altiflimus gurges. Aragem maxfe ionius cele/ brat :uocalis alias:captus ueroobmutefcens:quondam exidimatus inter raras aues. Ia # in gallia hifpaniaq? capitur:& alpes etiam ubi # phalacrocoraces aues balearum infulaijd peculiares.Sicutalpium phyrrhocoras luteo roftro niger # prxeipuo fapore Lagopus:pedes leporino lijlo ei nome hoc dedere.Cxcero cadidx colubapc magnitudo ne *No extra terra i qua hafcit ea uefci faciletqdo nec’uiua ttiafuefit:& corpus cccifx' ftati marcefcit.Et alia noie eo de a coturnicibus magnirudfe tatu differens croceonclu cibis gratiflitna. V ifa i alpibus ab fe peculiare asgypti ibf.M.Enagius Cabinus praefe cftus earum.prodidit. Denouisauibus&fabulofis* Ca. XLIX* Enere i italia bebriacefibus bellis ciuilibus rrafpadu externe & nouas au es ita U em ad huc uocantur turdos fpetie:paulu ffra columbas magnirudiedapore gratae.Baleares infulasnobiliorem etiam fupradidoporphyrionem mittunt* Ibi & buteo accipitrum generis in honore menfaijs e,Item uipionesdic em' uccant mi norem gruem. Pegafos equino capite uolucres:& griphasauritos aduncitate roftn fa bulofos reor.IIlos in fcychiathos f asthiopia.Equidem & tragopanadem qua plures.af/ firmat maiorem aquilatcornua in temporibus curuata habentem ferruginei coloristta tum capite phaeniceo .Nec firenes impetrauerint fidem dicet affirmet.Dino Clitarchi celebrati aucToris pater in india eflc mulcei iq? cantutqucs grauates Icnro 1 ace/ rant.Qui credit ifta& Malampodi profecfto aures lambendo dedifle intelIccium auiu fermonis dracones non abnuet. Vel Quas Democritus tradit nominando au es quaru confufo fanguine ferpens gignatur:quem quifquis ederit ftelledhirus fit alitu collo quia de una aucgalerita priuacim commemorat:etiam fine iis imenfa uitas ambage circa auguria,Nofant ab Homero fcopes auiu genus Neqj harum fatyrico/fmo tus cu infidiec plerifq? memoratos facile conceperi mente.Neq? ipfas iam aues naicunt Quamobrem de confelfis difTeruilTe prasftiterir. Qas gallinas farcire inilituerit:de auiariis & quis ea primus iftituerit. Ca. L* Allinas faginare deliaci coepere .Vndepeftis exorta opimas aues & fuepte co g pore uncftas deuorandi.Hoc primum antiquis coenarum interdidfis exceptu inuenio iam lege.C.Fannii confulis xi.annis ante tertium punicum bellum ne quid uolucrum proponeretur:praeter unam galinamtquas non effet altilis.Qocd deinde caput traflatum per omnes leges diuerticulum eft m fraude earum gallinaceos quoq? pafcedi Iatfte addito cibis. Multo ita gratiores appro bant .Foeminas quidem non omnes ad faginam eligunturmec nifi m ceruice pigui cute.Poftea culinarum arces ut clunes fpecfentunut diuidantur in terrogamt a pede uno dilatatas repofitoria occupent.Dedere & parthi cocis fuos mores. Nec tamen in hoc man gonio? quiccj totum placet:hic clunetalibi pedfore tantu Iaudatis.Auiana pri mus inftituicinctufis oimgenetjum auibus.M.Laslius Strabo brundufii equeftais or dinis.Ex eo coepimus carcere animalia cohei cere quibus natura caslu aftignauerat. De Aefbpi patina. Ca. LT* Axime tamen in fignis eft in hac memoria Clodii Aefopi tragici hiftrionis ‘m patina fexcetis feftertiis taxata f qua pofuit aues catu.aliquo aut humao fer mone uocales nummis fex lingulas coeptas nulla alia idudfus fuauitate r,i fi ut i iis imitationem hofs manderet:ne quxftus quide fuos reueritus illos opimos & uoce meritosidignus prorfus filio a quo diximus deuoratas margaritas. Non fit tam e (ut uerujatear facile inter duos iudicium turpitudinismifi quod minus efbfizmas re yum naturas opes cphominum linguas coenafle. De gencratioe auiutd: praster'aues:quas quadrupedes oua pariat. Ca* LII* Eneratio auiu fiplex uidetur efte.cu & ipfa fua habeat miracula:quonia & q g drupedes oua gignut?chamnsjeotes?Iacercas:& que diximus inter ferpentes* Penatotje aut lfoecunda funt quas:adduncos habet ungues geneii.NuIla ex iis fupra quaterna edit oua.Tribuic hoc auium generi natura:ut faecundicrcs effenc fugaces earum quam fortes. Plurima patiunt ftrutiocameli: gallinas perdices: fati* Coitus auibus duobus modis. Foeniina humi confidente ut in gallinis:aut ftan et ut in alia fuut candida ut colubis perdicibus. Alia palida ut aquati cfs.AIia punciis diftin&a ut meleagridum.Atia rubri coforisut phafianis: cenchridi? Intus aut omne ouu uolucru bicolor. Aquaticis lutei plus cj albi.Idq? ipfu ni agis litii/ du g exteris. Pifbiu unus color: in quo nil cadidi. Auiu oua ex calore fragilia.Serpetiu ex frigore leca.Pifciu ex liquore mollia. Aquatiliu rotuda.Reliqua fere fafbgio cacumi nata.Exeut a rotudiffima fui ptetdu pariuntur molli putamine:fed prinus dtirefcece quibufcuq? emergut portionibus.pux obldga lint oua gratioris faporis putat Orati/ us Flaccus.Foemina educ qux rocudiora gignutur reliqua mare.Vmbilicus ouis a c* cumme inefl ceu gutta eminens tn putamine* De tepore & generatioe icubatus auium & coitu* Ca* L1II * Vseda omni tepore coeunt ut gallinx:& pariunprxterq duobus melibus hy p emis brumalibus.Ex iis iuuencas plura q ueteres:fed minora. Et i eode factu prcma & nouiflima.E! aut tata faecudicas at aliquas & fexagena pariant: a Ii/ qua? quottidie.-aliqux bis dietaliqux in tantu ut eflFoetx moriantur * Hadrianis laus maxia.CoIubx decies ano pariut:quxda& undecies.In xgypto etia brumalimenfae. Hirudines & merulas & palubi & turtures bis ano pariut.Cxterx aues fere femel.Tur/ di in cacuminibus luto nidificares pene cotextim in fecefTu generat. A coi tu. x diebus oua maturefcut tn utero. Vexatx aute gallinx & colubx pena euulfa alia ue fimili fiuria diucius.Omibus onis medio uitelli pua inefl: uelut fangufea gutta quod cfTe cor auiu exiftimat.Primu in omni corpore id gigni opinares,In quo certa eft giu> ta ea falic:palpitat^.Ipfu animal ex albo liquore oui corporatur.Cibus eius in luteo e Omnibus intus caput maius toto corpore.Oculi coprefli capite maioresacrefcete pul Io candor in mediu uertitur.Luteu circufundicur uicefimo dietfi moueaf ouu. ia ui> uentis intra putame uox auditur. Ab eode tempore plumefcit ita pofirusmt caput fu pra dextru pedem habeat:dexteram uero alam fupra cadant. Vitellus paularim deficit Aues omnes lpedes nafcuntur contraq reliqua animalia.Q uxda gallinx omnia g e/ mina oua pariunt:& geminos interdu excludutsut Cor.Celfus audor maio/ rem-.alioquin negantemnino geminos excludi.Plus uicenagna icubenda fubiici ue tanc.Parere a bruma incipiunt.Optima fetura ante uernum xquincxflriu.Pofl: folfti/ Cium nata non implent magnitudine iuftamuantoqp minus gto ferius peruenere. De uitiis & remediis incubantium* Ca. LIIII i Va incubari infra x.dies edita utiliffimum .Vetera autfm recentiora infoecti o da.Subiici impari numero debent.Quarto die poftg cceptre incubari fi con/ tra lumen cacumine apprehenfo una manu purus 8C uniufmodi per/ luceat color:Herilia exiftimantur eflkproq; eis alia fubflicuenda.Ec in aqua cfl experi mentum:inane fluitat.Itaq? fidentia hoc eft plena fubiici uolunt.Concuti uero expe/ rimento uetant:quoniam non gignant confufis uitalibus uenis.Incubationi datur initium poft nouam lunam:quia prius inchoata non proueniant.Celerius excludi mr calidis diebus.Ideo aeftate undeuicefimo educunt foetum :hyeme uicefimoquito Si in cubatu tonuerir oua pereunti accipitris audita uoce uitiantur.Remedium co tra tonitrum:clauus ferreus fub Hramine pofitus aut terra ex ararro.Quxdam aut 8C citra incubitum fponte natura gignit:ut in xgypti figmentis eft fcriptum. De quodam uinipotore repentur fyracufis tam diu potare fo!itum:donec ab eo cooperta in terra foetum ederet oua)fQuin & ab homine perficiuntur* De auguriis Ca ' LV* Iuia Augufta prima fuainuenta Tiberio Cxfare ex Nerone grauida cum 1 parere uirilem fexum admodum cuperet.hoc ufa eft puellari augurio.Ouu in finu fouendum atque cum deponendum haberet nutrici p finu tradedo ne iterimeret tepbf.Nec fallo Augulla augurata pdit iperatoris ide fbeta.Sediuetu ut oua i calido loco ipofita paleis igne modico foucret hoie uerfate pariter nocte ac die 6» fhmto die illincWmpere feotus:Tradimr quaedam ars gallinarii cuiufdam dicentis quid ex quoquae effer. Narra cur # mortua gallina manri uifi fuccedetes inuice:# reliqua foetas more facietesrabllinetelq; fe a cafu.Sup omnia e anatu ouis fubditis at/ q* exclufis admiratio prima no plane agnofeetis foetumMoxincertos cocubirus fol Jicicae couocatiois Poftremo lamenta circa pifeinx ilagna mergeribus fe pullis natu/ raduce. Quae galline optimae, Ca. LVI. ipedlatur crifla ereclauterdu #gemina:penis nigris ore g rubicudo:digytis impanbustaliquado & fup quattuor digitos traYucrio uno Ad re diuina luteo roftro pedibufq? purae no uidetur.Ad optanea facra.ni/ gra.Ell# pumilionu genus no Herile i iis:qd no i alio gener alitu: fed qbus certa foe cuditas rara # icubatio ouis noxia* De moribus # remediis. Ca. LVII. Nimiciffima aut omniu generi pituita:maximeq? inter mellis # uiudemiaeie i pus.Medicina in fame:# cubatus i fumotfi utiqj ex lauro aut hasrba fauina fi attpcna per trafuerlas iferta nares:# p omnes dies mota.Cibus aliu cum farre aut aqua perfufus iq Iauerit nodlua.auis cu femine uitis albae cocflus # qua:da alia. De conceptu# numero foetus auium: Ca. LV11L Clumbe proprio ritu ofculantur ante coitum.Pariunt fere bina oua: ira c tura moderate ut atiis crebrior fit foetus taliis numerofior.Palubes # turtu/ res plurimu ternamec plufq bis fere paiiut:at<$ ita fi prior foetus corruptus c Et quis tria pepererltmuq plus duobp educat:Tertiutquod irritu e urinu uocat.Palu bes incubat fermina poli meridiana i maturinu:castero mas.Colubae mai e femp # foc/ tnina.pariut priore maretpoftridie foeminaJucubatl eo gener abouterdu mas.nodiu foemina Excludut uicefimo die.Pariut a coitu v.Aeftate qdeiierdu binis tnefikpterra edunt paria»N%odhuodecimodieexc!uduntftatimg? concipiut.Quare inter pul/ los fxpeoua inueniunt :# aliipuolannalii erupunr.Ipfi deinde pulli quinquemellres foetificant:Et ipfae autem inter fo( fi mas noiffct) foemine aeque falmntipariuntq; cua irritaicx quibus nihil gigniturtquae hypenemia graeci uocanc. De pauone # anferibus. Ca. LIX. Auo a trimatu parir.Primo anno unum aut alterum ouumtfequenti quater p na qna ue:cacteris duodena no amplius intermittens binos dies ternos ue pa rit:# ter anno fi gallinis fubiiciantur incubanda.Mares ea frangunt defid er io incubantiu.Qua propter nodtu # in latebris pariutjaut \ excelfo cubares: & nili mol/ li lirato excepta franguntur.Mares finguli quinis fuffteiunt coniugibus .Cu lingulae aut binae fuere:corrumpitur falacitatf foecunditas.Partus excluditur diebus terncuie nis:aut tardius tricefimo: An feres in aqua coeunt:pariunt uere:aut fi bruma coiuere poli ibi llitiutquadragita prope.Bis ano fi priore foetum gallina: excludant:alias pluri tna.oua xvi.paucillima foptem.Si quis furripiat pariunt donec rumpantur Aliena n excludunt.Incubanda fubiici ucililfimum nouem aut uudeciMn cubant foemine tan tum tricenis diebus.Si uero tepidiores linnuicelimoquinto.PulIis eorum urtica cora diu mortifera.Nec minus auiditastnunc/atietate nimiatnuc fuamet uuqdo apprehen fa radice morfutfaepe conantes auellere ante colla fua abrupunt.Contra urticam reme dium /Iramento ab incubatu fubdita radix earum. De ardeolis:# quomodo feruentur optime oua. Ca. LX. Rdeolarum tria genera:leucon:allerias:pellos.Ri in coitu anguntur. Mares a quide cu uociferatu fanguinem et ex oculis perfundut.Nec minus aegre pa riut grauid e. Aquila tricenis diebus i cubat.# fere maiores alites. Minores u i/ cenistut miluus # accipiter.Singulos uere paric nunq plus ternos.is qui egolios uoca tur quacernos.Coruus.aIiquando# quinos.Incubant totidem diebus.Cornicem in/ cubice mas pafcic.Pica nouenos.Me licoriphus fupra uigiti paric femp numero ipari fxqualia.Nec alus in pluribus tanta fbecunditastmaibrr tame paruis .Hiruiad/ni ex ci prfo pulli:# ferre omnibus quibus numerofior partus.Irrita oua quae hypenemi* diximus:quxqj aut mutua faeminx iter fe libidinis imaginatioe concipiut: aut pul# uere.Nec columbae tantu:fed # galIinx:perdicef:pauones:anferes:chenalopeces. Suc aut fterilia # minora ac minus iacundi faporis:# magis humida • Quidam # uenca putant ea generari.Qua de caula et zephyria appellantur.Hxc aut uere tantum.Vria fiunt incubationederelida:quxalii cynofura dixere.Oua aceto maceratam tantum emolliuntur ut per annulos tranfeant.Scruari ea in lomento:aut hyeme i paleis: xffci te in furfuribus utiliffimum.Sale exinaniri creduntur. Quae uolucrum iola animal pariat:# lade nutriat. Ca. LXI. Olucrum animal parit uefpertilio tantum:cui membrana ceu pennx.Fade a Cola uolucrum lade nutrit ubera admouens :geminos uolitat amplexa infa# testfecuq; deportat.Eide coxedix una traditur:# i cibatu culices grariffimi • De conceptu uiperx # partu:# quae terreflriu oua pariat. Ca. LXII. Vrfus in terreftribus oua pariunt ferpentesrde quibus nondu didu fit.Coeuc t coplexu adeo circuuolucx fibhut una exiflimari biceps poflit. Viperae mas caput inferit in os:quod illa abrodit uoluptatis dulcedine:Terreflriu eadem fola intra fe parit oua unius coloris # mollia ut pifces.Terria die intra uteru catulos txcludittdemde fingulos diebus fingulis parit uiginti fere numero.Itaqj exteri tardis tatis impatientes prxrupunt latera ocdfa parentc.Cxterx ferpenres coreda oua i ter# ra incubant# foetum loquente excludut anno.Crocodili uicibus incubant mas # foe# mina.Sed quoqj terreftrium reddetur generatio. De generatione terreftrium. Ca. LXIII* Ipedum folus homo animal gignit.Homini tantum primi coitus poenitentia b augurium fcilicet uitx a poenitenda origine.Cxteris animalibus flati p tera# pora ini cocubirus Homini( ut didum e)omnibus horis diep nodiumq?* Cxteris fatietas i coitu.Homini prope nulla.Meflfalina Claudii Cxfaris eoiunx hanc regale exiflimis palmam elegit in id certamen nobili (limi e ,pfh'tutis ancillam merce# narix fbpisteiq? die ac node fuperauir quito ac uicefimo cocubitu.In hoium genere maribus diuerticula Veneris excogitata omnia fcelere narurxtfoeminis uero abortus • Quantum in hac parte multo nocentiores q fere fumus. Viros auidiores ueneris hya meifocminas xflate Hefiodus prodidit.Coitus auerfns elephantis:camelis:tigribus:Iyn cibus:rhnoceroti:leoni:dalipodi:cuniculis:quibus auerfa genitalia.Cameli etiam foli# tudines aut fecreca’certa petunt: neq5 interuenire datur fine pernicie.Coitus tota die e cantum iis ex omnibus:quibus folida ungula.In quadrupedu genere mares olfatus antecedit. Auertuntur # canes:phocx:Iupi:in medioq; coitu:inuitiq? etiam cohxret Supradidorum plerumq? foemina? priores fuperuemunt:reliquis mares. Vrfi autem ut didum efl humanitus ftrati.Herinaci flantes ambo iter fe cdpIexi.Felcs mare flate foemina fubiacente:VuJpes in latere proiedx:maremq; foemina amplexa. Tauroru ceruorumqj foeminx uim non toleranttea de caufa ingrediuntur i conceptu. Cerui uiciffim ad alias tranfeunt.# ad priores redeunt.Lacertae ut ea qux fine pedibus fune circumplexu uenerem nouere.Omnia animalia quo maiore corporeteo minus foetum da funt.Singulos gignunt elephanti:cameIi:equi.Achanris duodenos auis minima • Ociflime pariunt qux pluri nos gignunt.Quomaius efl animal:tanto dmtiusfor# matur m utero.Diutius geilantur quibus longiora fune uitx fpatia.Neque crefcenti um tempelliua ad generandum xtas.Qux folidas hebent ungulas fingulos: qux by fulcis # geminos pariunt.QjJorum in digytos pedum fiflura diuifa efl: co numero fiora in foem.Sed fuperiora omia perfedos educ partusthxc ichoatos.In quo fut gene re lexnx:urfx:# uuIpes:lnforma et magis cj fupradida efl uidae pirientes.Poflea lambendo calefaciunt foetus omnia ea;& figurantiparfunt plurimu quaternos.Gaecos at gignut ptura fut genera.Laco nicasodaua mefe utrinqj generat.Feruc lxx.diebus:& plurimu tribus mcfibus.Catre* rae canes & femellres coitu patiucur.Impletur oes uno coitu.Quas are iuflum repus coceptereidiutius cascos habent catulos:nec ornes totide diebus.Exiflimatur in uiina attolere crus fere femeflresud e fignum cofumati uirium roborisdoemine hoc idc fide res .Partus duodeni quibus numerofiflimijcastero.qnijfeni aliquadp fingulh qucd jpt digiofu putat.Sicut ornes mares:aut omnes fbeminas gigni.Primos qucqj maies pari> unt:i caeteris alternat:fi ineant opportuno 8i redo mefe.Ineuntf a partu fexto menfe. Gelonos laconicae pariut. Propria i eo genere maribus laboris alacritas. Vmunt laco/ nici annis denis:fomina duodenis.Castera genera quindeci ancsiaJiquado uigiti.Nec rota fua aetate generantifere a duodecimo definetes.Feliu&ichneumonu reliqua ut canu.Viuutanis fenistDafipodes omi mefe pariut:& fuperfoetant ficut lcpores.A par tu flari impletur.Cocipiut quanuis ubera ficcate fotu: pariuntriio coecos.Elephati ut diximus pariut figulos magnitudine uituli trimeflris.Cameli dubdecf menfibus feruc a trimatu;pariut pofl anum impletur a partu.Equas kut pofl tertiu die aut pofl unu ab enixu utiliter admitti putant:cogutq; inuitas.Mulier feptima die co cipe facillime credit iubas tdderi praecipiunt:ut i coitu pariatur hu/ militate:comates eni gloria fupbii c.A coitu folae animaliu currut:ex aduerfb aqlonu aullropi ue puf mare aut foemina cocepere:Colore ilico mutat iubriore pilomel geu qj fit pleniore.Hocargumero definut admittere etia uoletes.Nec impedit partus quaf> di ab.opere.Fallutq? grauidaz. Viarie olympia praegnatem equam Hecratidis theflali i uenimus.Equos & canes 6i fues initium matutinu appetere:fommas at pofl meridie bladiri diligetiores tradut.Equas domitas Ix.diebus equire:areg gregales.Sues tatu coi ru fpuma ore fondere.Verre fubantis au dira uoce nifi admittat cibu no capere ufq? in macie.Foeminas rata efferari.ut homine laceret:candida maxime uefle iduiu. Rabies ea aceto mitigat natura: afperfo. Auiditas coitus putatur ex cibis fieri.Sicut uiro eru, ca:pecori cepa. Quae ex feris mitigetur non.c6cipere:utanferes:apros uero tardere :8i ceruos.nec nifi ab infitia educatos. eil quadrupedu praegnates uenere arcent :p ter equam & fue.Sed fuperfoetant & dafipus & lepus tantum. De uaria generatione auium. Ca. LXIIII. Vaecuucg animal pariut in capite gignunt circunado fotu fub enixum alia q in utero porreda.Quadrupedes geflantur extefis ad Iogitudinem cruribus: & ad aluum fuam applicatis.Homo in femet conglobatus iter duo genua na ribus fitis.Molas de quibus ante diximus gigni putanriubi muliermon ex marem epe cxfemetipfa tantu cdcepit.ideo nec animari tquia no fit ex duobus.Altriceqj habere p fe uitam illajqua: faris arboribufq; cotingat ex omnibus quae perfedosfoetus uel ran# tcjjpSC innumerofos edunt..iccm plures contra naturam folidipedum aut bifufeorum. De murium foetu. Ca. LXV. Vpra cuda e muriu foetus haud fine cotarione dicedustquaq auclore Ariflo f tele & Alexandri magni militibus generatio ecpe labendo cdflare non coitu dicat .Ex una genitos cxx.tradiderut.Apud peifas uero, pregnates uencris pa lietis Sfrutero parietis reptas.Et falis guflatu fieri pregnates opinatur.ita definit miyt cricmnde uis tanta meffes populetur muriu agrdliu.in gbus illud queq; adhuc latet quo na mo illa multitudo repete occidat.Na nec exanimes reperiururtnfq? extat qui mure hyeme i agro effoderit.PIurimi itaq? ad troadem pueniunt.Et ia ide fugaueruc accolas. Prouetus eo$i ficcitatibus tradut.Et iam obituris ucrmiculum i capite gigni. Aegyptiis muribus durus pilus:ficut herinaceisiidem bipedes ambulant:ceu alpini* Cu diuerfi quoqj generis colere animaliarita demu generat:fi tepus naf edi par habet. Quadrupedum oua gignetium lacertam ore parere ut creditur uufgo. Ariftotefes ne gac.Neq? incubant eadem oblitas quo fint in loco enixas:quoniam huic animali nui# la memoria.ltaqj catuli per fe erumpunt. Defpina hominis anguem nafci. Ca. LXVI. Ngue ex medulla hoisfpinas gigni accepimus a multis. Plaeraqj.n.occult* # casca origine pueniut et Iqdrupedu genere. Defalamadra. C. LXVII r Icuc lalamandra animal lacerti figura ilellatu nunq nifi magnis hymbribus proueniens:# ferenirate deficiens. Huic tatus rigor:ut ignem taftu extinguat no alio modo q glacies.Eiufdem fanjp quas lacftea ore uomiturjquacuq? parte corporis humai contatfta toti defiuut pili.Idqj quod contactum eft colorem in utgili ginem mutat* i De iis quas nafcunt ex no genitis # quas nata nihil gignut* Ca. JLXVIIfc Vxdam aero gignuntur ex non genitis:# fine ulla fimili origine ut fupra# difta:# quascuque asftas aut uer ftatumqp tepus anni generant.Ex iisqux dam nihil gignunt ut falamandras.Neq; e in iis genus mafculinu foemineu uedicut liecp in angullis:ofbufq3 quas nec aial nec ouu ex fefe generant. Neutrum eft # oftreis genus:# exteris adherentibus uado uel faxo.Quas aut pei fe generantur ficu ti infra mares ac fbeminas deferipta funt:ita generant quide ea aliquid coitu :fed*iper# feclum # diftimile:# ex quo nihil amplius gignat :ut uermiculos mufeas. id magis declarant naturas coyz quas infecfta dicuntur. Arduas explanatioi/ofa :& priuati dicato ope narranda.Qua pp ut ingeniu pdidfofjs ita # reliqua fubtexet deferratio. De fenfibus animalium. Ca* LXIX X fenfibus ante castera hoi tart:us:deinde guftus.Reliquis fuperat a multis Aquilas clarius cernunt.Vultures lagacius odorant,Liquidius audiunt tal# pac:obrutae terra: ta denfo atq? furdo natura? elemento.Prasterea uoce omni# tim in fublime tendente fermone exaudiunt:# fi de iis loquareintelligere et dicunt t #pfugere. Auditus cui hominum primo negatus! eft:huic # fermonis ufus ablatus* Nec fut naturaliter furdimt n i de lint& muti.in marinis oftreis auditum efte no eue rifimiiefted ad lonu mergere fe folent.ideo# filentium in*mari pileantibus* Auditum#olfaeumefiTepifcibu#- Ca* LXX Ifces.quidem auditus nec mebra henc nec foramina:audire tamen eos palam eft:ut paret cu plaufu congregari feros ad cibu coniuetudine in quibufdam urnariis fpedfet .Et i pifeinis Casfaris genera pifeium ad nomen uenire :quol# da fingulos.ltaqg pduntur etiam clariftime audire mugil:Iupus:falpa:chromis:# id i Hiado uiuere,Olfatum iis ee manifeftu patec.Quippe no oes eade efca capiunt :# pri/ fifqappettant odorantur. Qucfda # fpeltincis latentes falfamento illitis faucibus fccv puii pifcator expellirtuelut fui cadaueris agnitione fugientes. Conueniuntqj ex alto *etadquofdaodores:utfaepiamuftam:#polypum:quasobid coguntur in naftas.Sc tinas quide nauium odore fugiunt pcuhmaxie tn pifeium fanguine.Non poteft pe# tris auelli polypus.Idem cunifcula admota ab odore protinus refilit. Purpuras quocg foetidis capiuntur.Nam de reliquo animaliu gaiere qs dubitet?Cornus ceruini odore ferpentes fungantunfed maxime ftyracis :origani: aut chalcis aut fulphuris formicae necantur.Cuiices acida petunt:ad dulcia non aduolant* Tacftum comunem efte omnibus. Ca. LXXL Aftus fenfus omnibus eft :etiam quibus nulius aftus.Na # oftreis & terreftri bus uermibus.Quo exiftimaueri cibus ienfum guftus efte.Cur eni alios alia fapores appetuntftn quo uel prascipua naturae architccbq; uis. Alia detibus prxdantunalia unguibus:aliaroftriaduncitate capiunt. Alia latitudine ruunt. Aha acumine excauant.Alia fugunt. Alia latnbimt:forbent:mandunt .uoranttNec minor uadetas in pedum mmifteriotut rapiantdiib:ahant:teneant:premaiit:paia6uits teli» rem fcabere noncefTenf. Quae uenenis uiuant & quae terra* Ca. LXXII Enenis caprese & coturnices (ut diximus) pinguefcunt placidiflima anima u ; lia at ferpentes ouis.Spedtanda gdem dracon u arte* Aut enim folida hauriut: fi iam fauces capiunt:qua: deinde in femet couoluti frangunt intus: atqj ira putamina excutiuntiaut fi tenerior eft & catuli adhuc aetas orbe apprehenla fpira: ita fenfim uehementerqj praeflringunt:ut ampurata pte ceu ferro: reliqua quae amplexu renetur forbeant.Simili modoauibus deuoratis fblidis contentione plurima 6C extera ©fla reuomunt.Scorpiones terra uiuunt*Serpentes cu occafio eft uinu praecipue ap pe tunticu alioquin exiguo indigeant potu.Eaede minimo & pene nullo cibo cu adferua tur inclufae:ficuti aranei quoq? alicqn fudlu uiuentes,Ideo nullu interit fame aut liti uenenatum.Na neq? caloris uim habenttneqj fanguinis neq; fu doris: quae auiditatem naturalem faleaugentjn quo genere omnia magis exida!ia:fi fuum genus edere anq noceant.Codit in thelauros cibu fpongionu 6C fatyrcyi genus.h ,ox inde fen/ fim ad madendu manibus exprimir*Ec qd formicis i annu folene e his i dies uel horas. De cibo & potu quorundam* Ca* LXXIII* Num animal digytos habentium hterba alitur Iepus:fed 6i /ruge. Solidipedes u bifulci fue omni cibatu 8i radicibus*Solidipedu uolutatio propria» Serrato* rum dentiu carniuorafunt ola.Vrfi &fruge fronde uindemia pomis uiuunt & apibus cancris ena & formicis.Lupi u t diximus & terra in fame,Pecus potu pingue fciuideo lal illis aptifiSmus:ite ueterina:cjcj & fruge & haerba fed ut bibere: fecedut, Ru> minant procer iam didia filuefirium cerui cu a nobis aluntur.Omnia autem iacenria potius q flantia: nima cum afino. Spinetis enim fe fcabendi caufa arterentes nidos eius diflfipattquod il 2a adeo pauet:ut uoce omnino rudentis audita oua eiiciat:pulli ipfi metu cadant* Igi> tur aduolans ulcera eius roflro eXcauat* Vulpes & milui, Angues & muflellas 6C fues. Efalon uocatur parua.auis oua corui frangens: cuius pulli in fellantur a uulpibus.In uicem hxc catulos eius ipfamcg uelit*Quod ubi uiderint corui:contra auxiliantur:ue lut aduerfus comunem hoffem.Ec achantis in fpinis uiuitjldcirco afines & ipaodit mure apum:cicadarum fono & aliis quas inis x (limabuntur locis.Nam mihi contues ti femper fuafk rerum natura nihil incredibile exiftimare de ea. Nec uideo cur mag«:s non poflint trahere animam talia 6C uiuere:q fpirare fine uifceribus. etiam in marinis docuimus:quis arcente fpiritum denfitate 6C altitudine humoris. Volare qui* dem aliqua & animatu carerein ipfo fpiritu uiuentia.Habere fenfum uictus generato nis atq? operis Sc de futuro etiam curam.Et quis non fint membra: qux uelut carinas fenfus inuehant:eflfe tamen iis audituin:olfatum:gu(latum: eximia prxterea naturas dona:foIertia:animum:artem:quis facile crediderit?Sanguinem no efle iis fateordicut ne terreftribus quidem eundis inter fe fimilem quidem:ut fxpix in mari fanguirus ui res atramentum optineat:purpurarum generi infedor ille fuccus.fic infedis quilquis eft uitalis humor hic erit fanguinis loco.Sed exiflimatio fua cuiqj fit* Nobis c naturas rerum manifeflas indicareuion caufas iudicare dubias* De corpore eorum* Ca* IIII* Nfeda ut intelligi pofTit non uidetur neruos habere: nec oflamec fpinasuiec i carthilaginemmec pinguia:nec carnesmec cruftam quidem fragile: ut qux, dam marina:nec iure dicetur curisded medix cuiufdam inter omnia hxc na, turx corpus arenri fimile neruo mollius:in reliquis partibus ficcius uerius q durius./ Et hoc folu iis e:nec pterea aliud.Nihil intusmfi admodu paucis inteftinu implicatu/ Itaqi diuuHis prxeipue uiuacicas:&partium fingularum palpitatio* Quia quxcuqj efl ratio uitalisulla non certis ineft mebris:fed toto in corpore:minime tamen capite. Soluq? non mouetur nifi cum pedore auulfum.In nullo genereplures funt pedes* Et quibus ex iis plurimi:diutius uiuunt diuuHatuc in fcolopendris uidemus* Habet aut ocuIos:prxterqj fenfus tadum 6C gullatum:aliqua & odoratum* pauca & auditum* De Apibus* Ca. V* Ed inter omnia principatus apibus 8C iure peipua admiratio.Solis ex eo gene* f re hominu ca genitis.Mella cotrahunc fuccuq; dulciftimu atqj fubtiliflfimu ac faluberrimu.Fauos cofingut & cxras.Illx ad ufus uitx labore tolierat* Opa coficiut.Republica habent:cofilia priuat/m:ac duces gregarim :& quod maxime mii u fit mores habent.Prxterea cu fint neq? mafiieti generis neq? feri: tri tata eft natura ut gpe ex umbra minimi animalis incoperabile effecerit qddam.Quos efficacix indu ftriseq? tkx copem us heruos fquasuires ?quos roe mediuffidius uiros?Hfoc certe pfhn rioribus quo nihil nouere nifi' comune.No fit de anima quaeflio* Coiler 6i de faguiue quam Id tn ee I tatulis poteft* Aeftimeus poftca fgeniu* Qui ordo naturas i eis.Ca. VI Yeme coduntur.Vnde enim ad pruinas niue% & aquilonu flatus perferen dos uires?Sane& lfecta oiatfed minus diu*Q_uas parietibus noftris occultara mature tepefiunt.Circa apes aut tepoijs ue ro mutata e:aut erauerut priores.Co duntur a uergiliaru occafudedjatent ultra exortu. Adeo no ad ueris imtiu ut dixere: nec iit quifq in italia de alueis exiftimat.Ante fabas florentes no exeunt ad opera & la/ borestnullufqKcu.p caslu licuiOocio perit dies.Primu itaq? fauos co(truunt:casra fin guntihoc eft domos cellafq? faciuc.Deinde fobole:poflea mellatcasra ex fioribns* Melli gine a lachrymis arboru quae glutinu pariunt falicistulmharundinis fuccotgummi re fina.Iis primd alueum lpfum intus totum ut quoda teiflorio illinunt: & aliis amarior ribus fuccis cotra aliarum beftiolaru auiditates.Id fe facturas cofcioe qd cocupifi poffit Iis deide fores quoq? latiores circuftruut. De uocabulis operis* Ca* VII. Rima fundameta operis metyn uocantperiti:fecuda piflbcasron: tertia Inter coria caerafq; magni ad medicamina ufus.Metys crufta eft prima faporis ■ amari*Pifloraeros fuper eam uenit picantiu mo ceu dilutior casrac initiu mitiore gummkPropoIis. crafTioris iam materias additis floribus nundu tn casra: fed fa uoru ftabilimentu qua ornes frigoris aut iniuriae abditus obflruunt: odore etia nuc grauimt qua pleriq? p galbono utantur*Praeter haec couehetur rhithacetqua alii fan daracatalii caerinthu uocant.Hic erit apum du operant cibus: qui faspe inuenit in fa/ uoru inanitatibus fepofitus:& iple amari faporis:fed plenus humoris cibus ♦ Gignitur aut rote uerno:& arboru fucco gummi mo:africi minonauftri flatu nigriortaquiloni b? melior & rubens* Plurimu i graecis nucibus Menecrates flore ait eflfe fu turas:m effis mdiciu.fed nemo proster eu. Ex qbus floribus opa fiat Ca» VIII. Aeras ex omniu arboru fatorumq? floribus cofingunt: excepta rumice 8t cheno pode*Herbam hsec genera.Falfo excipitur fpartut» Quippe cu hifpania multa in fpartariis mella haerbam ea fapiuriT Fallo & oleas excipi arbitror.Q_uippe oliuae puen tu plurima examina gigni certu eft.Fru&ibus nullis npcetur.Mormis ne floribus qui dem no modo corporibus infidunt* Operantur intra lx.pafTus.Et fubinde ccfumptis in proximo floribus fpeculatores ad pabula ulteriora mittunt * Nodtu deprehenfas in expeditione excubant fupinae-.ut alas rore protegant. - De amatoribus earum. Ca» IX, ' E quis miretur amor earum captos Ariftomachu folenfetn duodefexaginta anis nihil aliud egiffe.Hylifcum uerothafium in deferris apes colentem Agrium co/ gnominatutqambofcripfere de iis* Ratio operis» Ca» X* r Atio operis interdiu ftatio ad portas more caftroru. Ncxftu qs in matutinu do» nec una excitet ornes gemino aur triplici bombotut buccino aliquo * Tuc uni/ uerfaspuolanrifi dies mittis futurus efl.Praediuinat em uentos hymbre%:& tuc fe coti nent te&is.Itaqj teperie caeli (hac enim iter pfeita habent) cu agmen ad opera alias flores aggejrut pedibustalias aqua ore gutafq? lanugine totius corporis.Quaijd ado lefcetiores ad opera exeut:8i fupraditfta couehunt.Scmores itus operant * fleres coportat prioribus pedibus femora oneratrpp id natura fcabra pedes priore roflro:to tasq? onuftae remeat farcina padatas.Excipiunt eas ternas»quaternas exonerat*Sut*n.in tus quoq? officia diuifa. Alias ftruut.AIias poliut» Aliae fuggerut. Alias eibu copant ex eo qd allatu eft.Neqj eni feparim uefcunt :ne inaequalitas opis aut cibi fiat & teporis* Struunt rurfus ea orfa cocameratioe aluittextuq? uel ulqj ad fuma recta deducut:limi tibiis binis circa figulos actus:ut aliis itret.aliis exeant.Faui fupiore parre afiixi:&pau lulu er lateribus fimul hasrent;& pedent umtAlueu n cotingutmuc obliquimunc ro fundi qualiter pofcit alueustafiquando & duorum gtfterutttstufn dub examina eocor dibus populis diflimiles habuere ritus.Ruentes cxra fulciunt pilarum inilar interius a folo farnicatis:ut (it auditus ad farciendum.Primi fere tres uerfus inanes (f ruunturt ne promptum (it quod inuitet furantem.NouifTimi maxime implentur meile:ideoque auerfoalueo faui eximuntur.GeruIx fecundos flatus captant-Si cooriatur procella:ap prehenfis pedufculo lapillis fe Iibrant.Quidam in humeros eum imponi tradunt Juxta uero terram uolantur in aduerfo flatu uepribus hebetato.Mira obferuatio operis.Cefla tium inertiam notanqcadiganttmox & puniunt morte.Mira munditia * Amoliuntur omnia e medio.nullxq; inter opera (purcicix lacent.Quin & excrementa operantium intus ne longius recedant unum congefla in locum turbidis diebus & operis ocio ege runt.Cum aduelperafcic in alueo flrepunt minus ac minus:donec una circuuolet eo/ dem quo excitauit bombo:ceu quiete capere imperans.Et hoc more. Tunc re/ pente omnes conticefcunt.Domos primu plebeis exxdfficanctdeinde regibus* De fucis. Ca* XI. I fperantur largior prouentustadiiciuntur contubernia & fucis. Hxc cellaru? f minimetfed ipfi maiores apibus.Suntautem fuci fine aculeo uelut impfcdhc apesmouiiTimeq* a feflis & iam emeritis inchoatxtferotinus foetus & quali (er uiria apum.Qjiaobrem imperat iistprimolq? in opera expellunt*, tardantes (ine clxmecia puniunt.Neqj in opere tantutfed in foctu adiuuant eas multu ad calore confe rente turba.Certe quo maior eoijd fuerit multitudo.eo maior fiet examinu cu mella coeperint maturefcere:abigunt eos.Mukx fingulos aggreflfse trucidat. Nec id ge nus iufi uere cofpicicur.Fucus ademptis alis i aluere reiecTus ipfe carteris adimit.Regias imperatoribus futuris in una parte aluei extruut amplas:magnificas:feperatas:tubei cu Io eminentes.Quod fi exprimatur non gignuntur (oboIes.SexanguIx ornes cellx:a fin gulone ex pedum opere.Nihil horum (latuto temporeded rapiut diebus ferenis munia. Et meile uno altero ue ad/ummum die cellas replent. Quae natura mellis. Ca* XII. Enit hoc ex aere:& maxime fyderu exortu:prxcipueq? in ipfo fyrio explendfre u fittnec 010 prius uergiliapd exortu fub lucanis teporibus.Itaq? cu prima auro/ ra folia arbojd meile rofcida inueniucur. At fi q matutino fub dioo fuere: un/ dias liquoreueftesrcapilluq; concretum fentiunt.Siue ille eft exii fudcr: flue quardam fydeip faliua:(iue purgatis fe aeris fuccus.*fiue aqux e & purus ac liquidus & fux natu rx: qualis defluit primo.Nunc uero e tanta cadens altitudine multuq? dum uenit for/ defcens:& obuio rerrx halitu infectus.Prxrerea a fronde ac pabulis potus: & in utercu/ los congeilus apum.Ore enim uomunt. Ad hxc fucco florum corruptus & alueistma ceratus: cotiehfqj muratus. Magnam tamen cxleftis naturx uoluptate aflert. Q_ux optima mella. Ca. XIII. Bi optimus femper:ubi optimorum doliolis florum conditur. Atticx regiois i hic & ficulx hymero & hybla ab locisunox callinne infula.E(l aute initio mei > ut aqua dilutum:& primis diebusferuet ut mu lia: feq? purgat: Vicelimo die crafTefcit.Moxobducitur tenui mebranatqua feruoris ipfius fpuma concrefcit, Sorbet optimum 6i minime fronde infeftum e quxrcus tilixarundinufoliis. Qjix genera mellis in lingulis. Ca* 'XIIII. Vmma quidem bonitatis natione cenitat ( ut fupradiximus) pluribus modis f AIiubi enim faui exra fpeclabiles gignuntunut i pelignis:ficilia. Aliubi mei Iis copia:ut in creta*.cypro africa.Aliubi magnitudinetut in feptetrionalibust ui(b iam in germania ocio pedum longitudinis fauotin caua parte nigro.In quocunq* tamen tradi u terna funt mellis genera. Vernum ex floribus conflruCto fauo:quod ideo iwcaturanthinurn.Hoc quidam accingi uetanttut largo alirnentoiulidaexeat foboles Alii ex nullo minus apibus relinqunf: quoniam magna fequatur ubertas magnorum fyderum exortu.Praeterea folilitio cum thymis &i una florere incipiunt praecipua cella rum materia,Eil autem iu eximendis fauis neccflaria difpenfatio: quonia inopia cibi defperanrimoriunturqj aut effugiunt,Contra copia ignauiam affert.Maciem meile n rhithace pafcunt.Qui autem funt diligentiores ex hac uindemia duodecim parte api> bus relinquunr,Die%flatutus inchoandi ut quadam lege naturaetfi fcireautobferua re homines uelintttricefimus ab educto examine: f er maio menfe Icludimr hxc uin demia. Alterum genus efl mellis ariliui: quod ideo uocatur horeum a tempefliu itate praecipua ipfo fyrio explendefcenres pofl folflitium diebus.xxx, fere.Immefa circa hcc fubrilitas naturae mortalibus patefacta efl:nili fraus hominum cundla pernice rorru peret.Namq? ab exortu fyderis cuiufcunq? fed nobilium maxime auf cseleflis arcus fi non fequantur hymbres:fed ros tepefcat folis radiis. Medicamenta non mella gignun tur oculis ul ccribus.internifq’ uifceribus dona caeleflia, Q_uod fi feruetur hoc fyrio exoriente cafuq? congruat in eundem diem: ut facp e Veneris aut louis Mercurii ue ex ortus no alia fuauitaiis:ufufqj mortaliu malis a morte uocandis cj diuiui nedlaris fiat* probentur mella, Ca, XV EI plenilunio uberius capitunferena die pinguius. In omni meile quod per fefluxic ut mutum tacitumtmax me laudabile elt ,4Ae ftiuum omne rutu Ium: ut diebus confedtum iiccioribus.AptifTimum in aeflimatione e thymo coloris aurehfaporis gratiffimi: cum fit palam doliolis pingue:marino e rore fpiflum.Q ucd concrelcit autem hoc minime laudatur, Thymofum no coit:& taclu. praetenuia filia mittit.Quod primum grauitatis argumentum.efbabrumpi ftatim & refilire guttas:uihtatis indicium habetur.Sequens probatio ut fit odoratum & ex dul ce reglutinofum peri u eidum, Aefliua mellatione decimam partem thafio. Dionxho apibus reliqui placet:fi pleni fuerint aluei.Si rata portide:aut fi ianes:omm> n° n° u en dem ice attici fignu debere initiu caprificiale die uulcao facru. De tertio genere mellis:& quomodo apes probentur, Ca, XVI* t Ertium genus mellis minime probatum filueflretquod ericeum uocant.Co uehitur pofl primos autumni hymbres cum crica fola floret in filuis,Ob id harenofo fimile.Gignitur id maxime arcluri exortu a pridie idus feptembi is. Quidam refliuam mellationem ad arcluri exortum proferunt:quoniam ad aequinoctium au tu ni ab eo fuperfunt dies xiiii .& ab aequinodlio ad uergiliarum occafum diebus xlviiit Plurimi fyderitem:athenienfes tetradicem appellant:euboea fiiarum: putantq; apibus effe gratiflimam fortaffrs quia tunc nulla alia Iit copia.Haec ergo mellario fine uinde> miae 6C uergiliarum occafu idibus nouembris fere induditur.Relinqui ex ea duas ptes apibus ratio pfuadet:& feper eas partes fauoru q habeant rhithace, A bruma ad arturi exortu diebus lx.fono alunt fine ullo cibo.Adanfluri exortu ab aequinccliouerno tepi diore traclu iam uigilant.Sed etiam tunc alueo fe contineat:feruatofq; in id tempus ci bos repetunt.In icaha uero hoc idem a uergiliarum exortu faciunt:& i eum dormiut Alueos quidam in eximendo melle’expendunt:ita dirimentes quantum relinquant. Aequitas etiam in eis obflrmgitunferuntqjfocietate frauda alueos mori.In primis prae eipicur ut lauti purique eximant mella*Furem & mulierum menfes odere, Cum exu muntur mella apes abigi fumo urililfrmum :ne irafeantur: aut ipfx auidae uorent * Pumo crebriore etiam ignauia earum exgfatur ad opera. Nam ubi incubauere fauos liuidos faciunt.Rurfus nimio fumo inficiuntur. quarum iniuriam celerime fentiuc mella:uel minimo contadu roris acefcentia.Et ob id inter genera feruatur quod acar non uocant.Album mei non fit quod bitymum effrfed oculis 8i ulceribus aptiflimu Foetus quonam modoprogenerarentmiagnainter eruditos& fubtilis quaeflio fuit* Apum enim coitus lyfus efl nunquam ♦ Plures extumuere oportere confici floribus compofitfc apte atq? utifiter.Aliqui coitu unius jquirex in quoq? appellatur examine * Hunc ede folum marem praecipua magnitudine me fatifeat. Ideo foetum fine eo non edhapefq? reliquas tanq marem:faeminas comi rari: non tanq ducem,Qj.iam probabis lem alias fententiam fucoru euentus enim ro ut idem coitus alios per fe&os imperfectos generet alios i Proprior uero prior exiftimatio fieretmi rurfus alia diffi cultas occurreret.Quippe nafcuntur aliquando in extremis fauis apes grandiores qux caeteras fugant.Oeftrus uocatur hoc ma!um:quo nam modo nafcens:fi ipfx fe fingue Quod cerrum modo incubant.Id quod exclufum eft primum uermicu/ Ius uidetur candidustiacens tranfuerfustadhaerenfqs itatur pafcere uideatur.Rex ftati J mellei coloris ut electo flore ex omni copia factustneq? uermiculustfed ftatim peniger. Caecer a turba cum forma capere coepit nymphae uocatur ut fucitfirenes: atq; cephenes Siquis alterutris capita demattpriuftj p£nas habeanttpro gratiflimo funt pabulo matri* bus.Tempore procedente inftillant cibos:atq? incubant tum maxime murmurantes ca loris ut putant faciendi gratia neceflarii excludendis pullis: donec ruptis membranis qux lingulas modo uniuerfum agmen emergat.Spe&atum hoc romse confularis cuiufdam fuburbanoalueis cornu laternae traflucido factis.Foetus itra* xlv* diem peragitur.Fit in fauis quibufdam qui uocatur clerus amarae duricia caei ae t cum foetum inde non eduxere morbo aut ignauia:aut in facunditate naturali.Hfceft abor rus apum.Protinus autem educti operantur quadam difciplina cum matribus.Rege* q? iuuenem aequalis turba comicatur.Reges plures incohantur nec defunt. Poftea ex iis foboles cum adulta effe coepit concordi fuffragio teterrjmos necant:ne diftrahant ag mina.Duo autem genera eorum:melior niger uariufq>Omnibus forma femper egre* gia:& duplo cj caeceris maior. Pene breuiores: crura recta:ingrefliis celfior.In fronte ma cula quodam diademate candicans.Mulmm etiam nitore a uulgo differunt. Quae regiminis ratio* Ca. XVII Vaerat nunc aliquis unus ne Hercules fuerit:& quod liberi patris fepulchruj q uetuftatis fitu obruta?Ecce i re parua uillifq; noftris fannexa: cuius aflidua copia eft non conftat inter.auctores.Rex nullum ne folus habeat acu* leum maieftate tantum armatu:an dederit eum quidem natura:fed ufum efle tantum negauerit.Illud conftat imperatorem aculeo non uti.Mira plebeii circa eum obedietia* cum procedit una eft.Totum examen circa eum conglobatur:cingir:protegit:ccrni n& patitur.Reliquo tempore cum populus in labore efhipfe opera intus Circuit fimilisiex* ortanthfblus fmunis.Circa eum fatellites quidam lictorefq? aftidua cuftodientes aucto ricate.Procedic foras no niti migraturo examine.Id multo intelligitur ante aliquot dic* bus murmure intus ftrepente apparatus indicio diem tempeftiuum eligentium* Si qs alam ei detruncetmon fugiet examen.Gum proceflere fe quaeqj proxima illi cupit eftet 8L in officio confpici gaudet.Feftum humeris fubleuant*Validius fatigatu ex toto por* tant.Si qua laftata deficit:aut forte aberrauittodore prolequitur.Vbicunq? ille coniedit ibi cun&arum caftra funt.Tuncoftenta faciunt priuata ac publica tua dependenrein domibus templis ue faepe expiata magnis euentibus.Sedere in ore infantis Plaronisttuc etiam fuauiracem illam praedulcis eloqui portendentes.Sedere in caftris ducis Drufi im peratoris cum profperrime pugnatum apud arbalonem eftthaud quaq perpetua arui* picu conjectura: qui dirum id oftentum exiftimant.Semper duce prehenfo rotum tene tur agmen. Amifto ditabitur: ad alios.Efle utiq? tine rege non poffunt.Inui* tx autem interimunt eos cum plures fuere:potius cj nafcentium domos dirimunt. Si prouentus defperatur:tunc 8i fucos abigunt.Quanq de iis uideo dubitarhpropriutrq? iis genus efte aliquos exiftimare.Sicut furibus grandillimis inter illas: fed nigris: lataq; aluo.Ita appellaris quia furtim deuorent mella.Certu eft ab apibus fucos interfici. Vti $ rcgqn non habent» Sed quomodo fige aculeo nafcantur in quxftione.eft. Humido here melior fcetusdicco mei copiofius.Quod fi defecerit alicuius aluei cibusdmpetum jii pximas faciunt rapinae propofito.At illae contra dirigunt aciem :6i fi cuflos adflnal/ terutra pars quem fu is fauere fentit no appetit eum* Et aliis quoq? fape dimicat caiifis eafqj acies contrarias duo imperatores inltruunt:Maxima rixa di in couehendis floribp exorta:& fuos quibufqj euocantibus.Qua dimicatioinieclu pluribus aut fumo tota difcutitur.Reconciliantur uerojadle uel aqua mulla. De genere apum.& quae inimica apibus/ Ca. XVIIE Pes funt & rurtica? afpe<5lu:multo iracundiores :fcd opere a ac labore praedantes*Vrbanarum duo genera. Optima breuesmariaeqj; di in rotunditatem compa& contra frigora quanto uillofioHquam remotus a medio aliudq? agenti fimilistinclufus uero fic ut fit nec ne intus aliquif cerni non pofTit. Age firmitas quanta uentistqua puluerum mole:degrauante.Latitudo telae fxpe inter duas arbores cum exercet artem & difcit texere.Longitudo fili a culmine :ac rurfus a terra per illud ipfuin uelut reciprocatiotfubirq? pariter ac filia deducit * Cum uero captura incidit quamuigilans & paratus ad curium. Licet extrema haereat plaga femper in medium cufrit:ex quo.fic maxime totum concutiendo implicet.Scifla prcti/ iius reficit ad polituram fartiens.Namq? & lacertarum catulos uenantur. Hos primum cela inuoluentes:& tunc demum labra utranq; morfu apprehendentes amphithearrali fpecflaculo cum contingit, Sunt & ex eo auguria. incremento amnium futu ro telas fuas altius tollunt Jidem fereno nd texunt nubilo texunt. multae aranea: hymbrium figna funt.Foemina putant elfe quae texat:marem qui uenatur.Ira paria tie ri merira.Goniugio aranei conueniunt crdjjmbus. Pariunt uermiculcs ouis fimiles.Na nec differri horum genitura poteft quoniam infe&orum uix ulla alia naratio dl. pari unt autem oua‘in tellas expenfasquia (aliunnatque ita emittunt. Pbalangius tantum in ipfo (pecu incubat magno numero. Qui ut emerferit matrem confuminfaspe & pa/ trem e.Adiuuat enim incubare.Pariunt autem tricefltps.CjecerjE pauciores .Et icubar triduo.Confumuntur aranei quater fpecenis diebus» De fcorpionibus * Ca* XXV* Imiliterhis 8t fcorpiones terreftres uermiculos ouorum Ipecie pariunt: fim ilis f terque perimunt. Pellis importuna ueneni ferpetium:nifi quod grauiore fup plicio lento per triduum morte conficiunt: Virginibus laecali (emper idlu 6C foeminis fere in totum.Viris autem in matutino exeunte canis priufquam aliqno for tuito idlu ieiunum exerant uenenum. Semper cauda in idlu ell nulloque momento medicari cellatme quando defit occafioni. Ferit obliquo iclu & inflexu . Venenum ab iis candidum fundi Apolodorus audior ell in nouem genera deferiptisp colores ma/ xime fuperuacuos.quoniam non ell fcire quo minime exitiales praedixerit. Geminos quibufdam aculeos efle marefque fxuiffimos. Nam coitum iis tribuit.Intelligi autem gracilitate & longitudine. Venenum omnibus medio die cum incanduere folis ardo/ ribusdcemque cu fitiunt fexplebiles pocu.Collat di feptena caudas lternodia fasuiora ec Pluribus enim fena funt.Hoc malum africa: uolucre etiam aullri faciunt: padentibus brachia ut remigia fubleiuntes.ApolIodorus idem plane quibufdam inefle pennas cra/ dic.Sxpc pfylli qui reliquarum uenenaferrarum inuehentes quaertus fu! caufa pw grinis malis impleuere italiam.Hos quocg importare conati funt.Sed uiucre intra ficuli caeli regionem non potuere. Vifuntur tamen aliquando in italia:fed innocuis multifq? aliis in locissut circa farum in xgypto.In fcythia interimunt etiam fuessalioquin uiua ciores contra uenena talia.Nigras quidem celerius fi in aquam fe immiferint. Homini icfto putatur erte remedio iplorum cinis potius in uinosaut oleo emerfus. Magnam ad/ uerfitatem cum ftellionibus putant ertesinnocuos duntaxat iiss qui &ipfi carent !an# guine lacertarum figura.Atq; fcorpiones in totum nulli noceresquibus no fit far guis. 6C ab ipfis foetum deuorari arbitrantur.Vnum modo relinqui (clertifTmum & qui fe ipiitis matris clunibus imponendo tutus & a cauda & a morfu loco fiat.Hunc elTe ultorem?qui poftremo genitores conficiat fupne.pariunf aut undeni* De rtellionibus. Ca. XXVI* Hameleonum ftelliones quod amodo naturam habenrsrore tantum unientes* c prxterq* araneis.Similis cicadis uitasquarum duo genera* Minores quae pri' mx proueniuntsquae ue funt mutx:& nouirtime pereunt. Sunt autem miils tx. Sequens eft uolatura. Q_ux canunt uocantur achetx: 8C quae minores ex iis fune tectigo.netrx.Sedillx magis canorae.Mares cantant in utroq; genere. Foeminae fi/ lent.Genres uefcuntur iis ad orientemsetiam parti opibus abundantibus. Ante coitum mapcs praeferuntsa coitu foeminasmuis earum corruptis quae funt candida. Coitus fu pims.Afperitas praeacuta in dorfotqua excauantfoetnrae locum in terra.Fic primo uer miculus.Dein ex eo quae uocatur rectigomecrascuius cortice rupto circa folilitia euo* lentmoilu femper.Primum nigrx atqj durae.Vnum hoc ex his quae uiuunt & fine cre ert.Pro eo quidam aculeatum linguis iimile.Et hoc in pedoresquo rorem lambunt.Pe cius ipfum firtulofum.Hoc canunt achetx ut diximus. De extero in uentre nihil eil* Excicatx cum fubuolant humorem redduntsquod folum argumentum eft rore eafdej ah.lifdem folis nullum ad excrementa corporis foramen.Oculis tam hebetes:ut fi quis digytum contrahens ac remittens iis appropinquet:tranfeant uelut folia.Quidam duo genera faciunt earum.Surculariam quxfit grandior:frumencariam quam alii aue ■luriam uocanr. Apparet.n.fimul cum frumentis arefcentibus* De cicadis* Ca* XXVII. Icadx non nafcuntur in,raritate arborum.Idcirco non funt cyrenis circa op> c pidummec in campis nec in frigidis aut umbroiis nemoribus.Eft quaedam 6C iis locorum differenria.In milefia regione paucis iunt Iocis.Sed in cephalenia amnis quidam penuriam earum 8C copiam dirimit.At in regio agro iilent ornes. Vitra flumen in loris canunt*Pennarum illis naturaqux apibus:fed pro corpore amplior* De pennis infecftorum:& fcarabeis:& reliquis fcarabeope generis* Ca* XXVIII. Nfbflorum quxdam binas gerunt pennas ut mufcxjquxdam quaternas ut i apes. Membranis ut cicadx uolant.Qaaternas habent qux aculeis in aluo ar mantur.Nullum cui txlura in ore:pluribus qbims aduolat pennis. Illis enim ultionis caufa datumtSC his auiditatis.Nullis eorum pennx reuiuifeunt auulfx. Nub Ium cui aculeus in aluo bipenne eft.Quibufdam pennarum tutelx crufta fuperuenit ur fcarabeis*Quorum tenuior fragiliorque penna.iis negatus aculeus* Sed in quodam genere eorum grandi cornua prxlonga bifulcis dentata forcipibus in cacumine ( cum Iibuit)ad morfum coeuntibus. Infantum remediis etiam ex ceruice fufpenduntur. Lucanos uocathos Nigidius» Aliud rurfus eorum genus qui e fimo ingentis pilas auerfi pedibus uolutanttparuofqj i iis eotra rigore hyemfs uermiculos foetus fui nidti Iit»Volitat alii magno cu murmure aut mugitu * Alii focos & prata crebris excauant nodurno ftridore uocales. Lucet igniu mo nodu lateru 6C clunium colore Iampyridesmunc pennarum hiatu rcfulgenres.nunc uero compreflu obumbratx no ante natura pabula aut poft defecta confpicuae. Econtrario tenebraru alumnae blattae uitam lucemqj fugiunt in balneis maximehumido uapore prognatae. Fodiunt ex eo / dem genere rutuli atqj praegrandes fcarabei tellurem aridam:fauofqj parux & fiftulofae modo*fpongias medicato meile fingunt.In thraciae panibus iuxa olympu locus eft par/ uus:in quo unum hoc animal exanimatunob hoc canrharolethrus appellatus Pennae infectis omnibus fine fcififuratnulli cauda nifi fcorpioi. Hic eorum fblus 6C brachia ,ha bet:& m cauda fpicuIum.Reliquorum quibufdam aculeus in ore utafilo:fiue tabanu dici placet.Item culicibus & quibufdam mufeis. Omnibus aurem his in hore & £ \in* gua funt hi aculei.quibufdam hebetes neq? ad pundurmfed ad fudurmut mufearum generisin quo lingua euidens fiftula eft.Nec funt talibus dentes. Ali*s corniculaante oculos praetenduntur ignauia ut papiIionibus:Q_uaedam infeda carent penistut ico* lopendrac.Infedorum pedes quibus (unt in obliquum mouentur. Q_uorundam ex/ tremi longiores foris curuantur ut locuftis: De locuftis. Ca. XXIX. Ae pariunt in terra dfmiflfo fpinas caule oua condenfa autumni tempore. Ea h durant hyeme fub terra.Subfequenti anno exitu ueris emittunt paruas nigra tes & fine cruribus: pennifq? reptantes .Itaq? uernis aquis intereunt oua :ficco nere maior prouentus. Alii duplicem earum foetumrgeminumqj exitum tradunr.Ver/ giliarum exortu parere:deindead canis ortu obice:& alias renafei Quida arcluri occafu renafci.Morimatres cum peperint certum eft uermiculo ftatim circa fauces innaicen# te qui eas flrangular.Eodem tempore mares obeunr. Tam friuola ratioue morientes ier pentem (cum libuit) necant lingulae faucibus eius apprehenlis mordicus. Non nafcu/ tur nifi in planis & rimofis locis in india ternu pedum longitudinis efte tradutur:cru/ ribus & femoribus ferrarum ufum praebentes cum iaruerint. Eft & alius earum obitus Gregarim fublatx uento in maria aur ftagna decidunt. Forte hoc cafuq; euenit no ut prifei ex fi im auer e; m ad efad is nodurno humore aliis. lidem quippe n ciribus no uola re eas propter frigora tradiderunr.lgnari etiam longinqua maria ab iis tranfiri cotinua ta plurium dierum profetfiione.Qjaod maxime miremur famem quoq? quam propter externa pabuli praeterq? fciunt imminere.Ac dearum irae peftis ea intelligitur. Namq? & grandiores cernuntur & tanto uolant pennarum ftridore: ut aliae alites credanturt folemq? obumbrent:follicicefufpedantibus populisme fuas operiant terras.Sufficiunt quippe uires:& tanq parum fit maria rranfire:immenfbs permeant tradus:diraq; mefii bus contegunt nubetmulra contadu adurentes.Omnia uero morfu eiodentes:& fores quoq* tedorum:Italiam exafrica magna cohorte infeftantdaepe populo ad lybillina co ado remedia confugere inopia; metu.In cyrenaica.regione lex efi ter anno debellandi eas.Primo oua obrerendo:deinde:foerum:pofiremo adultas. Defertoris poena in eum q cefiauerit.Etin leno infula certa menlura praefinita eft: quam finguli enecatarum ad magiftratus referant.Gracchulosquoqi ob idcolunt aduerfo uolatu occurrentes eaiu exiiio.Necari 6C in fyria militari imperio coguntur.Tot orbis partibus uagatur id n alu Parthis & ha; in cibo gratae. Vox earum proficifci ab occipitio uidetur.Eo loco in ccm/ miftiira fcapularum habere quafi dentes exftimantur: eofqueinterfe terendo ftridore cdere:circa duo cequinodia maximesficut cicade circa folftitium . Coitus locufiarnm quiSCinfedorum omniumquaecoeunt:marem portanteloemina.-ineum foeminanim ultimo caudas reflexo tracicxj digrefiu.Minores auteiomihocgenerefoemiriis mares Deformicis ' Ca. XXX» Lurimi uermiculu gigtiut. Na &formicae fimilcouis. Vere&hxuc apes comunicaces labore.Sed apes uriles faciut cibos, Hx codut. At (iqs cdpet onera corporibus eap£.fateat nullis portioe uires ee maiores. Gerilt ea moriur Maiora auerfx poftremis pedibus molliut humeris obnixx. Et iis rcip.rdrnifmoiincu ra:Semina arroia codurmec rurfus i fruges exeat e terra.Maiora ad ltroitu diuidut. Ma defada hymbre pferuttatqj liceat.Operat 6C nothi plena luna.Exde irerlunio cedant Ia in ope q labor 'qux feduhtasiEt quonia ex diuerfo couehut altera alterius ignara:ut figna iuire recognofcat.certi dies ad rjfco gnirione mutua nudinis dat. Qjix tuc earu edeurfa rioi qd iligesi Cu cbuiis qiur.y ollocutioatq? pcudfatio.Silices itinere cape auri tos uidcrmxs: & i ope femi ta facta: ne dubitet qlibet in re qd poflit qtulacunq? feduli tas.Sepebut inter fc uiuemiu folas»pra;ter homine,No funt in ficilia pennata:. De indicis* Ca. XXXL Niicx formicae cornua erythris in aede herculis fixa miraculo fouere. Auruj I ex can ernis egerunt terrae in regione feptetrionalium indop^:qui dardx uoca/ tur.lpfis color fdium.Magnitudo aegypti lupep:. Erutu hoc ab iis tepore hy/ berno indi furantur xltiuo femore:conditis propter uaporem in cuniculis formicis:q tamen osore fbllicicatae prouolant crebroq? laceranc.quis prxuelocibus camelis fugien tes «Tanta pernicitas feritaiq? eft cum amore auri* De diuerfitate inferorum. Ca* XXXII* Vita autem inledta & alicer naicuntur.Atq? afilus i primis.Infidet ex rore hic m raphani fil io primo uere:& fpiflatus fole in magnitu dine milii cogit .Inde orit uermiculus paruus:& triduo eruca:mox uricafqux adiechs diebus crefcit im mobilis duro cortice ad taclu mouet arari ei.Hxc eruca qua chvy Calide appellannrupto deinde cordice uolat papilio. De aiahbus i ligno & ex ligno nafcetibus C* XXXIII Ic quaedam ex hymbre generant in temuquxda & in ligno.Nec enim & ccfii f tanru i n eo fed etia tabani ex eo nafcunt :& alia ubicuq? humor e nimius: Sic intra homine tineae tricenu pedutahquado & pluriu logitudine: iam in carne examini uiuetiu quoq? hominu foeditate & Sylla dictator 8i A lema ex cla riiTimis graeriae poetis obiere.Hoc qdem & aues ifeftat.Phafianas ueroiterimit:nifipul> uerates fefe.Pilos habentiuafiiiu tantu fmune hoc malo credut:& oues. Gignuf aut ex udiis generetpcipue lanicio intereptapi a lupis ouiu.Aqnas quoqj quafda qbus laua> mar fertiliores eius generis menioapud auctores. Quippe cu & exrx hoc gignat:qucd afalium minimu exiftimat. Alia rurfus generat lordibus ardi folhpolteriope crupe lafci uia petauri & auris. Alia puluere humido f cauernis uolucria. De animali cui cibi exitus nd elt. Ca. XXXIIII. St animal eiufdem teporis infixo femp (anguini capite uiues:atq; ita intnme/ e melcestunu animaliu cui cibi nd fit exitus:cu nimiidehifcit fatietate alimero ipfo moriem.Nuq in iumetis gignitur:in bubus frequestin canibus aliquado in qbus omnta.In ouibus 6C in capris hoc folu. Aeque e mira faguinis & hirudinu gene ri i paluftri aqua fitis.Nacjj SC hae toto capite condunt .Eft& uolucre canibus peculiare ilium malu:au res maxime lancinas qua: defendi morfu nd queunt. De tineis & culicibus SC diuerfitate cape. Ca. XXXV Dem puluis in lanis 8C aede tineas creat.praecipue fi araneus una includat. i Sitit em & oem humore abforbes arditate ampliat*Hoc 6C in chartis nafcimr. EU genus tunicas fuas trahcnriu quo coclex mo.Sed horu pedes cernut * Spoliatae expirat.Si accreuere ftciut chrylalide.Ficarios culices caprificus generat. Cd* tharides uermiculi fi tope & pyri:& peuces :6d cynachatae:& rofie. Venenum hoc remedia fecum habet. Alx medentunquibus demptis loetale e.Rurfus alia genera culicum ace fcens natura cu i niuc cididi repiant & uetuftiores uermiculi I media quide altitudine rutili,Na & ipfo hix uetuftate rubefcit.Hirti pilisigradiores torpetefqz. Depyralifiue pyraufta. Ca. XXXVI. Ignit aliqua & contrarium natura elementum. Si quidemi cyprixrariis forna g cibus ex medio igni maioris mu fex magnitudinis uolat penatum quadrupes des appellatur pyralis a quibufda eft in igne uiuit.Cum ffuafit longiore paulo uolatu tunc moritur.Hypanis fluuius circa folftitium defert acinorum effigie tenues membranastquibus erumpit uolucris quadrupes fupra> didx modomec.ultra diem uiuit:unde hemorobion uocatur.Reliquis talium ab inito ad finem feptenarii funt numeri. Culici di ueru-iculo terfepteni.Corpus parientibus quater fepteni. Mutationes & in alias figuras traniitus trinis aut quadrinis diebusXx tera ex iis pennata autumno fere moriuntur. Tabani quidem etiam caecitate * Mufcis humore examinatis fi cinere condantur redit uita. Hyftoria naturx animalium per/ingula membra* Ca. XXXVII. Taqj nunc per fingulas partes corporis prxter iam didla membratim tradet i hyftoria.Caput habent cundarqux fanguinem.In capite paucis animalium nifi uolucribus apices:diuerfi quidem generis. Phoenici plumarum ferie me dio eo exunte aho.Pauonibuscrinitisaibufculis. Stymphalidx cirro. Phalianx cornicu Iis: Praeterea parcotaiq? ab illo galerita appellata quondam .Poftea gallico uocabulo etia legioni nomen dederat a lauda Diximus di cui plicatilem criftam dediffet natura per medium caput a roftro refidetem.Et fulicarum generi dedit cirros.Pico martio di grui bus ariex.Sed fpedatiffimum infigne gallinaceis corpore conferratumtnec carnem id e Te: nec cartilaginem.nec callum iure dixerimus: uerum peculiare ♦ Draconum enim criftas qui uideritnonreperitur:Cornua multis quidem & aquatilium di marinorum di ferpentium uariis data funt modis. Sed qux iure,cornua intelligantur quadrupedi tantum generi. Adeonem enim di Cippum etia i lat/na hyftoria fabulofos reor * Nec ali bi maior lafriuia naturx lufitanimalium armis.Sparlit hxc I ramis:ut ceruorum. Aliis fimplicia tribuit ut in eodem genere fublonibus ex argumento didis. Aliorum finxit in palmas:digitofq? emilit ex iis:unde platycerotas uocat.Dedit ramofa capreis:fed par/ ua nec fecit decidtia.Conuotu a in anfradum arietum generi: ceu ceftus daret:Infefla tauris.ln hoc quidem genere di foeminis tribuic.In multis tatum maribus. Rupicapris in dorfum adunca. Damis in aduerfum.Ereda autem rugarumq? ambitu contorta fit in leue faftigium exacuta ut lyras decerent ftrepfi'ceroti:quem addacam africa appellat Mobilia eadem:uraures:phrygix armentis.Troglodytarum in terram direda: qua de ca obliqua ceruice pafcuntur. Aliis lingula:& hxc medio capite aut naribus ut dixlus larnq? aliis ad incurfum robufta:aliis ad idum pluribus modis:fupina:conuerfa :cone/ xa:omnia in mucronem migrantia.In quodam genere prormanibus ad fcabedum4cor pus.Cochleis ad prxtentadum iter.In corpore cornua hxc ficut ceraftis aliquando di finguIa.Cochleis femper bina:& ut prxtendantunac refiliant. Vrorum cornibus bar/ bari feptemtnonales potant: urnafqj binas capitis unius cornua implent. Alii prxtixa his pila cufpidant.Apud nos in lamina feda tranflucent :atq? etiam lumen inclufum latius fundunt:multa% alias addelicias conferuntur.nunc tindamunc fublita:nunc qux ceroftrata pidurx genere dicuntur.Omnibus autem caua*:& in mucrone demu concreta funt.Ceruis tantum folida:& ominibus annis decidua.Boum attritis ungulis cornua ungendo aruina medentur agricolx. Adeo fequax natura efhut in ipfis uiuen tium corporibus feruenticxra fledancurtatq? incila nafcentium in diuerlas partes tor queanturmt lingulis capitibus quaterna fiant.Tenuiora foeminis plerumq? funt ut i pecore.Multis ouium nulla.nec ceruarummec quibus multifidi pedesmec lolidipedt* ulh:excepto afino indico:qui uno armatus eft cornu* Bifulcis bina tribuit • Nulli qui fuperne primores habent dentes* putant eos in cornua abfumi&cile coarguunt ceruarum natura:quae’neq* dentes habet* ut neqj nares:nec tam e cornu h.Cxtcropi o f/ fibus adhaerent,Ceruorum ratum cutibus enafcuntur.Capita pifcibus portione corpo rum maxima fortaffis ut mergantur.Oftrearum generi nulla:nec Ipongiis: nec aliis fe re quibus folus ex lenfibns tactus eft.Qjiibus indifcretum caput eft ut cancris.In ca/ pice eundorum animaliu homini plurimus pilus iam qdem promifeue maribus ac foe minis. Apud intonfas utiq? gentes etia nomina ex eo capillatis alpiu incolis galliae coraataemt tamen fit aliqua in hoc terrape differ en f ia. mieonii carentes eo 'gis gnunt :licut in cauno lienofi.Et quaedam animaliu naturaliter caluent:ficut ftrutioca meli & corui aquatici:quibus apud graeccs nomen eft inde. Defiuuiu ec$i in muliere rarum.In fpadonibus non uifum.Nec in ullo ante ueneris ufum. Nec infra cerebrum: aut infra uerticemtaut circa tempora:arq? aures. Caluitiu uni tantum afalium homini praeterq matum.Canicics homini tantu & equis:fed hemini fempera priori parte capi ris tum deinde ab auerfa.Vertices bini homini taritu.Aliqbus capitiscffa plana: tenuia fine medullis: ferratis pectinarim ftrubta compagibus.Pehacta non queut folidari. Sed exempta modice no funt laeralia in uicem fuccedete corporea cicatrice, Infirmifli/ ma effe uriis:duriffima pliticisluo diximus loco.Cerebiu omnia habent animalia: quae fanguinem. Aeque & in mari quse mollia appellauimus:quis careant fanguine: ut pc* lypi.Sed homo portionemaximu & h u mid iftimu: om uifcepe frigidiftimu:duabus fupra mebranis uelatutmquaije alterutra rumpi uiri q iaemi nae maius.Hominibus hoc line fanguine:fine uenis:& reliquis fine pingui. Aliud effe q medulla eruditi docent:quonia coquedo durefcat.Omniu cerebro medio infunt ofli cula parua.Vni hominu in infantia palpitatmec roborat ante primu fermonis exordiu Hoc eft uifcerum excelfilTim um: proxim uq? caelo capitis:fine carneffine eruor e: line for dibus.Hic habet fenfum arcem.Huc omnis a corde uis tendit. Hic definit. Hic culmen altifBmum.Hic mentis eft regimen.Omniu autem animaliu in priora pronuj quia & fenfus ante nos tendunt.Ab eo proficifcitur fonus.Hic capitis nu ratio.Quae ce rebrum non habent non dormiunt:Ceruisin capite inefTeuermiculi fub lingua: inani tate 6C circa articulum qua caput iungitur humero numero.xx.produntur. Aures ho mini tantum imobiles. Ab iis Flaccorum cognomina.Nec in alia parte focminis maius impendium margaritis dependentibus.In oriente quidem & iuris aurum geftare eo lo ci decus exiftimatur. Animalium aliis maiores:aliis minores.Ceruis tantum lciftae:aut uelut diuifa:.Soricibus pilofae.Sed aliquae omnibus animal dutaxat generannbus:exce pro uitulo marino atq; qua: cartilaginea & delphinum: quem tamen audi re manifeftum eft.Nam & cantu mulcentur:& capiuntur attoniti fono.Quo nam mo audiant:mirum*Iidem nec olfatus ueftigia habent:cum olfaciant lagacifTrme.Penaro rum animalium buboni tantum 8t oro plumae uelut aures.Caereris cauernaead auditu Simili modo fquamigeris atq? ferpentibus.In equis & omnium iumentorum genere in diciaanimi praeferunt.Feftis marcidae.Nutantes pauidis.Subrectaefurenribus.Refolu tae aegris,Facies homini tantum:caereris aut roftra. Frons & aliis. Sed homini tantum triftitiae:hplaritatis:claementiae:leueritatis index in aflenlii eius.Superciha homim& pa rirer 6i alterne mobilia & in iis pars animr.Negamus an annuimus: haec maxime indi* cant,Faftus fuperbia aliubi conceptacu.Ium:fed hic fedem habet.In corde nafcitur:hic fubit:hic pendet.Nihil altius fimul abrupriufq? inuenit i corpore ubifolitaria eftet.Sub iacent oculi pars corporis preciofifFima:& qui lucis u fu uitam diftinguanta morte.No orbus animaliu hi.Oftreis nulli: conthape dubii. PecFines em fi qs digyros aduerfu hiantes eos moueat:contrahuntur ut uidentes.Et olentes fugiunt admota fera meta.Q_uadrupedu talpis uifus no e.Oculope effigies ineft: fiquis praetenta detrahat mebrana.Et iter aues genera:quos Ieucos uocat altero oculocarere tradut.Op tsmi augurii cuad au ft$c uolac feptecrigne ue,Solui.n,picu!a & metus narrat, Nigidi9 nec locuftis necti cadis efle dicit. Cochfds oculoru uiccm cornicula bina'praetentatu adimplent.Nec Iunbricis ulli funnuermiu ue generi. Oculi homini tantum diuerfo colore:capteris in fuo cuicj generi fimiles.Et equorum quibufda glauci: fed in ht mine numerofiflimx diuerfitatis atq? di(ferentix:grandiores: modici :parui: prominentes: quos hebetiores putant: Coditi quos dariflimx cernere:licut in colore caprinos. Prae terea alii comentur longinqua. Alimifi prope admota non cernunt.Multorumuifus fulgore (olis coflat nubilo die no cernentium:nec pc/1 occafum. Alii interdiu hebetio res no&u praeter exteros cernunt. De geminis pupillis aut quibus noxii uifus eflenc fatis diximus. Orcis in tenebris clariores ferunt. Tyberio Cxlari ipfi aliam cj genite pe mortalium fuifle naturatut expergefactus noctu paulifper haud alio mo cj luce clara comeretur omniajpaulatim tenebris fefe obducentibus. Diuo Augufto equopd modo glauci fuere:fupraq? homine albicantis magnitudinis.Qua ob cam diligentius fpecta ri eos iracunde ferebat. Claudio Cxfari ab angulis candore carnofo: fanguineifq? ue/ nis fubinde fuffufi.Caio principi rigentes.Neroni nifi cum conueret ad prope admota hebetes. Viginti gladiatoru paria in Caii principis ludo fuere: in iis duo omnino qui cbtra cominatione aliqua non conniucrcnj*& ob id inuicti.Tantx hoc difficultatis e homini.Plerifq? uero naturale ut nutare no ce(Tent:quos pauidiores accepimus. Ocu los unicolores nulli cum candore omnibus inediufculo differentes. Neq; ulla ex parte maiora indicia animi cunctis animalibus:fed maxime hominiud efl: moderationistclx mentix:mifocordix:odii:amoris:triftitix Ixtitix.Cotuitu quoqj multiformes ttruces torui;flagrantes:graues:tranfuerfi:Iimi:fummi(Ti:blandi. Profecto in oculis animus in habitat.Ardentes:incendunt :humectant:eohibent.Hinc illxtnifericordiae lachrymx. Hos cu ofculamur animu ipfum uidemur attingere ♦ Hinc fletus & rigantes ora riui • Quis ille humor ell in dolore tam foecudus & paratus.2 Aut ubi reliquo tepore2 Animo aut uidemus. Animo cernimus ♦ Oculi ceu uafa quxda uifibile eius ptem accipiunt: atqj tranfmittur.Sic magna cogitarioobcxcat abducto intus uifu.Sic i morbo coitiali aperti nihi! cernunt animo caligante.Quin & patentibus dormiunt lepores: multiqj holum quos corybantian grxei dicunr.Tenuibusmultiiqj membranis eos natura c6 pofuit:callofi's contra frigora calore% in extremo tunicis: quas fubinde purificant la/ chrymationum faliuisdubricos propter incurfantia & mobiles. Media eorum cornea feneftrauit pupilla:cuius anguftix no finut uagri in certam aciem :& uelut canali di rigunnobiterqj incidentia facile declinant. Aliis nigra:aliis atra:aliis rufla:aliis glauci coloris orbibus circundatis:ut habili mixtura accipiatur circuniecto cadore lux:& te/ perato rcpercuffu non obftrepar :adeoq; iis abfolura uis fpeculi:ut tam parua illa pu/ pilla totam imaginem reddat hominis.Ea caufa eft.ut pleraeqj alitu e.manibus holum oculos potiflimus appetant:# effigiem fuam in iis cernentes uelut ad cognata defide riafua cendunt.yeterina tantu buxdam ad Icremeta Iunx morbos fentiut.Sed homo folus emiflb homore caecitate liberatur. Poft uicelimu anum multis reftitutus e uifus Q_uibufda flarim nafcetibus negatus nullo oculoru uitio. Multis repete ablatp fimili mo nu Ia pcedente «uria ♦ Venam ab iis ptingere ad cerebru pitiflimi auclores traduc Ego ad flomachum crediderim.Certe nulli fine redundatione eius eruitur oculus:mo rientibus illos opere:rurfufqj in rogo patefacere quiritium magno ritu (aerarum efl » Ita more condito ut neq; ab homine fupremum eos (pedari fas eft:6C cxlo:non oflen di nefas. Vni animalium homini deprauant ♦ Vnde cognomina Stabonum & Petor*: Ab iifdem qui altero lumine orbi nafcerent coclites uocant. Quis pui utrinqj ocelli lucini iniurix cognome habuere.Nochirnoru animaliu ueluti teliu in tenebris fulget radiantqjoculi:ut cotuerino lit.Etcaprxlupoq? fpledetduceq^iaculant.Vitulomari no 6C byenas i mille colores trafeut fubinde. Quin 6i i tenebris mulroru pifciu refulget ficuc aridirobufliq* caudices uetuftateputre%. Ndconiuere diximus qux no cbligs oculis fed circunado capite eernerent.Chamasleonis oculos'circufiagi totos fradunr. Cancri in obliquum afpiciunt.Crufta fragili indufts rigentes. Locufhs fquilliqj tim/ gna ex parre fub eode munimero praeduri duri funt minus cernunt; cj quo$i humidi.Serpentiu catulis & hirudinum pullis fi qs eruatuenafci tradunt.Infe £to$& omnium & qbus teflacea operimera oculi moucntur: ficut quadrupedum aures Quibus fragila operimeratiis oculi duri. Omnia tajia & pifces & infecta no habent ge nastnec integut oculos.Omnibus mebrana uitri mo tranflucida optendit * Palpebrae i genis homini utrinq?. Mulieribus etiam in&dae quottidiano tanta eft decoris affecta/ tiaat tingantur oculi quoqs* Alia de caufa hoc natura dederat ceu uallum quoddam uiias 6C promines munimentum circa occurfantia animalia.ut alia fortuitum incides ria.Defluere eas haud in merito uenere abundantibus tradunt» Ex exteris nulli funt: nili' quibus & in reliquo corpore pili,Sed quadrupedi in iuperioribus rantum gens* Volucribus in inferiore.Et quibus molle tergus ut ferpetibws.Et quadrupedibus qux oua pariunt ut lacertx.Strutiocamelus alitum lola ut ho utrinqj palpebras habet.Nec gens quidem omnibus: ideo neq? nictationes iis qux animal generant.Grauiores alitu inferiore gena coniuent.Exdem nictantur ab angulis mebrana obeunt. Columbae 61 fimilia utraq? coniuent.Et quadrupedes qux oua pariunt ut teltudinestcrocodili infe riore tantum fine ulla nidacione:propter prxduros oculos.Extremum ambitu genae fuperioris antiqui cilium uocaueretunde 6t fupercilia.Hoc uulnere aliquo didudum no coalefcit.In paucis humani corporis mebris,Infra oculos malae homini tantu quas prifei genas uocabat.xu.tabulai*' interdido radi a foeminis eas uetantes. Pudoris haec fe des.Ibi maxime oftenditur rubor.Infra eas hylaritates idicates buccx.Et altior homini tatum:que noui mores fubdola irrifione dicauere nafus. No alii animaliu na/ res eminet. Auibus:ferpentibus;pifcibus:foramina tantuad clfatus fine naribus.Et hic cognomina Cimoli filonum.Septimo menfe genitus faepenumero foramina aurium & narju defuere.Labra*quibus brochi labeones didi.Etos probu durius ue animal gene/ rantibus.Pro iis cornea & acuta uolucribus roitra.Eade rapto uiuetibus adu nca* Coi lecto reda.Hxrbas ruetibus limuq? redunca ut fuu generhLata in ufum iumetis uice manus ad colligenda pabu’a.Ora apertiora lamatu uiuentibus. Metum nulli praeter hominemmec malae.Maxillas crocodilus tantum fuperiores mouet.Terreltres quadru pedes eodem quo exterx more: prxrercj in obliquum. Dentium tria genera. Serrati; aut continuhaut exerti.Serrati pedinatim coeuntes :ne contrario occurfu atterantur; utferpentibus;pifcibus:canibus.Continui ut hominitequo. Exerri apro: hippopota/ mo:elephanto.Continuorum qui digerunt cibum lati 6t acuti.Q_ui conficiunt dupli diferiminant eos canini appellantur. Hi funt ferratis longifTimi. Continui autem utraq; parte oris funt ut equo; Aut fuperiore primores non funt ut bubus oui fous:omnibu% quae ruminant.Caprae fuperiores no funr; praeter primores geminos* Nulli exerti quibus fcrati.Raro foe minae & tamen fine ufu.Itaque cum apri percutiat: foeminx fu es mordent.Nulli cui cornua exerti:fed omnes fui conchaui.Cxreris dentes folidi.Pifcium omnibus feratnprxter fcarum.Huic uni aquatilium plani.Cxrero mul as eorum in lingua 6C toto ore:ut turbata uulnerum molliant:quae attritu fubrigere non queunt. Multis & in plato:atque etiam in cauda. Prxrerea in os uergentes ne exci dant cibi nullum habentibus retinendi amniculum.Similes afpidi & ferpentibus; fed duo in iuperna parte dextra leuaq; longifTimi tenui fiftula perforati: ut fcorpionum aculei uenenum infundentes:non aliud hoc effe q fel ferpentium.Et fde uenis fub fpi m ad os peruenire:& has per uentrem defeendere diligentiflimi audores feribunt Qui dam unum effe eumt& quia fit aduncus:refupinari cum mormorderit* Aliqui ttunc decidere eum:rurfu% recrefeere facilem decufTu.:& fine eo efTe quos tradari cernamq Scorpionis caudas ineffe eum:& pleri % temos.Viperas dentes gingiuis codunt. Hxc cade prxgnas ueneno impreflo dentiu repulfu uirus fundit i morfus: Volucru nulli dentes praeter uelpertilione.Cameli foli ex iis qux no fut cornigera in fupiori maxilla primores no habent.Cornua habentiu nulli ferrati.Et cochlex dentes habent: indicio eft a minimis earu derofas nites. At in marinis cruftata SC cartilaginea priores habere* Ite echinis quinos effe.-unde ftelligi potuerit miror.Dentiu uice aculei infedis. Simiae dentes ut homini* Elephantos intus ad madendu quattuortprxterq? eos qui pminent Mafculis :reflexi:faeminis redi atq? proni. Mu fcu Ius marinus q baleam ateceditnullcs habet.Sed p iis fetis itus os hirtum:& lingua etia appellata.Terrefhiu minuris quadi u pedibus primo es bini utrinqj longiflimi.Cxteris cu ipfis nafcunt. Homini poftq na/ tus ed feptimo menfe.Refiquis ppetui manent. Mutantur homini:leoni:mmeto:cani 6C ruminatibus.Sed leoni SC cani no nifi canini appellati.Lupi dexter caninus in ma/ gnis habetur operibus.Maxillares qui fut a caninis nullu aial mutat. Homini nouifli# mi qui genuini uocant circiter uicelimu annum gignunt:multis SC octogefimo. Fae minis quoqj:fed quibus in iuuenta no fuere nati:decidere in feneda SC mox renalci cer tum elt.ZancIen famothracenu ciuem cui renati edent pofl centu SC quattuor annos Mutianus uifu a fepdidit. Cxtero maribus plures q faeminis inhoie:pecude: capris ue.Timarchus Nicoclis filius Pappi duos ordines habuit maxillaru.Frater eius no in u tauit primoresudeoq* prxteruit.Eft: exemplu dentis homini SC in palato geniti.At cani tii amifTj cafu aliquo nunq renafcunt .Cxteris fenecta rubefcunt. Equo tantu cadidi ores fiunt: Aetas denribus indicatur.Equo funt humero xl. Amittit tricefi mo menfe primores utrinq? binos.Sequenti anno rotidem fiibcunt didi colIumellares.Quinto anno incipiente binos amittit.qui fexro anno renafcunt. Vii. omnis habet SC renatos SC immutabiles.Equo caftrato prius no decidunt dentes. Afino ru genus tricefimo menfe fimiliter amittit:deinde fenis menfibus. Q_uod fi non prius pepererjnt:q decidant poflremi:ftenlitas certa, Lobus bis mutantur. Suibus decidunt nunq. Abfumpta hac obferuatione fenedus in equis SC exteris uetermis intelligif de tium brochitate:fupercilioru camcie:& circa ea lacunis cu fere xvi.annoru exiflimant Hominu dentibus quodam inefl uirus.Naq; SC fpeculi nitorem ex aduerfo nudati he/ betant:& columbarii foetus implumes necant. Reliqua de iis in generatione hominu dicta funt.Erumpentibus morbi corpora infantia accipiunt ♦ Reliqua animalia qux ferratos habent:fxuiffima dentibus.Linguxno omnibus eodem mo.Tenuidfmia fer/ pentibus SC trifulca:uibrans:atri coIoris:& fi extrahas prxlonga ♦ Lacertis bifida SC pilo fa.Vituli% marinis duplex.Sed fupradidis capillamenti tenuitate. Gxteris ad circum lambenda ora.Pifcibus paulominus q tota adhxrens. Crocodilis tota. Sed in guftatu lingux uice carnofum aquatilibus palatum.Leonibus ac pardis omnibufque generis eius etiam felibus imbricatxa(peritatis:& limx fimilis:attenuanfque lambendo cutem hominis.Qux caula etiam manfuefada ubi ad uicinum fanguinem peruenit faliua: inuitatad rabiem.De purpurarum linguis diximus.Ranisprima cohxret. Intima ab (oluta a gutture qua uoce mittunt.Mares tum uocantur ololpgones flato id tempore euenit:cientibus ad coitum fbeminas.Tum fiquidem inferiore labro demiflo ad libra# mentum modicx aqux receptx i fauces palpitante fibi lingua ululatus elicitur. Tuc extenti buccarum finus perlucent.Oculi flagrant labore perpu lli*. Quibus in pofteno re parte aculeidis SC dentes SC lingua. Apibus etiam prxlonga.eminens SC cicadis. Qui bus aculeus in ore fiflulofusmsnec lingua nec dentes: Q_uibufdam inectis intus lin/ gua ut formicis.Ceterum lata elephantos prxcipue.Reliqnis in fuo gente femper ab# foluta.Homini tantum ita fxpe conflrida uemstut intercidi eas neccffe fit. Metellum pontificem adeo inexplanatxfuifleaccepimus:ut multis menfibus tortus credatur; cum medicatur in dedicanda xde opifere dicere.Cxteris feptimo fere anno fermonem exprimit. Multis uerotalis eius ar$: contingi: ut auium& animalium uocis indifere/ te edariinmitatio.Intelfe ueinalienu derrauerit tramite torqueat.AItera exterior etappellaf fane gula:qua cib? at(£ potus deuoratur.Tendit haec ad ftomachuus ad uentre.Hac p uices operit cu fpu rjms tantu aut uox comeat:ne reftagnatio ltepeftiua alui obftrepat. Ex cartilagine 6i carne arteria:gula neruo di carne coftat.Ceruix nullimifi qbus hrec.Casteris coi Ium:quibus tantu gulu.Sed quibus ceruix e multis uertebratifqj orbiculatim cflibus flexilis ad circufpetftum nodis iungitur.Leoni tantum & lupo & hyenae di fingulis recftilq? offibus riges.Caetero fpinae adneditur.Spina lubis cflea:fcd tereti ftru dlura per media foramina a cerebro medulla defcendente.Eande efle ei natura: quam cerebro colligunnquonia praetenui eius membrana modo incifa ftatim expiref. bus longa crura:iis loga & colla.Item aquaticis quis breuia crura habetibus:fimili mo uncos ungues.Guttur homini tantum di fuibus intumefeit: quse potant ple/ uitio.Sumum gulas fauces uocant:poliremum ftomachus.Hoc nomie eft fub ar/ teria iam carnofa inanitas adnexa fpinae ad latitudine ac longitudinem lagenas n odo fauces non funnne ftomachus quidem efbnec colla:nec guttur: ut pi/ fcibus:& ora uentribus iunguntur.Teftudiui marir as lingua nullamec dentes:fed ro jftri acie cominuit omnia.Poftea arteria di ftomachus denticulatus callo in modu rubi ad conficiendos cibos decrefcentibus crenis quicqd appropinquat uentri ♦ Nouiflima afperitas ut fcobinafabri.Cor animalibus caeteris in medio pedore e.Homini tantum infra leuam papilla turbinato mucrone in priora eminens. Pifcibus (olis ad os fpedat. Hoc primum nafcentibus formari in utero tradunt.Deinde crebrum:ficut tardiftime oculos.Sed hos primum mori:cor nouiffime.Huic praecipuus calor.palpirat certet q fi alterum mouetur.Intra animalia praemolli firmoq? opertum membranas inuolucro munitu coftarum di pedoris murome pareat praecipuam uitae caufam & origine.Pri ma domicilia intra fe animo di fanguini pradbenfinuofo fpecu: &in magnis animali* bus triplici:in nullo no gemino.lbi mens habitar.Ex hoc fonte grandes uenac in priora di terga difcurrut:fparfaqe ramope feriep alias minores omnibus mebris uitalem inguine rigant.Solum hoc uifcerum uitiis no maceratur.nec fupplicia uitas trahit: laefuq? mortem ilico aflfert.Casteris corruptis uitalitas in corde dura.Brura exiftimanf animalium quibus durum riget;audacia quibus paruum eft:pauida quibus pgrade. IMaximu autem eft pro portione muribus:lepori:afino:ceruo:pantheras:muftellis:hye nis di omnibus timidis aut propter metum maleficis.In paphlagonia pdicibus corda. In equoije corde di boum offa reperiuntuninterdum auguria.Id per fingulos annos in homine ad binas drachmas ponderis ad qnquagefimu annum accedere. Ab eo detrahi iantundem:& ideo no uiuere homine ultra centefimu annum defectu cordis asgyptii exiftimat. Quibus mos di cadauera afteruare medicata.Hirro corde gigni quofdam ho mines pduntmec alios fortiores effe induftria:ficut Ariftomene mefteniu:q.ccc. cccu dic lacedaemonios.lpfe couiilneratus di captus femel p cauerna euafit angu ftiasiuulpium aditus captus :fopitis cuftodibus fonoad igne aduolatus lora cu corpore exuflit.Tertio capto lacedaemonii pecftus diftecuere caufa uidedithirfii *uqj cor repertu eft.In corde fumo pinguitudo e quaeda last/s extis. No femp hoc autq in parte exto$t habitum e.L.Poftumio.L. Albino rege facrorum poft centefimam uice fimatertiam o'ympiadem:cum rex Pyrrhus ex italia difcefliftet cor in extis arufpices af picere coeperunt.Cadari dilatori quo die primu uefte purpurea pceffiriatq? ? fella au realfedic facqficaci bis? extis defuit.Vnde queftio magna de diuinatide argumetatib9 potuerit ne fine illo uifere hoftia umere? An ad tempus amilerir? Negaf cmnaripefie in iis:qui cardiaco morbo obierint,Negatur 8C u en eno interemptis.Certe exrat oro Vi telli-qua reu Pifone eius fceleris coarguicthoc ufus argumento pal% reflatus; no po* tuifle ob uenenum cor Germanici Cadaris cremari. Cotra genere morbi defenfus efl Pifo.Sub eo pulmo efl fpiradicp offi'cina.attrrahens:ac redens amma.idcirco fpogioius ac fiftulis inanibns cauus.Pauca eu (ut di ces id Neptilo & humoris potetiae djcauere.Geminuqj fixit Diuo Auguftotquo die apd acftiu uicit.Muriu iecufculis fibrae ad lunae die$i i mele cogruere dicunt; toti deqi & meniri quoru lume eius fit.Praeterea brumaierefeere. exta i betica gemi a rxpe reperiunf altera fibra a formicis no attingit pp uenenu ut arbitrant.Iecur maxfe uecuftatis patiescetenis durare anis obfidionu exeplafididei Exta ferpetibus & lacertis loga.Cecinae uolaterrao dracones emicuifle de extis Ixtog digio tradit :Et nihil icredibile fit exti m a tib usP y rrhor egi quo die periit pdfst hoftiani capita repfifte faguine futi laberia.Exta hominfab i feriore uifcepi parte lepan mr mebranis q pcordia appellat:qa cordi pccdunt :q> grate i appellauertitphreas. Ofa quidem principalia uifera membranis propriis ac uelut uaginis inclufit prouidens natura,In hac fuit& peculiaris caufa uiciniras alunne cibis fupprimeretur - animus, Huic certe refertur accepta fubtilitas mentis:ideo nulla efl ei caro:fed neruofa exilitas In eadem praecipua hylaritaris fedes.quod titillatu maxime intelligitur alarum: quas fubitmon alibi tenuiore cutehumana:ideg fcabcndi dulcedine ibi proxima, Obhoc in proetiis gladiatorumcg fpe&aculfs morte cu rifu traie#apra:cordfa attulerant. Sub/ eft uenter itomacu habetibus:caeceris fiplex:ruminatibus geminus ifanguine carenti) bus n ullus.Inteftinus enim qbufdam ab ore incipiens quadam uia eode refle&itunut faepis 8C polypo.In homini adnexus infimo ftomacho fimilrs canino.His folis animali um inferiore parce angufhor.Itaq* 8C fola uomunt:quia repletoppter anguftias fuppri micur cibus .Quod accidere no poteft iisrquorum fpariofa laxitas eu ad lferiora tranf mitcir.Ab hoc uentriculo latres i homine & oue per quas labitur cibus .In caeceris eae iliatqbus capatiora fteftina ad aluu Hoinicg flexuofiilimis orbibusriccirco magis auidi cibopeqbq ab aluo logius*lpatiu.Iide mingfolercestqbiis obefillimquecer.Aues quocpge minos fin9 habet Quaeda unu quo mergucur recetiamt gutt. i que exeo dimit tut coco&oe maturata: ut gallinaetpalubes colubae;pdices.Cacceraferecareteo:fed gula potentioremtunf ut gracchulitcoruiicornices «Quaeda neutro mo.Sed uentrepximu habet qbus prolonga colla & anguftatuc porphyrioni.Venter foiidipedu afp & durus Terreftriu aliis denticulatae aiperitatis:aliis cancelati mordacis.Quibus neqj deres utri qjtnec ruminatio.Hic coficiuntur cibi.Hinc i aluum delabutur .Medio haec umbilico adnexa omnibus.In homine ille ifima pte iimile f u illota graecis appellat colontubi do/ lorum magna caufa eft.Anguftiftima canibus.Quade caufa uehemenrinifu nec line cruciatu leuant eam .Infatiabilia animalium quibus a uentre protinus reclo inteftino tranfeunt cibitut lupis ceruariist& inter aues mergis.Ventres 61 elephanto quattuor. Cetera fuibus fimilia .Pulmo quadruplo maior q bubulo. Auibus ueter carnofus cal lofufcp In uencre.hirudmu pullis lapilli cadido aut ruberi cocoloretq chelidonii uocan tur magicis narrati artibus repiuntur.Et in fecundo uentre pilae rotunditate nigricans tophus tnullo pondere tiigu!are(ut putat) remedium argre parietibus:fi tef lure no attigerit .Ventriculi atqj inteftina pigui ac tenui omento integunturtpraerer qua oua gignentibus .Huic adnetflicur lyen i finiftra parce aduerfus iecur cu quo !o/ cum a!iquadopmutat:fed prodigiofe.Quida eu putant in efTeoua, parientibus * Item ferpentibus admodum exiguum .Ita certe apparet in teftudine idt crocodilo lacera tis:8L ranis. Cynocephaloaui no effe coftatmeq? iis qux careant ianguine.Pecu!iare cdrfus ipedimetum aliquado in eo.Qua ob rem inuritur curfomm laborantibus. Et per uulnus etia exempto uiuere aialia tradut.Sunt qui putet adimi rifu fu mu! hoi. In tempanriiq? ioci coftare lyenis magnitudine. Afiae regio fepfis appellatur in qua. mini/ mos e1!e pecori.tradur tdi inde ad lyenem inuenta remedia At in brilero & tharne qua cerni renes ceruis Cotra penatis fquamofilq? nulli. Carcero fummis adhaerent lumbis. Dexter omnibus efl latior :8C minus pinguis tficciorqj Vcrique autem.in pinguitudo e medio exittpneter quam in uitulo marino .Animalia in renibus pinguilTima. Ques quidem loetalicer circum eos concreto pingui. Aliquando in eis inueniuntur lapilli * Renes habent omnia quadrupedum quae animal generanti Oua parienrium teftudo (blatquae & alia omnia uifcera.Sed homo bubulis fimiles uelut e multis renibus eon/ poficOs .Pedhis hoctft ofla prxcordiis & uitalibus natura circudedir. At uentri que ne ceffe erat increfcere ademit .Nulli animalium circa uencrem olTa. PecTus homini tatu Iatujreliqs carinatu iuolucribus magnis :& iter easaquacicis hdini ran/ tum odlonxifuibus denae*.cornigensrrredecimi ferpentibus trigita. Infra aluum efla priore parte uefcicatquaenuHi oua gignentium praeter tefludinem.Nulli nifi fatigui neum pulmonem habenti.NulIi pedibus caretium.Incer eam & aluum arteriae ad pu bem tendencestquae ilia appellantur.In uefica lupi lapillus qui fyrites appellatur: Sed homnium quibufetam diro cruciatu fubinde nafcentes calculi :6C fetarum capillame ta .Vefica membrana conftattquae uulneraca cicatrice nen fblidefcit:nec$ qua cerebru aut cor inuoluitur .Plura enim membranarum genera.Foeminis eadem omnia tprac> cerquam ueficae lun&us ucriculu$:unde di&us ucerustquod alionemine locos appel ia rehquts animalibus uufuuam .Haec iptrx 6t intra fc patientibus duplex Oua generanrium adnexa praecordiis.Etin muliere geminos linus ab utraqg parte k terum habet. Fu nebris quotiens uerfa fpiritum incluiit.Eoues grauidas neganr pterq dextero uuluae finu ferre:etiam cum geminos ferant.Vulua enedo partu melior qua edito.Eieditia uocatur illa. Haec porcaria.Primiparas fuis optima.Cdtra efloeris a ptu prasterq eodem die fuis occifx liuida ac macra.Nec nouellarum fuum: praeterq primi pararum probantur: potiulq? ueterummecdum eflfoerarum:& biduo ante partum aut poft partumtaut quo eiecerintdie.Proxima eicditiaeeft occifx uno die poft partum. Huius 6C fumem opcimurmli modo foetus non hau ferit. Eieditiae teterrimum. Antiq pbdomen uocabanttpriufcj calleret id fcientes occidere non ailueti.Cornigera una pte dctentara:& quae in pedibus talos habent faeuo pingueicunr.Bifcula fciflis ue i digyt ros pedibus 6i non cornigera adipe.Concretus hic & cum refrixit fragilis femperqg i fi ne carnis.Contra pingue inter carnem liquidum.Quaedam non pin/ guefcunt:ut lepus:perdix.Steriliora eunda pinguia & in maribus 6C in foeminis.Sene fcunt celerius praepinguia*Oibus animalibus eft quoddam in oculis pingue. Adeps eundis fine fenfu:qui nec arterias habet nec uenas.Plerilqg animalium eft pinguedo fine fenfiitquam ob caufam fues fpirantes.a muribus tradunt rofas.Quin ft.L.Apro# nii coniularis uiri filio detracftos adipes:leuatuqg corpus imobili cenere.Et medulla ex eodem uidetur efte a iuuenta rubens:& leneda albefcens. Non nili cauis haec oftibus Nec cruribus iumentorum aut canum.Qjiare frada non feruminentur: quod de/ fluente euenir medulla.Eft autem pinguis iis:quibusfcadeps.Seuofa cornigeris.Neruo fa & in fpina tantum dorfi offa non habentibus ut pilcium generi. Vilis nulla.Leoni in femorum & brachiorum oftibus pau cibus exigua ad modum.Caeteris enim eft tan ?a duritia:ut ignis elidatur uelut e filice.Iis dura quas non pinguefcunt. Afinoru ad fiibas canora.Delphinis oftfa non (pinae.Animal enim pariunt . Serpentibus Ipinae. Aquatilium mollibus nulla.Sed corpus circulis carnis uindumtut faepiae atq? lclligi ni.Et infenedis negatur aeque efte ulla.Cartilaginea animalium aquatilium habent medullam in fpina.Vituli marini cartilaginem tnon ofta. Item omninm auriculae ac nares quae modicum eminent flexili mollicia naturae prouidentia:ne frangerent .Car tilago rupta non folidefcit.Nec praecilaofta recrefcunt: praeterq uterinis ab ungula ad fuffragina.Homo crefcitin longitudinem ad annos ufq? ter feptenos.Tum deinde ad plenitudinem.Maximeautem pubefcens nondu quedam foluere:& praecipue aegri tudine fenticur.Nerui orlb a cordetbubuloq? et circuuoluti fimilem naturam & cau/ fam habent in omnibus lubricis applicari oftibusmodilqj.corporum qui uocant arti culi.Aliubi interuentu:aliubi ambiru:aliubi tranlitu ligantes.Hic teretesullic lati: ut in unoquoqg pofcit figuratio.Neqg ii folidantnr incili: mirumqg uulneratis fummus dolor:praefedis nullus.Sineneruis funt quaedam animalia: ut pifces s arteriis enim eonftant.Sed neqg eae molli pifcmm generi.Vbi funtnerui:interiores conducunt m£ bratfuperiores reuocant.Inter hos latent arterias:id eft Ipiritus femitae.Iis innatant ue nae: id eft fanguinis riui. Arteriarum pulfus in cacumine maxime membrorum eu i/ dens index fere morborum in modulos certos legelqg metricas per scates ftabilisaut cs tatus aut cardus defcriptas ab Eriphilo medicinae uataetmirandaarte:nimiam propter fubtiliratem defcrtus.Obferuatio tamen crebri aut languidi idus gubernacula uirae temperat. Arteriae carent fensu-* nam & sanguine.Nec omnes uitalem continent spirl fumtpraecisisqg torpescit tantum pars ea corporis. Aues nec uenas nec arterias habent Icem serpentes ceftudinestlacercas mmimumqg sanguinis.Venae in praetenues poftre mo fibras subter totam cutem dispersae adeo in anguftam subtilitatem tenuantur uc penetrare saguinis n poffit aliud ue q ex illis humor ab illo qui cacuminibus intime/ fi$ sudor appellatursi umbilico uenarum nodoso coitu. Dc (anguine 8C quorum celerrime (lccetunquorum non coeat* .quorum grauiffimus uel tenuifTimus tquorum'nullus. Ca. XXXVIIT. Anguis quibus multus dc pinguisiracundia.Maribus quam fceminis nigri 1 or.Et in iuuenta magis quam fenio.Et inferiore parte pinguior. Magna dc in eo uitalitacis portio .EmifTus (piritus trahit fecu:& tamen tadlum non fe fit. Animalium fortiora quibus (anguis craflior.Sapientiora quibus tenuior.Timidi ora quibus minimus. At quibus nullus hebetia.Taurorum celerrime coite atq; dure/ fcittideo peflifer potu maxime.Aprorum dc ceruorum capraruqj & bubalorum om nium non fpiflatur .Pinguiflimus afinis.Homini tenuifTimus .lis quibus plus qua/ terni pedes nulIus.Obefis minus copiofus: quoniam abfumitur pingui.Profluuium eius uni fit in naribus homini:aliis nare alterataliis utracp.Quibufdam per in fer na. Multis per ora flaturo tepore:ut nuper Macrio uiro praetorio :& om nibus annis. Vo lufio Saturnino urbis praefedlo :qui nonagefimu etiam exceflit annum.Solum hoc i corpore temporarium fentit incrementum .Siquidem hoflixabudanriorem fudunr: fi prius bibere .Quae animalium latere certis temporibus diximus no habent tunc fa guinem praeter exiguas admodum circa corda guttas miro opere naturae.Sicur & i ho tnine:uim eius ad minima momenta mutari:non modo tatum in ore fuffufa materia uerum ad fingulos animi habitus:pudore :ira:metu:pallonbus pluribus modis: item ruboris alius enim irae:& alius uerecundiae.Nam & in metu refugere :& nufq effe cer tum efl.Multifqj non tranfflueretranffoflisjquod homini tantum euenit.Nam quae mutari diximus coi orem :alienum accipiut quodam rcpcuffu.Homo folus i fe mutat. Morbi omnes morfque fanguinem abfumunr. An in fanguine principatus:# tergorepilis :& mamis& ueflitu. Ca. XXXIX. Vnt qui fubcilitatem animi conflare non tenuitate (anguinis putent:fed cu f te operimennfqj corporum .Et tunc magis aut minus bru ta effe: ut cflreas dc tefludines.Boum tergora fetas fuum obflare tenuitati innati fpiritus: nec purum loquidumq? tranfmitti .Sic dc in homine cum craffior callofiorue excludat cutis.Quae uero ratio crocodilis (i non cruori fed duritiae tergori tribuatur 8i folertia Hippopotami corii crafTitudotafis:ucindetorreancur efcae.Er tamen efl quaedam i genio medica diligentia .Elephantorum quocp tergora impenetrabiles feras habent: cu tamen omnium quadrupedum fubtiliras animiprecipua perhibeatur illis.Ef go cutis fpfa fenfu caret :maxime in capite .Vbicunq? per fe hac fine carne efl uuluerata no coit:ut in bucca cilioqj.Quss animal pariunt pilos habent .Q_uae oua pennas :aut fquamas :aut corticem:aut teflam *.ut tefludines :aut cutem puram uc ferpentess.Pc narum caules omnium auium praecifae non crefcut «.uulfaeautem renafcuntur. Me branis uolanr fragilibus inredla.Hu mentibus hirundines in mari,Siccis inter retia ue fpertilio.Horum quoq? alse articulos habent .Pili a cute exeunt craffa hirti. Foeminis tenuiores.Equis in iuba largi .In armis leoni: Dafipodi di in buccis intus & in pedi/ bus.Qdae utraqjTrogus di in fepore tradidit:Hoc exemplo libidinofiores hominu quo q; hirtos colligens. Vilofiffimus animalium lepus Pubefcit homo folustquod nifi co tingatflenlis in gignendo efl.feu mafculus feu foemina.Pili in homine partim (imul partim poflea gignuntur.Congeni i autem non delinunt ficur nec foeminis magno pere.Inuentae tamen quaedam defluuio capitis languidiores cum me ftrui curfus fletere.Quibufdam pofl geniti.Viris fponte non gignuntur .Quadrupe dibus pilum cadere arq* fubnafci annum efl Viris crefcunt maxime in capite:mox in barba .Recifi non uc haerba ab cetera incifura augentur:fed ab radice exeunt. Cre/ fcunt 6C in quibufdam morbis maxime tufcis idC in fenecta.Defun&orum quoq? ccr/ poribus.Libidinofis congenicimaturiusdefiuunt .At nati celerius recrefcunt. drupedibus fene&ute crafTefcunt dansecjj rarefcut. Quadrupedum dorfa pilcfatue/ ntres glabri.Bouum coriis ttaurorumq* :& id praecipuam,Ma mas homo folus e maribus habet.Cxtera animalia mamarum nocas rantum . Sed ne foeminx quidem in pectore*mfi qux poliunt parcus fuos attolIere.Oua gignentium nulli.Nec lac nifianimal parienti.VoIucrum uefpertilio tdrum.FabuIofum enim ar/ bitror de ftrigibus ubera eas infantium labris immulgere.Efle in maledictis iam anci/ quis ftrigem conuenmfed qux fit auium conflare non arbitror. Notabilia animalia qux mammis. Ca. XL. Sinis afoetu dolentrideofexto menfe arcent parcustcum equae ano prope to> a ro praebeant.Quibus foiida ungula liec fupra geminos partus. Haec omnia binas habent mammasmec aliubi q in femoribus.Eodem loco bifulca & cor/ nigera.Boues quaternas.Oues caprx binas.Q_ux numerofo foecunda partu:& qbus di in pedibusthaec plus habent toto uencre duplici ordine:ut fues.Generofx duo/ denas.Vulgares binis minus.Similiter canes. Alia uentre medio quaternas ut panthe/ rx. Alia binas ut Iexnx.Elephas tantum fub armis duastnec i peflore:fed citra in alis occultas.Nulla in femoribus digytos habentium. Primi geniti in quaq? parte fu es pi u mas premunt.Et fifefex funt faucibus proximae:tamen fuam nouit quifqj i foetu quo genitus eft ordine:eaq; alitunnec alia.Detraflo illa alumno fuo flerilefcit ilico:ac refi> lit.Vno uero ex omni turba reliflc fola munifex quae genito fuerat attributa dekedic Vrfx mammas quaternas gerunt.Delphini binas in ima aluo papillas tantum : nec euidentes:& paulo in obliquum porredas.Neq? aliud animal in curfu lambitur. Ec balense uituliqj mammis nutriunt foetus. De la qj dentatis.quouiam eorum lac non coit.Tenuiffimum cameiis:mox equabus. CrafTi flimum afinx ut coaguli uice utantur.Conferre aliquid di candori in mulierum cure exiftimatur.Pompeia certe Domitii Neronis coniunx quingentas per omnia fecum foetas trahens balnearum etiam lolio torum corpus illo lacie macerabat: extendi queqj cutem credens.Omnem au tem igne fpiftatum humore feruefeie. Bubulum cafeo fertilius cj caprinumiexeadem menfura penealtero tanto. Quxplures quaternis ma/ mas habent cafeo inutilia:# meliora qux bmas.Coagulum inuttie leporis. Hxdi lau/ datum.Prxcipnum tamen dafipodis:quod 81 alui medetur. Vnius utrinq? dentatorum.Mirum barbara gentes qux Ia'fle uiuant ignorare aut fpernere cafei tot fxculis dotem:den(antes id alioquin in acorem iucundum.Et pingue butyrum fpu/ ma:id eft laciis concretiufqj q quod ferum uocatur.Non omittendu in eo olei uim ee: & barbaros omnes infantefq? noftros ita ungi. De diuer fitate cafecrum. Ca. XLII. Aus cafeo romxmbi omnium gentium bona iudicanrur:cominus e 1 tiis nemaufenfi prxcipuadefurx gabaliciqj pagistSed breuis ac mufteo ran/ ram comendatio.Duobusalpes generibus pabula fua approbant.Dalmatix docleatem mittuiic.Centrionicxuatuficiim.Nunieroliorapenninocebanus .Hunc 8i liguria mittit ouium maxime laflis.Auximatem ex umbria.Mixtoq; ecrurix arq? Ii gurix confinio lunenfem magnitudine confpicuum.Qjjippe 6i ad iingulamilia po do premitur.Proximum autem & urbi ueftmunucruftuiiunumqj & e ceditio camp® fcnidariffimum .Et caprarum gregi faa laus eft.In recenti maxime: eam augente grati am fumo: qualis in ipfa urbe conficitur :eundis preferendus .Nam galbarum fapor medicamenti uim optinerTrans maria.uero bithynius fere in gloria eftJnefie pabii lis (alem edam ubi non detur .Ita maxime intelligitur omni in (ale cafeo fenefeente. Quales redire in mufteum Saporem aceto thymo maceratos.certum eft: Tcra* dunc Zoroaftrem in defertis cafeo uixifTe annis.xx.ita temperato ut uetuftatem non fentiret. Differentia membrorum hominis a exteris animalibus. Ca. XLIII. Erreftrium folus homo bipes.Vni iuguli:humeri .Cxteris armi. Vni ulnae, t Quibus animalium manus funt intus tantum*carnofae:cxtra neruis & cute conllant .Digyti quibufdam in manibus feni.Caii Oraiii ex patricia gente fi has duas ob id fedigytas apellacas accepi.V ul cadum fe digytum il Iu lirem in poetica. Hominis digyti articulos habent ternos:Pollex binos :& digytis.aduerfus uniuerfis fle ditur :per Q ueroin obliquum porrigitur: craflior carteris.Huic minimus menfura par eft.Duo reliqui libi .Inter quos medius longiflime protenditur.Quibus ex rapina uidus quadrupedum quindigyti in prioribus pedibus:.reliquis quaterni:Leonesdu pi:canes:& pauca in pofterioribus quoqj quinos .ungues habent:uno iuxta cruris ar ticulum dependente.Re!iqua quae funt minora digytos quinos .Brachia non omni bus paria efte.Thratio enim ftudiofo in.C.Carfaris ludo notum eft dexteram fu i (Te p cerior em. Animalium quasdam ut manibus urucur prioitf rainifterio pedu:fedetq;ad os illis admouentia cibos ut fciuri.; De (imiarum fimilitudine. Ca. XLIIIf* Am (imiarum genera perfedam hominis fimulationem continent :facie:na n ribus :auribus:palpebris.Quar folac quadrupedia 6C inferiorem habent gena iam mammas in pedore & brachia :& crura in contrarium flexa.fimiliter in inanibus ungues :digytos longyoremqj medium.Pedibus paulum difterunr. Sunt enim ut manus prselongi.fed ueftigium palmas fimile faciunt .Iis quoq? pollex & arti culi ut homini .Et praeter genitale tantum.Et hoc in* maribus .Vifcera etiam inrerio ra omnia ad exemplar. De unguibus. Ca. XLV' Ngues qui claufulx neruorum fummae exiftimantur omnibus iis quibus & u digyti Sed fimix imbricari :hoibns lati :&C defundo crefcut.Rapacibus un ci.Geterisredi:ut canibus*:praeter eu qui a crure dependent .Cmni digytos habet qux pedes excepto elephanto .Huic enim informes numero quidem qn que :fed indiuifi tac leuifer difcrerhimgulilqs non unguibus fimiles :& pedes .maio/ Ces priores .In pofterioribus articuli breues.Idem poplites intus fledit heminis modo. Csetera animalia in diuerfum .Pofterioribus articuli pedibus quam prioribus. Nam quae animal generant genua ante fe fledunr :& fufiraginum artus in aduerfum .Ho> mini genua & cubici contraria. Item urfus& fimiarum generi :ob id minime pernici bus:(Sua parientibus quadrupedum crocodilo.Lacertis priora genua poft curuatur pofteriora in priorem partem .Sunt autem crura his obliqua humani pollicis modo. Sic 8i multi pedibus:praeterquam nouiffima falientibus .Aues 81 quadrupedes alas in priora curruant Suffragines in pofteriora.Hominis genibus quedam & religio in eft obferuatione gentium:Haec fupplices attingunt. Ad hxc manus tendunt:Hsec ut aras adorat:fortaflis quia ineft iis uitahtas .Namq; in ipfa genu utriu% commiflfura dextra leuaq* a priore parte gemina quaedam buccarum inanitas efhqua perfefla ceu uinculis fpiritus fugic.Ineft & in aliis partibus queda religio:(icut dextra ofculis au er (a apperitur.In fide porrigitur .Antiquis grxeiae in fupplicando metu attingere mos cracJEftrin aure ima mernprie !pcus:quem tangent» atteftamut,Eft poft aurem aeque dextram nemefionquae dea farinam nomen he in e&pitolto quidem mueninqvo refe rimns tacllo ore pjximu a minimo digytumtueniam fermonis a diis expofccntcs.Vari ces in cruribus uirotanrumtmulieri raro. C. Marium qui fepties conful fuit flantem fibi extrahi paflum unum homine Oppius aucTor e.Ofa animalia a dextris partibus icedant .iiniftris incubant.Reliqua ut libitum efl grandiuntur Leo tantu & camelus pedati nthoc efl ut finifler pes non tranfeat dextrumtfed fubfequat .Pedes hominima ximhfoeminis tenuiores.In omni genere furas homini tantum & crura carnofa .Repe ritur apud auclores in aegypto quasdam no habuiile furas. Vola hoi tantu exceptis q/ bufdi.M%& hinc cognominainuenta Planci». PlantitScaurit Palae ficati a cruribus Varit Vatias:Vau'eni uitia.Et in quadrupedibus folidas habet ungulas:quas non fut cornigera.Igicur rp eis talum ungula efl iilis.Nec talos habent eadem. At quas bifulca funr habent.Iidem digytos habentibus non funt.Neqj prioribus pedibus oio ulli.Ca* melo fili fimiles bubulistfed minores paulo.Efl enim bifulcu difcrimine exiguo peflfi mus uefligio carnofo ut urfi.Qua de ca in longiore itinere fine calciatu fatifcunt» Deungulis. Ca. XLVL Ngulae uterino tanrum generi renafcuntur.Sues i ilfyrico quibufdam locis U folidas habet ungulas.Cornigera fere bifulca.Solida ungula & bicorne nui/ lum.Vnicorneafinus tantum idicus. Vnicorne bifulcumorix.Talosafinus Indicus unus folidipedum habet.Nam fues ex utroqj genere exiilimantur: ideo foerus earum hominem qui exiflimarunt habere facile coniu.ncli.Lynx tantum digytos ha/ bentium fimile quiddam calo habet.Leo etiamnum tortuofbs.Talus autem reclus efl in articulo pedis uentre eminenstconcaua in uertebra ligatus. De pedibus auium $ unguibus. Ca. XLVII Viam alias digytacastalias palmipedesulix inter utrucp digytis diuifis adietfa a latitudine.Sed omnibus quaterni digythtres in fuperiore parte :unus i calce* Hic deefl quibufdam longa cruribus habentibus.Lynx fola utrinq? binos ha bet.Eadem linguam ferpentium fimilem i magnam longitudinem porrigic.Circuagit collum in aduerfum fe.Vngues ei grandes ceu gracchulis .Auium quibufdam graui oribus in cruribus additi radii.Nulli uncos habentium ungues longi pedes. Por retiis ad caudam eas cruribus breues contrariis ad negant uolucrem ullam fine pedibus effetconfirmanc &apodas habere :&oten: & drepanin f tnu.1 ut expirauerit cornefcere aiunt*Camelino arcus /tendere orientis populi fidifTi mu.Necnon i aliqua gentium quoqj in iis difcrimina.Et etiam citra pernicie amputatis matris deum gallis Contra mulierum paucis pdigiofa afTimulatio ficuc hermaphroditis fexus .Quod etia quadrupedu generi accidilTe Neronis prici patu primti arbitror*Oftentabat certte hermaphroditas fubiuges carpento fuoiequas In treberico galliae agro repertas: ceu plane uifeda res efletiprincipe terraru infidere portetie .Teftes pecori armentoq? ad crura deciduis fuibus adnexitdelphino praelogit ultima condutur aluo :8C elephato occulti .Qui oua parieriu lubis intus adheret: qua lia ocilfimain uenere.Pifcibus ferp entib ufq?n ull i: fed eorum uicae binse ad genitaliaa renibus uenae.Buteonibus terni, Homini tantum iniuria aut fpote natura frangun tur .Idq? tertium ab hermaphrodiris 6C fpadonibus femiuiri genus habet.Mares i om lii genere fortiores.prxterquam in pantheris.& uriis* De caudis: C*. L< Audae praeter hoiem ac fimiasomnibus fere'animalibus:& oua gignetibus C ,p defiderio corporum.Nudae hircis & apris:fetofae ut equis. Ampu tatae lacer tis 8i ferpetibus renafcutur .Pifciu meatus gubernaculi mo.regunt:Arqj et Indexraacleuamotaeutremigio quodaipellut.Lacertisiueniufur&gemine.Boum caudis longilTimus caulistatq; in ima parte hirtus.Idemafinis. longior cj’equis:fed fe/ tofus ueterinis Leoni in fima parte ut bubus 6i forici:& pantheris no ite.Vulpibus & fupisuillof? utouib9:qppe pccrior.Sues itorquet.Canu degeneres fub aluu refleduc De uodbus Ca. LL Occ n habere nili q pulmone 8i arterias habet .hoc e nili q (pirat Ariftoteles u putat.Iccirco 8i ffedis Ionu effe n uoce intus meate fpiritu:& iclufo fonate* Alia murmur edere ut apes. Alia cu tractu ftridorem ut cicadas.Recepto.n. ut duabus fub pecore cauis fpitinrmobili occurfate mebrana intus attritu eius fona re uifcera fat notum eft.Caetera fimul cuuolatu incipere audiri :&definere: ut mu/ fcas apes*Sonum enim attritu & interiore aura no anima reddi.Locuftas penarum & femorum attritu fonare creditur lane.Item aquatilium pedines ftridere cum uolant Mobilia 8t crufta inteda riec uocem nec fonum ullum habere .Sed & caeteri pifces q Uis pulmoe 81 arteria careant mon in totum line ullo fono funt.Stridorem eu .detiby fieri cauillantur .Et is qui caper uocatur in acheloo amne grunitum habet :& alii de q bus diximus oua parientibus.Sibilus ferpetibus longus .Teftudini abruptus* Ranis fonus fui generis ut didum t-.nifi fi & in his feranda dubitatio eft q mox in ore coci pitut non in pedotc.Multum tamen in his refert & locorum natura.Mutas in mace donia tradutur.Muti Si apri * Auiu loquatiores qux minores:& circa coitus maxime Aliis i pugna uoxoit coturnicibus.Aliis ante pugna ut perdicibus: Aliis cu uicere ut gallinaceis .Iifdem fua maribus.Aliis eadem ut foeministut lufciniarum generi. Qua: dam toto anno canunt :quaedaceriis temporibus :ut in lingulis didu ed.Elephas cir ca nares ore iplo fternutamento fimile elidit Ionum:p nares autem tubai* raucitati * Bubus tantuui foeminis uox grauior in alio omni genere exilior quam maribus. In homine etiam caflratis .In fmtis.nafcenns nulla audit antequa totus emergat utero* Primus fermo anniculo eft.Semeflris locutus eft Croefi filius in crepundiis.Qtio pdi gio totum id conciditregnu :Qui celerius fari coepere:tardius ingredi icipiut.Vox ro boratur a tredecim annis.Eadem in feneda exilior Neq; i,alio animalium faspius mu taf .Mira pterea fut de uoce magna digna didu i corcheffris Icobe aut hare na fupieda deuorat :8i i rudi parietu circuiedu.Etia doliis inanibus ea de co/ cauo uel redo parietu fpatiotquis leui fono dida uerba ad alteru caput pleres fi nulla faequalitas impediat *Vox i homxemagna uuicus parte habet. Agnofcimuseapriulq cernamusmo aliter q oculis.Totidemq? funt eae quot iri'rerum natura mortales:# fua cuiqj ficut facies.Hinc illa gentium totq? linguarum tot orbe diucrfitas.Hinc tot can tibus & modulis flexiones.Sed anteomnia explanatio animi quae nos diftinxit a feris.' Inter ipfos quoq? hoies difcrimen alterum aeque grande q a beluis fedt. De agnafcentibus membris:# dicta Ariftotelis de uita hofs. Ca. LII. Embra aialibus agnata inutilia fut:ficutfextus homini femp digytus.PIacu# m ici aegypto nutrire portentutbinis 8C i aduerfa capitis pte oculis homine: fed iis no cernente. Miror qde Ariftotele no modo credidifTe pfcita uitae ee aliq i corporibus ipfis tueru et pdidiftc.Quae quaq uana exiftimo:nec fine cotatione pfe# rendame i fe qfq? 8L auguria anxiae quaerat. Attinga th quae tantus uir I doctrina no Ipreuit.Igit uitae breuis figna ponit raros dentestplongos digytostplubeum coloremt plure% i manu icifurastnec ppetuas.Cocra longae ee uitae icuruos humeris i ma/ nu una duas icifuraslongas habetes:# plures q.xxxii.dentes habetes:auribus amplis Nec uniuerfa hsec (ut arbitror) fed lingula obferuat.Friuola ( ut reor)& uulgo tame narrata. Addidit mo pe afpedus fimili mo apud nosTrogus:# ipfe audor feueriftimus quos uerbis eius fubiicia.Frons ubi e magna fegne anirnu fubefte parua mobile. Q_uibus rotunda iracundutuelut hoc ueltigio tumoris apparete. Sup cilia qbus porrigunt i rectu:molles fignificat.Qjiibus iuxra nafu flexa fut:aufteros:q bus iuxta tpra iflexa i totu demiflatmaliuolos # fuidos.OcuIi qui bufcuq? fuc longi maleficos ee fdicant.Q_ui carnofos a naribus angulos hht:malitiae nota pueti.Cadidi ps extera nota fpudentiae idetide aut opire folent icon flantia. magnitudo loquacitatis 8C ftultitiae nota eft.Haclenus Trogus. De anima:# de habitu animalium:# quae gultata interimant: # de uidu hominis:# quibus de cautis non coquat. Ca. LIII. Nimae leonis uirus graue.Vrfi peftiles.Cotadahalitu eius attfgicnulla ferat a citiufq? putrefcuc afiatae reliqs.Hofs tantu natura lfici uoluit pluribus mo> dis:# ciboije ac dentiu uiciisifed maxie fenip.DoIore fenrire n poterat: tadu le fuq? omni carebat fine qua nihil fentit .Eade comeabat ab eo reces aflidue exitura fu# premo:# fbla ex oibus fupfutu.ra.Deniq? hsec trahebat e caelo.Huius quoq tn reperta poena e: ut neq? id ipfu quo uiuitur in uita iuuaret. populis hoc pcipue & a iuuenta pp indifcretes cibos :naq? # uino foetent ora nimio.Sed libi pceres medentur grano aftyrii mali: cuius e fuauitas praecipua i efculenta additaElephanrope aia ferpe tes extrahit: ite urit. Dixi mus hominu genera qui uenena ferpentium fudu t corporibus exigerent.Quin # fuibus.ferpentes in pabulo fut:& aliis uenenu e. Quae infera appellauimus oia olei alperfu necant .Vultures unguento quidem fugantur. Alia alios appetuc odores.Scarabei rolam.Quofdam ferpentes fcorpio occidit. Scythae lagittaije ungunt aciem uipina farne # humano langufe.Itremediabile id fcelus.Mort te ilico affert leui tadu.Quae aialium ueneno pafccrentur innocua alioquin uenanris palla noxia fiunt # ipla. Apros in pamphilia # ciliciae montofis la lamandra ab iis deuorata qui edere moriuntur.Nec enim eft intellectus ullus in lapo re uel odore ♦ Et aqua uinumq; interimit.Salamandra ibi imorruatuel fi oio biberit unde petetur.Item rana qua uocantrubeta:Cantu eft: uitae. Velpae ferpentes auidae uefcuntur.Quo alimento mortiferos icftus faciunr.Ideoq? magna differentia e uiclus:ut in tradatu pifce uiuentiu Theophraftus pdidit.Boues quoq? pifce uefci:fed no nili uiuente.Homini cibus utiliflimus limplex.Aceruatio fapepe peftifera :# dementa pniciofiora.Difficulter autem perficiuntur omnia in cibis acriamimia:# auj de hufta:# aeftate q hyeme difficilius:# in feneda q in iuuenta. Vomitiones homini ad haec in remedium excogitate frigidiora corpora faciunt.Inimicx oculis maxie auc dentibus:Sonno concoquere corpulentiae q firmitati utilius.ideo malunt cit bos ambulatione perficere.Pemigilid quide prxeipue ninrtinmr cibi. De corpulentia augenda uel minuenda :& quas guflu fame ac fici fedet. Ca LUlf. Vgefcuc corpora dulcibus atc£ pinguibus & potu. Minuuntur ficcis & ari/ a dis.ac fiti.Quxdam animalia & pecudes quoq? in africa quarto die bibunt. Homini non ante die feptimu loeralis in edia .DurafTe & ultra undecimum plerofcg.Certu e mori efuriedi femp iexplebili auiditareanimaliu uni homini. Quxda rurfus exiguo guflu fame ac fitim fedat conferuatq* uires:ut butyrujut citi pace. gly cyrrizon.Perniciofiflimuautem & inomi uita quide quod nimiu.Prxcipue rame cor pori minuiqj quod graue*quolibec :modo utilius. Veps ad reliqua naturx trafeamus. GAII PLINII SECVNDIN ATVR ALIS HYSTORIAE LIBER.XIL PROHEMIVM. NIMALIVM omnium quas nofci potuere nature genera rim membratiqj ita fe habent .Reflant neqj ipfa anima rentia quandoquide nihil fine ea uiuit terra editatur inde 3 eruta dicantur ac nullum fileatur rerum nature opus,Diu fuere occulta eius beneficia.Summuq; munus homini da tum arbores filuaeqj intelligebantur .Hinc primu alimen/ tum .Harum fronde mollior fpecus: libro ueflis Etiamnii gentes fic degut .Quo magis ac magis admireris ab iis pri cipiis caedi montes i marmora .Veftes a feribus peri.Vnio/ Sem iri rubri maris profundo .Smaragdum in ima rellure quaeri. Ad hoc excogitata funtaurium uulnera.Nimirum quonia e collo crinibufqj geftarisnifi ffoderttur etiam corpori .Quam obrem fequi par e ordine uitx& arbores ate alia dicere :ac mor bis primordia iugerere. De arborum honore :& quado platanus primu in iralia :& de natura Ca. I. Ae fuere numinum templa sprifcoqj ritu fimplici rura etiam nunc deo prx h cellentem arborem .Dicant .Nec magis auro fulgentia arq? ebere firr.u Iaera quam lutos Et in iis filentia ipfa adoramus: Arborum genera numinibus fu Is dicata perpetuo:feruantur *Vt loui efculus. Apollini laurus .Minerue olea .Veneri myrtus .Herculi popu lus .Quin 6i Siluanos Faunofq; 8i deorum genera filuis ac fua numia tanquam e caelo attributa credimus. Arbores poffea grandioribus fruge fu eris hominem micigauere .Ex iis recreans membra olei liquor tuirefq? potus uinitcor deni cp fipores annui fponte uenientes :& menfe depugnetur licet earum ca cum feris: & pifb' naufragorum corporibus pifces expetantur etianum tam en fecand x. Mil 1 e prae terea funt ufus earum fine quis ui a degi non poffir ♦ Arbore.fulcamus maria terrafq? admouemus .Arbore exaedifi camus teeffa .Ex arborei fimulacra numinum fu ere: no dum praecio excogitato beluarum cadiueri:atq?ut a diis naro iure luxurie eodem ebo re numinum ora fpeftarentur :& menfarum pedes.Produnt alnibus coercitas & tam inexuperabili munimemto gallias hanc primum habuiffe caufim fuperfunderdi fe/ fe italietquod Elico ex heluetiis ciuis eorum fabrilem ob artem romx commoratus fi> cum ficca & quam:oleiq; ac uini prxmifD. remeam fecum tulifTec.Qua propter hxc Uel bello quxfidl’ uenia fit: Sed quis non iure miretur arborem umbra: gratia tarum petitam orbe: Platanus ea effc .Haec per rr are ionium in Diomedis infulam eiufdem tu/ muli gratia primum inuecfa .Inde in ficiliam tranfgrefla : atq? inter primas donata Iciliae :etiam ad morinos u% per uetf t :ad tributarium eriam. pertinens folummt gc tes uecligal Si pro umbra pendant *Dionylius prior ficilix tyrannus regiam in urbem tutillaUc easiiomus fux miraculam: ubi poftea fartum gymnafiuni tnec potuide i amplitudine adolefcere.Haud alia fuifle in italia ac nominati hifpanra apud auctores inuenit .Hoc actu circa captae urbis aetate*.tanruq? poftea honoris increuir.ut mero in filio enutriant .Copertu id maxime radicibus.Docuimulq? et arbores ufa por/ tarerCelebrate fut primu i ambulatioe achademix athenis unius ra/ dice ramos ancedente.Nunc e clara i lycia fotia gelidi fontis amoenitate itineri appofi ta domicilii no caua octoginta atq; unius pedu fpecu:numerofo uertice:& fe uaftis p tegens arboribus iftar agros longis oprinens umbris t ac ne qd-defit fpcluncx imagini laxea itus crepidinis corona mufcoibs coplenxa pumices extat:ta digna mira culosut Licinius Mutfanus ter coful Si nup eius legatus pdedu et poteris putarit epulatu intra ea fe cu duodeuiceiimo comite.Large ipfa toros pbenre frcde ab omni afflatu fecuru optante hymbriu p folia crepitus.Lxtioreq? nitore pi> cturx uarietatc laqueariu auro cubuifle in eade. Aliud exemplu Ca ii principfs in ueli terno rure mirati unius tabulata:laxxqj trabibus fcamna patula Si in ea epula ti cti ipfe pars eet umbrx qndeci ac miniterii capace triclinio:qua coenam appellauit ille nidu.Eft gortyne in ifula creta iuxta fonte platanus una infignis utri/ u.fqj linguxmonumetis:nuq folia dimittes.Statfq? ei grxfix fabulofitas fupfluit.Ioue fub ea cu Europa cocubuifle.Ccu uero no alia eius generis eet i cyprotfed ex ea primu i ipfa creta ut e natura hominu nouitatis auida.Platani fatae regenerauere uiriumtqn quide cdmedatio arboris eius no alia maior e:cj fole xftate arcere:hyeme admittere.In de in itaLia quoq? ac fuburbana fua Claudio principe Marcelli Efernini libertus: fed q fe potetix ca Cxfaris libertis adoptaflet fpado theflalicus prxdiues ut merito dici pof fer;Td quoq? Dionyfius rranftulic id genus. Durantqj etiam in italiaportenta terraru: prxcerilla.f.quxipfa excogitauit italia. De cameplatano:Si quis totonderit uiridaria Ca. II. Anqj Si cameplatani uocantur coactx breuitatis:quonia arborum etiaabor/ n rus inuenimus.Hoc quoqj ergo in genere pumilicn um infoelicitas dicta erit. Fit autem ferendi genere Si recidendi primus.Cn. Matius ex equeftri ordine Diui Augufti amicus inuenit nemora tonfilia infra hos.lxxx.annos* De peregrinis arboribus:# malo aflfyria. Ca. III. Eregrinx cera fi perficxq?:& oes quaru grxca nomina aut aliena.Sed qux ex p iis fcolarum numero ee coepere dicentur inter frutiferas. In prxfetia externa pfequemur a lalutari maxime orfi. Malus afTyria qua alii uocant medica ue/ nenis medet .Folium eius efl: unedonis intercurrentibus fpinis. Pomum ipfum alias non manditurmdore prxcellit foliorum quoq? qui tranfit i ueftes una cddirus aicerqj aialium noxia: Arbor ipfa ofbus horis pomifera efbaliis cadentibus:aliis maturefcenti> bustafiis uero fubnafcetibus.Tentauere gentes tranfferre ad fe pp remedii prxftanam fictilibus in uafis dato per cauernas radicibus fpiramento.Qualirer ola tranfitura lon/ gius feri artiffime tranfferriq? quxmeminifTe conuenienut femel quxq; dicantur Sed nili apud medos Si in prefidenafei noluit.Hxc an cuius grana parthorum proceres in coquere diximus efculentis cdmendandi halitus gratia.Nec alia arbor laudatur in me diis.Lanigeras ferum in mentione gentis eius narrauimus. De indix arboribus:uel qn primu romx hebenus. Ca. IIII. Tem indix arborum magnitudine unam:qua peculiatius Virgilius celebra/ i uit hebenum nnCj alibi nafei profeflfus.Herodotus eam xthiopix incelligere maluit:triburi uice regibus perfidis e materix eius centenas phalangas tertio quoq? anno penfitafTe xthiopas cum auro Si ebore prod endo.Non omittendu id quo que uicenos dentes elephantorum grandes:quonia ira fignificauirisethiopas exdem ca pendere folitos* tanta ebori auctoritas erat urbis noftr trecentefimodecio ano.T unc.n* auctor ille hyftoria eam cddidit. Thutis in italia.Quo magis miru efLqnod eide credi hmstqui padfi amnem no uldifTet:ttemini ad id tepus afix Obi cognitu Aethiopix forma ut diximus.Meroen ufq? nuper alatam Neroni principi rara arborem hebenum.A meroe ufqjad fyenem finem fperii per nongeta nonaginta fex mil.paf nui 1% aliam nifi generis effe docuit Adeo fortaflis in tributorum auftoritate ter tu res fuerit hebenus.Romae ea magnus Popeiusin rriupho mithridarico oflendit:Ac cendi eam Fabianus negat .Vrit tamen odore iueundo.Duo genera eius: Raru id qd tnelius. Arboreum trunco enodi:materiae nigriifplendoris.ac uel fine arte protinus iu eundi. Alterum fruticofum cytifi modo:# tota india difperfum efl. De fpina & ficu indicis. Ca. V. Bi # fpina fimilis fed deprehenfa uel lucernis igni protinus trafilienre .Nunc j eas exponam quas mirata efl Alexandri magni uicToria orbe co parefa&o.Fi# cus ibi exilia poma habet ipfa fe femper ferens tuaftis diffunditur ramis, Qi ° rum pondera adeo in terram curuantunut annuo fpatio infigantur motamqj fibi rp paginem faciant circa patetem in orbes jquodam opere topiario.Intra fepem ea efiiuat pallores .opacam pariter # munitam uallo arboris:decora fpecie fubter intuenti ,pcul ue formicato ambitu:Superiores eiufdem rami in excellum emicant :fiIuofa muliiru dine tuaflo matris corpore :ut Ix.paf.plerseqj orbem colligant. Vmbre uero bina flo» dii operiant:FoIiorum latitudo peltae effigiem amazonicae habet.Ea caufa frudu m in tegens crefcere prohibet. Rarufq* efl nec fabae magnitudinem excedens: Sed per folia fblibus coctus praedulci fapore digno miraculo arboris gignitur circa acefinem maxime amnem. De arbore pala:# arboribus indicis One nominibus & liniferis, Ca. VK Aior alii pomo # fuauitate prarcel/enriortquo fapientiores fdorum uiuut. Fo rtn lium alas auium imitatur logitudine trium cubitorum datitudfe duum fru cTlum e cortice mittit admirabilem fucci dulcedine :ut uno quaternos fa ier. Arbori nomen palae tpomo ariene .Plurima efl in fidracis expiditionu Alexandri ter/ tnino .Efl # alia fimilis huic:dulcior pomo:fed intraneorum ualitudini ffefla.Dixerat Alexader nequis agminis fui id pomu actingeret.Genera arborum macedones narra/ uere:ex maiore pte fine noibus .Efl # terebintho fimilis caetera :pomo amygdaln :uel minoretatu magnitudine :praccipuse fuauitatis in badris.Vtiq; hanc aliqui tenbin thum eTc proprii gnris poriufquam fimilem ei putauerunt:Sed unde uefles lineas fu ciunt :foliis moro fimilis:calice bonbicino .Rhodo ferunt eam i campis :nec e gratior ullarum profpedrus .Oliua idix Herilis :pr&’tfrquam cleadri.hudu. De piperis arboribus:# gariophylo:# aliis plurihus. Ca. V IT. AfBm uero quae piper gignut uuniperis noflri fimiles :qq i fronte caucaf fo ; p libus oppofita gigni tatu eas aliq tradidere .Seminaa iunipero diflat paruu. lis filiquis squales i pafliolis uidemus.Has priufqua dehifcant: decerptx to> flscqp fole faciut quod uocat piper iogu .Paulati uero dehifcentes p maturitateoflen/ dunt cadidu piper :quod deide roflu folibus colore rugifqj murat .Vepe & iis fu a iniu ria cfcatq; cacli intemperie carbunculantur :fiuntq? femina cafla & inania:q>.uocanc brechmafin tidoijs Ifgua fic fignificante abortum .Hoc ex omni genere afperrimu leuii pallidum.Gratius nigru:leniu% utroqj cidfdu .No e huius'arboris radix :ut aliq exi(limauere:qua uocat fingiuerim taliiuero gigiberimtquaqua faporofimili. Id enim i arabia atq? troglodytica in uillis nalcirur ,Parux hxrbx: radi ce candida .Cele riter ea cariem fentirtquamuis i tata amaritudine: Precium eius i libras fex.Piper lon gficillime adulteratalexandrino linapi. Emicurin libras .xxv.AIbu.xvii.Nigru xiiii. Vfu eius adeo placuifTe mipe e.In aliis quippe fuauiras coepinin aliis fpec cs fuitauit. Huic nec pomi nec bacce commendatio e aliqua .Sola placere amaritudine: # hanc i indos peti ille qui primus cibis experiri uoluitiautcuj in appetenda auiditate efurire n fuit fatius l filueftre getibus fuis c:8l tam e podere emit ut atiru uel argentu.Piperis arbore iam et habet italia maiore myrto:ncc abfyle.Amaritudo grano cade quas piperi myrteo creditur efle.Deeft tofta illa maturitas tideoq? & que limitudo. Adulteratur iuniperi baccis mire uim trahentibus.In.pondere quidem multis modis.Eft etianum i india piperis grani limile:quod uocat gariophylen gran dius fragiliulqjtTradut i indico luco id gigni: Aduehit odoris gratia.Fert 6C in fpinis piperis limilitudine:pcipua amaritudie foliis paruis defifqj cypri mo :ramis triu cubi to^:cortice pallidorradice latadignolaqj bulei coloris.Hac i aqua cu femine excepta in cereo uafe medicamentu fici quod uocat lycione.Ea fpina & i pelio monte nafcif :adul teratqj medicamentu.Ite afphodeli radix aut fel bubulu aut abfinthium uel thus uel amurca. AblmtiuaptifTimu medicinas quod e fpumofu.Jndi in utribus cameloru aut rhinoceroru admittunt.Spina ipfa in greeeia quida pixacanthu chironiu aocant: De machir 16C arboribus amanae gentis Ca* VIII T machir ex idia aduehit cortex rubestradicis magnasmemine arboris fu ac.*, c Qjialis fit ea I copertu habeo.Corticis meile dotffi ufus i medicina ad dyfen tericos peipuus habet .Saccaron & arabia fert:fed laudatius india. Eft autem mei f arundinibus col!e cina iisarabia flagitat quandam generum diftir.tftione :quoniam frutftus iis coftattra dice tfrutice:cortice:fucco:Iachryma:Iigno: furculo:flore:fol/o:pcmo. De cofto # nardo:# differentiis nardi. Ca. XII. Adix 8t foliu indis e maximo precio.Radix ccfti guftu ferues:odore eximios r frutice alias inutili:primo ftatim introitu anis indi fpatale infu la.Du o funr eius geuera nigru 8t qd melius candicas .Preciu in libras xvi. De folio nardi plura#dicere par e:ut principali in unguetis Frutex e;graui & crafla radice: fed fcreui ac nigra:fragiliq?:quis piguitSitum redolente ut cuprefli afpero fapore:folio paruo de foqj .Cacumina i aridas fe fpargut tideo gemina dote nardi fpicas ac folia celebrat. A Ite ru eius genus apud gage nafces danatur.In totu ozenitidis nomine uirus redolens. Adulteratur ex pefeudo nardo hserba quae ubiqj nafeit crafiore atqj latiore folio:# co lore laguido i cadidu uergete .Ite fua radice permixta ponderis ca:# gumfifpumaqj ar genti aut ilibio :cyperi ue cortice:Sincere gde 1 euitate deprehedit :# colore ri,ffo: odo rifqj fuauitate # guftu :maxime ficcante os fapore iucudo. Preciu fpicae i libraf lxxxx. Folia diuifere ad noua aplitudiue:qd uocat maioribus ficlis xxx.Qucd rr i nore folio e melbfphaerjd appeliat emit lx:Laudatiftimu microfphaspe e minimis foliu Preciuqj:eius Ixxv.odoris gratia oibus maior recetibus\Nardo color q iueterauerit ni/ grion melior.In noftro orbepxime laudat fyriacu.mox gallicu .Tertio loco crencut qd alii qde agiro uocattalii aliphu:folio olufatri:caule cubitali geniculato :i purpura albicate tradice obliqua uillofaq? # imitanteauiu pedes.Baccaris uocat nardum rufti cu:de quo dicemus iter flores .Sut aunt ea omnia haerbe praeter idicu.Ex.iis gallicu # cu radice uellit :abluicurcg uino.Siccat i umbra :alligat fafciculis \ charta:no multu ab idicodifferes.fyriaco tame leuius .Preciu ficlis xiii.In iis probatio una:ne fit fragili* fiqarida potiufcj ficca folia .Cum gallico nardo femp nafeit herbatqnae hirculus uoca tur a grauitate odoris # fimilitudine:quae maxime adulterat .Diftat fine cauliculo e:# quod minoribus foliis :C£q* radicis neque amarae neqj odoratae. De aflaro amomo # amomi # de cardamomo: Ca: XIII. Ardi uim habet # aflarunnquod # iplumaliqui filat fire nardum appellant n Eft autem ederas foliis:rotundioribus tantu molIioribu%<:flore purpureo ra dice gallici nardi fimile :acinofum :faporis calidi:ac uenofi .Montibus i trn/ brofis bis ano floret.Optimu in poto:proximu in phrygia :tertium I illyrico. Foditur cu folia mittere incipit *Et in fole ficcatur: celeriter fitum trahes:ac fenefees :inuenta nuper # i thracia haerba e cuius folii nihil ab indico nardo diftat. Amomi uua i ufu e indica uite labrufea ut alii exiftimauere frutice uenofo:palmi altitudine :carpiturq2 cum radice :manipulatim leniter componiturptinus fragile.Laudatur quammaxime punici mali foliis fimile.nec rugoris:coloreruffo.Secunda bonitas pallido.Herbaccum peius. PeJimumque candidurmquod # uetuftate euenit. Precium uuae in fibras fi cli Ixx.Friato uero amomo xlviii .Nafcitur # in armenia: partetquse uocatur ocene: 6i in media # in ponto. Adulteratur foliis punicis # gum mi Iiqu id o ut cohaer eat: conuoluacqj fr ia uux modum .Eft# qua: uocatar amomis minus uenofautq? rfonacminns odorata!* quo apparet ut aliud efle:aut colligi Im a tu ru m. Sim i! rs iis & nomine & frutice cardamomum femine ob Jongo.Metitur eodem modo & in arabia. Qjaattuor eius genera. ViridiflTimum ac pingue acutis angulis contumax fricantit quod maxime Iaudatur.Proximum eius ruffo candicans.Tertium breuius arq? nigri us. Peius tamen uarium 6C facile trirutodoriiqj parui.Quod uerius coflo uicinius efle debet.Hoc d£ apud medos nafcitur.Precium optimi in libras.xii.Cmamomo getilitas erat nilus: ni prius arabias diuitias indicari cduenirettcauiafq? quae cognome illi fcelicis ac beatae dedere.Principalia ergo in illa thus & myrrha.Haec & cum troglo dytis cois. De thure & arboribus thuris. Ca. XIIII* Hura praeter arabia nuDistac ne arabiae quide uniuerfe.In medio eius fut fe* t re attramitae pago capite regni Sabotarin monte excelfo:a quo odo manfionibus diftat regio eoig thurifera.Saba appellat :qucd fignificare graici mifteriu dicunttfpedas ortus folis aefliui undiq? rupibusinuia & a dextra maris fcopu Iis iacceffa.Id folu e rubro lacleu longitudo e .Latitudo dimidiu eius.Schoenus pater Eratofthenis roe fladia.xl.hoc epaflus qnq? milia.Aliqui xxii.fladia fingulis fchoenis dederetattolluntur colles altiidecurrunrq; & i palma arbo res (ponte natae.Terraargillofa ee couenit:raris fontibus ac nitrofis. Attingunt & mi> nid pagus alias:p quos euehit uno tramite anguflo.Hi primi cotnertiti thuris fecere maxieq; exercent. A qbus & minieu didu e.Nec praeterea arabu alii thuris arbore uidec ac ne hoije quide oes.Ferutqj.ccc.no amplius ee familiartbquce ius p fuccefTiones id fibi uendicet.Sacros uocari ob id.*nec ullo cogrefTu funeruqj cu icidat eas arborestaut metat pollui. Atqj ita religione merces augeri.Q uida ius iis po# pulis ee tradunt i filuis. Alii p uices annosi diuidi.Nec arboris ipfius q fit facies coilat Res i arabia geffimus:& romana arma f magna parte eius penetrauere.C.et Caefar Au gufti filius ide gloria petittnec tn ab ullo ( quod equide fcia) latino eatradita c facies. exempla uariant. Alii folio pyri minore diitaxat & haerbidi coloris» p# didere»Alii letifco fimile fubrutilo folio. uida terebinthu ee & hoc uifu Antigon regi allato fmtice.Iuba ex iis uoluminibus q fcripfit ad.C.Cadare Augufti filiu arden te fama arabiae tradit cotorti efle caudids:ramis aceris maxfe ponti.Succu amygdalae modo emitrere.Talefqj i carmania apparere:# i aegypto (aras fludio ptolemseopi regna tium.Cortice lauri ee conflat .Quidam & foliu fimile dixere.Talis certe fuit arbor iau dibus.Na & afiae reges ferendi cura habuerunt.Qui mea aetate legati ex arabia uene* runttoia incertiora fecerunt.Quod iure miremur uirgis et thuris ad nos comeantl bus qbus credi pottmatrem quoqj teretem 6C enodi fruticare trunco.Meti (emel anno (olebat minore occafione uendendidam quarilus aliam uiam affert* De natura thuris 6C generibus. Ca* XV; Rior atqj naturalis uindemia circa canis ortum ffegratiflimo aeflu incidenti p bus:qua maxime uideatur efTe prasgnans:tenuiflimufqj tendi cortex.Laxa* tur hic plaga:non admiftitur.Inde:profilit fpuma pinguis. Hcec concreta den(atur:ubi loci natura pofcat tergere palmea excipiente.Aliubi arca circum pauira* Purius illo modo: fed hoc ponderofius. Quod in arbore hsefit ferro depeditur rideo corticofum. Silua diuifaJcertis portionibus mutua innocentia tura cft. Neque ullus faucias arbores cuflodit.Nemo furatur alteri. At hercule alexandria ubi thura interpollantunnulla fatis cuflcdit diligentia officinas.Subligaria fignantur opifici. Perfona adiicitur capiti:denfus ue reticulus.Nudi emittuntuntato minus fidei apud uos poenatquam apud illos filuae habent. Autumno legitur ex sefliuo partu .Hoc pu> riflimu candidum.Secunda uindemiaeft uere:ad eam hyeme corticibus fcifis.Ruffu hoc exit:nec coparadu priori.Illud carfiatu:hoc dathiathu uocant.Credif & nouellae arboris cddidus eetfed uetens odoratius*quida Qi i ifulis melius putat gigni,Iuba i Ifu Iis negat nafci. Quod ex eo rotuditate guttas pepedit tmfculumuocamus.cu aliasno fere mas uocet :ubi no fit feemina.Religioni tributum ne fexu alter ufurparet. Mafcu lum aliqui putant a fpecie teftium dictum ♦Praecipua autem gratia e mammofo cum haerente lachryma priore cofecuta alia miTcuit (e.Singula haec manum implere iblita inuenio.Cu minori diripiendi auiditate lentius nafci licerer.Grxri itrygoniam & aro mum tali modo appellant :minorem autem orobia .Micas cocufTu elifas mama uoca* mus .Eciannum tame inueniutur gutcastqua: tertia parte minasthoc eft xxxix.denari orum pondus aequent .Alexandro magno in puericia fine perfimonia thura ingeren ti aris pedagogus Leonides dixerat ut illo modo cu deuiciffec thuriferas getes fupplica ret. Ac ille arabia potitus thure onufta nau? mific ei .Large exortatus ut deos adoraret. Thus collectu iabota camelis couehitur porta ad id una patente .Digredi uia capitale leges fecere.Ibi decimas deosquem uocant Sabm.Menfura no pondere facerdotes acci piut.Nec are mercari Iicer.Indeipefae publicae tolerantur.Nam & benigne certo itinepe numero deus hofpites pafcit.Euehi no poc ni fi p gebbanitas.Itaq? & hosje regi peditur uectigal.Caput eorum thomma abefta gaza no In Iittoris iudeae oppido Ixxx.xxxvii. mil.paf.Quod diuidit in manfiones cameloru lxii.Sut& q facerdoribus dantur porti ones fcribifqj regu certae Sed preter hos 6i cuftodes fatellitefq? 6i hoftiarii & miniftri po pulantur.Iam quacuq? iter e aliubi p aqua aliubi pro pabulo aut p mafionibus uariif qj portoriis peduttut fuptus i figulos camelos denariu dc.lxxxyiii.ad noftru littus colli hat.Iterumq? impii noftri publicanis pedit .Icaqj optimi thuris libra fidofy vi. Preciu hetfecuda xii.tertia xiiii.Apud nos adulterat refinae cadide gema pcjfimili :fed depre hedit qbus dictum e mois*Probat cadoresaplitudine sfragilnate:carbone .Vc itatim ardeat.Ite ne dece recipiat potius q i micas ff agat. De myrrha & arboribus myrrhae. Ca. XVI. Yrrha i iifde filais permixta arbore nafci tradideretaliq plures feperatf.Qi ip m pe mulris in locis arabiae gignitur :ut apparebit in generibus.Couehit 6i ex iil uis laudata?petunrq? ea etiam a troglodytis fabbaei trafitu maris. Satiua quo que puenit multu filueftri praelata.Gaudet raftris 8i ablaquaeationibus.Melior radice refrigerata .Arbori Altitudo ad quinq» cubita.nec fine fpinatcaudice duro & in tonos craffiore quam thuris s& ab radice etia quam reliqua fui parte .Corticem lene: fimile q? unedoni .Scabrualii fpinofuqj dixere crifpius:& aculeatum. Iu* ba olulatri aliqui fimilem iunipero fcabriore Catumsfpmifq? horridatfolio rotondiore: fed fapore iuniperi .Necno fuere q e thuris arbore utrunq? nafci mearetur .Incidutur bis 6i ipfaesiifdemq? teporibus sfed a radice p % ad ramos q ualat.Sudet autem fPote priufq incidant .fta(f!en dicta :cui nulla praefertur. Ab hac fatiua & in filuefiri quoqj melior asftiua.Nd.dit exmyrrha portiones deo.-quonii & apud alios nafcit .Regi tame gebbanitarum quartas partes eius pendunt ♦ Cetero pafiim ac uulgo coemptam in fo les confarriuntsipfique unguentarii digerunt haud difficulter odoris arq; pinguedi nis argumentis. De generibus myrrhae:& natura.& precio eius. Ca. XVII. Enera complura. Troglodyrica filueftrium prima. Erythrea fequens 8i m g aqua ftatea & aftramitica eftgebbannitica 6i auferitis gebbannitarum regno Tertia dianitis .Quarta coIlatitia.Qumta fembracena a ciuitate regni fabeo rum mari proxima..Sexta quam durifitim uocant .Eft & candida uno tantum locos quae in mcflalum oppidum confertur .Probatur troglodytica pinguedine:& quod af pectu aridior efbfordidacg atcg barbara :fed acrior caeteris .Sembracena prsdi&is ca' ret uitiissante alias hylaristfed uiribus tenuis. In plenum autem probatio eft minu tis glebis:nec rotundis. In concretu albicantis fucci di cibefcentis: urqwe confra * «Sta candidos ungues habeat :guitu leniter amara. Secunda bonitas sintus uaria. Feftima quae intus nigra.Peior fi fit etiam foris.Precia exoccaftone emetit uaria.Sta* &ex a. vi. ad .1. Satiuacfumum ad.xxii.Erythreae ad. x vi. hic uolut arabica glodyticac nucleo ad.xiii.Seasueroquaodorariam uocant ad.xiiii.Adulteratur lenrl fci glebis 8i gumi.Item cucumeris fucco amaritudinis caufa*.ficut ponderis fpuma an genti.Reliqua uitiadeprehendunturfaporetgumidente lentifcentis.Facilime autem adulteratur indica myrrha:quae ibide quadam c (pina colligicur.Hoc folu peius idia affert facili diftincftioneitanto deterior eft. De maftice:ladano:5d bruta:enhemo:& ftrobo:& de ftyrace. Ca* XVIII* Rgo tranfic in niafticem quae ex alia fpina fit in india Jtemq? in arabia lama uocant.Sed maftice quoqj gemina efttquoniam & in alia graeciaq? haerba re* peritur e radice folia emittes:& carduum fimilem alo feminis plenum lachry matquae erumpit incifa parte fuma uix ut dinofci poflit a maftice uera.Necnoh & rer tia in ponto eft bituminis fimilior.Laudatiflima autem chia candida:cuius precium i libras.xx.nigrac uero.xii.Chia e letifco traditur gigni gumi modo. Adulteratur ur thu ra refina. Arabia etiamnum & ladano gloriatunforte cafuq* hoc # iniuria fieri odores plures tradidere .Capras maleficum alias frondibus animal: odorator u m uerofruticut expetentius tanq intelligant precia carpere geminum caules praedulci liquore turgen tes diftillantemqp ab iis cafus mixtura fuccum improbo barbaru uillo abftergere.Huc glomerari in puluere:& incoqui fole.Et io in ladano caprape pilos effe.Sed hoc no alis bi fieri q in nabathaeistqui funt ex arabia cotermini fyrias.Recentiores ex auctoribus jftrobon hoc uocant.Traduntq? filuas arabu paftu caprarum infringiiatq? ita fuccum uillis in herefeere. Veru autem ladanum cypri in infula etfe. Vt obiter quaeq? genera odorum dicanturtquis non terrarum ordine.Similirer & hoc ibi fieri tradunt:# ee ce fyphum hyrcorum barbis genibulq? uillofis inhaerens.Sed ederae flore derefb paftibus matutinis cu eft rorulenta cypros.Deinde nebula fbla difcufla in puluere madetibus uillis adhaerefcere:atq? ita ladanum depecti.Sunt qui haerbam in cypro ex qua id fiat lade appellent:# enim illi ladanu uocant:huius pingui infidere.Itaq? attracftis funicu lis haerba eam ita offas fieri.Ergo in utraq? gente bina genera: terrenu:# fachtiu.Id quod terrenu eft frnbile:fa prehenduntaf:crepitantqueinigne.Praetereafincerocalculi potius e rupibus inhxa refittq puluistln arabia & olea dotatur lachryma qua medicamentum conficitur a grxeis enhemon dicftumtfingulari effecftu contrahendis uulnerum cicatricibus. In maritimis eat fiu/libus atftuque operiuntur.Nec baccx nocetur:cum conflet # in fo liis falem relinqui.Hsec funt peculiaria arabias.Et pauca praeterea alibi communia di cendatquoniam in iis uincittperegrinofque ipfa myrrhae odrires # ab exteris perit,Ta ta mortalibus fuarum rerum fatietas elbalienarumqueauidditas.Petunt igitur in he limatos arbore brutam cupreflo fu fas fimiletex albidis ramistiucundi odoris accenfam # cu miraculohiftoriis Claudii Csefaris praedicata.Folia eius ifpergere potionibus par thos tradit.Odorem ,pximu effe cedro:fumuq? eius contra lignaalia remedio: Nafcit ultra phafin rigrimque in finibus opimis fcythiae in monte fcanthro. Petunt # in carmanos arborem ftrobum ad fuffitus perfufam umo palmeo accedentes. Huius odor redit a cameris ad folum iucundostfed aggrauans capita citra dolorem tn, Hoc fonum aegris quammt.His comerciis carraceoppodiuaperuere:quod e illis nudima> riumJnde gabbam oes petere folebant dicmm.xx,iCinere.-6C paIeftina;fyria,Poftea car race peti coeptu mtacregna parthorumex eacaufa Iuba au#or efl.Mihf & ad per /as etiam prius illa porraflfe :q in fyria aut segyprutn uidentur .Herodoto tefle:g tradit fi gula miliaa talentum thuris annua penlicalTe arabas regibus perfarum .Ex fyria rcue hunt ilyracem:acri odore eius in focis abigetes fuorum faftidiu.Cxtcro non alia ligni genera funtmufu quam coquunt thuris ligno salii mirrhse* Opidorum uicorumqj non alio quam ex arris fumo atcp nidore. Ad hunc ergo fana/ dum urunt fliracem in pellibus hyrcinistfufficiunrqj tecla .Adeo nulla efl uoluptas: qax non affiduitatefui faflidium pariat.Eundem & ad ferpentes fugados urut in edo riferis filuis frequentiflimas. De fcelicicate arab/ce. Ca» XIX. On funt eorum cinnamomum aut cafia ♦ Et tamen foelix appellatur arabia n falfo & ingrati cognominis :qax hoc acceprum fuperis ferat:cum plus ex eo inferis debeac.Beatum illa fecit hominem eriam in morte luxuria:quoe diis in tellexerat genita ad hibens urendis defudlis .Periti rerum adflruxeruntnon ‘ferre tan tu annuo foetutquantum Nero princeps nouifTimo popae fax die concremauit. Aefli mentur poilea toto orbefingulis annis tot funerataceruatimqj congefla honori cado/ uerumtqux diis per fingulas micas dantur .Nec minus propitii erant mola falfa fup plicantibus .Immo uero (ut palam eil) placatiores .Verum arabise etiam nunc foelici us mare .Eli ex itio nanq? margaritas milies centena mi lia feflertium annis omnibus india & feres pemfulaqj illa imperio noflro adimunt. Tanto nobis delicix 5t fbemine conflant .Quota,enim portio ex illis ad deos qucefo ia uti ad inferos pertinet: De cinnamomo & xilocinnamomo & cafia♦ Ca. XX* Innamomum & cafas fabulofanarrauitantiquitas:princeps ne Herodotus c auium nidis :& priuatim phoenicis:in quo fitu Liber pater educatus edet ex inuiis rupibusarboribufq? decuti carnis tquam ipfas inferent podere aut plu batis fagittis.Item cafiam circa paludes propugnante unguibus diro uefperrifonum generetaligerifqj ferpentibus:his commentis augentes rerum precia .Commutata ue/ ro fabula ell ad meridiani (olis repercufTusrinn enarrabilem quedam uniuerfiraris hali rum e tota peninfula exi lier e tot generu auris fpirante concentu. Magniqj Alexandri dafTibus arabiam odore primu nuntiata in altum.Cmnia falfa:fiqdem cfnamcmum ideq? cinnamu nafeitur in aethiopia troglo dytis connubio permixta.Ii mei cantes a c6 terminis uehunt per maria uafla ratibus tquas neq? gubernacula regantmeq; remi tra han uel ipellant non uelatnon ro ulla adiuuet::cu omnium inflat ibi fint homo tatu & audacia. Pranerca hybernu mare exigat circa bruma euris tu maxime flantibus.Ii re/ dio curfu p finus impellut .atq? abitu argefle deferut i portu gebbdn tarum: qui uocat ocila.Qua*ob rem illi maxime id petut .Produtq; uis qnto ano rcuerti ne/ gotiatores:&multos interire tCorra reuehut uirrea:& aenea tuefles fibulas cuarmilis ac monilibus.Ergo negotiatio illa foeminaijd mayime fide conflat.Ipfe frutex duorum altitudine am p 11 fli mus: pal m iqi minimus.irii.digytope cra(Titudinis:flarim a terra fex digytis furculofus arido fimilis .Cum uiret no odoratustfolio origani: ficci/ tate gaudes:flerilior hymbretceu dira: natura.Gignitur qdem in planis :fed derifTimis in uepribus trubifq; tdifticilis colleclu .Metitur non ni i permiferit deus.Iouem hunc intelligunraliqui.AflTabinum illi uocat:Xliiii.boum capraruq? & arieru extis impetra tur uenia metendi tamen aut:anteortum folis:aut pofloccafum licet. Sarmcta hafladiuidit faccrdostdeoq? partem ponit.Reliquum mercator in naffas condir .Efl & alia fama :cum fole diuidi ternafque partes fieri .Deinde forte germina difeerni. Quodcp foli cefferit reliqui :ac fponce conffagrare.Praecipua bonitas uirgurorum te/ nunfimis partibus ad longitudine palmi.Secuda proximis breuiore mefura atqjordie. Vififlfimum quaci radicibus proximUftitquoniam ibi minimum corticis: i quo fuma ca pferunt cacumina; ubi plurimus cor rex. Ip fu uero lignu I faftidio t pp ori>anj acrimoniatXdocjnnamu uocatur. Precium e i rirumi duo genera tradidere:cadidu nigricafq?:& quodam pferebat cadidu.Nuc cotra nigru laudat . Atq; et uariu praeferunt candido:certiflima th asftimatfone fi fit ut jter fefe tritu tarde feriet .Danatur in primis molIe:aut cui albet correx.Ius eius a geb> rege folo pficifcitur.Is edi&o mercatu uendit.Precia quonda fuere i libras de mille.Au&u id parce dimidia e incenfis (ut ferunt) filuis ira barbaro^.Id acci> derit ne ob iniquitate praspotentiman forte:no fatis coflar. Auifros ibi ta ardenter fla> re:ut asflitatibus filuas accendantuuenimus apud autfores.Coronas ex cinamomo i rerrafili auro lclufas primus omniu in templis capitolii atqj pacis dicauit iperaror Ve fpafianus Auguftus.Radice eius magni ponderis uidimus in palatii templo:quod fe/ cerunt Diuo Augufto coiunx Augufta aureae pateras ipofitam : ex qua guttas editae annis oibus in grana durabant idonee id delubru incendio cofumptu e.Frutex 6t ca/ fia cinami capos nafeit :fed i montibus crafliore farmeto: tenui cuteiuerius q corticetque conteri;atq? i cinamomo Ieuari:& exinaniri precium e.Amplitudo fruti cis trium cubi topi. Colos tripIex.Cu primu emicat candidus pedali menfura. Deinde rubefeitaddito femipede.Vitra nigricans.Hasc pars maxielaudat:ac deinde .pxima. Danatur uero candida.Tu fecanc furculos longitudine binu pfuutrece Cibus coriis quadrupedu ob id putrefcentibus uermiculi lignu ero* damtSC excauent cortice rutu amaritudine. Probat recens maxie & quas (it odoris md |ilTimi:gufl: uue cj maxie feruensipotius lento tpre leuiter mordens:colore purpureo? quaeq; pl urima minimu ponderis faciat breui fiftula &non fragili.Lada uo eant tale barbaro npie. Aha e balfamodes ab odore fimili appellata:fcd amara icq? utili pr medicis: ficut nigra unguentis.Prccia nulli diuerfiora.Cptiae i libras.xJ.casteris.xv De libcinnamo:& chancamo:ac taro. Ca. XXL Is addidere mangones :quam daphonoides uocant ifbcinnamomo cognomi h natam: eius faciunt.ccc. Adulteratur ftyrace:& propter fimilitudi nem cortice lauri tenui (limis furculis.Quin & in noftroorbe feritur: extre/ jmoc£ in margine ipii:qua rhenus alluit. Vidit in alueariis apum fata ♦ Color abeft.ille torridus folct&.ob id fimul idem odor. Ex cofimo cafias cinnamiqj & chancamu ac tarum inuehit ;fed per nabathasos troglodytafq? cdnes qui confidere ex nabatharis. De ferichato 8i gaballio & de myrobalano. Ca. XXIL O comportatur & ferichatum & intra fe confumunt arabes: C noftro orbi tantum nominibus cognjta:fed cum cinnamomo cafiaq; nafcen tia.Peruenit tamen aliquando ferichatum:&in unguenta addit ab aliqbus. Permutatur in libras.vi.Myrobalanum troglodytis SC thebaidi & arabias: qu as iud seam ab segypto difterminat comune eflmafcens unguento ut ipfo nomine apparet. Quo item indicatur & glandem effe arbor:heliotropio:quam dicemus inter hasrbas fimili folio,Frudus magnitudine auellanas nucis.Ex iis in arabia nafcens fyriaca appellati 8C eft candida.Contra in thebaide nigra.Prasfertur illa bonitate olei quod exprimitur. Sed copia thebaica.Inter haec troglodytica uiliffima eft.Sunt qui asthiopicam iis prx/ ferant glandem nigram nec pingue: nucleoq? gracilhfed liquore qui exprimitunodo ratiori nafcentem in campeftribus. Aegyptiam pinguiore efle & craffiori cortice rube tem:& quauis in paluflribus nafcatur breuiorem liccioremqj.E diuerfoarabicam ui/ ridem ac quoniam fit montofa fpifTiorem.Longe autem optimam petre am: ex quo diximus oppidomigro cortice.-nucleo candido. Vnguenrariiautem tantu Cortices premunt.Medici nucleos todunt aftufa eis paulatim calida aqua. ' De calamo odorato. Ca. XXIII. Yrrhobilatto i iitiguetis flmile pximuqj ufu habet palma i egyp to qua; iioca m tur adipfos:uiridis:odore mali cotonei tnullo frus ligno .Colligit at pauloante q iri piat miturefcere.Quod reliquirur phoenicobalanus uocat t&T nigrefcitt uefccntricp inebriat .Myrrhobalanopciu i libras binas .Inflatores & fece ugueti hoc rcv mine apellar.Calamus quoq? odoratus e arabia nafces comunis id is atq? fyrix.eft.In q uicit omnis a noftro mari cctta ftadiis.Inter libanu mote aliuq? ignobile no C ut quida exiflimauere)antilibanui coualle modica :iuxta lacu cuius paluflria xftate ficcantt tricenis ab eo ftadiis calamus & iuncus odorati gignutur.Sane enf dicamus 6C de iuco quis atio haerbis dicato uolumie tquonia tame hic unguetoije materia tractat . Nihil ergo a caeceris lui generis differuc afpe&utfed calamus praeftantior odore:ftati e longin quo iliitat,mollior tadru tmeliorqj q minus fragilis & qui a (olo fe.porius q qui rapha ni mo frangit Ineft fifbalxaraneum quod uocat flore. Preftarior e cui numerofius. Re liqua probatio ut niger ‘fit.Dinacur alibi Melior quo breuior & crafTior Jentufq; i fra gendo.Calamo precium in libras idefl fu neo. v.Traduntq; iuncum odoratum & in .ca pania inueniri? Difceflimus a terris oceanum fpecflantibus ad conuexas in noflra maria/ De hammoniaco &fpagno. Ca. XXII1I. Rgo sethiopiae fubiefta africa hamoniaci lachryma ftillat i harenis fu is. Inde e etia nomie Hamonis oraculo iuxta quod gignitur arbori q metopion uocant refinse mo ut gumi.Genera eius duo trafton mafculi thuris fimilitudfetqued maxime pbatur. pigue & refinofu iquod pyrama appellat ♦ Adulteratur harenis uelut na (cedo apprehefis ♦ Igit cjminimis glebis ,pbatur & q puriiTimis: Preciu optimi in libras afles. xl.Spahnos iter eos fitus i cyrenaica pincia maxie,pbat .Alii ibriu uocat Secudu locuoptinec cyprius*Tertiu.phoenifcius.Ferf i aegipto nafci.Qiii & i galla nec dubitaueri .Sut.enf hoc nofe cani nilli quales i quercu maxie uidemustfe odore prasftates.Laus prima cadidiflimis atq? altiflimis.Sectida rutilis.NuIIa nigris .Et in ifu lis pem% nati iprobatur lomnelq? qbus palmare atqj non fuus odor e. De cypero & afphalatro:& maro: Ca. XXV. c Yperus in egypto.e arbor ziziphi fol iis t femine coriandri icddido odorato.Co qtur hocrin oleo: premiturq; poftea quod cyperus uocatur*Pretium ei i libras habecur e canopica in ripis nili nata :fecudu afcalonx iudxxt tertiu cypro infula odoris fuauitace.Quida hac efle dicut arboremtquac in italia liguftru uo/ cet .In eo de traclu afphalatros nafeit :lpina candida :magnitudinearboris modicae flo rerofae,Radix unguetis expetitunTraduntin quocunq? frutice cu ruetur arquus cele ftis:eandem quaecunq? fit a fpalathro fuauitatem odoris exifteretfed in alphalatro ine> narrabilem quandam.Qqidam eum Erifi' fceptrum uocant salii fceptru Elifei .Cuius probatio efl in colore ruffo uel igneo sta&uqj fpi{Tb:&odorecaftoreo .Permutatur in libras xv.In aegypto nafcitur& maron peius q lydium maioribus foliis ac uariiss Illa breuia ac minuta & odorata. De balfamo:& opobalfamo :& xilobalfamo & ftyrace:& galbana: Ca. XX Vl Ed omiibus odoribus pfercur balfamu uni terrape iuctee coceflu. Qucda in f duobus tatui hortis utroq? regio:altero xx.no amplius :a!rero Ofledere arbufcula hac urbi iperatores Vefpaliani.Claruq? didu a Ponpeio magno in triuphoarbores quoq? duximus.Seruit nuc hxc:& tributa pedit cu fua gen te .In totu alia e natura qua noflri prodiderar.Quippe uiti fimilior ed quam feri dicit nuper iucha ut uitis:& implet colles modo quae fine adminiculis fe ipfae fuftinet.Tondetur fimiliter fruticastac raftris nitefcit.Properat na fci .Incraterciu,annu frutiferatFolium proximu tuberitperpetua coma.Seuieref cade ludsei flcuc ia uitam quoqj fuam .Contra defendere dimicatu ,p frutice efl Seacq? nunc eam fifcustNe unq fuit namteolht aut,pcerior. Proceritas intra bia cu/ hirafubliftic,Arbori triagenera.Tenui & capillacea coma:quod uocant aiuhericcum. Altqjd fcabro afpecftu:incurrum:fruticofum:odoratius:hoc ftracum appellant .T eiti um eumctcs:quia eft cceteris pceriusftcui cortice.Huic fecunda bonitas: nou lftima an fhericeo.Semen eius e uinopximum guftu: colore ruffumtnec line pingui * Peius in grano quod leuius atqj uiridius.Ramus eraflior myrto.Incidit uitrodapide i ofleis ue cultellis» Ferro laedi uitalia amputari fuperuacua patiens Incidentis manus librat artifici temperamento:ne quid ultra corticem uiolet.Succus e plaga manat:que opobalfamu uocant:eximiae luauicatistfed tenui gutta:p!oratu la/ nis parua colligit in cornua.Ex iis nouo fiftili condit: craftiori fimilis oleo: & i mu flo candida»Rubcfcit deindetfimulq? durefeie & tranflacida. Alexandro magno res ibi ge renre totodie aeftiuo una concham impleri iuftum erat»Omni uero faecunditate e ma jore horto cdgios fenos» Minore fingulos:& cu duplo rependebatur argento»Nunc etia fingulamm arbope largior uena rer omnibus percutitur reflatibus.Poftea deputatur* Et farmenta quoq? in merce fuc. D cccc.ampucatio ipla furcululq? uemt intra qntu m demum annu.Xyloballamu uocatur:& coquif in unguentis.Pro lucco ipfum fublli mere ofFcinaj.Corticis et ad medicamenta preciu eft. Praecipua aut gratia lachrymae: fecunda femini:tertia corticimiinima ligno.Ex hoc buxofu eft optimum :quod e odo ratifTimu:mordensguflu::feruenfqjinore»Adulreratur petreo hyperico quod coan guit magrurudine:i'manitate:latitudine«feu longitudine todoris ignauiadapore pipe ris.Eachrymae pbatio ut (it pinguis:tenuis:ac modice ruffa:& in fricando odorata.Sc eundus candido colos.Peior uiridis:craflizfqj. Peflimus niger. uippe utoleum fenc fdt.Ex omni incifura maxime probatur quod ante femel fluxir.Et alias adulteratur le mine fucco:uixqj maleficium deprehenditur guflu amariore.EfTe enim debet lenis :n fubacidus*. odore tantu aufterus, Viciat &C oleo rofae: cyperi:lenrifci:balani: terebinthi: tnyrti:rcfina:galbano:caera cypriatproutqurcqj res fuit:Neqflimeaute gumi: quonii ipfu quoqj inarefeie i manu inuerfat& in qua fidecq?.Probatio eius gemina eft .Debet fincerum &inarefcere:fed hoc & gumi addita fragili crufta euenic.& guftu deprehedi fur.Carbone uero quod exra refinaq? adulteratu e nigriori dama.Na meile mutatum ftati cotrahic mufeas.Praeterea finccre denlatur in tepida aqua gutta fidens ad ima ua fis. Adulterata olei mo inatat.Ec fi metopio uitiatute circulo cadido cingit »Suma ,pb& fio cmt lac coagulet:& i uefte maculas»n6 faciat.Nec manifeftatior alibi fraus. Quip/ pe milibus denarioru fextarii empti uendente fifco.ccc»denarus ueneunt. In tantum expedit augere liquore.Xyloballamo preciu in libras fexProxima fyria iudxx fupra phoenice ftyracc gignit circa gabala 8C marathunta & cafTium feleucix monte. Arbor eft eode no?e:cotoneo.malo fimilis lachrymas exauftero iucundioris:intus fimilitudo harundinis:fuccoqj praegnanas.In hanc circa canis ortum aduolant penati uermicu ti erodentes:ob id in fcobe fordefeit,Styrax laudat poft fupradi&a ex pifidia :fidone:cy pro:cilicia: cretatminime.Ex amano Cyrix medicis: fed unguentariis magis.Colos in q cuq? natione praefertur ruffus dC pinguiter lentus:deterior furfurofus:& cano fit db/ dueftus. Adulteratur cedri refina:uel gumi:afias melle:aut amygdalis amaris .Ofaq? ea deprehendunt guftu» Preciu optimo, xix, Exit & i pamphylia ded acrior: minufq? fuc cofus.Dat& gilbanum fyrix in eodem amano mante:& ferulam quam eiufdc nomi/ nis relinas modo ftagonicim appellanc.Qjiad maxime laudant ad fimilitudinem hamoniacnminimeqj lignofum>Sic quoq? adulteratur faba aut faga peno.Sinceru fi uratur fugat nidore ferpences.permutat in libras, v.media a: hoc tatu De panace:# fpondylio:& malobathro. Ca» XXXV» Anacem 6C unguentis eadem gignit nafcentem&in ipfo fine arcadiae citraq? p q? erymanthi fotes:# i africa &i tnacedonia ferula fui generis ancu cubito^ foliis quaternisimox fenis iri terram iacentibustampfalnagm’tiidine 'rottmdis *Jn ea cumen uero oleagineistfemine in mufeanis de pendente ut ferulas. Excipitur fu crus incifo caule meftibus ‘.radice in autunno.Laudatur candor eius coacti.Sequens palli do ftatera .Niger color improbatur .Precium optimo.in libras bini afTes t Ab hac feru Ia differt uuas uocacur fpondylion:foliis tantu quia fune minora & jplatani diuiiii/ ra .Non nili in opacis gignitur . Semen eodem nomine filis ipeciem habet medicinas tantum utile.Dat & malabathron fyriae arbore folio conuoluto :arido colore :ex quo exprimitur oleum ad unguenra .Fertiliorem eiufdem xgypto:laudatius ex india ue nit.In paludibus ibi gigni tradunt lentis modo:odoratius croco:nigricans dabrumq* quodam falis guftu • Minus probatur candidum ♦ Celerrime litum in uetuftate fentit .S3por eius nardo fimilis e(Te debet fub lingua .Odor uero in uino fufferuefa/ dii anteceditalios.In precio quide prodigio fimile eft a lingulis ad.ccc.peruenire libras Folium autem ipfum in libras lx. Deoleoomphacio Ca. XXVIII. Leum Sfomphatium eft.Fit duobus generibus & totidem modis ex olea & o uite. Olea adhuc alba exprefla deterius ex druppa.Ira enim uocatur prius quam cibo matura liniam tum colorem mutans .Differentia quod hoc uiri/ de efbillud candidum.E uite fit pfytia aut aminea :cum lint acini ciceris magnitudi/ ne ante canis ortum .In prima lanugine demetitur uua:eiulque melligo. Reliquum corpus fole quoquitur, Nodhirni rores cauentur.In fidhli conditat melligo colli# gitur tfub inde cyprio aere feruatur Optima quae ruffa :acriorqj & aridor. Preciu om phatio in libras fex.Fit & alio modo cu in mortariis uua in matura teritur.Siccataq; in fole poflea digeritur in paflillos. De iryo:& oenanthe :& de elate arbore :& cinnamo comaco. Ca. XXIX. Odem & iryon pertinet uua populi albae.Optima circa gnidum aut canam c in fitientibus aut (iccis afperifque. Secunda in lycia cedro .Eodem &oenan the pertinet. Eft autem uitis labrufeae uua/Colhgirur cum floie cum opti/ tne olet. Siccatur in umbra fub lirato Iinteo:arque in cados conditur. Praecipua ex parapotamia:fecunda ab antiochiatacq? laodicea fyrie:tertia ex montibus medicis ♦ Hxc uulior.medicinae.Quidam omnibus his preferunt eamtquae.in cypro infula na fcitur.Nam quae in africa iit ad medicos tantum pertinet uocaturque mafaris Om/ nis autem ex alba labrufea praeftantior quam e nigra eft. Eli praeterea arber ad eade unguenra pertinens .quam alii elaten uocant:quod nos albietem :alii palmarmalii fpathen .Laudatur hammoniaca maxime:mox egyptia .Dein fyriaca dunraxat in lo/ cis fidentibus odorata:pingui lachryma :quaein unguenta additur ad domandum oleum .In fyria gignitur 6i cinnamumtquod comacon appellant .Hic eft fuccus nu ci expreflus .multum a furculo ueri cinnami differcns: uicina tamen gratia • Preciu in libras afTes quadraginta» CAII PLINII SECVNDINATVRALIS. ' HYSTORIAE LIBER.XIII, PROHEM1VM. Pe Peregrinis, Arboribus* ACTEN VS in odoribus habent precia filux s eranrqfp fe mna fingulariuuitqj luxuria ea oia mifcere:& e cunctis j> unum odorem facere.Ica reperta funt unguenta. De unguentis 6i quando primum funt cogni ta nobis di de compolitione. Ca. I Vi> primus inuenerit no eradit.Iliacis tpribus n. q erant nec thure fupplicabat .Cardri tantu 8t citri fuoijd fruticu i factis fumo couolutu nidore ueri/ us cj odore nouerattiam rofx fucco repto. Noiatur cum id quoqj i olei ee debet gentis unguentu.Sed & bathilli madet:eo & accerfl ra comendatoe igluuise natu uirus extingut.Primu quod equide inuenia.Caftris Da ni regis expugnatis i reliquo eius apparatu Alexa'der coepit feriniu . Po> idea uoluptas eius a noftris quoqj iter laudatiffima atq; et honeftiiTima uitae bona ad mifla e.Honofq? iis & ad defundes ptinere coepic.Qua pp plura de eo dicemus q qua: et ii nouerut.Fruticu ad prxfens noibus tantu idicabunt .Natura uero fuis red/ det locis: Vnguetis cognoia dedere aliis pxtnxtxliis fuccitaliis arbores:aIiis caufae .Pri muq? id fcire couenit mutata audoritate ad peius trafi Te gloria. LaudatilTimu fuit an riqtus i delo ifulatpdlea mendefiu.Nec mixtura taru & copofitoe hoc accidittfed iide fucci uane alibi ad quaelibet praeualuere:autdegenerauere.Iriu corinthi diu maxime placuit: poftea cyzici:fimili mo rhodinu phafeli.Qua gloria abdulere neapolis:capqat prenefte.Crocinu i folis cilicix diu maxfe laudatu:mox rhcdi.Oenanthinu i cypro:de inde i xgypto ppoficw poftex adramiteo. Amaracinu i co.f oilea eode loco piatu c me/ Imu.Cyprmu in cypro.Deinde i tegypro ubi medeliu & metopiu gratius fadum eft. IVlox hocabftulic phoenice:Et Cyprini laude agypto reliqt.Panatheniacu fuu athenas pfeueranter optinuere.Fuerat & pardaliu i thario:cuius et cdpofitio & mixtura oblite rata e.NarcilTinu quoqj ex flore narciflo defiic coponi.Ratio faciedi duplex:fuccus 6C corpus.Ule olei generibus fere coftatrhoc odoije.Haec ftagmara uocattilla hedyfmata. Tcrtius iter hxc e colos a multis negkdus.Huius ca addunt ciabari & anchufa: Sal afpfus olei natura coercet Q_uibus anchufa adiecta e lal h addit .Refina aut gummi adiiciunt ad cotinenduodorei corpore.Celerrime is euanelcit atq> defluitrfi n fit ha:c addita.Vnguentope expeditiflimu fuinprimuq; ut uerifimile e e bi io & balanino olcot de qbns fupradiximus.Increuit deinde medefi.Balanino refina mixta: magifqj etianii metopio.Oleu hoc e amygdalis amaris expreflu i aegipto.Cui addideie cmphatiu:car/ damomu:iuncu: calamu:mel:uinu:myrrha:feme ballam i. gal ba n ii: refin a therebmthi/ na.Ec e uilifflmis quide hodie e:ob id creditu & id i uetuftiflimis ee: quod coifat oleo myrteo:calamo:cuprefTo:cypro:letifco:malograi.ati cortice.Sed diuulgara maxie un/ guenta credideri rola:q plurima ubiqj gignit .Itaqj fimpliciflima rhodini mixtura diu fuit:additisomphaciotfiorerofae:crocino:ciabari:calamo:melle:iuco:falis flore autan chufamio.Similisro&in crocino addicis ciabaii:anchufa mino,Similis fanfudo admixtis omphacio: calamo. Oprimu hoc i cypro & mytilenis:ubi plurima fanfucus. JVlifcent & uiliora genera olei myrto lauro:qbus addit fanfucinu:i!iu:foeno: graneum myrrha:cafi'a:nardu:iuncus:cinnamomu.E malis quoq* cotoneis &. (Iruteis fit oleum (ut diximus)ine!inu:qucd i unguera trafirsadmixtis omphacio: cyprino:famio:baIfa mo:iunco:cafia:ambrotano,Sufinu tenuiflimuomniu e.Coffat ex lihis:balano: cala/ mo:mel!o:cmamomo:croco:myrrha.Er ide cyprinuex cipro:& omphacic:& cardamo mo:calamo:alpalaiho:ambrotano. Aliq & in cyprinu addunt myrrha & panacem.Hoc optimu lidone:mox a:gypto:fi no addat fefaminu oleu.Durar & quadrienio. Excirat cinamomo.Telinu fit ex oleo recenti:cypro:calamo:melli!oto:focnogrxco:melle-mcllo oraro:amaraco.Hoc erat celeberrimu Menandri poetae comici jcrate.Poflea multo fur ee/itpp gtorii appellatu mfgatiu ex oteobalaninotbalfamaicalaoiiuneoixylobalfamo cafii re fi na .Huius fppr iecas ac uetilet in coquedo donec definat olere.Rurfus refrige ritu odore fu j capirSigali quoq? faeci nobilia ungueta fadac.In primis molobathpe potea iris illyrica:6d cyzicena amaracus.Haerbarii i utraq? pauca iis St alia aliis mifcet. Qui plurima alter utri mei/alis flore tomphatiu agni folia: panace. Externa omniat& cinamomo pcia.Addiicit cinamomo balaniu oletf. xylobaliamu: calamus t iucusrtbalfami femina:myrrha:mel odoratu * Vnguetoije hoc crafTifTimu. Precia ei a denariis* xxxv.ad.cccv.Nardinu fiue foliatu cotat amphatio:balamno.iuco:coto|nar do:amomo:myrrha balfamo .In hoc genere coueniet meminifle nardu idicu imitetur fpecies noue a nobis elle dictas: tata materia adulterandi e.Oia aut acu tiora fiuc coto amomo quae maxime nares feriut.Crafliora myrrha fuauioraq?. Medi eia z it ulteriora croco* Acerrima p ie amomo.Hoc St captis dolores facit.Quida fatis habet afpgere quas fut preciofifimatcasteris deco ris tipedio parceres :fed no eade et uismifi una decotis.Mirrha St p ie uguetu facit fine oleo •• tacte ducaxat ralioqn nimi' am amaritudine affert .Cyprino uiride fit:fufinounguinofu miedefio nigrihrhodino cadidu:myrrha pallidu .Haec fut anriquae merionis gencra:& potea furta; Nuc dicet cumulus ille deliriaBi St fuma auctoritas rei. Quod unguetu regale uocef :8t quae diapafmata.& qualiter feruef * Ca. II* Rgo regale unguetu apellatu quod parthope regibus ita teperat .Cotat myro c balano:cotoamomo :cinamomo: conacotcardamomo tnardi fpica;maro: myrrha:cafia:ftyrace:fadano:opohalfamo:calamo:iucoqj fyrio toenathe:ma fc>bathro:fericato :cypro:afpalathro::panace:croco cyprio:amaraco: collaro melle.ui# no.Nihilqj eius rei ca i icatiz metrice oim.In europa uero tota preter irin illyrica St nar du gallicu gignitur .Na uinu St rofa St myrti folia oleuqj comunia fere ofum terraru intelligutur.Siccis odorib9 cotic quaediapafinara uocacur.Na feces ungueti magma ta appellat.Interoes pote ifTiinus odor quifqs nouiflime addit * Vnguera oprime ferua tur i alabaflns .Odores i oleo .Quod diuturnitati eop tato utilius c :qto pfguius: uc ex a nygdalis.Et ipfa ugueta uecutate meliora .Sol inimicus iis.Qua ob re. ubra co/ quutur plubeis uafis.Expimetu eopt iuerfa manu capit me carnofae ptiscalore uiriet Quata i uguetis luxuria :St quadoprimu romanis i ufu. Ca. III, Aec e materia luxus e euefis maxime fupuacui. Margaritae em .gemasq» ad h haerede tame trareut tV e fles ,plogat tempus. V nguera illico expirat t ac fuis moriutur horis .Suma comedatio eope :ut trafeure foemine odor micet etiam aliud agente.Excedutqj quadragenos denarios librae.Tacu emit uoluptas a!iera.Eteni odore q gerit ipfe n fetit.Sed & haec aliqua differetia fignada fut.In .M.Ciceroms mo numeris iuenit ugueta gratiora efte quae terra :q quae crocu lapiat quadoq; etia cor ruptiflimo f genere.Magis rame iuuat queda ipfius uitii feueritas.Sed quofda craflitu do maxime delectat :id ipfu approbares .Liniq? ia no foIu.*fed dt perfudi unguetis gau der: Vidimus etueftigia pedu moftrafle Neroni principi fere bat sQuasfo ut qualiter feriret iuuari ab ea parte corporis.Nec non alique exprfua tis audiuimus iuffifTe fpargi parieces balnearum unguento: Atqj Caium principem folitu lauari. Ac ne principale uideatur hoc bonu:& potea quendam ex feruis Nero nis maxime tamen mirum et hac gratia penetraffe4& in catra .Aquilas certe ac figna puluerulenta cutodiis horrida inunguntur fetis diebus .Vtinamq? dicere pof femus quis primus itituiflet ita .Nimirum hac mercedeorbe terrarum corruptxde uicere aquilse.Ita patrotinia quas quserimus uitiis:ut per hoc ius fummatur fub cat fide id primu ad romanos penetrauerit :no facile dixeri.Certu et. An tiocho rege affiaq? deuictis urbis anno quingentetimo fexagefimoquinto.P.Licini um CrafTum lulium cenfores edixifeme quis uenderec unguenta exotica» fic cnfm appelfauere.Athercufe fam quida etiam in potu adduntifantiq? amaritudo efbut odore pdigio fruantur ex utraq? parte corpons.L.PIotiu.L.Plotii bis cofulis ce foris ue fratre qjfcriptum a triumuiris in falernitana latebra unguenti odore proditu conftat.Quo dedecore tota abfoluta proferiprio .Qqis enim no merito iudicet periffe tales?Ceterum terrarum omnium xgyptus accomodatiflima unguentis. Ab ea cam/ pania eft proxima copia rofac.. De palmis:& natura earum:& generibus. Ca. IIII. i TVdex indita e uel magis palmis:quaru natura nunc dicetur.Sunt quide in I europa uulgoq? italiaded it eriles.Ferunt i maritimis hilpanias frudutuerum imitem:dulce in africatfed flati euanefeente * Contra in oriente ex iis uina* Gentiuq? aliquis panis.Plurimis uero et quadrupedu ob rem iure dicent externx.NulIa e in italia fponte genitatnec in alia parte in calida. Frugife ra uero nufq nifi i feruida.Gignit leui fabulofoq? terra: maiore i pte & nitrola. Gaudet SC riguis:totoq; ano bibere cu amettanno ficienti. A fimo quida et laedi putant.Et aflfi/ ryoyz pars aliqua fi no riuis mifceat .Genera eayt plurima.Et prima frutice no excede/ tia.Sterile hanc. Aliubi & ipfa fertile:breueq? ramis obire umbra foliops. Tedorii uice haec parietibusplerifq; in locis pilat contraafpergines.Sunt epeeribus iiluae arbore ex ipfa foliope aculeo fruticante circa totas pedi nati: quas filueflres itelligi neceffe e:icer/ ta tn libidine et mitioribus femifeent. Reliquae teretes atq? ceres d en fis gradarifque corricu pollicibusmtorbibus faciles fcad fcandendu orientis populis pbent.Vtile fibi arborifq? induuiis circulumirapnicitate tu homine fubeunte.Coma ois in cacumine & pomu efbno inter folia ut i caeterisjfed iiios iter ramos palmitibus racemolu. Vtraqj natura uitae atq? pomi.Folia cultrato mucrone lateribus in fefe bifidatis bellas primu demonflrauere gemas.Nunc ad fines utiliuq? nexus & capitu leuia umbracula fudun tur. Arboribus imo potius olbus quae terra gigninhserbilq? er utruq? fexum eediligen tiffimi naturae tradunr.Quod in plenti fit fatis dixiiTe hoc i loco. Nullis tn arboribus manifellius.Mas i palmite floret.Focmina circa flore germinat tatu fpinas mo . Vtri% aut prima rnfeit pomi carotpoflea lignu intus:hoc e femen eius. Argumentu q» pua£ fine hoc repiuntur in eode palmite.Efl aut oblongu no ut oliuis orbiculatu.f raeterea caefu a dorfo puluinato:& i aluo media filfura plerifq? umbiculatthunde primu fpar/ git radix.Sericur autfpnum& bina iuxta copofita femnia:fupq? totiderquonia ifirrra fingulis planta coalefcunc.Multis candidilq? lignu hoc a carnibus di> fcendit tunicisaliis corpori adhacrentibusdaxeq? diilansuantu a cacuminibus filo ad haerens.Caro maturefeit tn i locis ut cyprotquaq ad maturitate non pueniattgrato fapore dulcis e:& foliu ibi larius:ff udufq? reliquis rotundior. Nec ut deuoret corpustueru ut expuat fucco mo expreflb.Et! arabia laguidx dulces tradun tur efie palinx.Q_.uaq iuba apud fcenitas arabas prasfert oibus faporibus:quam uo/ eant dabuIan.Cxtero no fine maribus gignere foeminas fponte edito nemore confir/ mant.Circaq; fingulos plures nature in eu ,pms blandioribus comis-IIIu eredis hifpi du afflatu uifuq? ipfo & pu luere et reliquas maritare.Huius arbore excifa uiduas pofl flerilefcere foeminas. Adeo eft ueneris intelledus uri coitus etia excogitatus fit ab ho/ mine:ex maribus flore ac Ianugineunterim u ero tantum puluere infperfo focminis- Se runtur aut palmas & trunco cubitoru longitudinea cerebro iplb arboris uiridi fiflliris diuifoacq? defcflo.Etabradice auulfseuitalis efMatus:&ramoijd tenerrimis. In aflfyria ipfa quoq? arbor ftrata in folo humido tota radicatur:fed in frutices nd i ar/ borem.Ergo plantaria iflituunnannieulafq? tranfferunt iteru binas.Gaudent enl mutatone fedis-.uerna alibi.in a (Tyria aut circa canis ortu.Nec ferro attingunt ibi no/ uellas:fed religant com astuti altitudine exeant.Robuflas deputant: craflitudinis gra tia femipedales ramoix relinquentes truncos.Qjri decifiahbi necat matre. Diximus ialfum ab iis fofiim difigf.Ergo ubi non c rate tfatem afpergunt :no radicibusded Ion gius paulo *Qu sda in fyria & xgyptio in binos diuiduc fe truncos:in creta & ternos quxdam*& in quos .FeriSt darim in trimatu .In cypro uero Tyria xgypto quadrimx alixralixq; qnqueties :alix altitudine hominis nullo intus poni ligno qua diu iunc nouellxtob id fpadomi accepto nomine.Genera earum multa .Sterilibus ad materias operaqj lautiora utit aflyria:# tota pfis .Suc8C cxdax palmatum quoqj filuxtgermi nates rurfus ab radice fuccifx.Dulcis medulla i cacumine quod cerebru appellat cxeptaqj uiuunttquod no alix. Vocantur autem chamerepes:foUo latiore ac moMfad uidlia uriliflimo tCopiofx I creta .Sed magis in ficilia.E palmis pruna: uiuaces :ignif que lentus.Frutiferaru alius breuius lignum in pomo: aliis Iogius .His mollius. illis durius .Quibufdam odeum Iimatuq? dente cotra fafcinates religione politu..Aliud pluribus ueftitupaucioribusue tunicis.Aliud cradioribus tenuioribus ue.Ita fiunt unde quinquaginta generarfi qs omniu pfequi uelit noia etia barbara:uinoruq?.ex iis differentias.Cfariflimx omnium quas regias apellauere ab honoribustquonia regibus tatu pfidis feruaretur babyloe nata: uno i horto bagoo.Ira enf uocat fpadones qapud eos etiam regnauere.Hortus ille nunqua ni i' dominatis in aula fuit. At in meridiano orbe praecipua obtinet nobilitate fyagri .Proximamq? margarides. Ese breues cadidx. rotudx: acinis qua balanis fimiliores.' Juare 6i nome a margaritis accepere.Vna ar bor in choraeffe traditur una &fyagrorum. Mirum q; de ea accepimus cu phoenice aue qux putatur ex huius palmae argu meto nomen.accepiTTeuteije moritac ren alci cx erat referram.lpTum pomu:grande: durum . horridu:& a exteris generibus di (fas tfapore ferino :que;n fermein apris nouimus: euidetidimecjj caufi ed nominis .Quartaauidoritas fcandalidum a frnilitudine appellatarum :lam in xthiopixfine quinq? earum nec plurimas arbores traduntmon raritatemagis qua fuauitate mirabiles .Ab iis caryotx maxime celebrantur 6i cibo quidem :fed & fucco tiberrimx.Et quibus prxeipua uina orieti iniqua capiti: unde pomo nome. Sed u c copia ibi atq* fertilitas:ita nobilitas in iudxatnec i tota :fed hierecure maxie. Quaqua laudacxfit rachelaidx & in phafelidxtatqj libyadx gentis eiufdem cuualibus .Dos his prxeipua Succo pigui laede cibus tquodacg uini fapore i inelleprxdulci ♦ Sicciores in hoc genere Nicolai :fed aplitudmis prxcipux quaterni logitudine afficiunt Minus fpatiofxifedfapore forores :8t ob hoc adelphides di «idiffe: candidam xtermcamsqusc racemo adhxferit. Alexandri miliW palmis xxirfdi) bus ftrangulati fune Jn gedrofis id fa casia ano tertio refurgit. Circa thebas hasctubi Si quercus Si perfica oliaa.ccc.a niloftadiis :iiluefhitradlu& (uis fontibus riguo. De pruno Si arboribus circa mephin. Ca. X. Bi prunas as gypcia no diffimilis fpinas -mature i fcens bruma.*nec folia dimittes.Lignu i pomo gradetfed corpus ipfu natur t copiaqj melTiu lilir incolis.Purgatu eni tuJut ‘feruatqj eius offas .Silueftris fuit 8i circa mephin regio ta uaflis arbor ibas :ut cerni neqrcc uel circuplecli : unius peculiari miraculo :nec pomupropter u'u eueru .Facies eni fpinas folia habet ceu pennastquas radiis ab homine ramis caduc protinus :ac pollea renafcurur. De gumi generibus Si papyro. Ca* XI* Vmmioptimuefe ex asgyptia fpina couenit tuermiculatum .‘colore glauco g corticetdetibus ad heres* Prasciu eius in libras xiiu Deterii s ex amy gdalis amaris &cerafo.Peflfimu exprunis.FIuit&ex uiribus unfantium ulce ribus aptiffimu ,Et aliquando in olea dentium dolori. VImo etia in coi ico mete cilicix Ac iunipero ad nihil ucile.Ex ulmi uero gumi Si culices ibi nafcurur. Fit & ex (areo/ coi latita uocat arbor: gumi utilifSnii piftoribusacmedicistfirmlepollini thuris :8i ideo cadidu q ruffu melius. Prasciu eius quod fupra .Nodu palufhia attingimust nec frutices amniu.Prius came qua digrediamur ab aegypto Si papyri natura dicet .Cum chartas ufu maxime humanitatis uitas coft et Si memoria .Et hac Alexadri magni ui dloria reperta audior e.M.Varro.Codjta i aegypto a exedria. .Antea no fuifle chartaiu orum * Palm foliisprinio fcriptitatum.Deindequarumda a>boijelibris t Pofleapiv blica monumeta plubeis.uoluminibus.Mox Si priuata linteis colici coepta taut ceris Pugillarium enim ufum fuiffe ante troiana tempora inuenimusapud Homerum .11 lo uero plodente ne terra quide ipfa tora fuilTetquae nunc egyptus inrelligiruncum I febenniilico falte eius nominis charta nafcatur .Poffea adaggeratam nilo. Siquidem a pharo infula quas nunc alexandrias ponte iungirur nodlis diei q; velifico n uigii cur fu terram fuiffe prodidic.Mox as nularione circa bibliothecas regum Ptolemaei & Ei # menis fupprimente chartas Ptolomaso idem Varro membranas pergami tradidit rep« r tas .Pollea protnifeuas patuit ufus rei qua conflat immortalitas homriium papyrum* ergo nafeitur in paluflribus asgyptitaucquiefcentibus nili aquis :ubieuagatx fla# gnant duo cubita non excedente altitudine gurgitum .Brachiali radicis obliqux craf ficu dias: triangulis lateribus decem non amp lius cubicorum bngitudincun gracili) tarem faftigiafum thyrfi modo cacumen fncfudens.Sermne nulfo aut ufu fiasatioq floris ad deos coronandos.Radicibus incolas pro ligno utuntunnec ignis rantu gra/ tutfed ad alia quoqj utenfilia uafbrum.Ex ipfo quidem papyro nauigia texunt ♦ Et e libro ueIattegete%:necnon # ueftem:atq? ftragula:ac funes:Mandunt quoqj crudu decocftumqr-fuccum tantum deuorantes.Nafcitur & in lyria circa quem odoratus ille calamus lacum.Neqj ad alios ufus illistq i funibus.Rex Antigonus in naualibus ufus eft rebusmodu fparto comunicato.Nup # in euphrate nafces circa babylone intelleftu eft eunde ufu habere que chartas.Et tamen adhuc malunt pa thi ueftibus litteras I texere. Prasparanf ex eo chartas diuifx acu in ptenues fed q latifTImas filluras* De generibus chartarum:# quomodo charta fiat:# de char tarum probatione :# uinis # glutino earum Ca. XII* Rincipatusmedio atq? inde fciftureordine.Hieratica appellabatur antiqrus p religiofis tantum uoluminibus dicara:quas ab adulatione Augufti non e ac cepit, Sicutfecunda Liuiac a coniuge eius.Ita defcendit hieratica in tertiu no tnen.Proximum amphiteatricas datum fuerat:a confrduras loco.Excepit hac romas Famiufagaxofficina:tenuatamc£ curiofa interpollationeprincipallem fecit e plebeat & nomen ei dedit.Qjiae non efifet ita recurata:in luo manfit amphiteathrica.I eft hac fairica ab oppido: ubi maxima fertilitas ex uilioribus ramentis Propiorqj etianu cortici Teneotica a uicino Ioco:pondere iam hasc non bonitate uenalis.Nam emporeticam in utilis fcribendotin uolucris cartharum fegeftriumq? in mercibus ufum praebet: # io a mercatoribus cognominata.poft hanc papyrum eft: extremumqj eius fcirpo fimileac ne ad funes quidem nifi in humore utile.Texunturqj omnes tabulas madentes nili aq Turbidus liquor uim glutini praebetjcum primofupina tabula.Sceda adlinitur lon gitudine papyri quas potuit efle fegminibus uti inqj amputatis.Trar.fuerfa poftea cra* tes peragitur.Premuntur deinde prelis:# ficcantur foloarq; inter fe blagulas iungun tur. A proximarum femper bonitatediminutionead deterrimas.Nuncj plures fcapo q uicenas.Magna in latitudine earum d?fferentia.xiii.dipytorum optimis.Duo detrahu tur hieratice.Faniana denos habet. Et uno minus amphitheatrica. pauciores faiticat nec malleo fufficit.Nam emporeticas breuitas fex digytcs non excedit, praeterea fpetfta tur in chartis tenuitas deftastcador: leuor.primatu murauit Claudius Casfar.Nimix qppe Auguftas teuitas toleradis non fuffi ciebat calamis.Ad hoc tramittens httreras li curas metum afferebat aduerfis‘.& alias indecoro uifu per tranflucida. Igitur & fecudo corio ftamina facta funt e primo fubtegmine. Auxit & laritudinem.pedalis erat n ei fu ra:# cubitalis macrocolis.Scd ratio deprehendit uitium unius fcedas reuulfione plures infeftante paginas.Cb hoc piata omnibus Claudia.Auguftas inepiftolis aucftoritas relicfta.Liuiana fuam tenuit:cui nihil e prima erat:fed omnia e fecunda.Scabricia leui gatur dente conchas:fed caducae litteras fiunt.Minusforbet. politur # charta magis ut fpIendeat.Rebellat faspe humor incuriofe datus:primoq; malleo deprehenditur:aut et odore cum fuerit indiligentior.Deprehendirur # lentigo oculis:fed mediis inferta glu tinamentis ceu tenia fungio papyri bibulo ibi uix littera fundente fe tantum ieft frau dis.Alius igitur iterum texendis labor.GIurinum uulgare e pollinis flore temperatur feruenre aqua minimo aceti afperfu.Nam fabrili a gummi commiffuras fragiles funt* Diligentior cura molli panis frumentarii colara aqua feruenre minimum hunc mo/ dum in tergent, A tq; etiam nili Icuitas fuperatur.C mne aurem glurinum nec uetufti us eflfe uno die debet:nec recentius:poftea malleo tenuatur:& itei u glutino percurrit iterumqj conftricfta extenditur malleo.lta funt longinqua monumeru ta TiberiiCaiiqj Gracchorum manus:quasapud pomponium Secundum uatem cu uemque claritfimum uidi annos fere poiicc, Iam uero CiceronisacDiui A ugufti yirgiliiq? faspenumero uidemus, De fibris. Ca. XIII. Ngetitia quidem exempla cdtra Varronis fentetia de chartis reperiutur* Nam i qj Camus Hemina uetufMIimus audror annaiiu quarto eorum libro prodi/ dit Cn.Terentiu Scriba agru fuum in ianiculo repaftinate offendifle arca: in qua.Numa qui romae regnauit fitus fuiffet: .In eade libros eius repertos.P.Cornelio.L filio Cethego .M.Bebio .Q_.filio .Paphilo conf. Ad quos a regno Numas colliguntur anni.d.xxxv.# hos fuifle e charta .Maiorectianu miraculo: q> tot infoffi durauerunt anis .Q_ua propter in re tanta ipfius Heminae uerba ponam.Mirabantur alii quo illi libri durare potuiflent.Me ita rationem reddebat.Lapidem fuiiTe quadratu circiter in media arca uin&um candelis quamqua uerfum.In eo lapide ffuper libros impolitum fuide:propterea arbitrarier coputruiffe .Et libros caedratos propterea arbitra rfer eum tineas non tetigilTe .Nulla in iis libris fcripta erant:nifi philofophiae pythago ricas.Eofq? combuftos praetore .quia phinaefcripta eflent .Hoc idem tra/ dit .C.Pilo cenforius primo commentariorum libro .Sed libros feptem iuris pontificii: totidem Pythagoricos fuilTe.Tuditanus uero tertiodecimo Numae decretorum libro. xii.Fuiffe ipfae Varro humanans atiquitatu vi. Antias fecuudos libros fuifle .Ex iis duo deci pontificales latinos stotidem gracos praecepta phine continentes.Idem tertios po nit :quo comburi eos placuerit .Inter omnes uero conuenic Sibilla ad Tarquinum Su perbum tnVlibros attuliflfe .Ex quibus igni duo cremati ab ipfa.Tertio cum capitolio lyllanis temporibus .Prazterea Mutianus ter coful prodidit nuper fe legiflfe cum praefi der et lytiae.Sarpedonis a troia fcriptam in quodam templo epiftolae chartam.Quo eo magis miror :fi etiamnum Homero prodente azgyptus non erat. At cur fi iam hic erat ufus :in plumbeis linteilq? ueluminibus feripritatu 'coftct? Cur # Homerus in ipfa illa lycia Bellerophonti codicillos datos non epiftolas prodidit. Sterilitatem fentit hoc quoq? faeduq? ia T ibeno principe inopia charti: ut e fenatu darent arbitri difpenfandi alias in tumultu uita erat. De arboribus aethiopiae. Ca. XIIII. Ethiopia aegypto totermina infignes arbores non fere habet :preter liniferas: a quarum natura i deferiptioneidoije atq? arabiae di uctibus.Ceu Vcotradrer.Sed ide prexuernt noxio lftrum e to:tantuq?ipudemiaeeti3jv.cnjrai™eepfuadeant,Thapftas*iaffica uehementifti/ ma.Q* c excauant radicettquo fuccus cofiu atjarefacdumq? tollunta lii foliu.K&iicem rondunt in pila:& fuccu in fole coaddu diui dunt in paftillos.Nero Cadar claritatem eidedit:initio imperii:no eadem die germinat quod inietdu ed.Iniicitur autipfo canis ortu & celerrime arbore occupariCodiunt eo uina:& io feritur.Spina illa nafeitur & athei nis in longis muris.Frutex eft 6C cytifusab Antinomacho athenienfimiris laudibus p dicatus pabulo omnium. Aridus uero et fuum.Spondetqj iugero eius anuos ppluris uel mediocri folo redditus.Vtilitas hserbofatergo & eo laetior fatietas q> p g modico pi/ guefcunt & quadrupediatira ut iumenta hordeumifpernanr.No ex alio pabulo lecftis maior copia aut melior.Super oia pecore medecina a morbis oi ufu pftante. Q_ui & nutricibus f defectu Iaiftis aridu atq/i aqua deccftu potui cu uinb dariiabett8t firmi ores celfiores ifares fore* Viride etiam gallinis :aut fi aruerit madefactu. Apes quoqj nuqua de flore cytifi pabulu cotingetes ,pmunt Demoftritus & Ariftomachus.Nec aliud minoris ipedii e* Seritur cu hordeo:aut uere femine ut porrumtuel caule au tu no ace bruma .Si femine madidu Et fi definc hymbres.fatum fpargitnr.Platx cubita 1 es perferunt fcrobe dedali .Seritur poli aequinoctia tenero fru tice.Perficit triennio Demetitur uerno equinocftio cu florere de(inir:uel pueri ud anus uiliffima opera.Ca nus afpeftu breuiterqj fi quis exprimere uelit fimilitudinem angufhoris. trifolii fru/ tex .Datur animalibus poft biduum feper.Hyeme uero quod maruit:madidu .Sariat equos denae librx:& portione minora inter ordines hoc animalium capeftriu fertile eft .Inuentus hic frutex in cycifo infula inde tranflatus eft in omnes cycladas trnox \ urbes graecas magno cafei prouentu.Proprenquod maxfe miror rape efle in italia .Non xftiuum no frigorum non grandinu aut niuis fiuriam expauefeie Adiicit Higinus nehoftium quidem propter nullam gra iam ligni. De fruticibus 8t arboribus noftri rubri:& idict Ca. XXV Afcuntur St in mari frutices arborefq? minores in noftro.Rubru enim St ro n tusorieatis oceanus refertus eft (i luis .Non habet lingua a ia nomen :quod graeci uocant phycos tquoniam alga hxrbape magis uocabulum itelligitur* Hic aute eft frutex .Folia lata colore uiridi gignit tquod quida grafon uocat talii zo ftera .Alterum genus eiufde capillaceo folio fimilefoeniculou faxis nafeit .Superius madit haud procul littore.Verno uerumq;:&foerit autuno.Circa cretam infula naro in petris purpuras quoque inficiunt: Laudariflimo a parte aquilonis jaut fpongiis Tertium eft gramini f>milfiradice caule tqualirer calami. AIiud:ge* nus fruticum bryon uocatur folio lactuca rugofiore taniu.Iam hoc nafcens .In alto uero abies St quercus cubitali altirudine:R.amis eorum adhacreiit conchae ♦ Quercu ctiitti tingi lanas tradunt .Glandem etia quafdam ferre in alro :naufragiis hxc de prehenfa urinantibufq? .Er olix traduntur prxgrandes circa fycionem.Vilis eni pafr fiin nafeit,Sed phycos frne foliis:rubro corrice .Fit & palma frutici! generis extra Her culis colunas porri frode.Nafci::ur:frutex*& alius lauro thymo fim ilis: qui ambo eie liq; Igenia.Iam i capano agro populis nubut hiarifafq; coplexaetafq? p ramos ea$t pca cibns brachiis geniculato curfu Tcadentes.cacumina aequat u tatu fublimes ut ufde miator autoratus rogum ac tumulu excipiat .Nullo fine crefcut tdiuidiqj aut potius auelli nequeut* Villaf& domos ambiri palmitibus ac fequatibus loris memo ria quoq? dignuJnter prima.Valeriamus quoq; .Cornelius exiilimauir.Vna uitis ro-* me in Liuix porticibus fnb diuales deabulationes umbrofis opiculis opacat .Eademqj duodenis mafti aphoris faecuda, Vlmos quide exuperat. Miratuqj altitudinem cape aricix ferut legatu regis Pyrrhi.Qui eu facere lufifTe i aufteriore gulfu uini tmeri to matre eius pedere f ta alta cruce.Rontorinus uocat Si alio noie populus arbor ita lix padu trafgreflis :cuius tabulata i orbe patula replet:puroq? ,pdud:o dracone in pal tua eius fde fubrecfos ramopi digytos flagella dipgut. Eade modici hominis altitudine adminiculatae fudibq horret:uineaqj faciut tSi aliae fprobo reptatu papinopiq? fupflui tate peritia hoiaplo difcurfu atria:media copletes.Tot difleretias uel fola tatu Italia reci pit.Stat prouitiaiy p fe uitis finejillo pedametorartus fucs i fe colliges.& bre/ uitate crafTitud ne palcens. Vetat hoc aliubi accit ut in africa Si i narbonefis prouf tix partibus.Excrefcereq; ultra fuos podices phibitx tfeperqj paftinatis ftrmles herbarum modo uagatur p arua :ac fuccu terrx paitim uuis bibut:qux ob id magnitudine ifan tium puerorum i interiore africx parte exuperat uites.Vna no alibi gratior callo: ut nec poffic iueniffe nome duracini durus acinus ,Naq; genera magnitudinetcolore fa ponbus acini fnumera erianu multiplicatur uino.Hic purpureo lucet colore:illic fui get ro(k>:nitetqj uiridi.Cadidx eni nigrxq? uulgares .Tumet uero mamarum mo bu tnafti. Prxldgis dadfyli porrigutur acinis.Eft & illa naturx Iafciuia:ut prxgradibus adhxreatpgulis parui:mires:& fuauitate certantes tleprcrogashas uocat.Durat alias perhyeme pe fili cocameratx nodo.Alix i (ua tantu cotineuromina ollis fichlibus.& ifuper doliis iclufx ftipafe uinaceis circufudatibus tAliis gratiam qSi uinis fumus af fert.Fabrilifqj iis gloria prxcipua i fornacibus africx.Tiberii Caelaris audforitas fecit. Ante eu reticis prior mela erat :8i ullis ueronefw agro.Qui Si a patietia nome acinis dat pallis .Codunt Si muto uuxtipfxq? uino fuo febriatur .Alix deccdtx in mufto dulcefcut .aliae uero fobole noud i matre ipfx expecdat traflucidx uitrotafterrqj acinis tade :qua f doliis amplio* is ue duratrice illi firmitate aufleriras picis infufa pediculo* Ia fuenra uitis p fe*f uino picem habes refpiciefq> uienncfe agru .Nobilitas aruerno fe canoqi:& eluico generibus no prideilluihaca .Atq? hxc uirgilii uaris atfate incogni/ ra:a cuius obitu nonaginta aguntur ani .Quid qucdffertx cafhis fuma reiy Iperiuqj corinent ?Ceturionu i manu uitis :8i optimo praemio tardos ordines ad letas prducic aquilastatqj eram i delitffts poena ipfa honorat,Necno uinex opugnationum dedere rationem .Nam in medicaminibus adeo magnum optinent locum :ut per fefe uino ipfo remedia fint., Degeneribus uitium.. Ca. II. Enera uitiu unus exiftimauit.Democritustcucfa libi grx g ciae cognita rpfeflTjs :Cxteri fnumera atq* f finita efle uer u as apparebit ex uinis.Nec oh dicent :fed maxfe ifigmatquippe quae totidem fut pene quot agri .Qqa ob re celeberiimas uitiu aut qbus e aliqua p>prierate miracu Iu oftediffe facis erit.Pricipatus dat amineis ,ppter firmitate fenio quoq? pficiete utiq? uiniq? uniufcuiufq? iiita eius genera.Fx i)S germana miner acino melius defio recit:hymbrestepefl:ate%tolerat.N6itemaiorfediarbore quafiugo minus obnev Xia.Gemellape qbus hoc nomen uuae femper geminx dedere.afpimus faportfed uires pcipux.Ex iis minor auftrolxdif:ceteris ueris alit at i uefuuio mote furretinifq? coi libus.In reliquis italix ptibus n nifi arbori genus lanatx ne feres miremur auc idos;adeo lanugo ea ueftic.Prima maturefeit oci/Iime atq? pu trefcfc* Proxima dignitas uafentanfs mbentemateria.Qjia pp qfiida rubellas appella uerc uineas.Eae minus fertiles uinaceis # fece nimix.Cotra pruinas forriffimae ?(icci rare magis cj hymbre?aeftu q algore uexant ob re in frigidis humidifq* pricipa ru oprinent.Feralior quas minor acino:# folio fcifla minus. Apianis apes dedere co* gnome?peipue eaije auidae.Ex iis duo genera?lanugine # ipfe pubefcut.Diftant cj alte ra celerius miturefcit?qg # altera .pperante.Situs frigidos no refpuunt?# tn nullae ce lerius hymbre purrefcunr.Viaa prio dulcia aufteritate annis recipiunt?# rubra fiut* Nulla magis uite gaudec.Et haclenus potiflima nobilitas dat peculiaribus atqj uern* culis italiae.Caeteraeaduenere chio thafo ue.GraecuIa no inferior amineis bonitate pte nera acino?# uua ta pua?ut nili pinguiflGtno folo colore n pfit.Eugenia taurominita ni collis cu generofitatis cognofe miferealbano tatu agro?quonia trailata ftati mutat". Naqj e aliqbus tatu locoije amor? ut oem i iis gloria fua reliquat?nec u(q; crafeant totae. Q_uod # i retica allobrogicaqj qiii fupra picata appellauimus euenit?domi nobilibqac agnofcedis alibi.Foeciidae tn bonitatis uice copiaipftat.Eugenia feruetibus locis trheti ca repatistallobrogica frigidistgelu maturefees # colore nigra. Adhuc ex iis quas dixi musded et e nigris uina uetuflate \ albu colore trafeuc. Reliq ignobiles. Aliqn tn caeli aut foli opa n fallunt uetu(late?ficuti fecenia # cu ea flores biturica. Acino rarior nuq floris obnoxihquonia ahcedut?ueti% # hymbribus refiflut .Meliores tn algetibus.lo* cis q cilidisthumiiis q (Icietibus.Vix ulla magis ta denfo uuapeptu fpaties uariantis caeli?fed cotra tenore unu algoris aeflus ue coitis. mior e ex eo genere mollior. In negleflo folo morofa.Pigui putrefcittGracili 010 n pueic.Media teperie delicate q* ritrob hoc fabinis collibus fatniliaris.Vua eius idecora uifu?fapore iucudatnifi matura rapiat ?et n putrefees cadit.Cotra gradines ea tuet" foliose amplitudo atq? duri cia.lnfignes ia colere iter purpureas nigrafqj medio heluolae faepius uarianti: # ob id uarianae a qbufdi appellatae. Praefert i iis nigrior?urraq* alternis anis fertilis.Sed meiu or uio cupcior.Etpeiaeduognramagnitudieacinidifcernunt.Quibus materiesplu riatuuaq? ollis utiliTTima?folio apio fimilistBalifca dirachini celebrat.Hifpamae cocolo bin uoc.it? Grauior uua aeflus auflrofq? tolerat.Capiti inimica.Copia larga Hifpai duo gna eius faciuc.Vnu oblogoaciotalrero rotudo?nouiflTimas dulcior cocolobis?hoc melior.Sed # au'fera rralit i dulce uetuflate?# q dulcis fuit i aufteritate Tucqj albanu uinu aemulant .Tradut uificae uitiis utiliffimu ex iis potu. Albuelis fu» mis arboribos e fertilior?uifu!a imis.Qua ob re circa eafde fatae diuerfitate naturae lo» cupletat.Inerticula e nigrisappellauereiuftius fobria dicftuririuereraro peipue come dabile uio?fed uiribus moxiiSi qde temuletia fola no facit.Fertilitas comedat caete* ras?pricipeq3 heluenaca. Duo eius generi. Maior q qda loga?mior q arca appellat? no ta foecuda fed grariore haftu.Difcernit folio circia utraq? gracilis.Furcas fub dereiis neceTirimalioqn ubertate fua n tolerat.Maritio affatu gaudec.Rofciodo odo re. Nulla uiriu minus italia amat?rara?pua?putrefces i eatVinu quoqj qcf genuit aefla te no exuperas.Nec alia macro folo familiarior.Graednus q alioqn Corneliu. Celfum trafcripfic arbitrat n natura eius repugnare italix;fed cultura?auide palmites euocadu Ob id fertilitate fua abfumi?(i n ppfguis foli ubertas lacefcete fuftieat. Carbunculari negat ?magna dote?fi ueru etaliq i uite e caelo n ee ius. Aeflu fert fpionia?q qda fpinea uo:at.Autunifqj # nebulis una alit.Ob id rauenarf agro peculiaris? Venicul i iter optie dedorefeeees?# ollis aptiffima capani malut fircula tiocare?aIii ilicula.Tarracina nutnifiana nullas uires habete?fed tota pinde ac folii uileit.Surretinis tn efticaciiTim i teilis uenbio tenus?Ibi.n.murgecia e ficiha po# tinfimx?qua popeiana aliq uocac. Laudatio demu feracemtficuc horconia i campania tantum u ititatis cibarix?fed ubertate prxeipua.Tolerat # annos moerica contra otw nes idlus firmilllmatnigro acino uinis uecuflare nibefcentibus. Item deulciam generibus# Ca. III. T hactenus publica fuc genera:extera regionu focoruquetaut ex iis Iter fe in i fico mixta «Siquide thufis peculiaris.e tudernis seque etia eius nofs flore tia. Eff optima arerio talpana & etefiaca & cofeminia .Talpana nigra cadidu fa cic muflru.Etefaica fallax :quse quo plus tulit eo laudabilius fudit .Miruqj foecudi tate ceftat. Cofeminia nigra uino minimo durate. Vua'maxime poflxv .dies qua ulla alia.Minus fertilis:fed cibaria .Huius folia ficuti labrufce priufqua decidat faguineo colore mutitur.Euenlt hoc etia qbufda aliis peffimi generis argumcto, Irtiola umbrie meuanariq? & piceno agro peculiaris e. Amiternino pumula.Iifde bananica fallax e amat tame ea.Mutina uua popeii noie appellat :quis clufinis copiofiorem.Mutinarn & tpburtes appellauere:quauis eleagini nupes iuenerft a folitudine oliuae .Notidima haec ad hoc tepus reperta eft: Vinatiolam loli qdem noiauerunt tabini ac laure ti.Na gauranas fcio a falerno agro tranfl itas uocari falernas celerrime ubiqj degenera res.Mecnon taratinu genus aliqui fecere praedulci uua.Capnias & bucuniates & terru pia i thunnis collibus no ante demetuntur cj gelaueric .Pharia gaudent pifcse.Muti na prufiniae nigro acino intra quadrienni albefcete uino.Miy ubiqj cu iole circuagf uuamtquac ob id flrepitus uocat .Et i italia gallica placerettrans alpes uero picena.Di xit Virgilius thapfias & tnareotides & lageas coplurelcp externas quae no reperiutur i italiatfed funt etia nuc ifignes uua no uino ambrofiaca duracina fine ullis uaiis i uite feruabilis :tara e cotra frigora aeftus tepedatefq* firmitas.Nec orchampellos indiget ar boreaut palis ipfa fe fu fh'nes. Non iceda&ylides digytali gracilitate.Columbinae acino fiffimx.Et magis purpure cognomine bimimix:quando non racemos: fed uuas alias gerutdte crepidanea cui nome a mefura e.Irem fcirpula paflo acino .Et rhetica in ma ricinis alpibus appellata diflimilis laudatae illi .Naq; hsec breuis conferta acino: dege/ ner uino:fed cuteomniu tenuiflima .Nucleo que chiu uoeat ;unoac minimo .Aanu praegradem unum altent ue habes .Eli & nigra amineateui fyriace nomeiponur.Item hifpana ignobiliu pbatillima.In pgulis uero ferutur e cariae appellatae eduras acinis:al bemigraeqj.Etbumafli totiee coloribus .At nodii dicte aegia & rhodia & uncialis :ue# luti a podere acini .Item pueina omnium nigerrima.Et coronario narurae lufu ilepha nitis acinos foliis inter curtantibus .Et quae forenfes uocantur celeres prouentu mendi biles afpeolu portatu taciles .Contra damnantur etiam uifu cinerea &rhabubula 8i afinifca.Minus tamen caudam uulpium imirata alopecis. AIexandrina appelletur uiris circa palacraiam breuis:ramis cubiralibustacino: nigro Tabae magnitudine: nu cieo molli:Si minimo:obhquisracemis praedulcibus :folio paruo:&rotundo:line diui (uris. Septimo ab hinc anno in narbonenfis prouintie aruo oliua inuenta eft uitis uno die deflorefeens : ob id tuciffima jcarbomcam uocant: quam nunc tota prouin* «ia conferit. j ? Infignia culturae uinearum. Ca. IIII. Atonu ille primus triupho & cefura fup caerera Tignis magis tame erianu cla c ritate littera^pceptis oium repe expetedapt datis generi romano.Inter prima uero.agru coledi.IIIius uero xai cofeffide optimus ac fine aemulo agricola pauca arti git uitiu ghra: qua peda ex iis et ia noibus abolitis toto fepati tracTu reflatus fetetiam. Cuius excelletia idicada e ut i omni genere nofcamus quae fuerit celeberrima.Anno* d.urbis.c.rirca captas Carthagine ac corirhu cu fnpremu is die obiit:quantu poflea. ccxxx.annis uita p fecerit. Ergo d eu itibus uuifq? ira p didit. Qui locus uino optimus dicitur elTetSC oflentus folibus.Amineum minufculu & geminu eugeniu heluinu mi nufculum coferim .Qui locus craflGor aut nebulofior amineu maius aut murgetmu apicium lucanu ferito.Caeterx uites misellae maxime in queuis agrum conueniunt. In lora recte cdducur»Quas fufpendas duracinas amineas maioies:uel ad fabiu ferra ffum propafTosmec refte feruanf.Nfec funt urtuftiora de illa re latina: linguae pceptzt tam ,ppe ab origine rerum fumus. Aminnea proxime didtam Varro fcantiana uocat. in noftra aerate pauca exempla confumarae huius arris fuere.Verum eo mius omitte da;uc nofcantur er pra:mia:quae in omni re maxime fpeftatur.Sumam ergo adeptus eft gloriam Acilius Steneleus e plebe liberrina.lx.iugerum non amplius uineis excul tis in nomenrano agroiatq? seque.cccc.numis uenundaris.Magna fama & Vetuleno Egilao pinde libertino fuit i campaniae rure ueliterninotmaiorq? et fauore hominum quonia lpfum Africani colebat exiliu.Scd maxima eiufdem Srenelei opa Rhenniu Pa laemone alias gramatica arte celebrem in hifce.xx.annis mercatum.dc.numu in eode liomerano decimi lapidis ab urbediuerticulo.Eft aut ulqj quaq; nobilitas mercis p ofa fuburbanaubi th maxima;quoniam & negledta per indiligentia prardia phauriat. Ac ne in pelTimis quidem elegantioris foli haec aggrciTus excoleretnon uirtuteariimi:fed primo notata mira in illo fuit.Paftinatas enim deintegro uineas cur* Steneleum agricolam imitatus ad uix credibilemiraculum perduxit. intra otfauum annum.cccc.numum emptori addicla pendente uindemia. Cucurritq? no nemo ad fpeclandas in iis uineis flrues.Litteris eius altioribus contra id pigra f ciuirate fi bi patrocinante.Kouiffime Amneo Seneca principatu traditionis ac potetia :quac pc* flremo minima fuit fuper ipfu.Minime utiqj miraturi Amneu tanto praedii eius amo re captumt no puderet inuifo alias & oflento futuro tradere palma ea emptis quadru plicato uineis illis intra decimum fere curae annum:digna opera quae in cecubis leti* nifq? pficeret:quando & poftei faepenumero feprenos culeos lingula iugera :hoc e am phoras centenas quadragenas mulli dedere.Ac ne quis uidlam in hoc antiquitatem arbitraretur.Idem Cato denos culeos redireex iugeribus fcripfic. Efficacibus exemplis non maria plus temerata conferre mercatorhnon in rubium littus idicum ue merces petitasiq fedulum ruris larem.Vino antiquiffima claritas maroneo in thracia mariti* ma *arte genito:ut audior efl Homerus.Neque enim fabulcfa aut de origine uariepro dita confedlamur.Praeterq Arifleum primum omnium in eadem gente uel mifcuiflc uino fuauitate pra:cipua utriulq? naturae fponte prouenientis. Maroneum uicies tan tum addito aqua: mifcendum Homerus prodidit.Durat etiam uis in eadem terra ge* neri uigorq? cum Mutianus ter conful ex iis qui nuperrime pro* didere;fextarios fingulos odlogems aquas miTceri comperit prasfens in eo tracflu. Efic autem colore nigrum todoratu m:uetuflate'pinguefcere. Et pramno quod Hcmerus celebrauitietiam nunc honos durat.Nafcitur fmprnae religione iuxta delubrum ma* tris deum: In reliquis generi fuic alicui. Anno fuit omnium generum fo nitas.L.Opimo confule:cum.C.Gracchus Tri.ple .feditionibus agitatis interemptus ca caeli temperies fullit;quam ccdlura uocant folis operematali uibis.dc.xxxiiii. Du* ratq? adhuc uinea ducentis fere annis iam in Ipeciem redadla mellis afperi. Et enim haec natura uinis in uetuflate efltne potari per fe queant fine puintiae aqua: ufep itt amaritudinem carie indomita.Sed casteris uinis ccmendandis minima aliqua mixtu ra medicamenta fu nt:quo eius temporis asdimatiene infingulas amphoras ceteni nij mi flatuantur.Ex iis tamen ufura multiplicata femifTibustquae ciuilis ac modica eft In.C.Csdaris Germanici filii principatu annis centu fexaginta fingulas uncias uini conftirifte nobili exemplo docuimus referentes uitam Pomponii fecundi uatis: ccena* que quam principii illi dedit.Tantum pecuniarum detinent uini apotheca:. Nec alia res maius incrementum fentit. Ad uicefimum annum maius ue ab eo difpendi' umtnon perficiente precio. Rara quippe adhuc fueremec nifi in portatis Cingulis tertis milia nuwmum. Viennenfes foli picata fua quorum .genera plura diximus pluris permutalTe:fed inter fefe amore patrio creduntur.Idque uinum frigidius rdias exiflimatur in frigido potu* De narurauini. Ca. V. Ino natura e exhauflo accendi calore hifcera intus:Foris infufb refrigeradi u tsiec alienu fuerit comemorare hoc (loco quod Androcides lapientia cla rus ad Alexandri! magnum fcripficuteperantia eius cohibens .Vinu potatu* rus rex memento te bibere fanguinem terra:* Sicuti uenenu cfl omni cicuta :fic & ui num.Quibus preceptis (i illeobtemperauiflet :profecdo amicos in temuletia no inre remifTet.Prorius ut iure dici poflit :necg uiribus corporis utilius aliudjneq; aliud uo luptatibus pernitiolius (i modus abfit. V ina generofa. C a. VL Enera autc uini alia aliis gratiora e(Te quis dubitet:aut n ex ecdedacu aliud pilatius potu ee alterotaliud alteyt germanirate praecedere:fiue fella fiue for tuito euetu «Qua obre de prfcipatu fe qlq? iudicem ftatuat . Liuia Augulla IxxxiiJnos uitx punico rettulit acceptos no aquofaGignit i finu adriatici marismo ,pcula timauo fote.laxeo colletmaritimo afHatu paucas coquete aphoras .Nec aliud aptius4medicameris iudicat .Hoc efTe credideri qd graeci celebrares miris laudibus pi clanu appellaueruc ex adriatico finu.Diuus Augullus fetinu pretulit cudlis :& fere fecuti pricipes ppter cofefla expimeta no timere cruditatibus noxiis .Ab eo ialuia na fcit fuprafopi Apii.Antea cecubo erar* gener ofitas celeberrima i palufhibus populetis finu amidano quod ia itercidit & (curia colcni loci(£ angu flia.Magis tame folla.Ne ionisrq a haiano lacu odia ufq? nauigabile ichoauerat.Secuda nobilitas falerno agro erat.Ec ex eo maxime faufliano.cura culturaqj id collegerat .Exoleuit hoc quoq; ni mietate copiae potius qua bonitati fludetiu.Falernus ager a pote capano leua petenti bus urbana colonia fyllana nuper capuac cotributa (cipir.Faufiianusaut circiterquat tuor miliaria a uieo ,ppe cedias q uicus a finueCfa fex milibus abell .Nec ulli in uino maior aucToritas fblo.Vinoije flama acceditur .Tria eius genera. A renue* Quidam ita diUingut .Sumis collibus gauranu gignhmediis fauflianu urnis falernu* No omitrendu aut nulli ecpe qua celebretur iucudu fapore uuxJc(Te.Ad tertia palmam ciariae uenere. Albana urbi uicina pradulces :ac rara ( auflero.Ite furreniina in u i/ neis tatu nafcetiacoualefcecibus maxie pbaratppter tenuitate falubiicateq;. Tiberius Cafar dicebat cofeiiflfe medicos ut nobilitate furretino daretialicqn ee generefu ace; u C.Cafar q fucceffit illi nobile uappa.Certat mafliea aq ex mete gaurano puteclts ba iafq? pfpedatia.Na falerno cotermina flaranaad pricipatus uenere non dubie:pal% fecere Sua qbufcp terris tempora effe fecudu quod reije occafufq; iiTdh'.Iis pra poni folebat calena :& qua f uineis arbufhfcjj nafcutur fudana .Ex alia uicinia urt is ueliterninapriuernariaqj.Na quodfignia nafeit aufleritate nimia cotineda utile aluo (ter medicameta numerat.Quartu curriculu publicis epulis optinuere a Diuo tulio (is enim primus audloritate.iis rribuittut epiftolis eius apparet )mamertina cir* ca mefTana (ficilia genita.Ex iis potulana ab auclore dicla (loco proxima iralia lauda tur pracipue.Efl;& in eadem ficilia & tauromenitanis honos lagenis pro mamertino plerumqj fubditis .Ex reliquis aurem a fupero mari ptutia tarqj a neone nafcetia :& q a palma una forte enata .palmelia appellatur .In mediterraneo uero cefenatia mecena tiana.In ueronenfi item retica falernis rantu pofl habita a Virgilio. Mox optima ab in iimo finu maris adriana .Ab infero at latinenfia: grauicana tflonienfia .Etruriae pal mam luna habet .Lignriae genua.Inter pyreneum alpe% maflilia:gemino fapore:qui do & condiendis aliis pinguius gigninquos uocant fuccofum.Cerrecano inter gallias confidit aucdoritas.De reliquis in narbon enfi genitis a (Te u er are non: efl quoniam of. ficinam eius rei infecere tingentes fumo:utinamq? non & hei bis ac medicamentis no xiis etiam olos mercantur :quo faporem coloremqj adulterat. V & longin qora icaliae ab aufonio mari no carent gloria terenrina:& feruitiana :& ccieiiae genitat & tempfix ac balbiae lucanaqj antecedentibus thurfnis.Omniu uerb toyi maxie illa/ ftrata m effata pontiat& falute lagaria no pcul grumeto nafcena.Capania nup excita uic nouis noibus:audoritate:fiue cura fiue*cafu:ad quartu neapoli Iapide rrebellicis iuxta capua caulinis:# i fuo agro trebulanistalioqn femp iter plebeia & tnfollinis glo riara.Na pdpeianis fumu dece annosi incrementi! eft.nihil fenera cdferente. Dolore ct capitu in fexta hora diei fequentis infefta deprehendunt ♦ uibus exemplis ( nifi fallor )manifeftu eft patria terraq; referre no una.Et fupuacuu generi! cofedationem in numeru cu eade uiris aliud aliis locis lufirana copia nobilitari tur.Elegantia uero tarraconenfimatq; Iauronefia:& balearica ex infulis c onferuntur italiae primis .Nec ignoro multa ptermiTa plero(q5.exiftimaturos:qn fuu cui placende quocuqj eat : fabula eade repiat *Diui Augufti iudiciope ac palati peritiflimu e libertis cenfura uini i epulas eius faciente dixiffe hcfpiri de idigena uinoinouu qde fibi gufhj ee eu atq? no ex nobilibusifed Citarem no aliud potaturu.Nec negauei im & alia di/ gna elfe fama:Sed de quibus confenfus aeui iudicauerunt hec funt. Vinatranfmarina. Ca* Vita Vnc fimili mo trafmarina dicemus.In fuma gloria poft homerica illa de qui h bus fupradiximus fuere thafiu chio quod aruifiu uocardis addidit lefoium Era ad rati maximi medici audoriras circiter.ccccl.ano urbis romse. Nuc gnria an ota e ctazomeniotpoftq parcius mari cddiunt.Ldhu fpote naturas fue mare fapit.Nec tmohb p fe gra ia ut uiotied cuius dulci admixto duricia fu a uitate accipiat fimul & aetatetquonia uetuftiora ptinus uident. Ab iis dignatio e fy/ ciotiio:cyprio:telmefico:tripol/::ico:berricio:tyrio:febenitico*ln asgypro hoc nafeit tri/ bus generibus nobilius thafio & alopece.Pofl hasc audoriras hippodoman tio:myfh'co:cantharitx:ptopo:gmdio:cadacas:caumeniras:petrirae:miconio.Nam(lb> gice capiris dolores facere copertu e.Nec epheiiu talubre ee:quonia mari & defruto co diat: Apamenu mulfo peipue couenire dicit ificut ptutiu i italia.Fft eni & hazc pprie tas generutut dulcia utiq? iter fe no cogruant.Exoleuit& ptagiomquod icalicis pxi/ mu fecerat Afclcpiadis fcholac.Appollodorus medicus i uclumiequo fualit Prolemaso regi quae uina biberet: italicis et tu ignotisdaudauit in ponto nafpcenitetmox oro eri/ cum:oenanthe:Ieucaniu:ambraciote:& quod eundas ptulicpraeparentiu. Sed mioris famae eife dixit:quoniam fex annos non placeret» De uino quod uocatur bion generi, vii* Ca. VIII. Adenus bonitas uini nationibus debet: Apud gr aecos i ure clariflimu nome h accepit quod appellauerut bion ad plurimos ualitudinu ufus excogitatu ut docebimus i pte mediciae Jit aut hoc mo.Vuae paulu ante maturitate decer ptas ficcanf acri (ole ter die uerfatas p triduurmquarto exprimunt :dein cadis foleiue terantur .Cui marina aqua largiore mifcent:a ferui furto origineorta fic menfura ex plentis.ldqj traflatu in albu muftuleucochrun appellat .In aliis aut gentibus fimilj mo adu tethaloflomenon uocat.Thatafliten aut ualis mufti deiedis in mare.Quo genere pcox fit &neauflius.Necnb apud nos quoq? cou uinu ex itabeo faciedi rdne Cato de moftrauit.Sup caeterai fbleqdrienionaturandupcipies Rhodiu coofimile e.Phorine um falfius coo*Ota trafmaria fepte in fex anis ad uetuftare media puenire exifb'manf De dulcium generibus »iii« i. Ca. IX. Inum omne dulce minus odorattbquo tenuius eo odoratius.Colores uinis u quattuor»AIbus:fu!uus:fanguineus:niger.Ptythiu &melapfythiu pafli ge/ nera funt fuu fapore no uini referentia.Cifibilites uero mulfi in galatia na* fcens & balincium i ficilia.Na fyreum quod alii hepfemamoftri (apa appellant igenii non naturas opus eibmufto UI9 ad tertia parte menfuras decodo» ubi fadu ad dimidia eftsdefrudum uocanius.Oiaj adulteriu mellis excogicata.Sed priora uua eerraqpconfhe .Paflu igrxcoeilitiu probat & africuj&iralid proufntii% finflimis.Ff eri cereum eft ex uua qua greci ftica uocacmos apiana*Ite fcirpula '.diutius i uire fole uuis aduftis aut feruenre e quacuq? dulci du prxccda alba faciuc ficca res fole :donec paulo aplius dimidiu pondus fupfit .Tufafq? leniter uuas exprimunr* Deide quatu exprefTere adiiciut uinaceis aquas puteanae :ut & fecudariu pafiu faciant* Diligedores eode m<5 licearis accinos eximuttae fine farmetis madefatffos uino excelle ti donec ltumefcat texprimut «Et hoc genus ate extera laudat.Ac limili modo aqua addita fecudariu faciut .Mediu iter dulcia uinu e quod grxei aigfeucaes uocat :hoc e femp mullu .Id euenit cura:quonia feruere phibet .Sic eni.appellat mutti i uina trali tu.Ergo mergut e lacu primis i aqua cados :donec bruma trafeat :& cofuetudo fiat al gedi .Efi: etiinu aliud genus eius p fe:quod uocat dulce narbonefis )puintia:& i ea ma xime uocatia .AfTeruat eius gratia uua diutius i uite pediculo i torto .Ab aliis ipfe pal mes icidit i medulla Ab aliis uua torret fregulis : omnia ex heluenaca uite.Iis adiiciut aliq quod uocantdiachyton:uuis.i fole ficcatis loco clufb p dies fepte f cratibus tetide pedibus a terra alte:no#ibus*a rore defefis:cfrauo die calcatis .Ita fieri optimi odoris fa pori%.Dulci e genere eft & melitites .Diftat a mulfo quo fit c muftotcu quinq? cogiis aufferi mufti cogio mellis & falis cyatho fufferuefachs aufterum .Sed iter haec genera potuu ponere debeo 8i ptiopum .Ita apellatur a quibufda muftum fpore deflues anre qua calcentur uux.Hoc protinus diffufu lagenis fuis deferuere paflfi.Poflea i fole ,xh diebus torrent xflatis fecutx ipfb canis ortu* De deuteris & fecundariis ufni genera trfa.* Ca. X. On pofTut iure dici uina :qux greci deuterias appellat.Caro & nos Iora.ma/ n ceraris aqua uinaceis .Sed rame iter uina operaria numeratur.Tria eo£j ge nera.Decima pteaqua: addita cj mutti exprefla fit:& ita nothe di die madefa/ &is uinaceis jrurfufq? prelo fubiedas .Alterum quodhoc mo grxei facfhtauere :tertii parte eius q» expreflu fit addita .aqux exprcllbq? decotfo ad tertias ptes.Tertiu e faeci/ bus uini expreflfu tquod fecatum .Cato appellat. Nulli ex iis plus quam ano ufus. Qux nuper in iralia generofa uina effe.coeperut. Ca. XI* Epe iter hxc fubit mete cu fic genera nobilia qux propriae uini Itelligi pofht & Ixxx.fere i toto orbe duas partes ex hoc numero italix effe .Loge praeterea an te cu&as terras:& hic defde altius cura ferpit n a, primordio hac gratia fuiffe* De uiniobferuatione .Romulo rege pofira. Ca. XII* VtTorftare pofl fexcetefimu forte urbis anu cepiffe :Romulu lacTeno uino Ii a baife idicio funt faci a ab eo infiituta :quae hodie cuftodiunt morem. Num mxregis poftumi lex eft.Vinorogum ne fanxiffe illump pter inopiam rei nemo dubiret .Eade lege ex ipu tata uite libari uina diis nefas ttatuit rone excogitata ut putare cogerentur alias aratores 6i pigri circa aibuftipericula.M. Varro auctor eft Mezentiu eturix regem auxilium rutulis cotra latinos culille uini |nercede :quod tum in larinoagro fuiflet. Qui uini ufus antiquis :& de uinis antiquorum* Ca XIII On licebat id foeminis romx bibere.Inu enim us iter exempla Egnati. Meren n tini uxore quod uinu bibittlt e dolio interfetham futte a marito : eumq? cx# dis.a Romulo ab folatum.Fabius picfor i analibus fuis fcripfit.Matronam foculos i qbus erat claues umarix cellas refignauittet a fuis inedia mori coalam .Ca/ toideo ppinquos foeminis ofculu date;ut fciret an temetuo!erent.Hoc tu nome ui f no erat unde 8t temulentiaappellata .Cn.Domitius iudex pronunciauft muliere ui/ deri plus uini bibide:q ualitudinis ca uiro.fciecetac dote eius rei ma gna pirfimoim fuic.L.Papyrius iperator aduerfus finires dimicaturus uotu fecit fi ui ©tdec Ioui pociilu iter dona fextarios ladis datos menimus nufq uimMde. Caro cum in hifpaniam muigaret: unde cum triumpho rcdiit.Non aliud inquit ui> num bibi q remiges:i tantum diffimilis iftis qui etiam couiuiis alia q fibi metipfis mi nittrant aut procedente menfa fubiiciunt.Laudatiffima apud prifeos uina erant myr rhx odore conditatut apparet in Plauti fabulatquae perfa inferibitur: qq in ea &C ca.hu mum adi iubet.Ideo quidam aromaticis delegatos maxime credunt. Sed Fabius* Dofennus his uerfibus decreuic* Mittebant uinum pulchrum murinam* Et in acharittione Panem & polentam uinum murinam» Scxuolam quoque & Lxlium & Atteum Capitonem in eadem fententia fuifle uideo quoniam in pfeudulo fit* Quod fi' opus ett ut du 1 ce promant idem & quid habeant roga* Murrinam:paffum:defurtum:mella. Quibus apparet no inter uina modo murrinam: fed inter dulcia queq; nominatu» De apoehecis & de uino opimiano* Ca» XIIII* Pothecas fuiite & diffundi folita uina:ano.dc.xxxiii.urbis apparet indubita a to opimiani uini argumento: iam intelligente fuum bonum italia.Nondum tamen ifta genera in claritate erant.ltaq? omnia tunc genita unum habet c6 fulis nomen.Sic quoq? diu tranfinarina fuerunt in auctoritate ad attauos uiqj noftros ct falerno iam repertofficut apparet ex illo comico uerfu Anaxipolis thafii* thafii uiniinde depromam falerni bina. P.Licinius craffus &.L»Cxlar cenfores ano urbis coditx.dc. Ixv. e dixerutne qs uinu grxcu amineuq; ottonis xris fingula quadrantalia uenderet.Hxc.n.edi catur.Refina ois diffoluit & creta figulinape hoc fieri arbitrant .Fuderqj confireritmaximu iam honore eiusee in euellendisa corporibus pilis. Ratio aut condiendi mufta in primo feruore q noue diebus coplurimu per agit afpfu picis: ut odor uino cocingac:& faporis quaedaacumina.Vehementius id fieri aibirranf crudo flore refinae excitariq; lenitate, E diueifo crapula copefci:& feritate nimiatfragrq; vi rus Aut ubi pigra lenitas torpeariuirusaddi.Liguriaemaxfe circupadanifqj muffis utili# tns difeernit hoc modo pugnacibus muffis crapulae plus indit denibus parcius. Sut qui 61 ex codiri ueIint.Necn6alia quae e mulca pice natura, Vitiuqj mufto qui bufda in locis iteru fponte femeretqua calamitate cu deferbuit deperit faportuappaeqj accipit nomen. Probrofum etiam hominu cu degenerauit. animus. Acetis cnl nequi# cix feff uirrus magnos ad ufus:& fine quis uita mitior degi non pofllt.Caetero uincjg medicaminis tanta cura e:ut emere apud quofda ceu gypfo alibi qbus diximus mois mffaurenf .Sed cinere e uitis farmentis aut quercu p fer unr, quin & marinam aquam tiafde rei gratia exatefperi iubectferuaricg ab aequirto&io uemoYaut 'certe nocde Ibi* fticio & aquilone filice haurirituel circa tiindemia fi hauriat decoqui. Pix i icalia ad ua & uiuo coiedo maxime :pbat brutfa .Fit e picea re fi na .In hifpanii a'r c piceaftris mi* ttime laudata.Ed eni refina amara 8C arida 8t grani odore .Differentia rocmq? faci cndi pximo uolumine demddrabitnus iter arbores feras. Vitia pratter fupradicla acort aut fumidum uirus t taut picis adudio .Experimentum uero fi fragmenta fublu ceartac fub dece lecefcac acore iucudo. Alia pice indica maxime ,pbat:graecia piericam Virgiliis naritia*Dfligetiores admifcec nigra maftice jquati poto bituminis fimilis gignit :3L irys radice oleuqj.Na cera accipietibus uafis copertu e uina acefere.Sed traf ferre f ea uafa i qbus acetu fuerit uriliustqua i ea i qhus dulcetaut mulfu .Cato iubec «lina cocinnarirhoc eni urit uerbo t cineris lexiui cu defruto coda ptequadrigeteima pulegii uel falis fexqlibra.Interi & tufo marmore .Facit & fu fqhuris metione .Rcfinx uero i nouitfimis.Sup omnia addi maturefcete ia uino iubetmuftu :q> ille tortiuu ap pellar.Nos itelligimus nouiffime expreltu .Etadiici mufris rigedi gra coloiis iut pig* me itu aliquod uini. Atq? ita pinguius fieri.Tot uenefiriis .placere cogit .Et miran ur noxia c(Te i uitiu iclinates.Expimetu efr lamina: plumbeae mutaris i eo colos. Propi i a autem itet reliquos liquores umomulcefceretaut i acetu uerti. Extantq? medicinae uoTumina .Et faex uini ficcata recipit ignes :ac fine alimento per fe flagrat .Cinis eius nitri naturi hettealdemq* habet uires.Hoc amplius quo pinguius fentitur. De cellis uinariis. Ca. XXI 1 Agna 81 colled-o iam uino differetia i cella .Circa alpes ligneis ualis codur-.cir tn culifq; cigurtatqj ena hyeme gelida ignibus rigore arcet. didu.Sed ali quado uifumtruptis ualis detere glaciatae moles prodigii mo*quonia uini na tura no gdalcit: aliis ad frigus ftupes rantum,Mirior es plagae doliis codut: ifediutq? terrae tota taut ad portione fitus.Ite cadum prebet .Alii u ero ipofitis tedis arcet. Trae duturq?ad haec prxcepta.Latus cellae uinariae aut certe fenefrras obuerri i aquilone oporteret uel ulq? i exortum aeqnodiale .Sterqllinia & arbope radices proculabefle em tria® odoris euitadi t lacii limo i uina trafitu .Ficos utiqj 8t caprificos .Doliis etiam in* terualladaritne iter fefeuitia lerpat cocagioneuini femperocifTima tQuin & figuras referre.Ventrofa ac patula minus utilia. Picari oportere orotinus a canis ortutpofrea perfudi marina aqua aut falfatac leui cinere farmeti ea afpergimel argilla afperla myr rha fuffriitiplalcp fiepius cellas.lmbecilla uina demiflis i.terram doliis feruada. Valida cxpofiastNunq impleda .Et quo fuplit tpafioaut defruto pungedu .admixto croco: pice aeteri cu lapa .Sic coopculadoliope medicada addita mafriccac pice .Bruma ape tiriuetat nili lereno dies.Vetat aufrroflate luna ue plena.Flos uini cadidus pbat tru* bes tride lignu etli no is uini colos fit .Ire uafis icalefcenbus topericu lis ue fudatibus. Quod celerite florere trahere tnon fore diutinudpfa quoq? defrura ac iipas cu fit cxlu line e in fyderis eius coiru neq? alio die coq iubec. Prxtei ea plubeis uafisn aereis tnuribus iugladibus additis.Eas .n.fumu excipere .Capanie nebi blTima expofica fub diuo i cadis uerberari fole luna hymbre ac uetis apriflimu uidet De uitanda ebrietate. Ca. XXII C Ii qs diligetius repufettinulla parte operolior u ita elbceu no laluberrimu 4 ad potum aquae liquorem natura dederittquo extera omnia animatia urun tur • At nos uinum bibere & iumeca cogimus:tateq? opere?tato labore & ipen diocodat :quod hois metem.mutettac furorem gignat tmilibus fcelepi huic deditis ta ta dulcedinetut magna pars no aliud uitx prxmiu intelligac.Quinimmo ut plus ca piamustfacco frangimus uires .Etaliairricameta excogitatur. Ac bibedi ca cti a uene nacoficiut .Aliis cicuta praefumentibus tut bibere mors cogat.Aliis pumicis farinat Coquae referendo putet docete.Cautiilitnos ex iis balineis quo® coqui uidemustexanl tnefq? efferri Ia uero alios le£u expeftare"no pofleumo uero hec tunica.Nudcfy ibi p tinus Si anhelos ingetia uafa corriperem elut ad oftematicne uiriutac plene lfundere ti t liari euomannrurfufq; huriat.Idq? ireru tertioq?:tanq ad perdcda uia geniti: Si taq effundi illa no poflinnnifi p humanu corpus. Ad haec ptinent pegrinaeexercirarces& uolutatio in caenoiac petflorofa ceruicis repadae oftetatio.Per oia haec pdicat firis qri. Ia uero quse uafa adulteriis celata tancj p fe parti doceat libidines temulentia.lra uina cx libidine hauriunt tatq? et praemio inuitat ebrietas.Ft fi diis placettemitur alius ut uel quantu biberit tantu edat:& preciu uiolentiae lege accipit.Alius quantu alea quae fieritttantu bibit.Tunc auidi matrona oculi licent.Tunc graui produnt marito.Tuc animi fecreca ,pferunt .Alii reftamenra fna nuncupant.Alii mortifera Ioquunt nedi/ turafq? p iugulu uoces no cotinenttq multis ita fteremptis .Vulgoq? ueritas iam attri buta uino e: Interea ut optime cadat:fole oriente non uident:ac minus diu uiuunt. Hinc pa!Ior:& genx ulcera:tremulae manusreffundentes plena ua/ fa:Si quae fit poena praefens:furiales foni:& inquies no&urnatPraemiuq? fumum ebrie taris libido portentofa ac iucundii nefas. Poftera die ex ore halitus fetiditac fere rerum omniu obliuio:morfqj memoriae.Rapere fe ita uita prxdicanttcu priore diem quotti/ die pdantiilli uero Si ueniente.Tiberio Claudio principe ante hos.xl. annos inftirutu ut iriuni biberent:potufq? uini antecederent cibos:externis Si hoc artibus:ac medicope placitis nouitare aliqua fefe comendantiu. Gloria ac uirtute parthi quarrunr.Famam apud grascos Alcibiades meruit. Apud nos cognome er nouellusTricongius Mediola neniis ad pconfulatu ufq? eptura honoribus geftis:tribus cogiis(unde Si cognomen illi fuit)epotis uno lpeturipecdante miraculi gratia Tiberio principe in fenecTa iam fe uero:atqj et alias faeuo.Sed ipfaiuuentaad meru pnior fuerat.Eademq? comendatde credidere.L.pilbne urbis romse curatore ab eo delecffutq, biduo duabufq? nc&ibus per potatione cotinuaffet apud ipfu iam principe, Nec alio magis Drufus regene/ raffe patre Tiberiu ferebat .Tricongii rara gloria:qh & haec ars fu is legibus condat: fi laba Te fermonemec leuatu uomitione:no altera corporis parte.Du biberet matutinas obifle uigilias:plurimu haufifla uno potu.plurimu praeterea aliis minoribus addidiffe optima fideriio refpirafle i hauriendo.neqj expuifTetnihilq* ad elidendu in pauimeris fonu ex uino reliquiffe:diligenti fcito legu cotra bibendi fallacias.Tercrilla Ciceronem M.F.binos cogios fimul haurire folitu ipfi obiicit.M.qj Agrippae a marcidoac temule to fyphum ipaclum.Etenim haec fut ebrietatis opera.Sed nimiru hanc gloriam aufer/ re Cicero uoluit iterfe&ori patrisfui.M. Antonio.Is eni ante eu auidiffime apprehede rathanc palma tediroet uoluminedefua ebrietate:quopatrocinaTi fibi aufus appro/ bauit plane(ut equ ide arbitror) qta p temulentia mala terraije orbi imuIiTet:exiguo tpreante praeliti ardiacu illud uolumen euomit.Quo facile irtelligat ebrius ia fangui ne ciuiu:& canto magis eu fitiens.Naqj Si haec neceffiras uitiu comitat :ut bibendi co/ fuetudo augeatauiditatem.Siituq? efi fcytarum legati cjto plus biberinc tanto magis ficire parthos.Eft Si occidentis populis fua ebrieras:fruge madida.pluribufqs modis p gallias hifpaniafqj noibus aliis:fed rone eade.Hifpanii iam Si uetuflarc ferre ea genera docuerunt: Aegyptus quoqj e fruge fibi potus fitniles mu di ceffat ebrietas.Meros quippe hauriunt tales fucccs:nec diluendo ut uma mirig irt At hercule illir.telus fruges parere uidebatur.Heu mira uitiorum fohrria inuentu eft queadmodu aqua quoqj inebriaret.Duo funt liquores corpv r bus humanis grandi/ mi:intus uini:foris oleitarborum e genere ambo praecipui.Sed olei neccffarius.Nec fe gniter uita in eo elaborauit.Quanto tamen in potu ingeniofior apparehir ad biben/ dum.generibus centunonaginiaqnq>Si fpecies uero aeftimetunpene dupli i numero excogitatis:tantoq? paucioribus old.De quo in fequenti uolumine dicemus» CAUPLYNU SECVNDINATVRALIS HISTORIE LIBER I XV i Nature Arbops t Ca l J, LEAMTHEOPHRASTVS celeberrimus e grxcoifc au/ (floribus urbis romx ano circiter quadrigeteffoquadrage/ Olimo negauit nifi intra.xl mil.paf. a mari nafci. Feneflella nero olo no fuifle I iralia hifpania arqj africa.Tarqnio Prif/ co regnate:ab anis populi ro. clxxxiii . Quas nuc peruenic rras alpes quoq? 3i I gallias hilpaniafqj medias.Vrbis quid a ano qcegefiogngeto: Appio Claudio Cxci nepote.L. Iunio cof.olei libra: duodenae affibus uenire.Etmox ano.dc. ccTo gefio M.Seruius T.F.xdilis currulis olei denas libras /ingii Iis aflibus prxflitft populo.ro. p rotu annu. Minus ea miret qui fciat poft annos.xxii. Cn.Popei.iiii.cofulatu oleu puinciis italia mififle.Hefiodus quocp I primis cultu agro ru doceda arbitratus uita:negauit oleas latore frutflu ex ea pcepiffe queq. Ta tarda tuc res erat. At nffc etia in platariis altero ano decerputur baccas, Fabia nus negat puenire I friigdiflimis oleameq? in calidifTimis.Genera eaijs tria dixit Vir/ gilius:orchires:& radios:& pofitas.Nec defiderare raftros:aut falce ulla:aut cura. Sine dubio 6C in iis folu maxie cxluqj referre. V attudentur ficui & uites atq* etiam interradi gaudet.Cofeques eatjs uindemia e arfq? uel maior oleo q mulla teperandi.Ex cade qppeoliua differut fucci.Primu olm cruda atque nodum inchoata: maturitatis: haec fepore prxflatiflimo.Quin& ex ea prima unda preli feudatifllmatac defdep dimi nutio;ies:(iue (ut nup inuentu e) exilibus tegulis pede indu io. Quato maturior bac/ ca:tanto pinguior fuccus:minufqj gratus.Opria aut aetas ad decerpedu: iter copiam bonitateqj incipiete bacca uocat drupas:graeci uero drypetas. Certe, ro diLlat an maturitas illa in torcu laribus fiattan ramis.Rigua fuerit ai bonan fuo ran tum bacca fucco.Nihilque aliud q rores coeli biberit. De oleo. Ca\ II: U Etuftas oleo tediu affert no item ut uinotplurimuq; aetatis annuo etpuida fi libeat itelligere natura. Quippe temuletixnafcetibus uinis uti nccefie nor $e Quinfmo inuitatad feruandu blanda inueterati caries. Oleo noluit parcitfe Citque weteratu ea neceflitate pmifcuum. Et uulgo principatu ni hoc quoque bono oprinuit italia toto orbe:maxie agro uenafranoteiufq? pre:quae licinianti fundit oleti unde & licinix gloria prascipua oliux. Vngueta hac palma dedere accomodaro ipfis odore.Dedit& palatu delicatiore fententia.Cxtero baccas licinix nulla auis appetita Reliquu certame iter iftrix terra 8C beticx par e. Vicina bonitas puintiistexcepto afri cxfrugifero folo.Cxteris totu id natura coceflit.Oleu ac uinu no irwidit rantihfetifq? glorix in meffibus fecit. Reliqua erroris plena:que in nulla, parte uitx numeroliorc «fle docebimus* De natura oliux:# olex Icipietis ♦ Ca. III. Liuxconflantnucleo:oIeo:carne:amurca:Sanies efl haec eius amara.Fit ip cx aquis.Ideo ficciratibus minimatriguis copiofe.Suus quide oliux fu ccus efl oleum:idque prxcipue ex immaturis intelligimusjficut de omphatio docui icnus.Augetur oleu ab anfluri exortu ad.xvi.Calen.odbob.poflea nuclei increfcur:& ca fo.Cufitietihymbrescopiofiaccefleremitiaturoleuin amurca.Huius color oliua co git nigrefcere.ideoqj incipiete nigritia minimu amurcx:ate ea nihil. Et error hominu falfus exiflimatiu maturitatis initimquod e uitio pximu. Deide q? oleu crefcere oliux carne arbitrant :cu fuccus onus in corpus abeat:lignuaj Itus gradefcat.Ergo tum ma me rigatitur.Quod ubi cun multa’ liue hymbribus iccidittoleu abfumff tuffi fecuta ferenirate:quae corpus ex tenuet.Omnino eni ut Theophrafto plaeet etolei raufa ca> lor.Quare# in torcularibus & ia in macelis multo igni quaerit .Tertia e culpa I pari? moniaiqrn pp.lpcndiu decerpendi expellatur ut decidat oliua. Qui mediu temperas mentu in hoc feruant:perticis decutiunt cu iniuria arbopi lequentis anni damno* oliuantibus IexantiquifTima fuit.Oleam ne ftringitome ue uerberato* Qui cautiflime agunt harundine leui lYhnnec aduerfos pcutiuntramos.Sic quoqj alterna re frudius cogit decuflfis germimbus.Nec minus fi expetat mi plus q centenos modios no probat.Fructus uocat. Quod nero poft mola primu e flos frudus*Tres germiniforos a quaternis hominibus ncxfte ac die premi iuftu efh Deoleofacftitio. Ca. VIL> On erat tum factitiu oleu.Ideoq? arbitror nihil a Catone di/tu.Nuc eius gene I* ra plura. perlequemur ea quae ex arboribus fiunn& iter illas ante om j nes ex olea1:ro:Tenue id:mulroq; amarius q oleae:rantu ad medicamentu uti le.Similimu huicineft ex chamelea frutice faxofo.nonaltiore palmotfoliis oIea(tro:bac , cilqj.Proximu fit <3d e cyci arbore in e yypto copiofe. Alii fcrotonetalii rhibin:alii lifimu I filueftre appellac.lbiq* no pride.Etin hilpania repete prouenmaltitudine oleae: caulae feruhceo:folio uitiU:(emine ea uocat ricinum a fimi litudine feminis.Coquitur id i aquaunatanlqj oleu tollit .At in asgypro ubiabndat fi/ ne igni 8! aqua fale afperfu exprimiturtcibis fedu lucernis exile. Amygdalinu quod ali qui neopum uocat:ex amaris nucibus arefadh's:& in cffa cotulis alperfu aqua & iteru tufis exprimit Fit & lauro admixto drupape oleo.Quidaq? e barcis exprimut tantu. A Ii is foliis mo.Alii folio & cortice ftirace addurtaliofq; odcres Optima lau riisad id latifolia:fi! ueftris: nigra baccis.Simile e e myrto nigra:& haec latifolia melior Tundutur baccae alperfae calidaaqua:mox decoquurur. Alii foliorz mollilTima deco* quutur in oleo:8C exprimut. Alii driecta ea in oleu prius fole maturant.Eade ratio 6C in" feti ua myrto:fed prxfertur fi! ueftris: minore: femine: qua quidaoxymirline uocat ulii chamemyrfine:qa coronae habet fimilitudine.Haec ell enim breuis fruricofa.Fir 8C ex citro:cupreflb:nucibufqj iugladibustquod caryinon uocant.Malis caedri quod cedre leon.Ex grano quoqj gnidio purgato femine & tufo.Ite lentifco.Na & cyprinu etia: e glande aegyptia ut fieret odoije caula dirtu eft.lndi etia ex caftaneis & fifama arq; ori~a fecere dicuntur.Ichthiophagi e pifcibus.Inopia cogit aliquando luminu caufa & e pia tani baccis fieri aqua 8i fale maceraris.Et oenanthinu fit de ipfa oenatherut diclu eft i unguentis.Gleucino muftu incoquitur uapore lento. Ab aliis fine igne circudatis uri naceis diebus.xxii.bis fmgtilis promixtis.Cofumiturqj muftuoleo. Alii non (anfucu tantum admilcenttfed etiam preciofiora odoramenra.Et in gymnaiiis quoq’ conditur odoribus:fed uihflrimis.Fic&dealphaIco:calamo:baIlamo: yritcardamomo: meliloto: nardo gallico :panace:fanfuco:helenio:cinami radice:omnium fuccis in oleo macera tis expreffilqj.Sic 81 rhodinum e rofistiuncinum e iunco:quod eft rofaceofimilimum Item hyofcyamodupinist&narcillb.Plurimurn autem in gasypro e raphani feniie aut gramine haerbae quod cortinon uocanc.Item e filama 8C urtica:quod agroftinum ap pellant.E lilio & alibi fit fub diuo (ble:luna:pruina maceratum. Suis haerbis compo/ nunt inter Cappadociam & feleuciam:quod feleuticum appellant: neruis admodum utile.Sicut in it alia e gummi.E pice fit quod picinum appellant.cum concoquirur velleribus fupra halitum eius expanfts atque expreffis. Probatum maxime e bruria. pft enim & refinofiflima.CoTor oleo fufutis.Spottte nafcirur in Cyrix ma ritimistquod eleomeli uocant.Manat ex arboribus pinguetcraftius melletrefina ter i?i# ustfaoore dulci:& Hoc medicis.Vereri quocp oleo ufus eft ad quaedam genera morbo# rum.Exiftimatur & ebori uindicando a carie utile effe.Certe fimulacrum Saturni ro# ms intus oleo repletum eft. De amurca» Ca. VIII. Vper omnia autem celebrauit amurcam laudibus Cato.Dolfa olearea cado!# ' f que illa imbuitne bibant oleum. Amurca fubigi areas teredis meflibus u t for micae rimaecp abfinr.Q uin & lutum parietum 6i tecToria 6! pauimenta hor# reorum frumenti.Veftiarium etiam contra teredines:ac noxia animalia amurca afp# gi.Semina frugum perfundi.Morbis quadrupedum arborum quoq? mederi illa effica ci ad ulcera interiora humani quoq? oris.Lora etiam ac:coria oia 6i calceamina axefi» quederotfta ungi atq? aeramenta contra eruginem.CoIorifcp gratia elegamioris# rota fapellecftilem ligneatmac uafa fictilia in quis ficum aridam libeatafferuare.Aut fi fo# lia baccalqj Si uirgas myrri aliud ue id genus fimile.Poftremo ligna macerata amurca nullius fumi tedio ardere.Oleam fi lambendo capra lingua eontigerit:depauerirq; pri mo germinatu fterilefceje auctor eft.M.Varro.Et hactenus de olea atq? oleo. Pomorum omnium genera & naturae. Ca. IX* r Eliqui arborum fructus uix fpecie figura ue non modo faporibus fuccifq? to tiens permixtis atq? inficis enumerari queunt. Nucum pinearum genera quattuor. Ca. .X* Rindiftimis pineis nucibus alti Timeqj a terra fufpenfistinrus exiles nucleos g lacunatis includi tornis uefbtos alia ferruginis tunica. Mira naturae cura molliter femina colIocandi.Harum genus alterum tarentinum digytisfragi/ Ii putamine auiumq? expofitum furto in arbore.Et terrium apium picea fatiua nude orum cure uerius q putamine adeo molli ut fimul pirya uocae e pinaftris: lingularis remedii aduerfus tuffim.In meiledecotftos nucleos taurini aqui celos uocant.Pinea cotona ui/tores apud ifthmum coronantur. De malo cotoneo. Ca. XI. Is proxima amplitudine mala quae liocamus cotonea:& graeci cydonea ex cre h ta infula aduecfta.Incuruatos trahunt ramosiprobibenrqj crefeere parentem. Plura eorum genera.Chryfomella incifuris diftintftajccloread aurum inclina toQyLX candidiora noftrata cognominata odor» praeftanriffimi. Eft 6i neapolitanis fuus honor .Minora ex eodem genere ftrutea odoratius uibrannfeiorino proucnfu. Praecocia uero muftea.Struteis autem cotonea infira fuum genus fecere muluianutn quae fola ex iis ue! cruda manduntur.Omnia iam 6i uirorum falutaforiis cubilibus i clufa fimulacris nocftium confiis impofira.Sunt praeterea filueftria parua e ftruieis cco ratiftima in fepibus na(centia.Mala appellamus quaquam diuerfi perfica 6i granata* quae in punicis arboribus nouem generum dicfta lunt.His acinus fub corrice intus. Lignum illis in corpore.Necnon 6i quaedam e pyris libralia appellata amplitudinem fibt ponderis nomine afferunt. De perfico genera quattuor. Ca. X11. Ed perficorum palma duracius.Nationum habent cognomen gallica & afia# tica.poft autumnum maturefcunt:aeftatepraecoria inrra.xxx.annos reperta & primo denariis fingulauenundara.Supernatia e labinis ueniunr: popula# Tia undiqj.pomum innocuum experitur aegris.preciumq? fingulis iam tricenni num ni fuere nullius maiore.Quod miremur quia non aliud fugacius. LongifTima naq? decerpto bidui mora eft cogirq? fe uenundari. De pruno genera.xi.C. Ca, XIII. Ngens p deaturba pratiope uer ficofor: nigra: candicatis,Hordeat ia appella/ i ta a comitatu frugis eius» Alfa eodem colore feriora co^ncia ta a uilitacetSunt & nigra ac laudatioratcxrina atq* purpurea.Necnon ab ex terna gente armeniaca:quae (bla & odore comendatur. Peculiariis impudetia nucibus db infitope quae facie paretis fuccuq? adoptionis exhibet appellata ab urroq? nucipru na.Et hxcaut & perfica & caerina ac filueftria ut uuae autuno cadis ccd ta ufq? ad alia nafcecia aerate Tibi uelocicas ciromitefcetium trafuolat. Nuper in betica malfa appelari cepuntmalis infita:& alia amygdalina amygdalis:His intus in Ii/ gno nucleus amygdalae efb.Nec aliud pomu ingeniofius geminatu eft.In peregrinis ar iribus ditfba funt damelcena a iyriae damaico cognomiatauam pride in italia nafcen tia gradiore quaq ligno:& exiliore carne:nec unqua in ruga ficcata quado foles fui de funt.Simul di i polTunt populares mixsetqux & ipfae nuc coepere roma: nafei mfi tae forbis.ln totu quide perfica pegrina etia a iiae grxciaeq? e (Te ex noie ipfo apparettarq? ex perfide adueclaSed pruna filuefbia ubiq? nafei certu magis miror huius pomi metione a Catone non habiti:prxfei tim cu condenda riemoflraret qua-da eriam (iluefbna.Na perficae arbores fero & cuui difficultate trafiere ut qua: in rhodo nihil fe>* ranttquod primu ab egypeo fuerat hofpirium.Falfum efb uenenata cu cruciaru in per fis gigni: & poenapi caufa a regibus tranflata:& in aegyptum terra mitigata: Id er im de perfea diligentiores tradunt:quae in totu alia efbrr yxis ruhefcentibus fimihstnec rx tra orientem nafei uoIuit.Eam quoqj eruditiores negauerunt ex perfidf propter fup/ pliria tranfLrarmfed a Perfeo mephi fatam.Et ob id Alexandiu illa -coronari uidborcs ibi ipfticuiffe in honore atraui fui.Semper autem folia habet & poma iubnafcentibus aliiaSed pruna quoq? omnia pofb Catone coepifle manifeftum efb* De diuerfs generibus malorihgenera.xxix. Ca. XIIII Alope plura funt gcnera.De citreis cum fua aibore diximus ♦ Medicam aure m grxri uocant patrix nomine. Aeq? peregrina funr zinzipha & tuberes': quae & 'pfi non pridem uenere ? iraliam .Haec ex africatilla ex fyria. Sex .Papirius quem confulem uidimus primus utraq? attulit Diu i Augufli nouiflimis temporibus in caffcrope aggeribus fata baccis fimiliora qua malis. Sed aggeribus praecipue decorat quoniim & in tecba iim filuae fcandunt.Tubepe duo genera.Candidum & a colore fe ricum di *bum pene peregrina.Sunt & in uno italix agro ueronenfi nafcen tia: quae la nata appellantur.Lanugo ea obducit.Struteis quidem perficifqj.PIurimis tamen pe* culiarx nomen dedit nulla alia comendationeinfignibus.Reliqua cur pigeat nonna tim indicarefcum conditoribus fuis erernam ppagauerint memoriamrtaqua ob egre/ gium aliquid in uira fatfbum ?Ni fallor apparebit ex eo ingenium inferendi» mhilq? ta paruu e Te quod no gloria parere poflit.Ergo habent origine a Matio Gefbioqj 6>C Man lio:ite m Claudio a quibus cotoneoifito. Ab Appio e claudia gete appiana fut cognoia tatOdor e his cotoneopitmagnitudoqj.Sed claudianis color rubeus. Ac ne qs id ambi tu u iluifTe claritatis & familix patet: funt & fectiana ab iuentore libertino ifignia ro tunditace.Cato ad icit quiriana:& qux tradit in doliis codi fcantiana:Oium at nup> time adoptata funt pua gratiTimi faporis qux petifia nominatur.Primas nobibraue re camerina 8C, grxcula.Cxtera e caufis traxere nome. Germanitatis cohaerentia & ge mella nunquam in foecu.A colore ferica:cognatione melappiat mufbea a rele ritace mitefeendi. Qaoe nunc melimella diauntur a fapote mei leo. Orbiculata exfigu ra orbis in rotunditatem circumacbi.Haec in epiro primum proueniffe argumenro funt grxcitqui epirorica uocant Mammarum effigie ortomafbica. A conditione ca brati femmistquasfpidonia appellant. Beleemellaa foliis . Folium enim unum aliquando & geminu erumpit e latere medio.Celerrime ia rugas marcefcuc preanu tia Srelide tument pufmonea:Sut qbus /anguineus e coloriorigine ex fnorf Kitii trac&t, C&fiis tiero q fuerunt ac fole partes rubet.Sunt & parua grati faporisjatqj et acutiora odore filu ellria. Id pecu liare iprobitatis & acerbitatis couitiumtSC uis tanta ut aciemt gladii pftrigat: Daris ferme uiliflimis nometqcj primis.aduetu decerpiqj ppcratibus* De pyris & mfaoru uarierate» Ca. XV. Adem ca in pyris taxatur:fuperba cognofe:Parua haecsfed ocifTima. Cun&is c auc crufl umina gratiflima.Proxima tis falerna a potu:quonia tanta uis fuc# ci abudat.Laftea haec uocant i his:q aliis colore nigro donat Tyriae .rdiquofe noia aliter in aliis atqj aliis locis appellant .Sed confeffis urbis uocabulis autflores fuos nobil!tauere.Decumiana& ex eo rrariu q? pfeudo decimianum uocant. Dolobelliana logifTimipeiiciili.popcu u cognoie mrrno(a:liceriana:feueriana & q ex iis nata fune ryriantana longitudine pediculi difUntia.Fauoniana rubra.Paulo fupbis maiora. Lz teriana anitiana.Pofl autunalia acciduo fapore iueunda.Tiberiana appellat .quae ma xime Tiberio principi placuere.Colorantur magis alioquin eadem effenr quae licerima.Primae noia habent ieriflima omniu amerinatpicentina: numan tina:alexandrina:numidiana:graeca:& in iis tarentina:iignina:quae alii a colore tefta* eea appellant*.ficut onychina purpurea.Ab odore myrrapia laurea:nardina. A tempo re hordearia. A collo ampullacea & coriolana.Brutaegentilitatis cucurbitana. Acidula fu cci: In creta nominum caufa effc barbaricifqj ueneriifq;:quae colorata dicunt.Regiik que quae minimo pediculo.Seffi!ia patriciis uoconirs uiridibus oblongifq?. Praeterea dixit uolema Virgilius a Catone fuptasqui & fementina 6i muRea nominat.Pars haec uitae iampridem puenit ad columen expertis cuncta hominibus. Q_uippe cum Yir* gilius infitam nucibus arbutum:malis platanu:cerafis ulmum dicat.Nec quicq <*m* piius excogitari poteRtnullum certe pomum nouu diu iam inuenitur.Neq? omnia in fita mifceri fas eR ficut nec fpinas inferi:quando fulgura expiari n queunt .Facile quo que genera infira fuerunt:tot fu lgura uno idhi pronuntiant .Turbinatior pyris figtt ra.In iis ferorina adhymen uiqj ad matre pendent gelu maturefcentia.Graeca:ampuI Iacea:laurea:iicut in malis amerina.fcatiana.Conduntur uero pyra ut uuae: ac totidc modis:non aliter q in cadis.Prxterea quae pomis proprietas pyris quoq? uini.Similiter sis xgris medentes in efcam dant:ac uino & aqua coquunturiatque piumentarii uicc imp!ent:quod non alia praeter cotonea 6C Rrutei, De pomis feruandis & u uis. Ca. XVL i N uniuerfum uero de pomis feruandis prxcipitur.pomaria i loco frigido ac (icco cotabuIari.Septemtrionalibus feneftris fereno die patere. AuRros fpecu* laribus arcere. Aquilonis qiioqj afflatu poma deturpante. Colligi mala poft ♦SCquinocTium aurum mletneqj ante.xviJunamtneq? ante primam horam. Cadiua fe* parari (Irameris•floreis:paleis uefuflerni.Rara componitur limites parui ipiriru aequa lem accipiant.Amerina maxime duraremieli mella m nime. De cotoneis pyris & (orbis. Ca. XVII, Otoneis interclufis fpiramentu ome adimendurmauf incoqui meile eaumer O gi ue oportere, punica aqua marina femente ind urar i: mox nid uo fole ficca ta:ita ne ncxRurnorore cotingant fuipendi.Cu libeat uti:aqua dulci perlui, M. Varro & f doliis harenae feruari iubet 6C imatura obrui terra i ollis fundo effra&ot fed fpiricu exclufb:ac furculo pice.Sic et crefcere amplitudine maiore q poflint i arba re.Caetera mala foliis ficulneis praererq cadiuis fnigula couolui:ciRTq? uitilibus codi uel creta.figulinaru illini.pyra i uafis fkflilibus picatis inuerfis obrui iter fcrobes.l arc tina feriflime legi. Anitiana feruari & i pafTo. Sorba uero & i ferobibus gypfato opcui Io duu pedu terra fupindutRa in loco aprico inuerfis uafis:6C i doliis ut uuas cu ramis fuipedi.E pximisaucToribus qdaaltiiw curapctutjpucariqj Rari poma ac uites ad huc ufu pnedpiunt decrefcente Iuna.Poft hora diei tertia caelo fereno aut Ciccis 1 u eris. Si militer delegi Si ex Jocis ficcis:& ance perfectam maturitatem:addito u t luna infi a ter ram.fic uuas cu maleolo farmencis ut duro demptis forcipe corruprioribus annis i do* lio picato receti fufpeddexclufa omni aura operculo Si gypfb.Sic & forba Si pyra illitis cmm furculis pice*Dolia pcul ab aqua fic cu palmite in gj pib ccdfttca/ picibus eius fcylfae ifixis urriaqj.Alii etii uina hab&ibus doli s: dum r e cotingant ea uuae. Aliqui mala i patinis fictilibus fiu irina: quo genere Si uino odore acqri putant. Aliqui omia haec i milio feruare malut.Pleriq- uero i ferobe duu pedu altitudinis bare na fubftrata:& fidtili opeulo:dein terra opto.Certa qdi etia figtilina uuas alinut: ficca/ tafg fole fufpeduttin ufu diluetes creta.Eande pomis in uino fubigunt.Mala uero ge nerofifTiina eade roe crullit gypfo uel nifi maturauerittir cremetccalice rumpuc.Semp aut in pediculos collocat ea. Alh decerput cu furculis:eo% in medulla fambuci abditos obruutmt fupra feriptu e.Aliis fingulis malis pyriiqj lingula uafa fic nlia alTignit:& opcula eope picata dolio icep idudut.Necno ahqui in floccis capfifqj quas luto paleato illinut.Alii hoc ide in patinis ficlilibus.AIig Si in ferobe fubiedfa ha rena.ita ficca operiut mox terra.Suc qui cotonea escra potica illita meile demergir.Co/ lumella audior in pureos cifternas ue in fictilibus uafis pice diligeti cura illicis mergi Liguria mxricima alpibus pxima uuas fole (iccatas iunci fafeiis fuoluit:cadi fqj condi tas gypfo idudit.Hoc ide graeci placani foIiis:aur uirisipfiustauc fici uno die f umbra ficcatisratq? in cado uitiaceis fterpofitis.Qao genere coa uua Si berritia fei uatur nulli us pofleritati podferedae.Q uida ut has faciat in cinere lexiuio tingut protinus cj de/ traxere uiribus.Mox in fole ficcat.Tum foliis ut fupra didu e inuolutas uinaceis fti/ patiuSue qui malut uuas in fcobe rametifep abietis • pop u l i: fraxini: feruare. S u t qui fuf pendi procul malistprotinufq? in granariis iubeanttquonia optime fit operimero pul uispenfilibus.Contra uefpas remedio e oleo afpergi ex orernt de palmis diximus. De ficis genera.xxix. Ca. XYIII. Reliquo genere pomosi ficus apliffima e.Qqediq? Si pyiis magnitudie e la De segypeiae cypriaeq; miraculis retulimus imter externas.ludea ruber oliu x magnitudine rotundior tantu fapore mefpili* Alexadria hac ibi uocat: craflf / Cudine cubitali ramofa: materia calidatlenta fine ladletcortice uiriditfolio rilixtfed mo li.Oneficricus tradit i hyrcania multu nofltis efle dulciorcs-.fertiliorefq,: utq; modios, cclxx.fingulaeferat.Ad nos ex aliis trafiregetibus plura genera. Siq dem 8i lydix quae funt purpureae:& mamillanae fimilitudine habet. Et calli ftrutiae partim fapore praeditiores ofum frigidifiimae.Na de ahicanis quas mul ti praeferut cudis magna quaeftio e:cu id genus in africa nupime trifiericjpatriae no/ men optinet.Na alexadrix enixiores.Cadicas terina cognoie delicata.Nigra &rbcdia e 6i tyburtina de praecocibus.Suc Si mdoip nola iisXiuiae Popeiae liccatx hae folae i an nuos ufus aptiflimae cu marifcis:& quas harudinei folii macula uariat.Efl Si hercula nea & albicerata:8d aratia alba:pedicuIo minimo latiflima. Primo it puemt porphyri tis logiflimo pedicuIo.Comitat ei e minimis# uiliffimis popularis didla. Contra no tiiflima fub hyeme maturat chelidonia.Sut praeterea eade ferotinae Si praecoces bifore alba ac nigra cum meflfe uindemfaqj maturefcetes.Serctinx Si a corio appellatae duro Ex chalcidicis quaedam trifero puentu.Tarenti rantum praedulces nafcutunquas uocant onas.Cato de ficis ferendis ita memorat.Ficus marifeas in loco cretofo aut ap ro ferito.In loco autem craffiore aut flercorato afficanasjfed Si hercu laneas: fagotir as hybernas:telianas atras pediculo longo.Poflea tot fubire nomina genera: ut uel hoc folum aeftimantibus appareat mutatam effe uitam.Sunt Si hvbernae quibufda p uintiistficuri mefiae:fed arte non genus arbept pofl autfnu fimo cote gunt-.deprehefafqj i his hyeme grofos:qux mitiore cselo refofifae cu i luce remiflae nonos fbfes aliofqj § quibas uixercjauidae tan«| ite ru liatur*;accipiunt : & cu uenientiu flore maturefcunttalieno praecoces ano:in tractu uel gelidiflimo.Sed a Ca* roneappellata iam tu africana amonet & africaead ingens documentu ufo eo pomo. Naq? perniciali odio Carthaginis flagranstnepotuq? fecuritatis anxius:cu clamarer i o* fenatu Carthagine delenda:attulit quoda die in curia praecoce ex ea (icu.Oftc denfqj patribus interrogo uos inquit qh hoc pomu demptu putatis ex arbore 'Cu in# ter oes recens ee coilaret. Atg tertiu inquit ante diem fcitote decerptum carthaginettl a muris habemus hofletStatimcp fumptfl efl punicu ternum bellu tquo cartilago deleta efl.Quacj Catone anno fequente primfl in eo miremur i curam i geniitan occalionem fortuitatceleritatemq? curfustan uehemenria uiri ? Super omnia equide efl quo nihil equide duco mirabiliusitanra illam urbe 61 de terraru orbe p.cxx. annos urbis aemulam unius pomi argumento euerfa.Qjiod n trebia aut trafimenus no cannae bullo infignes romaninois perficere potuere.Nd caflra punica ad tertium lapide uallata.Portaeqj colinae adequitans ipfeHanibal.Tanto .ppius Carthaginem po# tnoCatoadiri monuit.Coliturficusarboriforoipfoaccomitioromaenata facra fui# guribus ibi conditis.Magilq? ob memoria eius quae nutrix fuit Romuli ac Remi con ditoris appellata:quoniam fub ea inuenta efl lupa infantibus prsebens rumen.Ita eni uocabant mamam.Miraculo ex sere iuxta dicato tanq in comitu fponte trafiTTet. Ada (la cenfor fuit scu legatus in a effet npuiflimis Tiberri Cs&ris rpiibus, " De mefpilis & eorum generibus tribus. Ca. XX. Alofje piroruqj generi adn umerent iure mefpila atty (orba.Mefpil s tria e,e m nefatmthedomfetann tTertiu degenerat* Antedoni ramerfi fimilius e quod gallicu uocKtfecaniae rame maius pomu.Cadidi ufq? acinitmolliore lingro. Anthedoni caeceris minus pomujfed odore prxftarius :& quod diutius ferticr : Arbor ipfa de aceqj decidat rubefcur.Radices multx atq; alte:&! ideo lexcirpa* biles .Nd-tfuic hxc arbor i icalia Catonis acuo* De forbis genera quattuor. Ca. XXI. Orbis quadruplex differccia.Aliis eni rotunditas mali. Aliis turbinario T pyri . Ali is ouata fpeciestceu malope aliquibus.Hxc obnoxia acri odore :& fu auititeiucudaiCaeterisuini fapor .GenerofiTTima qbus circa pediculos folia Qjiartu genus torminale appellattremedio tatu pbabile.afllduu proueturminimuqj pomo arbore diffim ili; foliis pene platani.No ferut ate trimarum ex ullo genere» Caro GC forba fapa codi iubec. Ab iis Iocu aplitudine uindicauerut quae cefTere audorira i. DenuceiugUde. Ca* XXII. Vces iuglades quaqua 8L i pix nuptialiu fefcenninopc comites: multu pineis n minores uniue; apliores nucleo Necno & honor his na ture Deculiarissgeminoptecfrs operme:o:puluinatiprimu calicis.mox ligne ca eas nuptiis ferit religiofas tot mois foetu munito quod e uerifimi liMStq ia quia cadedo tripudiu fonu ue faciac.Ec has e pfide a regibus traflatas indi io fut grxca nomina .Optimu quippe genus perilcu atq? bafiliro i ocat :Ethxc tue re prima noia.Carion acapitis grauedine,ppter odon\ grauitate couenit didii .Tigu tur cortice lanx:& ruffitur capillus primu nucleis:ld copertu infremis rradatu manibus. Pinguefcut:uetuftate.Sola differeria generui putamine duro frat gili ue& tenui ac craflo loculolo & fimplici.Solu hor pomii natura copadili operit meto claufir .[qancp fut bifide puraminu carinx.Nudeoruqi illis quadriprita diftin/ dfto lignea iter curfite meSrana.Cxteris quicquid e folidu e.V11 auellanis & ipfo na ca genere:quas antea abelliuas patrio noie uocabac .In ali i grxciaq; e ponto genere:& ideo poticx nuces uocaf Has quoq; mollis ,pregit barba .Sed putamini nucle/q-* foli da rotuditas ineft.Ex & torretur.Vmbilicus illis itus i uetre medio.Tertia ab iis natu ra amygdalis tenuiore :fe fi nili iugladiu fumooperimero .Ire fecudo putaminis. Nu/ deus di Timilis latitudine :& acriore callo ,Hxc arbor an fuerit in italia Catonis xra> te dubitat tquorua grxeas nofattquas gdam & i iugladium genere feruat. Adi it prae terea auellmas :<£ gilbas :preneftinas .quas maxime lauda ;& coditas ollis i terra fer uari uirides tradit. Nue chafix &a!befes tarecinape duo genera: fragii i pu tami le tac funr apliflime :& minime rocudx.Prxterea mollufcx purame rupetes:Suc qui honori no ne iterpretetur :&IouisgladeefTedicut.Nuper cofulare uirii audiui biferas & iuglades nuces fe habere profitete.De pittaciis & ipfi rettul mus. Et hxc autem idem Vitellius in italiam primus intulit eodem tempore *Simulq> i hif panum Flaccus pompeius eques romanus.qui cum eo militabat. ; De cattaneis genera, odo. Ca. XXIU. Vces dicamus &cattaneas ;quaquaaccomodatiores glandiu.generi .Arma n tu iis echinato calice*uallu tquod inchoatu gladibus.Mirumqj uilidima effe qux tara ocultaueric cura naturx.Trini quibufda partus ex uno calice ,a r texq? letus.Proxima uero corpori mebrana:& l.iis 6C i nucibus fapore ni detrahat ife ft it.Torrere has in cibis gratius modulancum.laruras prxftari ieiunio qda im igine panis .Sardibus ex fpuenere primu .Ideo apud gre:os fardianos balanos ap pellac.NJ Diuus Tiberius balanum nomen impofuit excellentioribus fatu fa dis.Nun: plura genera. larentinx faciles ;nec operofo fune cibo: planx ;igura Rotundior q balanitis uocaf purgabilis maxfe:& fponfe & plana efl ex eis & falariana.Taretina minus tra&abilis.Laudatior corel/iana & ex ca fafecerunt:nec noibusmec infiris:nec alio mo q Pompeii Magnitudine differdt mora o loremffua inodore miracqla. Malisacutus.Perficisdilutus.Dulcibus nullus Na Si uinum tale fine odore tTenue: odorarius .Mulcoqj celerius talia ad ufum ueniunt q pinguia odorata no eode i galla tenera:quia no fut pariter odor Si iapor.Qua ob re citreis odor acerrimus .Sapor afperimus quadatenus Si cotoneis .Nullufqj odor ficis.Et haclenus fint fpes ac genera pomoije .Naturas arctius colligi par c: Alia liliqs gignuturtipfis dulcibus: coplexisamape Cu!pluribus femina placeant :in filiqua danent. Alia itus lignu Si extra caro :ut oliuis cerafis .Aliquaru intus baccaet foris.lignu :utin his quae in xgypto diximus gigni .Quse baccis natu ra :eade Si pomis. Aliope itus corpus Si foris lignu :ut nucu .Aliis foris corpus itus li gnum:perficis:& prunis:uitiuqj cindtum fructu «cum frnetus alibi muniaturuitio* Putamine clauduntur nuces. Corio caltanex: Detrahitur hociis. Ac in mefpilis manditur .Crufta teguntur glandes .Cute nux .Corio Si membrana punica* Carne:& fucco mora coftac .Cute Si fucco cerafi .Quaedam ftat! a ligno recedutsut nuces Si palmx Qjixda adher& utoliax generi utraqj t naturat ut pficis .Etem duracinisadhxret corpuste auelli neqt :cu! exteris facile fep nec !cus nec extra lignuiut i palmans genere. lignu .ipfu in ufum Si pomi uice ut genera myxis tquii aegypro gigni extra ge mina geminat uitiamt! caltaneis :amygda!is natu> ra trigemina e fb corpus :deide lignu rurfufq? (eme! ligno ur pficis.quaeda iter fe den fa ut uux:forba quae ramos circudata ex o! parte mo degrauat: Alia.rara ut i perficis .quxdam alio cotinenf ut granata. Depedet alia pediculis ut pyra. Alia race* mis ut uux :palmx. Alii Si pediculis Si racemis:ut hederx fambuci. Alia ramo adhx rent ut in lauro quxda utroqj mo:ut oliux. Na Si breues pediculi# longi.quxdam uafculisc6ftant:uepunica:#mefpila:lotofq2fxgypro#euphrate .Ia uero diuerfa gratia Si commendario.Carnxpalmae placenc.Crufta thebaicx.Succo uux# caricx. Calloipyra ac mafa.Corporemelimela .Mora cartilagine.Nuclei grano.quxdd i xgv pto cute caticx.Detrahitur hxc ficis uirentibus ut putamen.Eadem in.ficcis maxime placet .In papyris :# ferulis fpinaqj alba caulis ipfe pomum eft.Sunt Si ficulni caules In fruticofo genere cum .caule capparis .In filiquis uero quod manditur quid nifi Ii gnum e.Non omittendam feminis earum proprietas .Nam neqj corpuf neq; lignum nec cartilago dici potcfl tnecp abud nomen inueiitt. De myrto generaeius.xxix. Ca. XXIX. Vccorum natura prarcipua admiratione in myrto habet.Quando ex uua f omniu olei uiniq? bina genera fiunt .Ite myrtidanu ut diximus.Et alius ufus baccx fuit apud antiquostanteq piper reper iret dibae optinens uice * Q uo da etiam generofi obfbni nomine inde trado:quod etiam nuncmyrtatu uocatur ♦ Ea* demo: origione fapor comendatunpleruqi ad intindus additis myrtis. Arbor ipfa in europa tetriore cado quod e ceraunis montibus fcipit.Primum celcei i Elpeno ris tumulo uifa traditurtgraecuq? ei nomen remanet:quo peregrinam effc apparet.Fu it ubi nunc roma eft iam tum cu conderetur.Qaippe ita traditur myrtea uerbena ro# manos fabino% cum ppter raptas uirgines dimicare uoIuiTTent depofitis armis paci* ficatos in eo loco qui nunc figna Veneris Cluacinae habet.CIuere enim atiqui pugna re dicebant.Et in ea quoq? arbore fuffimenti genus habetur.Ideo tn eleda:quonia co* i u ndfoni di huic arbori praeeft V enus.Haud fcio an primaua et omnium i I#cis pus Micis romx fata fit:fatidico quidem & memorabiliaugurio.Inter antiquifTima namqj delubra habetur.Quirini hoc e(l ipfius romuli.In eo facraz myrti fuere duae an aede ipfam p longum tpus. Altera patricia appellatatakera plebeia.Patricia multis annis p ualuit.Flaccefcente plebeia exuberans ac feta:qdiu fenatus qucq? floruit: illa ingens* Plebeia torrida ac fqualida.Q uae poftq eualuit fiaccefcente patricia marfico bcllotla/ guida audoritas patru fada eft.ac paulati in fterilitatem etnarcuir maieftas .Quin & ara uetus fuit Veneri myrteae:qua murtiam uocant.Cato tria genera myrti dida tnigram.cdiugalemtfortafTis a confugiis ex illo cluacinae genere.Nunc di alia du ftindio fatiux aut filueftris:& in utraq? larifoliae.In filueftri propria oxymyrfie.Satiua rum genera topiarirfaciunr.Tarentina folio minutotnoflratem patu!c:exoticam den fiffimotfenis foliorum uerfibus.Haec non eft in ufu.Ramofa utraqj alia♦ Coniugalem exiftimo nunc noftratem dici.Myrtus cdoratiftima eft in xgypto.Cato docuit uinu fieri e mgra:ficcata u % in ariditatem in umbra:atq? ira mullo indira.Si n ficcent bac cre oleum gigni.Poftea compertu di ex albana uinu fieri albit, Duobus fextariis myrti tufae in uini tribus heminis maceratae expreftkqj.Folia di p fe ficcantur in farina ad ulcerum remedia in corpore humano leniter mordaci pulueretac infrigerandis fudori bus.Qjrimmo oleoquoq? mirum didu ineft quida uini faportfimulqj piguis liquor praecipua ui ad corrigenda uina: fac cis ante perfufis.Retinet quippe fecem: nec prae/ ter purum liquorem rranfire patitundarq? fe comite praecipua cdmendatone liquaro. Virgas quoqi eius geftatae modo uiatori profunt in longo itinere pediti.Q uin & uir gaeannuli expertes ferri inguinum tumori medentur.Bellicis quoq? fe rebus inferuit triumphanfq? de fabinis poftumius Tubertus in confu latinquiprimus omniu ouans ingreflus urbem eft:quoniam rem leuiter fine cruore geflerar.Myrto Veneris uidricis coronatus inceflittoptabilemqj arborem etiam hoftibus fecit.Haec poftea ouantiu fuit corona:excepto.M.CrafTo qui de fugitiuis di Spartaco laurea coronatus inceftir. Maf fiirius ludor eft curru quoq? triumphares myrtea corona u(bs.L.pifo tradit Nafonem qui primus in monte albano triumphauit de corfis myrto coronatu ludos circenfes fpedare folitum. Auus maternus Africani fequetis hic fuit.M. Valerius dua bus coronis utebatur laurea & myrtea:qui di hoc uouerar< De lauro genera.xiii. Ca. XXX* Aurus triumphisproprie dicatunuel gratifiima domibus.Ianicrix Caefarum pontificumqjrquae fola di domos exornat:& ante limina excubat ♦ Duo eius genera tradit Cato:de!phican di cypriam.pompeius Leneus adiecit qua mu* ftacem appellauitjqucnia muftaceis.fubiiceretur.Hqjqc pffe folio maxio: flaccidoqj di albicate.Delphica ceqli colore uiridiore:maximis baccis atq? e uiridi rubetibus.Hac ui do res delphis coronari:& triuphates romag. Cypria ee folio breufinigro p nurgies ibri caco crifpam.Ec poflea acccfTere genera cuius hanc lilueflrem laurum aliqui intelfi/ gut nonnulli fui generis arbor em, DifTerr ccJbr.Ejfl enim carulea bacca. Acceflit &re giatquae coepic Auguffa appellar/ ampliflima & arbore 6t folio:baccis gulfatu quoq? non afpero. Aliqui negant eandem eflfe :& fuum genus regiae faciunt longioribus foli is latioribulq? .Iidem in alio genere bacaliam appellant hanc qua: uulgatiffima :e bac carumq* fertilifiTima.Stenlem uero earum ( quod maxime miror) triumphalem:eaque dicunt triumphantes uri:nifi id a Diuo augnilo coeperittut docebimus:ex ea lauru quae ei mifTa e caelo minima eff aldcudine:folio crifpo tac breui qua: inuenitur rara Accedit in topiario opere taxa excrefcente in medio folio paruulo tuclu ri lacinia folii Et fine ea (padonia mira opacitatis patientia .Itaq? quanralibeat fub umbra folum i plet.Eft & camedaphne filueflris frurex ;& alexandrinatquam aliqui idaeam salii hip poglotchio .alii daphnemtalii carpophylu salii hypelarem uocant.Ramos fpargit a ra dice dodrantales topiarii :ac coronarii operis:foIio acutiore quam myrti:molliore & candidiore .Maiore femine inter folia rubro .Plurima in ida circa & heracleam poti: nec nifi in montofisdd quoque quod danaides uocatur genus in nominum ambitu efl.Alii enim pelafgurmalii euptalo salii cephalo .Alexandri uocant.Et hic frutex eft ramofustcrafllore ac molliore quam laurus folio.Ex cuius guftatu accendatur os:thu ris baccis e nigro ruffis .Notatum antiquis nullum genus lauri in corfica fuifle: qd nunc fatum & ibi prouenit Ipfa pacifera :ut quam praetendi etiam inter armatos ho/ ftes quietis fit indicium.Romanis prae i pu a Ixticix uiftoriarumcp untia. Additur lit teris:& militum lanceis.pili% .Faces imperatorum decorat .Ex iis in gremio:Iouis op timi maximi deponittquotiens laetitiam uitfforia nouam attulie.Idq? non quia perpe tuo uiret nec quia pacifera e praeferenda u tiq? myrto & oleae efbfcd quia fpeclatifTima in monte pernalo.Ioqj etiam grata Apollini:afTueris eo dona mittere iam & regibus ro manis tefte .L.Bruto .Fortaflis etiam in argumentum:quoniam ibi libertatem publi cannis meruifletdauriferam tellurem illam obfculatus ex refponfb .Et quia fatarum receptarumqi in domos fulmine.folanon icitur. Ob has caufas equidem crediderim honorem cis habitum in triumphis potiustquam quia fuffitnentum fit caedis hcilium & purgato ut tradit Maflfurius. Adeoqp in profanis ufibus pollui laurum & oleam fas non efltut ne propiciandis quide numinibus accendi ex iis altaria ara ue debeat.Lau rus quidem manifeflo abdicat ignes crepitu:& quadam deteilatione. Interaneorum etiam uitia & neruorum ligno torquente .Tiberium principem tonante calo corona ri ea folitum ferunt contra fulminum metustSed & circa Diuum Auguilum euenta eius memoratu.Namq; Liuia Dru filia qua poilea Augufla matrimonii nome accepit:cum pacTa eflet illi Cxfaritgallinam confpicui candoris fedenti aquila ex alto ab fecit f gremium tenente rolfcro laureum ramum onuflum fuis baccis .Conferuari alitem & fbbole iufTere aruf pices: ramumc$ eum feri:ac rite cuilodiri.Quodqj facflum efl in uilla Cafarum fluuio tiberi impolita iuxta nonum lapidem hamminia uia:qua ob id uocatur ad gallinas. JVIirecp filua prouenit.Ex ea triumphans poflea Calar laurum in manu tenuit, conv namq; in capite geflfit .Ac deinde imperatores Calares eundi. Traditufqj mos ell ra mos:quos tenuerunt ferendi.Et durant filua nominibus fuis diferetx .Fortaflis ideo mutatis triumphahbus.Vnius arborum latina lingua nomen imponitur uiris. Vni* usfolia diffinguntur appellatione .Lauream enim uocamus. Durat 8C in urbe im pofitum loco:quando lauretum in auentino uocatur :ubi lilua lauri fuit Eadem pu rificationibus adhibetur :teftatumc£ fit obiter & ramo eam ferhquoiiia dubitauere.Dc tnocricus 8C Theophrailus.Nunc dicemus iilueitrium naturas. CAII PLYN1I SECVNDINATVRALIS HYSTORlAE HBER*XVL PROHEMIVM. Siluefixium arborum naturx; Ca. .!• CMIFHR AE arbores quaeque mitioribus furcis uolupta tem primae cibis attulerunt:& neceflano alimento delicias fmifcere docuerunt.Siue ille ultro fiue ab hemine didicere biandos fapores adoptione# conubio.Idq? minus etiam fe p ris uolucribufqj dedimustintra prxdidlas conflant. Primu erat narrare glandiferas quoq?:qux primo uitfum morra# lium aluerunt nutrices inopis ac fers: fortis:ni prxucrri co geret admiratio ufu compertv.quaenam qualifque cffet uii ta fine arbore ulla fine frutice uiuentium. Gentes fine arbore:# miracula 1 feptemtrionalis regionis arboribus; Ca. II Iximus # in oriente quidem iuxra oceanum coplures ea necefiitate gentes, d Sunt uero # i feptetrione uifx nobis cauco^tqui maiores minorefq? appellam tur.Vaflo ibi meatu perpetuis bis dieru nodliuq? fingularu fteruallis effufus in imenfu agitur oceanus aeterna operiens reru natura? conrrouerfia:dubiumq? terrae fit:an pars maris.Illic mifera gens tumulos optinet altos:aut tribunalia flrudla mani# bus ad experimenta altiffimi xflus.cafis ita impoficis.*nauigantibus fimilcstcu integat aqux circudatx naufragiis.Cum uero receflerinnfugienres cum mari pifces circa tu# guria uenantur.Hon pecudes hos habere non la&e aJhut finitimos. Ne cum feris qui dem dimicare contingic omini procul aba fidena primus irrupif fet.Auus hic Tulli Hoftilii regis fuit.P.Decium patrem tribunu militum frodea dona* uit exercitus ab eo fenatus:imperatore Cornelio Coflo cofule fanitium bello. Ciuica ili* gna primo fuit:pcftea magis placuit ex xfculo Ioui facrum. Varia taq? in hoc cu quer* cu e:ac data ubiq; quae fixerat:cuftodito tamen honore glandis. A dditx leges arda:: Si ideo fupbx:quafqj coferre libeat cuilla fuma:qux fub ipfoioue patria: muros primus fcandens audentem irrupere occidit. Qjnqj ciuen maluit fei ua re cj hoftem ocddere.Vtq; eum locum in quo fit adum optineret hoftis eo die. Vtq; ler uatus fateatunahas teftes nil profunr. Vt ciuis fuerit. Auxiliis quamuis rege feruatot decus idnon dant.Nec crefcit honos idem imperatore feruato: quoniam conditores in quocunque ciuem fummum efte uoluerunt. Accepta licet utEppetuo ludis.lnduen* ti femp alfurgi etiaab ienatu in more eft* Sedendi ius in pximo (enatui.Vacatio mune rum oium ipfhpatriqj Si auo pateriio.Xiiii.eas accepit Sicinius dentatus ut rettulimus fuo loco.Sex.Capitolinus.Is quidem Si de duce Seruilio.Afficanus de parte acciper e no luit apud trebiam.O mores xternostqui tata opa honore (olo donauerunt. Et cu reliqs coronas auro comendarentftalute ciuis iis in precio elTe nolucruc;clara proteftione:ier* uari quidem hominem nefas efte lucri caufa. De glande genera tredecim. Ca. VI* Landes opes efte nuc quoqj mnltaps gentium etia pace gaudetiu confiat. Nec g no Si inopia frugum arefactis molitur farina:Ipiflaturcp in panis ufutr .Quin Si hodie p hifpanias fecundis menfis glans infentur.Dulcior eade in cinere co fta.Cautum eft praeterea lege.xii.xabularum:ut glandem in alienum fundu preciden* tem liceret colligere.Genera earum mulra.Diftantfrud:u:fitu:fexu:fapore. Naq; aha fa gex glandi figunualia quernx:& alia iiignx. Arq? inter fe queq? geneps fingulcpi difFe reiicix.Prxrerea fune ahx filueftres:alix pladdiores:qux culta optinet.Iam etiam i mo tofis plamiqj diftant.Sicut& lexu mares ac faeminx.item fapore. Dulciffima omnium figituc qua obeftbs etiam homines durafte in oppido chio tradit Cornelius Alexander* Genera diftinguere no datur nominibus quae funt alia alibi.Quippe cum robur quer cuqj uulgo nali' uideamustfed xfculum non ubiq?.Quartam uero generis eiufde quae cerrus uocacur ne italix quidem maiori ex parte notam efte. Diftinguens ergo proprie* tate naturaq?:& ubi res coget etiam grxeis nominibus utendu. De fagina glande Si reliqs glandibus:& carbone Si paftu porccpe. C. VII. Agi glas nucleis fimilis:triagula cuteicluditur.Foliu tenue: ac leuiflimu: po* f pulo fimile: celerrime fkuei'ces:& media pte pleruq?.Gignes fupne puula bac* cauiride: cacumine aculeata*Fagi glas muribus gratiftima eft: Si io aialis eius una puentus.Glires quoqj faginat.Expetit Si turdis. Arbops fernhtas oium fere alter* mt:fed maximefagi.Gladequx,pprieicelligittferuncrobur:quercus:xfculus: cerrus. ifexifuber.Cotinecur hifpido calice p genera plus minusftte coplecftece folia pter ilicet graufatearnofat,peeraifinuofa latebris.Nec cu cadant ffauefcetiatutfkgi. Pro differetis generu breuiora aci longioratllicis duo genera. Ex iis in icalia folio no mulcu ab oleis didant. Milaces a quibufda graecis didbetin Quintiis aquifoliae.Ilicis glans urriufq? bre uior St gratilior.Qua Homerus aculon appellatseoqj noie a glande diftinguit.MafcuIas ilices negant ferre.GIans optima in quercu atqj grandiffima. Mox aefculo. Na roboris parua.Cerro trifl:is*horidi:echinato calice ceu caffcmex.Sed in querna alia dulcionmol lioiqj fjominae:maris fpiflfior.Maxime aut probant latifolia ex argumero dicbe.Diflanc aut inter fejmagnitudine St cutis tenuitate.Ite qd aliis fubed cunica rubigine fcabras aliis protinus candidu corpus. Probat St ea:cuiusin balano utrinqueex longitudine extrema lapidefcit i durici a.Melior cui in cortice q cui in corpore. Vtruqj no nifi ma> ri. Praeterea aliis ouatataliis rotundaialiis acutior figura.Sicut St colos nigrior cadidior ue qui pfertur. Amaritudo in extrerniratibus:medias dulces.Q_uin St pediculi breuiras £>ceritafqj differendi habet.In ipfis uero arboribus quae maxima fert: hem eris uocaturt breuiort& in orbe camofatalafq? ramoru crebro cauata.Fortius lignu quercus habet Si icorruptius:ramo(a& ipfa.Procerior tame St ctaffior caudice.ExcelfiTlima aut egilos in cultis amica. Ab hac fpxime latifolias ,pceritas:fed minus utilis aedificiis. Atq? carbone dotata uitiis obnoxia ed.Quaob re folido utuntur carbone.acrarioru tantu officinis co pendio.Qjionia delinente flatu ptinus emoriens-faspius recoquitur.Caetero plurimis (titillis.Ide e nouellis melior.Acerui cofertis paleis recentibus luto caminant taccefaq* ftrue cocis pungit durefees calx. ita fudorc emittit.Peffima St carboni St materia: haliphlcos dictat cui craffiflimus cortex atqj caudex:& cauus fungofufq;. Nec alia putrefeie ex hoc generetetia cu St fulminefaepiflime icit tquisaltitu/ dine no excellat.Ideo ligno eius nec ad facrificia uti fas habet. Eide raro glans & cu tu Ierit pter iu.es nullu attingit animal. Ac ne ex quide fi aliud pabulu ha/ beat.Hoc quoqj inter reliqua neglectae religionis e t qd emortuo carbone facrificarur* Glans fagea fuem hylare facictcarne cocibile ac Jeuc:& utilem itomaco. Iligna fue an guflamtnitidamtftrigofamtponderofam.Quernadiffufam St grauifljmanuSt ipfa glati dium aeque dulciffim.Proximam huic cerream tradit Nigidiustnec ex alia folidiorem carnemtfed duram.Illigna tentari fuestnifi paulatim detur. Hanc nouiflimam cadere. Fungofam carnem fieri aefculotroboretfubere. glandem ferunt ornes St gallam. Alternifqi annis glandem.Sed gallam hemeris optimam:& coriis perficiendis aptiffima Similem huic latifoliamtfed leuiorem mukoque minus probatam:Fert St nigiam Dua enim genera funt. Haec tingendis utilior. De gillat& q mulca praeter glandem exde n ferant arbores. Ca. Vllf. Afcitur autein galla fole de geminis exeunte erumpens nocftu femper uniuer n fa.Creicit uno die caufa didior.Et fi excepta efl xftu arefeit protinus tneqj ad iuftum incrementum peruenitthoc efbut nucleum fabae magnitudinem ha/ beat.Nigradiutius uiret:crefcitq? ut interdnmlmali compleat magnitudinem.Optima comagena.Deterrima ex robore.Signum eius quod cauerena: tranflucent.Robur prae ter fructum plurima alia gignir.Namqj fert St gallx utrumque genus 8t quaedam ue/ luti moratni diftarent arida duricia plerumque tauri caput imitantiatquibus fructus ined nucleis oliuae fimilis.Nafcuntur in eo St pilulae nucibus no abfimiles: intus ha/ berttes flocculos molles: lucernarum luminibus aptos. Nam St fine oleo flagratificuti galla nigra.Fert St aliam utilem pilulam cum capilo uerno tempore tamen melligeni iiicci.Gignunt St alii ramorum eius pilulas corpori non pediculo ad tcandi/ cantes umbilicis.Caeteca nigra uarietate diiperfa.Media cocci calorem habent. Apertis amara inanitas elt. Aliquando St allices gignit.Necnon St e foliis conuolutas pilulas? St in folio rubentes. Aquofbs nucleos candicantes St rranflucidosiquamdiu molies fint in quibus & cu lices nafc uncur: matureftunt m modum. De anchryaSfcocco grano:# igaxicbiSlTubere. C£ JX. Erunt robores & canchrymita uocat pilula in medicina urendi uim habens, f Gignit 6C in abiete:larice:picea:tilia:nuce:platanojpoilq folia cecidere hyemc durans*Cotinet nucleu pineis limile.Is crefcit hyeme:aperitur uere pilula tot ra. Cadit cu folia coeperint crefcere.Tam multifera funt:& tot res praeter glande pariuc robora.Sed 8i boletos fuillofq? gallae nouiflfima irritam eta:qux circa radices gignunt. Quercus aute & cypreffus & pinus noxios.Robora ferunt & uifcu & mella ut audror eft Hefiodus.Confhrq; rores melleos e cado ut diximus cadentes i o aliis magis infidere frondibus.Cremari quoq? roboris cinere introrfum efle manifeftuj tame has eius dotes ilex Colo puocat cocco. Granu hoc.Primcq? ceu fpecles fru tices paruos aquifolia ilicis:quifquiliu uocat:penfi'onealteram tributi pauperibus hiO panix donati,Vfum eius gratiore in cochylii mentione tradidimus. Gignitur & in ga> Iaria:africa:pilidia:cilicia.Peflimu in glandiferx maxime arbores aga/ ncum ferunt.Efl autem fungus candidus odoratus:antidotis fflfrcaxu fumis arborib? nafcenstnocle relucens.Signu hoc eius in tenebris decerpitur.E glandiferis fola qux uocatur egilops fert panos arentes‘.mnfcofo uillo:canos no in cortice modotuepi & era inis dependentes cubitali magnitudine:odoratos ut diximus iter unguenta. Suber mv nima arbor:glans peflima: rara: cortex tantu in frucffu prxcraflfus ac renafcens:atq? etia in denos pedes undiqj explanatus.Vfus eius anchoralibus maxime nauiu: pifcantiuqj rragulis:& obturamentis. Prxterea in hyberno calceat cb re- no infacete grxci cortices arboru appellanr.Sunt qui foemina ilice uocenttatq? ubi no nafcicur ilex pro ea fubere utuntur.In carpentariis prxcipue fabricis ut circa elin & la cedemonetnunc in talia tota nafcitunaurin gallia omnino. Quarum Cint in ufu cortices. Ca. Xi Ortex e fago: tilia:abiete:picea:in magno ufu agreftu.Vala corbelqj ac patcn/ C tiora quxdam mefTibus conuehendis uindemifqj faciunt:atqi pr a rex ra tu gu rioiji.Scribit in recenti ad duces explorator incidens litteras a fucco, Necno in quoda ufu facroijt religiofus eft fagi correx.Sed no durat ipfa. Defcandulis& pinu:pinaftro:abiete:piceaqj:larice:txda:taxo. Ca. XI. Candulx c robore aptifIimx:mox e gladiferis aliistfagcq; facillime ex omlbus f qux refinam ferunttfed minime durant:prxterq e pino.Scandula contctlatn fuifTe romam ufq; ad bellum Pyrrhi annis quadrigentis.lxx. Cornelius nepos amftor eft.Siluarum certe diftinguebatur infignibus.Fagus italo ioui etiam nunc eft* ubi locus fageus fuinportaq? querculana.colle in quem uimina petebantumotqj lucis quibufdam 8C dicator cum plebs fecefTiflet in ianiculum lege in xfculeto tu!it:ut ea quod iuflifTetomnes quirites tenerentur, Peregrinx tunc uide/ bantur:quoniam non erant fuburbanx pinus arq? abies.Cmnefq? qux picem gignut: de quibus nunc dicemus.Simul ut tota codiendi uina origo cognofcatur. Qux ferut in afia aut in oriente prxdictis picem.In europa fex genera cognatarum arborum reCi/ nam ferunt.Ex iis pinus atq; pinafter folium habent capillamenti modo prxtenuedon gumqj & mucrone aculeatum.Pinus fert minimu refinxtinterdum ex nucibus ipfis quibus dictum eft. Vifq? ut afcribatur generi.Pinafter nihil aliud eft q pinus filueftris: tnira altitudine:# a medio ramofa ficut pinus in uemce.Copiofiorem dat hxc refinam quo dicemus modo. Gignitur & in planis. Eafdem arbores alio nomine ede per oram itahx quas ftibulas uocant utpleriq; arbitrantur.fed graciles: fuccinctorefq?: # enodes liburnicarum ad ufus:pene fine refina.Picea montes amat atq* frigora: feralis atbor: & funebri indicio ad fores pofita:ac rogis uirens.Iam tamen & in domo recepta: tonfili fa cilitate.Hxc plurimam refinam fundit: interueniente candida gema tam fimili thuri: mixca uifu difcermnqn queat.# inde fraus fxpifiime afias. Omnibus iis generibus folii breui feti 8t craflioretduraqiie ceii cupreflGs,Piceae rami pene flarim ab radice mo dici uelut brachia lateribus inhxrent.Similiter abiedli expetitae nauigiis* Situs in excel fo montiu ceu maria fugerittnec forma alia.Materies uero praecipua trabibus:& pluri/ mis uitae operibus *Refina ei uittu.Vnde frutlus unus piceae: exiguuqj fudat :aliqua/ do cota&u folis.Et diuerfo materies quae abieti pulcherima*piceae ad fifliles fcandulast cupafqj & pauca alia fecameta.Q_uinto generi iitus idem:eade faciestlarix uocat: ma/ fsria prxflantior longe:incorrupta uis humori cotumaxtrubens praeterea:& odore ac/ rior.Plufculum huic erumpit liquorisimello: coloretatqj lentioremunq durafcentis ♦ Sextum genus e tarda proprie dicla:abundantior fucco cj reliqua:partior liquidiorque q picea.FIammis aclumini facroru etiam grata.Hanc mares dumtaxat ferunt: & eam graeci fladlen uocant odoris grauiflimi.Laricis morbus efl ut tarda fiat* Omnia autem haec genera accenfa fuligine immodica carbonem repente expuunt:cum eruptiois cre pitu:eiaculanturqj longetexcepta Iarice:qux nec ardettnec carbone facit: nec alio mo fgnis ui cofumitunq lapides*Omnia uero ea perpetuo uirentmec facile difcrinuntur i fronde etiam a peritis*tanta natalium mixtura efLSed picea minus alta q larix. Illa craf fior leuiorq? corticetfolio uillofior:pingnior:& denfionmollioq? flexu . At piceae rariora fccioraq? folia 8i tenuiora ac magis algentia.Torxq; horridior efl& pfufa refina.Lignu uero abieti fimilius.Larix oflis radicibus no repullulatjut in Iefbo accidit fcenfo nemo re pyrrheo. Alia etiamnu generibus ipfis in fexu differentia:Mas breuior & duriordoemi na procerior.Pinguioribus foliis & fimplicibustatqj non rigentibus. Lignum maribus duru:& in fabrili opere cotorturmfoeminx mollius publico difcrimine i fecuribus. Ex in quocuqj genere deprehendut marem:quippe refpuunf:& fragofius fidunt : argnus reuellunturjlpfaq? materies rerorrida:& nigrior maribus radix.Circa idam in troade 8& alia differentia efl: montanx maritimxqj.Naqj in macedonia & arcadia circa elin pmu/ tant nomina.Nec conflat aucloribus quod cuiq; generiattribuatmos ifla romano dif fcernimus iudicio. Abies e cunelis amphflima efl:& foemina etiam prolixior * Materia molliomitiliorqjtarbore rotundionfolio pinnato:denfa ut hymbres no tranfmittat: ac hylarior intuitu ♦ E ramis generu horum pannicularum modo nucamenta fquamat! compada dependent prxter q larici.Hx quoq; abietes mafculx prima in parte nucleos habennno item focminx.Picex uero totis paniculis minoribufq? gratioribus minimos ac nigros.Propter quod grxei phithirophoro ea appellanr.In eadem nucameta copref flora maribus funt:ac minus refina rofida.Similis his etiam nuc afpedlu efl: ne quid p tereatur raxutminus uirenstgracilifq? & triflis:ac dira:nulIo:fucco:ex omnibus folabac cifera*Mas noxio frucTu.Loetale quippe baccis in hifpama prxeipue uenenum inefl * Vafa etiam uiatoria ex ea uinis in gallia facla mortifera fu die compertum efl. Hanc Se/ flius fimtlace a gcxcis uocari dixit. Et efle in arcadia tam prxfentis u en en i: ut fi q dor/ miant fub eatcfbu ue capiat moriant .Sut q & taxica hinc appellata dicut uenena:qux nunc toxica dicimus:quibus fagittx tingautur.Repertum innoxiam fieri: fi in ipfam arborem clauus xreus addicatur * Quibus modis fiant genera picis:& quomodofiat caedrum: &de fpifla pice quomo fiat:&: qbus modis refina coquatur* Ca* XII. Ix liquida i europa e txda coquitur naualibus muniedis: mulrofqj ad alios p ufns.Lfgnu eius cocifum furnis undiq? igni extra circundato ferro ut prim9 fudor aqux m<5 fluat i canali.Hoc in fyria cxdru uocat :cui tanra uis e ut in xgypto corpora hominu defuncloru eo perfufa feruentur.Sequens liquor craflior iam picem fundit.H.xc rurfus in coetinas xreas coieda aceto fpiflatun&ccagulara brutix cognomen accepit:doliis dumtaxat uafiqj caeceris utilisdentore ab alia dice differens. Item colore rutilante:& quod pinguior efl.Et xda omnia illa fiunt. E picea refina fer uetibiis coada lapidib?ialueis ualidiroboris:aut fialuei n fint flruis cogerie uelud carbonis tifu.Hxc in uinu additur: farin ac mo tufa: nigrior colore.Fade (i cu acj leuius decoquat :coIleturqj:ruffo colore letefcittacftillatitiauocat.Seponut aute in id fereuitiarefinx corticifqj.Aha teperies ad crapula.N% flos crudus refinx cum multa haftula tenui breuiq? auulfus cocidit ad cribru minuta:deinde ferueti aqua donec co/ quaf pfundit.Huius expreflfum pinguepeipua refina fif.atq; rara:necnifi paucis in Io cis fubalpinx italix couemens medicis.Refinxalbx cogiu in duobus aquxpluvix co quut.Alii utilius putat fine aqua coquere lento igne tota die:utiqj uafe acris albi* Ite te rebinthina in farragine referuenti:hac exteris prxferentes.Proxima ex lentifco* De zofippa & fapino:& arbore materia in precio. Ca. XIII* On omittendu apud eofde zofippa uocari deralam nauibus maritimis pice cu n caera:nihil no experience uita:multoq? cfFicatibre ad oia qbus pices refinaqj pfunt uidelicec adiero falis callo.Apicur picea e pte lolari no plaga: fed uulne re ablati corricis:cu pluriinu bipedali hiatu.uta terra cubito cu minimuabfit.Nec cor/ pori ipfe parcit :ut i c x ceris :quonii haibula i frudru hxc rerrx fpxima laudatur. Altior amaritudine affert.Pollea humor ois e tota ccfiuit i ulcus.Ite i txda, Cu id ma/ nare defiittfimili mo ex aliipreapn ac delde alia.Poflea tota arbor fuccidit: 6i medulla eius urit .Sic &C i fyria terebintho decrahut cortices.Ibi qde & e ramis ac radicibus cu icfi' na danet ex iis ptibus.In macedonia larice mafcula urutdoeminx radices taru. Teopo/ pus fcripfic i apolliniataijd agro pice foflile n deteriore macedonica iueniri. Pix optima tibiq? ex apricis aqlonis iitu.Ex opacis horridiortuirufq? pferens.Frigida hyeme detenor ac minus copiofa 6C decoIor.Quida arbitrant in mocolis copia pflanriore fieri ac colora rione:& dulciore quoqj & gratiore du refina iit. Decodla aut minus picis reddere: quo/ n ia i lfept abeatttenuiorefqj fe ipfas arbores cj i planis. Sed has & illas ierenitate llerilici es Frucbu quxda pximo ano ab incifu largiunt .AIix fecudo. tertio. Explet aut plaga refina:no cortice:nec cicarricejqux I hac arbore no coit.Inter hxc genera fppriu qd.im fecere fatiumtqaonid ex cognatione eaps ferit.Q_ualis didta e nucleis, ar/ botis imas partes txdas uocant.cu fit illaarbor nil aliud cj picea feritatis paulu mitiga/ tx fatu.Satiui auc materies exfap* e genere fit:ficuti docebimus. De fraxino genera eius quattuor. Ca* XIIII* Aterix enim caufa reliquas arbores natura genuit.Copiofiflimsq; fraxinu.Pro m cera hxc ac tere:penata6C lpfa folio.Multuq? Homeri preconio 6t Achill s ha/ fta nobilitata.Materies e ad plurima urilis.Ea quide qux fit in ida troadis in tantum citro fimihstut ementes fallat cortice ablaro.Grxci duo genera eius fecere.Lon gam:enoJem. A1 reram breuemjdurioremtfufcioreq; laureis foliis.Bumeham uocant in macedonia amplififimam Ientifliniaq;. Alii hacdiuifere.Campeftrem enim tfle crifpam mdtanam:fpifTa n.Folia eapriumecis mornfera.Cxteris ruminatiu fnocua grxei re.In italia nec iumetis nocet.Cotra ierpetes uero fucco expflo ad pocu.*& ipofita ulceri bus opiferatac nihil aeque repit .Tataqj e uis:ut ne matutinas qde occideies ue umbras quis fine IongifTimx:ferpes arboris eius artingat:adeo ipfam pcul fugat. Expta pdin p Si frode ea gyro claudaf ignis & ferpens.in ignes potius cj in fraxinu fugere ferpentem Miranaturx benignitas:priufq hx ,pdeac florere fraxinu:nec an coditas folia dimittere De tilia genera duo. Ca. XV* N cilia mas & foemina differunt omni modo.Naq? 8t materies maris dura ru (/ i fior ac nodofa & odoratior.Corcex quoq? craflionac derraclus inflexibilis. Nec feme fert aut flore utfoemina:qux craflior arboretmateria candida pcellenfq? eft.Mipe in hac arbore frudrum a nullo animaliu attingfifolicpd corticifq? fuccum dul/ cem eflfe.Inter corticem & lignum tenues tunicas multiplici mebrana:e quibus uincu la ti ix euocantur.Tenuiflimu phylire coronans lenifcis celebres ho/ nore#Miteriesteredj"nendfentit*vpceritate pq utilis. De accerisgeneribus.x • Ca. XVL Cer eiufdem fert amplitudinis:operum elegantia ac fubtilitate citro fecundu « Plura eius genera.Album quod praecipui candorisuocatur gallicumtin tranf padanaitalia trafq? alpes nafcens.Alrerum genus crifpo macularum difcurfu qui cum excellentior fuitra fimilitudine caudae pauonum nome accepit.In iflria retia que ptaecipuum.E uiliori genere crafTiuenium uocatur.Graeci fitu difcernut. Campe/ ftre enim candidum eflcmec crifpum:quod glinon uocant. Montanum uero crifpius duriufqueetiam nunc e mafcula crifpius ad lautiora opera ♦ Tertiu genus zygiam ru/ benrem fifllli ligno: cortice liuido:& cabro.Hoc alii proprii generis efTe malunt.Et latie caprinum appellant. De brufco raollufco & flaphilodendro:buxo genera tria. Ca. XV11 Vlcherrimum uero efi bmfcuimmultoq? excellentius etiamnum mollufcum p Tuber utrunq? arboris eius.Sed brufcum intortius crifpum.Mollufcum lim plicius fparfum.Etfi magnitudinem menfarum capere:haud dubie prxferre/ retiir citro,Nunc intra pugillares leclorumq? filicios aut laminas raro ufu fpecTatur • E brufco fiunt & menfae nigrefcentes.Reperitur & in alno tuber tanto deterius quan/ to ab acere alnus ipfo difiat.Aceris mares prius florant.Etiamnum in ficcis narae prae/ ferun ur aquaticis:fi’cut & fraxini.Eli 8i trans alpes arbor fimilima aceri alba i materia quas uocatur flaphylodendron.Fert filiquas & in iis nucleos fapore nucis auellantc. In primis uero materies honorata buxo efi raro crifpanti:nec nifi radicetcaetero lenis: qes materia filenti & quadam duriciaac pallore commendabilis.In ipfa uero arbore topiario opere.Tria eius generatgallicum quod in metas emittitunamplitudineq? procerior efi-* Oieaflrum In omni ufu damnatum fert grauem odorem;. Tertium genus noftraris uocant: Silneflre ut credo mitt/gatum fatu:diflFuf?ust& denfitare parietum uirens fem per ac tonfile.Buxus pyreneis ac cythero motibus plurima.ac berecynthio tradlu. Craf fifiima in corfica florem non caufa amaritudinis mellis. Semen illius cu diis animantibus inuifum.Hasc in olympo macedoniae gracilionfed breuis.Amat fri gida:aprica.In igne quoqfdoricia quas ferro:nec flamma :'nec carbone utilis. De ulmo genera quattuor. Ca. XVIII. Nter has atque frugiferas materias uitiumque amicitia accipitur ulmus. Grx i ci duo eius genera nouere.Monfofam:qux fit amplicr.Campeflrermquas fru tirofa.Italia artinias uocat excelfiflimas:& ex iis ficanas illis praefert i quae non funt riguae. Alterum genus gallicas.Tertium noflrates:denfior folio:&ab eodem pedi culo numerofiore. At quartum filueflre.Inter quas attinias non ferunt. Samaria mira uero uocatur ulmi femen.Omnefque e radicum plantis proueniut. Reliquae femine. De arboru natura per fitus. Ca. XIX. Vnc celeberrimis arborum ditfiis quaedam in uniuerfum de cunelis indicati/ n da funr.Monres amant cxdras:larix:txda:6C caeterae e quibus refina gignit. Item 3quifolia:bu xus:ilIex:iuniperus:terebinthus:populus:ornus: cornus car pinus.Efl & in apennino frutex qui uocatur cotinus ad liniamenta modo conchylii colore infignis.Montes & ualles diligit abies:robur:cafianeae:tilia:ilex:cornus. Aquofis montibus gaudent acer:fraxinus.Ibrbus:tilia.cerafus. Non temere in montibus uifac funt prunus:punica::oleafixi:iuglans:morus:lambuci.Defcendunt etiam in plana cor nus:corylus:quercus:ofnus:acer:fraxinus:fagus:carpinus.Subeunt&m6tofaulmus maIus*pyrus:laurus:myrtus.Sanguinei frutices ilex: tingendifque ueflibus nafcentes geniftae.Gaudet frigidis /orbus:& magis etiam betulla Gallica hxc arbor mirabili can dore:atque tenuitate terribilis magiflratum uirgis.Eadem circulis flexibilisiitem corbi um fportis.Bitumen ex.ea gallix excoquunt.In eodem fitus comitatur 6i fpina nuptia riiin facibus aufpicatiflima:quoniam inde fecerint pafiores qui rapuerunt fabinas: ut auctor eft Mafurius.Nu nc facibus caprinus & corilus familiariflim*. Aquas odore cu prei fiuugUndest caftaAiex:laburnu: Alpina & haec arbormec uulgo nora:Dura ac can# d]da materie: cuius flore cubitalem longitudine apes non attingut.Odit & quas appel/ lacur iouis barba in opere topiario tonfilis 6i in rotunditate Ipifluargentco ftlc. Noni fi in aquofis fpueniunt (alices:alm:populi::filer.Liguftra refleris utilifTima. Ite u ac in ia italiae in aucupiis fata.Galliae uero etia purpura tingcdi caufa ad fer u ops ueftcs.Q ux/ CU.J3 comunia fune montibus planifq? maiora fiunnalpcdfuq? pulchriora.Qua: in cam pdtribus meliora materie.Crifpiora quas in montibus exceptis malis pyrilq?. Diu i fio generum. Ca. XX. Rasterea arbopi aliis decidunt folia:alias fempiterna coma uirent.Q_uam diffe p rentiam necefle efl: antecedat prior.Sunt eni arbcpe.quasdam oioiilueftres:q da ut baniores:quas his placet nofbus difHguere. Ergo mites quas frutfu aut aliqua doce umbrans ue officio humanius iuuant:nd improbe dicant urbanas. Quibus folia no decidat:& de rhododendro. Ca. XXI Ape generi no decidunt oleas Iauro:paImje:myrtho:cufflb:pinis:hederas: rho/ h dodedro.Et quis hasrba dicat fabina rhododedromt noie apparet:'a grascis ue nic.Alii nerui uocarutulii rhodophanemfepiternu frederoias fimilitudie cau fcb? fruticofu .Iumetis caprifqj & ouit p uenenu e.Ide hoi cotra Ppetiu uenena remedio. Irem quibus folia non decidunt: & quibus no oia folia. cadant:& quibus locis nullas arbepe. Ca. XXII. Ilueftres generis folia no decidutabieti:larici:pinaftro:iunipo:casdro: rcrcbin# f tho:buxo:ilici:aqfolio:fuberi:taxo:tamarici. Inter urraq; genera It andrachne 1 grasciatS<: ubiqj unedo.Reliq.n.foliadeciduthisiptercji cacuminibus. No de cidut auc 8i i fruticu gne qbufda rubo & calamo.In thuriiio agro ubi urbs fybaris fuits ex ipa urbe pfpiciebat qrcus una nuq folia dimittesmec an media* asftate germina.Ic-qj mips e graecis ancioribus pditu. Apud nos poftea fiieri.Na locops tata uis e:ut circa me/ phi n asgypti:& m elephant ne chebaidis nulli arbori decidannne uinbus qdem. De natura fojiops cadentiu:& quibus fcliopsuarii colores. Ca. XXIII. Aeteras oes extra pdicbasCeteni numerare Iongu ell) folia dcpdut. Cbluatfq? € no arefcereurifi tenuia 6t lata & mollia.Qiias uero no decidant callo crafTa 6C angufta e(Te.Falfa definitio e 116 decidere iis qps fuccus pinguior fit.Q_uis.n. pot in ilice itelligere? Decidere Timasus mathematicus fole fcorpione trafeute iyderis ui ut quoda ueneno aeris putat.Cur ergo nc eade ca aduerfum oes polleamur e mir< rr.ur Cadut plurimis autuno.Quasda tardius amittunatq? in hyemes moras:Necin terell maturius germinafTemtpote cu quasda primas germinet: & inter nouifTimas nu/ dentur.Vt amygdala:fraxini:kmbuci.Morus aut nouiflime germinat: & cu primis fo/ lia dimittit.Magna & i hoc uis fo i.Prius decidut in ficcis macrifq? & uetuftate prius ar bori.MuItifqj et ahq maturefeat frudlus.In ferotina ficu 6C hyberna pyro & malo grana to e pomu ratu ai pici f marre.Neqj iis aut quas retinet ccmas eade folia durat: fed fubnafceub9 aliis tuc arelcut uetera.Quod euenit circa folllitiu.Maxime folicps unitas 1 fuo cuiqj genere pmanetrpterq populo hederas crotoni: qua 5C cinu diximus uocari* De populo tria genera:& quops foliops figura mitetur. Ca. XXIIII Opuli tria generatalba & nigra:Sequas libyca appellat minima folio ac niger/ p rimaifungiiq* enafeetibus laudatifiima. Alba folio bicolonfupne candicas ife/ riore pte uiridi.Huic nigras q & crotoni folia i iuueta circinatas rotuditatis ft. uetufliora i angulos exeut.E cotrario hederaE angulofo rotudat foliis gradiffi ma lanugo.Euolat cadidx.Tradita folionumerolior cadida:& ut uilli.Folia granatis 6C a nygdalis rubetia. i primis id qd oleas populo albas: & falici eueic. Circuagufji.folu caps polh folflitiu.Nec alio argumeto cerrius itelligif fydus ccftdu Q u2e folia uerfenmr omnibus annistqux folioru ex eius palmis cura di ufos:& foliorum mirabilia» Ca» XXV. St & publica omnium foliorum differ entia. In ipfis namq? pars i fenora terra e haerbido uiret colore. Ab eade leniora.Neruos callumqj di articulos in fupiore habent parte.Incifuras uero fubtenut manus humana.Cleas fuperne candio rat& minus leuia.Item hederae.Sed omnium folia quottidie ad folem ofcitant: inreno* res partes tepifieri uolentia.Superior pars omnium lanuginem quantulancunq; hab et quaein aliis gentium lana efl» In oriente funes ualidos e palmae foliis fieri ditium e eof que id humore utiliores efle. Et apud nos uero palmae a matre integrae decerpuntur. Meliores enim funt quae no diuifae fuerinc.Siccantur fub tedo quaternis diebus.Mox in fole expanduntur.Et nodibus relide donec candore inarefcant:poilea in opera diu i duntur.Lariflima folia funt fico:uiti:platano.Angufta myrto:punictE:oleae. Capillata pino*caedro. Aculeata aquifolio& ilicum generi.Nam iunipero fpina pro folio cfb. Car nofa cuprcflTouamaricnCraffiflTimaalno.Longa harundini falici. Palmae etiam duplio cia.Circinnata pyro: Mucronata malo.Angulofa hederae:Diuila platano.Infeda pedi/ num modo piceae:abieti,Sinuofi tota ambitu robori.Spinofa cute rubo ♦ Mordacia fuc quibufdarmut urticis:Pungenta pino:piceae:abieti:larici:caedro aqfoliis Pediculo bre> ui oleae:& illic/sLongo uitibus.Tremulo populis.Et hifdem foliis inter fe crep itantia. Iam di in pomo ipfo mali quodam in genere parua mediis emicant folia» Interim di ge> mina.Praeterea aliis circa ramos:aliis in cacumine ramorum» Robori & in ipfo caudice iam denfa ac raratfemperqj lata rariora»Difpofita myrto.Concaua buxo* Inordinata po mis.Plura eodem pediculo exuntia malis pyriiqj.RamuIofa ulmo di cytifo. Q uib? adi iicit Caro decidua a populo quernaq? animalibus iubens dari non perarida.Eubus qui dem di ficulnea ilignaqj di hederatia.Dantur di ex harundineac lauro. Decidunt foibo UXUuerfa.Caeteris panlatim.Et de folis hadenus: De ordine naturae in (acistdi de flore arbepe di cdcepru:& partu:& quo ordine floreant. Ca. XXVI Rdo autem naturae annuus ita fe habet.Primus efl conceptus flare incipiens O re uento fauonio.Ex inde fere.vi.idus febru.Hoc enim maritantur uiueicena e terra.Gum eriam equee In hifpania ut diximus.Hic efl: genitalis fpiritus mu di a fouendo didus:ut quidam exilimauere.Flat ab occafu aequinodiali uer ineboans cathlitionem ruibici uocanr gefliente natura femina accipere: eaq? anima inferenre cm/ nibus faris.Concipiunt uariis diebus:& pro fua quaeq? narura:Alia prorinus uranima lia.Tradius aliqua di diutius grauida partus gerunt ♦ Quod germinatio ideo uocarur. Pariunt uero cum florent:flofq; ille ruptis conftat utriculis. Sed educatio in pomo eil Hoc di germinatio arborum Flos efl pleni ueri indicium:# anni renafeentis. Flos gau dium arborum.Tunc fe nouas aliafq* q funt offendunt. Tunc uariis colorum piduris in certamen ufq? luxuriant.Sed hoc negatum plerifqj. Nam nec omnes fiorent:fed fuc triibes quaedam non fentiant gaudia annorum-Nam neq? ilex picea lanx pinus ullo flore exhylarantunnatales ue pomorum recurfus annuos uerficolori nuntio pro* mittunt.Nec fici atq? caprifici.Protinus cum frudum flores gignunt. In ficis mirabi/ les funt di abortus: qui nunq marurefcunt.Nec iuniperi florent. Quidam earum duo genera tradunt. Alteram florere nec ferre. Quae uero non floreat ferre protinus baccis ilibnafcentibus quae biennio haereant.Sed id falfum omnibufq? iis dura facies femper. Sic di hominum multis fortuna fine flore elb. Omnes autem germinam etia quae non florent. Magna di Iocok differetia.Quippe cu ex eode genere q fut i paluflribus priora germinet: mox capeftriatnouiflima i filuis.p fe aut tradius pyri fjlueilres q caetera.Prfo fauonio germinat cornus. Proxie laurus.pauloqj ante aequinodiu tilia acer: Inter pn> mas uero pQpuIustuImus:falix:ahius:nucesTellinac#p]4taus»Casterae uero cocepro aquifolium terebinthus:pa!iumstcafi:anea:glades.Serotino autem germine maIos:rar/ didimus fuber.Qjiibufda geminatur germinatiomimia foli ubertatetauc inuiratis cx li uofupcacetquod magis in hxrbis fegetu euenit.In arboribus tame nimia gei minatio elaflefcit.Sunt aliae naturales qde qbufdam gern?inatides:pariterq; uernx: qua: fu is co dant lyderibustquaru ratio aptius reddetur ab hoc tertio uolumine.Hyberna aqlx ex/ ortu. Aeftiua canis ortu.Tertia ardturi.Has duas quide oibus arboribus comunes pu/ rant.Sentiri aut maxime in fico uite punicis cam afferentes quonia in rheflalia macedo niaqj plurima tunc ficus exeat.Maxime tame in xgypro apparet hxc ro. Et reliqua: q de arbores ut primu coepere cotinuat germinatione.Robur 8i abies Si larix interimunt tripartito:ac terna germina edunt .Ideo Si inter fquamas cortice fpargunt.Quod omni bus arboribus in germinatione euenit:quonia prxgnanriu rumpitur cortex.Eftautem prima eijp incipiente uere circiter.xv.diebus.Iteij£ germinat tranfeute geminos fole.Sic fic ut du prima cacumina impe lunt fe cutis aperiat geniculato incremeto.Terria e ea/ runde ad folftitiu breuiflima:nec diutius feptenis diebus.CJareqj Si tuc cernit excrelce tium cacuminu articulatio.Vitis folabis parturit:cum primu emittit cu dege ric.Eoijs qux no florent partus tantu e Si maturiras.Q_.uxda ftatim in germinatioe fio rent: jjperantq? in eoded maturefeunt tarde ut uites.Serotino quxda germinatu floret macuracqj celeriter:ut morus:qua: nouiflima germinattnec nifi exado frigo/ re:ab id didta iapientiffima cu coeperit in tantu uniuerfagerminatioerupit: ut una nocte peragat etiam cu ftrepicu.Ex iis qux hyeme aquila exoriete(ut diximus) cocipiuii::dorec prima omniu amygdala mefeianuario.Martio uero poma matura.Ab ea pxime floretarmenaica:dein tuberes:# pcoces.UIxpegrinx hx coatftx.Ordine aut mturx ulueftriu primxfambucusrcui medulla plurima:# cui nulla cornus mafcuht Vrbuuaije poti ut fimul uideri pyrus Si cerafus Si prunus. Seqt lau rus illaqj cupfliis.Deide punica fici. At uites Si olex floretibus ia iis germmat.Cocipiut uer giliapeexortu.Hoc fydys illate e*Floret aut folftitio uitis:# qux paulo ieiius icipitolea Deflorefcut ofa feptenis diebustno celerius.Quxda tardius.Sed nulla pluribus bis fepte nis*Oia & intra, viii. iulii idus prxcurfu.Nec ftatim frueftus feqf in aliquibus De como:# quo tempore quxq; ferant:® qux fructu no ferat:# qux ifcclices exifti tnanf Si qux facillime fructu perdut:# qbus fructus anteq foliu nafcat. C. XXVi I Ornus enim circa folftitia reddit primo cadidum:poltea fanguineilEx co ge c nere foemina poft autunum fert baccas acerbas #'igu flabiles enetis animanti bus.Ligno quoq? fungoia Si inutilis.Sumas e fortiflimis qux fit tanta differ e/ cit ab eode genere.Et terebinthus meffibus reddit feme:# acer:# fraxinusmu ctsjmalat Si pyratpterq hyberna aut pcocia. Autuno gladiferx.Seiius etianum occafu* Aefculus tatu autuno.Incipiereaut hyeme quxda genera mali pyriqj Si fuber. Abies fio res croci colore circa folftitiu.Semen uero reddit poft occafu. Pinus aut Si pu cea pueniunt germinatione.xv.fera diebus.Semen uero poft uergilias Si ipfx reddunt* Cxdri Si iuniperus Si ilex annux fere habent :nouufq; frudtus in iis cu autuno pedet. In maxima tamen admirationepinus eft*Habet frucftu maturefcente.Habet aiv no ad maturitate uentururmac deinde tertio.Nec ulla arbor auidius fe promittit. QtrO menfe ex ea nux decerpit :eodc maturefeit alia.Et fic difpenfaf :ut nullo no menfe ma turefcant.Q_ux fe in arbore ipfa diuifere uocant zamixdxduntqj exteras:nifi detraha tur.Frudtum arbore folx nullum ferut:hoceft ne femen quide tamarix. Scopis tantu nafcens:populusaInus:ulmus:attima:alaternus:cuifoIia inter ilice Si oliua. Infoelices aute exiftimant danatxq? religione qux neq? ferunt uncjtneq* fructu ferunt. Cremu/ Cius auctor eft nunq uirere arborermex qua Phyllis fe fufpenderit.Qux gumi gignunt poft germinationem aperiuntur.Gumi uero non nifi fructu detracto fpiflatur.Nouel/ lx arbores carent frucftu qdiu crefcunt.Perdunt autem facillime ante maturitate palma fiaistamygdakimalus pyrus.Ice punica quae etia roribus nimiis Sc pruinis flore amitrif Qui de ca inflectant ramos eius me fubrecti humore infeflu excipiantiatq; cotineant* Pyrus & amygdala etiafi no pluat:Ced fiat auftrinu cxlu atq; nubilu:amittunt florem : & primos fructus cu fi defloruere tales dies fuerint.Ociffimeauc falix amitric femel ace q prmo maturitate fentiat.Qb id dicta ab Homero frugipda.Secutaq? aetas fcelere fuoi terpretata et hac femel falicis mulieri teriliratis medicamentu ee co ftat.Sed hoc quoq;puides natura facile nafceti & de pacto furculo fcuriofius feme dedit Vna tantu pditur ad maturitate proferre folitain certa infula ipfodefcenfu Iouis fpelu cae toruu ligneuqj magnitudine ciceris.Fiunt uero quxda loci uirio infructuofa: ficut in pharo filnacendatqux nil fert.Perficx arbores in rhodo florent tantu. Fit haec diffe renria SC ex fexu.In iis eflfe mares qux no ferunt. Aliqui hoc permutares mares ee quae ferant tradut.Facit 6C denfiras terelitate .Gignentiu aut quxda ex lateribus ramoru SC cacuminibus ferut:ut pyrus:punica:ficus:myrtus.Cxtero ea de natura qua: frugibus Naq? SC i eis fpica in cacume nafeitur, Legumina f lateribus ♦ Palma fola ut dictu e in fpatulis habet fructu racemis ppedente.Reliqs fub folio pomutut ptegat excepra fico cui foliu maxitnu umbrofiflimuqj.Ergio fupra id pomu ei demu ferius foliu nafcif cj po tnu.Infigne pdirur in quoda genere cilicix cyprix helladis ficos fub folio:groffos uero fupra folium nafci.Ficus & praecoces habet:quas athenis prodromos uocant. In laco/ luco genere maxime funt. De biferis SC triferis SC quae celerime fenefcant:& de xtatibus cape. Ca.XXVllI Vnt SC biferx in eifde. In cea infula caprifici triferx fur. Primo faetu fequens f cuocat tfequcti tertius.Hoc fici caprificant. Et caprifici aut ab aduerfis foliis nafcunt.Biferx& i malis ac pyris quxda ficut SC prxcoces.Malus filueftris bi fera.Seques eius fructus pofl arcturu in apricis maxime.Vites quidc SC triferx fut quas ob id infanas uocant:quonia in iis alia maturefcur.-alia turgefcut:alia florent.MJVar/ ro auctor et uite fuilTe fmyrnx apud materia trifera.& malu i agro cofentino.Hoc aut euenic ppetuo in frauenefi africx agro de quo plura a!ias:ea eft foli fertilitas.Trifera eft 6C cupreflus.Naq; baccx eius colligunfmenfeianuario:& maio&feprebri.ternafq? eape gerunt magnitudines.Efl: uero SC i ipfis arboribus etia honuftis peculiaris differentia* Sumafui parte ferciIioreftarburus.Q_uercusifenore:iuglades:fici:marifcx. Omnes quo magis fenefeutteo maturius ferut:& in apricis locis nec pingui terra. Silueflriora omia cardiora.Quxda ex iis omio no maturefcut.Ite qux fubarant: aut q ablaqueant celeriora neglectis hxc SC fertiliora.Eft etianu xtatis differetia. Amygdala em' SC pyrus I fenecta ferriiifTimx:ut gladiferx:& quodda genus eius i iuueta tradiuf que maturatestqd noraf i uitibus maxime.Vetuftioribus eni uinu meliusmouellis co piofius.Celerime uero fenefcit:& i fenecta deteriore fructu gignit malus. N% & mina ra poma pueniut:& uermiculis obnoxia.Quin SC i ipfa arbore nafcunt. Ficus fola ex ofm arboru foetu maturitatis ca medicat .Ia qde ex portetis: quonia maiora fut pcocia ppofleris:Omia aut celerius fenefcutpfoecuda.Q_uin SC prinus moriunf aliqua cxlo facunditatem omnem eblandito:quod maxime uitibus euenit. De moro. Ca. XXIX* Contra morus tardi (Time fenefeit fructibus minime laboras. Tarde & ea quo c rum crifpa materies:ut acer:paIma:popuIus.Et fubarata ocius fenefeunt. De filueftribus. Ca* XXX. llaeftria aut tardiffime. Atq? i rotu ols cura fertilitate adiicit: fertilitas fenecta ( Ioq? SC pflorent alia SC pgerminannatq; in totu pcocio fiunt.Quonia emis in firmitas cxlo magis accidir.Multx uero plura gignunt ut dixfus i glandiferis Inter qux laurus uuas fuas :maximeqj fterilis qux no gignitaliud :obq? id a quibufda mas exiftimatu rf Ferunt & auellanx iulos compactili callo ad nihil utilis. De buxo & faba groca fiue loto. Ca. XXXI. Lurima uero buxus.Nam 8C femen fuu & granum quod cartegon uocanr: & p a feptentrione uifcum a meridie hyphear: e quis plura mox paulo. Imerduqj pariter res quaternas habent. Arborum quoda fimplices:quibus a radice cau/ dex unus & rami frequentes:ut oliuanficomiti.Quxda] fruticofi generis: ut paliurus myrtus.Item nux auellana.Q_uimmo melior eft & copiofior frudu in plures difperfa ramostln quibufdam omnino nullustut fuo genere buxodoro tranlmarino.Quodam bifurco:atqj etia in quinas partes indiuiduo.nec ramofo ut fambu indiuiduo ramofo: ut picea:. Quibufdam ramorum ordo: ficut piceae: abieti.Aliis incoditusiut robori:maIo:pyro,Etabieti quidem fubredla diuifura: ramiq? in ccetum tendentes:non in latera proni. cacuminibus eorum decifis moritur. to/ tis uero detruncatis durat.Et fi infra cj rami fu ere procidatur: quod fuperelt uiuir. Si uero cacumen rantnm auferatur:tota moritur. Alia ab radice brachiata:ut ulmus. Alia in cacumine rarnofatut pinusdotos fiue faba groca:quam romo a fuauitate fructus fi! ueftris quidem:fed ceraforum pene natura loton appelJat.Procipueq; 'domibus expeti tur:ramorum petulantia:breui caudicedatiffima expatiatium umbrat in uicinas do mos fope tranfilentium.Nulli opacitas breuior: nec aufert folem hyeme decidentibus foIiis.Nullis cortex iucundior.aut oculos excipiens blandius.NuIli rami longiores uali aut plures:ut dixifife totidem arbores liceat.Cortice pelles tingunt:radice lanas IVlalis propriu genus. enim roftra reddunnadharentibus uni maximo minori! 9 aliqui coci qui non germinar.Quod natura fit fi 116 cualuere: aut poena cum amputatos cicatrix hebetauit.Quo diuiduis in ramo natura e:hoc ixiti 1 oculo-.haru/ dini i geniculo.Omniu terro pxima craffior.In longirudine excrefcuc abiesdarix: pal/ ma:ciipretTiis:ulmus:Si li qua cerafus etia in.xl.cubitorum trabes aequali per totum duu cubiectp craflitudine repentur. De ramis & cortice & radicibus arbope. Ca. XXXII Voda ftatim in ramos fparguntur ut mali.Cortex aliis renuis: ut lauro: tilio. q Aliis cradus ut robori.AIiis lenis:ut malotficc.Ide fcaber robori:palmo. Om/ nibus in feneclra rugofior.Quibufdam rumpitur fponte:ut uiti. Quibufdam etiam cadittut ma!o:unedoni.Carnofus fuberi:populo.Mebranaceus ut uiti:harundi ni.Libris fimilis Ceraib.Multiplex tunicis:ut uftibus:filio abieti. Qjjibufda fimplex: ut fico harudini.Magna & radicu differentia.Cop/ofo fico:robori:p!atano.Brcucs & an guflo malo.Singulares abieti:larici.Singulis, n.initunt: cjq minimis in altera difperfiis. Crafifiores lauro & inoquales.Item oleo:cui & ramofo.At robori carnofo.Robora fuas in profundum agunt.Si Virgilio quidem credimus ofculus quatum corpore eminet: tantum radice defcendit.Oleo mah% 6C cupreffis per fumam cefpitum.Aliis recTo mea tutut Iauro:oleo. Aliis fIexuofo:ut fico.Minutis hoc capillamctis hirfuta ut abiestmul toq? filuefirium.E quibus montani protenuia fila decerpentes fpectabiies lagenas & alia uafa ne&unt.Qjaidam non altius defeendere radices:q folis calor repefaciat.Idquc natura loci tenuiores fiue grauiffimas dixere;quod falfum arbitror/Apud audfores cer/ te inuenitur abietis plantam cum tranfferretunotfo cubitorum in altitudinetnec tota? rcfoflarmfed abrutam.Maxima fpatio atq? plenitudine codri e fi:. Ab ea platan i: roboris: 8C glandiferarum.Q_uarudam radix uiuacior fuperficie:ut lauri.Iraq; cum trunco in/ aruit reciliu etiam lotius breuitate celerius fenefeere arbores putant.Quod coarguut fici:quarum radices longiflfimo:& feneclus ociffima. Falfum arbitror & quod aliqui prodidere radices arborum uetulbate minui.Vifa etenim e(l an/ nola quercus euerfa ai tempeftatis & iugerum foliamplexa. Proftratas refhtui plerun/ que:& quadam terro cicatrice reuiuifceretuulgare eft. Et familiariftimum hoc piata/ nis.qax plurimu uentops cocipiuntppter denfitate amputatis leuato onere in fua fcorbe reponunt .Facfhimqj ia e hoc & I iugladibus oIei% ac multis aliis. De prodigiofis arboribus:;# quibus modis fponte nafcunt :# Q no omnia ubi($ nafcunt :# quae no alibi nafcunt arbores. Ca. XXXIII. St in exemplis & line tempeftate ulla ue caufa alia q prodigii cecidifle mulrase C ac fua fponte refurrexifle.Fadum hoc populi ro.quiritibus oilentu cimbricis bellis nucerix in luco iunonis ulmo poftq etiam cacumen amputarum erat quoniam in aram ipfam procumbebattreilituta fponte:ita uti protinus floreret. Aquo deinde tempore maieftas populi ro.refurexir:qux ante uaftata cladibus fuerat. Menio/ ratur hoc idem fadum & in philippis falice procidua detruncata.Eft ffogiris i mu fxo fandi ominis.Sed maxime mirum antandri platanus etia cir/ cundolatis lateribus reilibilis fponte factamitxq? rcddira.Longitudine.xv.cubnorum* crailitudine quattuor ulnarum. Arbores quas naturae debeamus tribus modis nafcun tur.Spontetaut feminetaut ab radice.Cura numerolior exiflit: de qua fuo dicimus uo lumine.Nunc enim totus fermo de natura eft multis modis minfqj memorabili.Naqj n omnia in omnibus locis nafei docuimus: ncc.trarflata uiucre.Hcccp alias fadidiaalus contumacia:fxpius lbecillicate eorum quae tranfferuntur euenit cxlo inuidente :alias folo repugnanre.Faflidio balfamum alibi nafei natura qi fyria noluit fere. Necnon # palma nafei ubiqjtaut'natam pareremel cum promifit etiam ofteditqj ea educaretqux tanq inuita peperic. Non habet uires frutex cinnami in fyrix uicina perueniendi ♦ No ferunt amomi nardiqj delicia: ne in arabia quidem ex india naue peregrinari.Tentauic enim Seleucus rex.Illud maxime mirum ipfas arbores plerumqj exorari ut uiuant atqj tranfinigrent. Aliquando & a folo impetrari ut alienas alatraduenafqj nutriar: cadum liullo modo quit fledit. Viuic in italia piperis arbor.Cafix uero etiam in feptemtrionali plaga. Vixit & in lydia thuris.Sed unde lorbentes fuccum omnem ex bis foles torquen tefqj lachrymamilllud proxime mirum mutari naturam in iifdem Jocis:atqj improuifo ualere.Cxdrum xfluofls partibus dederat:# in lyciis frigidifq; montibus nafcitur. Fn> gus inimicum lauro feceratded in olympo copiofior nulla eil.Circa bofphoru cimme/ rium in paticapeo urbe omni modo laborauit Mithridates rex & exteri certe caufa laurum myrtumq; haberet non contingit:cum abundent arbores ibi pu* nicx ficiqj.Iam mali& pyri laudatifTimx.Frigidas natura eodem tradu non genuit ar borestpinum abietemtpiceam.Et quid attinet ad pontum abireriuxra remam lpiam ca ftanex cerafifq? xgre proueniunt.Perfica in tufculano.Necnon nuces grxcx cum te/ dio infcruntur.Teracina filuis fcatet earum. De cupflo # q> ex terra nouaahq fxpe nafcat qux i ea an no fuerut.Ca.XXXIUI Vprdfus aduena & difficilime nafcentium tuir:ut de qua uerboiius txpiufqj c q de eo omnibus aliis prodiderit Caro.Natu morofadrudu fuperuacua:bac/ cis rorua:folio amaratodore uiolentarac ne umbra quidem gratiolatmaterie ra ra:ut pene fruticofi generis. Diti lacra:& ideo funebri iignoad domos pofita.Fccmina Herilis diu.Metx demum afpedu non repudiata diilinguendis tantum pinorum ordi mbus.Nunc uero ronfilis fada in denlitate parietumtcoercitaq? gracilitate perpetuo te nera.Trahiturq; etiam in piduras operehyfioriali uenatus clafles ue &t imagines rena tenui folio breuiqj & uirentefuperueftiens.Duo genera earum.Meta in taftigium con uoluta:qux.& focmina appellatur. Mas afpergic extra fe ramos: deputaturqj # accipit uice.Vltraqj aut imittitur in pticas afferes ue amputatione ramoru q.xiii.anno denariis fingulis in fatus ratioe filua. Vulgoq; dote antiqui pia taria appelabac.Huic patria ifula creta:quacj Cato tarentina ea appellat.Credo primu co ueneric.Et i enaria fuccifa regerminat. Sed in creta quocuqj loco terram mouerit qf pia nifi ferat alia:haec gignit jptinufqj emigrat.ILla uero et n appellato folo ac fpote ma i idxis inoaous:# quos albos uocatjfumilcj iugis;ubi niues nuq abfunt plurima Qaod miremur albi no mfi in repore proueniens:& nutricem magnope faftidies.Nec terrae rantum natura circa has refert:autppetua & quaeda reporaria uis hym briu. Aliquae pleruq? femia aftei uc:& cerro fluut genere.Aliqux er icognito.Q_ uod ac/ cidic cyrenaicae regioheu primu ibi lafferpitiu natu e ut i hxrbap: natura c& illua urbi rei p>xia hymbre piceo craflbq? circiter urbis romae anno» xliii» De hedera* Ca. XXXV Edera iam dicitur in afia nafci.Negauerat Theophraftus: nec in india mii in h monte & Harpalum omni modo laboraffe ut Tereret eam i medis fruftra.Alexandrum ueroob raritatem ita coronato exercitu uidrorem ex fdia redi (Te exemplo liberi patris»Cuius dei 8C nunc adornant thyrios etiam ac Icu/ ta in thraciae populis i folenibus focris.Inimica arbor fatis omnibus:fcpulchraqj ac mu ros rumpens»Serpentium frigori gratiflima:ut mirum fit illam in honore ullo habitam Duo genera eius»Prima ut reliquarum mas & foemina.Miror traditur mas eerpore *. & folio duriore ac pinguiore:& flore ad purpuram accedente. Vtriufcp autem fles fimilis eft rofx filueitrhnifi q> caret odote.Species horum generum tres.Eft enim cadfda & ni/ grx hedera: ter tiaq? quae uocatur helix.Etianum ha: fpeciesdiuiduntur in alias:quonia et alia fructu tantum candida:alia & folio.Frudtuqj candidum ferentium aliis denius acinus:& gra idior racemis in orbem circuactntqui uocantur corymbi.Item filenitium cuius eil minor acinustfparfior racemus.Simili modo in nigra» Alicui & femen nigrum aliis crocatum.Cuius coronis poeta: utuntur.Foliis minus nigris: quam quidam nyfia alii bacchicam uocanemaximis inter nigras corymbis.Quidam apud grxeos etiam.m duo genera huius faciunt A colore acinorum erythranum & chryfocarpum.Plui imas aure n habet d fferentias helix:quoniam folio maxime di(tat.Paruafunt& angulefa co genera fimplicia fiht.Diftat &Z longitudine inter :pi ae cipue tamen fterilitate:quoniam fructum non gignit.Q_uidam hoc artatis effe nen ge neris exiftimant:prirnoqj kfe helicem putant fieri hederam uetuftate.Horum enor ma nifeitns mtel!igicur:quoniam helicis plura genera reperiuntunfed tria maxime ifignia Hxrbacea ac uirens qux plurima eft.Altera candido folio.Tertia uei ficoloi: qua: thra/ cia uocatur.Etianum hxrbacex tenuiora foIia:in ordinem digefta:defioraq?.In alio ge/ nere diuerfaomnia.Et ili uerficolori alia tenuioribus foliis ac fimiliter ordinatis denfori bufqj.In alrera neglecta omnia hxc.Maiora quoq? ac minora funt folia:maculan'q3 ha bitu diftant.Et in candidis alia funt candidiora. Adolefeit in longitudine maxime hatr bace t. Arbores autem necat candida:omncq; fuccum auferendo tanta crafi itudineau g’tur:ut ipfi arbor fiat.Signa eius folia maxima atqj latiffima mamas erigetistqux funt exreris inflexae.Racemi Itantes ac fubrecti.Et cjq generi radicofa brachia: huic tamen maxime ramofa ac robufta. Ab ea nigrx.Sed proprium albx q> inter media folia emittit brachia utruncp femper ampledlens.Haec eft & in muris quis ambire non pcflit. Itaqj etiam pluribus locis intercifa uiuit tamen duratque:& totidem initia radicum ha bet quot brachu.Quibus incolumes & folidas arbores fugit ac flrangu lat» Eft & in fru ctu differenrii albxnigrxq? hederx:quoniam aliis tanta amaritudo acini:ut aues non attingant.Eit& rigens hedera quae fine amminiculo flat fola omniu genere ob id uoca ta ciilos.E diuerfo nunq nifi in humi repes cameciflos. De hedera quae uocatur fimiiax. Ca. XXXVI Imilis eft hederx e cilicia quidem primum profecta: fed in grxeia frequentior f quam uocane (imilacem denfis geniculata caulibus: fpinofa: fruticofa: ramist folio hederaceo:paruo:non angu!ofo:a pediculo emittente pampinos:flere ca/ dido:olente lilium» Fert racemos labrufcx modo non hederx: colore rubro:complexa acinis m tioribus nucleos undenos:minoribus fingulosmigros durofque:infauOa om/ nibus facris 5i coronistquoniam fit ligubrismirgine eius nois pp amore iuuenis Croci mutata in hunc ffuticem.Id uulgus ignorans pleruq; fefla fua polluithedera exiflima/ do.Sicuc in poetis auc Libero pacre auc Sileno:qui omnino nefcit quibus coronetur%Ec fimilace fiunt codicili. Propriuq* maceria eft ut admota auribus leuem ionnm reddar* Hederae mira proditur natura ad experienda uina.Si uas fiat ex Jigno eius mina tranfi (luere.ac remanere aquam fi qua mixta fuerit. De aquaticis calamis & fruticibus* Ca. XXXVII. Nterea qui frigidis gaudent aquaticos frutices dicere conuenit. Principatum i in iis tenebunt harundines belli paciiqj experimentis necelTariae:atq’ etiam in deliciis gratas.Tegulo enim earum domus fua feptentrionales populi operiuc durantqj eius alta terta .In reliquo uero orbe & cameras leuiflime fufpendunt.Carthifqj feruiunt calami asgyptii maxime:cognatione.quadam papyri. Probatiores tamen nidii & qui in afia circa anaeticum lacum nafcuntur.Noflracibus fungofior fubeft natura: cartilagine bibula:qux cauo corpore intustfuperne tenui inarefeit ligno. Fiffilis prara* cuta femper acie*geniculata.Caetero gracilitas nodis diftinrta leui faibgio tenuatur in cacumina.Craffiore peniculo comameq? hac fuperuacua. Aut enim pro pluma lirata cauponarum replet:aut ubilimofiore calloinduruittficutin belgis contula6Cmteiie/ cla nauium commiiTuris ferruminat textustglutino tenationrimifqj explendis fidelior pice.Calimis orientis populi bella conficiunt.Calamif ipicula addunt irreuocabili ha./ mo noxio.Mortem accelerant pinna addita calamis. Fitqj & ex ipfo txlum aliud fracl o in uulneribus.His armis folem ipfum obumbrant.Propter hoc maxime fercos dies cp/ tant.Odere uentos & hymbres qui inter illos pacem efle cogunt* Ac fi quis xthiopas t aegyptum:arabas:indos:fy tas:bartras: far m atar u tot gentes & orientis omniaqj partho/ rum regna diligentius computet:xqua ferme pars hominum in toto mundo calamis fu perata degit. Praecipuus hic ufus in creta bellatores fuos prxcipitauit. Sed i hoc quo que ut in exteris rebus uicit iralia.Quoniam nullus fagiteis aptior calamus q in rhenp bononienfis amne:cui plurima inefl medulla. pondu% upluere: Contra flatus peruicax libra.Quippe non eadem gratia belgicis.Htec &C creticis commendationibus: q| praeferantur indi:quorum alia quibufdain uidetur naturatquando& hailarum ui cem praebent additis cufpidibus.Haruudini quidem indicae arborea amplitudo:quale uulgo in templis uidemus.Diftere mares ac foeminas in his quoq? indi traduc. Spiflius mari corpusrfoeminx capacius.Nauigiorum etiam uicem praeflant (fi credimus) fin/ gula internodiatCirca acefinem amnem maxime nafcuntur. Harurdo omnis cx una flirpe numerofa.Atq? etiim recifa foecundius refurgic.Radicis natura uiuax:genicula/ ta & ipfa.Folia indicis tantum breuia. Omnibus uero a nodo orfa complexu tenues p ambitum inducunt tunicas:atq? a medio internodio cum plurimum delinunt ueflire procumbuntq^,Latera harundini calamoq? in rotunditatem bina fuper nodos alterno femper inguinemt alterum ad dextram fiatialterum fuperiore geniculo ab leua per ui * ces.Inde exeunt aliquando rami qui funt calami tenues.Plura aurem genera.AIia fpif fior denfiorqj gemtulisibreuibus internodiis.Alia rarior maioribusttenuior & ipia.Ca/ lamus uero alius totus concauus:quem fyringiam uocant:utiIifTimus fiflulis: quonia nihil ell ei charcihginis atq; carnis.Orchomenius efl continuo foramine peruius. que auleticon uocant.Hic tibiis unliortfiflulis ille.Efl alius crafliore ligno & tenui ferami ne.Hunc totum fungofa replet medulla.Ahus breuionaliusprocerior;exilior: craflior# que.Fruticofiffimus qui uocatur donax non nili in quaricis natus: quoniam & hxc differentia eft multum prxlata harundine quae in ficcis proueniat.Suum genus fagic rario calamo ut diximus.Sed certico longilfimis iternodiis obfequiuq? quo libeat flerti calefarto.Difierentias faeiut & folia no mukitudinemeru robore & colore.Valida lacoi cis:& ab una pte defioratqles i totu circa flagna gigni py.tat. Difflmiles an icis longifq? ueftiri foIiis:fpaciofius a nodo fcadete coplixu.c & obliq harudo n i excelfitate naices fed fima terram fruticis modo fefpargenstfuauiflima in teneritate animalibus. Voca/ tur a quibufdam elegia. Eft # in iralia nafcens adarcha nomine paluftris ex cortice ta/ tum.Sub ipfa coma utiliflima dentibustquonia uis eade e quae finapi. De orchcmenii lacus harudinecis accuratius dici cogit admiratio antiq.Characian uocabant crafliore firmioremq?.PIociam uero fabriliorem.Hanc in infulis fluitantibus rarare: illam in ri pis expariatis lacus.Tertia harundo eft tibialis calami:quem auletico uocant.Ncno hic anno nafcebatur.Nam # lacus incrementa hoc temporis (patio fetuabat.Prcdigofus ii quando amplitudinem bienio extendiflet:quod notatum apud cheroniam infauftoac henienfium proelio.Etapud lebaida faepe notatur influente cephifo. Cum igitur anro permanferir inundatio proficiunt in aucupatoriam quoq? amplitudinem. Vocantur zeugitae.Contra bombycix maturius reciproco graciles,«Focminarum latiore folio arq* candidiore:modica lanugine:auc omnino nulla: ipadonum nomine infignibus, Hinc erant armamenta ad inclufos cantus non (ilendes ex reliquo curae miraculo: ut uenia fit argento iam potius rani.Caedi folebant tempeftiue ufq? ad Antigene ribicene cu ad/ huc (implici mufaica uterentur fubarcfturo.Sic praeparatae aliquot poft annos utiles ee in^ipiebant.Tunc quocg multa domandae exercitationem:# canore tibiae ipfae educen { daet comprimentibus fe lingulistquod erat illis moribus utilius.Poftcj uarieras acceflir # cantus quoq? luxuriantes.caedi ante fhlftitu cneptxt#fieri miles in trimatu apertioribus ungulis ad fletftendos fonos. Q_uae inde funt & hodie. Sed tuc ex fu a quaq? tantum harundine congruere perfuafum erat:# ea quae radit em antecefterat le uae tibiae conuenire:quae cacumen dexterae,Immenfum qtum iis praelatis quas ipfe ce/ phifas abluiftet.Munc facrificae e bux< iudierx nero loto oflibufq? afannis # argento fiunt,Aucupatoria harudo a panhormo Jaudatiftima. Pifcaroria ab aritana ex africa.Harundinis i talis: ufiis ad uineas maxime. Cato feri eam iubet in humidis agris bipalio fu baeto prius (blo:ocuhs difpofitis interuallo ternorum pedum. Simul & corun dam unde afparagi fianticoncordare amicitiam.Salicis uero qua nulla u ti/ lior.Licet populi u itibus placeant:# cecubum ducant.Licet alni faepes muniant: con/ trai? ertbentium amniu impetus riparum muro in tutelis ruris excubennin aqua (atx denfius innumero haerede profint. De falice genera eius octo:# q pter falice fint utilia ligaturis # de rubis, C. XXXVIII* Alicis ftatim plura genera. Nam quaedam # i proceritatem magnam f iugis uinearum perricas.Pariuntq? balteo cortice u incula. Et aliae uirgas feq/ cis ad iuntfturas lentitiae. Aliae praetenues uiminibus texendis fprCtabili fubti/ linte.Rurfus aliae firmiores corbibus ac plurima? agricolarum fupellcclili candidiores ablato corticedeuiqj tractatu mollioribus ua(is:cj ut e corio fiant: atq* etiam fupinaruj in delicias canthedrarum aptiftima Decidua falici fertilitas: denfiorq? tonfura ex breui pugno uerius q ramo:non ut remur in nouiftimis curanda arbore.Nullus quippe tu/ rior eft reditus minoris ne impendii aut tempeftatis fecurior, Tertium locum ei in sefti matione ruris Cato attribuit: prioremq? q oliuetis:qq; frumento:aut pratis: nec quia de' fint alta uincula.Siquidem #geniftxtithaceae.# populi # ulmi:# fanguinei fruticcst # betullae:# harundo fida:# harundinum folia:ut in liguria # uitis ipfanecififq? acu leis rubi alligant:# intorta corylus. Mirumq? contufo ligno alicui: maiores ad u in cula efle uires.Salici autem praecipua dos.Findirur enim graeca rubens: candidiorq? amer i/ na.fed paulo fragilior.Ideoque (olido ligat nexu,In afia tria genera obferuant. N’gram utiliorem uiminibus.Candidam agricolarum ufibus.Tcrtiam quae breuiftima eft heli/ cen uocant, Apud nos quoque multi totidem nomina imponunt. Viminea uocant ea dem purpuream. Alteram nicelinama colore:quae fit tenuior.Tertia? gallicam: quae te tiuifli n i. nJcc in frucicu nec i ueprium caulinu ue neq? in alio ullo q fuo genere numerent iure fcirpi fragiles paluftrefque ad tegulu tegetefque • E qbus detra do conice cadelx luminibus Si funebribus feruiunt.Firmior gbufda i locis eap rigor: iis uelificant non in pado tantum nautici:uerum di in mari pifcator afiricus p poliero more uela intra malos fufpendens.Et mapalia fua mauri tegunt» Proximeque xflimanti hoc uideatur efTe qd in interior munda parte pari funt papyri ufui: (ed fru ticofi generis funt.Inter aquaticas arbores funt Si rubi atq? lambuci fungofi generis :alf ter tamen g ferulx.Quippe plus ligni ac (acci utit£ fambuco.Ex qua magis canoram bucinam tubamq? credit paflor ibi exfx ubi gallorum tantum frutex ille no exaudiat Rubi mora ferunt Si alio genere fimilitudinem rofxtqui uocatur cinolbatos ♦ Tertiutfi genus idasum uocat grxei a loco:tenuior efl: cj cxterajminoribufq; fpinis: Si minus ad uncis. Flos eius contra lippitudinem illinitur ex melle:& ignem faerum,Contra floma chi quoqi uitia bibitur ex aqua.Sambuci acinos habent nigros atque paruosrhumoiis lenti inficiendo maxime capillotqui di ipfi aqua decofti manduntur. De fuccisarboru& natura materiarut&cxdedis arboribus. Ca. XXXIX* Vmor& cortici arborum efl:qui fanguis earum intelligi debet:non idem om/ h nibus.Ficis ladeus. Huic ad cafeos figurados coaguli uis .Cerahs gummefus Vlmis laliuofus.Lentns ac pinguis malis.Vitibus ac pyris aquofus. Viuatiora quibus lentior.Atq? in totum copore arborurmut reliquorum animaliu:cutis:fanguis caro:nerui:uenx:ofla:medullx.Pro cute cortex mirum in moro medicis fuccum quae rentibus fere hora diei fecunda lapide incifus manat altius fra dius fidat.Quibufdam pulpa fine uenis mero flamine & tenui conflat.Hxcq; maxime filfilia.Alia frangi celeriora q findi quibus pulpa non eibut olex uites. At e contrario totum a carne corpus fico.Tota odea eflilex:cornus:robur:cytifus:motus:bebenos:Io ros:& qux fine medulla efTe diximus.Cxteris nigricas color.Fulua cornus in uenabu Iis nitet incifuris nodata propter decorem» Cxdrus Si larix di iuniperus rubent. De teredinibus larice. C a» XL. Ar ix fac minam habet:quam grxei uocunt xgida mellei coloris.Inuentum efl I picorum tabellis immortalemullifqj fifTile rimis.Hoc lignum proximum me dullx efl.In abiete leucon grxei uocauere. Cxdrus quoque duriffima: qux medullx proxima ut in corpore ofla derafo modo limo.Etfambuci interiora mire firma traduntur.Namque qui uenabula ex ea faciunt prxferunc omnibus:Conflat enim ex cute di oflibus. Cxdi rempefliuu qux decorticentur. Vt teretes ad templa exteraque ufus retudi cu germinat:alias cortice iextricabili 6C? carie fubnafcete ei nigre fcete.Tigna di gbus aufert fecuris corticea bruma.ad fauonju: aut fi prxuenire coga# mur anfhiri occafii:#ante eum fidicufx.Nourffimaratione fblftirio.Diues fydep hoft reddentur fuo loco.V ulgo fatis putant obferuaremc quae dedolandae ai bores fler natur ante editos fuos frudhis.Robur uere caefum teredine fenrit . Bruma aure ne innatur: neq; finditur salias obnoxiu etiam ut torqueat fefe:findatq? quod in iubere tempefbue quoq? exfo euenit* Infinitum refert lunaris rariomec nifi a uigefima in trigefima csedi nolunt.Inter omnes couenit utiliflime in coitu eius fternitque diem alii in ter Iu munit alii filentis Iunx appellant.Sic certe Tiberius Cxfar cocremato pote naumachiario lari ces ad reftitendu caedi ex retia dicut uti coitu & fu b terra fit luna* Quod fieri no potefl nili nodfu: At fi copetant coitus in nouiflimum die brumxrilla xcerna fit materies: proxime cu fupradidhs fyderibus.Quida & canis orrum addunt; & (ic exfas materies in forum augultu.Nec nouellx aut ad mareriem nec uctcres utiliflj* mx.Circuncilas quoqp ad medullam alii non inutiliter relinquurmtemnis humor fla ribus defluat.Mipe apud antiquos primo punico bello clalTem Duilli imperatoris ab ar bore excifa fexagefimo die nauigafle.Contra uero Hieronem rege ducentas.xx.naucs ef feclas diebus.xlv.tradit.L.Pifo.Secundo quoq? punico bello Scipionis clafljs.xl.die a fe/ curi nauigauic.Tantu tempeftiuitas etia in rapida claritate polIet.Caro hominum fum mus i omni ufude materiis hxc adiicit.PrxIium e fappino atra potiffimum facito. VI meam*.pineam:nuceam:hanc atq? aliam materiem omnem cum effodiesduna decrcfce te exi nito poff meridiem fiue uento auftro.Tunc erit tepeftiua:cum femen fuum rra> turum erit.Caueto ne per rorem trahas:aut doles.Idemq? mox. Nifi in trimefiri lunaq? dimidiata ne tangas materiem.Tunc ne effodias autprx» idas abf terra.Diebus quattu* or proximis quibus luna plena fuerit optime eximitur. Omnino caueto nigram mate/ riam ne dolesme exdasme ue tangas nifi ficcamtne ue gelidatmne ue roruleram. Tibe rius idem u in Capitolio codendo feruauit lterlunia.IW.Varro aduetfus defiuuia pix* cepit obferuandu idem a pleniluniis. Larici # magis abiedh fuccifis humor diu defluit* Hx omnium arborum altifTimxacrecliilimx. Nauium malis antennifep propter tcui/ tatem prxfertur abies.Comuni ab iis pino quxaut quadripartitos uenarura curfus b i/ bifidoiq? habeat:uel omnino fimplices.Fabrorum intefhna operaria medulla le&ilis op tima quadripartitis materiis & mollior quam cxterxrintelleclus in corrice protinus pe ricis. Abietis qux pars a terra fuit enodis eft.Hacq? qu a diximus ratione fiu uiata decorti catunatq? ita Sappinus uocatunfuperior pars nodofa duriorq* fufterna. Et in ipfis aut arboribus robuftiores aquilonix partes.Etin totum deteriores ex humidis opacifque* SpifTiores ex apricis:# diuturnx.Ideo Romx inferna abies fupernati prxferrur.Eft per gentiu quoq? regiones in iis differ etia. Alpibus apeninoq? laudatiffimx. In gallia ciuri/ bus ac mote uofegotin corfica:bithynia:p6ro:macedonia.Dereriores eneatica & arcadi ca.Peflimx parnafla:# euboeatquonia romofx ibi # cdtortx putrefcetefq? facile. Af cx drus i creta africa fyria laudacifIima»Cxdri oleo puncia maceries nec tinea nec cariem fenrit.Iumpo eade uirtus qux cxdro.Vafta hxc i hifpania: maximxq? baccx eis. Me* dulla eius ubicuq? fbllidior etia cj cadrus.Publicu oium uitiu uocat fpiras ubi fefe con* noluere uenx atq? nodi.Inueniunt i qbufda ficut marmore cerra:id e duricia clauo fu tnilis:inimica ferris.Et quxda forte accidut in lapide cdphefo aut recepto i corpus aut alterius arboris ramo.Megaris diu fletit oleafter in foro: cui uiri fortes affixerant armat que cortice ambiente xtas ldga occultauerat.Fuitq? arbor illa fatalis excidio urbis prx tnonitx oraculo cu arbor arma pepiffet.quod fuccifx accidit ocreis intus reper Jis. Ferunt lapidesita iuentos ad cotinedos partus eflfe remedio. De materiis:De magnitudine # q carie # ruina n fetiut:# de ppetuitate materiarum* Ca. XLI. Mpliflia arboitf ad hoc xui exifKat rox uifa:q pp miraculu. T.C.i eode pote nau nwchiario expofuerataduecla cu reliq materie.durauitq; ad.N.pricipis aphiteacpt f ufc aut rabes e larice longa pedes.cxx.bipedali eraffitudine acqualis.Qjio intefligebat uix credibilis reliqua altitudo fafligiu ad cacumc aeflimatibtis.Fuit & memoria noflra i feptops a M. Agrippa relida aeque miraculi ca:q dhberatono fupfuerat.xx. pedibus breuior fexqpedali craffitudine.Abies admiratiois pcipuae i naui q ex asgypto Caii pricipis imTu belifcu in uaticano circo flatu cutqctuorqj crucos lapidis eiufde ad fuflmendu adduxit, naue nil admirabilius uifu mari certu e.Cxx.modii tuc letis pro faburra ei fuere. Longitudo fpatium obtinuit magna ex parte oftienfis portus la/ niere leuo.ibi namqj demerfa efl a Claudio principe cum tribus molibus turrium alti> tudinc i ea exxdificatis obiter puteolao puluereaduecTis.Quae arboris crafiitudo quar tuor hominum ulnas complectentium implebat.VIgoqueauditur lxxx. numorum & plur s malos ad eos uenundari ufus.Rates uero connecti.xl. feflerriis plerafque. At in jegypto ac fyria reges inopia abietis caedro ad clades feruntur ufi. Maxima ea in cypro traditur ad undeciremen Demetrii fuccifa cxxx,pedum longitudinisjcraflitudinis ue> ro ad trium hominum complexum. Germaniae praedones fingulis arboribus cauatis nauiganttquarum quasdam & triginta homines ferunt SpifTifftma ex omni materie io SC grauiffima iudicatur hebenus & buxus*graciles naturameutra in aquis fluitat: nec fuber fi dematur cortexmec larix.Ex reliquis ficciffima lotos:qua: romae ita appellatur Deinde robur ex alburnatum*.& huic nigricans colortmagifque etiam cytifb:qu:E pro xine accedere hebenum uidetur.Quamquam non defint qui fyriacas terebinthos nif griores affirment.Celebratus 8i Tericles nomine calices ex terebitho fclitus facere rorno Per quam probatur materiestomnium hasc fola ungi uult :meliorque oleo fit. Colos mire adulteratur luglande ac pyro filuefhir indis atque in medicamine decoctis.Om nibus quae diximus fpiflafirmitas.Ab his proxima cft cornus:quamquam non potefl uideri materies propter exilitatem.Sed lignum nonalio pene quam ad radios rorarum uti!c:aut fi quid cuneadum Iit i ligno clauis ue figendum ceu ferreis.llex irem & olea fler & olea atque cailanea carpinus populus.Hasc omnia & crifpa aceris modo ♦ Si ulla materies idonea efTet.Ramis fxpe deputatis caflraceo illis efbadimitque uires. De casre ro plerifque eorum.Sed utique robori tanta duricia eibut terebrari nili madefactum n queat:& ne fic quidem adadlus auelli clauus.Et diuerlo clauum no tenet casdrus.Mol Ijflima tiliateadem uidetur& calidiflima: argumentum afferunt quod citiflime afeias retundet.Calidas morus:laurus:hedera:& omnes quibus ignaria fiunt: Exploratorum hoc ufus in caflris:paflorumque reperit:quoniam ad excuciendum ignem non femp Iapidis occafio efl. Teritur igitur lignum Iignoiignemqj concipitattriru : excipiente materia aridi fomitis fungi uel foliorum facillime conceptum.Sed nihil hasdera profla tius:qux teratur lauro:laurumqj terat.Probatur & uitis filueftrisalia quam labrufiat & ipfa hederx modo arborem fcandens.Frigi diffma quascumque aquatica. LenufTj/ ma autem & ideo fcutis faciendis aptiflima quorum plaga contrahit fe protinus:dau/ ditque fuum uuInus.Et ob id contumacius tranfmittit ferum.In quo funt genere fici ut falix:tiIia:betulIa:fambucus:populus utraque.Leuiflimx ex his ficut & ialixddecq* titilifTimae.Omnes autem etiam ad ciflas quascunque flexibili crare conflant ♦ Habent & candorem rigoremque & in fculpturis facilitatem,Efl lentitia platano:fed madida fi eut alno.Siccior eadem ulmo:fraxino:moro:cerafo*.fed poderofior. Rigorem forriflime feruat ulmus:ob id cardinibus aflamentifque portarum utiliflima :quoniam minime torquetur:permutanda tantum ficmr cacumen ab inferiore fit cardine:radix fuperior. Palam efl mollis.Et fubcris materies fpifla.Et malus pyrufquenecnonacenfcd fragiles & qcunvj crifpa.In omnibus filueftris & mafcula differetia cuiufque generis auget .Ec ifaecuda firmiora fertilibus:nifi quo i genere mares ferut:ficuc cuprefTiis.& corn? Carie uetuflateq? n fentiut cuprefus:caedrus:hebeus:lotos:buxus:taxus:iunipus:oleailer & dea.Ec ex religs tradiflime; larix:rqburduber;caftaea:iuglas:Rima fifluraq? n capit fpd te cxdnistcaprefTas olea. Btixu maxime sterna putant:hebenu:& cuprelTu;: cxdruq? Claro deoibus maceriis indicio in ceplo ephelide Dianae utpote tora afia extrnere: cum qdringeeis annis patfru fic.Couenit rectu cius eiTe caedrinis trabibus:De ipfo fimulacro deae ambigit .Caeteri ex hebeno efle tradut.Mutianus ter coful ex iis qui fpxime uifo eo feri pfere: uitigineu di nuncj muratu fepties rellituto teplo.Hac materia elegifTe eandem Canetia nome artificis nucupas.Quod equide miror: cu antiquiore JVlinerua n quoqj md Libero patri uetuilate attribuat, Adiicit multis foraminibus nardo rigari:ut medica tus humor alartreneatqj iucburasiquas &ipfas efle modicas admodu miror.Valuas ede t cupreflotod iam qdringenris ppe anuis durare materia oem nouae fimile. Id queep no tandu ualuas in glutinis copage quadrienio fui(Te.CiTpreffus in eas eledatquonia prae ter caecera uno i genere materiae nitor maxime ualeat aeternus.None fimulacru iouis in arce e cupreftb durat a cddita urbe fexcetefimo fexagelimo primo anno dicatu? Memo/ rabile Si uricae teplu Apollinistubi indicape cxdroi*! trabes durat ita ut pofitae fuere pri tna urbis eius origine an nis.miLclxxxviii.Et in hifpaniis aiunt replum a Dianae a Za/ cyntho aduedae cu coditoribus anno ducetefimo ante excidiu rroiae ut auder eft Boc chustinfra oppidu ipfu id haberi.Cui pepeie religione idudus Hanibal iuniperi trabib9 etia nunc durarib s.Sup oia memorat aedes in aulide eiufde dea: faeculis ante troianu bellu ex.x (ificata.Cuius quonia generis materiae icietia obliterara i plenudici lio poreft utirjj quae odore pcellat:ea aeternitate pftere* A pdidis morus pixime laudat :qux uetu/ ft ice eri i nigrefcic.Et quaeda tame in aliis diuturniora funt ulibus q alia. Vlmus i pfla tu fir ma*Robur defoflam.Et in aqs quercus obruta.Eade fup terra rimofa facit opa tor q aedo fefe.Larix I humore pcipua:& alnus nigra.Robur marina aq corrupit* No ipro bat f aqua di fagus di iuglas.Hae qde in iis quae defodiunt uel pricipales.Ite iuniperus cade & fubdialib* aptiflitna Fagus di cerrus celeriter marcefcut.Aefculus quoq? humo ris impaties.E cocra adacta in terra palufttibus alnus aeterna.onerifq; qtilibet paties.Ce rafus firma.Vlmus di fraxinus lentae:fed facile pandut tflexibiles tame ftates a circucifu rasficcatae fideliores.Larice in maritimis nauibus obnoxia teredini traduc. Et ofa ptercj oleallru 3i olea. Quaedam eni in maritquxda in terra uitiis oportuniora* De reredinibus* Ca* XLIL Nfeftantiu quattuor genera.Teredines capite ad portione gratiflimo rodunt 2 dentibus.Hae tantu mari fentiutbnec alia putat ceredine pprie dici* Tereftrcs tineas uocat.Culicibus uero fimiles triphas.Q_uartu eft di e ge/ qde alii putrefeere fucco:ipfa materiealii pariunt .ficut in arboribus* Ex eis g ceraftes uocat cu tantu eroferit ut circuagat fetgenerat aliu.Hxc nafei (phibet in alus amaritudo ut cupreflbtf aliis duricia ut buxo*Tradunt di abiete circa germinationes d corticata q diximus luna aqs non corrupi. Alexadri magni comites pdiderut in tilo ru bri maris infulaarbores efle: ex qbus naues fierent: quas.cc.annis durates inuentas:& fi mergerent icorruptas.In eade efTe frutice baculis tantu idoneae cra Hirudinis marium ti grium maculis:ponderofumt& cu in fpifliora decidit: uitri mo fragilem* De materiis archice leostmaiores quoqj e pinu 6C illice.Etiis aut maior ad firmitate ca tepefliux cxlurx q cu ex olea durifTimo.ligno cardines in foribus diutius imoiari plan tx mo germinauerit.Cato uecles aquifolios:laureos:ulmeos fieri iubet.Higinus manu briaruflicis laminis fecant :quoruq? operimeto uefliat alia materies praecipua funt citrus:terebinthus:aceris generarbuxum:palma aquilolnl ilextfambuci radix:popuIus.Dat & alnus ( ut didlu efl) tuber fedlile.sficut citrus acerqj Nec aliaru tubera i precio. Mediaqj pars arboru .crilpior:& quo proprior radici minori# bus magifqj flexibilibus maculis.hxc prima origo luxurix arbore alia in tegi :& uilio/ res ligno preciofiores cortice fierfiut una arbor Ixpius ueniret.Excogitatx funt & ligni brattex.Nec fatis.Coepere tingi animaliu cornua; dentes fecaridigniiqj ebere diftingni: mox operiri.Plaacuit deinde materie 6C in mari quxri.Te fludio in hoc fecla.Nupe.cp portentofis ingeniis principatu.Neronis jnuentu:ut pigmetis pderet fe :pluiilqj ueru# rer imitata lignu.Sic leclis pciaquxrunt.Sic terebinthu uinci iubent. Sic citru precio# fius fieri,Sic acer decipi.Mo luxuria fi fuerat coceta iigno.ialignu emi tefludine facit; De arbope xtate:& qux genera minime durant. Ca, XLVm Ita arboru quarudam imenfa credi potefl fi quis profunda mundi & faltus in u acceUbs cogicat. Veru ex iis quas memoria hominu cuflodit durat i ueliterno Africam prioris manu fatx oliux.ite myrtus eode loco cofpicux magmtudi nis. Subefl: fpecus in quo manes eius cultodire draco tradit .Romx uero lotos in Luci nx area anno qui fuit fine magiilratibus ccclxix,urbis xde codita. Incertu qtum ipia uetu/lior.Eire quidem uetuftiore no efl dubimeu ab eo luco Lucina nominet. Hxc nunc circiter annum ccccLhabet.Antiquior enim illa efljfed incerta eius xtas qux ca pillata dicit quonia udlahu uirginu capillus ad ea defertur. Veru altera lotos in uulca nalnquod Romulus cdilituit ex uicloria de decimis xquxua urbi intelligicur:ut au# dlor elfc Mafurius.Radices eius in foru ulq? Cxfaris per llariones municiporu penetrat Fuit cum ea cupreflus xqualis circa fuprema Neroixis principis ,plapfa negieda* Vetuflior'autem urbe in uaticatio.ilexJn qua ritulus aereis litteris hetrufeis religio e ar borem iam tunc digna fuiffe fignat.Tyburtes quoqp origine multo ante urbem roma habent. Apud eos extanc ilices tres etiam Tyburno conditore eorum ueruftiores: apud quas inauguratus traditur.Fuiflfe aute eum tradunt filiu Amphiarai q apud thebas ob ierit una aetate ante iliacu bellu. Sut auclores & delphica platanu Agamenonis manu fatam.Et altera in caphie arcadiae Iuco.Sunt hodie ex aduei fo ilieniium ui bis iuxta hele fpontum in procefilai fepulchro arbores: qua: omnibus ephebiis eius cum in tanruac/ creueretuc ilium afpiciantinarefcuntjrurfufqjadolefcuntJuxta urbem aute quercus ili tumulo tunc fatae dicuntuncum coepit ilium uocari. Argis olea nunc etiam durare dicicurtad quam Iouem in uaccam mutatam Argus alligauerit.In ponto circa heraclea arae funt Iouis Statiui cognominiubiq? quercus duse ab Herculae fatae.In eodem tratfu portus Amyci e Bebryce rege interferTo clarus.Eius tumulus a fupremo die lauro tegi tunqua infanam uoeant:quoniam fi quid ex ea decerptum inferatur nauibus iurgia funttdonec abiiciatur.Regionem aulocrenen diximus per qua ab apamea in phrygia itur .Ibi platanus oftenditurtex qua pependit Marfia uiclus ab A polline: qua: iam tum magnitudine eledla efl.Necno palma deli ab eiufde dei aetate cofpicitur.Clympise olea fler:ex quo primus Hercules coronatus efl.& tunc cufloditur religiofe.Arhenis queq? olea durare traditur in certamine edito A minerua.E diuerfo breuiflima uita efl puni/ cis:fico:malis.Ex iis praecocibus breuior q ferotinis:dulcibus:q acutis:& dulcior in pu/ nicis.Item in uiribus:prtecipuec£ fertilioribus.Grecinus audior efl fexagenis annis du/ ra(Te uites.Vident & aquaticae celerius interire.Senefcunt quide uelociter: fed e radici/ bus repullulant Iaurus:& mali:& punicat.FirmifCmae ergo ad uiuendum oleatsut quas durare annis.cc.inter auclores conueniat.Et in fuburbano rufculani agri colle q cor/ ne appellatur.Lucus antiqua religione Dianae lacratus a Iatio:uelut arte ronfili coma faginei moris.In hoc arborem mori eximiam aetate noftra adamauit Pafiimus Grifpus bis conful orator Arippinae matrimonio & Nerone primgno clarior poli ea: cfculari c 6 plecliqj eam folitusmon modo cubare fub eatuinucp illi affundere.Vicina luco ell ilex 6Cipfa nobilis.xxxv.pedum ambitu caudicis.x.arboies metiens lingulas magnitudinis uifendae:filuaqj fola facit.Haedera necari arbores certum efl. Simile quidam & in uifco taecfi tardiorem eapi iniuria arbitrant .Naq; & hoc prxtcr frudlus agnofcitur no i nouif fimis mirabile.Quaeda enim in terra gigni non poffunt:& in arboribus nafcutur. Nrq? cu fuam fedem no habeant:in aliena uiuunnficut uifcum, Efl& in fyria haerba quae uocatur caffiuastiio tantum arbor es: fed ipis etiam fpinis circuuolues fefe.Item circa te pia theflalica quae polypodion uocatur:& quae dolichostac ferpillum.Cleailro quoque deputato quod gignitur uocant phaunos.Quod uero jn hifpiria fullonia hipophadlo calliculis inanibus:foliis paruistradice alba.cuius fuccus ad detradhoes i comitiali mor bo utiliiTunus habetur. Vifci tria genera.Naq; efl in abiete & larice caflfitias. Stelin dicit euboea nafci.Hyphear arcadia.Vifcum autem in quercutrobore ilice: pruno filueflri t terebintho:nec aliis arboribus adnafci.Pleriq* copiofifTimum in quercu.quoddrycshy phear uocant. In omni arbore excepta ilex & quercu differentiam facit odor uirufq; & foliu non iucundi odoris.In urroqj uifcum & lentum.Hyphear adfaginanda pe/ cora utilius.Vitia modo purgat primc:dein pinguefacit:quae fuffccerepurgatioi. Qui bus fit aliqua tabes incus negant durare ca.Ededi ratio aetatis quadragenis diebus. Adi iciunt diferimen in iis quae folia emictant:& ipfi decidere.Contra inhaerere nato i aeter/ na fronde.Omnino autem fatum nullo modo nafeitur:nec nifi per aluum auium redi tum: maxime palumbis & turdis.Haec efl natura ut nifi maturatum in uentre auium non proueniat. Altitudo eius non excidit cubitalem femper fruncofi ac uiridis.Mas fer tilis.Foemina flerilis.Aliquando non fert. Vifcum fit ex acinis qui colliguntur meffuj tempore imaturi.Nam fi acceflere hymbresamplitudine quidem augetur: uifco uero Kiarcefcunt.Sicanturdeindei& aridi tunduntumc conditi iri aqua putrefcut duodeis fere diebus. Vnumqi hoc rerum putrcfcendo gratiam inuemt. Inde in profluente rur/ fus malleo rufi amittis corticibus interior carne lentefcunt.Hoc eft uifcum pennis aui um uda ligandis.Iuglandis oleo fubaclrum cum libeatinfidias moliri.Non eft omirten da in ea re & galliarum admiratio.Nihil habent druides (ita fuos appellant magos ) uif co & arbore in qua gignatur (fi' modo fit robur) facratius.Iam per fe roborum eligunt lucostnecu lia facra fine ea fronde conficiuntmt inde appellari quoq? interpretatione grxca poTit druides uideri.Enimuero quicquid adnafcatur illis e caslo miffum putat fignumqj ede electas ab ipfo deo arboris.Eft autem id rarum admodum inu en tu :& re> pertum magna religione petitur. Eft ante omnia fexta lunarquas principia menfium annorumq? iis facit & faeculi poft tricefimum annurmquia iam uirium abunde habeat nec fit fui dimidia. Omnia fanantem appellantes fuo uocabulo.Sacrificio epulifq? rite fub arbore praeparatis duos admouent candidi coloris tauros t quorum cornua nunc primum uinciantur.Sacerdos candida uefte cultus arbo-em fcandit.Falce aurea deme tic.Candido id excipitur fago.Tum demum uicTimas immolant precantes ut fuum do num deus profperum faciat iis qu bus dederit.Foecunditatem eo peto dari cuicunque animali fterili arbitrantur.Contraqj uenena omnia effe remedio.Tanta genitium in re busfriuolis plerumque religio eft. CAII PLINII SECVNDIN ATVRALIS HYSTORIAE LIBER. XVII. PROHEMIVM. Arfcoru Precia Mirabilia* Ca. I. ATVRA ARBORVMTERRA SPOtN te fua prouenientium dicfa eft.Reftar earum quae arte & hu manis ingeniis fiuntmerius cj nafcuncur. Sed prius mirari fuccurir quae abfhilimus penuria pro indiuifo pcffefifa a fe ris: depugnante cum iis homine circa caducos fructus» Cir ca pendentes uero & cum alitibus:in tanta deliciarum peia ueniTe clariflimoC ut equidem arbitror) exemplo.L.CrafTii atq? Cn.domitii Aenobardi. CrafTus orator fuit i primis no minis romani.Cornus ei magnifica: fed aliquanto pr.xfta/ tior in paIatio.Q__.CatuIi qui cimbros cum.C.Mario fudit» Multum uero pul/ cherima confenfu omnium xtateea in colle uitninali.C. Aquilii equitis romani clario/ ris etiam tum q i iris ciuilis feientiateum famen obie&a CrafTb fuo eft. Nobi! iff marum gentium ambo CrafTus atq; Domitius cenfuram pofl confulatum fimul geflere :anno conditae urbis fexcentelimo fexagefimofecundo frequentem iurgiis propter difTimilitu dinem morum.Tunc Cn.Domicus ut erat uehemens natura tpraeterea accenfus odio? quod ex aemulatione auidifTimum eft grauiter increpuit tanti cenibrem habitare: pro domo eius milia nummorum identidem promittens. Et CrafTus ut prseiens ingenio femper & faceto lepore folers concedere refpondittexcepris fex arboribus. Ac ne uno q dem denario fi admimerentur emptam uolentc Domitio. CrafTus utrum ne igitur ego fum inquit quatio Domitii exemplo grani8t ab ipfa mea cenfura notandus:qui domo quae mihi hereditateobuenit comitter habitem ?an tu qui fex arbores seffrmas ? Ese fu ere loti patula ramo um opacitate lafciuae.Cecina largo e proceribus crebro in itmenta noffra eas in domo fua oflentante.Duraueruntqj quoniam & de IongifTimo aeuoarbo rum diximus)ad Neronis principis incendia: quibus cremauit urbem : annis .clxxx. Poflea cultu uirides iuucne%:ni princeps ille acceleraflet etiam arborum mortem. Ac nequis uifem de extero CrafTi dmouin nihifqj in eaiurgante Domitio fuiflfedicendu praeter arbores iudicet Jam colunas quattuor hymerii marmoris xdilizatis gratia ad lex nam ornandam aduecTus in atrio eius domus llatuerancu in publico nodum efienr ul Ise mirmorex.Tam recens ell opulentia tantoq; tunc plus honoi is arbores dctr.ibus af ferebant:ut (ine illis ne inimicitiipz quidem precium ieruauerit Domitius.Fuere ab iis SC cognomina antiquis:Fruditio militi illi qui praeclara facinora uu humum trardna tans fronde capiti impolita aduerfus Hambalem edidit.Stolonu Liciniae genri( ita en! appellatur in iplis arboribus fruticario inutilis:unde # papinario inuenro, pnmo Sicm Ioni dedit nomen. Fuit cura legibus prifcisjcauruq; cfbxii.rabulis ut qui iniu rias cecidilTetalienas lucret in lingulas liclos xrisxxv. Quid exiftimamus' futuras ne eas credidifle ad fu prodictam xflimatione illos qui frugiferas tanri raxauerantl Nec mi nus miraculum in pomo cft multaijc circa fuburbana frutflu annuo addito binis tnili bus numum maiore reditu:q erat apud antiquos prxdiop*. Cb hoc inlita # arboru quoq* adulteria excogitata funtjuf nec poma pauperibus nafcerenrur.Nunc er go dicemus quo maxime mo tantum ex iis ue&igal contingat:uera coledi roem abfilu taqj pdituri.Et io n uulgata tra ponenda?# id rantua feptetrione fer u and um. Qu i tum o repefliua frigora plu timum arborum firmitati conferunt.# lic optime germinant.AIioquin fi blandiantur auflri defatifcentes:ac magis etiam in florem.Nam fi cum deflorueretprotinus fequars tur hymbresiin totum poma depereunt. Adeo ut amygdala# pyri etiam fi omnino nu bilum fiat auflrinus ue flatus amittant fberus.Circa uergilias quidem piueretinimxcif* fimum uiri # olex quoniam tunc coitus efl earum.Hoc ell illud quatnduu oleis decre torium.4ic articulus au (Iri tuis nubili fpurcj quod diximus.Fruges queqj peius matu refcunc auflrinis diebus: led celerius .Illa fune noxia frigora:qux feptentiiombus aut p pollens fiunt horis.Hyemem quidem aquiloniam ellc-omnibus fatis utiliflimu. Hynv bres uero tunc expetendi euidens caufa efhquoniam arbores foetu exinanitas:# foliose quoq? a niflione languidas naturale ell auidc efurire.Cibus earum hymber. Qua re tepidam e fle hyemem ut abfumpto partu arborum fequatur prinus conceptusudeil germinatio acdemdealiaflorefcendi exinanitiorinu ti 11ffimn m experimentis creditur* (i plures ita con tuuntur anni: etiam ipfx moriuntur arbores.Quomam ne tnini dubia poena ell in fame laborantium.Ergo qui dixit hyemes ferenas optandas no pro arboribus uota fecit.Nec per folllitia hymbres uiubus conducunt. Hyberno quide puluere fieri mefles laeriores luxuriantis ingenii fertilitate diclum ell. Alioquin uota ar borum comunia funt fruguq;:niues diutinas federe. Caula non folum quia animam terrx euanefeentem exhalationem includunt # comprimunnmroq; agur in uires fr u gum irqj radices: uer um cj# liquorem fenfin prxbenttpurum prxterea leuilTimumqj quando nix aquarum cxlellium Ipuma ell.Ergo humor ex iis non uniuerfus ingurgi tatis diluenlqr.ied quomodo fititur diflillans uelut ex ubere alit omnia qux non inun dat.Tellus quoq? illo modo fer mentefeit:# fucci plenatac laclefcentibus latis no cffoc* ta cum tempus aderit: tepidus aridet horis.Ira maxime frumenta pinguefcunttprxtercj ubi calidus femperaer efbutin xgypto. Continuatio enim # ipfa conluetudo idem quod modus aliubi efficit.Plurimumq? prodell ubicuncp non efle quod noceat.In mi iore parte orbis cum prxcocesexcurrere germinationes euocatx indulgentia exh lecti cis frigoribus exuruntur* de caufa ferorinx hyemes noxis filucllnbusquoquc “ ' " ‘ " ' quae magfcetfam dotent urgente umbra fuamecad/uuante medicina. Quoniam ireflt re teneras intorro flramento in filueflribus non efl . Ergo tempefliue aquis hybernis primum hymbribustdeinde germinatione antecedentibus. Tertium tempus efl rume ducant pomatnec protinustfed iam ualido fbetu. frudlus fuos diutius conrinec fongiorefqj defiderant cibos:iis 8t ferotinae aqua: utilestut uiti:oIeae:punicis.Hae ia plu uiae generis cuiufqj arboribus diuerfb modo defiderantunaliisalio tempore maturanti bus.Q_.ua propter iiiHem hymbribus quxdam laedi uideastalia iuuari.Et in eodem ge nere licut in pyris. Alio die hyberna quaerunt pluuiastalio aero praeciok. V t pariter q dem omnia defiderent.Hybernum tempus efl ante germinationem quae aquilonem auflro utiliorem facit.Ratio eadem mediterranea maritimis praefert( funt enim pleruq* frigidiora)& montofa planis:& nocturnos ignes diurnis. Magis fruuntur aquis facat non flatim auferentes eas fbIe.Conuexa'& ficus uinearum arbuiiorumq? ratio e. quas in oras debeant fpeclare.Virgiliusad occafus feri damnauit.Aliqui fic maluere q iri e* ortu. Apluribus meridiem probari aduertoiNec arbitror perpetuum quicq in hoc prae/ cipi pofle. Ad foJi naturam:ad loci ingenium:ad caeli cuiufq? mores dirigenda follertia efl.In africa meridiem uineas fpeblare & fi uiti inutile colono falubre ell :quoniam ipia meridianae fubiacet plagae.Q ua propter ibi qui in occafum aut feprentriones coieret optime mifcebir folum caelo;cum Virgilius occafus improbent.Nec de fepcentnone re linqui dubitatio uidet. Atqui cifalpina italia magna ex parte uineis ira pofiris comper tum efl nullas eTefertiliores.Multumrarionisobtinencuemi.In narbonenfi prouin# tiaarq? Iiguria 6C parte hetruriae contra circium ferere imperitia exiflimatur. Eundem/ que obliquum accipere prouidentia Is enim ibi adtatem temperat:fed tanta plerumque uiolentia uc auferat tecia. De focietate cxli & terrx ad arbores. Ca. III, Vidam cadum terrae parere cogunt:ut quae in ficcis ferantur orientem ac fep q tentrionesfpeclent.Qua:inhumidis meridiem.Necnon ex ipfis Litibus cau/ las mutuantur.In frigidis praecoces ferendo:ut’maturitas antecedat alr orem Quae poma uitefqj rores oderint contra ortus:ut ftatim auferat ament ad oc cafusjuel etiam ad feprentriones ut diutius eo fruanturaCacteri uero .eiei ationcn na/ turae fecuti in aquilonem obferuare uites & arbores poni iuaiere. Odorauorem etiam fieri talem fruclum Democritus purar • De qualitate regionum. Ca. IUI, Quilonis fitum uentorumqj reliquorum diximus fecundo uolumine. Dice/ 2 mufqj proximo plura cxlefl/a.lnterim manilefturn uidetur ialubritans argu mentum:quoniam in meridiem enam fpecbntium femper ante deudunt io lia Similis & in maritimis caufa. Tuibufdam locis afflatus maris noxium plurimis ide unIes.Q_uibufdam fatis e longinquo afpicere maria iucundum.Propius admouere ia Iis halitum mutile.Similis & flaminum flagnorumcg rario.NebuIis aduruntraut xihi anria refrigerantopacitatetart# etiam rigore gaudentrqux experime/ tis optime creditur. A.caelo proximum efl terrae dixit fe racioem haud feciiioretra&atu Quippe non eade n arboribus conuenit & frugibus:plerunque nec pulla qualem ha bet campania:ubique optima uitibus. Aut quas teues exalat nebuIas.Nec rubrica mul tis laudata.Cretam in albeniiam pompeianorumque agro & argillam cunelis ad ui/ neam generibus anteponunt:quamquam praepingues quod accipitur in eo genere in/ urcem fabulum albumtln ticinenfi multilqj in locis nigrum.Itemqj rubrum etiapin* gui terrae permixtum infoecundum efl. Argumenta quoque iudicantium faepe fallutt Non utique folum laetum efl:in quo procerae arbores nitenttpraecerquam illis arbori# . bus.Quid enim abiete procerius. Aut quae uixiffe poffit alia in loco eodem i Nec luxu riofa pabula pinguis foli femper indicium habent,Na quid laudatius germaix pabute di tamen ftatim fubeft hareita tenuiffimo cefpitum corio:Nec femper aquofa eft terra* cui proceritas hasrbarum.Non hercle magis cj pinguis adhaerens digytis.Quod in argi Iis arguicur.Scrobes quidem regefla in eos nulla complet:ut denfa atq; rara ad huc mo dum deprehendi polTit ferroq; omnis rubiginem obducir.Nec grauis aut leuior iuflo deprehenditur pondere* Q_uod enim terrae pondus iuflum intelligi poteft: Nec flumi nibus aggefta femper laudabilis quando fenefcat fata quaedam aqua» Sed neqj illa quae laudatur diu prastercj falici utilis fentitur.Inter argumenta ftipulas craflitudo eft tanta ahoquin in leborino capanias nobili campo:ut ligni uice utantur. Sed idem fblum ubi cunq? arduum opere:difFiciIe cultu:bonis fuis acrius pene q uitiis cu affligit agricolam Et carbuculis quas terra ita uocatur.Emendari uicem hac terra putatur.Nam tofus fca ber natura fricabilis expetitur quoq- ab audroribus.Virgilius di quae filicem ferat non improbat uitibus.Salfaeq? terrae multa melius creduntur:tutiora uitiis inafcentiu ani/ maliu.Nec colles opere nudantur:!! quis perite fodiat.Nec capi ornes minus foles atq? p flatus q opus fit accipiunt.Et quafda pruinis ac nebulis pafci diximus uites*Omnium rerum funt quaedam in alto fecreta:& fuo cuiq corde praeuidenda. Qjiid q mutat fas pe iudicata quoq? ac diu comprehenfarin theflfalia circa lanflam emiflo lacu frigidior facfta ea regio elt.Oleas deflerunt quae prius fuerant.Item uices aduri: quod non antea thracia fenfic amoto hebro.Et circa philippos cultura Occata regio mutauit caeli habitu At in fyracufano agro aduena cultor elapidato luto fole prodidit fruges: donec regeflic lapides .In fyria leuem tenui fulco imprimunt uomerem:quia fubeft faxum exures xfta re femina.Iam in quibufdam locis fimiles aeflusumodici di frigorum eftedtus.Eft fertilis thracia frugum rigore:& xftibas a frica dixgyptusAn chalchia rodiorum infula locus quidam eft in tantu foecundus:ut fuo tepore fatum demetat hordeu.fublatuqj protinus feranr:& cu aliis frugibus metat.Glareofum oleis fblum aptiflimum in uenefrano: pin guiATimum in betica.Punica uina in faxo coquuntur.Cecubas uites in potinis paludi/ bus madent.Tanta eft argumentorum di foli uarietas ac differentia.Caefar uopifcus cu cam apud cenfores ageret campos rofiae dixit italiae fume e(Te:in quibus perticas pridie relictas gramen operiret:Sed no nifi ad pabulum qjbantur.No tn indociles natura nos ee uoluit:& uita cofeflfa fecit et ubi boa certa no fecerat.Qua ob re prius dicamus cria* Genera Ca. V; Errarum amaram fiue macram fi quis probare uelit. Demonftrant eam atras C degenerelq? haerbas. Frigidam autem retorride nata.Ite uliginofam triftia.Ru/ bricam oculi. Argilofam quas operi difficillima:quaeq3 raftros ac uomercs lgen tibus glebis oneret*, quanq aliquandono quod operithoc & fructui fit aduerfum. Item e'contrario*cineraceam 6i fabulum album.Nam fterilis denfa callo facile deprehenditur uel uno i(ftu cufpidis.Cato breuiter atqj ex fuo mor? uitia determinat.Terram cariofam cauetneue plauflroneuepecoreimpellas.Quidputamus hac appellatione abeo tan/ topere reformidariiut pene ueftigiis interdicariRedeamus ad ligni cariem di in/ ueniemus illatquasin tantum abominatur uitia:aridas: fi(tulofas:fcabraE: canefcentis: cxefas pumicofas.Pius dixit una lignificatione quam poflit ulla copia fermonis enarrari Eft enim interpretatione uitiorum quadam non astatetquas nulla in ea intelligi poreft fed natura fua anus terra.Et ideo infoecunda ad etiam imbecilla. Id agrum optimum iudicatad radicem montium planitie in meridiem excurrente:quas eft totius italias fitus.Terram uero teneram qux uocetur pulla.Eririgitur hasc optima di operi ia tiua.Intelligere modo libeat dictam mira fignificatione teneram :& quicquid optari de/ bet in eo uocabulo inuenietur.IIla temperatas ubertatistilla mollis: facilifque culturas: nec madidamec fitiens.Illa poft uomerem nitefcens: qualem fons ingeniorum Home/ rus in armis ab eo caslatam dixinaddiditqj miraculum mcrefcendstquis fieret in auro* Illa quam recentem exquirunt improbas alitesuomerem comitantes:coruique araroris ueftigia ipla rodentes * Reddantur hoc in loco luxuriae quoque fententia Si aliqua in propofitum.Certe Cicero lux dochinarum altera. Meliora inquit unguenta funt quae terramquae crocum lapiunt.Hoc enim maluit dixifle q redolent.Ita eft profetfto .Illa enim eritoptima:quae unguenta fapiet. Q_uod fi admonendi fumustqualis iit terrae color illetqui quarituncontingit fxpe etiam quiefcente ea fub occafu folis in quo loco arquus caleftis deiecerit capita fua.Et cum a ficcitate continua immaduerit hymbre: runc emittit illum fuum halitum diuinum exfole conceptum:cui comparari fuaui/ ras nulla poflirils effeodor in commota debebit:repertufque neminem fallet: ac de ter ra odore optime iudicabit.Talis fere eft: in noualibus cafa uetere filua: qua confcnfu laudarur.Et in frugibus quidem ferendis eadem terra utilior intelligitur :quotiens in/ rermitTa cultura quieuit:quod in uineis non fit.Eoqj diligentius eligenda eft:ne uera exiftat opinio eorumtqui iam italix terram exiftimauere laftam. Operis quidem facul# tas in aliis generibus coftat e caIo:nec/poteft arari poft hymbres aliqua ubertatis uitio lentcfcens.Contra in bizantio africa illum centena,& quinquagena fruge fertilem ca purmnullis cum ficcus eft arabile taurirpoft hymbres uili afello: & a patre altera iugi anu uomerem trahente uidimus fcindi.Terram enim terra emendari (ut aliqui praei/ piunt) tuper tenuem pingui iniecla aut gracilitbibulaqj fuper humidam ac pingue: dementiae operarii eft.Quid enim poteft Iperare qui talem colit. "" De terra quam britannia & gallia amat Ca. VI. Lia eft ratio quam britannia 6i gallia inuenere alendi eam: ip(a quod uocant ; a margam.Spiftior ubertas in eam intelligitur.Eft autem quidam terrae adeps: ac uelur glandina in corporibus ibi denfante fe pinguitudinis nucleo. Non pmifere & hoc graeci. De gracoru doctrina. Ca. VII. Vid enim intentatum illisiLeucargyliion.uocant candidam argillam :qua in q megarico agro utuntur.Sed tarum in humida frigidaq? terra.lllas gallias bii/ tanniafcp Iocupledrantis cum cura dici conuenic.Duo genera fuerant. Plura nuper exerceri coepta proficientibus fgeniis/ Eft enim alba rufla:coiumbina:argyllacca tofacea:harenacea.Natura duplex:afpera aut pinguis.Experimenta utriufqj in .manus ufufq? geminus.-aut ut fruges tantum alant:aut eadem & pabulum. Fruges alit tofa/ cea alba:qua ii fit inter fontes reperta:eft ad infinitum fertilis.uerum afpera tracftaru : 6i fi nimia iniecla eft exurit folum.Proximaeft ruffa:quae uocatur capnumargos inter mixro lapide terra minutas harenofa. Lapis conduntur in ipio campo: primifq; annis ftipula difficulter caditur propter lapidis. Impendio tamen minimo leuitate dimidio minoris q catera inuehicur.Infpergitur rara fale eam milceri putant. Vtrumqs hoc gc nus femel inie&um in. I.annos ualet 8i frugum & pabuli ubertate. De terrarum generibus. Ca. VIII. Va pingues efte fentiuntunex iis pracipue alba.Plura eius genera. Mordaci! q limum quod fupra diximus.Alterum genus alba creta argentaria eft.Petitur 4 ex alto in centenos pedes aefis pferumq? puteis ore anguftatis intus ut in me/ tallis fpatiente uena.Hac maxime britannia utitur.Durant anms.lxxx. Neq; exemplu ullius qui bis in uita hanc eidem inieceriXTertium genus cadida glifchromargon uo cac.Eft autem creta fulloniamixta pingui terra:pabuli q frugum fertilior:ita ut meflfe fublataante fementem.alteram Ixtiflimum fecetur. Dum in fruge eft nullum aliud gramen emittit.Diirat.xxx.annis denlior iufto.Cymini modo ftrangulat folum. Colu binam gallia fuo nomine glaucopelon appellat:glebis excitatur Iapidum modo.Sola ge latione ita foluit ut tenuiftimas bratteas facit.Hac ex aquo fertilis. Harenaceammtu/ tur fi alia non fit:in uliginofis uerticibus 6i fi alia fit:ubi hos gentium folos nouimus qui fertiliflimum agrum colentes quacunqi terra ifra tres pedes eflfoflfa Si pedali crafli/ tudinc inferta Ixtificent.Sedea no diutius annis.x.pdeft.Hedui 8t pectines calce uber rimos fecere agros.quae (ane 6C oleis 6i uitibus utiliflima repitur* Ofs aut marga arato iniicieda e:uc medicamentu rapiatur: & fimi defiderat aliqtulum. Quae primo plus aO pera & quae in haerbas no effundit :alioqn nouitate quaecuqj fuerit folum Ixdet. Ne iic quide prirrio anno fertilis.Interefl & quali folo quaerat * Siccam* hutnida melior: arido pinguis.Teperata alterutra creta uel co1 ubina cduenit. De cineris ufu:& de fimo:& qua: fata uberiore terram faciant:& qua; urat* C* IX* Ranfpadanis cineris ufus adeo placet:ut anteponat fimo iumentoijd: quod qa t leuiffimu efbob id exurunt.Vtroq; tamen pariter 116 utunt 1 eodem aruotnec in arbuftis cineremec quafda ad fruges ut diximus.Suc q puluere quoqj uuas ali iudicet:pubefcentefqj pulueret:& uitium arboruqj radicibus a/pergent. Quod certu ell narbone/i puintiae & uindemias certius fic eo coqui:quia plus puluis ibi q fol cofert Fimi plures differentix.Ipfa res antiqua.Iam apud Homeru regius fenex agrum ira fuis manibus laetificans reperitur. Argeus rex i graecia excogitate traditur,DiuulgafTe uero Hercules in i talia: qua; regi fuo Stercuto Fauni filio ob hoc inuentum (mortalitate tri/ buit*M.Varro principatu dat fimo ex ucd etia pabulo bcun. fuum magnificat.Neqj alio cibo celerius pinguelcere affeuerat.De ncftris moiibus bene fpera re eflifi tanta apud maiores fuere auiariamt ex iis agri flercorarentur.Proximu collume Ia coiubariis:mox gallinariis facit: natantiu alitu danato.Cxteri auclores confenfu hu/ manas dapes ad hoc in primis aduocant.AIii ex iis pferu nt horninu potus in conopt cf/ ficinis pilo madefaclo.Alii p fefe aqua ite$i etia q cum bibitur admixta. Quip/ pe plus ia ibi male domandu efbcu ad uirus illud uini homo acceterit.Hxc funt certa mina quibus inuicem ad tellurem utuntur hcmines.Prcxime fpurcitias fuum laudanr.Coluinella fotus damnat.Alii cuiufcunqj quadrupedis exitioftm* Aliq colubarum prxferunt.Proximum deinde efl.Ab hoc euium.Deinde boum*No ilifiimus iumetorum.Hx fuere apud prifeos diflferenrix.Simulq; prxeepta no inuenio re tali utendiiquando & hic uctuflas utilior.Vifumq? iam eff apud quofdam prouinri alium in tantum abundante geniali copia pecudum farinx uice cribris fuperiniichfeto reafpertuqj temporis uiribus in quandam etiam gratiam mutato. Nuper repertu oleas gaudere maxime cinere & calcariis fornacibus.Varro prxeeptis adiicif.equino quod fic leuiiTiinum fegetes alendas.Prata uero grauiore:& quod ex hordeo fiaomulrafq? gignit hxrbas.Quidam etiam bubulo prxferunouilluqj caprino. Cmnibus uero afininum:quoniam lentiffime mandar.E contrario ufus aduerfus utruq* pronuntiat* Inter omnes autem conflat nihil efTe utilius lupini fegete: pnufq f liquet aratro uel bi> dentibus uerfa:manipulis ue circa radices arborum uel uitium obrutis. Etiam ubi no fit pecus culmo ipfo uel etiam filice flercorare arbitrantur*.Cato flercus unde fiat: flra/ menta:lupinum:paleas:fabalia:ac frondes iligenas:quernafq; e fegete eullito. Ebulu ci/ cutam & circum falidla hxrba audiam uulu%eafuflernitoouibus:frondeqj putrida. Vinea fi macrauerit: (armenta fua comburito:# itidem inarato. Item q? ubi faturus frumentum:oues ibi deleclaro.Necnon 8t fatis quibufdam ipfis pafei terram dicit.Sege tem flercorantfruges:lupinum:faba:uitia.Sicut e contrario cicer:quia uellitur;# quia falfum efl:hordeum:foenugrxcum:erum.Hxc omnia fegetem exurunt. & omnia qux uelluntur.Nucleos in fegetem ne indideris.Virgilius & lino fegetem exuri:# auena: # papauere arbitratur.Fimeta fub diuo concauo loco # qui humorem colligat: flrameto inte&a ne in fole arefcant.Palo e robore depadlo fieri iubet. Ita fore ne innalcantur iis ferpentes.Fimum mifcere terrx plurimum refert fauonio filante ac luna fitiente.Id ple riq? praue intelligunt a fauonii ortu faciendum:ac februario menfe tantu:cu id pleraqj (aca aliis pollulet mefibus.Quocuqj tepore fiat:curadu ut ab occafu xqnodliali fiante Ucco fiatduna decrefceteac ficca#Mipc imodu augetubertas ateclufq? ei$> obFuatoe tali De q> auulfione nafcunturarfcores. Cae X. Bunde praedicti ratione caeli ac terrae.Nuc de his arboribus dicemusrquae cu/ a ra hominum atque arce proueniunt ♦ Nec pauciora prope funr genera i tam benignae naturae gratiam rettulimus. Aut enim femine proueniunt:aut plan tis radidstaut pr jpaginetaut auulfione:aut furculotaut infito Si conferto arboris trun co.N im folia palmapdm apud babylonios ferhatqj ita arborem prouenire.Trogum crc didiffe demiror.Qjiaedam pluribus generibus feruntur :quaeda omnibus. At pleraqj ex iis natura ipfa docuit.&: in primis femen ferere: cum decidens terra ui/ uifcerec.Sed quaedam non aliter proueniunt:ut caftaneaeiugla'des *cacduis dumtaxat exceptis.Et femine autem quamquam didimili ea quoqj quas Si aliis modis feruntur t ut uires Si mala atq* pyra.Namq? iis pro femine nucleus:non ut fupradirtis frurtus ipe Et mefpia femine mfei poliunt. Omnia haec tarda prouentu ad degeneratia Si infito re flituendadnterdum etiam natura contra omnino non degene randi quoquo modo ferant ut cuprefTis:paImis:lauris. Naq? Si laurus pluribus modis feritur.Genera eius diximus.Ex iis augufta Si bacalis 6i pinus fimili medo ferunt :Bac cae menfe iinuario aquilonis afihtu ficcante leguntur calefiat aceruo.Poftea quidam fimo ad ferendum paratas urina madefaciunt. Alii in qualo pe dibus in profluente decuIcant:donec auferatur cucis.Alioquin uligo infeftat :nec pati tur nafci.In fulco repaflinato palmi altitudine uicenae fere aceruarim menfe martio • Eaedem 8i propagine feruntur.Triuuphalifqj talea tantum. Myrti genera omnia in ca pania baccis feruntur.Romae propagine tarentina.Democricus Si alio modo feri docet grandiffi nis baccarum tufis leuicer ne grana frangantur:eaq; in rrita reile circumliga tfiatqj ita ferhparietem fore denficatis:ex quo uirgulas differant. Sic &fpinas faepis ca fe runtur uomice moris fpinarum circumlita. Pilas autem laurus Si myrti inopia a trima tu tempeftiuum ell tranfferre.Inter ea quae femine feruntunMago i nucibus operofus eft. Amygdalae in argilla molli merediem fpertanti feri iubentur. Gaudere eas in dura calidaq? terra.In pingui Si humida mori ac flerilefcere. Serendas cjmaxime falcatas Si e nouellatfimoqj diluto maceratas pro triduum:aut pridie q ferantur aqua mulla . JVIu/ erone defigi aciem lateris.In aquilonem fpertare:ternas fimul ferendas: trianguli ratio ne:palmo inter fe diflanres:denis diebus adaquari donec gradefcant.Iuglande* nuces porrectae feruntur comiflfuris iacentibus.Pineae nucleis feptenis fere in ollas perforatas additis: aut ut laurus quae baccis feritur.Citrea grano 8C propagine. Sorba femine Si a radice planta Si auulfione proueniunt.Sed illa in calidis. Sorba Si in frigidis Si humi* dis.Natura Si plantaria demonftrauit:multarum radicibus pululane fobole denfa: & pariente matre quas enecet.Eius quippe umbra turba indigeti a premitur :ut in lauris punicis:platanis:cerafis:prunis,Paucorum in hoc genere rami parcunt fobolfiut ulmo rum palmorumcp.nullis uero tales pulluli proueniunttnifi aquarum radices amore ta lis atq? hymbris in fumma tellure fpatiantur.Omnia ea non flatim moris efl in fua lo* cari.frd prius nutrici dari.atq? in feminariis adolefceretiterumq; migrare:Qui trafitus miru in modu mitigat etia filudtresjfiue arboru quoqp ut hominu natura nouiratis ac pegrinationis auida efbfiue difcedentes uirus ielmquut:manfuefcurqj tranatu ceu fe rae du radici auellit planta.Et aliud geus fimile natura pmoftrauit.Auulfiq? arboribus ftolones in genere Si cu parui fut auellant: parteqj aliqui e matris quoq? corpore auferut fccu fimbriato corpore.Hoc tno platant punicae: coryli:mali:forbi:mef pili:fraxinis:fici.In primifqj uites.Cotoeuitafatu degenerat.Ex eode iuetu e: furculos abfafos ferere hoc prfo faepis ca fartu fabucis cotdeo Si rubris departis.Mox & culturae ut populis:alnis:lalici:qnae uel inuer/o furculo feritur. Ia eae ibi difponunt: ubi libeat ee eas. Quaob rem feminarii cura ante cduenit dicit:q tranfeaf in alia genera.Naq? Si huic pricipio eligi folu referctquonia nutrice idulgcciore ec q matre faepe conuenic.Sit trgoficcum fuccofum$bipaTio fuba&umiaduehis hofpitaTe terrse'qua$ tranffercndum fic. Ante omnia elapidatum munituq* ad incurfum etiam gallinacei ge neris.Q_iuaminime rimofumtne penetrans fol exurat fibras.Inreruallo fexquipedum fe ri ne fe meer fe contingant:# noceant.Praeter alia uitia etiam uerminofa fiunttideo far ririjconuemt fxpiusthaerbafcg auelli.Praeterea femina ipla fruticantia fupputaretac fal/ cem pati confuefcere.Cato# furcis crates imponi iubet altitudine hominis ad felem re cipiendumtatcg integi culmo ad frigoraarcenda.Sicpyrorum malorumqj femina nu* iriri.Sic pineas nuces.Sic cupreflos iemine fatas # ipfas.Minimis id granis conflat: ut uix perfpici quaedam poflint.Non omittendum naturae miracuIum.[Ex tam paruo git gni arbores:tanto maiore tritici & hord&grano:ne quis fabam fimile ori ginis fuae habent malorum pyrorumq? feminal His principiis refpuentem fecures mate riem nafei indomitam ponderibus imenfis praela tarboris uelis turribus murifq; lmpeb lendis ariecibus.Hxc efl natura eius.Haec potentia. Super omnia erit e lachryma .nafei aliquid:uc fuo loco dicemus .Ergo e cupreffo fbemina (mas eni ut diximus no gignit) pilulx colicae:quibus docui menfibus ficcantur foletniptsq; emittunt femen formw cis mire expetitumtampliaro etiam miraculo tantuli animalis cibo abfumi natalem ran tarum arborum.Seritur menfe aprili area aequata cylindristaut uolgiolis defum terraq? cribris fupercernitur po licis craflitudine.Contra imane pondus attollere fe non ualett retorquerurq? firb terra.Cb hoc parcitur uefligiis.Leniter rigatur a fblisoccafu in trit nis diebus: ut aequaliter bibat:donec erumpant.Differuntur pofl annum dodratali filo cufiodica temperiemt uiridi caelo ferantur ac fineaura.Miruq? dictu periculum tantu co die efl:fi rorauerit qruluncunq; hymbrem:aut fi afflauerit.De reliquo tura: funt per petua fecuritate. Aquafqj poflea odere.Et zinzifa grano feruntur menfe aprili. Tuberes melius inferuntur in pruno filueflri # malo in calabria ea e ipina fi Iu diris: quxcunqj optime # myxas recipit:utiliter St forbos. De tranfterendis feminariis:# u Imis ferendis 6t ferobibus. Ca. XL Lantas ex feminarjo tranfferre in aliud priufq fuoloco ponantur operofe prae p cipi arbitror:licet tranflatione folia latiora fieri fpondeant. VImorum priu fq folio uefluntur.Samara colligenda efl circa martias chalen.cum fiauefcere in/ cipir.Deinde biduo in umbra ficcata ferenda denfain re fracto terra fup minuatim cri/ br ita crafficudine qux in cupreffis.Pluuix fi non adiuuenttriganda.Deferedx ex area/ rum uenis pofl annum in ulmaria interuallo pedali in unam quanq partem. Maritas ulmos auruno ferere utilius:quia carent femine.Nam ex e plantis feruntur. In arbuflu qui lquenes fub urbe tranfferuntur:aut ( ut quibufdam placer) qux uicenum pedum elTe coeperunt.Suko qui nouenarius diciturultitudine pedum trium: pari latitudine? # eo amplius circa pofitas pedes cerni undiqj e fblido adaggerantur. Arulas id uocanr I campania.lnterualia ex loci natura fumuntur. Aridiores ferendas in campeflribus con uenit.Populos# fraxinos quia feflinantius germinantdifponiquoq? maturius conue' nit.Hoc efl ab idibus febru.plantis # ipfas nafcentes.In difponedis arboribus arbuflifqj ac iri uris quincunciaiis ordinum ratio uulgata # neceflfariamon perflatu, modo utilis: Verum # afpe gine feritur Si auulfione.Tradunt fece uini aut e parietibus latere tufomire ali.Iifde mo dis rofmarinum feruc:& ramo.quonia neutri femen. Rododedron ppagine di femine. De fatione arborum Si infitione:# quomodo inuenta fit tenera inferendi impladratio. Ca. XIIII. Emine quoq? inferere natura docuit raptim auium fame deuorato:lblidcqj Si s alui tepore madido cum fbecundo fimi medicamineabietdo in mollibus atbope lecticis:# uentis faepe trandato in aliquas corticum rimas. Vnde uidimus ce/ rafum in falice:platanum in in cerafo:# baccas fimul difcolores. Tradunt Si monedulam codentem femina in thefauros eiufde rei praebere cas.Hic na/ ta inoculatio futoriae fimili fiflula aperiendi m arbore oculum cortice i du.dedi eadem fiflula fublatu ex aliaJn ficis aut Si malis haec fuit loculatio antiqua. Vir giliana quaerit finu in nodo germie expulii corticistgemaq? ex alia arbore icludit.Et ha denus natura ipadocuic.lQfifione ic cafus magifler alius: Si pene numerofior ad huc modum. Agricola fedulus eafam fepis munimero cingensiquo minusputrefcerent fii destlimen fubdidit ex hedera. At illae uiuaci morfu apprehenfx fuam ex alieno fecere ul timtapparuitqj truncum efle pro terra. Aufertur ergo ferra aequaliter fuperficies: leui# gatur falce truncus.Ratio poftca duplex.Et prima inter corticem lignumcp inferendi# Timebant prifci truncum findere.Mox inforate aufi medio. Ipfiqj medullae calamum imprimebant unum inferentes. Neque enim plures cupiebat medulla fubtilior.. Po# ftea ratio uel fenos adiicit mortalitati eorum ex numero fuccurrere perfuafa per media trunco leniter fiflbtcuneoq? tenui fifTuram cuftediente:donec cufpidarim decifus de# fcendat in rimam calamus.Multa in hoc feruanda.Primum omnium qux patiat coi# tum talem arbor di cuius arboris calamus. Varie quoque di non in iildcm pnbus. Sub eft omnibus fuccus. Vitibus ficifqj media ficciora:& e fumma parte conceptus. Ideo il# line furculi petuntur.Oleis circa medias fuccustinde di furculi.Cacumina fitiunr.Fa# cillime coalefcunt.Quibus eadem conici* naturatquxqj pariter florentia eiufdem horae gignationem fuccorumq? focietatem habet.Leua enim res quotiens humidis repugnac ficcatmollibus corticum duri.Reliqua obferuatio ne fiffura in modo fiat.Repudiat qp peaduenam inhofpitalis duritiatut in parte nindiffimatne longior multo tribus digy tisrne obliqua ne tranflucens.Virgilius ex cacumine inferi uetar.Certumque eft ab hu ineris arborum orientem xftiuum fpe&antibus furculos petedos: di e feracibus di e ger mine nouellotnifi uetuftate arbori inferantunli enim robufliores efle debent. Prxrer ea ut praegnantes:hoc eft germinatione qui parere illo fperauerint ano. Bimi itaq? nec tenuiores digyto minimo.Inferuntur autem di in u er fi cum id agit: ut minor altitudo in laricudinem fe fundat. Ante omnia gemmantes nitere conuenit : nihil ufq ulcerofum e(Te aut reforridum.Spei fauet medulla calami commifliirx: fi in matre Ii# gni corticilq? iungatur.Id enim (atius q foris cortici aequari. Calami exacutio medulla ne nudettTenui tamen fiftula detegat:ut faftigatio leui defeendat cuneo tribus no am plior digytis.Q_.uod facilime contingi; tirclum aqua radentibus ne excutiatur in ue# tome cortex a ligno decidat alterutri.Calamus ad corticem ufq? fuum deprimatur. Ne laxetur dum deprimitur :ue ut cortex replicetur i rugas.Ideo lachrymantes calamos in feri non oporcet.Non hercule magis q aridos:qui illo modo labat humore nimio cortex Hoc uicali defe&u non humefeie neq? concorporat.Id etiam religionis fei uant:ut luna crefcente calamus utraqj deprimatur manu. Et alioquin in hoc opere dux fimul ma# nus minus nituntur neceflario temperamento.Validius enim demefli rardius ferunr: fortius durant.Contrarium ex diuerfo:ne hifcat nimium rimadaxeqj capiat :aut ne pa rum exprimattauc comprefifum necet.Hoc maxime prxcauendum:ut prxualideacipi entis trunco in media fifTura relinquantur.Qjjidam ueffigio fiffurx falce in truncis facio falice prxliganc marginem iplum.Poftea cuneos figunt cominente uinculo liber tatem dehifcendi.Quxdam in plantario infica eodem die tranfferuntur.Si craflior tru/ cus inferaturrinter corticem di lignum lferi melius cuneo optime offeome cortice rum patur laxato.Cerafi libro dempto finduntur.Hx folx di poft brumam inferuntur;denv pco libro habent ueluti lanuginemtqux fi comprehendit inficumtputrefacir. Incolui runeo adadii m rudine duum digitorum calamos dimittere. Inferi autem prxeipit pyra ac mala per uer:& poft folftirium diebus.Lpoft uindemiam * Oleas autem di ficos per uer tantum luna fitiente:hoc eft ficca,Prxterea poft merediem ac fiue uenro auftro. Mirum quod non contentus uificum muniffe. y t diclum eftj di ceipiteab hyrnbre ftigonbulqui ;ptexiflTe:ac mollibus bifidope uiminu fafcibusdingua bubula (hasr bxid genus e) ffup obtegi iubet:eamqjilligari opertam ftramentis.Nunc autem abunde arbitretur paleato luto libro farcire duos digytos in liro extanre. V erno inferentes tempus urgeninciranti/ bus fe gemis: praeter q in olea:cuius diuciffime oculi parturiunnminimuqj fucci habet (ub corticetqui nimius inficis nocet.Punica uero& ficu quacj abas ficca fint recrafhna re minime utile*Pyrum uel florentem inferere Iicet:& in maium quoque menfem pro* tendere i nlicionem* longius afferantur pomorum calami rapo infixos opti/ me cuilodire fuccum arbitrantur.Seruarique inter duos hymbres iuxta riuos uel pifci fias utrinque ferra obftruclos. De uite inferenda. Ca. XV Itium uero in fcrobibus ficcis ramento opertos ac deinde terra obrutos:ut ca u cumi le exiIlant.Cato uirem tribus modis inferit. PraefecTam findi iubet per medullamdn eam furculos exacutos ut dictum efladdhmedullas iungi.AIte* fO ut ii (efe uires continganrjutriufq? in obliquum latere contrai io adrafo iunchs me* dullis colligari.Tertium genus eihterebrare uicem in obliquum ad addere longos pedes binostarqj ira Iigatufn infitum in rriraqj illitum opeiire terra cala* mfs fubre/lis.Noflra aetas correxit ut gallica uteret terebra:quae excauat nec uritjquo* tiiam adufbo omnis hebetanarq? utgemafcere incipiens ligetur calamus,Nec plus qua binis ab inficio emineat oculis ulmeo uimine al!igarus:binaq; circundaretur acie a dua bus partibusjut inde potius difhllet humor:qui maxime uites infeftat. Deinde cu eua* luiflfent flagella pedes binostuinculum infici incideretur ubertari craflirudine permifla Vicibus ferendis tempus dedere ab aequinoctio autuno ad germinationis initia.Satiuae plantas filueffrium radicibus inferunrur natura ficcioribus.Si enim fatiuae filueftribus inlerintundegenerant in fertilitatem.Reliqua caelo conflant.Aptiffima infiris ficcitas* Huius enim remedium appofitis fufhlibus uafis modicus humor*per cinerem diftilat* Inoculatio rores amat leues. De emplaftrationc, Ca. XVL Mplaflri ratio & ipfa ex inoculatione nata uideri poteft.Craffo autem maxime c cortici conuenit ficut eft ficis.Ergo ampu tatis omnibus ramis ne fuccu m auo cent.Nitidiflfima in parte quaq? praecipua cernatur hylaritas exempta fcutula ita ne defcendat ultra ferrum cortici imprimitur ex alia cortex par cu fui germinis ma* tnatfic compage denfata cicatrici locus non fit:& ftatim unitas fiattnon humorem no afflatum recipiensmihilominus tamen & luto munire &uinculo melius. Hoc genus non pridem repertum uoluntqui nouis moribus fauent. Sed id etiaapud ueteres grac cos inuenicurtSC apud Catonetmqui oleam ficumq? fic inferi iufTit menfura etiam prae finita fecundum reliquam diligentiam fuam Cortices fcalpro excidi quattuor digyto* rum longitudine:# trium latitudine.Atque ita coagmentari & illafua intrita oblini. Eadem ranone # in malo.Q_uidam huic generi mifcuere fifluram in uitibus exempta cortice teffella furculo a latere plano adigendo.Tot modis infitam arborem. Vidimus iuxta tybures tiliam omni genere pomorum onuffam alio ramo nucibus:alio baccis: aliunde uite:ficis:pyris:punicistmaIommq£ generibus.Sed huic fuit breuis uita.Necta tnen omnem experimentis aflequi naturam pofTumus.Quidam enim nafci nifi fpon* te nullo modo queunt.Eaqj fmitibus & defertis tantum locis proueniunt. CapacifTima infitorum omnium dicitur platanus:poftea robur.Verum ufraque fapores corrutrput Quaedam omni genere inferunturmt ficus # punicae. Vitis non recipit emplaflra: nec quibus tenuis ac caducus rimofufq? cortex. Neque inoculationem ficcse aut humoris exigui fertiliflfima omnium inoculatio: poftea emplaftrario. Sed utraque infirmifTi* mi‘.& quae cortice nituntur tantum:uel lem' auraociflime deplantamur* infererefcr* foecundlius quamferere, Exemplum huius rei, Ca. XVH. On eft omitteda raritas unius exempli.Corellius eques romanus Acefiegeut9 ' n Heruic caflanea fuomet ipfa furculo iu neapolitano agro. Sic fadia e cai tanta quae ab ip(b nomen accipit iter laudatas. Poilea haeres eiulde libertus coi elha na iceru inferuit.Hxc e inter eas diflercriuilla copiofjor.Hxc corelliana melior.Reliqua genera cafus fgenio fuo excogirauit-.ac de fractos ferere ramos docuit».cu palidtfixi radi ces cepiflfent,Multa fic ferunt .In primilqj ficus omnibus quidc aliis mdis nafces: pi as/ rerq talea.Optime quide li uafiiore ramo pali mo exacuto adigat alte exiguo fuper ler ra relicto capice:eoqg ipfo harena coopto.RamoJerunt & punica palis laxato prius mea tu:ite myrtus.Omniu horu longitudine tnu pedutcraflfitudine minus brachiali. Corti ce diligenter feruatottrunco exacuto. Myrtus 6i taleis ferit, Morus talea tantu quonia in ulmo eam inferi religio fulguru ,phiber. Qua de talearu faru nuc dicendu eft. Seruadu i eo ateoia: ut caleas exferatibus fiant arboribusme curuaetne icabraeiaut bifur ce neue tenuiores q ut manu ipjcant: ne minores pedalibus ut illibato cornee a;q;uc fediura inferior ponatur femper: & quod erit ab radice: aceumuleturqtie germinatio terra donec robur planta capiar* De cultura talea£?:& quibus temporibus infirio fiat* Ca* XVIII, Vx cuitodienda i cultura Cato iudicaue; impius uerbis optime peipie q mus.Taleas oleaginas quas i Icrobe laturus eiisttripedaneas facito.Diligeterq} traebarome liber laboret:cu dolabis aut fecabis * Quas i feminario faturus erit: pedales facico.Eas fic in fer i ro: locus bipalio fubadlus fit beneq; gluttus.Cu talea dmittis pede talea opprimito. Si defcedacmaleq aut mateola adiicitojcauercq} ne libru fef das.Cu adiic.s:paloprius loeu ne feceris quo talea demittas :lra melius uiuet talea, Et ubi trimas futttu deniq? curas (innubi liber fe uerrer.Si f Icrobibus aut 1 fuit is feras :ter/ nas taleas ponico.Eas diuaricato fup terrajnec plus quattuor digytis.Traulueifo femfe ue) oculis ferito.Diligeter eximere olea oportet:& radices cjplurimas cu terra ferre, Vbi rad ces bn opuerisjcafcai e bn ne qd noceat. Si qs qrat qd tepus oleas ferendas fit: agro ficcopfemece:agro lasrop uer.Oliuetu diebus.xv .an asqnochu uernii icipiro putare. Ex eo die dies.xl.redle putabis.Id hoc mo putato.Q_ua loc?redbe ferax erit:q arida erue & fi qd uetus irerilegerit i ea oia exim ito. locus feras no entud plus cocidito: ara toq: bh enodatoqj.Stirpes leues facito:eircu oleas autuno fiercus adiicito Qui oliuetu faspiilime & altiflime mifcebit:is teuiflimas radices exarebit.Radices fi fur/ fu abibuc crafliores fiet:& eo i radices oleas uiree abibunt.Quas gha oleaifc» uel i quo ghe rerras uiuere & feri debeat fpediariqj oliueta:dixfus i ratoe olei. Mago i cclle & lictis 6t argilia & iter autunu & bruma feri iuflit.In erado aut humido aut fubriguo a mede ad bruma.Quod p cepi (Te eu africx icelligit .Italia qde nuc uere maxfe ferir.Sed & autuno fi libeat. Poli xqncdliu.xl.diebus ad uergiliaru occafu.xiiii.foli dies fut qbus feri noceat infricas peculiare qde I oleadro e asterr.itate cefenefciit ,pxime adoptioe uirga emidatatq; ita alia arbore ex eade iuuenefcere. ltepq; & quoties opus fit t ut eius cade oliueta co lient. In fer if aut olealler calamo & ioculatide. Clea ubi quercus ifttila fic male ponit: quonia uermes q rauca: uocaf i radice qrcusnafcpnt 6: rraleut.Nd fhu mane taleas aut ficcare priufq ierat utilius coptu. Vctg oliuetu ab asqncciio uerno itra exortu iterradialternis anis melip uietu.ite mufeu circudare radicis.Circufo di a: omibus anis a folfiitio duu Icrobe pedali altitudine.Stercorari tertio ano MIago ide amygdalas ab pccafu ardiuri ad bruma feri iuber.Pyra n eode tef ore ola quo nia neqj fioreat.Eade obloga aut rotuda ab occafu ad bruma,:Iiq genera me dia hyeme ab occalu fagittac ifefolanu aut feptetripne fpeciatia.laupd ab pccafu aqlx ad oc calti fagitrx. Cdfefla.n.de tepore fer edi q ro e uere& autuno.id ex magna parte fieri decreuere:Eft & alia hora circa canis ortus paucioribus nota: quonia no omibus locis uitis pariterintelligitur.Sed haud omitteda nobis: no tracTus alicuius natu rx potius indagancibus.In Cyrenaica regione fub flatu coferunt* Necnon & in grxeia oleam maxime in laconia.Co infula &L uites tunc ferit♦ Cxrxri apud gi accos in oculate & inferere no dubicant.Sed arborem non ferunt.Plurimuq; in eo natura pollet* Naqj in xgypto omi ferunt menfe: & hymbres xftiui no funt:ut in Idia 6C xthiopia.Neceftario poft hxc autuno ferunt arbores.Ergo tria tempora eade germi/ nationis ucr & canis arcfturiqj ortus.Neq? eni animaliu tatu ell ad coitum auidiras: led tnulto maior eft terrae ac fatope omniu hbido.Qua tepeftiue uti plurimum inter eft co/ ceptus*Peculiare uriqj in infitis cum fit mutua cupiditas utrinqj uer p bantjab xquinofho ftatim admittunnprxdicantes germina pturire: ideo faciles corti/ cum eflTe amplexus.Qjii proferunt autunum ab anfturi exortu.-quonia flarim radice quadam capiant:& ad uer parata ueniant:atcp no protinus gei minatio auferat uires* Qaxda tamen ftatutu tempus anni habet ubiqj.ut cerafi & amygdalae circa brumam ferendi uel fferedi.De pluribus locopi firus optime iudicabit.Frigida 6C aquofa uerno cd feri oportet.Sicca & calida autuno.Comunis quide italiae rd tempora ad hunc modum diflribuit.Mora ab idibus februariis in xquinoclimpyra in autunu: ita ut bruma.xv* ne minus diebus antecedat.Malis xftiuis & cotoneis.Ite forbis prunis poft media hye/ me i idus februarias.Siliquae graecae & perfici ante bruma per autunu.Nucibus iuglan di & pineae & auellanae graecae at($ caftaneae a chal.martiis ad idus eafdc. Salici & geni/ ftae circa martias chal.Hac in ficcis feminet illa in humidis uirga feri diximus. Quae arbores focietate gaudeant:& de difciplina ablaqueandi 8t accumuladi. C. XIX* St etiam nunc noua inferendi rotne quid (ciens qdem praeterea quod ufq lue e nerim a Columella excogitatatut affirmat ipfe.Qjja uel diuerfxinfociabilefqs nacurx arboru copulentur ut fici atqj oleaeduxta hanc feri ficum iubet: non ampliore interuallo q ut contingi large poflittramo olea: qmaxime fequaci atqj cbeditu ro.Euqj omni interim tepore edomari meditatione curuandi.Poftea fico adepta uires: quod euenire trimae a utiq; quinquenii folet:detrucata fuperficie ipfaqj deputata ut diclru eft adrafb cacumine defigi in cruce fici cuftoditu uinculismec curuatura fugiat* Ita quoda propaginu tempamento trienio comuni inter duas matres coale/ fcere.Quarto anno abfciflum totum adoptantis effe: nondum uulgata ratione haud mihi certe fatis comperta.Cxterum eadem illa de calidis & huraidis & ficcis fu praditfta ratio & ferobes fodere monftrauit.In aquofis enim neqj altos neq; amplos face/ re conuenit* Altos xftiuofo folo 6t ficcomt qmaxime accipiant aquam: contineantque* Haec 8C apud ueccres arbores colendi ratio eft.Feruentibus enim locis accumulant xfta te radices:operiuntq? ne folis ardor adurat. Aliubi ablaqueant perflatufque admittunt, lidem hyeme cumulis a gelu uindicant.Contrailli hyeme aperiuntihumoremqj fitien tibus quaerunt.Vbicunqj circunfodiendi arbores ratio in circuitu pedes in orbem ter/ nosmeq? id in pratis:quando amore folis in fuma tellure oberant.Etde arbo ribus haec quidem fru ticilisSC uirga 6t talea feritur foflura eadem.Perticas ex ea iuftu e exdi quarto fere anno Et hx aute fenefcetiuppagine fartiut locu. Pertica imerfa ac poft annu recifa. Salicis ui/ minalis iugera fingula fufficiut,xxy*uinea2 iugeribus.jEiufde rei ca populus alba ferit bipedaneo paflinatuitalea fexquipedali biduo ficcata palmipede interuallotterra fuper iniecla duorum cubitorum craflitudine.Harundo etiamnum dulciorem q hariolo gau der.Seritur bulbo radicis quem alii oculum appellant dodrantali fcrobe.rinteruallo du um pedum & femipedis:reficiturq? ex fefe uetere harundineto extirpato: quod utilius repertum q caftrare ficut antea.Naqj inter fe radices ferpununutuocp difcurfu necan/ tur .Tempus inferendi priufq tdefintcj oculi harundinumrintumefcant ante Chalende martias.Crefcit ad brumam ufqj definitq* cum durefcere incipit. Hoc lignum quod te peftiuam habet cxfuram.Et hanc autem quotiens 8i uineam fodiendum putanr.Serif & tranfuerfa non alte terra fingulis oculis totidem piam te * Serit deplantata pedali fulco binis obrutis gemmis: ut tertius nodus terram attingat prono cacumentne rores concipiat.Cseditur decrefcente luna*Vineis anno ficcata utilior q ui ridis.Caflanea pedamentis omuibus praefertur facilitate tradatus:perdurandi peruica ciatregerminatione caedua uel falice laetior.Quaerit folum facilemecnon harenofum t maximeque fabulum humidum aut carbunculum mei tofi etiam farinam qhbet opa/ co feptentrionaliq? & praefrigido ficu:uel etiam decIiui.Recufat eadem galliam rubricas caetam omnemque terrae foecunditatem feri nunc diximusried nifi ex maxime non p uenittnec nifi quinis aceruatim fatis.Perfringi folum debet fupra ex nouembri menfe in februarium:quo lolutae fponte cadunt ex arbore:atq; fubnafcuntur. Interualla fint pedalia undiqj fulco dodrantali.Ex hoc feminario tranfferuntur in aliud bipedali inter uallo plus biennio.Sunt & propagines nulli quidem faciliores.Nudata enim radice tc/ ra in fulco proilernitur.Tunc ex cacumine fuper terram relido renafcitur & alia ab ra dice.Sed tranilata nefcit hofpitarhpauetqj nouitatem.Biennio fere poftca prolilit. .deo nucibus potiufq radice plantaria caedua implentur. Cultura non alia q fupradichs fo diendis fupputandifqj per biennium fequens.De cetero ipfa fe colit umbra ftclones fu peruacuos enecante.Caeditur intra feptimum annum ♦ Sufficiunt pedamenta iugeri unius uicenis uinearum iugeribus quando etiam ea bifida flirpefiunndurantq; ultra alteram filuae fuae cariuram.Aefculus fimiliter prouenit caefura triennio fenior: minus morola nafci.In quacunq? terra feritur jnafcitur e balano fed non nifi aefculi .fcrebe do drantalhinteruallis duorum pedum feritur leuiter quater anno.Hoc pedamentum mi nime putrefcitdariufq} maxime fruticat. Pratter haec funt caedua quae dixim9: fraxin? laurus:perfica;corylus:maIus'-fed tardius nafcuntur. Terram defixa uix tolerant: non modo humorem.Sambucus contra firmiffima ad palum:taleis feritur ut populus ♦ Na de cupreflo fatis diximus.Et praedidfis uelut armamentis uinearum. De culturis &difciplinaexcolendaruuinearu. Ca. XXI. Eflat ipfarum natura praecipua tradenda cura. Vitium furculis 6C quarum/ r dam arborum quibus fungofior intus natura efhgeniculatis ramoru nodis I terferpiutmedulla.Ferula: ipfae breues:& ad fumma breuiores articulis utiq? duobus Iternodia fcludut.MeduIla fiue illa uitalis aia e ante fe tendit logitudine ipel/ lens qdiu nodi puia patet fiflula.Cu uero cocreti ademere tranfitu:repcuffa arupit ab ima fui parteuuxta priore nodu alternis Iateru fep iguinibus ut diflu e i harudme ac ferulatquoru dextru ab imo ftelligif articulodeuu i tapuices.Htec uocat i uite gematcu ibi cefpiteTacit.Ante uero qfaciat i cdcauo oculos:& in cacumie ipfo ger me. Sic palmites nepotes uuae folia papini firmiora ee i dextra pte geira Hoc ergo f furculis nodos cu ferunt medios fecare oportettita ne medulla & i fi co qde dodratales paxilli folo patefacio ferutfic ut defcedat arbori fuerit.Duo oculi extra terra emineat.oculi aut i uocat uh germinat.hac d ca 8i i platariis aliquado eode ano fer ut quos fuere laturi fru&? i arbore :cu tepefliuefatis pgnates ichoatos coceptus aliubi pariut.lta fatas ficos tertio ano trafferre facile.Hoc p fenefcendi celeritate attributu huic arbori ut citidime ,pueniat, Viciu numerolior fatus Primu o*m nihil ferit ex iis nifl futile & deputatu in farmero.Cpputaf aur qcqd prox! ftio tulit fructu.SoIebat capitulatus utrincj e duro furculus feri:ecxj argumeto malleo Ius etia uocat nuc.Poftea auelli cu fua calce ceptus e:ut i ficotneq; aliud eft uiuacius* Terriu genus adie&u etianu expeditus fine calce:qcf fagittx uocatjcu f torti pangunt* Id eni cudecifi nec ftorti trigemes.PIures aut ex eode furculo hoc mo fiut. Serere e pa# pinariis fagittas fterile e:no nifi foecudas oportet.Qjiae raros habet nodes lfoccudx iu# dicat. At deliras gemaije fertilitatis fdiciu feri uetat nifi eos q floruerint iurcu los.Sagittas ferere minus utiletquonia i trafferedo facile rupit qd intortu fuit.Seruf pe dali no breuiores logitudine qnq? fex ue Pauciores ue tribj gemis i hac mefura efle no poter ut. Inferi ecde die quopurat utilifTimu.Si multo poftea necefle fit ferere cu ftoditos uri peipimus oportet caueri utiq; ne extra terra pofiti fi le inarefeant: uero ue aut frigore heberent .Qui diutius i fico fuerint prius q feranf in aq plunbus diebus re uiuifcat.Solu apneu 6C qampliflimu i feminario fiuel uinea bidete pali in ari debet ter# nos pedes bipalio alte i area reiici qternope pedu fermetoura ut i pedes binos fcfla proce dit.Fo Taru purgari & extedi ne crudu relinquat & exigi mefura.Male paftinatu dephendut fcana inaeqlia.Metieda e & ea pars q intei iacet puluinis.Surculi ferut & in ferobe 3C i fulco logiorerfup quos tenerrima igerit terra.Sj i gracili lolo fruftia: nifi fub (Irato piguiore.Nec minus g duos itegi oportet:# pxima attingi terra: & ecde paxillo deprimi # fpillari.InterefTe i plarario fexqpedes iter bina femina i latitudine: i logitudi ne femifTes.lta fatos malleolos.xxiiii.mefe recidere ad imii articulthnifi ipfi parcat .Ceu lope fde materia emicat cu aq.xxxui.mefe uiuae radix traifert. Eft # luxuriofa ro u ites (eredi: ut qttuor malleoli uehemeti ulculo colliget i pre luxuriofatarq? ita uel p efta bu buli cruris uel p colla fidhilia rraiectiobruat binis eminetibus gemis.Humefcut boc mo recificj palmite emittut.Poftea fiftula fradta radix libere capit uires: uurq: fert: & oium «corpope fuope acinos.Inalio genere iuetu nouitio findit malIcoIus:meduIIaqj erafa i fe colligant ipfi cau!es:ita iW gemis parcafoi md.Tu malleolo i terra fixo mixta Ierit :& tu fpargere coepit caules decidit tfoditqj ftepius.Talis uuac acinos nihil i« us figni habitu# ros Columella ,pmittit:cu uiuere femina ipfa pq mipt fit:& medulla adepta nafcnSur c u Ius etia qbufda fit articulatio arboris no omittedu uidet buxi tenuiffimis qr is fe# nis ue col igatis depacti in obleruarice erat u t defringeret ex iputata buxo:aliter uiuere no crediti.Detraxere haec experimeta femina* ii curaq?.Seqt u mea pe ro.Qaincp genepe hae.Sparfis p terra palmitibus aut p fe nite fubredhuucl cu aminic u# Io fiue iugo. Aut pedatae fimplici iugo.Aut c opluuiarae qdruplici.Quae prdarae ro erit cade itelligit eius quoja q fine aminiculo uins p fe ftabiuld.n.nc fit nifi pedan eri iro pia.Simplici iugo eoftat porretfto ordine que cateriu appellat.Meiiorq: ea uinc: qdo fi# bi ipfa no obubrat:afTiduoqj (ole coqt :# afflatu magis fentit:# celerius lortm dimittit* Papinationi quocj 8C occationi ofq? operi faoilibr.Sup caetera defloi eleit unhus.lugu fit pertica aut harudine aur crine funiculo ue:ut i hifpai iia brudufictj. Cdpluuiata copio fior uino e:dicfa a cauis atdiu cdpluiis.Diuidit i qternas ptes rotide iugis.Huius lei edi ro dicet eade ualitura i oi genere ? hoc uero numerofior tantu.His uero tribus ferit mo dis.Opdme I i fulcb:nouifTime i ferobe. De pafiinatione dictum eft. De fulco &uinearumputarione* Ca* XXII* Vico latitudo palae efbScrobibus ternoje pedu in quacunqj parte. Altitudo I i quocucj genere tripedalisddeo nec uicis minor tranfferri debet.Extatura etia# num duabus gemis.Emolliri terra minutis in ferobe iam fulcis fimoq? mifce# ri neceflarium.CIiuofa altiores pofcunt ferobes. Praeterea puluinatis a deuexitate labris ex iis longiores fienttut uites binas accipiant.E diuerfoaliae locabuntur.Lfte ui# tis radicem in media ferobeopottetSed ipfam innixam folido in orientem aequinccftia lem fpedare* Adminicula prima e calamo accipere* V ineas limi tat idecumano. xyiii* pedum latitudinis ad contrarios uehiculortom tranfitiis.aliifqj conuerfis limitibus. De Ilum pedum diftingui per media ugera.Aut fi maior modus firuotidem pedum cardie quot de cumano limitari.Semper uero quintanis femitaruhoc e in quinto quoq? palo fingule iugo paginx includantur.SoIo fpiilo non niij repathnacotnec mfi umx radi/ cem ferc.Tenero & foluto uel malleolum fulco ucl uel fcrobe.ln colles fultos agere traf uerfos melius q paftinare utdefluuia palis eorum contineant* Aquofo cado uelficco folo malleolos ierere autumnomifi fi tradus ratio mutauerit.Siccus enim & calidus po fcit feri.humidus etiam ueri exiru.In arido folo uiux radix quoq? fruftra feri tur, (Viale & in ficcis malleolus.ni-i pofl hpmbrem.Aut in riguis uel frondes uitis:& ufi que ad folflirium rede.ufq; uer ut in hifpanii.Quiefcere uentos fationis die utiliflimu Pleriqj auftros opcantiCato abdicat.Intei efle medio temperameto iter binas uites opor tet pedes quos.Minimum aurem laeto iblo pedes quaternos.Tenui plui imum edonos Vmbri & marfiad uicenos intermittunt arationis gratia in iis:quae uocant proculeta. Pluuio 5C caliginofb tradu rariores ponitficcodeniiores congruit. Subtilitas parfimo/ nix compendia inuenit.Cum uinea in paffinato feratur jobiter feminariu faciendi ut uiux radix loco fuo QC malleolus qui tranfteratur inter uites ordine feratur.Qux ratio jn iugero cirriter.xvi.uiux radicem donat.lntra biennium autem fructus quo tardi9 in fato prouenit q in tranfiato.Viuxradix pofita in uinea poft refecatur u% ad tcrra;ut unus tantu cmleatoculus aminiculo iuxta affixo6i fimo addito.Simili md & fecundo ano recidirunuirefqj concipit:& intra fe pafeit fuffedurus oneri: alias feli i/ nauone parier.di gradlifcat:ac e mucidaCni cohibeatur) cafligarione tali in foetu exeat tota.NihiI auidius nafcicurtac nifiad periendu uires feruent itota fit foetus: Pedameta optima quae diximus aut radice:robur*oleaq;:aut fi no ftnt pali:iunipero:c upreflo :al/ burno:fan'buco:ReIiquoru generu fudes omnibus annis rccidunf.Saluberrima in iu/ go harundo connexa fafciculis durat quinis annis. Cum breuiores palmites farmento iunguntur inter fe funium modo:ex hoc arcus funera djcuvcnr. Tertius uinex anus palmitem uelocem robuihimep einittit:inquem faciat xtas uitem.Hic in iugum infilic Q u idam tunc excxcant eu (pina falce auferendo oculos:ut noxia iniuria logius euo ceat.Vtilior enim confuetudo parjendi:fatiu% papinosadiudicate detergere ufqj quo placeat roborari eam.Suntqui uecant tangi proximo annotquo tranfiata fit. neq? ante quadragefimum menfem falce curari.Tuc autem ad tres gemmas recidi. Alii proximo quidem ano recidunt.Sunt ut ternos quaternos ue fingulis annis adiiciunt articulos quarto demum perducant ad iugum.Ideo utriufq; frudum tardum .Praeterea rerorri/ dum & nodofum puluinofumqg reddit incremento.Optimum autem matrem effe fit tnamtpofiea foetum audacem»Nec tutum efi:quod cicatricofum:magnoimpeiitixer/ rore. Quicquid efb tale plagis nafeit no e matre.T otas enim haber illas uires dum robo ratur:& annos accipit tora foecustcum permiflum fuerit nafci.Mil natura portionibus parir.Q_ux cum excreuerit (atis firma protinus in iugo collocari debebit. Sin eriamnu infirmior enrifub ipfo iugo hofpitamrecifa uiribus non xtate decernitur. Temerarii! cflantecrafiitudinem pollicarem uitiimperarc.Sequentiannopalmites uiribus matris finguli aut gemini.Idem & fecundo fi' cogit infirmitas nuttiantur.Ter tioque demum anno duo adiiciatur.Nec funt plures quaternis uncj permittendi. Ore/ uirerq? non induJgendum eft:& femper inhibenda foecunditas. In ea eft enim natura: ut parere malit quam materix adimitur frudui accidit. Illa femi/ na mauult quam frudum gigni quoniam frudus caduca res efb. Sic perniciofc luxu riatnec ampliat fe fed egerit.Dabit confilium & foli natura. In macro etiam fi uires ha/ bebittrecifa intra iugum moreturme omnis foetura fub eo exeat.Minimum id efle de bebic mteruallummt attingat iugum jfuperetque non teneat adeo non recumbat i eo: nec delicate fe fpargat. Ita cempereturhicmpdus:ut aefeae et malit q parere.Palmes duas tres ue gemas fub fugo habere debet ex materiis quibus materia nafcatur.Tune p iugum mergi alligariqj ut fuftineatur iugo no pendear.VincuIos mox adridus a ter/ tia gema alligari: quoniam # fic coercetur impetus materiae.Denfiorefq? citra pampini exultant:cacumen religari uetant.Narura haec eft deiecTa pars aut praeligata fruclum dat plurimuqj ipfa curuatura.Quod citra eft materiem mittit: offerfante credoipiritu & illa quam diximus medulla.Quae ita emicuerit materia frudum dabit anno fequen te.Sic duo genera palmitum.Qjiod eduro exit materiaq; in proximu annum pipinarium uocatur.Aut ubi fupra cicatrice elbfruduariu. ex adminiculo pal mite fempqj fruduarium relinquit fub iugo.Et qui uocat cudos. Hic e rcuellus pal mes no longior tribus ano materia daturus:fi uitis luxuria fe cefumpfe/ ric.Et alius iuxta eu uerucae magnitudine q furuculus appellatur.Si forte cudos fallat Viris anteq feptimu annu copleaf a furculo euocata ad frudu eiimenefcittac moritur Nec uetere placet palmite in longu & ad quartu ufq; pedametu emitthquod alii draco/ nestalii iuuniculos:ut faciantquac mafculeta appellant.Cu induruit uitis: peffimu in uinea traducere.Q_uinto anno # i pii palmites intorquent rfingulatq? e fingulis mate/ riae emictuntunac proximis priorefqj amputantur.Semp cuftcdem relinq me lius.Sed is fpximus uiri effe debettnec logior q didu ed.Et fi luxuriaueiinttpalraites in torqueri ut quattuor materias uel duas fi uniuga erit uinea emittar.Sipfe uitis ordina bitur fine pedamentotqualecuqj tame initio admiraculu defiderabittdum dare codiicat # reda furgere.Cascera primordia eadem.Diuidi aut putatione pollicis inaequali exa/ mine undiqi neprasgrauet frudus parte aliquatobirer ide deprimens phibebir in excel fum emicare.Huic uineae trium pedum altitudo excelfior nutat: caeceris a qrinro:dum no excedat hois longitudinem iudam.Iis quoq; quae fparguntur in terra breuis ad in/ nicendu caueas circudanctfcrobibus p ambitum adis:ne uagi palmites inter fe pugr et occuriantes.Maiorqj pars terrape ita fupina in tellure uindemia meric.Siquidc & i afri/ ca # in fyriaq; ac rota a (ia # mulris locis europae hic mos praeualet. Ibi ergo iu/ xta terram coprimi debet uitis.Eodem modo # tepore nutrita radice: quo iniugata ui/ nea:ut femper cantum pollices relinquantur fertili d io cum tribus gemis:graciliore q nis.Praedatqj multos eflfe qlongos.Qj.iae de natura loli diximus tanto potentiora fen/ tiantunqro propior fuerit uua terrae.Genera fepari ac fingulis conferi tradibus utiliO fimum. Mixtura enim generum etiam in uino non modo in mudo difeors. Aut fi mi/ fceantur no alia q pariter maturefeentii iungi necedariu. luga alriora quo!aerior ager 6C quo planior.Item rofeido nebulofo minu% uentofo conueniunt.Conrra humiliora gracili:# arido:sduofb:uenti% expofirojuga ad pedamentum quam ardiffimo no/ do uinciri oportet: u item Ieui contineri.Quae genera uitium & i quali fblo caelcq? effet coferendatcu enumeraremus naturas ea$t # uinop. norauimus.De reliquo cultu uehe menrer ambigitur.P/eriqj ae late tota pod fingulos rores confodi iubet uinea. Alii vetat gem tntetdecuti enim oculos taduqj intrantiu deteri.Etob id arcendu procul omnem quide pecusried maxime lanatum:quoniam facillimeauferatgemas. Inimicos # pube fcence uua rofbros.Satifqj ede uineam ter anno confodi:ab sequinodio uernoad uergi/ liarum exortum:# canis exortum:# nigrefeente acino.Quidam ita determinant. Vete rem femel a uindemia ante brumam cum alii ablaqueare # dercorare faris putent.Itrpe ab idibus apnlis:anteq concipiatthoc ed in.vi.idus maii.Deinde priufq florere incipiat # cum defloruerit:# uariante fe uua. Peritiores affirmant fi iudo fepius fodiatur : in tantum tenerefeere acinos: ut rumpantur. fodiuntur ante feruentes horas diei fodiendas conuenic. Sicuri lutum neque arare neque fodere. Foflione puluerem ex/ citatum contra Ioles nebulafque prodefTe.Pampinatio uerna in confeflo edab idibus matis intra dies decem utique ante quam florere incipiat:# eam infra iugum debere fie rfoQe fequeace uafiac fenccncix.Gum defloruerit aliqui pampinadum putat. Alii fub ipfa maturitate.Scd de his Catonis praecepta decernent, Naqj & putationi! tradenda r<5 efl. Protinus hanc a uindemia ubi caeli tepor indulget adoriuntur. Sed hoc fieri nuiiq debet rone naturse ante aquilae exortu: ut in fyderu caufis docebimus ,pximo uolumie Immo uero fauonio:quonia aceps culpa fic praeproperae feflinationis.Si faucias recenti medicina mordeat quaeda hyemis ruminatio certu efl gemmas earum frigore hebetari* plagafq; findi,Et caeli uitio exuri oculos lachryma diflillante.Nam gelu fragiles fieri qs nefeiat i Operarii illa coputatio efl.In latifudis no legittima naturae feftinatio quorna/ turius putantur aptis diebusteo plus materie fundunt:quo ferius eo frudum uberiore Qutre macras prius conuenic putare:ualidas nouifTim e. Plagam omnem obliqua fieri: ut facile decidant hymbres:& ad terram uerti cj IeuifTima cicatrice acie falce exada pia/ gaqj conuelata,Recida aut femper inter duas gemasme fit uulnus oculis i recifa parte Nigram efle eam exiflimantr& donec ad finceram ueniatur recidendaimquoniaeui/ tiofa materie utilis no exeat.Simacra uitis idoneos palmites no habeat: ad terram recidi eamtnouofq; elici utilifilmum.In pampinatione no hos detrahere pampinos qui cum uua fmtv Id enim uuas fupplantas:praeterq in nouella uinea.Inutiles iudicantur i Ia/ tere nati no ab oculo. Qjrippe etiam uua quae nafcatur e durorigefeente ut nifi ferro detrahi no poiTit.Pedamentum quidam inter duas uites utilius putant flatui:& facili/ us ablaqueantur icatmeliufqj efl uniiugae uineaeifi tamen 8i ipfi iugo fine uirestnec fla tui infella regio .In quadripertita cj proximum oneri adminiculum e fle debettne rame impedimentum fentiat ablaqueatio cubito abefle no amplius. Ablaqueari aute priuiq putari iubent.Cato de omni cultura uicium ita praecipit ♦ uinea fa/ citotalligatoqj rededum ne nimium conflringas:hocqj modo eam curato.Capita uitiu putata circunfodito. Arare incipito. Vitra citraqj fulcos ppetuos ducito. Vites teneras qprimum propagato. Veteres qminimum caflrato.Potius ii opus fuerit deiicitorbien/ nioq? pofl praecidito. V ice nouellam refecari tum erit rem pus: ubi ualebit ♦ Si uinea ab uite caluata erit fulcos interponiro:ibiq? uiuam radicem ferito. Vmbram a fulcis remo/ toicrcbroq? fodito.In uinea ueteri ferito ocimum.Si macra erit quod granum capit ne feriro.Et circum capitaaddito ftercus:paIeas:uinaceas:aJiquid horuce. Vbi uinea fro dere coeperinpampinato.Vineas nouellas alligaro crebrotne caulis praefringatur. Etq iam in perticam ibit eius pampinos teneros alligato rede fteterint:ubi uua uallaria fieri coeperit:uitcs fubligato.Vitis inficio una efl per uer. alre ra cum uua flore:ea optima efl.Vineam ueterem fi in aliu locum tranfierre uoles:dum taxat brachiu craflfu primu de putaro. Binas gemas ne ampli? relinqto. Ex radicibus bfi elfbdiro.Et cane radices ne faucies.Ita uti fuerit ponito in fcrobe:aut in fulco: opiroqj 6t bn occulraro.Eodeqj mo uinea ilacuico*alIigato:doxatoq? uti fuerit erebroqj fodito. Ocimu qd i uinea feri iubet aciq appellabat pabulu ubraepatiens qd celerime eiat. Ratio arbuilorum. Ca. XXIII Equit arbufli ro miru i modu danata a Sarfena patre filioqiicelebrata Scrofae f uetufliffimis pofl Catone peritifOmifqj:ac ne a Scrofa quid e nifi uni italix cocedatcu tam longo iudicet aeno.Nobilia uina no nifi in arbuflis gigni:&: in iis quoq? laudatiora fumisificut uberiora imistadeo .Hac ree & arbores eligunt .Prima oium ulmus excepta ,ppter nimia frodem atinia.Deide populus nigra eade de ca minus denfa folio. No fpernut pleriqj & fraxinu ficuq? & ena oleam:fi no fit umbrofa rarnis.Hai u fatus cultu fq; abunde tradatus e. Ante tricefimufextu mefe attin gi falce uetantur.Alterna’feruant brachia,Alternis putant annis.Sexto anno marita/ tur.Tranfpadana italia praeter fupradicla:cornu:populo:tilia:acere:orno:carpfci quer cu arbuflac agros.Venecia falice ,ppter uligine foli.Et ulmus detruncata a media inter ramorum fcanna digerirunnullafere.xx.pedu altiorearbore.TabuIata earu ab octauo pede alticudinis dilarant i collibus ficcifq? agris. A duodecimo i capeflribus & humidis Medianum folcm (pedare palmites debent.Rami aproie&u digytorum modo fubri* rigi ronfili in iis tenuium quocg barba ne obumbrent.Interiiallum iullu aw bcq* fi aretur folum:quadrageni pedes in terga fronteqjd latera uiceni.Si no aret: hoc in oes parces.Singulis denas faspe adnutriut uitestdanacoagricola minus ternis.Marira re nifi ualidas inimicutenecate ueloci uitiu incremento.Serere tripedaneo fcrobe neceflfo riu ntdillices inter fefe arboreqj fingulis pedibus. Nihil ibi malleolis atc£ paftsnationi* Nulla fodiedi impedii utpote cu arbufli ro hac peculiari dote prasftet: q> in eodem folo feri fruges 8C uitibus prodeft.Supqj quod uindicans fe altitudo no ut in uinea ad arce* das animalium iniurias pariete uel faepe uel foliarum uticg impendio muniri fe cogat i arbufto.Et praeiifta ell fola uiuas radicis ratioJtem propaginum: & haec gemina ut ds ximus.Q_ualorum in ipla tabulato maxime probata:quoniam a pecore tutiflima eft. Altera deflexa uice uel palmite iuxta fuam arborem aut circa proxima caelibem. Quod fupra terram eft e matre radi iubetunne fruricet.In terra pauciores gemas quattuor ob ruuntur ad radicem capiendam.Extra in capite bina: relihquuntur. Vitis in arbuflo quattuor pedes in longo conflanomni fulco tres Iato:altos duos cum femipede.Poftan tiara propago inciditur a4 medullam*.ut paulatim radicibus a(Tuefcat fuis.Caulisa ca* pice ad duas gemas reciditur.Tertio totus mergus abfciditunreponiturqj altius i terraj ne ex recilb frondeat.Tolli uiua radix a uindemia protinus debec.Nuper repertum dra* conem ferereluxta arboremtita palmitem appellamus emeriturmpluribufq; iuduratu$ annisJ-func praecifum qmaxima amplitudine tribus partibus longitudinis derafo cor* tice quatinus obruaturjunde & rafilem uocant:deprimerefulco:reliquapartead arbo> rem erefta:ociflimum in uite.Si gracilis fit uitis aut terra:ufitatumeft:cjproximefolum decidi:donec firmetur radix:ficut neq? rofcidam ferhneq? feptentrionis flatu. Vites aqlo nem fpedrare debent ipfx:palmites autem earudem ad meridiem. Non eft feftinandum ad putationem nouellx: fed primo in circulos materies colligenda:nec nifi ualidas puj ratio admouenda.Seriora fere anno ad frudum arbufta q uitis iugara.Sunt qui omnio putari uetant priufq arborum logitudinem acquauerit. Prima falce fex pedes a terra re* cidatur flagello infra relido 8C nafei coado incuruationem materias. Tres ei gemas non amplius deputato fuperfint.Exq? iis emifli palmites proximo anno imis inferantur fta* nis:ac per fingulos annos ad fuperiora fcadant:reIido femper duramento in fingulis ta bulatis.& emiiTario uno qui fubeat ufq? quo placuerit.De castero putatione omni flagef la quae proxime tulerint recidantur.Noua circuncifis undiq? capreolis afpergantur in cabulatis.Vernacula putatiodeiedisper ramos uitium crinibus circuueftit arbore :cr i* nefqj ipfos uuis.Gallica in traduces porrigitur.Aemllix uiaein radices atiniarum ambi rur frondem earum fugiens.Efi: quorudam imperitia fub ramo uitem uinculo fufpen* dendifuifocantium iniuriatquando conrineri debet uimine no ardrari.Qjjimmo etia quibus falices fuperfuntmolliore hoc uinculo facere malunt: hasrbaq; quam ficuli uo eant ampelodcfm en. Graecia uerouniuerfa iunco cypero ulua. Libera quoqj uinculo per aliquot dies uagarir& incondita fpargitatq; 1 terra qua per totum annum fpedauc ric rectfoere.N% ut ueterina a iugo 6C canes a curfu uolutatio iuuatuta tum & uitium porrigi lumbos. Arbor quoqj ipla gaudet afliduo leuata onere fimilis refpiranti.Nihi e in opere naturae:quod no exeplo diepe nodiuqj aliquas uices feriaije uelic: ob id aprinus a uindemia putari:& laflas etianum frudu edito improbatur:ut putatas rurfus alligen tur alio loco.Nicp orbita uinculi fentitur uexatione no dubia.Traducis gallice cultura binis utrinq? lateribus:fi pars quadrageno diftec fpatio:quaternis. Viceno iter fe obuii mifcentur alliganmrqj uno conciliati comitatu obiter ligati qua deficiant. Aut fi breuitas no patiatur ipfoj^tadalligato protendunt in uiduam arbore iuco. Tra* duce bimam praecidere folebant.Oneratis em uetuftate melius donare tepus ut trafile feainc:fi largiat cralficudo. AliasuLule toros futuri draconis pafcnVnu etianu genus c jnedium interhxc & propagineirnTotas fupplantandi in ferra nites :cunei% findcdi & iri fuicos plures fimul ex una gracilitate finguloru firmata circumligatis haftilibustnec recifis qui a lateribus excurrunt pampinis.Nouarienfis agricola tradu cu turba no contentusmec copia ramoru impofitis etiamnu patibulis palmites circumuo luitritaqj prxter foli uitia cultura quoqj torua fiunt uina.Alia culpa luxta urbem ua racinistqux alternis putantur annismo quia id uiti conducattfed quia uilitate redituu impendia exuperent.Mediu temperamentu in carfulano fequuntur:cariofafqj tantum uitis partes incipientes marcefctre deputando-.cxteris ad uuam relidis detracto cnore fuperuacuo ,p nutrimento omni eft raritas uulneris. Sed nifi pingui fblo talis cultura degeneratan labrufcam. Arbufta arari qaltiflime defiderant:& fi tantum frumenti ratio no exigit.Pampinari ea no eft mors:&: hoc copendium operx. Deputantur cuuite pa riter intetlocata denfitate ramoru:qui fint fuperuacui:& abfumant alimenta.Plagas ad feptentrionem aut ad meridiem fpetftare uetuimus.Melius fi neq? in cccafus folis: Diu enim dolent talia quoqj ulcera & difficile fanefcunt algendo minus xft uando u e.Non eadem in u ite quas in arbuftis Iibertastquoniam certa latera & facilius abfcondere:q de torquere quo uelis.Plagas in arborum tonfura fupinare uelut calices faciendi ne ccn fiftat humor.Vici adminicula addenda qux fcandat apprehenfa fi maiores fint. De feruandis uuis & morbis arborum . Ca. XXIIII* Itium generofarumpergulasquinquatribusputandast&quaru feruare uuas n libeat decrefcente luna tradunt.Q_ux uero interlunio fint putatx-nullis aia lium obnoxias ede. Alia ratione plena luna notftu tondendas :cum fit ea i leo/ ne:fcorpione:fagittario:tauro:atqj in totum ferendas plena aut crefcente utique cenfer Sufficiunt in kalia cultores deni in centena iugera uinearu.At abunde de fatu cultuqj arborum tracftato quonia de palmis ac cydfo peregrinis arboribus affatim diximus: ne quid defittindicanda reliqua natura fit magnope pertinens ad omnia ea.Infeftant nam que & arbores enim gentiu caret iis malis?Et filueftriu quidam pernicio fos negant efle:uexariqj tantum grandine in germinatione aut flore: Aduri quoqj fer/ uore aut flatu fragiliore prcepoftero die cj fuo.Frigora etiam obfunt ut diximus. Quid ergo? none & uites algore intereunt?Hoc quidem eft quo deprehendat foli uitiu*. quo niam no euenit nifi in frigido.Itaqj p hyemes caeli rigore £>bamus No enim folu infir/ miflimx arbores gelu piclitant :fed maximxtuexatifqj ita prima cacumina inarefcunt quonia praeftrichis gelu no potuit eo puenire humor. Arboru quida comunes morbi: quida priuati generu.Comunis uermiculatio eft.Sideratio & dolor unde par tium adhibita focietate nominu quoq? cu hominu miferiis truca dicimp certe corpora 6C oculos germinu exuftostac multa fimili me profunt:ac ne tunc quidem nimia:quoniam inebrieraris radicibus nocent. Er xras modum temperat.Nouellx enim minus fitiunt.Defiderant autem maxime rigari qux ficcis locis genita non expetunt humorem nifi neceftarium. Afperio* ra uina rigari utiqp cupiunt.In fulmonenfi italix agro pago fabiano ubi # arua rigan/ turtmipe q> hxrbx aqua illa necant tfruges alut :# riguis p larculo e. In eode agro bru ma tato magis fi niues fcateat gelat uetne frigus uites adurat circufundut riguistqd ibi tepidare uocat:memorabili natura l amne folo.Sed eade I xftate uix toleradi rigoris. De caprificatione # fter roratione. Ca. XXVII Arbunculi ac rubiginum remedia demonftrabimus uolumine proximo. Inte c rim eft 8C caprificatio quxdam in remediis.Cum macie corticis ex xgritudine aftringentefeiuftoplusuitaliaarborum comprimente exatftam falcis aciem utracp manu imprimentes perpetuis incifuris deducunt:ac ueluti cutem laxant. SaJu tare id fuille argumento funt dilatatx cicatrices 6C internato corpore exp!etx.Magna<£ cx parte fimilis hominum medicina # arborum eftjquando earum queq? rerebrantur ©ITa.Amygdalx ex amaris dulces fiunt fi circunfoflo ftipite # ab una parte circun fora to defluens pituita aftergatur:Et ulmis detrahitur fuccus inutilis liapra terram foraris U% ad medullam in fenecbuaut cum alimento nimio abundare rentiuutur.Idem # fi corum.turgido corrice incifuris in obliquum leuibus emittitur.Ita fit ne decidam fru* &us.Pomiferis qux germinant nec ferunt fruftum fifla radice inditur lapis: fertilefq? fiunt.Hoc idem & amygdalis e robore cuneo adatfto.In pyris fcrbifqj e txda ac cinere & terra cooperto etiam radices circuncidifle prodeft. Vitium Iuxurianrium ficoruq; & cir cuncifis.cinere addidilfe.Fici ferotinx fiunt:li*primx groffi cum fabx magnitudinem excedere detrahantur.Subnafcuntur enim qux ferius maturefcunt,£xdem cum fron dere incipiunttfi cacumina rami cuiufq? detrahantur:firmiores fertiliorefq? fiunt.Nam caprificatione maturata in ea culices nafei e groflis manifeftum efl:quoniam cum euo lauere non inueniuntur intus grana qux in eos uerfe apparet*Exeundi tanra eft auidi fasiut plcriqg aut pede relido aut penna pariter erumpant,Eft # aliud genus culicum: quos ttocsnt centrinas fuds apum fimiles lgtiauia mx1ieUt$ cum pernice u erorum & utilium.Imerimunt enim illos ar$ ipfi moriuntur. Vexant&tintx femina ficorum. Contra quas remedium in eadem ferobe defodere Italicam Icntifcnm iuerfa parte qux fueritacacumine.Vberrimasautemficus lubrica amurca diluta & cum fimo infui* radicibus frondere incipientium facit.Caprificorum laudantur maxime nigrx& ir pe trofistquoniam frumenta plurima habeat caprificatio ipfa potdl hymbre.In primis a ut cauendum ne ex remediis uitiafiant.Qjiod euenic nimia aut intempeftiua medicina Interlucatio arboribus prodefhfed omnium annorum trucidatio inutiliflima. Viris ta tum tonfuram annuam quxrit:alternam myrtus: puniexolex quia celeriter fruticef cunr.Caeterx rarius tondentur.NulIa autunno. Ac ne raduntur quidrin nifi uere pu tacioe.PIagx ad uitalia funt omnia quaxunq? no fuperuacua.Similis fler roratio, Gau dent ca.Sed cauendum eftnein feruorefolisadmoneatunncimmarurius .ne ualidius q opus fic.Vric uineas fuilIum:nifi' quinquennio interpofito:prxterq fi riguis diluatur Et e coriariorum fordibus niG' admixta aqua,Item largius. luflum exiftimanr in denos pedes quadratos tres medios.Id qdem /oh natura decernit • Columbino ac fuillo plagis quocg arborum medentur. Si mala punica acida radicibus fi mu fuillum adhibent:eo anno uinolenta:proximo dulcia futura, Alii urina hominis aqua mixta riganda cenfenc quater anno:fingu!is amphoris aut cacumina fpargi uino lafe re diluto.Si finduntur in arboretpcdiculum inrorqueri.Ficis utiq* amurcam adfundi Caereris arboribus aegri fecem uinitac lupinum circa radices earum feri. Aqua queqj lupini deco&i circumfufa pomis proiefl.Fici cum uulcanalibus Re/ medium efhut anceftipula hordeacea areas flringatur. Cerafbs praecoces it cogircg maturelcerc calx admota radicibus • Et hxc aiete omnia pema interuelli melius eft ut qux relicla funt grandefeant. De diuerlis medicamentis arborum contra uenenata animalia: & cotra formicas 6C contra noxia animalia. Ca. XXV1I1. Vxda poena emendanf aut morfu excitantur ut palmx & lenrifci. Salis eni q aquis aluntur.Salis uim 6C cinis fed leniore habet.ldeo.ficisafpergutur ruraqp ne fiant uerminofxme ue radices puc:*efcanc.Quin & uitiu radicibus aqua fal Ia iubent affundi (i fint lachrymofx:Si ucro fructus eajjd decidantrcinere aceto afpergi ipfaqj illini:aut fandaracafi putrefear uua.Si uero fertiles no funfacetoacri fubaclo ci nere rigari atqj fi fruclu no maturent prius inarefeente prxcifagd ad ra dices plaga fibrafep aceto acri 6C urina uetufta madefacere:atq* eo luto obruere: faepefo fi paru promifere frucT:us:nudatas radices hyberno frigori opponunt * eaq* cafligatione pficiunt. Omia hxc anua exfi roe coftant.Et aliquando lerius pofcucur aliquado celerius.Necnon ignis aliquid prodefbuc harudini.AmbuIfa naq? der.fior mi tiorqj furgir.Cato & medicamenta quxda cdponittmenfurx quoq? diftintficnc ad ma ioru arbore radices amphoraad minorum urnam amurex & aqux portione xquam s ablaqueatis p ius radicibus paulatim affundi iubens.In olea hoc amplius ftrametis an rea circumpofitis.Ite n fico.Huius prxeipue ueterem terram adaggerari radicibus. Ira futurum ut no decidant groflhmaiorqj fbecunditas nec fcabra proueniat.Simili modo ne conuoluolus fiat in uineatmurex congios duos deco&os in craflitudinem mellis: rurfufqj cum bituminis tertia parte & in fulphuris quarta fub diuo ufq; quo ex ardef/ cat fub te&o.Hoc uites circa capita fub brachiis ungi.Ita non fore conuofuolum. QiJ dam Attenti funt fumo huius mixturx fuffirx uineas fecundo flatu continuo triduo Plericg non minus auxilii & alimenti arbitrant in urina q Cato in amurca addita mev do aqux pari portione:quoniam per fe noceat. Aliijuoluto effe appellant animal pi sero dens pubefeetes uuas,Q_uod ne accidattialces cum fine exacuta: fibrina pelle derergut Atqt ica putant. Aut fanguinc urfino liniri uolunc poil putationem eafde. Sut arbori pedes# formis*. His abigunt rubrica acpfcfc liquida perundis eaudidbas.Neend St pifcefufpenfoiuxta in unum locum congregant. Aut lupino trito cum oleo radices li nunr. Multi # talpas amurca necantiContraqp erucas # mala putrefeant* lacertx uiri dis pelle tangi cacumina iubent.Priuatim autem contra erucas ambiri arbores fingu/ lis.a muliere incitati menfis nudis pedibus recinda.Item ne quod animal paftu malcff co decerpat frondem fimo boum diluto afpergi folia:quotiens hymber interueniattquo niam ita abluatur uirus medicaminis mira quxdam excogitate folertia humana.Quip pe cum auerti carmine gradines credant pleriqj:cuius uerba inferere non equidem fe/ rioaufim quanq a Catone prodita.Contra "uxata membra inunguenda harundinum fi(Turx.Idem arbores religio&s lucolqj fuccidi permific facrificjo prius fado.cuius rei ra donem eodem uolumine tradfc*. CAII PLINII SECVNDI NAT VR ALIS HISTORIAE LIBER. XVIIL PROHEMIVM. Qtjod antiquis mrainifi (ludium agriculturx fuit:# hortop Angulari diligetia. Ca.I. EQVITVR Natura fragum hortoruq? ac florum. Q_uxcp alia prxtcr arbores aut frutices benigna tellure proueniunttuel per fe tantum haec fmenfa eontcmplatioc iiquis xfhmet uarie/ Scatem : n ume$e: flores: odorefep : colores*. # fucccs ac uires earum t quas falutis aut uoluptatis hominu gratia in par te primum omniu patrocinari terrx:# ade/fe cundopd parenti inter initia operis defenfx. ramen ipfa materia intus accedit ad reputatione eiufdem patientis # noxia Noflris eam criminibus urgemus: culpaqj notem illi impura mus.Genuit uenena: fed quis inuenit illa pracrcr hominem iCa tiere ac refugere alitibus fcrifqp latis cft*At<£ cu in arbores exacuant limenttg cornua ete phantis# duro laxo rhinocerotes:# utrocj apri dentium (iccas: fcianrqj ad nocendum fe praeparare animalia.Qjiod tamen eope txla fua excepto hole uenenis tingit1. Nos # fagittas ungimus:# ferro.iplj nocentius aliquid damus.Nos # flumina f fi cimus # reru tuturae elemcnta.Ipfum quoqj uiuitur aerem in perniriem uerrimus.Neq; efl ut pute* mus ignorari ea ab animalibustquae quidem quae praepararent contra ferpentium di/ tnicationemtquae poli praelium ad medendum excogirarent indicauimus. Nec ab ullo praeter hominem ueneno pugnatur alieno.Fateamur ergo culpam ne iis quidem quae nafcuntur contenti.Etenim qfiando plura earum genera humana manu fiunt. Quid non # homines quidam ad uenena nafcuntur?Atra hominum ceu ferpentium lingua uibratJtabefqj animi contradata adurit culpantium omnia. Ac dirarum alitum modo tenebris quoqj # iplarum nodium quieti iuuidentium gemitu: quae fola uox eorum elbutinaufpicatanimanimantinmuiceobuiiquoq? uetent ageretaut predefle uitx* Nec ullum aliud abominati Ipiricus praemium nouere.cj odifle omnia* Verum # i hoc eidem naturx maieftas tanto plures binos genuit aefruges: quanto fertilior in iis:quae iuuant xfhmarione # gaudio nos quoqj relidis exuflioni fux illis hominum turbis petgamus excolere uitam:eo<$ conftantmsiquo operx nobis q famx gratia expctitur.Quippe fermo circa rura eft agrefte% ufus* Sed quibus uita ho* 110% apud prifeos maximus fuerit* Qux corona primo romx* Ca. II# Ruorum lacerdos Romulus in primis iriftimit.fefj duodedmum fratrem ap/ pdUuicmtcr illos ab Acca Laurentia numcefua;lpicea corona qux uita alba colligaretur in facerdoticd p religiofiflimb infignidata.Qui prima apud remanes fu it coronathonofq? is non niti uita finirurt# exules etiam captofq; comitatur.Bina tunc iugera populo ro.fatis eranfnulliq? maiorem modum attribuittquo feruos pauloante principis Neronis contempto huius fpatii uiridaria # pifeinas iuuat habere maictes gra tumqj fi non aliquem # culinas..Numma inftituit deos fruge coleret# mola falfa fup/ plicare.Atq? utauttor eft Hemina far torreretquoniam toftum cibo falubrius effer. Id uno modo confecutum ftaruendo non efle purum ad rem diuinam nifi toftum. Is # fornacalia caluar inftituit farris torrendi ferias.*# aeque religiofa terminis agroru. Hos enim duos tunc maxime noucrant.Seiamq? a ferendotfegeftam a Tegetibus appellabant quarum fimulacra in cyrco uidemus.Tertiam ex his nominare fub tetfto eft religio.Ae ne deguftabant quidem nouas fruges aut uina antequam facerdores primitias libaffec De iugere*# acftut# legibus circa pecora t # quotiens # quibus teporibus fuit fumma utilitas annonae:# qui agri cultura illuftres. Ca. III. Vgum uocabatur quod uno iugo boum in die exarari potuiftet.Achis f quo i boues agerentur cum arator uno impetu iufto.Hic erat.cxx.pedumtduplica tufqj in longitudinem iugerum faciebat * Dona ampIifTima imperatorum ac fortium ciuium qcum quis uno die plurimum circunarauiftet. Item quartarii farris aut heminae conferente populo.Cognomina etiam prima inde. Pilumni pilum nis inuenerunt.Pifones a pifendo.Iam FabiorumtLenrinorumt Ciceronumtutquifqs aliquod optime genus fereret.Inniorum familiae bubulcum nominauerunt tg bubus optime & in facris nihil religiofius confarrationis uinculo erat.Nouac que nupte farreum prxferebanc.Agrum male colere cenforium probrum iudieabatur. At Cut refert Cato) quem uirum bonum colonum dixiffenttampliftime laudaffe exifti mabant.Hfnc # locupletes dicebant loci hoc eft agri plenos.Pecuia ipfa a pecore appeU labatur.Etum nunc in tabulis cenfbriis pafcula dicuntur omniatex quibus populus reditus habet:quia diu hoc (blum ueChga! fuerat. Mul&atio quoq; non nifi ouium bo umq? impendiodicebatur.Non omittenda prifearum legum beniuolentia.Cautum qp pe eft ne bouem priufcj ouem nominaret qui indiceret mulcftam ♦ Ludos boum caufa celebrantes bupetios uocabant.Seruius rex ouium boumq? effigie primus aes fignauie Frugem quidem aratro quaefitam furtim noCfe patriffetac fecuiffe puberi duodecim ra bulis caprale erattfufpenfumq; Cereri necari iubeant grauiustq homic/idio conui(ftum Impubem praetoris arbitratu uerberaritnoxam ue decernit Iam diftincftio honofqj ciui taris ipfius non aliundeerac.Rufticae tribus laudatiffmae eorum qui rura haberent • V rbanae uero in quas tranfferri ignominia efle deftdiae probo. Itaq; quattuor folas erat partibus urbis in quas habitabant:fuburbana:palatinatcollina:efquilina.Nur.dinis ur bem reuifitabant:# ideo comitia nundinis haberi non licebabhe plebs ruftica auocare fomnufqj in ftramentis erat.Gloriam deniq* ipfam a farris honore adoream appellabant.Equidem etiam uerba prifeae fignfficationis admiror. Ita enim eft in conv tnentariis pontificum.Augurio coronario augendo dies conftituanturtpriufq frume ra uaginis exeant:# ante q in uaginas perueniant.Ergo iis moribus no modo fufficie/ bant fruges nulla prouintiarum pafcente italiamtuerum etiam annonae uiliras incre dibilis erat.Mannius Martius aedilis plebis primum frumentum populo in modios aO fibus donauit.Minutius Augurius qui SptMelium coarguerat farris precium i trinis nundinis ad affem redegit undecimus plebei tribunustqua de caufa ftatua ei extra por tam trigeminam a populo ftipe collata ftatuta cft.Trebius in aedilitate aflibus populo frumentum prefticic.Quam ob caufam # ei ftatutae in capitolio # palatio dicatae funt Ipfe fupremo die populi humeris portatus in rogum eft.Verum quo anno macer deft aduefta romam efttmaiorem ea aeftate fatftam efle q antecedentibus annis decem facta efte tradunt.M.Varo auctor eft? cu.L* Metellus m triumpho plurimos duxit elephatos aTibus fingatis farris modios fuifledtemuini congios ficiq? ficcx poftdo.xxx.oTripott do.x.carnis.pondo.xii.Nec elarifundis fingulorum conringebat arcentium uiciros* e cum lege Stolonis Licini inclufo modo quingenrorum iugerum & ipfo fu* |e ;e damnato cum fubdjtuca filii peribna amplius poflideret luxuriatis reipublicx fuic ida menfura.Manii quidem Curii pod triumphos Jtncnfumq; terrarum adi edum im# perio nota contio elbperniciofum intelligi ciuemtcui feptem iugera non edent fatis. H tc autem menfura plebi pod exaclos reges adignata ed.Qux nam ergo rancse uber ta « caula erattlpforum tunc manibus imperatorum colebantur agri (ut fas eft crede/ te ) gaudente terra uomere laflreato:& triumphali aratore. Siue illi eadem cura femina tractabant qua b lla:eademc£ diligentia arua difponebant qua caftra: liue honedis ma nibus omnia laetius proueniunt:quoniam & curiofius fiunt.Serentem inuenerunt da ti honores Serranum:unde cognomen. Aranti quattuor fua iugera in uaticano quae p raca quinria appellantur.Cincirmato uiator attulit didaturam;# quide ( ut tradit Nor banus) nudo plenoq? pulueris etiamnum ore.Cui uiator uela corpus inquit: ut profe/ ram fenatus populiq? romani mandata,Tales tum etiam uiatores erant: quibus ipium no nen inditum efbfubinde ex agris fenatum ducefq? accerfentibus. Ac nunc eadem ll Ii uincfci pedes:damnatx manustinferipri uultus exercent.Non tamen furda tellure: q parens appellatur, coliqj dicitur & ip(a:honore hinc adumptorut nunc knutata ea: & indigue fe ente credatur id fieri.Sed nos miramur ergadulorum non eadem emolumc/ ta e Te qux fuerunt imperatorum.Igitur de cultura agri prxeipere principale fuic & a pud exteros.Siquidem & reges fecere Hiero.Philometer: Attalus: Archelaus:& duces Xe/ nophon:& penus etiam Mago.Gui quidem tantum honorem fenatus noder attribuit Carthagine capta:cum regulis africx bibliothecas donaret unius eius duodetriginta uo lumina cenfere: in latinam linguam tranfferenda cum.M.Catopraecepta condidiflecs pennlqj linguae pumex dandum negocium in quo prxceflit ornis uir tum clariflimx farnilix.D.SyIlanus lapietix copofitiflimx quos fequeremur ptexuimus i hoc uoluirJ ne no igratx noiando.M.Varrone q Jxxxi.uicx anr,u ages de ea re ,pdcdu pu tau it. Ratiodeagricuitura. Ca. 111!« Pud romanos multo ferior uitium cultura ede coepit. Primoqj ur necede erat a arua tancumco!ere.Quorum nobis ratio nunc tractabitur non uulgari modo uerum ut adhuc fecimus 6C uetudis:& podea inuentis omni cura perquifitis* canfaq? rerum & ratione fimul eruta.Dicemus & fydera: fyderuq* ipforum terredria fi> gna dabimus indubitata.Quando quidem qui adhuc ea diligetius traedauere: qbufuis oratoribus pocius q agricolis fcripfide podunt uideri.Ac primum omniug oraculis ma iore ex pre agemus:qux no i alio uitae genere plura certiora ue fur. Cur.n. no uideant oracula a certidimo die:maxfeqj ueridico ufu ,pfe gumentis iudicanda finquamq ad terrx optimo genere differentes abunde dixifle pof/ fumus uideri eriamnum tamen traditas notas fubfignabimus Catonis maxime uerbis. Ebulumtuel prunus filueftrisiuel rubus:bulbus minutusttrifolium: hxrba pratenfiss quercus filuefb*istpyrus:malufqj frumentarii foh notxdtem nigra terra & cinerei colo ris.Omnis creta coqui nifi permacra.Sabulum etiam m i' id per tenue efl :& multo ca peflribus magis q cliuofis refpondent eadem.Modum agri in primis feruandum anti/ qui putauere.Quippe ita cenfebant.Satius effe minus ierere & melius arare. Qua in fc tentia & Virgilium fuifle uideo.Verum confitentibus latifunda prodidere iraliam.Iam ueroflt prouintias fex& femiffem domini africxpofifidebant: cum interfecit eos Nero princeps.Non fraudabo magnitudine hac quoq? fua. Cn. Pompeium qui nunquam agrum mercatus efl conterminum.Agro empto domum uendendam inclementer atq* non ex utilitate publici flatus Mago cenfuit.Hoc exordio prxeepra pandere ingrefliis ut tamen appareat affiduicatem defideratam ab eo.De hinc peritia uillicorum m curas habenda efl.Multaque de iis Cato prxeepit.Nobis fatis fit dixiflfejquam proximum da mino corde efie deberet tamen fibimeripfi non uideri. Coli rura ergaflulis peflimum cfltut quicquid agitur a defperantibus.Temerarium uideatur unam uoccm antiquo rum pofuifTe:& fortaflis incredibile penitus xflimenc. Nihil minusexpedire q agrum optime colorc.L.Tatius Rufius infima natalium humiliare confulatum militari indu ftria meritus antiqux alias parfimonix circiter mile ficlos liberaliate DiuiAugufti congeflum ufque ad detradionem hxredis exhaufit agros in piceno coemendoque in gloriam .Internitionem ergo fameque cenfemus.immo hercule iudico modum rerum omnium utili limum. Bene colere neceffarium efl. Optime damnofum. Preter quam fobole fua colono. Aut pafcendis. Alioquin domino aliqua melTes collige re non expedittti computetur impendium operx. Nec temere oliuam nec quafdam terras diligenter coleret (icuti in ficiTia traduntitaqi decipi aduenas. Q uonaro igitur tnodo atiliffime coluntur agriiex oraculo fcilicct malis ac boms.Sed defendi seqv u c(l abauossqui praeceptis fuis profpexere uirse.Na cum dic erenr malis intelligere u oluere uililTitnos.Sumum fuirtur gminimu eflet impedii* Praecipiebar eri illa:qui triuphali denas argenti libras i fupellrdile ciiirini dabat:g mortuo uillico rell quere uiclorias:& reuerti luarura pcftulabartqucq? pdia colenda fufpuiebat refpubl. exercitufq? ducebat fenaru illis uillicare.Inde illa reliqua eracula.Neg agricola efle qfqs emerer quod pilare ei fudus poiler.Malu parrefamilias:gfquis iterdiu faceret quod no* (flu pofTertnifi i tempeilare cadi. Peiore qui p feftis diebus ageret quod feriatis deberet* PefTimus q fereno die fub potius oparet q in agro.Nequeo mihi teperare: quo mi nus unu exeplum antiqtatis afFera.Ex quo intelligi poflit apud populu etia de culturis agedi more fuifletqualiter defendi feliri iint illi uiri.C.Furius Crefinus e feruirute libe ratus cu in paruo admodu agello largiores mulro frudhis priperet q ex ampliflimis ui einitas.In luidia magna erat:ceu fruges aJieas pelliceret ueneficiis.Q_ ua ob re a Sp.Al* bino curuli die dicla metues danatione cu in fuffragiu tribus oporteret ire:inflrumetu ruilicu ome in foijd atrulit:& adduxi filiarn ualidatarq?(urait pifo)bene curata ac ue* (litatferrameta egregie faclatgraues ligonestuomeres pdderofostboues latu ros. Poflea di xit.Veneficia mea qrites haec lut necpolTum uobis ofledere:aut in foije adducere lucu* brationes uigilialq; & fudores.C mnri* fenteriis abfolurufq: ita e.Profetfro opa no impe fa cultura coflat.Et ideo maiores ferti! ilimuin agroorulu domini ede dixerut.R eliqua pcepta reddent fuis Jocistquaeppria finguh p gerrfp erunt.Inrerim coia quae fuccur* runt nd omittemus.Et in primis Catonis humaniffmn & urilidimu. Id agendu ut dili gan t uicini.Caufas reddit illetquas exidimamus nulli ede d ubias. In rer pria ide cau ets ne familiae malae fint.Nihil fero faciendu i agricultura oes celent* Ireruq* fuo quxty te* pore faeieda.Et tertio pcepto ptermiffa fuffra rt uocari.De terra carioia exeerario Cato nisabude indicara praedicere n cedat is.Quicqd p afcllu fieri potefl utibdime collat.Filix bienio morit :fi fronde agere no patiaris.Id efficacidime coringit germina tis ramis baculo decuffis.Succus.n.ex ipfa defluens necar radices. Aiunt & circa fbldi* tiu auulfas no renafeimee harudine fe&astaut exaratas uomeri harudine impolita.Siiri lirer & harudine exarari filice uomeri lpofita pripiunr.luncofus ager uerri pala deber. At in faxolb bidetibus.Frureta igni optime tolluru r.Humidiore agrum fodionc conci* di atqj (iccari utiliflimu efl.Fodas aute retufis locis aptas relinqui. In folutiore terra fe* pibus firmari.In reprocibus ac lupinis lateribus procuberequafdam obferari:& in alias dirigi.Maiores patenriore% (li (it occafio) filice uel glarea llerni* Ora utrinq? Iapidibus (latu minarh&alio fupinregi.Siluae extirpadaerarione Democritus prodiditdupini flo* re i fucco cicutae uno die maceraro fparfifq? radicibus. De frugum generibus.ft natura. Ca. VII. T quonia prxparatus efl agennatura nunc indicabitur frugum.Sunt autem e duo prima earum genera.Frumenta ut rriticumthordeum.Et legumina ut fa ba & cicer.Differentia uero norionq ut indicari deceat frumenti ipfius totide genera per tempora fatu diuifa.Hyberna quae circa uergiliarum occafum terra per hye mem nurriunrunut triticum:far:hordeum. Aefliua quae xflateante uergiliarum exor tum ferun£ur:utmilium:panicum:fifama horminumtirio italiae duntaxatritu* Alio* quin in grxeia & afia omnia uergiliarum occafu feruntur.Quaedam aurem te* pore in ira!ia.Ex his quaeda & tertio ueris fcilicer. Aliqui uerna:milum:panicum:lente cicenhahcam appellant.Sementicaaurem triricum:hordeum:fabam:napum: rapam. Et i tritici genere pars aliqua pabuli eflquadrupedu caula latitur farrago.Et in legumi Ilibus ut uicia. At cois quadrupedum hominuqj ufui lupinus. Legumina e?a lingulas liabit radices pter faba :ea% furculofasiquia nd in multa diuidunf .AIoHlttias auie ri> eer.Frumera multis radicanf fibris fine ramls.Erumplt a primo faltu hordeum diefep ti.no. Legum i ia quarto:uel cu tradiiTime feptimo.Faba a.xv.ad.xx. Legumina i xgyp co cerrio die.Ex hordeo alceru caput grani in radice exirtalcerum i haerbam: quae di pri or floree*Radicem craflior pars grani fundittrenuior florem* Cxteris feminibus eadem pars di radice & florem*Frumenta hyeme i haerba funtiuerno tempore failigianrur in flipula quaefknt hybermi generis: At milium di panicu i culme geniculatum di ede* uum.Sifama uero in ferulaceum.Omniu farorum fructus aut fpicis continet :ut triti# ci: hordei: muniturq* uallo ariftaru quadrupliciaut includitur iiliquismt leguminum aut uafculis:ut fifamx:ac papauei is. Milium ac panicu tantum pro indiuifo di paruis auibns expolita funt:inde fenia quippe membranis continet.Pannicu a panniculis di diram:cacnmine languido nutante:paulatim ex tenuato culmotpenei furculum pras# denfis aceruatur granis:cum longiflima pedali obfimili comae granum cdplexae: quae frimbriaro capillo curuat .Sunt di panico genera.Mamofo epanno paruis racemato pa jiicu!is:& cacumine gemino.Quin di colore diib'nguicur:candido:nigro:ruflb: etiam purpureo.Panis multifarie di e milio fit:panico rarius.Sed nullum frumento pondera iius:aut quod coquendo magis crdcat.Lx.enim pondo panis e modio reducut:modn3 q te plutis ex tribus fextariis madidis. Milium intra hos decem annos ex india in ftalia inuencu e!t:nigrum colore:amplu grano:harundineu culmo.Adolefcir ad pedes altitu ditia reptem praegrandibus culmis.Lobas uocant:omniu frugum fertiliflimu. Ex uno grano cerni fextarii gignunt .Seri debet in humidis.Frumenca quaedam in genu tertio {pici incipiunt concipere.Quaeda in quartoded etiamnu oculeam. Genicula aut fune tritico quaterna.Farri fena.Hordeo orfaua.Sed nd ante fupra dictum geniculoru nu# merum conceptus eft fpicx:q ut fpecie fui feccrinquattuor aut quinq? tardiflfime dia bus florere incipiunt.Totidemqj aut paulo pluribus deflorefcut. Hordea uero cu tardif fime feptetn. Varro quater nouenis diebus fruges abfolui tiadic:di menfe nono meri.Fa bx in folia exeuntuc deinde caulem emittunt nullis diftindlum internodiis.Reliqua le gumina furculofa funt.Ex iis ramola acer.eriuinv.lens.Qjiorunda caules fpargunt in terra:fi nd habeant adminiculumr piforum.Quod li nd habuere deteriora fiunt.Lc guminii unicaulis faba fola.Vnus di lupinis. Cxteris ramofus:ptenui furculo. Om nibus uero filtuIofus.IToIiu quxda a radice mittunt:quxda a cacumine.Frumentu ue ro 6i hordeum uituq; di quicquid in flipula eft in cacumine unum foliu habet. Sed hordeo fcabra funt:cxtens leuia.JVlultiplicia cotra fabx:ciceri:pifo.Frumentis folium harundinaceu.Fabx rotundu:& magnx legu minii parti.Longiora eruilix di p;fo. Fa# fiolis uenofa.Sifamxdi irioni fanguinea. Cadunt folia lupino eantum*.& papaueri. Le gumina diutius florent:& ex iis eruum ac cicer,Sed diuriffime faba.xl.diebus, Nd auc fingulis capi tam diu:quonia alio defineme alius incipit. Nec tota feges ficut frumenti pariter.Siliquamtur uero omnia diuerlis diebus:& ab ima primum parte paulatim flo# re fubeunte* Frumenta cum de floruere crairefcunt:marurinturque:cum plurimum dicbus.xl.perficiuntur.ltem faba.Pauciflimis cicerdd enim a fementediebus.xl.perfici tur.Milium di panicum.di fifama di omnia xftiua quadraginta diebus maturant a fio re.Magna terrx cxliqj difleretia.ln xgypto eni hordeu?fexto a fatu menfe. Frumenta feptimometunrur.Inhelladehordeum.ln peloponnefo ecftauo & frumenta etiamnu rardius.Grana in ftipula crinito textu fpicantur.In faba leguminibufquealternis late ribus filiquantur.Fortiora byeme frumenta leguminaque in cibo* Tunicx frumento plures.Hordeum maxime nudum:& halica:fed praecipue auena.Calamus alrior frume to quam hordeo. Arifta mordador hordeo.ln area exteruntur triticum di fiJigo di hor# deum.Sic di feruntur pura qualiter moluntunquia non funt. E diuerfo far: mili# um:panicum purgari nifi tofta non pcfTunt.Itaquehaec cum fuis feliculis feiuntur cruaU.Ec far in uaginulis fuis nd rorrent.Leuiffimum ex iis her deum raro exeedftf.xv.Iibras:# feba.xxii.Ponderofiu« far:t«agi% etianum tritieu. Far i acgiptoolyra conficimr.Tertium genus fpicae hoc ibi eft.Galhae quoq? fuu$ genus far ris dedere? quod illic brance uocanttapud nes fendalam nitidiflimi grani.Et alia differ e tii eft: q? fere quaternis libris plus reddit panis:q far aliud.Populum rem anum ferre ta tum e frumento ccc.annis ufum Verius tradidit.Tritici genera plura qux fecere gen* tes.Italico nullum equidem comperauerim candore ac pondere:quo maxime decernit* Montanis modo compcretur italiae agris externum .In quo principatum tenuit boetias deinde ficilia:tnox affica.Tercium pondus erat thracio fyricq?:deinde sgyptiosathletat rum cum decrero:quorum capacitas iumentis fimilis quem diximus ordinem fecerat* Graecia & ponricum laudauictquod in italiam non peruenit. Ex omni eodem genere grani pertulit oreuntium & tragum dignes:& ielinuntium argumento craffiflimi cala mi.Iraqi pingui folo haec genera aflignabat.LcuifTimum 6C maxime inane (eu tenuifli/ mi calami ia humidis feri iubebat:quoniam multo egerer alimentc.Hat luere fentertiae Alexandro magno regnante:cum clarilTima fuit graecia atq? in toto terrarum orbe pcv tenti [lima: ita tamen:utante morte eius annis fere centum quadraginraquinq? Sophon cies poeta in fabula Triptolemo frumentum iralicum ante eunda laudauerittaduerbu tranflata fententia. Et fortunatam italiam frumento canefcere candido* Quaedam laus peculiaris hodie icalico e(t.Q_uo magis admiror pofferos graecoru nui lam mentionem huius feciflfe frumenti.Nunc ex iis generibus qux romam inuehunt t leuiflimum eft gallicum atq? e cheronenfo aduedum: quippe non excedunt in mo* dium uicenas hbras:fi quis granum ipfum ponderet. Adiidc ferdium lex Iibras:AIexan drinum 6C crientes.Hoc eft & fidi pondus.Poeticum totam libram addit:africum 6C do drantes.In tranfpadana icalia fcio uicenas quinas libras ferris modios pendere. Circa clufium 8L fenas.Lex naturx certa di in quocunq? genere pane militari:tertia portio ad grani pondus accedat.Sicut optimum effe frumentumtquod impadum rongm aquas capiac.Qjiibufdam generibus'per fe pondus:(icut balearicotmodio tritici panis pddo xxx.reidir. permixristut cyprio 3C alexandrino.xx.prope libras non exce dentibus: Cypri lm fufeum elbpanem nigrum fecit.Itaq? mifcetur alexandrinum can d idum:reduc u n tq? ,xx v. pondo. Thebaicum libras adiicir. Marina aqua fubigi: quod pleri]? maritimis in locis faciunt occalione lucrandi felis uiliflimum.Non alia de caufe oportuniora morbis corpora exiftunr.Gallix 6i hifpanix frumento in potum refoluto -quibus diximus generibus ipuma ita concreta pro frumento utuntur. Q_ua de caufe lenior illis quam exteris panis eft.Differentia eft & calami. CrafTior quippe melioris fll generis. Plurimis tunicis thracium triticum ueftitur ob nimia frigora illi plagat exquf licum.Eadem caufe & trimeftria inuenit detinentibus terras niuibus: quod tertio fere fecu mefe uc in reliquo orbe metit .Totis hoc alpibus notu & hyetmlibus Nui Iu hoc frumecoIxtius.Vnicalamu ptereatnec uiq? capax:feritq?no mfi tenui terra. Eft 6L bimelre circa thraciu (inutqcf.xl.die quo fecu e maturefcittmiruq? nulli frumeto pljr «de pdderis:& furfuribus carere. Vrit eo & ficilia 8i achaia:moto(is utraq? ptibus.Eubo ca qua]? circa cartftu.ln tatu fallit Columellatq ne trimeftris qdeppriii genus exiftima ueric ee cu fit anriq(Iimu.Grxci trimeno uocat.Tradut \ badris grana tatae magnitudi nis fierhut fingula fpicas nfas aequent.Primu ex ofbusfrumetis ferit hordeiLDabimtis 6C dies ferendi cuiq? generi natura expofita.Hordeu indis fatiuu & filueftretex quo panis apud eos praecipuusdralici qde maxime oriza gaudenex q ptifena coficiut: qua reliq mortales ex hordeo.Ortee quide folia carnofe:porro fimiliatfed Iatiora.Altitii do cubitalis:flos purpureus:radix gemese rotuditatis. Antiquiffimu in cibis hordeum: ficut athenienfiu ritu Menadro auctore apparet 6C gladiator cognoietq hordearii uoc* bacur. Polenta quoq? graeci no aliunde praeferunt» P luribus fit haec modis»Graeci pfii* fum aqua hordeum ftccattt notie una tac poftero die ffiguftttdeinde molis frangunt Sunt qui uehementius toftu rurfus exigua aqua afpergannficcentq? priuiq molar. A hi uero uirentibus (picis decuflum hordeum recens purgant madiduqj in pila tundunt* atqj incorbibus eluunttac ficcatum fo le rurfus rundunt:& purgatu moiunt.Quocun que auc genere praepararo uicenis hordd libristternas feminis Iini:& coriandri ielibras Califqj acerabulottorrentes ante omnia mifcen t in mola * Q_ui diurius uolut feruare cu polline ac furfuribus fuis codunt nouis fitftilibus.calia fine perfufione toftum in fudi le n forma molittiifdem addiris.arq? etiam milio.Panem ex hordeo antiquis ufitarfi uita damnauittquadrupedumqj tradidit refeclibus Ptifanxinde ufus ualidiffimus faluber rimufq? tantopere probatur.Vnu laudibus eius uolumen dicauic Hippocrates clariffi# tnus medicinae fcientix.Ptifanx bonitas praecipua uticenfi. In aegypto uero ea eft que iit ex hordeo:cui funt bini anguli.In boetia di africa genus ex quo iiat hordei glabrum appellat Turranius.Idem olyra & oryzam eandem ee exiftimar.Ptiianx conficicd2: uul gara ratio eft.Simili modo cx.tritici femine tragum fit in campania tantum di aegypto. Amilum nero ex omni tritico ac filigine.Sed optimum ex trimeftri. Inuentio eius chio infulae debetursfic h odiar laudaritTimum inde efhappellatu ab eo qd line mola fiat.Pro# ximum mmeftritquod eft minime ponderofb, tritico, Madefcit dulci aqua in ligneis ua fis:ita ut intcgatur:quinquies in die mutata. Melius fi & in node:ita ut mifceatui pari ter emolitum pilus q acefcac.Linteoq; aut fporris ficcatum tegulae infunditur illitae fer tnento.atqj ira in fole denfatur.Poft chium maxime laudatur crecicumtmox xgyptiu. Probatur ai3t leuitate di leuoretarq? uc reces fit.lam di Catonisdidu. Apud nos hordei farina ad medendum utuntur.Miruq? in ufu lumenrorum ignibus durato: ac poftea molliroioffifq; humana manu dimiflis maiores f aluum uires rorofq; corporis heri. Spi cx quaedam binos ordines habent quxda plures uiq? ad fencs.Grano ipfi aliquot dtfr frrenrice:!ongius:leuiu%:aut breuius:aut rotundiustcadidiusmigrius.uel cuipurptx ra eft.Vltimoad polentam cotra tempeftates candido maxima infirmitas. Hordeu frit gum omnium nobiliftimum eft:feri noualec nifi ficca di foluta terra: ac nifi laeta. Palea ex optimis.Stramenro uero eius nullum comparatur.Hordeum ex omni frumento mi# fiime cafamirofumtquia tollitur antecj triticum occupet rubigo.Itaq; lapientes agrico# fac tritici} cibariis tantu ferunt, Hordeu farculo feri dicunt.ppcerea celerrime reddinfer in hifpania di carthagine aprili menfe collectum eibhoc feritur ea dem menfe in cekiberia:eodemqj anno.bis nafcitur,R.apicur omen a prima ftatim mata irjtate feftinantms q extera,Fragili enim ftipula di tenuiftima palea gtanum concinet. Meliorem etiam polentam fieri cradumii non ex maturitate tollatur. No oia frumeri genera ubiq? nafci:& de reliqs in oriente generibus, Ca.VIII Ru menti genera no eadem ubi$:nec£ ubi eadem funtiifdem noibus, V ulga riiTima fanquod adoreum ueteresappellauere:fiIigo:tricicum. Hxc plurimis terris comunia. Arinca galliarum propria:copiofa di italix eft. In xgypro auc tefyria cihciaq? di alia ac grxcix parte peculiares zeatolyrattyphe.Aegyptus fiimiiagir.e conficit e tritico fuo nequag italicx parem,Qui zea utuntur non habemfar.Eft & hxc frafix in campania maxime:femenqj appellatur.Hoc debet nomen res prxclara ut mox docebimus.Propter quam Homerus zederofa rura dixit, Non ut arbitramur aliqui t quoniam uitam donaret. Amylum quoque ex ea fit prior craflius.Hxc fola different * tft,o nni genere duriftimum far:di contra hyemes firmiftimum. Patitur frigidiftimos focos:6C minus fuba£tos:uel xftuofos fitientefqp :primus antiquis latio cibus: magno «rgumento in adorex donis Ocuti diximus.Pulte autemnon pane longo tempore ui# Xifle roinanos manifeftum.Quoniam inde di pulmentaria hodieq? dicuntur. Et En# Hius atiqHimus uatesobfrdionis fame deferibens offa eripuifleplonmbus liberis patres cdmeinqcat.ee hodie nataliu puke frioila cdficiut ca puls ignq ea grxdfx fuifle:q itaUx poI&a.Tritici femine aaidius tiullu emec qnopfus abrreritra hac,Siligine dixerim pprie tritici deIicias:candor efb& fine uirtute:& fine pcndcre:con ueniens hutnidis tra&ibus:quales italix funt & galhx comatae Sed & tras alpes in alio brogum tantam auernoriScg agro pertinax.In exteris ibi partibus bienio in triticu tra/ (ic.Remediu ut grauiffima quacq? grana eius ferantur* De piftorits:&moIiturat& farina. Ca. IX* Siligine lautiflimus pams:piib*inanj mqp opera faudariflima. Praecellit in ira# c liatu campana pifis natx mifceatur.Ruflbr illa:at piiana candidior: pondeic/ filor uero cretacea.Iuftum eft e grano campanx quam uocant caftratamte ir.o dio redire fextarios quattuor filiginis.Vel e gregali fi e caifratura fextarios quinq;. Pi ai cerea floris femodium.Et cibarii quod fecundarium uocant fextarios quattuor. Furfur cis fextarios totidem.E pifana autem filiginis fextarios quinqj.C xtera paria funt.CluiiV na arenriacg etiamnum fextarios filiginis aiTumuntun reliquis pai es.Si uero polline fa cere libeat.xi/i.pondo panis redeunt.Et cibarii tria.Furfurum femedium. IVJolx difcn> mine hoc conftac.Nam quxficca moluntur plus farinx reddunt.Q_ux lalla aqua ip/ (a candidiorem med ullam* u erum plus retinent in furfure. Farinam a farre didam rc* mine ipfb apparer,Sibginex farinx modius gallicx.xxii.libi a panis reddit. Italfi x dua bus tribus ue amplius in artoptitio pane.Nam furnaceis binas aduciunc libras ln qucv cunque genere. Defimilagine& filigine & de aliis generibus & de piftura. Ca. r X. Imilago ex tritico fit laudatiiTima.Ex africo iuftuj eft e modiisredire femodiat f & pollinis fextarios quinq?.Ira enim appellant in tririco: quod florem in iiiigi ne.Hoc xrarixofficinx utuntur.Prxterea iecundarii iextaucs qt luor.Furfurumcp tantudem.Panes uero e modio fimilaginis.cxxii.E floris mcdia.cxvii* Precium huic annona media in modio farinx.xl.aflef.Similagini caftrarx edonis cfli bus amplius.Silfgini caftratx dupf um.Ell & alia diilincTio.Similago.l.pollin aut. xvii* pondo panis reddere uifa tritici.xxx.cum triente:# fecundarii panis quinas ielibrasuo tidem cibarii:# furfurum fextarios fex.Siligo nuncj maturefeie panrer: nec ulla iegetu minus dilacionem patitur propter teneritatem.Iifqi qmaturuere peinus granum oimit cencibustfed minus q extera frumenta in ftipula periclitatur: quoniam 1 em per udam habet fpicamtnec rorem continenqui rubiginem faciat. Ex africa dulciffimus panis: ipfa fpifTior q far:# maior fpica eadem # ponderofior.Raro modius grani rid.xvi.libras implec.Exteritur in grxcia difhculter.Ob id iumenris dari ab Fiomero dicla.Hxc enim eft quam uocat olyram.Eadem in aegypto facibs fertilifqp far fine ai lfta cft.ittm filigo ex cepu ea qux laconica appellatur. Adiiciuntur iis genera:bromos:filigo txceptina;# tra gos externatomnia ab oriente inuedu orize fimilia.Tiphe # ipfa eiulaeg genens: ex qua ficin noftroorbe oriza. Apud grxeos elF # ifia.T eam ac tiphen cum fint dfge neres redire ad frumentum:fi piftx ferantur:necprotinus:led terrio anno.Triuco rnhil eft fertilius.Hoc enim natura ei tribuit:quoniam eo maxime alat hominem. V tpote cu e modio fi fit aptum folumiquale in bizanno africx campo centeni quinquageni mev dii reddantur. Mific ex eo loco Diuo Augufto procurator eius ex uno grano uix credi bilediciu quadringenta paucis minus germina.Extantq? de ea re epiftolx.JViifu # N« roni fimi liter, cccxl.ftipulas ex uno grano. Cum centeiimo quidem & leontini licilix campi fundunt. Aliiquc:# tota betica:# in primis xgyptus. Fertiliflfima tritici genera ramofumtaut quod centigranum uocant.lnuentus eft iam #fcapus unus centum fa bisonuftus. Aelfrua frumenta diximus fi famamtmilium panicum.Sifama ab indis ue nittex ea # oleum conficiunt. Color eius candidus. Huic fimile ell in afia grxeiaque crifimumtidemque erat:nifi pinguis cflctiquod apud nos uocant irionem*, medieamiV nibus annumeridu potius g £rugibus.Eiufdcnamrx#hormiua gratas di&u; ied c y/ mino fimile:ferimr$ cum fifcma hoc # irione.NulIum animal uefritur uircnribus.Pi ftura no omnium facilis.Quippe & hecruria fpicam farris tofti pifentc pilo prasferrato fiftula ferra ta:& ftella intus dcnticulata:ut nifi intenti pifant:cocidatur grana: ferrcq* frangantur.Maior pars italiae ruido utitur pifotrotis eria:quas aqua uerfet obiter:# tno lat.De ipfaratione pifendi Magonis proponetur lententia, Tnticu ante perfundi aqua multa iubet.poftea euel!i.Deinde fole ficcatum pila repeti.Simih modo hordeir Huius fextarios.xx.fpargi duobus fextariis aquae.Lente torrere prius: deinde eum fui furibus feuiter pifi.Aut additos in fextarios.xx.lateris crudi frufto:# harenas femodio. Eruiliam iifdem modis quibus lentem.Sifamam in calida maceraram exporrigi.Deinde confrica ri:frigidaeimmergi:ut paleaeflud:uent:iterum<5 exporrigi in fole fuper lintea . nifi feftinato peragaturdurido colore mucefcere.Et ipfa quae aute eualuantur uariam piflurarum rationem habent.Acus uocatur cum per fe pifitur.Spica rantum aurificu ad ufus.Si uerotin area teritur cum ftipula: palea ut maior in terraru parte ad pabula lumentoru.Miiii # panici # fifamse appludam uocant purgametatalibi aliis nominis bus.Milio campania gaudet praecipuetpultemqj candidam ex eo facit.Fit # panis prae dulcis.Sarmarape quoq; gentes hac maxime pulte aluntur:# cruda etia farina equino lacTeruel fanguine e cruris uenis admixto.Aethiopes no aliam frugem cj milii hordeiq* nouere.Panico# gallias quasdam prascipue aquitania utitur.Sed circumpadana italia addita faba:fine qua nihil conficiunt.Ponticae gentes nullam panico praeferunt cibu, Caetero aeftiua frumenta riguis magis etia cj hymbrifeus gaudent. Milium # panicum aquis minime:cum in folia exeunt. Verant ea inter uites arborefqs frugiferas feri: terra emacrari hoc fatu exiftimantes * De fermentis # panis faciendi ratio # genera: # quando pri / mum piftores romac # de cribris & alica. Ca. XI • Ilii praecipuus ad fermenta ufus e mufto fubadh in anuiim tempus.Simile fic m ex tritici ipfius furfuribus minutis # optimis e mullo albo triduo maturata fubadis:ac fole ficcati.Inde paftilcs in pane faciendo dilutos: cu fimilagine fc minis feruefaciunnatq? ita farinae mifcennfic optimum pane fieri arbitrantes. Grseci i binos femodios farinae fatis efife beffes fermenti coftituere. Et haec quide genera uinde* miis ranttu fiunt.Quod libeat uero tempore ex qua hordectfbilibres cffee feruenti foco uel fidili patina torrenf cinere # carbone; u% du rubeant: Poftea opiuntur I uafis do nec acefcant:hinc fermetu diluit .Cuj fieret aut panis hordeaceus eruibas aut ciccrulac farinae ipfae admixtione fermentabant .Iuftuqj erat duae librae in femodios.Nuc fermentu fic ex ipfa farina quas fubigit prius q addatur fal ad pultis modii deccda: # relida donec acefcat. Vulgo uero nec fufferuere faciunt: fed tatu pridie afteruata mate ria utunt .Pal% natura eft: acore frumentarii: ficut# ualidibra effe corpora quae fru/ mento pane cuapud ueteres ponderofifTimo cuicp praecipue tritico fa# lubritas perhibita fit. Panis ipfius uaria genera pfequi fupcruacu uidet* Alias ab obfb niis appellari ut oftrearii.Alias a deliciis ut artolagani. Alias a feftinatione ut fpeufrci . Necno a coquendi ratione ut furnacei uel artoptefifraur in clibanis ccdii no pride etia e parthis aduedo: que alii aquaticu uocant:quonia aqua.trahitur a tenui # fpongiofa inanitate:alii pthicu.Suma laus filiginis bonitate # cribi tenuitate coftat. Quidam ex ouis aut lade fubigunt.Butyro uero gentes etia pacaras ad opis piftorii genera rranfeun te cura.Durat fua piceno in panis inuentione gratia ex abeas materia cu noue diebus »nacerata:decimoadfpeciem trada.# fubada uuas paflfas fucco eft.Ibi poftea in furnis ollis inditatquas rumpantur ibi torrent. Neq; eft ex co.cibus nifi madefado: quod fit U de maxime mulfo.Piftores romas non fuerunt ad perficum ufq? bellum: anis ab urbe condita fuper quingentos odoginta. Ipfi panes faciebant quirites: mulicrumquc id opus eratjficut etiam nunc in plurimis gentium .Artoptefiam Plautus appellat m fv bula:cj aululam /cripfir,Magna obi*J cocertatioe erudirop«an is uerfus poetae fit ilfus (it Attei Capitonis fentetia. Tofhim panem lautioribus coquere folitos:piftorcf q? tantum eos qui far pifebant nominacos.Nec cocos uero habebant in feruitiisteofque ex macello coducebant.Cribrope genera galliae fetis equope in u en era hifpanix lino ex# cuftbria #pollinaria:xgyptus e papyro atqj iunco.Sed inter hatc dicaturprima & alicae ntiorpraeflantidimx faluberrimaeqziquae palma frugu indubitanter italiam contingit. Fit fine dubio SC in asgypto fed admodu fperneda.In italia uero pluribus locisdicut ue/ ronefi agro. In capania tame laudariflimus campus c:inontibus fubiacet nim bofis totis quidem.xl.mil.paf.planicie.Gratia terrae eius (ut protinusfoli natura dicat) puluerea fuma:inferior bibula:# punicis fiftulas uice.Montium quoqj culpa in bonu cedic.Crebros enim bymbres percolat atqj tranfmictit:nec dilui aut madere uoluit prop ter facilitatem cu!turae.Eadem acceptum humore nullis fontibus reddit: fed temperat: # concoquens intra fe uice fuficantinet.Seritur roto anno:panico femehbis farre.Et ta men uere fegetes quas interquieuere fundunt rolam odoratiorem iatiua-.adeo terra non cedat parere. Vnde uulgo didum plus apud campanos ungueti: q apud casteros olei autem uniuerfas terras campus circum campanus antecedit:tantum ipfum pars eius:quas laborix uocanturtquem phlegrxu graeci appellat. Finiunf labo/ rix uia ab utroqs latere canfulari:qux a puteolis:# qux a cumis capua ducit. Alica fit czea quam femen appellauimus.Tunditur granu eius in pila lignea.Na lapidis duritia coteritur.Nobilius ut notu eft pilo uindops penali opa.Primori ineft pixis ferrea excuf/ (is inde runicis.Iterum iifdem armamentis nudata conciditur medulla. Ita fiunt alicx tria genera: minimmac fecundariu:grandiflimu uero apherema appellant.Nodum ha/ bent candore fuum quo prxcellunt.Iam tamen alexandrinxprxferuncur.Poftca mips diclu admifeet crera:qux rranfitin corpus: coloremqj # affert. Inuenit haec inter puteolos # neapolim in colleleucogeoappellaro.Extarcj Diui Augufb quo anno ad uicena milia neapolitanis pro eo numerari iuflic e fifco fuo: coloniam de/ ducens capuam. Adiecitqj caufam afferendi: quoniam negaflent campani alicam confi ci fine eo metallo po(Te.In eodem reperitur & fuIphur.Emicantq? fontes oraxi oculoru claricari:# uulnepe medicinpdentiucg firmitati. Alica adulterina fit maxime e zea quae in africa degenerat.Latiores eius fpicae nigrior efcp:# breui ftipula.Pifunt cum harenat SC fic quocp difficulter conterunt utriculos.Fitcj dimidia modii mefura. Pcfteacg gypfi pars quarta infpargitunatq? ut cohxferit farinario cribro fubcernunt .Quae in eo rema fit excepticia appellatur.*# grandiiTima eft.Rurfus quae tranfit ardiore cernitur:# feciS daria uocatur.Item cribraria:qux fimili modo in tertio remanfit cribro anguiWIimo:# tantu harenas trafmittente.Alia rd ubiq? adulteradi.Ex tritico candidifTima arq? grandi fima eligunt grana:# femicoda inollis:pollea arefaciunt fole ad initium:rurfufq? leui ter afperfa molis frangunt.Ex zea pulchrius q ex tritico fit granum quis id alie* uiciu fit.Candorem autem ei pro creta ladi incodis mixtura confert. De leguminibus. Ca. XIL Equitur natura leguminum:inter quae maximus honos fabae.Quippe ex qua { tentacus fit etiam panis.Lomentum appellatur farina ea: pon/ dus illa 6C omni legumine.Iam uero SC pabulo uenalis. Fabas multiplex ufust omnium quadrupedum generi praecipue homini .Frumentoetiam mifcetur apud ple rafcg gentes:# maxime panico folidaac delicatius frada. O uin SC prifeo ritu fabaria fax religionisdiis in facra efbpraeualens pulmentarii cibo #ficbetare fenfus exiflimat* ifonia quoq? facerc.Ob hoc pychagorica fenteria danata.Vel ( ut alii tradidere )quonii mortuope aix fune inea.Qua de ca parecado utiqj aflTumif. Varro #ob haec flamine ea no uefei traditsquonia SC i flore eius litteras lugubres repiant .In eade peculiaris religio. Niqifaba utiqs in frugibus referre mos e aulpicii:ca: quasideo referuia appellat .Et auc tionibuseam adh&eri TuerolTum pufant.Sofa terta fragum etiam exela repletur’crefce re lana*Aqua marina alia ue Talia no pei 'oquitur * Seritur ante uergiliarum occafum leguminu prima:ut antecedat hyemem.Virgilius per uer eam Teri lubet circum padaae italia: ritu.Scd maior pars malunt fabalia maturae fationis: q trimeftrem frudum rius. Naq? filiquoe caulefq? gratiflSmi funt pabulo pecors. Aquas in flore maxime cocupifcie cum uero defloruinexiguas defiderat. Solum in quo fata eft laetificat ft erroris uice. Id circa macedoniam theffaliamqj cum florere incepit uertunt arua. Nafcitur & fua fpon te pleri% in locjs:ficut feptentrionalis oceani infulis:quas ob id noftri fabarias appellat Item in mauritania filueftris paiTimtfed praedurat quae percoqui no pcffit. Nafcitur & in aegypto fpinofo cruIe.Qua de caufa crocodili aculeos timentes refugiunt.Lcngi# tudo fcapo quattuor cubitorum eft.ampliflima craflitudo.Cdona genicula hcnmolli calamo.Simile caput papaueri:colore rofeo.In eo fabae non fupra tricenas. Folia ampla Frudus ipfe amarus & cdore:fed radix perq lata.Incolarum cibus cruda .& cmninode coda.Harundinum radicibus fimilis. Nafcitur & in Tyria ciliciaq? & in thorone chalci# dis lacu.Ex leguminibus autem nouebri Teruntur lens: & in grascia piTa:Lens amat To lum tenne magis q pinguetcaelum utiq? ficcum.Duo genera eius in aegipto: alterum rotundius nigriuTqj :alrerum Tua figura.Vnde uario uTu tranflatum e in leticulas no# men.Inuenio apud audores aequa nimitatem fieri uefcentibus ea. PiTum I apricis ieri debetjfrigorum imparientiflimum.Ideo in italia & in aufteriore ca:lo no ni(i uerno te# pore terra facili ac ToIuta.Ciceris narura eft gigni cum TalTiIagine:ideoTolum urit. Nec nifi madefaduin pridei Teri debet.Differentiae plures:magnirudine:figura:colore: Tapo rc.Eft enim arietino capiti fimilemnde ita appellatur. Album nigruqj eft & columbino quod dii uenerium uocanr:candidum:rotundumdeue.Arj'etincnnnus .«quod religio peruigiliis adhibet:Eft & cicercula minuti ciceris:inaequalis angulos habent ucluti pi fum.Dulciftimumautemid quod eruo fimillimum : fiimiuTq? quod r igrum &ruffug q quodalbum.Siliquae rotundae ciceri:caeteri% leguminum loga: &ad figuram femi# nis Iatae.Pilb cilindraciae:Faftolorum cum ipfis4manduntur granis.Serere cos qua udis terra licet ab idibus odobris in Chalende.nouembiis.Legumina cum maturefeere cce perint rapienda Tunt:quoniam cito exiliunnlatemqj cu deridere ficut & lupinum. De rapis & napis amirerinis. Ca. XI1L Vaq prius dixiflfe coueniat de rapistin rranfcurfu eas attigere noftrhpaulo dt q ligetius grasci 8C ipfi rame iter horrenfia: Si iuftus ordo fiat a frumetoprinus aut certefaba alii pftantior ufus ab iis no eft. Ante ofa naqj eundis aialibus nafcunt :nec in nouiflimis. Satiat ruris alitu queq? genera: magifqj ii decoquant aqua.Quadrupedes & frode za$i gaudet. Et hemmi no minore rapaciori fuis horis gratia q cimapt.Flaridope quoq? & in horreis maiore q uirentiu Ipk uero durat & i fua terra feruata.Etpoft a paflfo pene ad aliu puentu fameqj fcnriri phibent.A uino mefle tertius hic trafpadanis fruftus.T erra no mcroTe eligit :pene ubi nihil aliud feri poftit.NebuIis & pruinis ac frigore ultro alunt aplitudine mirabili (Vidi.xUibras excedetiadn cibis quide ncftris pluribus mois cdmcndant :durantq; ad alia finapis acrimonia domita.etia coloribus pida: pter fuu femen:fex aliis: purpureo quoqjtneqj aliud f cibis tingui decet.Genera ccfi grseci duo prima fecere:mafculinu ioe mininugj & ea feredi mo ex eode femie, Deflore eni faru mafculefcereute i terra difiinli Seme fftantius quo fubtilius.Species uero oium tres. Aut eni i latitudine iudi:aut i 10 tuditate globari.Tertia fpecie fllueftre appellauered logitudine radicepcurrete trapha ni fimilitudine & folio agulofo fcabrccp:fuccoacri q circa mtfle exceprq oculos purgat medetqj caligini admixto Jade dulciora fieri exfbmat & gradior a tepo re i folia exeut. Palma i nurfino agro naftetibus.taxatio i libras feftertii finguli: & i pe. tiuria bini.Proxima i algido nans,Napi ueroamaerniniqucjd eade ferenatura gaudet seque frigidis.Serunt & ante.chaLmartias in fugero fextarii quattuor. Diligentiores qn to Calco napu (eri iubenstrapa quarto ucroqj ftercorato.rapa latiore fieri fi palea femine cur.Serere nudu uolunt precatem fibi 8i uicinis ferere fe.Satus urriq? generi iurius in/ ter duops numinu dies feftos.Nepruni atq? Vulcani.Ferutq? fubtili obferuatione quota luna ,pcedente hyeme nix prima ceciderit: fi totide numinu die intra prxdirtu tempqi ris fpatium ferant mire prouenire,Serunt & uere in calidis atq? huraidis. De lupino. Ca. XII1L Vpino eft ufus proximus:cum fit homini & quadrupedum generi ungulas (I habenti comunis.Remedium eius ne metentes fugiant exiliendo. ut ab hym bre tollatur. Nec ullius quae feruntur natura arieniu terrx mirabilior e fi* pii/ mum omnium cum fble quottidie circuagitur:hora% agricolis etiam nubilo demon/ ftrat.Ter prxterea floret.Terra amattterraqg operiri no uuIt.Et unu hoc feritur no ara/ to:ubi fuerit maxime fabulo(a:& etia harenofa* Coli utiqj no uult. Tellurem adeo amat:ut quis fruteto folo iter folia uepre%:ad terra tame radice pueniat Pinguefcere hoc fatu arua uineafq; diximus.Itaq? deo no eget fimo:ur»optimi uice re/ prxfentet.Nihil aliud nullo impedio corianut quod ne ferendi qdem gratia opus fit af fere ptinus feritur ex aruo.Ac ne fpargi quide poftulat decidens Iponte.Primuq; oium feritunnouiriimu tollitur. Vtruqj feptebri fere mefe:quia fi no antecefTerit hyeme:frigo ribus obnoxiu e*Impune prxterea iacecmel derelictu etiam: fi no protinus ficuti obruat hymbres:ab omnibus animalibus amaritudine fua tame leui fulco integut Ex denfiore terra rubrica maxime amat. Ad hanc alenda poli tertiu florem uerti debet i fabulo pofl fecundu.Cretofa tantu Itmofaqj odic:& in iis no proueriit. Maceratu calida aqua homini in cibo eft.Na boue urium modii finguli fatiant:ualiduqj pratflant.Qua do etiam impolitum puerorum uentribus pro remedio eri. Condi in fumo maxime co/ uenit:quoniam in humido uermiculi umbilicum eius in flerilitatem carirant. Si depa fiam fit in frondeunarari protinus folum opus eri. De uitmdC eruo. Ca. XV. T uitia pinguefeunt arua:nec ipfa agricolis opofamno fulco fata: 116farritur: ue uincitur: & defeifeit in pratum.Ideo ,ptinus altitudine unciali haerbis omnibus liberanda ed manu porius q farculo.Secatur incipiens floreret quotiens refloruit.Id fexies euenit per annos:cu mi ninimum quater.In femen maturefeere prohibendum ed: quia pabulum utilius ed uf que ad trimatum.Verno feri debet:liberariq? caereris hserbis. ad trimatum marris a folo radi.Itaqj reliquae haerbas intereunt fine ipfius damno propter altitudinem radicum» Si euicerint haerbae:remedium unicum ed arariotfaspius uertendo:donec ornes aliae ra* dices Intereant.Dari non ad fatietatem debetme repellere fanguinem necefTe fit: & uiri dis utilior ed Arefcit furcuIofe*ac podremo in puluerem inutilem extenuatur. De cy ri Co cui & ipfi principatus datur in pabulis affatim diximus inter frutices. Et nuc frugu omnium natura peragenda ed cuius in parte de uitis quoq? dicatur. De uitiis frugu & remediis:& qd i quoqj terra: genere debeat feri. Ca.XVIf. Rimuomniuferuenti uitiu auena ed*& hordeum in eam degeneratdicut ipa p frumeti fit indar. Quippe cu germaniae populi edant ea neqj alia pulte uiuac Soli maxime caeliqj humore hoc euenit uitium.Sequente cam habet imbecilli cas feministcu diutius retentu ed terra*priufq erupat.Eade ed ro fi cariofu fuit:cu fere* ref. Prima auc datim eruptione agnofeif :ex quo apparet in radice effe cam. Ed & alid in uicino euenac uitiu:cu amplitudine inchoata granujfed nondu natura:priufq robo retur corpus afflatu noxio cadu & inane a fpica euanefeie queda abortiuo. Venti auc tribus teporibus nocent frumento & hordeo.In flore cu defloruereruel matu refcereincipientibus.Tuc enim exinaniugrana.Prioribus caufis nafei jphibenr. Nocet & fol creber e nube.Nafcunt & uermiculi in radicetcu femen re hymbribus fecutis iclu ferit repentinus calor humoru.Gingnunt 6C in grano:cu fpica: in plumis calor infer* uefcit.Ed & cantharis dictus fcarabeus paruus frumenta erodens. Omnia ea afalia cu cibodeficiunt.Oleu*pix:adeps contraria ne cotra&a eiS tunc fe rant .Hymber i haerba utilis quarto. F lore tib? at fr umeto & hordeo nocet. Leguminib9 iocuustpcerq ciceri.Maturefcencia frumenta hymbre Iaeduntur.& hordeu magis. Na* fatu r& haerba alba panico fimiIis*occupans arua:pecori quoqj mortifera.Nam lolium 6C tribulu & carduu dappiqj no minus q rubru:inter frugu morbos potius q iter ipius terrae pede numerauerim.Caefede frugu uineaijeq; malu nullo minus noxiu edrubigo Frequentiffima haec i rofddo tractus cduallibulq? ac perflatu no habentibus.E diuerfb parent ea uetofa 6C excelfa.Inter uitia fegetu & luxuria e: cu onerata fertilitate peumbue Coe aut omniu fatoru uitium urticaietia ciceris cu falfilagine eius abluendo hymber dulcius id facit.EA haerba quae cicer enecat &C eruum circuligandp fe uocat orobache. Triticu fimili mo era.Hordeu feduca quae uocat aegilos. Lente haerba fecuridacasqua graecia (imilitudme pelecino uocant.Ed hae qdem coplexu necat ♦ Circa philippos au antranium noiantin pingui folo haerba* qua faba necatur.Era ndnunq in macro: ci udamqufdamue ntus'afflauerit.Er£ graniim minimfiffl cft' i Cflrticeacufeato.Cuni cft in patie celerrime uerrigmes facit.Aiuntqj iafia & grxeia balneatores cu uelit tau bi pellere: carbonibus id feme iniicere.Nafcit & phalagius in eruo beftiola aranei gene rissfi hyems aquola fit. Limaces nafcunt I uitia:aliquado e rerra codex minurx miaj i modu eroderes ea.Ec morbi qdem hi funt.Remedia quxcuq? ptinec ad herbas i far culo:& cu feme iacfat cinere.Qux ueroi femfe & circa, radice cofilluc prxeedere cura cauecur.Vino ac femia pfufa minus egrotare exiilimat.Virgilius nitro & amurca pfu di iubet fabatfic ecia gradefeere ,pmittic.Quida uero fi' triduo ate fatu urina & aq ma> cefef :prxcipue adolefcere putant.Ter qde farta modiu fradx e modio folidx reddere* Reliqua femia cupreffi foliis tufis fi mifceant :no ee uermiculis obnoxia:nec 6 irerlu ruo ferant .Multi ad mihi remedia rubeta nodu amo circuferri iubet priufq farriatur defbdiq; I medio iclufa uafe fidili.Ita nec pafTeienec uerme nocere: fed erueda priufcj metat :alioqn amara fieri.Qui & armo ralpx cotxftx femia uberiora efle. Democritus fucco hxrbx quxappellat aizoo i tegulis nafces cabulifeflfu latine uero fedumaCut di cit ille) medicata feri iubet oia> femina. Vulgo uero fi dulcedo noceat & uermes radici# bus e amurca pura ac f e fale fpargeretdelde farrire..Si i articula feges ire coeperit runcaretne hxibx uincant.Peftem a milio at(£ panico paffep. ue agmina fcio abigi hxrba:cuius nome e ignotum quattuor agulis fegetis defofla mirii dicTu ut omnino nulla auis uret. Mures abigunt cinere muflellx uel fellis diluto & ferme fparfotuel aqui.Sed redolet uirus animaliu ecpt eria i pane.Ob id felle bubulo femia attigi utilius putat.Rubigo qde maxia fegetu p effis lauri ramis in aruo defixis trific i ea pe folia ex aruis.Luxuria fegeru caftigat dete pecoris i hxrba duraxats CC de pxflx qde uel fxpius nulla i fpica iiuri j fentiut.Reto/ape uero etia femel omnino certu e grauu logius fieri:fed iane ac fatu non nafci.Babylone tame bis fecart cercio depafcur. Alioqn folia tm fieret.Sic quocp cu qnrodecio foenore me fles reddit exi litas fbh.Vqg diligetioribus cu cerefimoqnquagefimo.Neq; e cura difficilis. Quadiu# ciffime aquari gaudet: ut prxpiguis & defa ubertas diluat, Limu at no iuehut euphra ces tigri!cg:ficut i xgypto nilus.Nec terraipfa hxrbas gignit.Vbcrtatis tametatxfune ut fequere ano fpote reitibus fiat feges imprefTis ueffigio feminibus. Q ux tanta foli differetia atnonec terrx genera i fruges defcribere.Igit Catonis hxc fenteiia e. In agro craflfo SC Ixto frumentu feri.Si uero nebulofiis fit.lde raphamnmiliu: panicu i frigido R aquofb prius ferendthpoftea in Cilido.In folo at mbricofo uel pullo: uel harenofo fi no fit aquofii lupinurln cretofo 8t rubricofb 8t aquofiore agio ador eu. In ficco 8L non bxrbofo nec umbrofo tririctU folo ualido faba.Vitia uero cfminime aquofo herhidcq* Siligine & criticu i apto loco edito q fole qdiuriflime torreat .Lete i fruteto 8i rubicofo qui no fit hxrbidus.Hordeu i nouali & i agro q> reftibile poflit fieri:rrimeftre ubi feme re matura facere no poflit:# cuius crailicudo fit reftibilis.Subtilis 6C illa fentetiaderen da efle ex i tenuiore terra:qux no muito idigee fuccotut cytifus 8t cicer:exceptis legu tninibus qux uellunt e terra no fubfecatur.Vnde& legumiaappellaraiqa ita legun€ In pingui ac qux cibi fuc maioris:ut oIus:tricicU:filigo:hnu.Sic ago tenue fblu hordeo dabit .Minus eni alimenti radix pofcit.Leuior terra denfiorq? tritico.In loco humili far adoreu petius q triticu ferat .Teperato & tricicu dc hordeu.Colles robufriusjfed minus redduc cricicu.Far 8L filigo & cretofu 8C uliginofu folu fortiuntur. De pdigiis frugu 8t aradi difciplina:&i gene ibus. Ca. XVIIL St 8t in frugibus oflentu.Semel ( quod eqde lueneri) accidit P.Elio Cn.Cor e nelio conf.quo ano fupatus e Hanibal.In arboribus eni tuc nata fidunt fru/ meca.Et quonia de frugu terrxqj generibus abude diximustnuc de aradi roe dicemus:ate omnia xgypri foelicitate comemorata.Nilus ibi coloni uice funges eua/ gari icipicCut diximus)* folfticioaucnqua luna-.ac prio lete.deidc uehemetius qdiu in leone lol efl. Mox pigrefcit in uirgine trahfgrefTb:atq; in libra refidet.Si.xii. cubitos no exceflferit: fames certa e.Nec minus fi.xvi.exupauerit.Tanto enim tardius deciditt quito abundantius creuit.& femen te arcet» Vulgo credebat ab eius deceflii ferere foll tostrnox fu es lpellere uefligiis femina depr irn entes. & I madido folo credo antiqrus fa# dicata.Nuc quoqj no multo grauiore opa:fed tn inarrari certu efbabicda prius (emti na I limo digrefTi anisthoc e nouembri mefe incipiete.Poflea pauci runcanttquod bo tanifmon uocat.Reliqua pars no nili cu falcearua uifit pauloantekalen.aprilis. Per agit aut medis menfe maio:flipula nunq cubitali.Quippe fabulu fubeftigranuque II mo tantu continet .Excelletius i thebaidis regionibus frumentu q paluflribus.segyp# riis.Similis ro fed foelicitas maior babplonixac feleuciae euphrate atq? tigri reflagnan ribuSiquonia ibi rigandi modus manu teperatur.Syiia quoq? tenui fulco arancu mul tifaria i italia odoni boues ad fingulos uomeres anhelat»In omni quide parte culture led I hac quide maxie ualet oraculu iIIud.Q uid quxq? regio patiat Vomeru plura genera.Culter uocat pdenfam priufqprxfcindat:terrafecas:furunfqs fulcis uefligia picribens icifuristquas refupmus I arando mordeat uomer. Altepe genus e uulgare rcp liratu uti uedis.Tertiu i folo facili nec toto porredu dentahtfed exigua cufpidetin ro# Oro latior.Haec quarto generi:fed rxacutior in mucrone fafligiata:eodeq> gladio fcin# dens folu:& acie literu radices hxrbaru fecans:no pride inuentu in rhetia.Gallise uero duas addiderut rctuhstquod genus uocat plamorati.Cufpis effigie palse habet.Serunt ita h nifi culta terra & ferenoua»Laritudo uomeris cefpites uerfat.Seme ptinus iniici detatas fuptrahut.Nec farrieda fuc hoc mo fata:fed p lellis binis ternifqj fic aranVno iugo boum ceieri ano facilis foli qdragea iugeratdifficiks tricena iufi u e De tem poribus aran di: & iundione boum. Ca» XIX* N arando magnope feruandu e Catonis e primul Agrum be JL ne fecundulBene arare.Quid tertiu:flercorare. Sulco uario ne ares.Tepeftiue ares.Tepidioribus locis a bruma pfcindi arua oportet:ac frigi dioribus ab xqnodio uerno»Et maturius ficca.regione q humida.Maturius defa terra q foluta.pingui q macra. Vbi ficcae & graues seftates terra cretofa aut gracilis.V tilius iter folftitium &autuni aeqnodium arat. Vbi leues xflus frequetes hymbres pigue hxrbofuq? folutibi melius caloribus. Altu & graue folu et hyeme moueri placet.Tenue ualde & aridu pauloante fationis tempus.Sunt & hic fux leges.Lurofa terra ne tangi to.Viomni arato.Priufcj ares pfcindito.Hoc uilicate habet q? in uerfo cefpirehxrbaru radices ab eqnodio uerno pfrindi uoluttttqucdq? uere feme! aratu efl a temporis argumento ueruadu uocatur.Hoc in nouali arq? reqeto neceflari um e.Noitale e quod alternis anis feritur. Araturos boues q ardiflime iungi oportet* ut capitibus fublatis arent.Sic minime colla codunr.Si Iter arbores uitefq; aref fifceliis capiftrarhne germinu tenera pcerpant:Securiculainfitiuapendere:qua Irercidant ra dices.Hoc melius q couelli aratro :boue% ludari.In arando ueriu pagi:nec llrigare in adu fpiritus.Iuflu efl profcindi fulco dodrantali iugerum uno die:iterari fexqiugcrii fi fit facilitas foli.Si minuspfcindi femifle:itetariafTem.Quado 8i animaliu Iabcri na tura leges flatuit.Omnearuu redis fulcis:mox & obliqs fubigi debet.In collibus tranf uerfo tantu monte aratur :fed modo in fupiora modo in inferiora roffrante ucmere* Tantumq? efl laboris hominnut et boum uicefungatur.Certefine hoc animali mon tanx gentes farculis arant. Arator nifi incuruus puaricatur.Inde tranflatu hoc crimc in forum.Ibi itaqj caueatunubi inuentum efl. F' urget uomerem fubldeflimulus cu# fpidatus rulfa.Scana inter duos fulcos cruda ne reliquatur :glebae ne exultent. Male aratur aruum:qucd fatis frugibus occandum eft.Id demu rede fubadum erinubi no intelligetur utro uomer ierit.In ufu efl:& coi 1 editias interponere: fi ita locus pofcats ampliore fulco: quae in foflas aquam deducant* De occado:# quoda arationis generet# iteratide:# refeclioe. Ca. XX. Ratione per trafuerfum iterata occatio fequitur ubi res pofcittcrare uel railro a # (aro femine iteratio.Hoc quoq? ubi cofuetudo parit crate deraratuel tabula aratro adnexatquod uocat leraretoperientes.femina.Vnde primum appellata deliratio eft. Quarto feri fulco Virgilius exiftimat uoluiffetru dixit optima elTe fegen* te quae bis fole bis frigora f fiffet.Spiflius lolum ficuc pleruq; i icalia qnro|fulco feri me lius elb.ii thufcis uero nono* At faba# uitia non fp(ci(To fer ere fine dano copcdium operae efl:.n6 omittemus una etiamnu arandi roemu tranfpadanaitalia iniuria excogicati.Salafli cu fubiedos alpibus depopularent agrostpanicu miliuqj iam excie* fcens tentauere.Poflq refpuebat natura inaratur. At illae mefTes duplicata docuere cp nunc uocat artrarejd eftaratrare ut credo nuc didu.Hoc fit uel incipiete culmot uel tum iam fi aut bina terna ue emiferit folia.Nec reces fubtrahemus exeplum.ln rreueri* roagro tertio antejhuc annu copertu.Nam cu hyeme praegelida captae fegeres efifenr-.re feuerettrefarrientes capos menfe martio:uberrima(qj mefTes habuerunt.Nunc reliqua cultura tradetur per genera frugum. De cultura terrae. Ca. XXI; 11 igine: far: tr i ti c u: fem en: hor d e u occato:farriro:runcato’quibus didit erir die s bus.Singulaeopae cuiufq? generi in iugero fuificiec.Sarculatio induratam hy berno rigore (bliiiitiam laxat teporibus uernis:nouo(q? foles admittit.Qui(ar riettcauear ne frumeti radices fulfodiat.Tiiticu:hordei;:femen:faba bis farrire melius: Runcatio cu feges i articulo eif euulfis inutilibus herbis frugu radice u indicat: fege# temq? difcernit a cefpite.Leguminu cicer ea de quae far defiderat.Faba runcari ren ge# ftittquonii euincit haerbas.Lupinu runcat tantu.Miliujpanicu occat :# ferifmo ire* ratunno runcatur.Silicia & fafioli occant rantu Sunr genera terra: ubertas*pe* Pinari fegete in herba cogat.Cratis & hoc genus dentatis Hilis fr rreis.Eadeq? nihilomi nus # depafcuntur.Quaedepafta funt far culo iteijt excitari neceilarium. At in badiis africa cyrene omia haec fuperflua.Quaffecit idulgeaa caeli:# a (emete nen nifi nor is mefibus in area rec!eut:qa ficcicas coercet herbas:fruges nocturno radas rore nutriens Virgilius alternis cefifare arua (uadet & hoc (fi patiant ruris fpatia ) utiliffimu prdeu 1* dubio e.Q_uod fi neget codino:far ferendutunde Iupinubut uitia aut faba fublara fic # qua: terra faciat laetiore.In primilqj & hoc norandu quaeda propter alia feri ob inter: fed paije prouenire priori diximus uolumineme eade lepi&s dicantur. Plurimum eni refert folicuiulqj ratio. Exepla diuer # de fumma fertilitate:# bifera uite:# aquape differetia Ca. XXII Iuicas africae in mediis (ita harenis fyrtis petetibus leptimquse magna uocat C tacape fbelici fuper ome miraculum riguo/olo:ter nis fere milibus pafiin cnv nem partem.Fons abundat largus quidem:fed ceretis kerapt fpariisdifperfa tus inter incolas,Palmae ibi praegrandi fubditur olca:huic ficus:fico punicaulli uitis: fub uite feritur frumenturmmox legumen:demum olvistomnia eodem anno:omnia/ q, aliena umbra aluntur. Quaterna cubita eius (oli in quadratum :nec ut a porredis metiantur digytistfed in pugnum contradis quaternisdenariis uenundatur.Sup om nia eft biferam uitem bis anno uindemiare.Et nifi multiplici partu exinaniatur uber tas pereant luxuria finguli frudus.Nunc uero toto anno metit aliqd.Coftatq; fertili# rati n5 occurrere homines. Aquale quoq; differentia magna riguis eft .In prouincia nobilis fons orge nomine eft: In eo haerbaenafcunrur in tantu expetitae bu# bus:ut merfis capitibus totis eas quaerant uiribus.Sed illas in aqua nafcentes certum effc non nifi hymbribus ali.Ergo quifq? fuam terram aquaqi nouerit. terrae:# ftercoratione, Ca. XXIII. I fuerit illa terra quiappdlaulmfis fenerajpoterit fublato hordeo miliu ferit f to codito raphanus; iis fublatis hordeu uel triticutficut in campania. Sati% talis terra arat cum feritur. Alius ordomt ubiadoreu fuerit ceifet quattuor mefibus hpbernis:&uertta fabam recipiat:autan iehpemaletne ceflet.Necnon minus pinguis alternari poreft itatfi frumento fublato legume tertio feruat .Gracilior & i an nu tertium ceflet. FrumentiS qdam feri ueranttnifi i ea quse p nitnioanno quieueric Maxima huius loci parte ftercorationis optinet rosde qua & priore diximus udi mine Hoc rantu unu in confeflo etnifi ftercorato feri n oportcretqcj & hic leges fint Miliu;panicu;rapa;napus nifi i ftercoratione no ferant.No ftercoratofrumentupoti us q hordeu ferito*Ite in noualibus tametfi in illis faba feri uoluntteande ubiefq; cj re cmtiffime ftercorato folo.Autuno aliqd faturus feptebri menfe fimu maret pcft hj m/ brem. V tiq? fi uerno er it faturus;per hyeme fimum difponat.Iuftum eft uehes. xviiu iugero tribui.Difpergere autem prius q arefeattaut iartaro femine. Si haze omifta (it ftercorariotfequens eft priufq ferat ante ut hanc quoq? cute determi nemusriuftum eft fingulas uehes fimi denario ire:i fingulas pecudes minores ein nw iores denastnifi hic male fubftrauifte pecori colonum appareaf.Sunr qui optime fter/ corari putent iub diuo retibus icluia pecoru manfione. Ager fi no fterccratunalget.Si nimium ftercoratus c:aduritur.Satiu% eft id faepe;cj fupra modum esu lidius folum eft eo minus addi ftercoris ratio eft.' De bonitate feminum.& difciplina feminandi;& quantum ex quc<£ genere frumenti in iugeto ferendu;& temporibus feredi. Ca. XXIIII* Em en optimu anniculthbrmum deteriusurimu peftimumsultra.fterile.Et in f imo omniu definita genere ratio uod in ima areae fubfedit ad feme refer/ uandum e.Id eni optimum quonia alio mo u alius difpergi tbr.Quae fpica p intcrualla femina habebit abiiciet .Optimu eft granu quod rubet: & deabus fractu eunde habet colorem.Deterius cui plus incus albi e.Certum terras alias plus feminis recipcre;alias m in u s ♦ R elig ioftrqj inde primii colonis augurium;cuauid* us accipiat efurire credituri ccmefle femen.Satione locis humidis celerius fieri rario efbne feme hymbre putrefcat.Siccis feriusmr pluuise fequanf :ne diu iacens a«£ n cd cipiens euanefcat.Iteq; feitinara farione denfu fpargi femetqa rarde cocipiat: feiotina rarutqa denfitate nimia necet .Artis quoqj cuiufda e aequaliter fpargere. Manus ut kp cdgruere debet cu gradu; femperq* cu dextro pede.Fit quoqj quorudam occulta renet q» fors genialis atq? foecunda e,No tranfferendu eft ex frigidis locis feme in calidameq* ex prxcocibus in ferotinainihilqj in contrariupripere quada falfa diligentia. Ser ere m iugero temperati iolhiuftu eft tritici aut filiginis modios.y.farris aut feministqd' fru# tnenti genus ira appellam us.x.hordei.vi.fabse quinta partem amplius q tritici. Vicia: xii.Ciceris & cicercula: & pifi.iii»Lupini.x,Lenris,iii.Sed hanc cu fimo arido feri uoluc panici fexrarios quattuor. Pingui iblo plustgracjli minus.Eft &alia diftindio.ln denfo aut crecofbaut uliginofo folo tritici aut filignis modios.vi.In foluta terra denuda & ficca & Iseta quactuor.Macies cm feli maior;nifi raru culmu heattfpica muita facit lane.Figuia arua ex una feminis radice frutice numerofu fiidundefaq? fegete raro femie emiton.Ergo icer qttuor & fex mo dios p natura foli;alii qnq? ri mius fetiplures ue pcipiunlcein coficoaut cliuofo auc macro hoc ptfet.oraculu illud magnope cuftodiedu fegete ne defruges .adierit his Ac eiusf praxidico\utfereretcu luna effetinariete;geminis;Ieone;libra;aqrio.Zoroaft:rcs fole.xii.partes fcorpionis tranfgrefto cum iuna eftecin tauro.Sequit huc dilata & ma> xima indigens cura de tempore fruges ferendi queftiormagnaq; ex pte «ratione fydem conexa. Quam ob rem fewenrias omnium in primis ad id pertinentes exponemus. Hefiudus qui princeps omnium de agricultura pcepirmiium tempus ferendi tradidit ad occafum.Scnbebafciifm fn boctit hdfedisfubi itaferi dixftniuAnter di% cntiiflmos conuemc ut in alicam quadrapedumqi genitura cfTe quo(ii ad cocepcii impetus terrae.Hos graci ita definiunc:cu fit calida Si humida.Virgilius triticu Si Ut ad uergiliape occafum feri iubet: hordeum incer e quinocUum antuni Si brumam. Vi* tiam uero fafiolos Si lentem boete occidente. Quo fit ut hope fydepe aiiopap exortus 6i occafas dirigendi (inc in fuos dies.Sant qui 3i ante uergiliape occafum feri iubeit du* taxat in arida terra calidifq» puintiis.Cuftodiri enim femen corrumpente humoresft a proximo hymbre uno die erupere, Alii llatim ab occafu uergiliape fequi hymbres a fep* rimo fere die. Aliqui in frigidis ab aequinoctio aucuui in calidis ferius: ne anrc hyeme luxurient.Inter omnes autem conuenit: circa brumam ferendum non eflfe magno ar* gumentorquoniam hyberna femina cum ante brumam feta fint feprimo dic erumpat fi poft brumirmuix.xI.Sunrqui properenttatq; ita pronuntient feftinata fementem fxpe decipere!feroci nam femper.E contrario alii uel uere potius ferendum q male i au ru no. A rq; ubi fuerit necefle nrer fauonium 6i uernum xquinocfhum. Quida arnifTj cadefti cura ut inutili te nporibus definiunt. Vere linum Si auena:SC papauer: atep ud nunc eriam trafpadani feruant ufqj in qnquatribus faba. Siligine nouembri mefe.Far feptembri excremo ufep in idus Alii pofl hunc diem in Calen.nouembris. Ita his nulla natura cura effrillis nimri.Eradeo raca fubnlitas cum res inter ruflicos ger* cur licterapcp expres non mo confitendu eft ralo maxime coftare ea.Quip# pe Virgilio iubence pratdifci uentos ante omnia ac fydept mores.Neqj aliter cj nauigan ribus feruari.Spesardua Si fmenfaumifceri poffe celeilediuiniratem impirix.Sed cotem pianda tamen grandi uitx emolumento. Prius tamen fyderalis difficultas qua fenferc etiam periri fubicienda cocemplationi eft.O uo deinde laetior mens difcedac a cxlo:& foda fentianqux futura pranofei non poflunr. Digeftio fydep in noctes Si dies • Ca. XX Y * Rtmu omniu diep tpfopz ini folilq? morus ppe (explicabilis ro eft.Ad ccc Ixv p adiiciunc erianu i cercalarios diei nochsqj quadrates.Ita fit ut ttadi non poffic certa fydepe tempora. Accedit cofela rept obfcuritasmuc prxcurrceetncc pau ris diebus tepellanS fignificatioe quod pchemafi graci uocatmik poftuen iete rquod cptchemafin.Et plerilg alias citiustalia tardius caeli effeclu ad terram deciduo • Vndt irnlgo feremtate reddita cofeftu fydus audimus. Praeterea cu omia hxc ftatfc (yderibus cefo£ affixis coifettfnterueniiV moras ffellapt gradines:hymbres:& ipfi no leui effechi ut docuimustturbacp cocepra fpeiordine.Idqj ne nobis tatu putemus accidere:& reli qua fallit animalia:fegaciofa circa hoc: ut uita eo$i coftettsefhuafqj alites prxpoflere aut praepropere rigore: nec ante hybernos xftus.ldco Virgilius errariu quoq? fyderum • roem edifceda prxcepictamonens obferuandu frigidae Saturni (helix trafitu.Suc q ter riffimu ueris indicid arbitrent ob ifirmitate animalis papilionis puentu.ldeoipfoan# no cucometaremur haec notadu efejpuentu eope ter repetito frigore exrindhirmad uc mfqt uolucres ad vi.Calen.februarii fpem ueris atculifletmox fxuiflima hyeme cofib ftatas. Res anceps primu ommu a ralo peti lege. Deinde ca argumetis efTe quxi endd Sup omnia e mudi couexitas: globi differeriateode fyderealio tepore aliis apic te fe gedbus.Q uofit ut ca eius nd iifde diebus ub% ualeac * Addidere difficultate Si ausiores diuerfis in locis obferuado:mox enain iifde diuerfe pdendo. Tres auc fuere feftechild r i!Xgyptia:graca>lis addit apud nos quarta Cacfar didfaror anos ad ft lis curfrim rediges fingulos,Sofigene perito Ccietix eius adhibiro& eaipfe ro poffea com pereo errore correcfa e. Ita ut xii.anis cotinuis no itercalarct tqa accperat fydera* anus morari:q prius atecedebarEt fofigenes ipfe'tribus comenrationibus C quaq diligetior effec exteris) no ceflanit tame addubitare ipfe fe met corrigcdo.Auffores pdiderc ea qux peexuimus uolamini hukuaro illius fentetia cu alio congruente:Minus hec i in reliquis mfr&qucs diaerfi exculauere traftus.Eoru qui ili eadem regione diffides reunadiicordiaponemustexempli gratia.Occafu uergiliaru maturinu Hefiodus (na huius quoq? noie extat aftrplogia) tradidit fieritcu xquincfhu auruni coficercf.Tha les.xxtvdie ab xqnodho.Anaximander.xxix, Eudemodo.xIviii.Nos requemur obferua tione Cxfaristmaximeq? haec erit ifalix ro.Dicemus tn & alioiti plariraJd qucnia nc unius rerrxtfed totius naturae interpretes fumusmo au foribus poiitisud eni ueibo# fum e:fed regionibus ut legentes tantu meminerint breuitatis gratia.Cum atrica noia ta fuerir fimul ftelligere cycladas infulas.Cu macedonia m a gn efiam: r b ra c ia. C11 xgy* ptus phoenice:cyprum:cilicia.Cu boetia Iocridem:phofide:&finirimes fcmp t radius, Cu hellefpontus cherfonnefu:& cotinentia ufq; athomonre.Cu ionia afia & ifulas alie Cu pelo ponefus achaia:& ad foelperu iacentes terras.Chaldei aeriam & babyler iam demonftrabunt.Africathifpaniamtgallias (Herinon erit miru.Neiro eni cbleruauit in iistqui fyderum .pderet exortus non tn difficili rone dinofcent in illis qucqj terris di geffione in fexro uolumine fecimustqua cognitio cxli non gentiu mor ueru urbium quoq; (ingullaru intelligitunnora ex iis terris quas noiauimus fumpra coaexiute circuli ptinentis ad quas quifq; quaeret & terras ad earum fyderu exorrnss p omniu pares umbras.Lndicandu & illud tempeftates ipfas ardores fu os ha bere quadrinis ansisEt eafde non magna differentia reuerti rone folisrcxffonis u ero au geri eafdeTucentefima reuoluentc fe luna.Ofs aut ratio obferuata eft tribus modis rex ortu fyderu:occafuqu& ipforu temporu cardinibus.Exortus occafu fq; binis modis in relliguutur.Auteniaduentufolisoccultantur ftellx:&confpicidefinuntraut eiufde abfceffu pferunt fe in emerfu.Hoc melius q exortu confuetudo dixi(Tet’.& illud occui tatione poriiis qoccafu.Illo modo quo die incipiunt apparereruel delinunt oriente (os le autoccidentermatutiniuefpertini ue cognominati ?,put alterutris maneue! cre pufculo cotingit.Dodrantes horarii (cu minimum) intervalla ea defideranrante folis ortum uel poff Occafu:ur alpici poffint.Prxterea bis quxda exoriunf &occidur. Off que fermo de his e ffellistquas adhxrere cxlo diximus.Cardo quadi ipr/ta an H< diffindhone coftat.Per incrementa lucis auget hoc a brumar& xquatur netffib ust uerno equinocfcio in diebus.xc.tribus horis. Deinde fupat nodbes ad folftitium diebus xciiii.horis.xii.ulq; ad xquinoftiu autuni.Et cu xquata die p cedit ex eo ad briiram diebus.lxxxix.horis tribus.Horx nunc in omni accellione xqncxffiales no cniufcutp diei (ignificznturtocfq; ex differentix fiunt i cxffauis partibus fingulope.Bruma capri corni ab offauo Calen.ianuarii fere. Aequincxffiu uernum arietis. Solffitium cancri. Alteruq; xquinodhum librx.Q ui & ipfi dies raros nd aliquos tempeffatu fignitica* tus habent.Rutfus hi cardines lingulis etianum articulis diuidunt p media omnes diertf fpatia.Quonia inter Iblilitium & xquinortiu autunirfidiculx occafus q autunum inchoatdies.xlvirAtab xquinocffio eoad bruma uergiliarum marutinus occafus hyemem dies.xliii.Inrer brumam & xquincxfhudies.xly.Flatus fauciiiuer/ lium tempus.Ab xquincxffio uerno initium xftatis dies.xlviii .uergiliarum exorrus macutinis.Nos incipiemus a fementibus frumentithoc eff uergiliaru occafu marutfo Nec deinde paruopi lyderu mentione cocidendz ro efttfid difficultas rerum augendas cu fydus uehemens orionis iifde diebus longo decebat fpatio.Sementibus tempora ple riq? prxfumunr.& ab.xi.die aurunalis xquinodbii fruges feruntsadueniente ceror xt exortu cotinuis diebus: cerro ppe hymbriu nd ante g deus fignti dederit.Hoc Cicero nouembris hymbre fieri interpretatus e:cu iit uera ratio ne prius ferendi q folia coeperint deddere.Hoc ipfo uergiliaru occafu fieri putant.Aliqui ad.i i. id us nouembris ut diximus feruantsquoma id fydus ec u effis mffiroris eft\& eft I rx lo notatu facillimu.Ergoex occafu eius de hy em e augurantur qbus e cura negociato ris inlidiandi 4uaritise.NubiIo occafu pluuiofam hyemem denuntiat * ffatiqj augent prichStreno afperam:# rdiquap ueftiiif!l tcandant.Scd fitc indocilis em li agricola hoc fignu habet inter fuos uepresjhumucp fua afpiciens:cum folia uideric decidua.Sic indicat ani tcperiestalibi urdiustalibi maturius.Ita enim fmtit mt exii /o cicg efficit natura.Idq* in hac roe prxccllit quodeade #in mudo publica e:& unicui* qj loco pecuJiaris.Miref hoc'qui non memineritipib brumali die pufegiu in carnariis fhrereadeo nihil eflfe occultu natura uoluir.Et ierendi igit hoc fignu dedit.Hxc e ue ra irerprerario argumentu naturae fecu af&rens.Quippe fe# terra peri fuadet:jpmititqp quadam fler cor is uice:# cocra rigores terra:latu% operiri a fe nuntiat:# monet fefti nari .Varro in fabae utiqj latu hac obferuatione cuftodiri prxcipit.Ahi plena luna rendaXente uero a.xxv.ad.xxx.Viria quocg iifde Iunx diebusdta demum fine limaci* bus fore.Quida pabuli ca fic feri iubet:feminis at uere.Efl # alia manifcfhor ro mira# biliore nacutx puideriadn qua Ciceronis fententiam ipfius uerbis fubfignabimus* lam uero femper uiridisjfempeng grauata Lenafcus triplici (blita effc grandefeere foetu* Ter fruges fundens: tria tempora monftrat arandi* Ex his unum hoc er it idem # lino # papaueri ferendo.Cato de papauereira tradit. Vit gas 61 farmenta quae tibi in latione fupantd fegete coburito.Vbi eas cobuflerissibi pa/ pauer ferito filueftretquod in miro ufu eft meile decoclu ad fauciuremcdu.V% fon nifera etia fatiuo.Et hactenus de hyberna femenre. Replicatio totius culturx:# qd qnocp mefe i agro f eri oporteat* Ca. XX YU Ep ut pariter omnis culturae quodda breuiariu pagat :code tepore conuenic a # arbores (lercoraretaccumulare ite u ineas Sufficit in iugfjje opa:& nbi patie tur loci ro arbufte ac uineas putare:ieminariis folum bipalio praeparare: fo* neas aperire: aqua de agro pellere: torcular lanare# recondere. A Calen.rcu em feris ga finis oua fupponere nolito tdonec bruma coficiat.In eu die rerna dena fubiicito atfla* te tota:hyemc infra nouena.Democritus tale futvram hperne aj> bitrat:qualis fuerit brumae dies:# circa eu terni:Item folflido xftatermCirca brumam pleriq? biffepte halcyonum foetura quiete mollius caelumtfed # i his # in aliis omnibus ex euentu fignificarionu intelligi fydera debebunt:non ad dies utiq? praefini tos fpeclari tempedatum uadimonia*Per brumam uirem ne colito. Vina ru defecari: cria diffandi Higinus fuadec a cofe&a ea feprimo die utiqj fi feptima kina copetat.Ce rafa circa brumam feri.Bubus glande fune afpergi couenit in iuga fingula modios. Largior u«htudinum infeftat:# quocumqp tempore det fi minus.xxx diebus cotinu is data finnarrant uerna fcabie poenitere.Matcriei cxdendx tcpushocdedimus.Relfi qua opera nocturna maxime uigiliaconftanttcum fintncxfles tanto ampIfores.Qua Ios:crates:fifcinas texere.Faccs inridere. Rudicas praeparare interdiu.xxx.palos.xUn lucubrationeuefpertina rndicas.v.palos x.Toridem antelucano.A bruma in fatroniu Caelari nobilia fydera fignificanr.iii.chalen.ianuarii mamrino:canjs occidens. Q t o die artica: finitimis regionibus aquila uefperi occidere tradit, Pridienonas ianuarii Caefari delphinis matutino exorif :# poliero die fidi cula.Q uo argypto lagitra uelpi occidir.Item ad vi.idus ianuarii eiufdc delphini uefpertino occafu continui dies hye* mant italiae.# cu fol I aquariu fenriat tranfire:quod fere.xvi.chal.februarii eumic.riii chalen.delfa regia Venus appellata Tuberoni i pedore leonis occidit matu tino.Et pri die nonas februarii fidicula uefperiJ-fuius temporis nouiffimis diebus ubicvqi patiet cceli ratio:terra ad # u i nex fatum uertere bipalio oportet. Iugero operx lx. fii f i> ciunr.FolTas purgare aut nouas facere. Antelucanis ferramenta acuere: manu fria ap tare. Dolia quadi farcire: iplbijeq; lanas fcabendo purgareaut nouas facere: Ante luci His afauonio i xqnochu uernu Caelari fignificiriwii.chalen.marrii triduu uarie.Et yiii,chalcn*hirudinis uifu:# poliero die arfturi exortu uefpertino Jtc lii.nonas marrii Cxfarcanerf exorta id fleri obferuafeit.Mafor ptrsauflcjK ufadetnfatcris emerfir.viii idixsaqtenfs pifcis exortu:# pofterodieorionis.In attica miluum apparere obferuarur Cadar 6t idos martiasferalesfibi annorauit fcorpionis occafu.xv.uero cbalen. aprilis italtemrluum ollendit.xii.chalen.equu occidere matutino. Hoc interuallu temporis negetiffimu agricolistmaximeq? operofu eftJn quo praecipue fallunt. Neq? enim illo die uocant ad muniatquo fauonfus flare debeattTed quo coepit. Hoc acri intentione feruandiJ eft.Hoc illo menfe fignu deus habet obferuarione minime fallaci aut dubia* Si qs attendat unde fpiret is uentus?quaq? parte ueniat diximus fecundo uolumine:# dicemus mox paulo operofius.Interi eo die (qfquis ille fuerit) quo flare cocpittUo uti que.vi.idus februariitfed flue ante q uer prasuenerittfiue poftq hyemarit:poft eam die inqua innumera rufticos cura diffringat:# prima qvxq; pagantur:quas differri neq unt.Trimeflria ferant ♦Vites putentur qua diximus ronc.Cleas curent .Perna ferant inferantqj.Vinex.paftinent.Semina digerant.Inftaurenturalia.HarundinesTalicest geniftae feranturcxdanturqj.Serant uero.ulmi:populi:plarani:uti dicTu eft.Tum # fegetes couenit purgare.Sarrire hybernas fruges:maximeq? far:Lex certa in eo c v qtm or fibraru efTe coeperit.Faba uero non anteq trium folio^.Tuc queqj leui farculo pur gare uerius q fodere.Florente utiqj.xv.primis diebus non attingcre.Hordeu nifi fit fic/ cum ne ferito.Putatione xquinodlio padfam habeto. Vineae iugerum quaternae epe* xx putanttalligantqj.In arbuflo fingulac operae.xv.arbores.Eodc hoc tempore hortepe rofarioruqj cura efbqux feperari pximis uoluminibus dicent :eodem # topiariorum* Tunc optimae ferobes fiunt.Terra in futuru pfeinditur. V irgilio maxime audloresut glebas fol coquat.Vtilior fententia quas no nifi temperatu felu in medio uere arari iu bettquonii in pingui flatim iulcos occupant hxrbar.In gracili infecuti atftus exficat: certuq? fuccu futuris feminibus au ferunt. Talea autuno melius arari certu eff. Cato uerna opera fi diffinifcfcrobes ficri:feminaria ppagari in locis crafTis# hu tn idis :ultros ficos:pomaioleas:prata ilercorari luna rigua non erunt ab afflatu fauo nii defendit:purgari haerbas.malas radicitus erui:ficus interpurgarbfeminaria fieri :# uetera farciri.Hxc «ntcq uinea florere incipiat.Iteq? pyro florente arare incipiat macra harenofaqj.Poftea uriqj grauiflfima # aquofiflima.Ita poftremo arato.Ergo haec aratio has habebit notas lentifci primu frudum oftendentis ac pyri fiorentis.Erit & terrio in bulbos fatu fcyliae Ite in narcifTi.Naqj# taxe ter florent.Primoqj flo; jre primam aratione oftendunnmedio fecundattertio nouilTimam:qn iter fefe alias no tas prebent. Ac no in nouiflimis cauet :ne fabis florentibus attingat hedera. Id enim noxium # exitiale eft ei uero # luas habent notas ficuti ficus. Cum folia pauca in cacumine acetabuli modo germinent: tunc maxime ferendas ficus. Aeq n odium uernum ad.viii.chalen.aprilis peragi uidetur. Ab eo ad uergilraru exortu ma mtinum.Coefari fignificant chalen.apri1is.iii.nonas aprilis. In attica uergiliae uefperil occultantur.Eaede poftridiei n boetia.Cxfariautem # chaldxis nonis xgypto orions # gladius eius incipiuntabfcondi.Caefari.vi.idus fignificat hymber hbrxoccafu.xiiu' chalen.maii. Aegypto fuculac occidunt uefperi:fydus u ehem ens:# terra maricg rurbi dum.xvi.atticx.xv.Cxfari cotinuoq; triduo fignificat.Affyrixautem.xii.chalen. hoc df uulgo appellatu fydus paliliciumtquoniam.xi.chalc.maii urbis remaenatalis quo fere ferenitas reddit .Claritatem obferuarioni dedit nimborum argumento thyadas ap pellanribus graecis has ftelfas.Quod noftri a fimilirudinecognoirrnistgrxci jDpter fu es impolitum arbitrantes imperitiaappeilauere fucuIas.Cxiariad.riii.chalen .notatur dies. vii.chaJen. Aegypto hedi exoriunt .vt.chafen.Boetix & atricx canis uefperi occul tat*.Fidicula mane orif.v.chalen.AfTyriae orion totus abfccndit.Tertio autem canif> vi.nonas maii Cxlari fuctdae matutino exoriunt .Et. viii.idus capella pluuialis. Aegy pco autem eodem die canis uefperioecultatunSjc fere in. v udus maii qui e uergiliafc exortus decurrunt (ydera.In hoc temporis interaalfo.xv.diebus prius agricolas rapiat da Tunc ea:qufbus peragendis ante sequinodium non fuffecerit.Dum leiat inde nara exprobationem foedam putantium uites per imitationem cantus abris teporam: que cuculum uocac.Dedecus enim habeturjobprobriumqj maritumrfalcem ab illa uolue re in uite deprehendhut ob id petulantias files etiam cum primo were Iu dan tu r. A u i ftres fecit alias ueluti uociferans. Cur caslum intueris agricola ? Cur fydera quaeris ruft ceilam te breuiore fonno felTum premunt nodes * Ecce tibi in* ter herbas tuas fpergo peculiares ftellasteaiqj uefpere # ab opere difurgenti ofbcdo. A c ne poffis prxrerire miraculo (olicito.V ides ne ut fulgor igni fimilis alarum eopreflu tegaturifecum lucem habeat # node?Dedi ecce tibi herbas horaps indices:# uc ne fic quidem oculos tuos a terra reuoces.He!iotropiu ac lupinum circumaguntur cum fo le.Cur etiam nunc alrius fpedas:ipfumqj caslum ferutarisHabes a te pedes tuos ecce uergilias.In cerris eas diebus pueniuntjcurantqj foedere fyderis huiufce.Parrnrrq? eas illius e.Te certum eft. Proinde quifquis aeftiuos frudus ance illas ieuerittipfe fruftrabi tur iefe.Hoc interuallo 81 apicula procedens fabam florere indicat:fabaqj florefccns ea euocat.Dabitur # aliud finiti frigoris indirium.Cum germinare uideris am polea frigoris timerendito, Ergo operator. Taleas oliuarum ponere* Ipfafq* oleas inrerradere.Rigare prata aequinodii diebus primis.Cum herba creueiit in feftucam: arcere aquas. Vineas papinare.Ec huic lex fua cu papini quattuor digyto loneirudie expleuerinc ♦ Papinat una opera iugepe.Segetes iterare*Seritur uero diebus.xx Ab aeq noTio lartura nocere# uineas # fegeei exiilimarur.Ef oues kuar di hoc idem rempus efhA uergiliaru exortu fignificant Casfari poftridiearduii occafus matutini.iii, idus maii.Fidiculasexorcus.xii.Chalen.iunii capella uefpere occidens.Er in atrira canis.xf* Chalen*Caefari orionis gladius.occidere Icipit iii.nonas iunii.Cafaii # affyriae aquila tiefperi oritur, viii.idus. Ardurus maturipo occidit italiar. y ii i&.iiii. id u s. D el p hinis ue fperiexoritur.xvii.chalen.iulii gladius orionis uodi aegypto pofl quatrj* duum.xi.chilen.eiufdem orionis gladius Caelari occidere incipit, viii.chalen. iulii ue ro longiflima dies rotius anni # nox breuiflima (bliteum conficiunt. In hoc ris intcruallo uineas papinancuncuraturcp ut uinea uetus femel fofla firtbis nouella* Oues tundentur.Lupinum ftercorandi caufa uertitur.Terraprofcinditur.Vitia i pa bulum fecatur.Faba metirurrdemde concutituT . De pratis # repatioe prati:# cotib' & falcibus # deferiptio frugu # VIII Raca circa chal.’unii.casduturjquope facillima agricolis curatae minimi ipo p diishasede fe pofhilat dici.Relinq debent in laeto foLotuel humido: u el rign o eaq? aqua pluuia rigari uia publica. VrililTimu fimul & herbas araretdeinde cratire:ferere flore ex foenilibustatq? ex praefepibus faeno dilapfu fpgeretpriu fq cratiat Nec primo ano rigarimec pafei ance fecunda fcenifedamec hasrbae uellant tobtrituqi hrbetent*Senefcut prata:refticuiqj debet:faba in iis fotatuel rapis: ud milio.JVIox in fc queceannofrumento:mrfu{c$ in prata tertio relinqui.Praeterea quotiens leda fmt fi cilireihoc eft quse foenifeces praetereunt feccaritEft enimfin primis mutile enafei hxu to fenentamrasJ-krba oprimain prato crifolii:,pxima graminis: peffima mimmuli* Siliqua h di ra ferendistinuifa Si equi fetis eta fimilitudifie equinae fetae.Secandi tps cu (pica deflorefcere caeperittatqj roborariifecanduq* aiirecj inarefcat.Caro foenum irnuit ron fecestpriufq femen maturu fit.Qu.ida pridie rigant ubi funt rigua.Ncrtibus ro fcidis fecari melius.Quaeda partes itaiix pod meffem fecant.Fuit hoc quoq? maioris u pendii apud priores creticis tantujtranfmariniiqj cotibus notis:nec nifi oleo falcis acie excitantibus.Igitur cornu ,ppter oleum ad crus ligato foenifeca rias cotes dedit:Iimae uice iperantes ferro.Sed aquaria prinus uirent.Faciliu duo gene ra.Iralicu brcuius:ac uel inter uepres quoqj maioris com pendii:quippe medias cadunt h aer bas: breuiorefq? fbenu ex una dexte ra manu fecant.Iuftum e una opera iugerum i die defecaritalligariqj maipulos tria mi (ia.cc*quaternoru pondo.Secdum uerti ad foletnec nifi flccum condrui oportet.Ni fu erit hoc obferuatu diligenter:exhalare matutino nebula quadam tmeralqj mox fole ac# cendi:& coflagrari certum e.Rurfus rigari defecda oportetiut fecet autumnale foenut quod uocant cordu.Interanae in umbria quater anno fecant etiam non rigua.Ter ue fo plerilq* in Iocis:& podea i ipfb pabulo no minus emolumenn e:q a fbeno. Armento ruid cura:iumentorucp generatio fuum cuiqj confiliu dabit.Optimu maxime qua# drigaru quaedus.Solditiu peragi f.viii. parte cacri &. viii.kalen.ini ii diximus.IVIagnus hic anni cardotmagna res mundi.Ex hoc ufq? ad bruma decrefcunt dies:q creuerunt fex menfibus. At fol ipfe ad aqlone fcandes afpenardua e mefus ab ea mera icipit fiedit & digredi ad auftrmaudlurus nodes aliis fex mcfibus:ablamrufq; diei mefura.Ex hoc deinde couehendi rapiendiq? fruedus alios atq? alios rps.*& praeparandi fe corra faeuatn feraqj hyemctdicebatqj hoc diferimen idubiratis notis fignaile natura. Q_ua ob re eas manibus ipfis agricolam ingefflttuertiq; iuflit ipfa die folia*.& ee cofecdi fyderis fignu. Nec filuedrium cantu arboru remotaruegtne infaltus deuios montefq? eundum effett quaerentibus figna.No rurfus pximaru utbanarumqj:& qua: topiario cantu ufu colu cur tquaq 8i i iis illa uifanrur. V ertit oleae ante pedes errit nliae ad mille ufus pe eendae. Vertit populi albxtec uitibus nuptae.Adhuc paru ed inquittulmum uite dota Cam habes.Ec huius ueterinorum pabulo uerfa folia ilringis.Stringes autem deputas. Afpice Si tenebis fydus. Alia parte caelum refpiciunt q qua fpedauere pridie.Saliceoi* atligas.Humillima arborum ipfe coco capite altior:& huius folia circumaguntur: qd te rufticum quereris? Non flat p me quo minus caelum irirelligas:& caeleftia fcias.Da bo di auribus fignum.Palumbium utiqj exaudi geitus.Tranfiffe folditium cantu ne putestnifi cum incubantem uiderispalumbem.A folditio ufquead fidiculae occafu. vi.chalen.iulii Csefari orion exorimr.Zona autem eius.iiii.nonas afTyriae. Aegypto ue ro £>cyon matutino aeduofusjqd' fydusapud romanos no habet nomentnifi canicu# lam hanc uelimus intelligithoc efl minorem canem.Sane ut in adris pingitur. Efl autem magno opere pertinensficut mox docebimus.iii.nonas chaldaeis corona occidic macucio. Atticae orion totus eo die exorit.Pridie idus iulii 6i xgyptiis orion definii exo riri.xvi .chale.augudi affyrix procyon exorit .Deinde poftridie fere ubiq? cdfeffu iter oes (ydus indicabissquod canis ortum uocamus fole primam partem leonis ingreffo. Hoc fie poft folftitium.xxiii.dies.Sentiuntid maria & terraetmultae uero &i ferae ut fu> is locis diximus.Neq; efl ei minor uenerariotq deferiptis in deos flellis. Accenditq$ fb# lemtSi magnam aedus optinet caufam.xviii.cfealen.augufti aegypto aquila occidit n z tutinotetefiaruq? prodroni flatus incipiunt jquod Caefar.x.chalevfenrire iralia exidima uic. Aquila atticx maturio occidit.iii.chalen.regia in pecdore leonis deila maturio Cac fari imergif.riii.idus augudi. Ar&urus medius occidit, iifidus fidicula occafu fuo au Cunu ichoat uitiis adnocat.Sed Si uera ro id fieri menit.vi.idus eiufde.In hoc tpris iter uallo res fdma uiciu agit deretorio uuis fydere illo caiculla appellaus.Vn carbncula u dicuntur ut qiiodamurqdiinsca.rbqneexudeinon cqmperantur huic malo gran? simis procellente qu ung annonae intulere caritatem. A grorum quippe mala fut alla.CarbuncuIus aurem regionum Iatepatentium.mo difficili remedianifi calumnia/ ri magis naturam rerum homines q Obi prodefle mallent. Ferunt Democritum qui primus intellexit oftenditq? cum terris caeli fodecatemtfpernemibus hanc curam .eius opulencifTimis ciuibus preuifa olei caritate ex futuro uergiliarum ort u qua diximus racione:oftendemulqj iam plenius.magna utilitate tunc propter fpem oliux ccetniffe in toto tra poftdies undeuigiti ab aeq nodiouerno:per id quatriduum:uaria gentiuoblcruatione.in.iiii.chalen. maii canfe occidittfydus 6i per fe uehemens:& cui praeoccidere caniculam neccfle (it. Idem icaqg fioraliajiii.chalen.eaidem infticuerunt urbis ano qngentefimofextodecimo ex oracu/ lis fybillae tut omnia bene deflorefcerent.Hunc die Varro determinanfole rauri parte quarcadecimam optinente.Ergo fi in hoc quatriduum inciderit plenilunium t fruges BC oia qux fiorebuntjxdi necefle erit,Vinaha priora quse ante hos dies funt.xi.chale. martii deguftandis uinis inflituta nihil ad frucTus atrinenr.Nec quae adhuc diximus ad uitesoleafqjtquonii earum conceptus exortu uergiliaru incipit ad.vhidus maii:uc docuimus. Aliud hoc quadriduum e:quod neq? rore fordere uelint. Exhorrent enim frigidu fydus arcTuri poftridie occidens:& multo minus pleniluniuicidere.iiii. nonas innii iterum aquila exorit uefperitdecretorio die florentibus oleis uitibufqj ii plenilti nium in eu incidat.Equide &C folflitium.viii.chalen.iunii in fimili cafu dixerim :& ca nis ortu pofl dies a fblftitio.xxiiwSed interlunio accidere:quonia uapore coftat culpi acimqj praecoquunt in callum.Rurfus pleniluniu nocet ad.iiii.nonas iulii cu xgy* pto canicula exorit. Ve! certe.xvi.chalen.augufti cum italiae.Item.iiii.chalen.augufti cum aquila occidictufqj in.x.cbalen,eiufdem.Extra has caufas funt uinalia altera qua aguntur ad.x ii.chalen.feptembris.Et Varro a fidicula incipiente occidere mane det e? minat q> uult initium autuni efle. Et hunc die feftum tempeftatihus leniendis eflfe in ftitutum.Nunc fidiculam ocCidere ad. vi.idus auguftt feruatu .Intra haec conflat cae leftis fterilitas.Neq; negauerim pofle eam pmutari arbitrio legentiudocop aeftimanriij naruras.Sed a nobis ratione demonflratam efle fatis e. Reliqua obferuatione cu iuf tum conferre frumento praedicittquod miror equidem ficciflimum alioquin.Sutqui rubetam ranam in limine horrei pede eft longioribus fufpenfam inuehere iubeant No bis refferre plurimum tempefliuas condedi uidebitur.Na fi parti tcftum atq? robuftu colle&u fit* aut calidu coditumdnimica inafei necefle e.Diuturnitatis caufe plures Alit i iprius grani corio:cu e numerofius ut miliotaut fucci p!guedie:q p humore fu£ ficit tantu ut fifamaetaur amarirudfe ut lupino # cicerrulae.In tritico maxie crefcunt sualiatquonia fpiflttate fua cocaIefcit:#furfure craflb ueflif.Tenuior hordeo palea exi lis # legummi:ideo*no generat.Faba crafTioribq tunicis opit .Gb hoc efferuefcit.Qiii daipfu triticu diuturnitatis gratia afpguc amurca mille modios quadratali.Alii calcie dica aut careocica crerataut etiam abfitithio.Eif #olyni ac perinthiteuboeas terratquae corrupi no finat.Nec fere codita i fpica laedunt .Vtiliflime tame feruant i ferobibust qiios fyrios uocatuti cappadocia:# i thraciatSt hifpania:africa.Anteomiautficcofo Io fiat curat .Mox ut palea fufternaf. Praeterea cu fpica fua codunt .Ita frumeta fi nui lus fpiritus penetret:certu e nihil maleficu nafci.Varro audor e fic coditu triticu duv rare anis qnquagua: miliu uero cetu.Faba & legumia i oleariis cadis oblita cinere logo tepore feruari.lde faba apyrrhi regis aetate i quoda fpecu abradat ufq? ad piraticu P6/ peii magni bellu durafle anis circiter. cxx.Ciceri tacii nullae beftiolae i horreis inafeut Sdt q urceis oinere fubflraris 8C illitis acetu habetibus leguminu acerucs fupingerant ita no nafei maleficia credetes.Alii q i falfamerariis cadis gypfo illinat* Alii q lente ace to laferpitiato refpgictficcataque oleo inungattSed breuiffima obferuatio quod uitrfs carere uelistinterlunio legere.Quare plurimu refert: condere quis malit:an uendaci Crfifcente eniinlunafrumenta grandefeunt & 0e uindemja & autumni temporibus, Ot. XXXI Equitur ex djuilipne a fidiculxcccafu ad aegncifhutti ac f dejnde occafumriniriuq? hyemis iis interuallis fignificatur. Pridie jdus augufti atticx equus orjens.Velpera aegyptp & Caelari delphinus occi> dens.xi.chajen/epfebris Caefari & aflyriae ftella quae uindemiatpr appellat exoriri rr* pe fcipitniindcmix maturitate ,pmjttens,Eiul argumentu erunt acini colore murati Affyrix.v.chaleh,& fagita pccidjt:# cteiix definunt, Vindemiator argypto no exorit• Atticae ardurqs matutino:& fagita occidit mane.iudus feptembris Cxfari capella ori fur uefperi:Ardurus ucro medis pridie idus uehementillimofignificatu terra mancp p dies qnqjtRatio eius hacc tradif.Si delphino occidente hymbres fuerinemo futuros p archirum.Signu orientis eius fyderis feruetur hirundinum abicus:n% dephenle in fereunt.xvi.chaIen.pdobris aegypto fpicatqua tenet uirgojexorit mamrinotetefiaequc delinunt.Hoc idem Cjefari.xiiii.chalen.xiii.aiTyrise fignificant &.xi.chalcn.Caelari co piiffura pifcium occidens.ipfuq? atqnodii iydus.viii.chalen.odobris.Deiridecofenri# |int( quod eft rarum ) PhiIippus:Cah'ppus:Doiirheus:Paniieniftus:Con6:Criron:Dc |tiocrirus:Eudoxus:Ion.nii.chalen.oclob:is capella matutino exoriri. Et* iii.chalen. {laedos.vi.npnas odobris atticae corona exorf.Mane afise & Cxfari.v.chaJen eniochus pccidic matutino.iii.chalen.Cxfari corona exoriri incipit.Et pofbidic occidunt abdi ti uefperi.vin.idus odobris Caefaii fulgens in corona ftellaorit.Et.iii.idus uergilix ue fperi.Idibus corona tota.vi.chalen.nouebris fuculx uefperi exoriuntur.Pridie chalen* Calari aidurus occidit:& fuculx exoriuntur cti Ible.nii.nonas ardurus occidit uefpe fi.v.idus nouebris gladius ononis occidere incipit.Deinde tertio idus uergilix occ» duntJn his tempope inreruallis opera rqftica napos;raphanos ferere qbus diebus dixi tnus.Vulgus agrefte & rapam poft ciconia: difceflTum male feri purat. Nos omnino polb uul canalia & pr a coria cum panico. A fidiculae autem oecafu uiciam:fa'ic!cs;p« bulum.Et hpc filente luna feri iubent.Et frpnd s praeparanda tempus hoc cft. Vr us frondator quattuor frondarias fifeinas complere in die iuftum habet. Si decrefi ente Jimapraeparetur non putre cic.Aridam coIIiginonoportet.Vindemiam antiquinust guam exiftimauere matura ante aequinodium.Iam palTim rapi cemo.Quam ob rem $ huius tempora notis argumentilq? fignentur.Leges ita fe habent. Vuam calida ne fegito:hoc eflm eius ficcitate.Ac nifi hymberinteruenerit.Hanc ne legito rorulentas fioc eft fi ros noeburnus fuerit.Ncc priufq foledifcutiatur.Vindemiare incipiro; crm ad palmitem pampinus procumbere coeperit:aut cum exempto acino ex denfitatc iter ualjumnon compleri apparuerit acinum non augeri. Acino plurimum refert:!} rciv fingat crefcente luna uindemiare.Prcnfura una culleos,xx.implere debet. Hic e pes iu fbus. Ad totidem culleos & lacus.xx.iugeribus unum fufficic torculum.Picmuntque aliqui fingulis. Vtilius binis *.licet magna fit uaftitas lingulis .Longitudo in iis re# fernnon crafTitudo. Spatiofa melius premunt. Antiqui funibus uitifque loreis ea nedibns intra cauosrinuenta gxcanicasmali rugis per cocleas bullati tibiis palistafTixa arbori llellata palis arcas lapidum attollente fe cum arbore:quod ma idme probatur. Intra.xxii. hos annos inuentum paruis prxlis.Et minori torculari aedificio breuiore:(X malo in medio decreto: tympana impolita uinaceis;fu perne roto pondere urgcre:8t fuper praela cpnftruerc congeriem. Hoc & poma cclligenditem/ pus & obferuatio: cum ahquod maturitate non cempellate decident. Hoc & faeces exprimendi. Hoc & defurtum coquendrililente luna nodu s aut fi interdiu plena. Cxteris diebus aut ante exortum lunx:aut pofi occafum. Nec de nouella uirc auc paluilri. Nec nil? e maturi uua.Nec nifi e foliis defpumandu.Q_ uia fi ligno cotirw gat uas aduftri ac fumolu fieri putant.Iuflu mndemix tps ab aegnortioad uergiliapc cpcafu dks.xliiii.Abcg die oraculu occurritifiigidu picari g nihic ducctiu • Sui usa &chalen ianukriidefedhiuafopeufndemiahresfuidi.pifcinifigmuflarcndhaurufna effudi pnora ut dubia reciperent .Hoc no ta fope nimio eu en it: cj Icgnicia inii diinriu caritati ciuili.Sed oqui patris familias modns e inonx cuiufq* ani utilitate* Id poque lucrofiftimu.Reliqua de uinis,af£itim ditia funtJte uindemia fatia oliuam efle rapienda:# quae ad oleum panetrquoqp a occafu agi debent * De lunari ratione. Ca. XXXI!« Is quas funt neceflaria adiicient de luna & profagiismt fit tota fydera h Iis ro pfofta.N% Virgilius etia I numeros lunae quoda digerenda putauit: Democriti fecutus oftecatione.Nos legu uilitas quae i toro opere;i hac qucxymouer pte •Omia quo caedunt: carpunt: tundunt lnoceti9 decrefcete luna crefcetefiut.Stercus nifi decrefcete luna ne tangiro.Maxie aut inrer meftrua dimidiae# fler cora ro. Verres s Iuuencos:arietes:hodos decrefcete luna caftrato.Oua luna noua fupponiro. Scrobes luna plena noctu facito. Arbore radices luna plena opit .Humidis locis it er] unio feri eo :& cicca iterluniu quatriduo. Ventari qUoq? frumeta;ac Iegumia:& codr circa extref ma luna iubet.Seminaria cu luna fupra terra fit fieri.Calcari mufta cu luna fub terra. Ire materies codbquacq* alia locis fuis diximusmecg facilior c obferuatiorac ia ditia & nobis fecudo uolumietfed quod itelligere uel ruftici poffint. Quoties ab occidente fele cernitunprioribufq? noctis horis lucebit:crefces erir.Etoculis dimidiata iudicabit.Cifr uero occidece foleoriet ex aduerfb:ita ut pariter afpiciaf :tuc erit pleniluniu.Quotie* ab ortu folis oriftprioribufq? nodis horis detrahet lumc:& i diurnas exrcdet:decrefces eric.Itepeqj dimidia.In coiru uero quod iterluniu uocat:cu appere deficrit Supra terras at erittquadiu 8t fohInterlunio 6C prima rota die fecuda hora nectis uno didat e ficilico* ac deide tertia ufq? ad qntadecima multiplicatis iifde portioibustqnfadecia tora fupra terras noctu eritteadec# fub terris rota die.xvi.ad prima: hora: nccfturno dexrate ficilicu fub terra agetteafdeqp portiones horape p Cingulos dies adiicit ufq? ad iterlunitf Hc quacu primis ptibus nodis detraxent:q> fub terris agar: tat ude nouiflimis ex die ad Udet fup terra. Alternis aute menfibuS.xxx.fmplebitjnurnero5. Alternis uero detrahet fingulos.Hoc erit ratio lunaris. De ratione. Ca. XXXIII. E neopi paulo fcrupulofior obferuatio.Sclis ortu quocunq? libeat die: flatibus a hora diei fexta:fic ut ortu eu a finiftro humero habeat.Corra media facie merf diestauertice feptetrio erittquiita limes p agrii curric.cardo appellat.Circul agi deide melius edtuc umbra fua gfqj cernar:aIioqn poft hofem crir.Ergo pmu ratis ht teribus ut ortus illius diei a dextro humero fiat:oceafus:a finiftro:tunc erit hora fextar cu minima umbra cotra mediufiat hoiem.Per huius media logirudme duci Car culo* fui cu: uel cinere linea:uerbi graria:pedu.xx.c6uenict:mcdiac$ mefura:hcc e in.x. pede circufcribi circulopuo:qui uocet umbilicus.Quo pars fuerit a uertice umbras: hate erit uetus feptetrionalis.IHo tibi putator ne fpedettne ue arbufta uinex ae niCi i africa:cyrenis:ogypto.IJImc flate ne arato:quoq? alia proripimus.Quae pars lineaefuerit a pedibus umbro meridie fpedasthoc uentu aufbru dabit: que a groris notum diximus uocari.lllinc flatu ucniete materia uinearrq? agricola ne trades.Hu/ midus aut oftuofus iralix eft.Africo quidem incendia cum ferenirateaftrrr.In hunc Italiae palmites fpedenttfed non plago arborum uirium ue.Hunc oliueti metator ver giliarum quatrfduo.Hunc caueat infitor calamis:gemmifqj inocuIator.De ipfa regio nis eius ora promonuifle conueniet.Frondem medio die ai boraror ne codiro. Cum meridiem adefte fenties paftortxftate contrahentefe umbra pecudem a fole in opaca cogiro.Gum oftate pafces in occidentem fpeda ante meridiem poft meridiem in orie cem.Aliter noxium:Cicur hyeme 6C uercin rorulentum duceres Nec contra feptemtrio nem paeuris fupradidum.Clodunt iradippiunt ue ab afflatu: 6i aluo cita pereunt» 59 cici uolessm hunc uentum fpedantes iniri cogito» De hmitatione agrorum. Ca. XXXHH Iximus ur iti media linea delignaret umbilicus. Per hanc mediu tranfuerfii & currat alia.Hxc erit ab exortu xqnodiali ad occafum xquinodiale.Et limes qui ita fecabit agrum decumanus uocabicur. Ducant deinde aliae duae lineae nde his obliquxtica ut a (eptetrionis dextera leuaqj ad audri dextram leui$ defcedar. fOcs per eundem currant umbjlicum.Ccs inter lepares fint.Omnium interualla pa# ria.Qux ratio femel in quoq? agro ineunda erit:uel iapius :fi libeat: ira uire lignc iad cndarregulis paribus in tympanum exiguudijd circ narum adadis. Ratione quadc* ceooccurrendum ingeniis quoqj ipericorum eft.Meridiem excuti placertqucniafetnp cd idem.So! aurquotridie ex alio cxli jnomenro q pridie oritur. Ne quis ferte ad exortu capienda putet lineam.Ira caeli exada parte quod luerit lineae caput feptetrionitproxi tnum:a parte exortma folditiale habebit cxortumshoc e Ionem t boream a grxeis didum.In hunc ponito arbores uire%.Sed hoc dante ne ara# ro.Frugem nererito.Semen neiacito.Prxfbingitem atqj praecellit hic radices arloije quas poftturus afees.Praemonitus edo. Alia robudis fi:£mtibus.Nec Ium oblitus i hac parte uentu a grxeis ponitque cama uocant.Scd ide Anftotiles uir i mo fx fubtilitatis qui ipfu fecit ratione ccurxiraris mundi reddittquia conarius aqlo afii co flat.Nec th eum toto anno in praeducis timet agricola.Mollit fydera edace media: mutatqj nomen:& etefias uocat .Ergo cum frigidum ienties cauero.Ac quacuq?aqui> Io praedicitur:tantopniciofior feptenio ed.In hunc a{ix:grxnx:hifpanix:maiitima:t itaiixtcapanix apulixtarbuda uinexqj (pedant.Q ui mares concipi uolessin huc pa* Icitorut fic in eunde ineant.Ex aduerfo aquilonis ab occafu brumali africustque grae ci lyba uocant.In hunc a coitu cu fe pecus circuegerit: fixminas conceptas efte feno* Tertia a feptetrione linea qua per latitudine umbrx duximus & decumana uocamus exortu habebit xquinodiale:uentumqj fubfolanuagrxcisapeliorem didu.In huc fk lubribus locis uillx uinexq? (pedent.Ipfe leniter plu uius tth ed dedor fauonio.Ex ad uerfo eius ab xqnodiali occafu zephyrus a grxeis nominatur.Iu hunc (pedareolit c» H Cato iuffic.Hic uerincohatiapeiitcjj terras tenui frigore laluber Hic uites pucadi:lru ge% curandi:arbores ferendi*.poma iniereuduc leas rradan di ius dabmafiutucp nu> iricu exercebic.Quarta a (epfentrione lineareadcm audro ab exordua parte pro/ima brumalem habebit exortum urntumq? uulturnu:eumm a grxeis didu:ficcicie& ip Ium tepidioremqj.ln hunc apiaria 6C uinexiralix gaJIiarumq? fpedare debent. Ex ad uerfo aulcurni flabit chorustab occafu (blditiali 6i occide tali latere (eptetrionisia grae cis didus argedes.ex frigidiflimis & ipfe.iicut omnes qui a ieptentrionis parte fpiraC. Hic 6C grandinesinfert tcauendus & ipfe non fecus ac fcpaetrio.Vulturnus fi a iereua celi parte: coeperit flare non durabit in nodem. At ubi fubfolanus in maiorem partem nodisextenditurrquifquiserrtuentussfi feruidus fentiet t pluribus diebus permano bit. Aquilonem prxnuntiat terra ficcefcensded rorefeens repente :audrum immikec bamefeens in rore occulto. Prognodica tempedarum.' Ca. XXXV T enim prxdida ratione uentoi um ne fxpius. Eadem dicantut rranfire e conuenit ad reliqua tempedatum prxfagiatquomam & hoc placuidl Viz gilio magnopere uideo. Si quidem in iplam meflem fxpc occurrere y irs Ifauenrommdamnofa imperitis refcrt.Tradunt enim eundem Democritum meten te fratre das Demafbardentiflimo aedu orafle ut reliqua: ftgeti parceret jrapererque de feda fub tedum:paucis mox horis fxuo hymbrruaticinationeapf robara.Quiuima Si harundinem non nifi impendente pluuia feri itabent:# fruges lnfecururoh) mfcre ob 'em & haec breuiter configemus ferutati maxime ptmenria.Prim uq* a Iole capiemus prxfagia.Purus odes an$ no feruens lerenu dic ntkiar.At hyberna pallicus grandinem.Si & occidit pridie fer enas orit : tanto certior fides ferchimis. Cocaaus oriens plnuias prxdicic.Icem uentostcum ate exorientem eu nubes rubefeut. Quod fi & nigrae rubentibus interuenerint:& pluuias.Ciim orientis atqj occidentis radii ru/ betit:coire pluuus.Si circa ocridentem rubefeunt nubes.fereniratem futurae diei fpon dent.Si in exortu fpargentunpartim ad auflrumtparrrm ad aquilonemrpura circa eu ferenitas fit licec.pluuiam tamen uentofqj figniftcabunt.Si in exortu aut in occafu c6 tra&x cernentur radii hymbrem.Si in occafu eius pluet:aut radii in fe nubem trahenc afperam in proximum diem fignificabunt tempeflatem.Cu orienteradii non illuftres eminebunttqais circuiati nube non fint:pluiiiam portendent.Si ante exortum nu/ bes g!obib -incur:hyemem afperam denuntfabunr.Si ab exortu repellentur:& ad occa/ fum abibunt:ferenitatem.Si nubes fole circucludenttqudto minus luminis relinquet tanto turbidior tempeflas erit.Si uero etiam duplex orbis fuerit eo atrocior ♦ Qjiod fi in exortu fiet ita ut rubefeant nubestmaxima oftendetur tempeftas.Si non abibunt: fed incubenc.a uento fuerintreum portendent.Si a meridie:& hybrem.Si ori ens cingetur orbe:ex qua parce is fe aperit: expe&ecur uecus.Sf totus defluxerit: aequa lirer ferenitace dabir.Si in exortu longe radios per nubes porriget:& mediis er it inanis pluuiam figmficabic.Si ante ortum radii fe oftendenttaquam & uentum.Si circa occi dentem candidus circulus eritmoclisleuem tempeflatem.Si nebula: uehemenciorem. Si candente fide:uentum.Si ater circulus fueritrex qua regione is eruperit: uentu ma> gnam.Proximi funtiurelunxprxiagia.Quartameammaxirne obferuat xgyprus. Si fplendens exorta puro nitore fulferit:ferenitatem.Si rubicunda:uentos Si nigra plu uias portendere creditur.In quinta cornua eius obeufa pluutam.Eretfla 6t iafefta uen/ tas femper fignificant.Quirta tamen maxime.Cornu eius feptemtrionale acuminatu ac.g rigidum illum prxfagit uentum.Inferius auflrum. re&a nocte uentofam. Si qtiarru orbis rutilus cingettuentos &hy nbres prxmonebic. Apud Varronem ira e Si quarto die luna erit direiia: magnam tempeftatem in mariprxfagiettnifi coronam circa fe habebit :&eam finceram: quoniam illo modo non ante plenam lunam hyema/ du n ofcndit.Si plenilunio per dimidium pura erit:dies ferenos fignificabic .Si rutila ueoros.Nigrefcens hymbres.Si caligo orbis nubem incluferic: uenc s qua fe ruperint Si gemini orbes cinxerint:maiorem rempelatem.Ec magis fi tres emnt:aut nigri: aut interrupti atq? diftracti.Nafcens luna fi cornu fuperiore obatro furget:pluuias decre/ fce? dibit.fi interiore i ce plenilutiiu.fi i media nigricia illa fuerit hymbre i plenilunio Si plena circa fe/habebit orbetex quap te is maxie fplendebit:ex ea uencum offendet* fi in ortum cornua crafliora fuerint:horridam tempeftatem. (i ate quartam non appa ruerit uento fauonio flante:hyemalis toto menfe erir.fi.xvi.uehementius flamea appa/ raerit :afperas tempe flates prxfagier.funt & ipfius lunae ocio articulnquotiens in an/ gulos folis incidit:plerifq* inter eos tantum obferuantibus prxfagia eiusthoc eft.iii.vii xLxv.xix.xxiii.xxyii.6C interlunium:Tertioloco flellapr obferuatione,eflfe oporcer.Dif/ currere ex uidentur interdum:uentiqj protinus fequuntur.In quapt parce ita prxfa/ gauere.Cxlum cum aequaliter cotum erit fplendidum articulis tempore quos propo/ fuimus:autunum ferenum prxfagabunt& frigidum.fi uer & xllas no fine riguo ali quo ferenum 8t denfum minufqj uencofum facient • Autuni ferenitas uencofatn hyemem facit.Cum.repentesJflellapi/ulgor obrumbatunuti neq? nubilo necj caligine fluicanstgraues denunciantuacempeflates.fi uolitare plures flcl/ Ix uidebunturjquo feruntur albefeentes uentos ex iis panibus nuntiant. At fi circa purx flabuut:certos.fi id in partibus pluribus fiettinconflanres uentos effundent. Si ftellarum errantium aliquam orbes incluferint:hymbres. Sunt in figno cancri dux Hellae paruxafelli appellatae: exiguum inter illas fpatium obrinente nubecula: qcum prxfepia appelUc.Hxc cu caelo fereno apparere defierit:atrox hqycms feqtur.Si altera earum aquilonia caligo abftu Ierit: au fler faeuit.Si au Urinam :aqlo. Arqu us ctini fune duplicesjpluuias nuntianr.A pluuiis ferenitate non perinde certa.Circuli r cui circa iydera aliqua:pluuia.Cu adlate uehementius tonuerit q fui ferit: u entes ea parte denuntiat.E contra ii minus tonue mhymbrem.Cu fereno colo fulget: pluuiae erue & comrrua:& hyemibit. Atrociflimeaut cu ex omnibus quattuor ptibus coli fulgu# rabit.Cii ab aquilone rantu in poilerum diem aqua portendit.Cu a feptenti icr.e uen* tum.Cii ab aullro uel choro autfauonio ncclefeiena fulguraueritmctum & fymbir. exiifdem regionibusdcmonftrabit.Tonitruamatutma uentu figfiifipcanttbyn bre n e ridia na. Nubes cu fei eno caelo fei untuna quacf qj parte id fienexpedlenrui uenti. Si eode loco globabuntunappropinquate Iole difeutient .Et hoc ii ab aquilone tianuen rostfi ab auilro:hymbres portendent.Sole occidenre fi ex utraqj pane eius colu patet: rempeilatem fignificabunt.Vehementius arioaboiienteinncdlem aquam minant. Ab occidente in poilerum die.Si nubes ut uellera lanae ipargentur multas ab oriente aqua in triduum proiagienr.Cum in cacuminibus montium nubes ediident, hj tma bir.Si cacumina pura hem: difTerenabic.Nube grauida candicante quod uccant tepe liate a!ba*grando iminebit.Cado quis fereno nubecula quis parua uentu pcellciti da bic.Nebulaeemontibusdefcendentcsautcolo cadentes uel in uallibus iedentes fei e/ his terreni ignes .pximefignificanc.Fallidi nsq: murn urates te/ peilatu uerfae uela texut.Ia qde & trafrhenani hodes.Nec pulchriore alia uefte eop* loeminsc nouere. amonitioe fuccurrir 9 M. Varro tradic in Serranope familia getilitiu ede foeminas iiaea uelte no uti:In germania aut defodi 6i fub terra id opus agut.Similitfr 1 italia a ratione alia.Na inter padu ticinuq? anes fubiacecabiterna.in europa lino pal mi fecudau uicino enf halionis capeduc retouina.Et in xmilia uia faueeina candore. Halionis femp crudis faueeina praeferutur.Retouinis tenuitas fuma delitifq;. Cador ccjue ut faae iniifed lanugo nulIa#Quo i apud alios gratia:apud abVs off fionc habec Neruofitas filio sequaliqr pene q cotoneis; tinnitu% cu dete libeat expiri.ideo duplex 3 ttteffepredtim .Et hiTpatifaciterfor habet fpfetidore Uni praidpliu torrentis, fnqfe# politur naturaiqui abluit terracone.Et teuitas mira ibi primum carbalis reptis * Nam dudu ex eadem hifpania zoelicum uenit in italiam plagis util flimu. Ciuitas ea galla cix 8C oceano ppinqua.Efl fua glcria & cumano in campania ad pifeiu 6i halitu cap tura.Eade & plagis materia.Neqj eni minores cunelis animalibus infidiostq nobifmeC ipfis lino tendimus.Sed cumanoplago cocidunt apros :& hx caiTeS ue afperi ferri aci em couincunt.Vidimufq? ia tantae renui tatis: ut annulu hominis cu epidromibus tra fi ren t: uno portante multitudine quafaltus cingerent .Nec id maxime lingu, la eafu flamina centeno qnquageiio filo coflare:ficut paulo ante Iulio Lupo qui in p fedura ogypti obiit.Mirent hoc ignorantes in xgyptii quonda regis que amafyn uo* canttthorace in infula oflendi in templo Mineruo.ccclxv.filis lingula fila co ftare.Quod exemplu per le expertum nup romo Mutianus ter confuhparuafc que iam reliquias eius fupereffohac experimentu iniuria.Italia ex pelignis etianum U tiis honore habet:fed fullonu tantum in ufu.Nullu eft candidius lenae ue fimilius: G cuc in culcitris procipua gloriam cadurci.oprinent.Galliapi hoc ad tormenta pariter inuentu .Italiae qu id e mos ct nunc durat in appellatione ftramenti. Aegypto lino m« nimd firmitatistplurimu lucri.Q uattuor ibi genera.tainiciutac pelufiacthbuticutte/ tiriricutcu regionum noibusin qbusnalcunt.Supicrpars aegypriin arabia uergens gignic fruticem que aliqui goflipion uocanc.Plures xy!on:&: ideo lina inde fa&a xyli na.Paruulus eltiimilemq; barbatae na cis defert frucflu.Cuius in exteriore bombice la/ tiugo netur.Nec ulla funt eis in candore mollicia ue proferenda. Velles inde facerdo/ ribus ogypti genus orthominu appellant.Fit e paluftri uelut ha rundine dumtaxat panicula eius. Alia genifta facit lina ad retia procipuaun pifcando durantia frutice madefad-o,x.diebus. Aethiopes indiqj e malis. Arabes cu curbitis in ar boribus uc diximus genillis.Apud nos maturitas eius duobus argumentis intelligit s intumefeente femine:aut coloi e fiauefcente.Tunc euulfum &in fafciculos manuales colligatu ficcatur in (ole pendens couerlis fupne radicibus uno die:mox qnqj aliis in contrariu inter ie uei fis fafcium cacuminibus ut iemen in mediu cadat .Inter medica tnina huic uis:& in quoda rr ftico ac praedulci italio tranfpadanae cibotfed iam pridc tantum gratia.Deir ae poil mefTem triticea uirgoipfo mergunt in aquam fo Iibus tepefatflu:pondere aliquo depiefTo. Nulli eni leuitas maior. Maceratas indicioe membrana laxatior.Iteruq? uniuerfo ut prius fole liceantur.IVlox arefacio in faxo tu> duntur llupario malleo.Quod cortici fuit lluppa appellatundeterioris lini: lueernaru fere luminibus aptior.Et ipia tn pedlirur ferreis ahenis:donee ois membrana decorticecur.Medullo numerofior diflindlio candore: mollicia. LinUcp uere 6C uiris de coru efl.Cortices quoqj decuiTi clibanis & furnis probent ufum. Ars depeftendi dige rendiqj.Iullu ell e qnquagenis fafcium libris gnas denas*carminari.Iteru deinde i filo politur illifum crebro i filice cx aqua.Tecluq? rurfus tunditur clauis:femper iniuria jnelius.Inuentum iam e eriam quod ignibus non abfumeret. Vinu id ucvcant :arden/ tefq* in focis ex eo uidimus mappas lordibus exullis fplendefcetes igni tna/ *gis cj pofTent aquis.Regu mde funebres tunico corporis fauilla ab reliquo fepant ciet jre.Nafcimr in defertis adullifqj fole indiotubi non cadunt hymbrestinter diras ferpe restafTuefcirq; uiuere a dendo.Raru inuentu jdifFicile textu ,ppter breuitatem.Ruffus de cotero colos fplendefcit igni.Cu inuentu ell oquat precia excellentium margarita rum.Vocatur autem a grocis afluellinum ex argumento naturo. Anaxilaus audior efblintheo eo circudatam arborem furdis icflibus & qui no exaudiant eodi. Ergo hu ic lino principatus in toto orbe.Proximus byftino:mulieru maxime deliciis circa elim in achaia genitotquaternis denariis llipula erus pmutata quodam ut auri .Reptaque lincheofi lanugo e uillis nauiu ttuuumarum maxime in magno ufu medicino ett:8C cinis fpodii ufm habet.Eft 8t lnter papauera’genus quoddam «quo 'candorem linthen praecipuum trahunt .Tentatum eft tingi linum ueftium lfaniam acciperet in Alexandri magni primum claflibus indo amne nauigantisicum duces cius ac prae feftiin certamine quodam uariafTent infignia nauium.Stupueruntqj Iitrora flatu uer ficolor ia fplendente. Velo purpuro ad accium cu M. Antonio Cleopatra uenit:eodeqj effugit.Hoc fuit imperatoria nauis infigne.Poftea in theatris*tantu umbram fecere* Quod primus oium cu capitoliu dedicaret* Carbafina deide ne' h primus i theatro duxifle traditur Lentulus Spinter appolinaribus ludis.Mox Cadar dicftator totum romanu fcexit.Viamqj Iaera ab domo fua ad cliuu ufq? in capiroliil quod munere ipfo gladiatorio mirabilius uifum tradut.Deide$& line ludis marcellus Ocftauia forore Augufti genitus in aedilitate fua auuncu!o.xi.cc6fuIe chalen. augufti tielisfops timbramriut falubrius litigantes confiderent. Quantu mutatis moribus* Catonis Ceforii q fternendu quoqj in fope muricibus cenfuerat ..Vela nup colore caeli Rellata per rudentes terrae etia in amphitheatris principis Neronis rubent i cauis aedi> um.& mufeu ac folem defendunt.Caetero mafmcand ori ptinax graria.Honor et & tro iano bello.Cur enim no 8C proeliis iter fit ut naufragiis lineis paucos tame pugnafTe te (I is eft HomerusiHinc fuilTe& nauiu armamenta apud eunde iterpraetati funt eruditiores quonia cum fparta dixit fignificauerit fata. De fparti natura.& quando primu ufus eius:&quomcdo pficiaf & quae fine radice nafcanf :6i uiuat. Ca. II Parti quidem ufus multa poft faecula coeptus eft.Nec ate poenope arma: quas s primu hifpaniae intuleruc.Haerba & haec fpote nafcens:& quae no queat feri iuncufcp pprie aridi ibli uni terrae dato uitio.Naq? id malum telluris e: nec aliud ibi feri aut nafci pot.In africa exiguu & inutile gignit. chartagine fis hifpanias ci rerioris portio.Nec haeq totatfed quatinus perit montes quoq? fparto opit.Hinc ftrata rufticisteope hinc ignes facefcg.Hinc calceamina & paftope ueftis:animalibus noxium praecerq cacuminum teneritate. Ad reliquos ufus laboriofe euellit .Ocreatis cruribus tnanibufq? tetftis manicis conuolutu oflfeis ligneis ue conametis.Niinc iam in hyeme uix.Facillime tamen ab idibus maiis in iunias hoc maturitatis tempus.Vulfum fafei bus in acerno adunatum biduo tertio refoIutu.Spargif in fole fi'ccatq;:& rurfus in fa/ fdbus redit fub tecfta»Poftea maceratur aqua marina optime fed & dulci fi marina de Gc.Siccatumq’ fole irepe rigatur:fi repente urgeat defideriUiperfufum calida in foIio:ac ficcatum ftans copendium opere fatet .Hoc aut tunditnr:ut fiat utile praecipue i aqst mariq? inuicftu.In ficco praeferunt e canabi funes.Et fpartu alitur etia diuerfmueluti natalium fitimpenfa.Eft quide eius naturainterpolis.Rurfufq? q libeat uetuftu nouo tnifcetur.Vegetamen coplecftetur animo:qui uolet miraculum seftimare:quanto fit i ufu omnibus terris nauiu armamentis :machinis te d i fi ca t ion u: al ii fqj deflderiis u itx* Ad hos omnes ufus quae fuf&ciant minus.xxx.pafTuu in latitudine .A littore cartha' ginis nouae minufq? in longitudine eflfe reperienf .Longius enim uehi impendia phu bent.Iunco graecos ad funes ufos nomini credamus:quo herba eam appelfant.Poftea Palmari foliis phyllyraq? manifeftu eft. Et inde tranflatu ,a poenis fparti ufu pq fimw le eft ueri.Theophraftus auiftor eft eflqbulbi genus circa ripas amniu nafcens: cuius inter fummu corticem eamqj parte qua uefcuntur eflfe lanea natura:ex qua mapalia ueftefq* quonda conficiebant .Sed neq; regione in qua id fiat: neq? qcq diligentius: prseterq eriophoron id appellari in exeplaribus quae equidem inuenerim tradit. Neqt omnino ulla mentione habet bulbi genepe circa ripas amniu nafcentis:cuius inter fft tnum cortice camqj parte qua uefcunt femper habet fparru.Cumfta cura magna per fecutus.ccccxc.anis ante nos:ut alio iam loco diximus. Quo apparet poft id teporis fpatiu i ufu uenifle fpartu.Etquonia a miraculis ve$i coepimus:fequemur eope ordine m quibus ue! maximu eft aliquid nafci:aut uiuerc fine ulla radice.Tubera uocantur hxc undiqj terra circundatatnullifqi fibris nixa aut falce capillamentismec utiqj extu beranre loco in quo gignunt :aut rima agente.Neqi ipfa terrae cchxrent.Corrice eriam includunt .ut plane nec terra ee poflfumus diceremeq; aliud q terrae callu.Siccis fere & fibulo (is locis frutetofifq; nafcunt .Excedunt faepe magnitudine mali coronei; et librah pondere.Duo eoije genera:harenofa detibus inimica:& altera (incera.DifKgu rur 6C colore ruffo nigroqr.& intus candido.Laudariflima quaeafricae crefcunt.An ne ultimum id terraeiNeq? eni aliud intelligi pottmalum ne id ea protinus globetur ma gnitudme qua futurum eft.Et uiuat ne;an non haud facile arbitror intelligi poffe. Putrefcendi eni ratio comunis eft iis cu ligno.Lartio licinio praetorio triro iura redde te in hifpania Carthagine paucis his annis fcimus accidiffe mordenti tubenut depre/ henfus inde denarius prim os dentes infledleret.Quo manifeftu erit terrae naturam i fe globari*Quod certum eft ex iis qux nafcuntur:$ feri non pedunt. De myfrfi# tuberib9:de fugis pezicis:Iaferpitio:& magyderi & rubia & radicnlaiCa.UL Imile e quod in cyrenaica puintia uocant myfitpraecipuu fuauitate: odore: f ac ftpo etfed carnofiiis.Ft quod in thracia cerauniu . De tuberibus haec tra/ duntur peculiariter.Cu fuerint hymbres autunales ac tonitrua crebra : tunc narci:& maxime e tonitribusmec ultra annu durare:tenerrima aut uerno ee.Quuibuf dam locis acceptant riguis & ferunt ficut myrilen is. Negant nafei nifi exundarioe fiu minum inueeto femine aptiaris.Eft aut is locus in quo plurima nafcunt. Aliae nebilif fima circa lampafcu & alopeconeCd:grxcix uero circa elin.Sut & in fungoije genere a eraecis diefti pezicxrq fine radice aut pediculo nafcunt .Ab his dicef aucTorita re c!ariffimu:laferpitinm:quod graeci filiphion uocantrin cyrenaica ytuintia reperru cuius fuccu uocant lafer magnificu in ulu ad pondus argentei de narii penfum.Multis iam annis in ea terra no inuenit tquonia publicani qui pafcua coducunctmaius ita lucru fentientes depopulant pecore pabulo ♦ Vnus aut caulis no lira reptus memoria Neroni principi millus e.Si quando incidit pecus in fpem nafce tisthoc deprehendit figno:cu comederit dormiente aprinus capra & fternutante.Diuq* iam no aliud ad nos inuehittej quod in pfide aut media & armenia nafeit lafer mul/ ro infra cyrenaicu.ld quoq? adulteratum gumhaut fagopenio:aut faba fratfia. minus omittendu uidetur .C.Valeiio.M.herenio cof.cyrenis aduetfia roma publice laferpitii pondo.xxx.Caefare uero diefatore initio belli ciuilis inter auru argentucp p ruliiTe ex aerario laferpitii pondo.exi.Id apud auctores graecias euidetiflimos iuenimus Natu hymbre piceo repente madefacta tellure circa hefperidu hortos fyrtinq; maiore. vii.annisante oppidu cyrenaru quod conditum e urbis noftre anno.cxliii. Vim aurem illa p quattuor ftadionefpatiu in africa u alui Te. In ea laferpitiu gigni folitu rem feram ac fi coleret in deferta fugiente.Radice multa crafiaq;: caule ferulaceo: haud fimili crallitudine.Huius folia mafpetu uocabant:apio.maxfe fimilia. Senie erat foliacea.Foliuipfum uero deciduu.Vefci pecora folita:primoq? purgari: mox pingue fcere:carne mirabile in modum iucunda.Poft folia armffa caule ipfo&homines uefce bantur docodto:afTo:elixoq;.Eoru quoqi corpora.xl.primis diebus purgante a uiriis Ex iis omnibus fuccus duobus modis capiebaturie radice:atq? caule. Et hxe duo erat nomina rhizias atqj caulias. Vilior ille a c putrefees radicetcortex niger:# ad mercis ad ulteria*Succum ipfum in uafa coieftum admixto furfure fubinde cocutiendoad ma turitatem perducebant: ni ita fecififent putrefeentem. Argumetu erat maturitatis color ficcirafqi fudore finito. Alii tradunt laferpitii radicem fuiffe maiorem cubitali:tuberqj in ea fu per terram .Hoc incifo profiuerefolitum fuccum ceu lacfhs fupernato caule: que magvdarin uocaruc.Folia aurei colorte pro femine fuiffe: cadcria a canis ortu:au/ ftro flate.Ex iis la erpidu nafei folitu anuo fpatio 6C radice & caule cdfumertbpfefe.hoc & circumfodi roIitum prodidere.Nec purgari pecoratfcd agra & n ari: aut protinns fno ritquod in paucis accidere.Perfico Silphio prior opinio congruit. AIm*» genus e quod magydaris uocatur tenerius & minus uehemenstiine circa fyria nafcit t non prouemcs i cyrenoica regione.Gignit & in pnafo mote copio i'ustquibu fda larcr/ pitiu uocantibusrpqp oia adulterat ei faluberrim x utiliffiinaqjaucloritas. Ro finceri prima in colore modice ruffo:& cu frangit :calido intus.Mox traducente gutta aquas faliuaqj liquefcit.Vfus in multis medicaminibus.Sut etianum duo genera no nili for dido nota uulgoicu quaftu nullo polleat.In priuiis rubia tinguedis lanis & coriis ne# ceflariaXaudatifTima italica*.& maxie fuburbana:& omnes pene fcatent eat Spote paeninferitqj fimilitudie fpinofus ei caulis & geniculatus hic effc , quinis circa articulos in orbefcliis,Semen eius rubia e.Qocd in medicina ufus habec fuo dicemus loco. At quas uocaf radicula lauadis demu lanis fu ccu habenmiaj quan / tu c6ferens candore.molliciaq?. Aeque nafcit latiua ubiq?:fed fpore prxcipiia i afia fy/ i riaqj iaxofis &afperis locis .Trafeuphrate tame ferulaceo tenui: 6C ipfis cibis expetito :& ungueti qcqd fit:cu quo decoquat folio oleas. Ifatin grasci uocat:floret as date: grata afpeftu : fine odore fpinofa 81 caule Lmuginofo. Semen ei nullutradix magnatquae cocidit ad que dicSBu eft ufum< De hortope curati digeftfo ferras nafcetiu prater fruges & rrurices. Ca ♦ IIII. B his fuperefl reuertiad hortops cura:6d fuabtcnatura memorada.Et quonia a antiquitas nihil prius mirata eft:q 6t hefperidu hortos: ac regU Adonis 8i AI/ cinoi.Ireqj pefilestfiueillos Semiramis fiuea,flyria rex Cirus fecerit: de qncps iope alio uolumie dicemus.Romani qdem reges ipfi coluere.Quippe etia Supbus Tar quinus nutium iliu fauu fanguinariu remifit ex horto.In.xii.tabulis legu noflra mm nufcj nofatur uillatfemper in {ignificati<5e'ea hortus.In.horti uero haerediu.Qua rem comitata eft & religio quasda:hortofq? & fores fantu cotra inuidentiu fafcinatio# nes dicari uidemus.In remedio fatyrica figna quaq hortos tutelas Veneris affignante Plauro.Id quide hortops noie i ipla urhe deliciastagros uflafq? pcfTidet.Primus hoc in ftituie athenis Epicurus hortops magifter.Vfq? ad eu moris no fuerat i oppidis haberi rura.Roraa quide p fe hortus ager pauperis erat.Ex horto plebei macellu qro inoceri tiore uidhi. Mergi enim credo in rpfunda fatius e:& oftreaps genera naufragio exquiri Aues ultra phafide amne peti:& fabulofo qdem terrore tutas:imo fic preciofiores. Ali as iri numidia atq? aethiopia in fepulchris aucupariraut purgari cu feris madi ab eo cu piente quod mandat alius. At hercule q uilia hxc q parata uoluptati fatietatiq?:nifi ea dem quae ubique indignatio occurrerer; Feiendu fane fuerit exqfita nafei poma: alia fapore:aliamagnitudine:alia monftro: pauperibus fterdi dunc enim & hoc cum peruenit ad palmas altitudinem. & radice & lemi» ne:ut cepa:ailium:bulbi:& fi quorum radicem minimi florum relinquunt ♦ Eorum uero quae a radice nafcuntur radix diuturna &fruticola elisut bulbi:getii:fcyllx.Fru ticant alia 8i non capite:ut apium:& beta. Caule recifo/ere quidem omnia regermi' nant:exceptis qux non fcabrum caulem habent.Ex in ufu uero ocimum : raphanus lacluca.Hanc etiam fuauiorem putant a regerminatione.Raphanus utiq? iucundior detra&is foliis anteq decaulefcat.Hoc 6C in rapis.Nam & eadem direptis foliis cooperta terra crefcunt:durantq? in aetate.Singula genera funtocimo:lapato:bfito:riaturtio: eriicac:actriplici:comndro aneto.Haec enim ubiqj eadem funt: neq? aliud alio melius nfquam.Rutam furtiuam tantum prouenire fertilius putantsficur apes furtiuas pef fime.Nafcuntur etiam non fata mentatrum:nepeta:intubum:pulegium.Contra plu ra genera funt eorum quae diximusrdicemufq; in primis de apio. Natura 6C genera 6C hyftcrix ad codimenta in: horto fatape Ca. VII. D em qifod fponte in humidis nafcimr heliofelinti uoeatur uno foliomec hic i fucil.Rurfus in ficcis hippofeIinu:pluribus foliistfimile heliofelino.Tertium et oreofelinum cicutaefoliistradice tenuidemineaneri:minutiore th. Etailc fatiuis differentiam folio denfo crifpotaut rariore & leuiore.Item caule tenuiore ac craf fiore.Et caulis aliorum candidus efbalioru purpureustaliorum uarius. Lactucae grae ci tria fecere genera. Vnum lati caulis:adeo ut urceola & olitoria ex iis factitari prodi# derint.Folium his paulo maius haerbaceo & angutilTimumtut alibi cofumpto incre# mentotalcerum rotundi caulis.Terdum (etife:quod laconion uocant. Alii coloris fle temporis fatus genera difcreuere.Effe eni nigrastquarum femen menfeianuarioferat albas quaru martio:rubentes quarum aprili. Atomniu earum plantas poft binos meti fes differri. Diligentiores plura genera faciuut:purpureas:crifpas:cappadoc,is: graecas. Longiora his folia caule% lati. Praeterea longi & angulti intubi fimiles. Peitimu aute genus cum exprobratione amaritudinis appelJauerepicrida.Et erianum alia diftfctio arraetquae miconis uoeatur a copia lactis foporiferitquaq omnes fonnum parere credi tur: Apud anriquos iraiias hoc folum genus earum fuit:& ideo Iactur se nome adeptae Purpuream maxime radicis cecihana uocic. Rotundam nero ac minime radicis: laris foliisarryIida.Qjiidamqj eumechiomquoniam haec maxime refragetur ueneri. Eft quidem natura omnibus refrigeratrix:# ideo ae flare grarae a tomacho fatidium aufe runttcibiqj appetentiam fariunt.Diuus certe Augutus lactuca conferuatus in segrl tudine fertur prudentia Mufae medici: cu prior efTet efca e meile. Religio minime omi ne carettin tantum recepta commendatone:ut ieruari etiam in alienos menfes eas oxy melite repertum fit.Sanguinem quoq? augere creduntur.Ell etiamnum quae uoeatur caprina lacluca:de qua dicemus inter medicas.Ec ecce cum maxime coepit irrepere fati uis ad modum probatatquae cilicia uocajunfolio cappadocse nih crifpum latiufq; eec Nec ex eodem genere poffunt dicitneqj ex alio intubi hyemis impatiennores :uirufquc praeferentes :fed caute non mitius graci,Seruntur uerno plantae eopemlrimo uere iraf ferunrur.Et # errancum intuburmquod in asgypto cichorium uocant.Dequo plu# ra alias.Inuentum omnes thyrfos uel folia lactucarum prorogare urceis conditos ac re ceates in patinis coquere.Seruntur iaclucaeanno toto laetis & irriguis tercoratifque binis menfibus inter femen plantamquc 6C maturirarem. Legiirimum ramena bruma femen iacere:plantam in fauonio rranfierre. Aut femen fauonio:plantam aequinoctio uerno. Albae maxime hyemem toleranr.Humore omnia horrertiia gaudent 6C tei coret praecipue luttucae:# magis intubitSeri etiam radices illitas fimo in teret: & repleri abla queatas humo.Quida # alner amplitudine augent:recifis cu ad femipede excreu erinc ftmoq? fuil Io recenti illi:is.Candore uero putant cotingere iis dii taxat: quae fur ieminis albi:fi harena de lictore a primo incremento congeratur in medias : arq? i creicentia fb lia contra ipias religentur.Bera hortenfiorum leuifTima et,Eius quoq? a colore duo ge nera graeci faciunt: nigram :6C candidatmquam praei erunt: par citimi feminis : appel/ lanrqj ficulum:candoris iane diferimine praeferentes ut lactucam.Noltri berse genera faciunt uernum # autumnale:a temporibus fatiuis:quamquam & iunio feratur.Traf feruntur autem in planta he oblimi fimo radices fuas locucp fimiliter madiu amat.Vfus iis 6L cu ieteac faba.Idemqj q oleris # peipuusuu lenitas excitet acrimonia fmap is.Medici innocentiorem g olus efle iudicauere. Q_uam ob rem appofiras ncn memini:deguflare etiam religio efl:utq? ualidis porius in cibo fint.Gemina ?is tiarura & oleris & capite lpfo exi lientis. Bulbis fpecies fuma in latitudine . Ea contingit ut in Iaclucis tciim coeperint colore trahere ipofito leui pcndere.Neqi alii hortenfioru h itu do maior *In binos pedes aliquando fe pandunt:multum & foti natura conferente eis. Et in circelenfi agro ampliffitne pueniunt. Sunt qui betas punico malo florere oprn me feri exiflimet:tranfferi aut cu quinque folioli efle coeperint.Mira differentia fi uera cfl:candidis foluialuostmodice nigrisinhiberi.Et cum braffica corrupatur in dolio ui ni fapor odore betae foliis demerfis reflitui.Olus caulefq? quibus nunc prfcipatus hor> toro apud graecos i honore fuifle no repio.Sed Cato brafficx miras canit laudes : qua/ in mededi ioco reddemus.Genera eius facit tria.Vnam extexis foliis:cau!ae magno. AI/ tera crifpo foho:q apianam uocat.Tertia minutis cauilibus lene tenera minimeq? pro/ bat.Braflica roro anno feritur quoniam & toto fecatur. Vtiliffime tame ab atquincxflio autuni.Tranffertur cu quinque efl.Cima a prima fetflione pradlat proximo ue re.Hic e/l quida ipforum caulium delicatior teneriorq? cauliculus. Apitii luxuria.Et p eum Drufo Caefari blanditus non fine caftigatioe Tiberii patris. Pofl Cimam ex eade braffica cotingunt aelliuiautunnalefq? cauliculitmox hyberni:tierumqj cimx: nullo aequae genere mulcifero:donec fua fertili'ate cofumaf .Tertia circa folflitium: ex qua fi h umidior locus effc aefbte ficcior autuno plantatur.Humor fimufq? fi defueretmaior laporis gratia efl.Si abundauere latior fertiliras.Fimu afininum maxime couenit Efl haec quoq? res inrer opera ganeae.Qua propter non pigebit uerbofius pfequi.Praecipu us fit caulis faporeac magnitudine.Primu omnium fi in repaflinato feras:dem fi terra fugientes cauliculos fecesta terraq? luxuriofa attolleres fe exagerando alia ac cumules ira:ne cius q cacumen eminear.Tritianum hoc genus uocaf :bis coputabili impendio tedioq?.Cascera genera complura funt.CumanumTifli/efoliotcapite patu/ lum:aricinum altitudine non excelfius: folio numerofius g tenuius.Hoc utiliffimum exdlimat :quis fub omnibus fere foliis fruticat cauliculis peculiaribus.Pom peianum procerius caule ab radice tenuidacra folia crafTefcit.Rariora haec anguflioraq?: fed re/ neritas in doSfir. Frigor a non tolerae.Quibus etiam aluntur brutiani:praegrandes fo liistcaule tenuestfapore acuti.Sabellico ufq* in admirationem crifpa funt folia: qnorii crafficudo caulem ipfum extenuat:fed dulciffimi phihentur ex omnibus.Nuper fubire lacuturres ex coualle aricinambi quodam fuit lacus turrifq? quae remanet:capite pra: grandes: folio mu meri. Alii in orbe porreth. Alii in latitudine torofi.Nec plus ullis ca/ picis pofl tritianu:cui pedale aliquando cofpicitur.Et cima nullis ferior. Cui cuq? ante generi pruinae plurimumfuauitatis conferut.Et nifi obliquo uulnere defendatur me dula plurimu nocet.Semini deflinati non fecant .Efl etiam fua gratia nonunq piatae habitu excellentibus,Halmyrida uocant:quonia nifi in maritimis non pueniunt.Na uigationequoq? longinqua uiridtbus adfcruatisiStatim defe&a ita ne humu attingat i cados olei quag pxime ficcatos obturato% codunt :oi fpiritu exclufo: Sutq planta i crafferedo alga fubdita pediculo nitro ue rritoiquod tribus digitis capiat: celeriores ad maturitaeem fieri putet.Sunt g femen trifolii nitrtiqj fimul tritu afpergat foIiis.Ni tru etiai coquedouiriditate cuflodit.Autapicianaco&uraoleo acfalepriufg coqua» tur maceratis.e iter haerbas genus iferedi praecifis germinibg caulis:# i medulla femie ex aliis addito.Hoc 8i i cucumere filueflri.Necno olus quoqj filueftre e triu ui Iulii carminibus praecipue iocis militaribus celebratu. Alterius qppe uerfibus exp/ bauere Iapfana le uixifleapud dyrrachium praemioru perfimonia cauillantes. Efl aut id cima filueflris>Omnium hortenfiorum laudarifTima cura afparagis.De origie in filuellribus curis abunde diclu:& quo eos iuberet Cato in harundinetis feri.Efl & aliud genus incultius:afparagomitius corruda paffim etiam in mStibus mfcermre' fertis fuperioris campis. Cx faris'dicio, bxrba id quan dam nafci fimillima afpergo.Nam quod in nefide campaniae infula fponre nafcif lon gf opti ntl exifhmatur hortenfium.Seritur ipongiis.Efl enim plurimae radicis taltiffv meqj germinat, Vir et thyrfo primum emicante.Qui caulem educens tpre ipfo quo fa fligar lis efl in toros flringit .Potefl 8i femine feri. Nihil diligentius coprehendit Cato. Nouiflimuqj libri efl:ut appareat repentinam ac nouitiam uiro cura fuifTe.Locum fu/ bigi iubet humidu aut crafTum: Semipedali undiqj interuallo feri nc calcet. Praeterea ad lineam grana bina aut terna paxillo dimitti. Videlicet femine tum tantu ferebanf. Id fieri fecundu asquinotflium uernu.Stercore fatiari.Crebro purgari. Caueri ne cum hterbis euellantur afparagi.Primo anno flramento ab hyeme protegi. Vere aperiri: far riri runcari.Tertio incendi uerno.Quo maturius incenfus e:hoc melius prouenit.Ita que harundinetis maxime conuenit quse feflinantincendi.Sarriri iubet idem non an teq afparagafus natus fuerit:ne in iarriedo radices uexentur.Ex eo uelli afparagum ab radice.Nam fi defringaturflirpefcere:& intermori. Velli donec in femen eat.Id autem maturefceread uer:inc6ndiq?:ac rurfus cum apparuerint afparagi farriri ac flercorari Ac pofl annos nouem cu iam uetus fit:digeri fubacTo lolo flercoratoq?. Tum fpongiis feri fingulorum pedum Si ouillo fimo nominatim utitquonia aliud haerbafceret:nec quiccj poflea tentatum utilius apparuit:nili' circa idus februarii de foffo femine aceruatis puulis fcrobibus ferunplurimuq; maceratum fimo. Dein nexis inter fe radicibus fpongias fadlas pofl asquinocflium autuni difponunt pedalibus iter uallisifertilitate in denos annos durante:NuIIum gratius iis folum qrauennatium. Hortorum indicauimus corrudam.Huncintelligimus filueflrem afparagucque graeci orminu aut myacanthon uocant aliis ue nominibus.Inuenio nafci Si arietis cornibus tufis atq? defoflfis. Poterant uideri dicla omnia quae in precio funtmifi reflaret res ma/ Ximi quxflus no fine pudore dicenda.Certum efl quippe carduos apud Carthaginem magnam cordubamq; praecipue feflerria lena milia eparuis.iis reddere.-quoniam por/ tenta quoq? terrarum in ganeam uertimus.Etiam ea quae refugiunt quadrupedes co fciae.Carduos ergo duobus modis ferunt autumno: planta & femine ante nonas marti as.Plantaeq? qute ex eo diTponentur ante idus nouembris aut in locis frigidis circa fa/ uonium.Stercorantur etiam fi placet:latiu% proueniunc. Ocimum parilibus oprie feri ferunt.Quidam Si autuno:iubentq? cum hyeme feratur:aceto femen perfundi. Eruca quoque 6C naflurtimn uelaeflate uel hyeme facillime nafcuntur. Eruca praeciV pue frigorum contemptrix diuerfae efl q lacfluca natura.Concitatrix ueneris. Iccirco iungicur illi fere in cibis:ue nimio frigori par feruor immixtus temperamentu aequet. Naflurtium nomen accepic-a narium tormento:Etfde uigoris lignificario prouerbio id uocabulo ufurpauit ueluti torporem excitantis.In arabii mire amplitudinis dicif gigni. Ruta quoqjferitur fauonio Si ab arquinocflio autuni:odit hyemem Si humorem ac fimum.Apricis gaudet & ficcis:terra quam maxime lateritia.Cinere uult nutriri. Hic Si femini mifceturmt careat erucis. Audloritas etiam peculiaris apud antiquos ei fuic.Inuenio mullum rutatum populo datum a Cornelio Cethego in confulatu colle ga.Q_JFlaminii comitiis per acT/s. Amicitia efl ei Si cum fico.in tantum ut nufquam laetior proueniat quam fubhac arbore: Seritur Si furculo melius in perforatam fabam inditoque fucco nutrit comprehendendo furculum.Seritur & a feipfa. Nanquefcur uato cacumine alicuius rami cum attigerit terram flatim radicatur.Eadem Si i ocimo natura mfi$ difficilius crelcit .Sed durata runcatur non fine difficultate prouenien tibus ulceribusmi munitis manibus id fiat:o!eo uedefenfis. Conciduntur.autem 6C eius fcli.i:feruanturqj fafciculis.Ab aequinodlio uerno feritur apiu femine paulu i pili pulfaro.Crifpius fic putant fiernautfi fatu calcet cylindro pedibus ue ♦ Propriu ei cj colore mutat.Honos ipi i achaia coronare ui&ores facri certaminis nemeae.Eode tepo tcferitur menta plantaiiiel Ci nodum germinarifpongiajmirijs Fare bvmido gardec Aeftateuirer.Hyemeflauefcit.Genus eius filucftrementafirum e(h Er ut uit»:uel fi inuerfi rami ferantur.Mentas nomen fuauitas cd ris apud grcrces mu/ rauittcualioquin mintha uocaretur.Vnde ueceres^noftrinomen declmauerunt Gra, to menta menfaS odore percurrir in rufiicis dapibus Semel fora diutina cerare durat* Congruit pulegio cuius natura in coronariis reflorefeens fsepius difla eil hax quoqj feruanrur fimili genere tmentam diro pulegiumq? & u epicam. ramen omniumqj fafiidiis ciminum amicifiimum.Nafciturin fummatellure uix hasrens:# in fublime tendens.In putribus & calidis maxime locis medio ferendum uere. Alteru eius gentis filueftreiquod rufticum uo eant: alii thebaicurmfi rritnm ex aqua potetur in dolore ilomachi prodefi.In carpentina nofiriorbis maxime laudat,Alioquin senho palma eft.Quidam huic asgyptium praeferunt/Sed praecipue olufatru fmirac natune eft.Hippofelinu grasci uocantialii fmynion.E fachryma caudicis fui na cicur.Seritur 6C radice.Succu eius qui colligunt murrae iaporem habere dicunt. Au/* flor eil Theophraftus murra fata natum.Hippofelinu ueteres praeceperant in locis u cultis lapidofis iuxta maceriam feri.Nunc & repafiinatoferit :& a faucnio pcfl arcui noflium antunum.Quippe cum capparis quoq? feratur ficcis maxime: area i' defoflfu cauata ripifq? undiq? circumflruflis lapide:alias euagatur per agros:& cogit folu ile: i/ lefcere. Florent aeflate. Viret uiqj ad uergiliaijt occafunv.Sabulofis familiariffimu. Viii cius quod trans maria nafi itur diximus inter peregrinos frutices. Peregrinu & careii gentis fuac nomine appellatum culmis principale.ln quacuqj terra feri uulr rarioe ex* dem qua olufatru .Laudariffimum tamen in caria:proximu phrygia. Ligu ilicum fil uelfreefl.ln ligurias fuae moribus feritur.Vbiqj fuauius fatiuumtfed fine u iribus. Pa/ nacem aliqui uocant.Crateias apud grsecos cunilam bubulam eo nofe appellatCarteri fere cunizamide:cunihginem.Thymbra uero qus fit apud nos habet uo cabu/um & aliud (atureia dicla in condimentariogenere.Serirur menfe februario:cr| gano asmula: Nufcj utriiqjadditunquippe fimilis efieflus.Sed cunilasasgyptium eri/ ganum tantu prxfertur.Peregrinum fuit & lepidu.Seritur a fauonio.Dein cum fi u/ ncaueritiiuxta terra preciditur.Tulic runcatunftercoraturqj.Per bieniu hasc.Poilea in iifdem fruticibus utunturdi non fasuina hyemis ingrauar:quado imparientilTimu (ii frigops.Exit & in cubitalem altitudine foliis laurinis ied mollibus. Vfufq? cius non fine lafle.Gytpifirinis:anifum 8t anetum culinis 8i medicis nafcuntur. Sagapenum & ipfum in hortis quidem:fed medicinae tantum.Sunt quaeda comitantia fatus ut paupennaqj cum brafiicaferi ur.Ac porculaca & eruca cum lafluca. Papaueris fa tiui tria genera.Candfdum cuius femen rofium in fecunda menfa cu meile fapnd ati riquos edebatur.Hoc & panis ruilici crufiae infpergitur adfuioouo inherens.Vbi irfc riorem cruftam apiotgytcg cerilai fopore condiunt. A frerum genus papaueris nigrum cuius fcapo incifo lafleus fuccus exprimitur.Tertium genus rhyan uocant graeci:id noftri erraticum.Sponte quidermfed maturius:cum hordeo maxime nafeitar: erucas fimile:cubitah alritudine:flore rufio 8i protinus deciduomnde & nomen a graeris ac/ cepit.De reliquis generibus papaueris fponte nafcenris docebimus in medicinx loco Fuiffe aurem in honore apud romanos femper indirio efi: Tarquinius Superbus, qui legatisafiliomifiisdecudendopapauerain horto altifiima fanguinanum illud rei/ ponfum hac fafli ambage reddidit. Rurfus alio comitatu aequinoflio autunni fe/ runtur coriandrum:anetum:itripIex:maIuas:lapati.cerefolium:quod pederoton gras ci uocant: 6i acerrimum iaporeugnei effeflus ac faluberrimum corpori . Sina/ pi nulla cultura: melius tamen planta relata : Q_uin e diuerfo uis efi:fato fe mei eo liberare locum .Quoniam femen cadens protinus uiret.Vfus eius etiam pro pulmentario in patellis decqflo citra itclleflum acrimonias.Coqu untur & folia ficut reliquriramoferiISunt ante triu generu.Vnthri gr&ciffralterS rapi foliis fitnilet tcrtiu erucce.Senen optimu aegypriu. Athenienfes napi appellauerunttalii rapfinalii faurion Serpylo# fifimbrKMnontes pleriq? fcatent:ficut thracia.Aur aquae deferunt ex iis au ulfos ramos : fe r u ncq?. I rem ficyone ex fu is montibus:# arhenis;& hymero. Simili rrodo # lifimbriu ferunt.LaetifTimum nafcit i puteotje parietibus # circapiicinas & ftagna. De fcenicufo # canabe. Ca. VIII 5 Eliqua fune ferulacei generis ceu foeniculurmanguibus ( ut diximus ) gratif r fimurmad condienda plurima cum inaruerit.Eiq? per q fimilis rapfiarde qwa diximus inter externos frutices»Deinde utiliflima funibus canabis ferit a fai uonio.Q uo denfior eft eo tenerior.Semen eius cum eft maturum ab aequinocftio au tumui defringitur:# fole aut uento aut fumo ficcarur.Ipfa canabis uellitur pcft uiu demiaintac lucubrationibus decorticata purgatur.Optima alabandica:plagarum prsc cipue ufibus»Tria ibi eius generx.Imprcbatur cortici proxfmu aut meduIlae.Laudatif fimum eft e medio:quae mela uocatur.Secunda milafea.Quod ad proceritatem quidc attinet:ro(eatagri fabini altitudinem aequat.Ferulae duo genera in pegrinis fru ficibus diximus.Seme eius in icalia cibus eft. Condit cjppe duratq? in urceis uel anni fpatio.Duo ea genera.Cau!es & racemi.Corymbia hac uocattcorymbofq? quos ccdiut. De morbis hortorum:# remedia circa formicas# erucas# culices. Ca. IX. Orbos hortenfia quoq? fentiimnficut reliqua terrae lata. Nanq? # ocimum fc tti necattdegeneratq? rite in (erpillum:# fifimbrium in calamintham.Et ex femi ne braftior uereris rapae fiunt. Atq? inuicem enecatur cyminum ab uno dor# fo nifi repurgetur.Eft autem unicaule:radice bulbo fimilitnon nifi in folo gracili na# fcens. Alias priuatim cymini morbus fcabies.Et ocimum fub canis ortu pallefcit.Oia ue roaccefTu mulieris mcnftrualis flauefcunt.Beftiolarum quoq? genera innafeuntur Napis culiccs:raphano erucae:# uermiculi.Item latucis # oleri. Vtrifq? hoc ampiius limaces#coclex,Porroueropriuatim mimaliatquae facilimeftercorein edo capiunt mr:condentia in id fe.Ferro quoq? non expedire tangi rutam cunilam menta ccimu auctor eft Sabinus Tyro in libro cepuricon.quem Moecdnati dicauit.Item contra fo» micas non minimum hortorum exitiurmfi non fintrigui:remedium monftrau it. Li# mo marino aut cinere obturatis earum foraminibus.Sed efficaciflimeheliotropio haec banecantur.Quidam # aquam dilutolatere crudo inimicam eis putant. Naporum medicinae funttfiliquas una feri:ficut olerum cicer.Arcet enim erucas.Quae fi omifto iatn natae fint:remedium abfmthii fuccus decori infperfus fedi quam anagorum uo canr.Genus hoc haerbae diximus.Semen olerum fi fucco eius madefatftum feratur ole ra nulli animalium obnoxia futura tradunt.In totum uero nec erucas fi palo impona tur in hortis offa capitis ex equino genere foemine dumtaxat. Auerfus eru cas # canrps fluuitialem in medio horto fufpenfum auxiliari narrant. Sunt qui fanguineis uirgis tangant eatquae nolunt his obnoxia efle.Infeftant # culices hortos riguos praecipue fi funt arbufculae aliquae.Hi galbano accenfb fugantur. Quae magis flnt fortia uel minus:# quibus falfae aquae profint.5 Ca. X. Am quod ad pmutationem feminu attinetjquibufdam ex iis firmitas maioc n eftiuc coriandrotbetae:porro:nafturriotfinapi:erucae: cunila::# fere acribus. Infirmioraautem funtatripb'ci:ocimo:cucurbicae:cucumi:& aeftiua omnia hybernis magis duranttminime aut getiuSed ex iis quae funt fortifiima n ullum ultra quadrimatu utile c di5taxat ferendo.Cunilis # ultra tepeftiua funt. Peculiaris m • ceturtodia amiciciaeq? repe furdaru ac fenfu carendum. Et quo magis miremur omnia ea hominum caufa quod grae* cifimpathiam appellauere:quibus cuncfba condant: ignes aquis refbnguentibustquam (ole deuoranteduna pariente altero alterius iniuria-deficiente fydere. A tq; ut a fublimiori bus recedamusiferrum ad fe trahente magnete lapide:& allio rurfus abigente a fefe* Adamantem opum gaudium infragilem omni caetera ui 6C inuiclum fanguine hircis norumpente.Quaeqjalia in fuis dicemus lods paria uel maiora mira.Tantum uenia fit a minimistfed a falucaribus ordiemur,Primumq? ab hortenfibus. De en eu mere fihieflri 81 elaterfo. Ca. L Vcumim filueflrem eflfe diximus mulco infra magnitudine Iktmi .Ex eo fit c meiicamencu quod uocatur elacerium fucco expreflb c femrne.Cuius caufa nifi maturius incidaturriemen exilic oculorum et periculo.Seruat autem de cerptus una node. Poficro dis inciditur harundme.Semen quoq? cinere confpergitur ad coercendam fucci abundatum.Qui expreflfus fufeipirur aqua cxlednatcp fubfidet Deinde in fole cogit in paflillos ad magnos mortaliu ufus.Obfcurirates 6C uiria oculo rum fanattgenaruwp ulcera.Tradunt hoc (ucco taedis radicibus uitiu non attigi uuas ab anibus.Radix autem ex aceto coda, podagris illinitur.Succoq? dentium dolori me» detur.Arida cum refina impetiginem & fcabiem quaplbram & lichenas uocant. Paro tidas & panos fanat.Ee cicatricibus colore reddit.Et foliopz fuccus auribus furdis cum aceto inftiHat .Elateriu tempeftiuum eftautuno.Nec ullum ex medicamcris longiore asuo durat. Incipit a trimitu.Si quis recentiore uti uellittpafhllos in nouo ficdili igne lento in aceto domec.Idqj melius quo uetuftius ue iam ducentisannis feruatu efTe au&or eft Theophraftus.Et u% ab qnquagefimu lucernarum lumina extinguir. Hoc enim ueri experimentu efttfi ad motum priufq extinguat fintillare furfu ac deor» fum cogar.Pallidum ac Ieue haerbaceouc fcabro melius.ac leniter amard.Putat con» ceptus ad alligato femine adiuuaritG terram non attigerit. Partus uero fi in arietis lana alligatum infeientis lumbis fueritiita ut protinus ab ea eximaturt& rapiatur extra do» rnuin iplam.Cucumim q magnificant nafei praeciputi in arabiajmox cineris.AIii i ar cadia tradunt fimilem heiiotropo.Cuius inter folia & ramos magnitudine nu cis iuglaiidis femen.Etie autem ad fpeciem fcorpionis cauda reflexatfed candida. Aliq etiam ab eo fcorpionum cucumim uocannefficaciflrmum contra fcorpionu i&us t & femine & elirerio.Et ad purgandu uterum aluof(#.Modus porconeuirium ab dimidio obolo ad foIitum.Copiofius necat.Sic &\ontra phehirialin bibirur. Et hydropifes ilU tum. Anginas 81 arterias cum meile 8C oleo uetere fanat. De anguino cu cumereriiue erratico:& defaciuo: & de pepone. Ca. IL Vki hunc ede apud nos qui anguinus uocaturtab aliis erraticus arbitrantur m decodro fperfa mures de eius medicina non attingunt. Idem podagris cum articulorum morbis decoctum in aceto illinunt pratientaneo remedio. Lumborum uero dolori femine fole ficcarodein triro.xxx.denariorum pondere in he mina dato aqux.Sanat& humores fubitos illitum cum latfe mulierum. Purgat eas claterium.Sed grauidis abortum facit.Sufpiriofis prodeft. Morbo uero regio in nares conieclum.Lentigines & maculas e facie tollit in fole illitum.Multi eadem omnia fati uis attribuunt.Magnum etiam in eis momenti.Nanq? & eorum femen quantum tres digyti apprehenderint cum cumino tritum potamq? in uino ruflientibus auxiliarur. Sed & phreneticis in la&e mulieris.Et dyfentericis acetabuli m en fura. Purulenta aute expuentibus cum cumino pari pondere.Et iocineris uitiis in aqua mulfa.Vrinam mo uet ex uin© dulri.Et in renum dolore clyfteribus fimul cum cumino infunditur. Pe pones refrigerant maxime in cibo:& emolliunt aluum,Caro eorum epiphorL oculope aut doloribus imponitur.Radix lanae ulcera concreta in modum faukqucm exreon uocanc.Eadem contra uomitiones liceatur in farina tufa. Datur quatruor obolis in aqua mulfauca uc qui biberit qngentos poftea padus ambulet:Hxc faria &' i fmegma ta adiicitur.Cortexquoqj uomicionem mouet.faciem purgat.Hoc & folia cu/ufcunqj fatiui jllica Eadem cum meile epinyclidas (ananr.Cum uino canis morius. Item muf tipedemtipa grxei uocant:oblongam:piloiis pedibustpecori prxeipue nociua- Morfii tumor infequicur:& putrefeit locus ipfe.Cucumis odore defectum animi.Codos dera fb cortice ex oleo aceto & meile iucundiores efTe certu eft, vDe cucurbita fii neftri Qi Ca. [jf Vcurbita is qtioq? inuenit fomphos a gr ascis appellata inanis:uhde& c nometu difc .ii crafTitudinemo nifitffaxofis rjafces.Huius comaducataz fuc/ cus ftomachoadmodupdeft.Colocintnis uocat aliadpfa plena: fed minor cj fitiua.Vtilior pallida :qu,ido eius fut medicIae:Herbacea arefacta p fe inanit aluu.Infu* fa quocp clyfteribus itefhnops olum uniis medef & renu:& lumbops: & paralifi cicdro femine. A qua mulfa i ea coquit ad dimidiasdic tuflieti lfundit obolis quattuor.Pro> deii & ftomacho farinas aridae pilulis cu decodio meile fuptis.In morbo uero regio utili ter femia eius ifumunt #pdnusaquamulla.Carneseius cuabfinthio# (aledentiu dolore to!lut.Succus uero cu aceto calefacfrus mobiles fiftit.Itefpinae & ac coxa ru dolores:cuoleo fi ifricet ♦Prastereaimipi dicfru.Semina eius fi fuerit pari numero a da ligata febribus lanare dicunt tquas graeci pihodicas uocat.Satiuas quocp rafie fuccus tepefadlus auribus medet .Caro eius lterior fine femfe clauis dedu & fuppuratioibust quas grasci uocat apoflemata.Decoclas ar uniuerfas fuccus detiu motus ftabilir.Dolo res Ihibet.Vinu cu ea feruefa&u etia ipctus.Folia eius etia cu rececitf cuprefli cotula 6C ipofitaJpfa quoqp tofta i argilla ac trita cu adipe anferis uulneribus medet * Necne ramitis coracis recetes podagras refrigerati ardores capitis:# maxie infantu. Et ignes (aeros de ftrigmetis uelis Ipofitis uel feminibus.Succus ex firigmenris illitus cu rolaceo # aceto febriu ardores refrigerat. Aridas cinis impolitus mire cobufta fanat* Chryfippus medicus danabat eas i cibis.Sed omniu cofefu ftomacho utilillimas iudfi exulceratioibus.Eft # rapouis medica* Perniones ferues lpofitu fanar.Ite frigus pellit e pedibus aqua decocfrus.Et ius fernens podagris etia fri gidis medef .Et crudu tufn cu fale cuicunq? uitio pedu.Seme illitu # potu i uino con tra fer petes & toxica (alutare efie pdit.A multis uero a tidoti uim habere i uino # oleo Democritus i totu eu abdicauitl cibis ppter Iflatioes.Diodes magnis laudibus extu> lit:etia uenere frimulariab eo Ite DionyfiP.Magifqj fi eruca cddiret .Tofta quo q? articulose dolori cu adipe pdeft.Silueftre rapu I aruis maxie nafeit :fmcfricofu:femiV ne eadido:duplo maiore q papaueris.Hoc ad albicada cute I facie totoqj corpore utut mixta urina pari mefura.Na (ut fupra dixim?) erunhordei:# tritici # lupini radix ad pia futilis. De napoge differetiis:#raphao filueftrit# raphao fatiuo # paftlaca.Ca.IIII. Apops duas difreretias # I medicina graeci feruat.Angulofis foliope caulibus n flore tes:# quod bunion uocant:purgationibus foeminape &ueficas Et urinas utile decocfru potu ex aqua mulla:uel fucci drachma.Seme dyfentericis tcftu tritum in aqua calida e cyathis quattuor.Sed Urinam inhibet:fi non lini femen una bibatur.Altepe genus buniada appellant:# raphno # rapo fimile.Semiuis praeclari co tra uenena:ob id # antidotis uruntur illo.Raphanum # filueftre effe diximus. Lau* darilfimu I arcadiatqq# alibi nafeit :utilior urinas dutaxat eiciedae.Castero bile detra hit.Prxterea cordcesl uino. Prae ter ea q; circa eos dicta futftomachu purgant, pituita extenuat: urina cocitat.Eft asftiuofus I italia & armorada uocat lariua. Sariui uero de> coeli mane pod ad ternos ciathos cominuut & eiciut calculos.Ide j pofca decodi con tra ferpedu morfus illinuf.Ad tuflim et mane ieiunis raphanus jjdeft cu melle.Seme eoyt toftu iplucp comaducatu ad lagarapond.In aq foliis eius decedis bibere uel fuc* cu ipfius cyathis binis.Cotra phlegmoni ipfos illinere tufos utilIeJnchoatib9 uero re cete cortice cu meile.Veternofis at q acerrimos madere. Semeq tofru dein cotritu cu meile fufpiriofis.ide 6C cotra Uenena cerafris fcorpionibgaduerfaturmel ipfo femine infedtis manibus impune tradfabilibus.impofito raphano fcorpion/9 mo riuntur.Salutares # contra fungorum aut hyftriominae uenena asque ut Nicander tradit.Et contra uifcum quoq? dari Appolcdori duo iubent fcyllasns # tarentinus. Scylleus femen ex aqua tritumitarentinus fuccum. Lyenem item extenuat* Io cineri profunti # lumboru doloribus,Hidropicis quoque ex aceto aut finapi fumpti # le> thargfcfs.PraxagorasdtiicRs dandos cenfet.Pliftonices 61 colic. ulcera fa nane» At puruleta pcordioru fi cumeile ad haec co os in luto illi los malunt.Sic& foeminas purgari.Ex aceto Si meile fiipti afalia detrahur. Ire ad tertias decolo eo$i poto cu uino entherodeis Sanguine inutilem fic extrahut: Medius ad haec Si (anguine excreantibus coftos dari iubet.Et puerpis ad lactis copia augenda:Hippocrates capillos muliere defluos fricari raphanis:& fup um# fcilicu fponi cotra tormeca uuluae.Reducunt Si cicatrice ad colorem . Seme quoq; ex aqua ipofau fiftic ulcera:q phagedeas uocat.demoerirus uenere hoc ciboftimulari pu tat.Ob id fortaffis aoci nocere aliq tradiderut.FoIia quae f oblongis tantu nafcunt ex citareoculoruaciern dicunt.Vbi uero acrior raphani medicina admota fit. hyfopum dari prinus lperant.Haecanthipathia e. Etauriu grauitati fuccum raphani inftillati Na uomituris fumo cibo ee eos utiliflimu eft.Pafhnaca: (imile hibifeu: quod moloche agrian uocantt& aliqui pl ffolochia*VIceribus:chartilagini offlbus fragis medet .Fo iia eius ex aqua potaaluum foluunttferpetes abigunt. Apum .uefpar u:crabronu id'! bus illita medenf.Radice eius ante folis ortum eruta inuoluunt lana coloris que nati imm uocat.Praeterea ouis quae foemina peperit.Strumifq? uel fuppuratis alligat -Qui dam ad hunc ufum auro effodienda cenfent.Cauenduq; ne terra attingat.Celfus po* dagris qua: fi ne tumore funt radicem eius in uino de coda (poni iubet« De fiapbylio fiuc paftinaca & gigidio Si fi'fere Si fefili & inula Si de cepe filuefhi.Ca.V* Lterum genus ell ftaphylmostquod paflinaca erratica uocant ♦ Eius femen a cotricum Si in uino potu tumente aluum Si fuff meationes mulieru dolorefqj Ienitiin rantd ut uuluas corrigac.Illicu quoq? paffjombus uentris pdrfh Viris uero pdel} cu panis portione aequa triru.Ex uino potum cotra uentris dolores. PellitSi urina:& phagedenas ulccru fiftic recens cum meile fpofitu. Vel aridae farinae i fpfa radice eius.Dieuces cotra iocineris ac lyeuis;i!iu:Iuboru:Si renu uiria ex aq mulfa diriiubet.Cleophantus & dyfenrericis ueteribus.Philifton in laede coqtt&ad ffrangix ria dat radicis uncias quattuor.Ex aqua hydropicistfimilirer Si opifiotonicisi8i pleure ticist8i comitialibus.Habentes ea feriri a ferpentibus negant .Aut qui ante guflaueric no laedi.Percuflfis fponitur cu axungia.Folia cotra cruditates manduntur ♦ Orpheus amatorio inefle ftaphylino dixittfortaflis quonia uenere ihmulari hoc cibo certum em Ideo coceptus adiuuarealiq ,pdiderut.Ad reliqua Si fuiua pollet.cfficacior tn fJueftris magifq? i petrofis nata*Seme utiuae quoq? cotra fcorpionu idus ex uino aur polea falli rare e.Radice eius circufcalpi detes dolore liberant.Syria i hortis opohflima.fnde quo que eft,puerbium grxeis .Multa fyroru olera.Simillima (taphylino haerba feritrquam alii gigidion uocantttenuius tn Si amariusteiuideq; effecdus e.Ccedu crudumq; ftoma chi magna urilitate.Siccat enf ex alto oes humores eius.Sifer erraticum fariuo (imile e Si effecdu.Stomachum excitat, Faftigium aftergit.Ex aceto leierpiriato fumptum : auc ex pipere&mulfoiuel ex garo urinam ciet(utOpinion credit )&uener em .In eadem fententia eft Diacles.Praeterea cordi conuenire conualefcenrium.Aur poft multas uo luitiones per qudmditile.Heraclides contra argentum uiuum dedit.Et u en eri fubim de offenfantem aegri% fe recolligentibus.Hunc Hefius ideo ftomacho ut*le uideri dii xitiquoniam nemo tres fiferes edendo continuaret.Eflfe ramen utile conualefcenribus Bi ad uiram tranffuntibus.Satiui priuatim fuccus cum laede capno potus fidit aluu. Ec quonia plerofqj flmilitudo nominu grxcopz cofundirtcoteximus Si de feiili.fed hoc e uul garis notitias.Optimu mafiliefeXato eni grano 8i fuluo e:Secundu arthiopicu ni grius.Creticuodoratiflimu omniu. Radix iucundi odoris e.Seme eius ee 6i uu Itui es dl cunf .Prodeft: hoi ad tuffim uetere*Ruptatcouulfa:& i uino albo potu. Ite opiftothcw nicistSi iocinept uiciis:8i tormimbustSC aut trium menfura SuntSC folia utilumc quae partus adiuuee etiam quadrupedu.Hoc maxime pafei dicti *ur ceras pitar • dtur 8t igni facro*MuItum in fumo ciboco coctionibus confert ud folio uel fem ■ quoq? aluum (iftittfme tritu potui infufum : fine nundendo cdmmdacatu e fale.Boum morbis medet :uel fi contritu I funditur. Inu/a quoqi a ieiunis comanducata dentes confirmat.Si ut eruta eft terra non attingit.Cedi tatufTim emundat.Radicis uero decocta: fuccus tineas pellir.Siccafa at in umbra fari na tufa & conuulfis St Inflationibus 6t arteriis medet .Venator morfus abibit. Folia £x uino dolori illinunt .Cepae filuedres non fatiue olfatu ipfo & delachrima» tioni & caligini medentur.Magis uero fucci inunctione ♦ Sonum etia facere tradunt Et ulcera oris fanare comanducatae cum pane.Et canis morfus uirides ex areto illitae aut fi ccs cum meile & uinodea ut po ft diem tertiu foluant.Sic & tritae fonat. Toram i cinerem epiphoris multi impofucre cum farina hordeacea.Et genitaliu ulceribus.Suc co # cicatrices oculope # albugines # argemas inunxere:# ferpentiu morfus : 8t omfa ulcera cu melle.Icem cum lacte in iifdem fonitu ac grauitatem emendantes cum adipe anferino aut cu meile tillauere.Et ex aqua bibendu dederunt repete obmutefcetibus.In dolore quoqj ad dentes colluendos inflil/auere:# plagis be/ (liaru omnium priuatim fcorpionu.AIopecias fricuere # pforas tufis cepis.Coctas dyt fentericis uefcendas dedere.Et contra dolores. Purgamera quoq? cremata in cinerem illinentes ex aceto ferpentiu morfibus.In ipfas quoq? multipedes ex aceto* Reliqua inter medicos mira d ater fi ns, Proximi inutilia eflfe praecordiis # concoctioni* Inflafioneq; dt ficim facere dixerut. Afclrpiadis fchola ad ualidu quoq? colore profici i cibo Et fi fuccu ieiunii quotridie dant firmitateualitudmis cuflodiri.Stomacho utilia eTetac fpiritus agitarioni.Venrrem mollire.Haemorrhoidas pellere fubditas rp balanis Succu cum fucco foe iiculi contra incipieres hydropifes mire proficere.Ite cotra angi/ nas rutae St melfe.Excirari iifde lethargicos. Varro qua; fale aut aceto pifa e arefactaqj uermiculis non infetari auctor et* De porro fectiuo 8t capitato:# de allio. Ca. VI Orro fectiuo .pfluuia fanguinis fidi i uarribus cotrito eo obturatis:uel gal/ac p mixtotaut metae.Ire ex abortu ,pfl mia poto fucco cu lacte muliere. Tuffi et ueferhac pectoris # pulmonis etia uitiis medet Illitis foliis fanant abu floe epi nyctides:icauocat ulcus acie hebecas:& i agulo oculi ppetim humor emanas. Quid! code noie appellat putulas liuerestac noctibus igetantes.Et alia ulcera cu meile trito Vel morfus ex acero.Ite ferpetiu ah’092 uitia cu felle caprino uel pari menfura mulfi.Stridores cu lacte mu lieris.Capitis dolores.fi in naras fundat do- mituris ue in aure duobus fucci coclearibusmno mellis Succus & ad ferpentiu fcorpionuq? ictus in potu bibit cu mero:# ad lubope dolores cu uino hemyna potus.Saguine uero excrea» tibus # phthifeis difhllatidibus logis uel fucc smel ex ipfo ribopdet.Ira morbo ref io uel hydropicis.Et ad renu dolores cu ptifanae fuccoacceptabuli mefuraJde mous cu meile liuluas purgar*T>tus uero edit # cotra uenena.Imponit # uulneribus Venere timuIat.Sirim fedat.Ebrietates difcurrit.Sed acie hebetare tradit.In/ flatione quoq? facere:quae tame ftomachono noceat: uetreqj moUiat.Voci fpledorem affert.Capitato maior e ad eade effectus.Saguine reiicienbusfuccus cu caule aut thu ris farina uelacaria dat Hippocrates # fine alia mixtura dari iubet.Vuluafq? cc tractas aperiri putat.Foecunditate etia hoc cibo augeri« Contritu ex meile ulrera purgare.Tuffi # dtfHationes thoracis.Pulmonis # arteriae fanat uitia datu in forbitio ne ptifanae. Vel crudu praeter capitafine pane ita ut alternis diebus fumat. V el fi pu> rulenta excreantur.Sic & uoci uel ueneri fonnoqj multum confert. Capita bis aqua mutata cocta aluu fidunt:# fflationes ueteres.Cortex decoctus illitu fcg inficit canos. Allio magna uis:magnae et utilitates cotra aqua$i # quoslibet mutatioes fer petes abigit # fcorpiones odore» A ut aliq tradidere ad bediaru oim ictibu s medet* Pota uel cibo net illita priuata contra hemorrhoidas pdeftX n xino reddit uomitij Ac ne cotra aut murium uenenatum morfu ualere m _u tur taconitu quod alto nofe pardahanches wocat depellit.Ite hyofcyamum cotra canis morfus.Inqj uul nera cu meile lponicur. Ad ferpentiu quidem idtus potu cum reftibus fu is. Efficaciffo me ex oleo illinit* Attritifq? corporu partibus.Vel fi uefica itumuerit* Quin dcfuffitu eo fecundos partus euocari exiftimauit Hippocrates: cinere eope cuoleo capitis ulcera mananda fanitati reftituens.Sufpiriafis coccum aliqui crudu id dedere.Diocles hydra picis cu centaurea aut i fico duplici ad euacuanda aluum. efficacius praeftat uiridi cum coriandro in mero potu.Sufpiriofis aliqui 8i tritum in lacie dederunt.Pra# xagoras Si contra morbu regium uino mifcuit.Et conrra ileu i oleo Si pulte fic illines. Strumis quoqj. Antiqui 8i infanientibus dabant crudu.Diocles phrenericis elixu.Con rra anginas tritum iponi Si gargarisare pdeft.Dentiu dolorem tribus capitibus i ace# to tritis fminuit.Vel fi decocla aqua colluant :addaturq; ipfu in caua dentiu.Auribus ecinftillatus fuccus cu adipe anferino.Phthiriafes Si prurigines potu .Tufum item cu aceto Si nitro.Copefcic diftillationes cu lacfe codfu uel tritu pmixtum ue cafeo molli* Quo genere Si raucitate extenuat. Vel phthjfin i fabae forbitione.In totu aute ccxflum utilius e cruda: elixumqp toflo.Sic Si uoci confert.Tineas Si reliqua aialia pellit in aceto mulfo cofhuTenafmo in pulte medef.Temporu doloribus illitum elixu 6i pullulis co-lum cu meile deinde tritu.Tufli cu adipe uetufto decodfu uel cu la&c Aut fi fangufc et exeeret :uel purulenta fint.Et pituitas fub pruna co&um potum Si cu mellis pari modo fumptuXonuulfis Si ruptis cu fale Si oleo: Na cu adipe tumores fufpectos fanar.Extrahit fiilalis uitia cu fulphure Si refina et harundines cu pice.Le# prastlichemsdencigenes ex ulcerat: fana tqp cuorigano.Vel cinis eius ex oleo & garo illi tus.Sic & facros ignes.Sug&lata aut liuentia ad colore reducit * Cobuftu ex meile cre dunt Si comitiale morbu fanaretfi quis eo in cibo urat ac porione.Q uarranas quoqs excutere potu caput unu cum laferpitii obolo.ln uinoauflero tufTuSialio mo accep# tum.Suppurationes quataflibet fanaufra&x in cocffum fabae arq» in cibo fumptu da nec fanitate refh'tuat*Facit Si fonostatq? in totu rubicundiora corpora .Venere queqj ftimulat cu coriandro uiridi tritu potumq? e mero.Vitia eius fune q> oculos hebetat Inflationes facit.Stomaehu ledit copiofiusfumptu .Sitim gignit.Caereru contra pitul tam Si gallinae Si gallinaceis pdeft.Mixtum farre in cibo iumenris urinam reddereiac que non torqueri tradunt:fi eo trito natura tangatur. De lactuca filuatica fiue caprina:& efopo.& ilatitSi ladtu ca filneflri: Ca* VII* Actucac fponte nafcentis primu efl genus eius qua caprina uocant.Q ua pl 1 fces in mare deiedta ptinus necantur q funt in pximo.Huius lac expiftatum mox in aceto pondere oboloix duu adiecto aquae uno cyatho hydropicis daf Caulae Si foliis contufis afpfo (ale nerui incifi fanant .Eade trita ex aceto colluta ma# tutinis bis e menfe dentiu dolore prohibet.Altera eft genus quod gracci cfopon uocat. Huius folia trita Si cu polenta illita ulceribus medent .Haec in aruis nafcif. Tertiu ge nus efl in filuis nafcens ifatin uocant.Huius folia trita cum polenta uulneribus ,pfur. Qjiarto ifectores lanaru utuntunquod filuaticu uocant.Simile erat lapato foliis ni fi q> plura habet:& nigriora.Sanguine (iftit.Phagedenas Si putrefeet a ulcera q ferpuC fanat.Ite tumoresante luppuratione.Contra igne facru radice uel foliis pdeft uel ad lyenes pora.Hxc ,pprn fingulis. Coia aute fponte nafcentibus: candor caulis: inter dii cubitali longitudine:thyrfo 8i foliis fcabricia.Ex his rotunda folia 8i breuia habentem funt q hieracia uocenttquonia accipitres foalpendo eamtfuccoq? oculos tingendo ob fcuritate cu fenfere difcutiant.Succus oibus candidustuiribus quoq? papaueri iimilis Carpitur p menfes incifo cauletCondif in fnftili nouo ad multa praeclarus * Sanat 014 oculop* uitia cam malicruiArcet nubeculas: cicatrices oes peipue calligines.Imponitur etfam oculis in fana contra epiphorras.Irem fuccusaluum pur git in pofca potus ad duos oboIos.Scrpentid ilibus medet in uino potus.Et folia to/ fta rhyrfulqj triti ex aceto bibunt .Vulneri illinunt maxime contra fcorpionu icTus. Veru contra longia comixto uino ex aceto* Aliis quoqj uenenis refiilut:exceptis quae ftrangulado necant:autiis quae uefice nocentdtem pfimythio excepto*Imponunt Si uentri ex meile atqj aceto ad detrahenda uitia alui. Vrinae difficultates fuccus emedat Crarenas eu Si hydropicis obolis duobus in aceto cyatho uini dari iubet.Quida Si e fati uis colligunt fucco minus efficaci.Peculiares eapt uires partim iam diflx funt .Sonnu faciendnueneremq? fhibendi:xflu refrigerandi:flomachu purgandi: fanguine augcdi Nunc no pauce reflant quonia Si iflatibnesdifcuriunt:ru iadri 6C falis mica hordei farina. Aqua quoqj eius deeexda nerues articulosq? mire iuua ri.Si foueantur uulnera 8C recetia & uetera.Etia carcinomata quae nullis aliis medica metis lanari podinr.Foueri prius aqua calida iubet:&I bis die tri a inpcni.Sic eriafijflu Iis eluxatas 8i tumores reuocarftqueq? difeuti opus fir.Infonia etia uigiliasqux tollere deccda fi ieiuni edat qua plurima ex oleo 8C fale.Tormina fi decccda itcyi decoquatur addito oleo & fale cumino po!eta,Si ita fumatur fine pane magis profutura. Inter reli* quabile detrahit per uinu nigrum pota.Quin & urina eius in braflica porada atflima uerittafleruari iubet calefacdamq? neruis remedio efle. Verba ipfius fubiicia ad expr» menda fententia.Pueros pufillos fiIaues illa urina:nunq debiles fieri. Auribus quoqs ex uino fuccu braflicas tepidum inflilari fuadet.Idq? etia tarditati audientia prodefle afleuerat.Et impetigines eade lanare fine qucqi opiniones ia & Caro* nis ca poni couenit in iii dutaxat quas ille prastermiflit .Biles detrahere no percoida p itant.Ite aluu foluere,Eadeqj bis coida fiftere.Vinoaduerfarfiurinimica uiribus:An recedente qui cibis caueri ebrietatem.Poftea fumpta crapuIadifcutirHuc cibii & ocu* Ioi« claritati conferremultu.Succo uero crudas angulis uel tantn taedis cu attico mei le plurimu.Facillime concoq.Ciboq? eo fenfu purgari.Erafiftrati fchola clamat: nihil efle utilius ftomacho neruifqj.Ideo paralyticis & tremulis dari iubet.& fanguinem ex creantibus.Hippocrates coeliacis dyfentericis bis coida cum fale.ltem ad tenafmon & retium cas.Laedis quocg ubertatem puerperis hoc cibo fieriiudicans.Etpurgatione fcemifirs.Cradusquicfem aulis fie&ftmpirfus «riorfaos petiit ApcModann aduerfus fungose uenena femen auc fuccu bibendum cenfer. Phififhon opiftotonicis fuccu ex fe quedo:& renibus cotraria.Illud quoqj no eft omitceduiaqua decodse ad tot ufus lau/ data fetere humi effufam.Stirpium brafliese atidcpi cinis inter cau frica intel ligif. Ad coxendicu dolores cu adipe uetufto. A t ci5 lafere & aceto in uice phloiri euulfis illitus pilis nafei alios phibet.Bibif' 6i ci3 oleo fubferuefedtus uel p fe elixus sd couulfe & rup ta intus lapiuq* ex alto.Nnlla ergo fune crimina brafficarilmmo uero apud eofde ai* grauirate facere. Dentibus gengiuis nocere?# in aegypro ppter amaritudinem non aritur.Silueftris fiue errarice Imenfo plus efferus laudat Catotadco ut aridae queq; fari lia in olfatorio collecta uel odordtantu naribus adhibito uitia oriu jgraueolentireq; fa# nareaflfirmet.Hanc alii petreajuocantunimiciflima uino:qua praecipue uiris fugiat. Aut fi no fugere:monaf.Folia habet bina:rotuda:patua:Ienia:pIantis oleris fimi Ii jr: candidor fatim # hir furior* Hanc inflationibus mederi * Melancholicis queq? ac iiuLlneribiis recetibus cu meile ira ne foluanf alue die feprimu.Srrumis fiftulisin* aqua contrita Quyfippoau furu fufpendit lino modicis interuallis poftea arida frufira in cadum aceri q afpimi pendentia inmergunturtita ne ulla per te uas contmganr.Hoc rir ante folftiriuni die/ bus.xl viii.Gypfo ddnde oblitus cadus ponitur fub regulis totius diei folem accipienti bus.Poft eum numerum dierum tollitur uas.Scylla eximitur.Acemm tranfiunditur H ic clariorem oculorum aciem facit.Salutare eft ftomachi doloribus paru fumptum binis diebus.Sed tanu uis eflrut txtindxm animx, mometo aliquo (pede praebeat. ProdefV& gingiuis & dentibus ucf per fe cdmaducata. Tineas 61 reliqua ueritris animalia pellit ex meile & aceto fampta.Linguae quoq? recens fub* iz&i ne hydropici (irim fentianr.Coquit pluribus modis in olla quae comici* turin. clibanu1 aut adipe aut luco illitaiautfruftarim fpatinisJBt cruda fic* catur::deinde conciditur .Coquiturqj in aceto.Tum ferpedu idibns imponit .Toftss quoq? purgat mediu eius iteyt in aqua coqtur.Vfus fic coftae ad hydropicosturina ciendam tribus obolis cum meile & aceto potae.Item fpleneticos &*fl:omachios fi no fin tiaut ulcus:quibus innatet cibus. Ad| tormina: regios morbos:tuflim uetere cum fufpi* rfcrDifcatic 6C ex foliis ftrumastquadrinis diebus foluta.Furfures capitis ad ulcera mi nantia illita ex oleo cofta.Coquitur 6C in meile cibi gratiaunaxime uti cocione facias Sic & interiora, purgat,Mimas pedum fanat in oleo co<3a:& mixta eius lu borum dolori ex meile imponit.Pythagoras fcy 1 Iam in limine quoqj ianuae fufpenfam malorum medicamentoru introitum pellere tradit.Ceterum bulbi ex aceto & fulphu* re uulneribus i facie medentur. Per fe uero triti neruoru cotra&ionem.Et ex uino por rigines .Succum cu meile canum morfibus.Erafiftrato placet cum pice.Sangnine ide? eos fiftere tradit illitos cum meile. Alii fi e naribus fluat coriandrum & farinam adiiciuc Theodorus & lichenas ex aceto bulbis curat. Erumpetia in capite cu uino au flero aut ouo.Et bulbos epiphoris idem illinit:#fic lippitudini medetur.Eorumq? uitia quae fuc facie rubentes maxime in folle illitis cum meile 81 nitro emendat, tentiginem cu uino aut cum cumino coctis.Vulneribus quoq? mire profunt per fe..Aut ut Damio ex muf fodi quinto die foluantur.Iifdem # auriculas fra&as curat t# teftium pituitas. In arti/ culonim doloribus mifcent farina. In uino co&i illiti uentri duriciam praecordioru emolliunt.Oyfentericis in uino ex aqua caelefli temperato datur.Ad conuulfa intus cu lilphio pilulis fabae magnitudine. Ad fudorem tufi illinuntur.Neruis utiles. Ideo $ pa* ralyticis dantur iuxta in pedibus.Qui funt rufii' ex his citiflime fanat cum meile 8t fale Venerem maxime megarici /fimuIant.Hortenfii partum cum (apa aut paflo fumpti.Sil uertres interaneorum plagas 8t uitia cum filphio pilulis deuoratis fedant ♦ Et fatiuoru femen contra phalangia bibitur in uino.Ipfi ex aceto illinuntur contra ferpentiu ictus Semen antiquibibendum infanientibus dabant.Flosbulborum tritus crurum macu lastuarietatefq? igne factis emendat.Diodes oculos hebetari ab iis putat.EIixos alTis mi nus ut les adiiciunt elfe:# difficile concoqui ex ui uniufcuiufq; naturae. Bulbfne grae ci uocant haerbam paracae foliisuubicundobulbo.Haec traditur uulneribus mire uti* Iis dumtaxat recentibus.Bulbus quem nomitorium uocat ab effe&u folia habet nigrat caeceris longiora utiliflimus ftomacho cibus . De afparagis & corruda & libyco # horminio. Ca. X. Sparagi ( ut traditur) cumino quidem addito inflationes ftomachi coliqj dii/ a cudunt.Ventrem leniter molliunt.Pecoris & Ipinae doloribus inteflirorum que uitiis profunt,Vino cum coquuntur addito ad lumborum & renum do lores.Semen trium obolorum pondere parte cumini bibitur.Venerem ftimuIant.Vri/ nam ciens utiIifTime:praeter<| qd uefica exulcerant.Radix quoq? plurimorum praedica rione trita & in uino albo pota calculos quoq? exturbat.Lumboru # renum dolores fe* dat.Quidam ad uuluae dolorem radicem cum uino dulci propinant. Eadem in aceto deco&a contra elephantiam proficit. Afperago trito cum oleo perunctu pungi ab api* bus negant.Silueffre afperagum aliqui libycum uocant:attici horminiu. Huius ad fii pradida omnia effi'catior uis:# candidionmaior.Regium morbum extenuant.Vene* ris caufa aquam eorum decoctam bibi iubenrad heminam. Ad idem # feme ualetane to tritum.Ternis utrumqjobolis datur.Et ad ferpentium i#us fuccus decoctus. Radix quoq; mifcetur radici marathri inter eff/cadflima auxilia.Si fanguis per urinam redda turdemen afperagi # apii 8C cumini ternis obolis i uino cyathis duobus quinis diebus Chryfippus dari iuber.Sic& hydropicis contrarium efle gufs urinam moneafcdoeef. . Irem ueneri.Veticx quoqj niti coctum aqua.Si canibus detur: occidit eos. In uino de/ co&x radicis fuccus fi ore conrineatur dentibus mederi. De apio dC apiaftro-.fii heIiofe!ino:& oreordino. Ca. XI. Pio gratia uulgojeft.Naq* rami largis portionibus per iura fnatant:fi£ incondl a tnencis peculiare’gratiam haber.Praeterea oculis illitum cu rn elle.*ita u t fubin de foueanf Feruenti fu ccojdecoctiuliifq; fe tritu aut cu pane & poleta ipotitum mire auxiliatur.Pifces quoq? fi aegroter in pifcinis apio uiridi recreant .Vepe apud eruditos no aliud erutu terra i maiore auctoritate eft. Diftinguit fexu.Chryfippus foemina effedicir crifpioribus foliis 6C craflfo caule* fipore acri & feruido.Dionyfius mare nigriore:breuioris radicistuermiculos gignetem Ambo neutrum ad cibos admittendudmo omnino nefas.Nam id cfefuncToru epulis fe ratibus ducatum Jpfius qucx# uifus claritati inimicumtCauIe foeminx uermiculos gi gni.Ideoqj eos q ederint fterilefcere mares fbeminas ue.In puerpiis uero ab eo cibo comi riales fieri qui ubera hauriunt.Innocentiore ramen efTe marem.Eaq? caula eft ne inrer nefaftos frutices danet .Mamarum duricia impolitis foliis emollic.Suauiores aquas po/ tui incoctu prxftat.Succo maxime radicis cu uino lu mbope dolores mitigat.Eode iure inftillaco grauitate aurium.Semine urina ciettmenftrua ac fecudos partus.Et fi fouean tur femine decocto fugillata reddit colori: cum oui albo iilicu.Aut ex aqua coctum po/ tuqj renibus medetur.lii frigida tritu oris ulceribus.Semen cu uino uel radix cu ueteri uino ueficx calculos fragit.Semen dat ex tribus cyathis ex uinoalbo.Apiaftrum Higi/ nus gdem meliftbphylon appellat.Sed in cofefla danarione eft uenenatu in fardinia. Cocexenda enim funt oia ex eode nomine:apud grxcos pendetia..C Ifutapi qnod hip/ pofelinu uocantaducrfat fcorpionibns.Poro femine tormimbns interaneis medetMtcqj difficultatibus urinx feme eius deccxtu ex mulfo potum. Radix eius in uino decocta calculos pellit 8C lumbope ac lateris dolores.,Canis rabiofi mortibus potu & illitu mcdet Succus eipsafgetes calefacit potus.Q_uaru genus ex eodem farinnr abq oreofelinon alio frutice recto femine cumino fimile. V rinx fit menftruis efficax.Helio felino uis pw uaca contra ar aneas.Sed de oreofelino fbeminx purgant e uino. De petrolelino fit cimo. Ca. XII. Lio genere petrofelino quid a appellat in faxis raru.Prxeiptiu ad 'ucmicas co a clearibus binis fucci addici in cyathu marrubii f j ecitatq; ira calidx tiibus cya this. Addidere qda bufelino differes breuitare caulis a fatiuo fit radicis colore ruffb eiufde effectus. Prxualere cotra ferpetes potu fit litu:Ocimum quoqj Chryfippus grauicer icrepuit.Inutile efle dices ftomachomrinx.oculope quoqj claritati. Prxterea i (ania facere & lethargicos fit iocinerisuicia.Ideocg capras id afpernari. Jn hoibus quotp fugiendu cenfec. Adiiciunc qda tritu ti opiatur lapidetfcorpione gignei e. Cdmanduca tum in fole potitu uermes afferre.Alii uero fi eo die feriat cuifpia a feorpione q edento dmu fanari no pofle.Q_uimmo tradutaliq manipuloocimi cu cancris.x.marinis uel fluuiatilibus trito:coueniread eu fcorpiones a ,pximooes.Diodotus in emitericis etiam pediculos facere ocimu cibu.Secura xrasalacriter defendit.Na' id efte capras. Nec q menta SC ruta fcorpionuterreftriu ictibus marinoruq? uenenis mederi cu uino addito aceco exiguo.Vfu quoqj copertu deficientibus ex aceto odoratu falutare efle.Ire lethar# gicis fitinflamatis refrigerationfciilitu capitisdoloribus cu rofaceo:autmyrteo:autacero Ice oculoije epiphoris impoficu ex uino.Stomacho queqj ee utile.Infiactiones fit rutum cx aceto difloluere fumptu.Aluu fiftete impofitu.Vrina ciere. Sic fit morbo regio fit hy# dropici p>deffe etia colericis.Diftillarioes eo coli fit ftomachi ihiberi. Ergo etia coeliacis Philifto dedit:5t coitu dyfentericis:6t cotra pIiftonicu.Aliq fi: in renafrr>e:& fanguinem exercitibus in uino.Duriciaqj pcordio$4 illinit lacfus pua tu Auribus utiliffimutinfantifi praecipue cfi adipe anfer/no.Semc tritu & fiauftfi ti2r&>} fternutameca:# diftiJariones capitis quoqi iliitu.Vuluas purgat in cibo ex aceto Verni cas mixto cerameco Tutorio tollit* Venere ftimulat.Ideoqj eqsaiinilqj admifurae tepore ingeritur. De filueftri ocimo: & eruca:& nalturrio & rura. Ca. XIII Ilueftri ocimo uis efficaci or ad eade oia. Pecu haris ad uitiaqux uomirioibus crebris cotrahuntur.Vomicifq? uuluae:cotraqj betar u morfus radix in uino eft efficacinfimatErucx leme fcorpionu uenenis 61 muris aranei medet .Beflio las omnes in Jcenres cor per urcet. Vitia curis in facie cu meile illitu.Letigines ex aceto Cicatrices nigras reducit ad candore cu felle bubulo. Aiunt uerbera fubituris potu ex uino duri eia quanda cotra (en(u indu ere: In codiendis obfoniis tata e fuauiras :ut grae ci euozomoappellauerint. Putat fubtrita eruca fi foueant oculi:claritate reftitui. Tuf fim infantiu (edare.Radix eius in aqua decodra ffafta ofa extrahere.Na de uenere ftimu larida diximus trita folia filueftris erucae finita manu decerpta # trita in aqua multa ii bibant.E cotrario nafturuu uenere i hibet. Animu exacuit.Vr diximus duo eius ge nera. Aluum purgat. Detrahit bile potu in aqua.x.denarioru pondo. Cu lomento ftru misillituopertuqjbraficaptaedaraemedet.Alterueflnigriusjqdcapitisuitia purgat. Vifu clarificat.Cdmotas mentes ledat ex aceto fumptu.Lyene ex uino potu uel cu fico Tu(Tim ex melledi quottidieieiuni fumant. Seme ex uino omnia iteftinopt aialia expel lic.Efficacius addito mentaftro.Prodeft 6i cotra fufpiria & tufifim cum origano & uino dulci. Pectoris doloribus deco&u in ladle caprino.Panos difeurit cu pice:cxrrahirc£ cot pori aculeos.Et maculas illitu ex aceto.Cdtra carcinomata adiicit ouoru albu.Et lyeni* busilhmt ex aceto.Infatibus uero e meile utiliflfime.Seftius adiicit hoc ferpentes fugare fcorpionib’Js refiftere.Capiris dolores cotritu:& alopecias emedare.Sinapi grauirate au riu trito ipofito auribus cu fico.Dentiudolores infufo in auris fucco.Prurigine & ulce ra capitis cu adipe anferino.Furuculos cocoquit cu fermeto. Carbunculos adfuppura tione pducict8C rumpit. Phagedenas ulceru expurgat cu melle.Coxer.dicibus & lumbis cu polenta ex aceto illinit «ite lichenUte unguibus fcabris. Quippe natura eius cauta ca eit.Gptimu aut babyloniu.Silueftri uero ad omnia ea effecTrus maior. In praecipuis auc medicaminibus rura e.Latiora fatiuae folia.Rami fruticofiores.Silueftris horida ad effrvfhl efb & ad oia acrior.Succus exprimit tufa ea & afpa modice aqua. Et in pyxide cypria aderuit :Hic copioiior datus ueneni noxia obtinet* Macedoia maxime iuxta fiu> men anacimu.Mirueg cicutae fucco extinguit :adeo et ia uenenope uenena funr.Q_u» do cicutae fuccus pdeft manibuscolligentiu inter prima fmifcet anridotis praecipueqj galaciae. adt ruta aut per fe aut pro antidoto ualet foliis tritis & ex uino fuptis.Cotra aconitu maxime & uilcu.Ice fungos fiue in potu detur tfiue in ribo.Simili mo cotra ferpentiil i&usmtpote cu muftellae dimicaturae cu iis ruta prius edendo fe muniant.Sed ualent 8t cotra fcorpionu ictus:& araneopf.apu :carbronu:uef aculeos.Et cataridas:ac ialamadras: canis ue rabiofi morfus: acetabuli menfura fi fuccns e uino bibit .Et folia trita uel comanducata iponunt cu meile 6C fale uel cum aceto & pice decocta.Succo ueropundos aut etia habentes negar feriri ab iis maleficiis Serpentelqj fi uratur ruta nidoru fugere.Efficacifllma rame efl (ilueftris radix cu uino fupta.Eande adiiciunt eff caciore eflfe fubdiuo pota. Pythagoras & in hac mare mine# rib9 h crbaceiqj coloris foliis a foemina difcreuit:ecia latioribus foliis 6C coiore.Idcq; ocu Iis noxia putauit falfoiquonfa fculptores & pictores hoc cibo utunt oculoru ca. Cum pane quoq? nefnaflurtio fatiuae at££ filueflris ppter uifuv Vt aiunt multi fucco eius cu meileattico inuncti difcuiTerunt caligines:uel cu kcte mulieris enixae uel pu ro fucco angulis oculope tactis.Epihoras cu polenta ipofita. Lenit aut capitis dolores poto tu uino aut cu aceto:& roficeo illita.Si uero fint cephalea: cum farina hordeacea ud aceco.Eade cruditates ddcuriumox Liaioaes; dolores ftouiachi ueceres.V apif Corrigicqp conuerfas illita in meile foto uentre pedore.Hidropicis cum ficu & decocta ad dimidias partes potaq? ex uino.Sic bibit & ad pedoris dolores: la ter uq* & lumborum frigidos* Ad crapula: grauedi nes.Decoquunt folia poturis*Et in cibo uel cruda uel decoda codita ue prodefl.Item torminibus in hylbpo decoda*Ec cu uino.Sic & fanguine fidit interiore:& narium in dica.Sic & colluris dentibus prodeft. Auribus quoq? in dolore fuccus infundit tcuftodi to ut diximus modo.E filueflri uero cotra tarditate & ionitum cum rofaceo uel cu lau reo oleo aut cumino 6C melle.Succus & phreneticis ex acetof tritae inflillatur in tempora & cerebpi. Adiecerut aliq 6t ferpillu 8t lauru lllinetes capita & colla. Dederunt & lethar/ gicis ex aceto olfaciendu.Dederunt St comitialibus bibendu decodx fuccu in cyathis quattuor ante acceflionestquapt frigus intollerabile efl. Alfiofifq? crudam dari in cibo* Vrina quoq* uel cruentam pellit. etiam purgationes: fecundafqj: etia emor/ tuos partustnt Hippocrati uidettex uino dulci nigro potadtaqj illitam & uuluaru? ca edam fuffire iubec.Diocles SC cardiacis imponit ex aceto & meile cu farina hordeacea.Et contra ileu decoda farina in oleo ac uelleribus colleda.MuIti uero& cotra purulentas cxcreariones ficcae drachmas duastfulphuris una & dimidia fumi cenfent. Et cotra cru cntas ramos tres in uino decodos.Datur & dyfentericis cu caleo in uino cotrira* Dede/ runt & cum bitumini infrida potioni fppter anhelitum.Ex alto lapfis feminis tres un/ cias olei libraminjqj fextario illinit .Cu oleo codis foliis ptibus quas frigus adufierit.Si uritiam mouet (ut Hippocrati uidet) miru efl quofdam dare uelut inhibente potui co tra incotinentiam urinae.Pforas & lepras cu meile & alumine illita emendat. Item uitili gines uel rugas:flrumas 6C fimilia cu hircino & adipe fuillo ac taurino feuo.Igne faciu cx aceto & oleotuel pfimythio.Carbuculum ex aceto.NonuIli Jaferpitiu una illini iubet fine quo epinydidas puflulas curant.Imponut 8i mamis turgentibus decoda & pituii tse eruptionibus cu caera.Teflium uero epiphoris cum ramis laureas teneris:adcopecu liari in uifccribus his effedumt filueflri ruta cu axungia ueteri illitos ramices fanari dant.Frada quoq? mebra femine trito cu caera impofito. Radix rutae fanguine oculis fuffiifumt& in toto corpore cicatrices aut maculas illita emendat. Ex reliqs quoq? quae tradunt tmirum efbcu feruente rutae natura efle coueniat.Fafciculum eius in rofaceo decodu additaunciaaloes perunclis fudorem reprimere.Itcq? generatioes impediri hoc cibo.ldeo profluuio genitali datur:& uenerem crebrop fomnia imaginantibus. Praeca/ uendil eft grauidis abflineat hoc cibo.Necari enim partus inuenio.Eadem ex omnibus fatis quadrupedu quoq? morbis in maximo ufu efhfiue difficile fpirantibus: fiue cotra maleficiorum animalium idus infufa per nares ex uino-.aut fi fanguifugam exhauferic cx aceto 6C quocuq? in fimili morborum genere: ut in homine temperato. De mentaflro & menta & pulegio:& nepeta & de cumino. Ca. XIIII Entaflru filueftris meta efbdifferens fpecie fcliept quali figura ocimi: pulegii m colore.Propter quod quida filueflre pulegiu uocat. Iis comaducatis & ipofitis fanari elephantiafficut magni Popeii aetate fortuito cuiufda experimeto prop rer putore in facie illita copertu efl.Eade illinunt bibunturq; aduerfus fcolopcdras ferpentiu idus drachmis duabus in uini cyathis duobus. Aduerfus fcorpionu idus cu fale oleo & aceto.Ite aduerfus fcolopedras ius decodi.Aduei fufq? ofa uenena (eruantur folia arida ad farinae modu.Subflratu uel accenfu fugat fcorpfones.Potu fceminas pur eit a partu.Sed partus necat.Ortopnoicis: torminibus colericis efficaciffimu. Iteiubis Podagris impofitu.Succus naribus uerminofis inflillat .In regio morbo bibit .Strumis illinit .Oia ueneris inhibet.Tineas pellit ex aceto potu.Cdtra prurigine ex aceto infun ditur capiti in fo!e.Metae ipfius odor animu excitat:# fapor auiditate in cibis. Ideo in mamap* mixtura familiares ipfaeacceffere-.ut coire deferiq? lac no patiant. la/ dis potionibus additur:ne huius coagulati potu flrangulent» Data in aqua & mulio eadem uirefiftere#generationi creditur: cohibendo genitaliadenfarf. Aeque maribus ac foe ninis fiftit fanguinem.# purgationes foeminaru inhibet.Cum amylo ex aqua po ra cceliacoru impetus.Syration # uomicas uuluse curauit ♦ Ille # iocineru uiria ternis obolis ex rnulfo datis.Ite fanguinem excreantibus in forbirione. Vlcera in capite infan tium mire fanat. Arterias humidas ficcat.Siccas aftringit. Pituitas coruptas purgat in rnulfo & aqua.Vocis fuccus fub certamine uniis dtfmtaxat:# qui gargarizatur uua tu mente adiecTa ruta 61 coriandro ex Iade.Vdiis # cotra tonfillas cu alumine.Linguse af perae cu meile.Et couulfaintus p fe uinifqj pulmonis.Singultus # uomitioes filbc cu fucco granati ut.Democritus moflrat.Recentis fuccus narium uitia.Spiritus fubduc tos emendat.Ipfa trita choleras in aceto quide pota fanguinis flutioes intus. Ileu etiam impofita cupolenta:# fi mamae tendant.lllinitur # teporibus in capitis dolore.Sumit # contra fcolopendras:# fcorpiones marinos # ad ferpentes. Epiphoris illinit # ofbus in capite eruptionibus.Itefedis uitiis.Impetigines quoqp uel fi teneat ribus cum rnulfo inftilat. Aiunt # lyeni mederi eam inhorto guftata ita ne uellat: ii is qui momorderit dicat fe lyeni mederi per dies noue. Aridae quoqj farinae tribus digytis apprehenfa # ilomachi dolorem fedare in aqua:# fimilirer afperfa in potione uetris aia lia expellere,Magna focietate cum hac ad recreandos defectos aio pulegio cum furculis fuis in ampullas uiti eas aceti utrifq’ diedfis.Qjia de ca dignior e pulegio corona uertt gini q e rofis cubiculis noftris pnuntiata efl.Na# capitis dolores impofita dicit leuare Quin #olfatu capita tueri contra frigope aeftufq? iniuriam:# ab firi tradit. Ne<$ sefhi are eos qui duos e pulegio furculos impofitos auribus in fole habeant . Illinitur etia in doloribus cum polenta # aceto.Foemina efficacior.Eftauc haec flore purpureo. Mas ca didum habet.Naufeas cum fale # polenta in frigida aqua pota inhibet. Sic # pecto i is ac uentris dclore.Sromachi aut ex aqua intercifiones fiftit:# uomitiones cum aceto1# polenta.Intcfhncrum uiria meile decocta # nitro fanat. Vriliampellif ex uino:# fi atrii neum fit:# calculos 6C interiores omnes dolores Ex meile & aceto fedat menftrua:# fecii das.Vuluas couerfas corigir.Denfundosptus eiicit..Semen obmutefeetibus olfatu ad mouetur.Comitiahbus in aceto cyathi mefura datur.Si aqua infalubres bibenda finti tritum infpergitur.Salfitudines corporis fi cum uino tradat minuit.Neruorun ca & in cotradhone cum fale # aceto # meile confricatur epiftotono.Imbibitur ad ferpentium ictus decodhim. Ad fcorpionu in uino tritum:maxime qd in fuccis nafeitur. Ad oris exulcerationesad tuffim efficax habef .Flos recentis incenfus pulices necat odore. Xe* nocrates pulegii ramum lanainuolutum in tertianis ante acceflione olfadtandu dari* aut ftrangulis fubiicit:# ita collocari agrum inter remedia tradit :Siluefiri acf eade uis efficacior efhquod fimile efl origano minoribus foliis q fatiuum :# a quibufdam didta mus uocatur.Guftatum a pecore caprifqj balatum cocitat. Vnde quida graci litteras mutantes blechon uocauerunt.Natura tam feruens e:ut illitas partes exulceret. Tuffi inter fri&iones fricari ante balnea conuenit # ante acceffionum horrore conuulfis # torminibns.Podagris mire ,pdeft.Epaticis cum rrftlle & fale bibendum datur. Pulmo# num uitia excreabilia facit. Ad lyene cum fale utile eft:& uefcica #|fufpiriis # inflatio nibus deccdlu fucco aqualirer:# uuluas corrigit:# cotra fcclcpendra teireftrem uel marina.Itc fcorpiones.Priuatim ueualet cotra oem morfu. Radix contra increfcenria ulcera recens potentiffima* Arida uerocicatricibus decorem affere. Item pulegio eft ne# petasqj focietas.Decctfa enim in aqua ad terriasdifeutiunt frigora. Mu lier tq; meftru is pfunt.Et arilate (edant caIores.Nepeta quoqj uires cotra ferpentes habet.Fumu ex ea nidoremqj fugiunt:qua* & fubflernerein metu ofcdoimituris uite e. Tufa egilopis imponitur:# capins doloribus recens cu tertia parte panis teperara acetbillinitur.Suc cus eius iflilatus naribus fapinis fanguinis fiflit.Ite radix c&lhyrti femine in pallo tepido gargarizata anginis medetur, Cuminu filucftrc e praetenue quaternis aut quinis foliis uduti ferratis.Et iri fatiitortiagmis ufus in flomichi praecipue Vemo diis.Difcutfc pituitas Si inflationes.Tricum di cu pane fumptum uel potum ex aqua tormina quoq? 8i inteilinoru dolores. Verum tamen omnem pallorem bibenti/ bus gignit.Ita certe[ferunt.Portii Latronis clari inter magiftros dicendi adfecTores fimi litudinem coloris (ludiis contra aemulos imitatos:& pauloance Iulium Vindicem adfe ftorem illu a Merone libertatis captatione teilamentis fic lenocinatu. Nariu fanguinem pafhllri inditu uel ex aceto recens fiilit.Et epiphoris p feimpofitu tumentibus cu meile ,pdeftJnfantibus imponi i uetre fatis e* Morbo regio £ uino albo a balneis dat. De cumino xthiopicatqux urinam llringit: Si de cappari: Si de liguflicotfiue penacet 8C cunila bubula* Ca* XV. Ethiopicum maxime in pofca illinitur cum meile. Africano priuatim urinx in z continentiam cohiberi putant.Satiuum datur Si ad iocineris uitia tolium tri tuminaceto.Itemaduertiginem.Iisueroquos acriore ui urina mordeat in dulci tritum uino.ad uuluarum uitia in uino.Prxterq? impofitis uellere foliis teilium tumoribus tolium tritumq? cum meile aut rolaceo Si cxra. Siluellre ad omnia eadem dficacius.Prxterea ad ferpenres cumoIeo?ad fcorpionestad fcolopendras,Siflit& uomi tionem naufeafq? ex uinotquanrum apprehenderint tres digyti. Propter colum quod bibieur.IUiniturq? uel peniculis feruenstuel aflringitur fafciis. Strangulationes uulux potum in uino aperit tribus drachmis in tribus cyathis uini. Auribus inflillatur ad fo/ littus atqj tmitus cum feuo uitulino uel melle.Sugillatis illinitur cu meile Si uua palla Si aceto.Lentigini nigrae ex aceto.Ell cumino frmillimum quod grxci uocant ami. Quidam uero xthiopicum cuminum id elTeexiltimant.Hippocrates regium appellati uidelicet quia efficacius in xgypto iudicauit.PIxriq? alterius naturas in totum putant quoniam lit exilius Si candidius.Similis aurem Si huic ufus.Nam Si panibus alexandri Kisfubigitur:& cum alimentis interponitur.Inffationes Si tormina difcutit.Vrinam Si menflrua ciet.Sugillata Si ocu1orum epiphoras mitigat. Cum lini lemine fcorpionum iilus in uino potum drachmis duabus.Priuauq? ceraflarum cum pari portione myr/ rhx.Cotorem quoq? bibentium fimiliter mutat in pallorem. Suffitum cum uua palla aut telina uuluas purgat.Tradunt facilius concipere eas qux odorantur id per coitu. De cappari fatis diximus inter peregrinos frutices.Non utendum tranfmarino.Innocc tius italicum ell.Ferunt eos qui quottidie id edunt paralyfi non periclitari: nec lyenis doloribus. Radix eius uitiligines albas rollitsii* tritxin fole fricentur.Spleneticis prodell in uino pota: Radicis cortex duabus drachmis dempto balnearum ufu.Feruntqjtrigi/ caquinq? diebus per urinam Si aluum totum lyenem emitri.Bibitur in lumborum do foribus ac paralyfi.Dentium dolores fedat tritum ex aceto femen decoctum:uel madui cata radix.Infunditur aurium dolori decoclum oleo.VIcera qux phagedenas uocat fo lia Si radix recens cum meile lanant.Sic et llrumas difcutit radix.Parotidas uermiculof q? coela in aqua.locineris quoq? malis medetur.Dant Si ad tineas in aceto Si meile. Qris exulcerationes in aceto decocta tollit.Stomacho inutiles effe inter au (flores coue* nit.Ligufricum aliqui panacem uocant:ftomacho utile elt. Item conuulfionibus Si in fhtionibus.Sunt& quidam qui cunilam bubulam appellauerunc uti diximus fallo. Cunilxprxter latiuam plura funt in medicina genera.Q_ux bubula appellatur feme pulegii habettutile ad uulnera comanducatum impofituq?:ut quinto poli die foluaf. Corti ferpentes quoq? in uino bibit :ac tritu plagx imponit. Vulnera ab iis facfla pfrii dt .Ite telludines cu ferpentibus pugnaturas hac fe muniut.Quidaq? in hunc ufu pa/ nacem uocant.Sedat Si tumores Si uirilium mlt a ficca uel foliis tritis in omni ufu mi* re.congruens ex uino. Item de cumula:fiue origano:& de cunilagine: Si cunila molli;& de libanotide: & de cunila fatiua* Ca. XVI# St alia cuniUcea appeffatas noftrista graccis origanum heradeotfriS , Prcdeft oculis trita addito fale. TufTim quoqj emendat & iocinerum uitia. Laterum dolores cum farina oleo # aceto in forbirionem teperara.Prascipue uero ferpe dum morfus.Tertium genus eft eius:qua: a grsecis mafcula a noftris cunilago uocat e odoris foeditradicis lignolx:foliis afpero* Vires eius uehemennffimas in cmnibus in get neribus earum tradunt.Manipulo quoqj eius adiero omnes etiam a tota domo blattas conuenire ad eam.Priuatim aduerfus fcorpiones ex pofca tollere . Tribus foliis ex oleo perun&os homine fugari ferpentes.E contrario qux mollis uocatur pilof oribus ramis # aculeatis. Triramellis odorem habetdigytis tatfhi eius cohxrentibus * Altera thuri quam libanotidem appellauimus.Medetur utraqj cotra ferpentes ex uino uel aceto.Pu lices etia contritae cum aqua fparfae necant.Satiua quoqj fuos ufus habet.Succus eius cum rofaceo auriculas iuuat.Ipfa ad idfos bibitur. Fit # ex ea montana ferpillo fimilist efficax contra ferpentes.Vrinam mouet. Purgat’# a partu mulieres.Concoctione mire adiuuat.# ad cibos auiditatem.Vtraqj uel in cruditateieiunis in potione afpei fa.Luxa ris quoqj utilis. Cotra uefparum # fimiles idtus ex farina hordeacea # pofca utilifllm» Libanotidis alia genera fuis dicentur locis. De piperiti # origano:# othimine:prafio*.# tragorigano:# heraclio:# lepido*# de gith:fiue melanthio :#anifo. Ca. XVII* Iperitis qua & appellauimus cotra morbos comitiales bibit Caftore taliter de moflrante.Gaule rubro # Iongc:denfis geniculisdoliis lauri:femine albo tenuitguftu piperis.Vtilis gingiuis:dentibus:oris fuauitati: # rudlibus* Origanu qd in fapore cunila* aemulat (ut diximus) plura genera in medicina habet* Othimin uel pralion appellannno diflimile hyfopo. Priuat/m eius ufu cotra torfiones ftomachi in tepida aqua:# cruditates.Corra araneos fcorpioefqj in uino alfco.Luxata# incufla i aceto # oleo # lana.Tragorigano fitnilis e ferpillo /ilueftri.Vrina ciet.Tumo# res diCcucit cotra uifcu potu uiperxqj iclu efficaciffimutflomachoqj acida rucflati # p# cordiis.Tuffietibus quoqj cu melledatur:# pleureticis : peri pneumonicis. Heradium quoqj trica genera habet nigrius latioribus foliis glutinofu. exilioribus mollibuf que fanfuco no diffimiletqd aliqui prafio uocare malut.Tertiu e inter hxc mediu :mi# nus c|cserera efficax.Optimu aut creticu.Na # iucude olet, Proximu fmyrneu. Deinde heracleoticum ad potu utiliustqd othimin uocar.Cois aut ufus ferpentes fugare. Per# cufTis efui dare deco&u.Poro urina ciere.Ruptis couulfis mederi cu panaci radice.Hi# dropicis cu fico aut cum hyfopo accrabulimefuris decoctu ad fextam.Ite fcabiem‘:pru riginemjpforas in decifionebalnearu.Succus auribus infundit cu Ia de mulieris.Ton filiis quoqj duuiis medet .Capitis ulceribus. Venena opii # gypfi exringuic decotudicti cinere # uino bibatur. Aluum mollitacetabuli menfura.Sugillatis illinitunlte dentiu dolorhquibus etia # cadore facit cu meile # nitro.Sanguine nariu fiftit. Ad parotidas decoquit cu hordeacea farina. Ad arterias afpa cu galla # meile teritur. Ad lyene folia cum meile# fale. Crafliorcs pituitas# nigras extenuat co&u.cum aceto# falefuptu paulatim.Regio morbo tritum cum oleo # nares infunditur. LafTi perunguntur ex eoiica ut ne uenter attingat . Epinydridas cum pice fanat.Furunculcs aperit cum fico tfita.Strumas cu oleo #aceto# farina hordeacea.Lateris dolores cu ficoiIlicu.FIu£hoes fanguinis in genitalibus tufum ex aceto illitum.Reliquis purgationum a partu. Lepi dum inter urentia intelligicur.Sic # in facie cutem emendat exulcerando: ut tamen cazra# rofaceo facile fanetur.Sic lepras & pforas tollit femper facile:# cicatricum ulco r*.Tradunt in dolore dentium adalligatum brachio qua deleat t compefcere dolorem • Gith ex grarcis alii melanchion:aIii melafparmon uocanr. Optimus qexcitaffimi odo ris:# plagis# fcorpionu.lllini ex aceto # meile repio Incefoqj ferpeces fugiri.Bibit drachma una cotra araneos.Diftillacionc nariu difcucic *afum in linteofo olfatum.Capitis dolores illitu ex aceto 61 infufum naribus.Cum mu ritio oculor epiphoras & tumores.Dentium dolores co pradlat.* quado id quoqj inter artificia deliciae fecere*.ex quo labor defiit cibos pofcere. Ob has cas quida anicetu id uocauere.Laudatiflimu elt creticu.Proximu segyptium.Hoc Iiguftici uice praeflat i condimetis.Dolores capitis Ieuigat fuffitu naribus.Epiphoris oculope radice cius tufa? imponit lollas.Ipfum cum croco pari mo & uinadC per fe tritu cu polenta ad magnas fludtionesiextrahendaq; fi quae in oculis iciderint.Nariu quoq; cardines cofumit illitu cx aqua.Sedat anginas cu meile & hyfopo cx aceto gargarizatu.Auribus infundit cum rofaceo.Thoraeis pituitas purgat toilunncu meile fumptu melius. Cuacctabulo anifi nuces amaras.l.purgatas tere in meile ad ruilirn.Facillime uero anifi drachmae trestpa* paueris duae mifcent meile ad fabar ternis diehus fumunt. Praecipua aute rucf lis,Ideo inflationibus flomachi & inrefbnci# torminibus & coeliacis medet. Singultus 3C olfatu decoctu iohibec.Foliis decoctis digerit cruditates fuccus det cofiUpfum cu apio olfatu flernutameca inhiber.Potu fomnu cocirat.Calculos pellit. Yomitiones cohibet:& tumore & pe(!l:ope uiriis.Neruis queq; qbus fuccinflu e/t corpus uriliiTimu.Prodefl eius & capitis doloribus inflillati fuccu cu oleo decedi. No aliud utilius uetri & iteflinis putat.Idco dyfentericis 8C tenafmis daf toftu. Alig ad/ dunt & opiu pilulis in die ternis lupini magnitudine & i uini cyatho dilutis. Dieuches & ad fumboiji dolores fucco ufus e.Seme hydropicis & coeliacis dedi: t? itu cu menta. y & radice ad renes.Darion haerbarius parturientibus ex eo cataplafma impofuit cu apfo.Ite bibendu cu aneto pturientibus.Phreneticis quoq; illi nuc reces cu polenra.Sic&infantibus comitiale uitithut cotracfhoes fenriecibus. Pytha goras qde no corripi uiuo comitiali in manu habetes.Ideocg gp lurimu domi ferendum Parere quoqj facilius olfantcs.Et flat/m a ptu dandu potui polcta afpfa. Sofimenes co* tra oes duricias ex aceto ufus efl.Eo 8i cotra lafTicadines in oleo decoques addito nitro Semine eius poto laflicudmis auxiliu uiaroribus fpopondit ♦ Heraclides ad inflationes ftomachi femen tribus digytis cu caflorei obolis duobus ex rr.ulfo dedit.Similiter ad ue tris aut inflationes.Etorropnoicis quod ternis digytis prehederit feministta tunde hyofcyami cu la «du uenenis aduerfari natura eius putet.Vrina ciet.Sitim cohibet.Venere flimulat. Cu uino fudore lenirer prxflat.Vefles quoqj a tineis defendit#Efficacius femp reces & quo nigrias.Stoniacho umen inurite efl prxrerg infUrq. 0o De aneto St fagapenfo:& de papauere albo St nigro t St quomodo fuccus hasrbarum colligendus eft:6t de opio. Ca. XVIII* Netum quoq* rutius mouet:& tormina fedat. Aluum fiftit*Epiphoris radices a illinunt .ex aqua uel uino.Singultus cohibet femen feruens olfatu. Sumpti! ex aqua fedat cruditates.Cini eius uuam in faucibus leuat.Oculos St genitu ram hebetat.Sacopenium qd apud nos gignitur in rotu rranfmarino alienat, Illud eni ammoniaci Iachryma: fimile fagapenion uocatur.Predcll lateru St pedoris doloribus* coualfs:tulfibus ueteribus:excreationibufqj:praecordioru rumoribus. Sanat St uertU gines:tremulos:opiftothonicosdpenes:lubos:perfridiones * Dat St olfacladum ex aceta in flrangulatu uuluae.Caeceris St potu datywSt cum oleo infricatur. Prodeft& cotra mala medicamenta.Papaueris iatiui diximus genera St fponte nafcemis alia Sed fatiui albi calix ipfe teritur St bibitur fomni ca.Semen elephantiis medet. E nigro papauere fapor gignitur fcapoin cifotut Diagoras fuadet cum turgefeittut lollas cum deflorefeie hora diei fereniihoc ell cum ros in eo exaruerit. In eidi iubent fub capite St ca lxe.Nec in alio genere ipfum fciditur caput.Succus St hicthaerbse cuiufqj lana excipi mr. Aut fi exiguus ell: ungue pollicis ut Iachicis:& poliero die magis qd inaruit.Papa ueris uero largus denfatun& in pallillos tritus in umbra ficcarur no ui lepori’fera mo ue% fi copiofior hauriat :ec mortifera p ldnu?opi<5 uocat. Sic fcimus in tereptu. Licinii Cecinae ptorii uiripatrem i hifpania baiulicu quoniam ualido impatibilis odium uirae fecifle.Item plerofqj alios.Qua de caufa magna concertatio extitit.Diagoras St Erafiftn» rus in totum damnauere.& ut mortiferum infundi uetantes.Praeterea quoniam uifui noceret. Addidit Andron: id eo non protinus excascari eo quoniam adulteratur alexan drino.Sed pollea ufus eius non improbatus eft medicamento nobili:quod acidion uo> cant.Semine quoq? eius trito in pallillos e lade utuntur ad fomnum ♦ Item ad capitis dolores cum rofaceo.Cum his.aurium dolori inllillatum.Podagris illinitur cum lacfle mulierum/Sic St foliis ipfis utuntur ad lacros ignes.Item uulnera cum acero. Ego ta# men damnauerim coiIyriis addi.Multoqj magis quas uocant lexipyretas tquafq? pef tis cas St coeliacas.Nigrum tamen in coeliacis uino datur.Satiuum omen magis rotundat capitis.Ad filuellris longum ac pufillum:& ad omnes effcdlns ualentius. Decoquitur St bibitur contra uigiliasteademq; aquafouet ora.Optimum i ficcis:St ubi ratio pluit Cum capita ipla St folia decoquunturjfuccus meconium uocatur:mu!tum opio ignj uior.Experimentum opii efl primum m odore.Sincerum enim perpeti non mos e.De in in lucernistut pura luceat flammataut exrindlum f.demum oleat: Q_uae in fu cara non eueniunt.Accenditur queqj difficilius:# crebro extinguit JEllfrnceri experimeti tunr#in aqua quia nebula innataoFiclum in pofca coit.Sed maxime mirum adliuo fole deprehendic.Sincerum enim fudat:# fe diluitidonec fucco recenti fimile fiat.Mne fides optime feruari putat hyofcyami femine adiecTo. Alii in faba* De epraclico St ceratico?# glaucio liue palio:# heraclio fiae aphro:# d diae odio, c.xixi Nnrer fatiua ell St filueflria medium genus-.quod nili inaruilfet ifponte na# fcerctur.Rhjam uocauimus St empraclicum.Quidam id decreptum prinus cum roto~calice manduntur. Aluum exinanium capit quoq; decccla.In uini tribus heminis pota fomnum faciunt.Siluellrium unum genus caeraticum uocant* nigrum? cubitali altitudine?radice crafla:# corricola:caulico inflexo ut cornicula. Fo lia minora St tenuiora q caeteris liluellribus:femen exile.Tempellium ell menllruis 4 Aluum purgat dim idio acetabulo in mulfo. Folia trita cum oleo argemmas iumert torum fanant. Radix acetabuli menfura codla in duobus fextariis ad dimidias da# tur ad lumborum uitia Si iocineris. Carbunculis medentur ex meile folia. Qui# dam hoc genus glaution uocant alii paralion. Nafcitur enim in afflatu maris': aut nitrofo. Alterum ell in filudlribusgenenbus heraclion: uocatur ab aliis aphrej^ Foliis in procul inmearis fperiem pracfentafttibustradicem fumma terrx cute: femine fpumeo.Ex hoc lina fplendore trahunt xftate.Tundit i pila comitialibus mor bis acetabuli menfura feminis in uino albo: nomiriones eni facit. Medicameto qud1 dia eodion&afteriaceuocat utihTTimu.Fit autem huius papauerisaut cuiufcuq? filueftris capitibus.cxx.in aquae cxlefhs fextaris tribus biduo maceratisiin eadeq; decedis: deide ficcatistirerucp cu meile decocftis ad dimidias partes uapore tenui. Addidere poftea dra* chmasfenas croci: hypociftidis: thuris acaciae:# pafli cretici fexrariu. Hac cftentatione fimplex qde Si antiqua illa falubritas papauere Si meile coflat. De tichymalo Si archelio:# porculaca fiue peplio:# coriandro Si de atriplici.C.XX# Ertium genus eft tichymalontmecona uocat:aIii archalioinfolio leuitalbo: ca/ c pite magnitudinis fabae.Colligitur uua florente.Siccatur in umbra. Seme po tum purgat aluum dimidio acetabulo in mulfb.Cuiufcunq* autem papaueris caput.uiride uel iiccum illitum epiphoras lenit.Opium ex uino meraculo fi p tinus det fcorpionum idlibus refiftit.Aliq hoc tantum nigro tribu ut: ii capita eius ue! folia terantur.Eft Si porculaca quapeplion uocatsno multum fatiuo efficacior. Cuius memorabiles ufus tradunt uenena Si ferpetium hemorroidum# prxfigrum reftringi:pro cibo fumpta Si pelagis impofita extrahit.Ite hyofcyamo poto e pafTcq? ex/ preffo fucco.Cu ipfa no eft:femen eius fimili effedtu pdeft.Refiftit Si aquali uitiis: capi cis dolorhulceribufqj in uino tufa #impofica: Reliqua ulcera coinanducata cum meile (anat.Sic# infantium cerebro imponiturmtnbilicoq? prociduo.In epiphoris ucro cm/ niumfronte temporibufqj cum polenta.Sed ipfi oculis e hde Si meile. Eadem fi proci/ dent prodeft oculis:foliis tricis cu corticibus fabae.Puftulis cu polenta 6i (ale 6i aceto ac caeraist ulcera oris tumoreqj comanducata cruda fedat.Item dentium dolo res.Tonfillape ulcera fuccus decodae.Quida adiecere paulum murrx.Na Si mobiles de ces ftabilit comanducata.Cruditates fedarmoceq? firmat:# ficini arcet. Ceruicis dolores cum galla Si Uni femine pari menfura fedat.Mamarum uitia cu meile aut cimolia creta Salutaris #fufpiriofis femine cum meile haufto.Scomachum in acetariis iumpta corro borat. Ardentibus febribus imponitur cum polenta.Ec alias manducata refrigerat etia inteftina.Vomitiones fiftit.Dyfenteriae Si uomicis datur ex aceto uel bibitur cum cumi no.Tenafmis aute coda Si comitialibus cibo uel potu prodeft.Purgationibus mulieru acetabuli menfura in fapa.Podagris calidis cu tale illita Si facro igni.Succus eius potus renes iuuac ac ueficas.Ventris animalia pellit. Ad dolores ex oleo cum polenra imponitur.Neruojje duricias emoIlic.Metrodorus q epiromenton rhiritomumeno ferip fitjpurgationibus a partu dadam cenfuit.Venereinhibet:ueneri% Ibmnia.Prxtorii ui ri pater eft hifpaniae princeps.que fcio propter impatibiles uua morbos radicem eius fi Io fufpenfam e collo gerere:prxtercj in balneis:# ita liberatum incomodo omni. Q_uin etiam inueni apud audlores:caput inde licum diftillarionem toto anno non fentire. Oculos tamen hebetare putatur.Coriandrum inter filueftrianon iuenitur. Praecipuu tamen e fle conftat ftatim aegyptium.Valet contra ferpenrium genus unum:quod am phifbenas uocant:potum Si alia uulnera.Epinychdas puftulas rri cum.Sic Si omnes tumores colledhonefque cum melleaut uua pafta. Panos uero ex ace to tritum.Seminis grana tria in tertianis deuorari lubent aliquiante acceflionem. Vel plura iUini fronti.Sunt qui Si ante fblis ortum quot grana fupferir* M.Var# coriadro fubtrito rum aceto carnem ineorrupfa affate feruari pritat.Atriplex & filueffre eft&fatiuu ac cufamm a Pythagora ranq faceret hydropicos morbofqj regios & pallorem • Coquitur difficilime:ac ne in hortis quidem iuxra id nafci quicq nili languidum culpauit. Addi de re Dionyfius 6C Diocles plurimos gigni ex eo morbos. Nec niti mutata fapius aqua coquendum.Sromacho contrarium effe. Lentigines & papulas gignere. Miror quare difficulter in italia id nafci tradiderit Solum Smyrneus.Hippocrates uuluarum uitiis id infundi cum beta.Lycus neapolitanus contra cantharidas bibendum dedit. Panos furunculos in cipientesiduricias omnes uel cocto uel crudo utiliter illini putant.Item ignem iacrum cum meile aceto nitroqj.Similirer podagris. Vngues fcabros detrahere dicitur line ulcere.Sunt qui in morbo regio dent femen eius cum meile. Arterias & to filias nitro addito perfricenr.Aluum moueant.Codo aut per fe aut cum malua auf le ticula cocitances ucmitiones.Silueffri capillos tingut:& ad fupradca urunt medicina De malua malope:& alrhea:& lapatio:& oxylapato:& hydrolapa ro:& hippo!apato:& bubalapato* Ca: XXL Cotrario in magnis laudibus malua eft utraqj 8t fatiua & (ilueftris.Duo gene e ra ea: un amplitudine folii.difcernunt ♦ Maiore grxci malopen uocant in fati/ uL.Altera ab emolliendo uentre dida putat malachen. E filueffribus cui gra de folium & radices albae althea uocat ab excellentia ef&dus a quibufdam ariftalthea. Ome folum in quo Ierunt pinguius faciunt.Huic cdtra omnes aculeatos ictus cffica/ cior uis: pracipue fcorpionU:uefpa^:fimil iuq?:& muris aranei. Quin &.trita cum oleo qualibet exyi peruncti ante uel habentes eas no feriunt. Foliu impofitu fcorpionibus torpore affert. Valent & contra uenena. A culeos omnis extrahut illitae crudae aut cum anetho potae. Decoda uero cu radice fua leporis marini uenena retangunt. Et ut qui dam dicut (i uomaf.De eifdem mira & alia tradunt: Sed maxime fi quotridie qs fucci ex qualibet earu forbeat cyathum dimidiu ofbus morbis caritupi. VIcera manantia in capite fanant.In urina putrefacta; lichenas.Et ulcera oris cu meile.Radix decoda fur/ fures capitis & dentiu mobilitates.Eius quae unu caule habet radice circa dente qui do leat perunge:don c denfinat dolor.Eade itrumas 6C parotidas panofqj addita hofs fah> ua purgat citra uuInus.Semen in uino nigro potum a pituita & naufeis hberat.Radix mamape uitiis occurrit adaligata in lana nigra.Tuflim in lade cocta & forbitionis mo fupra quinis diebus emendat.Stomacho utiles Sex.Niger dicit. Olympiades thebanus abortiuas effe cu adipe anferis.Aliqui purgari foeminas foliis manus plena menfu ra in oleo & uino fuptis.Vtiqj coftat pturientes foliis fubftratis celerius folui. Protinus aptu reuocandatne uulua fequatur.Dant & luccu bibendu parturienribus ieiunis in uino decocta h emina.Q_u in & /eme tritu adalligant brachiogenitale no corinentium Adeoq? eae ueneri nafcunf:ut feme unicaulis afpfum cubitali auiditates au# gere ad infinitu Xenocrates tradat.Ice tres radices iuxra adalligatas. Tenafmo & dyien ter icis uriliffime ifundi.Ite foedis uitiismel fi foueant. Meldcholicis quoq? fuccus dat cyarhis ternis tepidus.Et infanietibus quaternis.Decoctae comitialibus hemina fucci. Hic & calculofis & illatione & torminibus aut opiftotomeo laboratibus tepidus illinit Et facris ignibus & ambuftis decoda in oleu folia fponut. Et ad u ipetus cruda cu pane.Succus decoda neruis p deft:& uefica:& rofionibus. Vuluas & ci bo & ifufione mollit eftoleo.Succus decocta pori meatus fuaues facit.Arthea in ofbus fupradictis efficarior radix:pracipue cduuliis rupti%.Ccda in aqua alutf.fiffir.Ex ui no albo Itrumas & parotidas & mamape fflationes:& panos in uino folia decoda 6L illita tollunt.Eade arida in lade decoda qljbet perniciofa tuffi ciliflimemedent .Hippocra/ tes uulneratis fitientibufqj defedu fanguinis radicis decoda fuccum bibendum dedit. Et eam uulneribus cum meile & refma.ltem conuulfis: luxatis: tumentibus :& muO culis-.neruii;articulis impofuit.Et afmaticis ac dyfentericis in uino bibendum dedit, Mi$t aqua radice ea addita addenfari liib diuaittq? elatftefcere.Efficacior aurem quo re «entior.Mec fapatiu diflimiles effeiftus habet.Eft aure filueftre:q ria 61 uetcaeuitia.Vularuq? articulis cum mellejnfantibus cum apio illitum imo u en# tri urinas mouet.Foeniculum nobilitauereferpentestguftatu ut diximus fenecTam exu endotoculoruq; aciem fucco eius reficiendo.Vnde intellectum et hominum queq; ca/ liginem prxeipue eo releuari.Colligitur hoc caule turgefcente.In fole ficcatur .Inungi tur ex meile. Vbiq? hoc et.LaudatifTimum tamen in hiberia e Iachrymis fit & ex femine recenti,Fic etiam e radicibus prima germinatione incifis.Et 6C in hoc genere filuetre: quod alii hippomarathromalii myrfeneum uocanttfoliis maioribustguftu acriore:pro ceriussbrachiali craffitudinetradice candida.Nafcitur in calidis: fed faxofis: Diodes & a liud hippomarathri genus traditdongo & angulofb folio: femine coriandri. Medicinas i fatiuo ad fcorpionum ictus & ferpentium femine in uino poto.Succus & auribus intil laturtuermiculofq* in his necat.Id ipfum condimentis ,ppe omnibus inferitnr. Oxypo ris etiam aptiffime.Quin & erutis fubditur panis.Semen tomachum diffolutu atrin git uel in febribus fumptum.Naufeam ex aqua tritum fedat. Pulmonibus & iocinerd bus laudatitimum.Ventrem fidit cum modicefumitur.Vrinam excitat. Et tormina mitigat totum decoctum. La naum inflituic P.Claudms Pulcher:bratreafq? ecPhylirae dedit.Semper tarre ras uet ludicro fuit.Nacg ad certamina in circu p ludos & ipfi defcedebat:& feruos fuos quolq; mittebant*lndealia.xii*tabulai$2 Iex,Qai corona parit.Ipfe pecunia ue eius.Virtutis ergo arguit: qua ferui equi ue meruifTent.Pecunia parti lege dici re mo dubitauit*Quis ergo honosiut ipfi mortuo paretibufq? eius du intus pcfifus efTec foris ue ferret :fine fraude eflet ipofita*Alias in ufu pmifcuo ne ludicrae qdem eritt in gefq* iis feueritatis.L.Fuluius argentarius bello punico fecudo cu corona rofacea inter diu e pergula fua in pfpexifle di fuscae funus elocauiriquaq? pte ferebat: flores e .pfpedu omni fparfit.Et ia tunc coro/ nae deope honos erat.Et lariu priuatoFjeq? & & mamUSummaq? a udor itas padili coronae.Sutiles faliope facris iuenimus& folenes coenas*T rafiere deu de ad rofilia.Eoq? luxuria 'pceflitmt no efTec gratia nifi mero folio.Sutiiibus mox peti ris ab india aut ultra indosXaudatiffimu qdem habet e nardi felio eas dari aut ucfte ferica uerficolores unguetis madidas.Huc habet nouifTime exitu luxuria apud graecos quide de coronis priuatim fcripfere Mnefteus Callimachus medici q> nocerent capiti: quonii & e aliqua ualitudinis portiodn potu atq? hylaritare prscipue odope uifurripiete fallaciter folercia.Naqj fcelerataCleopatra apparatu belli acciaci gratificatione ipfius reginae Antonio timete:nec nifi praegu flatos cibos fume te: fert ab ore eius Iu fifle extremis coronae floribus ueneno illitis* Ipfaqj capiti fpofira. Moxpcedente hylaritate iuitauic Antoniu ut coronas biberec.Quis illas timeret lfidi as f Ergo cocerpta i fyphu icipieti haurire oppofita manu en ego fu inqt illa care Anro nitqua tu noua praeguflatiu diligetia caues:adeo mihi fi poflim fine te uiuere occafio 61 ro adefl.Imde eduda e cuflodia bibere iufTittillico expirante.De c ronis extra fupra didos fcripfit.Theophaffrus apud grecos.Ex noflris aut infcnpfere aliqui libros ante/ Iorem:albicantibus foliis.Viliflima uero pluribus uel minuri! fimam fpinofa. Differunt eni cjfTima qua foliatae deinde numerofiora.Cum iit genus eius qua centifoliam uocanrt quae e i capaniajtaffcp. Graeciae uero circa philippos.Sed ibi n fuse Pan geus naq; modos in uicino fere emumerotis foliis ac paruis.Vnde accolae tranfferetes cdferunc.Ipfaqj plantacde pficiunt.Non au t talis odoratifTima e.Nec cui latifTimu ma ximuq?folium.Breuiterq^indiciueftodorisfcabricia corticis. CepioTyberii Caelaris principatu negauit centifolia in coronis addnpraeterq extremos uelutad cardines:nec odore nec fpecie pbabilem.Efl & qux graeca appellat a noftris a graecis lichnys:n nili in humidis locis (puenicns;nec unq excedens foliatuiclx magnitudie:cdore nui Jo.Eft & alia graecula appellata: couol uris foliorum paniculis.mec dehifces nifi manu coacta: lemperq? nafcenri fimilisdatiffimis foliis. Alia funditur e caule maluaceo: folia olcacea habens. Mufcetio uocant, A rq; inter has media magnitudine autunalis: quam coroneolam uocant pes:line odore.Coroneo!a in rubro nata tot modis adulteratur. Ec alias uera qaoqi plurimum lola praeualet.Cyrenis odoratifTima ibi unguentu puIcherrimu.Carthagine hifpaniae hyeme quoq? tota.praecox.Refert & cseli temperies Quibufda eni annis minus odorata Praeterea magis Jocis oibus ficcis.q humi (dis odoratior.Seri nec pinguibus uulcmec argillofis Jocismec riguis.cotenta raris. Pro prieq? ruderatum agrum amat.Prsecox capana. Sera milefia.Nouidime tamen definit preneftina.Fodjuntur altius q frugesileuius q uites.Tardiflime femine:quod in ipfo cortice eft fab.ipfo flore opertum lanuginc.Ob id potius caule concifo inferun tur 3Cocellis radicis:ut harundo» Vnum genus inferitur pallidae. Ipinefas Iongiflimis uirgis qnquefoliae: quae a graecula altera eft, Omni autem rccifione atq? uftione jpficit Tranflatione quoqj ut uitis optime quaternum digytoru longitudine auc ampliore poft uergillamm occafum fata.Dein per fauonium tranfla ra:pedalibus interuaIIis:crebioq? circtifofla. praecocem faciutpedali circa radice ferobe aqua calida infundunngerminare incipiente calice. De lilio tria ratione ea inferendi. Ca. V Ilium rofae nobilitate proximum eft:& quadam cognarione unguenti oleiqj: I lilion appellitur,Ec impolicumetiam maxime rofas decet:medio ,puentu ea* rutq incjpiens.Ncc ullis florum excelliras maior.Interdum cubitorum triu. Languido femper collo non fuffreiente capitis oneri.Candor eius eximius.Foliis fo aiiguftiisjn latitudinem fefe laxantihus,effoie calathi.Refu pinis per ambitum labris.Tenuiqi folioSlemine ltariubus in medio crocis. Ita odor colorqj duplex:ut alius calicis:alius ftaminis:difFerentia angufta.In ungueti uero olei que ufu folia non fpernunf.Eft dos non diffimilis illi in haerba quam couoluulu uo* canttnafcens per frutetamullo odoretnec crocis incus:candore tantum referens:ac ue luti rudimentum naturae lilia facere cond fcentis.Alba lilia iifdem omnibus modis fe runtur qbus rofa.Et hoc amplius lachrymafua ut hyppofelmu.Nihilq? e fcecundius. Vnde radice qnquagenos faepe emittente bulbos.Eft & rubes liliutquod grasci cryno uocant. Alii flore eius cynorhodomLaudatifTimum in anriochia 6c laodiceafyriaetmcx i phafelide.QuartUm loeu optinet i italia nafcens.Sunt & purpurealilia:aliqh gemino caule:carnofiore tantu radice:maior bulbijfed unius.Narcifu uocant huius alteru geus flore cadido: calice purpureo.differeria liliis e 8i haec q> narcifis folia i radice fut p bariffimis f lyciaemontibus.Tertio generi caetera eade:Calix haerbaceus :oes ferotini. Poft arcturu eni fiorenttac p aequincdiu autunum.Inuenta e in iis di ro iferendi mo ftrificis hoim igeniis.Colligunt naq? menfe iulio fcapi arefcentes:liliaq3 fu fpedunt in fumo.Dei nudatibde nodulis i faece nigri uiniuel graeci mefe martio maceianf ut co [orem aecipiarifafqj ita in fcrobiculis feruntur heminis faecis circunfufis.Sic fiut pur/ purea lilij.miruqj ia cingi aliquid uc mfcacur infe&u. De uiolis 8i de cala 3C de baccare & cobreto. Ca. VI. Iolis honos proximus.Eaije plura genera.Purpureaedureastalbaeipiatis omnes u uc olus fatae.Ex iis uero quae fpote apricis & macris locis ,pueniut: purpurea latiore folio ftatim ab radice carnofa exeut:folaeqj graeco nomie a exteris difeer nunt :appellatae ita:ut ab iis hyacinthina ueftis.Sed fatiuis maxima amftorias luteis.ge nera iis tufculana & quae marina appellatur»Folio aljquato Iatiore:fed minus odorato* In cocu uero line odore:minuCoq; folio calathiana munus autuni:caeterae ueris. Proxv ma ei calca c cocolori amplitudine.Vincit numero marina quinq? folia non ex/ cedente.Eadem odore fuperaf.Eft eni grauis calta.No leuior ei qua fcopa regiam appel lantiquanq folia eius oleattno flores.Baccari quoq? radicis tantu odoratx ea quibufda nardum rufticum appellatu. Vngueta ex ea radice fieri fblita apud antiquos Ariftopha nes prifeae comoediae poeta teftis eft.Vnde quidam errore falfb barbaricam eam appella bant.OJor eft ei cmamomo proximus.Gracili folo nec humido puenic.Simillimu ei co bretum appellat exilitate ufcg in fila extenuata:# q baccar. Nec hacc ft tantutfed eo$i quoq? error corrigendus efbq baccar rufticum nardum appellauere. Eft eni alia haerba fic cognominatatqua graeciafaron uocant:cuius fpeciem figuraq; dixi> mus in nardi generibus.Qjjinimo afaron inuenio uociaritquonia in coronas no ad/ datur.Crocu filueftre optimum ferere in ialia minime expedittad fcrupula ufq? fingula areis decoquentibus. Seritur radicis bulbo. Satiuu latius maiufqj # nitidius: fed muh to leuius degenerans.Sed ubiqj nec foecundu etia cyrenismbiq? femp flores laudatiflimi Prima nobilitas cilicio croco:# ibi in corico mote.Dein lycio mote olympo.Mox centu ripino dcilixMiqui phlegraeo fecundu locum dedere.Adulterat nihil aeque. Probatio finceri ipofita manu crepat ueluti fragi!e.Humidu eni quod euenit adulteratione fedet Altera pbatio fi manu prolara ad ora leniter facie oculofqj mordcat.Et p fe genus fatiui bbndiifimum uulgo:cu fit mediocre:deIiacon uocant.Contra cyrenaico uicium: quod omni croco nigrius e:# celerrime marcefcit. Optimum ubicuqj quod pinguiffimum # breuibus capillis.Pefifimu uero eft quod fitum redolet.Mutianus auiftor eft in lycia anno feptitno aut ocftauo tranfferri in locum fubactutatq; ita degeneras renouari.Vfus eius in coronis nufq.Haerba enim eft folio angufto pene in capillamenti modum. Sed uino mire congruic:prxcipue dulci tritu ad theatra replenda.Floret uergiliapt occafu paucis diebus folio qui florem expellit.Viret bruma # colligitur. Siccat umbra melius eciatn hyberna.Carnofa # illi radix:uiuaciorqj q exteris. Gaudet calcari: # atteri pedes pereundoqj melius prouenic.Ideo iuxta femiras ac fontes laetiftimum. De floribus antiqs:# de diuerfiate:# faliunca:# polio. Ca. VII* Roianis temporibus ei iam erat honos.Et hos certe flores Homerus tris laudat C loton*. crocon:hyacintbum.Omnium odoramentorum atq? adeo hserbaru dif/ ferentia eft in colore:# odore:# fucco.Odorato fapor raro ulli non amarus.E contrario dulcia raro odorata. Icaq; # uina odorariora muftis.Silueftria magis omnia fa tiuis. Qijorudam odor fuauior # Ionginquo:propius admotus hebetatur ut uiolas.Ro fa recens a longinquo olettficca propius.Omnis autem uerno tepore acrior: # maturi nis.Qjoicquid ad meridianas horas diei uergit hebetatur. Nouella quoq? uetuftis mi/ nus odorata. Acerrimus tamen odor omnium aeftate media.Rofa # crocum odoratiora cum ferenis diebus leguntur.Et omnia in calidis magis q in frigidis. In xgypto tamen minime odorati flores:quianebulofus & rofeidus aer eft a nilo Sumine. Q_uorundam fuauitati grauicas cum uirent non olent propter humorem nimium: ut buceros quod eft foenograecum. Acutus odor non omnium fine fu cco eft:ut uiolae rofae*. croco. Quae uero ex acutis fucco carent:eorum omnium odor grauis: ut in lilio utrlufq?'generis. Ambrotonum di amaracus acres habent odores.Quqrundam flos tan tum iuoindustreliqux partes ignaux:ut uiolae ac rofae odoratiflima quas ficcatut ruta:menta:apiu:& quae in ficcis nafcuntur. Quaeda uetuflate odoratiora :uc cotonea:eadeqj decerpta cj i fuis radicibus.Q_uxda no nifi defradataut ex attritu olet Alia no nifi detracto cortice. Q_uaeda uero no nifi ufladicut thura myrrhxqj * Flores triti omnes amariores q intadi.Aliqua arida diutius odore cotinet ut melilotos. Quae dam loeu ipfum odoraciore faciunttut iris * Quin di arbore totam cuiulcunq? radices attingunt.Hefperis nodu magis olettinde nomine inuento. Animaliu nullum odorae tummifi de pantheris quicq dicfFu efl fi credimus.UIa quoqj no obmitenda diflerenria odoramentoru multa nihil pertinere ad coronamenta:utirimateg faliunca:quamcj no biliffimi fit odoris utraqj.Sed iris radice tantu commendaturmnguentis aut medicinae nafcens.Laudatiflima in illyrico. Et ibi quocg no maritimis fed i filueflnbus drinonis Si natrone.Proxima in macedonia.LaudatifIima haec di candicans. Et cx illis tertiu lo* cum habet africana ampliifima inter omnestguftuqi amariflima. Illyrica queq? duope generum efl.Raphanitis afin:ilitudine:quat di melior.Rhizotomos fubruffa.Optima quse flemuramenta tadu mouet.Caule habet cubiralem:& redu.Floret diuerfi coloris fpecietficut arquus caeleflis unde nome.Non improbat di pifidica:Et fofluri tribus an te menfibus mulfa aqua circufufa hoc Ueluti placamento terrae blandiuntur circum fcnptam mucrone gladio ut criplici:& cu legerint eam protinus in caelu attollunt. Na/ tura efl feruens.Tradataqj pullulas ambufli modo facit.Praecipitur ante omnia ut ca fti legant. Teredines no ficca modo*ueru & in terra celerrime fentit.Optimu antea iri num leucade di elide ferebatur:Iampride enim di feritur. Nunc e pamphilia. Sed cilicu maxime laudatunatqj e feptentrionibus * Saliunca foliola quide efl:fed breuis: 6C quae nedi non pofTit.Radici numerofae cohaeret.Haerba uerius q flos: denfa ueluti manu prefla:breuiterq* cefpes fui generis. Panonia hac gignit di norica :alpiuqj aprica urbiu eporredia tarae fuauitatis ufmetallu ee coeperit. fterpoi ea gratiffimu.Sic di apd graecos polion haerbatn incl yta Mufei di Hefiodi laudibus: ad omnia utilem praedica tium.Superq? caeteraad famam etia dignitatis.Prorfufqp miram*.fi mo ut tradunt:folia eius mane candida.mendie purpareatfole occidente cerulea afpiciuntur. Duo genera eius campeflre maius.Siludlrequod minus efl. Qjuida teucrion uocanc ♦ Folia canis hominis fimiliata radice protinus nuq palmo altiora.Et de odoratis floribus fatis didu: In, quibus unguenta uicifTenaturam gaudent. De uelliu aemulatioe cu floribus di amaranto di chrylbcome fiue cryfiti.Ca.VIJf. Vxuria uellibus quoqj prouocauit eos flores:qui colore comendacur.Hos ani 1 maduerto tres e fle principales. Vnu in croco qui in roris micat.Grarius nihil traditur afpedutdi in purpuras tyrias dibaphafq; ac laconicas.Aliuametbyflo qui uiola:& ipfe in purpureum quemqj hyacinthinum appellauimus. Genera enim tradamus in fpes mulcas fefe fpargentia. Tertius efl qui proprie conchylii intelligitur multis modis * Vnus in heliocropio di in aliquo ex iis plerumq; faturatior. Alius i ma lua ad purpuram inclinans. Alius in uiola ferotina cohcylioru uegetiflitna. Paria nuc componuntur:# natura atqj luxuria depugnante.Lutei uideo honorem atiquiflimu In nuptialibus flammeis rotum faeminis conceflum.Et fortaflis ideo non numerari in ter principa!es:hoc efl comunes maribus ac foemmis:quonia focietas pricipatum dedit Amaranto no dubie uincimur.Efl autem fpica purpurea uerius q flos aliquis: di ipfe fine odore.Mirumq? in eo:gaudere decerpi:& lsetius renafci.Prouenit auguflo menfe. Durae in autumnum. Alexandrino pa!ma:qui decerptus afleruatur. Mirumq? pcflq defecere eundi flores madefadus aqua reuiuifit:# hybernas coroas facit. Summa eius natura in nomine efl appellato quoniam no marcefcit.ln nomine e di cyani colos. Ite holochryfi, Omnes autem hi flores no fuere in ufu Alexandri magni xtate:quoniam proximi t morte eias amfores filuere de maifeflu e poflea placnifle. A grasoi xatnen repertos quis dubitet?no aliter italia ufurpanre nomina Hercules peti/ lio ipfa nome ipofuit autunali circa ueprefq* nafcenti.Et tamen colore comendar qui e rofx filueflri.Folia parua qna.Miruqj in eo flore infle&i cacumine & no nili retorto fo/ lio nafci puo calice ac uerficolori luteum femen incIudente.Lureus 6C bellio pafhllicsr / tibus qnquagenifqnis babulis coronat .Pratenfes hi flores:ac fine ufut & ideo pleriqj ii/ ne nominibus.Q uin & his ipfis alia alii uocabuia imponunt.Chryfoceme flue chryfi/ tis no habet latina appellationem*Palmi altitudine etcomantibus fulgore auri corim/ bistradice nigra ex au flero dulci.In petrofis opac i% naclens. De honore & cyclamino & meliloto & trifolio tria genera eius. Ca. IX. T ferepadis colorum celeberrimus tranfeat ratio ad eas coronas quae uariera/ c te fola placent.Duo eayt genera quomodo aliae flore ccflanttaflx folio.FIorrm e fle dixerim geniflas.Naqj 6C iis decerpitur luteus.Ire rhododendron. Ite zni p/ pa:qux8Ccappadociauocat.lfq;odoratusfimilifq? floribus.In uepnbusnafcitur cyclaminu:de quo plura alias.Flos eius colofflnus in coronas admittif. Folia milacis & hederae in coronamentu fe eap optinent principatu.De quibus in fru ticu loco abunde diximus,Sunt& alia genera nominibus graecis indicanda t qa ncflris maiore ex parce nome dare iis defuit ecpt in exteris terris nafcunt nobis tamen confedatatquonia de natura fermo no de italia efl.Ergo in coronamera folio ue nere melothron:fpiron:triganomcneron:quod cafiam Higinus uocat.Et qup cunilagi fmula capana uocat.Efl eni in carr pa nia italiae laudatiffima a grxeis in funio:mox chalcidica 6t cretica uero afpeiis & filueflxibus nata.Coronas ex hac antiquitus faditaras indicio e nomen fertulx qtid* occupauit.Odor eius croco uicinus e & flostipfa cana.Placet maxime foliis breuillimis atq? pinguifTimis.FoIio coronat & trifoliu.Tria eius genera* Niphates uocat graeci. A ii aiphaition maiore folio quo utunf coronarii, Alreiy: acuto oxytriphillon. Territi ex cm nibus munitiflimii. Inter hxc neruofi cauliculi qbufdamtut marathro:hippomarathro myophano, Vtunf & ferulis & corimbis:& hederx flore purpureo.Efl & i alio genere ea ru filuellribus rofis fimilis.Et f iis quoq? colos tantu deleclat. Odor aut abefl. Er cneori duo genera nigri atq? cadidi.Hoc & odoratu. Ramofa abo.Floret pofl xqncchuautuni De origano 6C thymo 6C meile attico:& conyza:& Iouis fiore & helenio:# ambrotono:# leucatemo. Ca. X. Otidem # origano in coronametis fpeties.Alterius.n.nullu femen. Id aut cui f odor efl creticu uocatur.Totidem # thymi:candidu ac nigricans. Floret aute circa folffrtiatcu 3i apes decerput.Et auguriu mellis efl. Prouentu eni fperant apiarii large florente eo.Lxdit imbribus amitrirq; florem. Semen thymi no poteftdep/ henducu origani perq minutu no tamen fallat.Sed quid interefl id occultafTe naturam ln flore ipfointelligftunfatoq? eo nafcirur.Quid no rfrauere homines? Mellisattici i to to orbe (urna laus exiftimatur.Ergo tranflatum e ex attica thymum:# uix flore (uti do/ cemus ) fatum.Sed alia ratio narurx obflitit: non durante attico thymomifi in afflatu maris feratur. Erat quidem hxc opinio antiqua in omni thymo .Ideoque non nafci in arcadia.Tuncoleam non putabant gignimifi intra trecenta fladia a mari. Thymis quidem nunc etia lapideos campos in prouintia narbonefi refertos fcimus.Hoc pene fo Io redditu e longinquis regionibus pecudum milibus conuenientibus ut thymo u e/ fcantnnEt conize duo genera in coronamenris:tnas # foemina.Differentia in folio.Te nuins foeminx # conftri&ius angufliu%.lmbricatum maris # ramofius.Flos quoque magis fpeudet eius .Serotinus utriq* poli: anflurum.Mas odore grauior.Focmina acrior Et ideo contra beftiarum morfus aptior.Folia foeminx mellis odorem habent.Malculx radix a quibuldam libanotis appellatur.de qua diximus.Et tantum folio coronant lo/ uisflosjamararusthermerocallestambrotohumthelemumttfifymbriumtferpillum.Cm* jtiia furcolofa rofx modo.CoIore rantumodo placet Iouis flos. Odor abeft ficu t & illi g graece phlox uocatur.Et ramis aut & folio odorata fur excepta ferpillo. Heleniu e laclu y mis Hxlenae dicitur natiLEt ideo in helena infula lauduuflimu ♦ Eli aut frutex humi fe fpargens dodratalibus ramulistfolio fimili ferpillo* Ambrotonu iucundi oderis cfldi grauis.Floret xftate.Flos aurei coloris.Vacuum fponte ine fuo fe,ppa/ gat.Seritur aute femine melius g radice aut furculc.Semme queqj no fine negeeio pia/ taria tranfferunt .Sic 6t adoniu. Vtrumq? xftate. Alfiofo enim acmcdu funt:& fele ni/ tnio Ixduntur.Sed ubi coualuere ritu uitis fruticant.Ambrotono fimile odore leucaihe mum eft flore albo foliofum. « De amaraco uel fafcuco:& nyclegrero:& meliloto: & uiola alba: & codiamiro 8t de filueftribus bulbis:& heliochrylo:& lychnis.# de hxrbis citri mare. Ca. XI. Maracu Diodes medicus # ficula gens appellauere quod xgyptus 6C fyria fan fucum.Seritur utreqj genere# femine# ramo*, umaciui pdidhs # odore me/ lius.Copiofu amaraco xque g ambrotono fcmen.Sed ambrotono radis una:# alte delcendens: exteris in fumo terx leuiter fatio autunno fere in cipientemeono # uere quibufda locisrqux umbra gaudent # aqua ac fimc.JMidegre/ ton inter pauca miratus eft Democrjtus.coloris ignehfcliis fpinx: nec a terra fe attolle terrvprxcipuaq? in gedrofia narrat.Eruitur pcft xquinechu uanum radicitus.Sicat que ad lunam.xxx:diebus:ita lucens nodibus. Magos reges uti hac hxrba ad uora fufcipienda.Eandeq? uocari chenamychomquoniaanferes a primo colpcdu cius ex pauefcant.Ab aliis nydipolon: q u onia eloginquo nodibus fulgeat.Meliloics ubiqj nafcitur.Laudatiflimu tamen in attica.Vbicunqj uero recensmec candicans:# croco qfimillima.Quarng in iralia cdoratioi # candida.FIoru prima uernuntiantium uiolaalbatTepidioribus uero locis edi hyeme emicat.Poftea qux appellatur # purpu. rea Proxime fiammeatqux# flos uocaturdiluefhis dutaxat.Codiammd bis annomere # autunno. Aelbates hyemefq? fu git. Seriores fupradidis aligto narcilus:# Ujium trans maria.Etin iralia quide ut diximus per rofam.Na in grxcia tardius etiamnu anemoe Eft aut haec filueftrium q qux diceturin medecinis. Sequit oenan the:mclanthiu:ex filueftribus helichiyfos. Deinde alterum genus anemoues quae tin o nia uocatur.Poft hanc gladiolus comitatus hyacinthis.Nouiflima rofa.Eade prima de ficit:exceptus fatiua.Cxteru hyacinthus maxime durari uiola alba:# oenanthe. Sed haec ita (i deuulfa crebro prohibeatur in feminibus.Nafcitur locis tepidis. Odor idem qui germinantibus uuis.Atqj inde nome,Hyacinthu comitatur fabula duplex: ludu prxfere eius:quem Appolo dilexerat:aut ex Aiacis cruore editi:ita difeurrentibus uenis ut grxcaru litterarum figura ea legatur mfcripta.Helichryfos florem habet auro fimile folium tenue:cauhculu quoq? gracileried durum. Hoc coronare fe magi fi unguenta fumantur ex auro:quod apyron uocant:ad gratia quoq? # uitx gloria pertinere arbU trantur.Et uerni quide flores hi funt.Succedunt illis xltiui lychnis:# Iouis flos:# alte rum genus liliis Item typhon #amaracus:quephrygiucognofant:fed maxime fpecla/ bilis pothos.Duo genera huius.Vnum cui flos hyacinthi eit. Ahepz candidius qui fere nafeitur iri tumulis quoma fortius durat.Et iiis xftato florens. Abeunt # hi marcef/ rurfus fubeuntautunno.Tertiu genus lilii:# crocus:# of nn in utreq? ge/ nere:unu habes alcerum odoratmprimis omnia bymbribus emicantia. Coronari qui> dem # (pica: flore utuntur.Quippe cu fpinx albx cauliculi inter oble&amenra gulae quoq? cddiantur.Hic ell trans maria ordo florum.ln italia uiolis fuccedit rofa. Huic i teruenit IiIiu.Rofa cyanus excipit:Cyanu amaianthus.Nam uincaperuinca femper u| rer in lineae fclns geniculacim circundata ♦ Topiaria hxrba inopiam tame floru aligrio fuppIet.Hxcqj a grxcfc camedaphne uocacur. Vita longiflima uiolxaltx eft trimatu.Ab eo tempore degenerat.Rofa & quinquenfum perfert no recifa nec adufla. Illo eni mo iuuenefcit.Diximus & terra referre plurimu. Na i xgypro fin e odore hxc omnia. Tacumq? myrtis odor prxcipuus.Alicubi etia binis mefibus antecedit germina tio omniu.Rolaria a fauonio foda oportet efle:iteruqj folflitio* Et id agendum ut intra sd tempus purgata & pura iit» De cura apu:pabulo?& morbis ea^:&remediis. Ca. XII. Erum hortis coronamenfqj maxime aluearia 8C apes coueniunt? res praecipui U quae tus copendiiqj cu fauit.Haru ergo caufa oportet ferere tfymthapiafirum rofam:uiofas:!iIiu:riryfum:faba:eruiIiu:cuniIa?papauer:comzs:cafia:melilotus meIi(Tv>phillu:cerinthen.Eft aute cerinthe folio candidouncuruo cubitalis:capire coca UO: mellis fuccu habece.Horum floru auidifTimx funt arq? etia fi napis? quod miremur cd oliux florem ab iis no attingi conflat.Ideoq? hanc arborem procul effe melius fit? cu aliquas q proxime feri conueniat?qux 6t euolantium examina inuitet nec Icngius abi re pacuntur.Cornu quoq? arbore cauci ioportet.Nam flore eius degu flato aluo ccncira moriuntur.Remediu (orbam contufam e meile praebere iis uel urina? hcminu:uel bcus guc grana putiici mali amineo uino cofparia.Et geniflas circuferi alueariis gratiflimu. Miru dl dignuqj memoratu de alimentis quod coperi.Hcflilia uicus abluitur pado. Huius inquilini pabulo circa dcficientefponunt nauihus aluearia? nafhbulqj ad qna milia paflfuu contrario amne naues fubuehut.Egreflx uce apes?paftacq? ad naues quot tidie remeant?mutanres locum.donec pondere ipfo preflis nauibus plena alueria intel/ ligantunreuedbfcp eximuntur mella» De uenenato melle:& de remediis mellis uenenati?& mellis infar i. Ca. XIII. T in hifpania mulis prouehunt fimili de caufa.Tantuqj pabulu refert:ut mei/ C la quoqj uenenata fiant.Heraclix in poto quibufda annis perniciofifTima exi/ fluntab iifdem apibus farta. Nec dixere au dor es e qbus floribus ea fieret. Nes famen trademus quae coperimus.Hxrba efl alba.Vexario quide ii efl: fed prae cipue appellata egoIethron.Huius flore cocipiunt noxiu uires aqu ofo uere mar cefcente.Ita fit ut no omnibus annis fentiat hoc malum.Venenati figna funt omni no non denfat ?<£ color magis rutilius efhodor alienus flernutameta protinusir ouens quod ponderofius inoxio.Q_ui edere abiciuc fe humi refrigeratione quxrentes.Nam & fudorediffluunt.Remedia funtmulta:qux fuis locisdicemus.Sed quoniam flarim re/ praefentari aliqua in tantis infidiis oportettmulfum uetus e meile optimo & rutatfaKa/ menta etiam fi’ rejiciantur fumpta crebro. Cerruqj efl id malu p excrementa ad canes et pueniretfimiliterqj torqueri eos.Mulfum tame ex eo inueteratu fnocuum effe conflar. Et fe ninaig cutem nullo melius emendari cum coflotfugillara & aloe. Aliud genus in code ponti fitu uiget ex annona melbstquod ab infania qua gignit mxnomenon ucw eant.Id exiflimatur contrahi flore rododcdruquo fcatent filux.Gefcp ea cum exram in tributa rornanitprxflenmel quonia exitiale dl non uendit.Er in perfide & in maurita Ilia exfarienfis getulia contermina mafTylis uenenari faui gignuntur. Quida<$ a par/ te?quo nihil elTe facilius potefbnifi q> liuoredeprehenduntur. Q_ucd (ibi uduifTe ra/ turam iis arbitremur infidiis:ut ab iifdem apibustnec omnibus annis fierent: aut non totis fauis.Parum enim erat genuifle rem in qua uenenum facillimedaretur.Etiam ne hoc ipfa in meile tot animalibus u id fi uoluit nifi ut cautiorem minurq; au i/ dum faceret hominem.Non enim ipfi melli fei apibus iam cufpides dederat 6c quidem uenenatas. Remedium aduerfus has uriq? no differendo.Ergo malux fucco aut folici u hederx perungi (alurare efl.Vel percuflos eas bibere.Mirum tamen efl uenena portan/ t es ore fingentefeg ipfas non mori. Nifi c$> illa cmnium hanc dedit repugi a «ia apibus.Sicut contra ferpentes pfyllis:mar(rq? inter herrines. De meile quod mufex non *tringunc:& aiueariis:& cura eorum fi famem fentiuritapes quomodo cxrafiar. Ca. XIIIL Liud in creta miraculu mei lis. Mons eft carina noue milia pafliiu ambitu* In tra qd fpariu mufcx no reperiunt .Natucg ibi mei nufq attingunr.Hoc experl mento iingulare medicametis eligitur.AIueariaoriente xquinocftiale fpetfta* re coueninaquilone euitent.Nec fauoniu minus. Aluearia optima cortice.Secuda feru la.Tertia uimine.MuIti ea & (peculari lapide feceremtopantes intus ipetfarent.Cireu lini aluearia fimo bubulo utiliflimu.Opculu a tergo ee ambulatoriumt jpperatus itus fit fpfper.Si magnus fit uterus alueariis ,puenrus aut fterilis: ne operandi defpatione cu ram abiiciantud paulatim reduci oportet fallente opisincrerr en to. Aluearia hyetne ftra mento opiri crebro fuffiri:maxime fimo bubulosCognatu hoc iis:& innafeentes befrio* las necat:araneos:papihones:teredines:ape% ipfas excitat. Eraraneoruquide exitiu fa* cilius eft: Papilionu maior peftis .Tollitur uero cu marurefeit malua ncclu interlunio cxlo fereno accenfis lucernis antealueos.In ea flamma fefe ingerunt. Si cibus deefle fc tiitur apibusiuuas paflas flccas ue ficoqj tufas ad fores earu pofuifleconueiat.Ite lanas rrjtftas madentes paflbtaut defruro:aut aqua mulfa.Gallinaru etia cruda carnes. Qui* bufdam etia xftatibus lidem cibi prxftandhcum ficcitas continua florum alimenta ne gat. Alneorum cu mei eximitur illini oportet exitus melifophyllo aut genifta tritistaut medios alba uite prxeingeretne apes diflFugiant.Vafa mellaria au t fauos lauri aqua prae cipiuntvHac decocta fieri faluberimu acetum.Cxra fit ex expreflis fauisifed ante purifi catis aquatae triduo in tenebris ficcatisiquarro dic liquatisigni in nouo fictili aqua fa uos regente :tunc fporta collaris.Rurfus in eade olla coquitur exra cum eadeaquatex cipiturqj aha frigida:uafis meile circumlitis. Optima qux punica uocatur. Proxima cjmaxime fuluatodorifqj mellei pura.Natione aut pontica.Quam conflare equidem mi ror iater uenenata mella.Deinde cretica.Plurimu enim habet:de qua diximus in natura apum.Poft has corficatquonia ex buxo fit: Si habere aliquanta uim medica* minis putat .Punica fit hoc modo. Ventilat fub diuofxpius exra fulua.DeindeferueC inaqia m irina exalto petita addito nicro.Inde fingulis eligunt flore: id e cadidiffima quxq-jjtranffunduntq? in uas qd exiguum tnarinx habeat frigidx . Et rurfus marina decoquunt fepatirmdehinc uas ipfum refrigerant.Et cu hxc ter fecere: uinacea crate fub diuo ficcant fole Iunaqp.Hoc enim candore facit:fi fic liceatur. Et ne liquefaciant tenui lintheo.Candidiffima uero fit poli infolatione etfamnu recccla.Pujiica medicinis utiliflTima.Nigrefcit exra addico chartarum cinere. Sicut anchufa admixta rubet. Variefq? in colores pigmentis trahitur ad reddendas fimilitudines 6C innumeros mortalium ufus:mricrumq? etiam 8i armorum tutelam. Cxtera de meile apibufqj in natura earum dicta funt.Et hortorum quidem omnis fere ratio peracTa eft. De hxrbis fponte nafcencibus & aculeatis. Ca. XV. Equunt hxrbx fponte nafcentes:quibus plerxq? gentiu utunt in cibis. Ma { ximeqp xgyptus frugu fertiliftima.Sed ut fola iis carere poflTit:tanta eft cibope ex hxrbis abundantia.In italia pauciftimas nouimus.fraga:tantu:rufcii:batin marinatbarin hortenfianatqua aliqui alpagum gallicu uocanr.Prxter has paftinacam prarenfedupu.falicTariuteaqj uerius obledamenta cj ribos. In xgypto nobiliiTima e co locaflia:qua cyamo uocant aliqui.Hanc a nilo metunticaule cum coclrus e harenofo 2 mandendo.Thyrfo aut qui inter folia emicat:fpechbilis foliis latiflimis etiam fi arbores coperentur : ad fimilitudine qux pfarta in noftris manibus uocamus. Adeoq? ni! fui dotibus gaudetmt fplexis colocaflix foliis in uaria fpecie uaforu potare gratiflimu habeant.Seritur iam hxc in iralia.Et i xgypto pxima aucftoritas cicorio ejqua diximus intubu erraticu.Nafcitur poft uergilias.FIoret pticuIatim.Radixei Ienra:quare etia ad uincula utunt illa. Antaliu longius a flumin e nalcirur mefpili magnitudine & rctun dicate:£ine nudeodine cqrtice:folio cypernMandunt igni paratum,Mandunt Si oetu cui pauca folia minimaqj uerumradix magna. Aracinde quidem & aracos cum hab quida in iis multicaulia ramolaq; iunrmt carduus.Vno aut caule nec ra tnofum cnidos.Qjaaedi cacumine tantu fpinofa funttut cringili. Quacda adlate ficv renttut atraclylisjhelixinos.ScoIimos quoq? floret fero # diu.Diuacrona t olore tantum ruffo diltiiiguicur:# pinguiorefcjcco.Idem erat atraclybs quoqr-nifi candidior eflfett# nifi fanguineu fuccum funderec.Qua de ca phonos uocat a quibufda: odore etia gra/ uistfeto maturefeente feminetnec ance autunumtejq id de omnibus fpinofis dici poflie Vept omnia hasc # femfe Si radice nafei pofllmr.Scolimos generis ab ias diliac radix eius uefcendo efl decodla.Mipi q> line interuallo tota aeflare aliud floret in eo ge neretaliud cocipinaliud prurit. Aculei arefeente folio definiit pungere.Helxme rara uifu elbnetg in omnibus terris ell:radice foliofa:ex qua media ueluti malu extuberat. Cdta/ dia fuaue olec.Huius uertex fumus lachryma continet iu eundi (aporis acathicen mafli cen appellaca.Ecdatos quoqj in ficilia tantu nafqtur fuae proprieratis # ipfa. Cuius in terra ferpunc caules e radice emifli lato folio # fpinofo:caule% uocant caelos. Nec fa* ftidiuntincibisinueteratosquoqj.Vnu caulem redru habent:que uocant tenica: eiui dem fuauitatistfed uetuftatis impatiente.Semen cilanuginisique pappon uocannquo detradlo ex cortice teneritas fenilis cerebro palmae eil:uocant afcaIia.Tribulus non nifi in paluftribus nafcit.Dira res alibi.Iuxta nilu # flrymoneamnes excipit in cibis.lncli natus in uadu: folio ad effigie ulmi: pediculo logo. At in reliquo orbe genera tria.Cicer culae folia alteri aculcaU.Hic # ferius floret.Magifqs fepta oblidec ei rotu V.— . _ ■ —'* ' ■*“" 2 . J 1 diustttigru m filiqua. Alteri efianiialiud genus onoms.In ramis cni fpinas hetbppofito folio rutae fimili.toto caule foliatu in modu coronxt fequitur x frugibustaratro inimictimiuaxcg prxcipue.Aculeatapd caules per terra ferput ut eius qua coropo uocartt.Et ex diuerfb ftans anchufa inficiedo ligno cxrifqi radice apta.Eft aut mitior iis anthemis:& phy!athos:anemone :& aphace: caule foliato eft t6C crepis & lotos.Differentia folici*' & hic quae & in arboribus breuitare pediculi ac logi# tudine: aguftiis ipfis folioru:amplicudineiangulis:icifuris:odcre.flore:Diururnier hic quibufdam per partes florentibus ut in ocimo:heliotropio:aphace:oerocbyre. De differentia hxrbar um per fo)ia:& qux hxrbx toto anno floreant & haflula regia:& piftana* & de gladiolo. Ca. XVII* Viris inter haec aeterna foliariicut quibufda primilq; heliotropio: ad m ianto. Aliud rurfus fpicatape genus:ex quo eft ftaminios:a/opecurcs:felapyrcs quaquide ortygia uocant: Alii plantagine:de qua infra dicemus iter medicas Pyralis ex iis. Alopecuros ipica het molle & lanugine denfamo diflimile uulpinu cau# distunde ei & nomen.Proxima e ei & felepyrostmfi qd illa pticulatim floret. Cicorio 8C fimilia circa terra folia habent germinantes ab radice poft uergilias. Perditio qua & aeo lix aegiptii edunt nomen dedit auis id maxime eruens. Craflas plurimafque hec radices.Ite orinthogale caule tenero: candidotfemipedali radice bulbofasmolli trib? aut quattuor agnatis.Coquit in pulte.Mijje loton hxiba & egilopa no nifi poft annij e femine fuo nafci. Mira 8i anthemidis naturatqd a fumo flore incipit:cu cxterx ornes qux pticulatim florent:ab ima fuit pte lcipiint. Notabile & in lappa qux adhxrefcits quonia in lpfa flos nafcit tno euidestfed intus occultus:# intra fe germinat: uJutani rnal/a qux i fe paiiur.lte circa opunte opuria eft hxrba etia hoi dulcis. e folio cius radice fieri ac femina nafci.Lafline unu foliu het:fed ita lplicatumr plura uideat Cyndnlla amara eft:& acri in radice fucco. Amara & aphace:& qux pigris notat :& ip fa toto ano florens ttiome ei amaritudo ipofuit.NotabiJis & fcyllx crociq? natura: qux cu oes hxrbx foliu primu emittacrmoxqj in caule rotundent :in iis caulis prior itelligi tur cj foliu.Et in croco quide flos ipellitur caule.ln fcylla uero caulis exit: deide flos ex co emergit. Eadeq; ter floret (ut diximus) tria teporaiarionu oftendens.Bulboije generi quida adnumerat 6C cypri hoc eft gladioli radice. Dulcis ea e:& qux deccxfta pane eria gratiore faci it: pondero! ore fimul fubacta. Similis e 6C qux ctefion uocat: guftu afpa. Cxterx eiufde generis folio differut. Alphodelus oblongu & aguftu het. Scylla latu 6C traftabile.Gladiolo fi.nile nomini.Afphodelus madit & femine tofto:& bulbo. Sed hoc in cinere tofto:de in (ale& oleo addito.Pixterea rufo cu ficis prxcipua uoluptare ut ui detur Hefiodo.Trad11□ r & ante portas uillaru fatu remedio eflfe cotra ueneficops noxa* Afphodeli mentione & Homerus fecit.Radix eius napis modicis fimilis eft.Neqj alia nut mero(ior:octoginta flmul aceruaris fxpe bulbis.Theophraftus&fere grxci principefcg Pythagoras caule eius cubitale 5C fxpe duu foliis porri filueftris antherifcon uocau ere. Radice uero id eft bulbos afphodelonmoftri illud albucu uocant & a!phodc Ium haftula regia.Ea eft caulis acinofi.Eius duo genera faciunt. Albuco eft fcapus cu# biralis:& amplius:purus:leuis.Dequo Mago prxcipit exitu meus mailii& inirioapri# lis cum florueritmondu. femine eius intumeicente demetendu: findendofq? fcapus: 6£ quarto die in folem Ita ficcatis manipulos faciendos.Ite piftana dicit a grx cis uocari qua inter uluas lagittam appellamus.Hancab ldibus maii u!c$ ad fine cxfta bris menfis decorticarhatq? leui fole ficcari iubet. Idem & gladiolu alterum qua rydiro uocant:& ipfum paluftrem iulio menfe fecari iubet ad radicermrerrioque die in Iole iic caritdonec anteiolem occidente in tecftum referritquo niam palullribus ddceclis nocturni rores noceant. De iunco genera de cypero ;&_de medicameritis earum & de typfro:& odorato hincal Ca. XVIIF. Imilu praecipit de iuneo que marifeon appellanrad texendas tegetes:& ipfu; £ iunio menfe eximi ante iufiu medium praecipiens» Cxrera de (iccando eadem quae de ulua (uo loco diximus. Alterum genus ficit: quod marinum IK a graecis oxyfchoeno uocari inueni.Tria genera dusiacuti:(lerilisi que mare & oxyn graeci uocat:reliqua foeminini ferentis femen tiigr&que melancranin uocat. Craflior hic 6C fruticofior. Mugiiqj etianu cercius q uocatur hclodhcenos.Ex iis melacranis fine aliis generibus nafiitur.Oxys & hclofchoenos eodem ccfpire. Vnliflimus ad urilia holo fchenostquia mollis & carnofus eft.Fert frudu uuarum cohaerentium mo.Nafcif aute is que marem appellamus ex femetipfojcacuminein terradefixo.Melacranisautem fuo iemine. Alioquin ommu radices omnibus annis icermoriunt. Vfus ad madis marinas? tiiciliu nexus:elegantiu lucerna** lumina praecipua medullas amplitudine.Iuxta mari* timas alpes canra ut incifo uentre impleat pene unciale latitudine. In aegypto uero cri bro$e longitudine nd alias utiliore.Quida etianum unum genus faciunt. Iunci trian* guli cyperon uocant.Multi em' no difcernunc a cypiro uicinicatc nominis. Nos diditi guemus ucruqj.Cypirus ed gladiolus uc diximus radice bulbofadaudariflimiis in infu lis creeatdein naxo-.& podea phoenice.Cretico candor odorq? uicinus nardo:,naxio aci w ©rtphae niio exigu u (piransmullus xgyptio.Na&ibinafcitur.Difcutit duricias corpo ru. lam em rem edu dicemustquonii 6C tfoi* generi ed magnus ufus in medici* m.Qjtoi ad cypiron atrinet.ApoIlodcw* quidem fequimurtqui negabat bibendu qua q profeilus efficaciflimu efle aduerfus calculofos.Eo foetas fbeminas quidem abortus fa* cereno dubitac.Miruqj tradit barbaros (uf&tu huius hxrbx excipientes ore lyenes con fumerc.Et nd egredi domibus nifi ab hoc fuificu. Vegetiores em firmiorelqj fic etia fieri Interriginu 3C alii* uitiis perfricatiombuiq? cu oleo illitu nd dubie mederi.Cyperos itui cus ed qualiter diximus angulofusuuxca terra candidus:cacumine niger:pingui%. Folia ima porraceis exilioraiin cacumine minuta-.inter quae ed femen. Radix pliux ni grx fimilistqua cum oblonga ed cyperida uocanttmagni in medicina ufus. Laus cype peno prima hamoniaco:fecundarhodiottertia thtaciosnouiflima xgyptiotqux & cdfu dic intelle&ihquonia 8L cypiros ibi nafcitur.Sed cypiros duriflfimatuixqj fpirans. Cxte* ris odor ed iplam nardu imitans.Ed &pfe indica hxrbatqux cyperis uocat tgingiberis effigie:cdmanducata croci uim reddit.Cypero uis in medicina pfiIothri.illinitur ptety giistulceribufq; genitaliu:& qux in huVnore fune omnibusdicut oiis ulceribus. Radix aduerfus ferpentiu ictus 6C fcorpionu praefertim remedio ed.Vuluas aperit pota.Largio ri canta uissexpdlit eas:urina ciet 6C calculos:ob id utiliflima hydropicis. Illinitur & ul* ceribus qux ferpunt:fed iis prxeipua qux in.domacho funt ex uino uel at eto illita. Iunci radix in tribus heminis aqux decocta ad tertias tufli medet. Semen todum & iit aq potu fidit a’uu:& faemmai* menfes:capitifqj dolores facit. At q uocat holofehoenos cius qux ,pxima funt radicis comanducanf aduerfus morfus.lnuenio etiam* num unu iunci genus:quod tropicen uocant.Huius (emine fonuttralfici.Sed modum feruatidu ne fapor fiat.Ob ii & odorati iunci medicinx dicentunquonia & i fyiia coci e C at fuo loco rettulimus) nafcitur.Laudatidimus ex nabathea iuncus cognomie theii eicis. Proximus babylonius.Peffimus ex africa ac fine odore.Ed aute rotundus uinofx mordaricacis ad lingua.Sincerus in confricando odore rofx emittit rubetibus fragme ris.Difcutic inflationes.Ob id do nacho ucilistbilcqs & (anguine rciicientibus. Singul* tus feiat. Rudus mouec.Vrina ciec.Veficx medef. Ad muliebres ufus decoquit. Cpi* flochonicis cu refi na arida iponitur.Ex cal factoria uteros adringitirefrigerat.Vfus eius diui iicur in folia & lores.Capita folior* ptefq? candidx ungues uocantut.In flore aute aliud ed lemen.aliud capillus in capice:aliud cortex:aliud calix. Folium (iccatur :auc tribus modis expruiicur.Perje cum ungues non dccrahutut sibi enim huiporis pluria tmim.Aut cum dctra&is unguibus reliquapafs aut oleo afrt uino maceratur in fole uafis uirreis.Quidam QC falem admifcent:& anchufam nonnulli: aut afphaltum : aut iunrum odorarum:quia talis maxime prodeft uuluac ac dyfentericis.Exprimunrnr ea# dem folia derradtis unguibus trita per lintheum fpiffu in xreu tuas leuiqj igni fuccus coquitur donec fiat crafficudo mellis. At hoc elegi oportet odoratiflima quxq; folia. Ex rofa medicinae:# de lilio # de narcifo # ex uiola:# de baccare: # combrero: # afaro. Ca. XIX. Inum quomoio fieret ex rofa diximus inter genera uini. Vfus fucci ad aures u oris ulcera gingiuasttonfillas gargarizatus*Sromachum:uuluas:fedis uitia: ca# picis dolores. In febre per fe uel cum aceto fomnostnaufeas.Folia uruntur in calliblepharum.E fuccis foemina afparguntur.Epiphoras quoque aridis leniunt. Flos fomnu facit.Inhibet fluctiones mulierum maxime albas in pofcapotus.Et fanguinis ex creaciones.Stomachi quoque dolores quantum in uini cyathis tribus. Semen.iis opri/ mum crocinumtnecanniculo uetuftius:# in umbra ficcatur.Nigrum inutile. Denti um dolori illinitur.Vricam ciet.Stomacho imponitur.Item igni facro non ueteri.Na# ribusfubductum caput purgat.Capita pota uentrem # fangufnem fiftunt. Vngues rofa: epiphoris falubres oculorum rofa fbrdefcunt:praetercj in initiis epiphora:ita ut arida cum pane interponarur.Folia quidem uitiis flomachi:rofionib5> # uitiis uentris & ftefhnorum:& prxeordiis utilifflma uel illita. Cibo quoq? lapati mo condiuntur.Cauendus quoque in iis fitus celeriter infidens . Et aridis & ex preflis ali# quis ufus.Diaplafmata inde fiunt ad fudores coercendos.ira ut a balneis inarefeant cor pora:dein frigida abluantur. Silueftris cum adipe urfino alopecias mirifice emendat: Lilii radices multis modis florem fuum nobilitauere.Contra ferpentium ictus ex uino potae contra fungorum uenena.Propter clauos pedum in uino decoquuntur :triduo que non foluuntur.Cum adipe aut oleo decoctae pilos quoque aduftis feddut. E mu fo potae inutilem fanguinem cum aluo rragunt.Lyenique & ruptis uuf fis profunt:Etl menftruis foeminarum in uino deco&ae.Impoficaeque cum meile neruis pracciflfis me# dencur.Contra lichenas & lepras & furfures in facie emendant.Erugant corpora.Folia in aceto ccxfta uulneribus imponuntur. Si reftium in meile cum hyofcyamo # farina tritici.Semel illinitur igni facro.Flos & folia ulcerum ueiuftati.Succus qui flore expref fus eft ab aliis rnel uocaturtab aliis fyriuni ad emolliendas uuluastfudorefque feciedos 6C fuppurationes coquendas.Narcifi duo genera in ufu medici recipiunt. Vnum pur# pureo flore:# alterum haerbaceum.Hunc fiomacho inutilem:#ideo uomitorium :al# nos quoque foluenremtneruis inimicumtcaput grauantem. Er a narce nareifu dicftii non a fabulofb puero.Vtriufque radix ut diximus mulfei faporis eft. Ambuftis rpdeft cum exiguo melle.Sic # uulneribus # Iuxatis.Panis uero cum meile # auenae farina. Sic # infixa corpori extrahit in polenta tritus: oleoque contufus.Medetur # lapide per cuffis.Purgat uulnera permixtus uitiligines emaculat. Ex hoc flore fic narcifinum oleum ad emolliendas duricias.Calefacienda quae alferinr. Auribus e utilif fimus:fed capitis dolores facit. Viola: filueffres funt # fatiuae.Purpureaerefrigerat. Cd tra inflammariones illinuntur itomacho ardenti.Imponuntur & capiti in frore. Ceu lorum priuatim epiphoris:# fede procidente uulua ue.Et contra fupurationes.Crapu lam # grauedines capitis impofiris coronis olfatuquc difeutiunt. Anginas ex aqua potae. Id quod purpureum eft ex iis comitialibus medetunmaxime pueris in aquai potum. Semen uiola: fcorpionibus aduerfatur. Contra flos alba: fuppurara aper it.ipfa difcutit:Ec alba aut # lutea extenuant menflrua:Vrinam ciunt:Minor uis c re centibus.Idcoq? aridis pofl annum utendum. Lutea dimidio cuatho in aqua tribus menles trahit.Radices eius cum aceto illitx (edant lyenem.Item podagram,Oculorum inflationes cum myrrha & croco.Folia cum meile purgant capitis u!cera.Cum casa ri mas fedis.Et qua: in humidis funt.Ex aceto.uero collertiones fanant.Faccar in medici nae ufu e(l* Aliqui ex nollris perpenfam uocant.Auxiliatur contra ferpetes.Capitis do lores epiphoras.Mamis tumentibus a partu & egilopis. Incipiennbufqj ignibuiq? facris.Odor fomnum gignit.Radicem decedam bibere fpatacis cuerfis con/ uullis (ufpiriolis falutare eil.In tu ili uetere radices eius tres quattuor ue decoquuntur ad tertias partes.Hsecq? potio mulieres ex abortu purgat.Laterum ccmpur.dicnes tcU lit # ueficae calcuIos.Tonditur cum diapafmate.Veftibus odoris gratia inferitur.Ccm bretum quod limile ei diximus tritum cum axungia uulnera mire fanat. Aiarum ioci# nerum uitiis falutare e(Ie traditurjuncia fumptum i hemina mulli mixri.Aluum pur# gat hellebori modo.Hydropicis prodeft & praecordiis uuluiiqueac morbo regio.In mu ftam fi addatur facit uinum urinis ciendis.Effoditur cum folia emittit.Siccatur in uin bra.Situm celerrime ientit. De nardo gallico:# de croco medicina::# croco mago:#fi:i:& (ahunca / # holochryfo # chryfocome # meliloto. Ca. XX y T quoniam quidam ut diximus nardum ruflicum nominauere radicem bac e caris:contexemus & gallici nardi remedia in hunc locum dilata cum difputa remus de peregrinis arboribus.Ergo aduerfus fierpentes duabus drachmis in (lino fuccurrit.Inflationibus coli uel ex aqua uel ex uino.Item.iecineiis & renu? fuffu/ fifque FeNe.Et hydropicis per fe uel cum abiinthio.Sillit purgationes mulierum. Impe/ tus uero eius quam phun eodem loco appellauimus.Radix datur potui trita uel deco/ ad ilrangulationes uel pecoris dolores uel larerum.Menfes quoq? cic. Bibitur cum uino.Crocum cum meile non (bluitunnulloq; dulci.Facillimeautem uino aut aqua Vcili(Timum in medicina. Adferuatur cornea pyxide.Difcurit inflammationes omnes quidem .Sed oculorum maxime exouo illitus.Vuluarum quoq* flrangulatus. Stoma/ chi exulcerationes:pelia»Nec temere iemipedalem altitudine excedunt:cacumine afparagi Fles nunquam fe aperit nifi uenro ipiranfe:unde & nome accepit* Sifueflriamplitudo maionlatioribufc# foliistflore phoeniceo. Hanc errore duclj argemone putant multi* Alii rurfus papauer:quod rhyan appellauimus.Sed diftinclio magna: utraq? hxc po ftea floret,Nec aut fuccu illarum anemonae reddunt:aut calices habent.-necnifi afpara gi cacumen,Profunt anemonae capici:doIoribus:&: inflammationibus ladi quoq;.Et menftrua cient cum ptilana fumptx:aut uellere appofitx. Radix coma ducata pituita trahit. Dentes fanat. Decoda oculorum epiphoras.Magi multu quidem iis tribuere.Qjaainprimu afpiciatur eo anno tolli iubentes:diciqj colligi eas tertianis di quartanis remedio.Poflea alligari florem panno rofeo:& i umbra afleruari: ita eu opus fit alligari.Qux ex iis phoeniceum flore habet:radice coti ita:cuicunq; animalium ipo fita ulcerum facit & pricam uim. Et ideo expurgandis ulceribus adhibetur* Ex xenanthe medicinx. Ca: XX1II1 Enanche hxrba nafeiturin petris:folio paflinaex: radice magna:numercla. O Caulis eius & folia cu meile ac uino nigro pota facilitate pariendi prxftant:fe cudalcp purgit.Tuffim e meile tollut.urina cient.Radix di uelicxuitiis medet De heliochryfo medicinx. Ca. XXV* Eliochryfum qdalii chryfanthon uocant ramulos habet candidos-.folia fubai h bida:ambrotono fimilia:ad folis repercuflu aurex lucis in orbe ueluci coritn# bis dependentibus:qui nunqua marcefeunt. Q_ uadecaufa deos coronant illo Quod diligentiflime obferuauit Ptolemxus rexxgypti.Nafcitur in frutetis.Cier uri/ nas e uino pota:& menfes.Duricias di infla'mationes difeutit. Ambulhs cum meile ipo nitur.Contra ferpentium idiusdilumborum uitia bibitur.Sanguinem concretum ue rris ac uefcicx abfumic cum mulfo|. Folia eius trium oboloru pondere fili ut proiiuuia mulierum in uino albo.Vefles tuetur odore non ineleganti. Ex hyacintho medicinx. Ca. XXVI. lacynthus in gallia eximie prouenir. Hoc ibi loco hifginum tingit. Radix eii h bulbacea mangonicis uenalicis pulchre nota.Qux in uino dulci illita puber tatem cohercet:& non patitur erumpere.Torniinibus & morlibus ie fiftit.Vrinam impellit.Contra ferpentes & fcorpiones morbumqj regium limen eius cu ambrotono datur.Lygnis quoq; flammea illa aduerlus ferpentesdcorpiones:crahrcncs; fimiliaq? bibitur e uino femine tnto.Siluellris eadem flomacho inutiiis.Aluum ioluit. Ad detrahendam bilem eflicaciflima duabus drachmis. Scorpionibus adeo contraria ur omnino uifa ea torpeieant,Radicem eius afiani boliten alligato ocu/ lo aibugines tplli dicuntur. Ex uincaperuinca medicinx. Ca. XXVII. T uincaperuinca fine camedaphne arida tufa hydropicis datur I aqua coclea e ri menfura.Celerim eque reddunt aquam.Eadem de coela in cinere fparfa ni no tumores ficcat.Auribus fucco medetur. Aluinis impolita multum fideffe dicitur.Rufci radix decocla bibitur alternis diebus in calculorum ualitudine: di toru fione urina:uel cruenta.Radicem pridie erui oportet:poliero mane decoqui.Ex eo lex tario uim cyathis duobus mifccri.Sunt qui di crudam radicem tritam ex aqua bibant & in totum ad unlia cauliculis eius m uino di aceto tritis nihil utilius putant. Baelis quoque aluum molit.Illinitur podagricis toftaft contufa.Ancinonen & coronarum caufa di ciborum xgyptii ferunc.Eademque erat qux ocimummili hir furior ramis ac foliis elTet:& admodum odorata*Ciet menfes & urinas. Ex colocafia medicinx. Ca. XXVIII Olocafia Glaucias acria corporis lenire putauinflomachum iuuari. Exanrhalo medicinx. Ca. XXIX. a Nthalii qd repperi ufu.Ethxceft hxrba. Anthiliiu quam alii anricellium ubeant St ramis lenticulx fimjlisjpafrrsc ai ticudinetfabufofis apricis nafcens fub falfa guilanti. Altera chamepithyos fimilis breui or St hirfutionpurpurei floris:odere grauistin faxofis nafcens. Prior uuluis aptiffima* Et ex rofaceo& Ia nas imaginefq; confpicuas obferuari demonflrantes. Duplicatum hunc modum legit# rimam infaniam facere.Quic quid uero adjiciatur ponderi reprxfentari mortem. Hoc eft uenenum quod mocenriflimi audior es fimplicirer dorion appellauere. Ab eo quod culpides in proeliis tingerentur illotpaffim nafcente:quo partius fpeclabatur.Magi co/ gnominauere qui nequiter occultabant erytromaut neurita:ut nonulli pifone cauen/ di equidem caufa curiofius dicendum.Quin Si alterum genus quod haliccacabon uo cannfoporiferum efhatq? etiam opio uefocius ad mortem:ab aliis moriomab aliis moly appellatum.Laudatum uero a locro ad fruendum St trimarifto.Q_uidatn etiam carmf ne minore obliuione praefentaneum remedium ad dentium mo/ biles firmandos fi colluerent .Haliccacabo uni exceptionem addidere ne diutius id fieret Del? ratio ne enim gigni eo.Nec demonflranda remedia: medicina maioris mali periculu afferat.Cdmendarur eni cibis tertiumdicet praeferarur hortenfis faporibus.Ec nihil (it corporis malopd cui no falutare fit ilrychnos Xenocrates praedicet. N6 tam e au Xilia eoi*t tanri funt:ut uel profutura no de iis comemorare nefas putem: praefernm ta ta copia f noxiose medicaminum.Hacracabi radicem bibunt q funt uaticinadi calletes fuere ad ronfirmadas fuperftiriones afpici fe uoIunt.Remedio efl( Id enim libentius reccu!erim)aqua copiofa mulfa calida potui data.Mec illud praeteribo afpidum naturae haliccacabum in tantum adueriamtuc radice eius propius admota foporetur:iilas fopo re enecans uis earum.Ergo trita ex oleo percuflis auxiliatur, Decorcoro. Ca. XXXII Orcorum alexandrini cibi haerba efl conuolutis foliis ad fimilitudinem mori C Praecordiis ( ut ferunt) utilis alopetiifqj St !entigini.Boum quoqj fcabiem c ei/ ferrime fanari ea muenio.apud Nicandrum quidem St ferpentium morfus an teq floreat.Nec de cnico fiue atrallide uerbofius difputetur Aegyptia haerba e:St magnii contra uenenira animalia praebet auxilium.Item aduerfus fungos,Conllat a fcorpione percaifos qdiu. teneant eam haerbam non fentire cruciatum* Deperfolura. Ca. XYXHI, T perlbfutam segyptus in hortis ferit coronarum gratia. Duo genera eiussfee i mina ac mas V traq? fubdita uenerem inhiberi uirorum maxime trad u r r. De menfuris & ponderibus. Ca. XXX11II. Tquonia in menfuris quoqj ac ponderibus crebro grarcis nominibus utendu i eft:interpretatione eorum femel in hoc loco ponemus.Drachma artio fere.n. attica obferuarione medici utunturjdenarii argentei habet poi dus. Eadenqj fex obolos pondere efiicit.OboIus decem calcos. Cyathus pedet per fe drachmas dece. Cum acetabuli menfura dicitur fignificat heminas quartam parretideft drachmas.xv» Hemina quam noftri minam uocant pendet drachmas atticas centum. CAU PLINII SECVNDI NATVRALIS HYSTORIAE UBER.XXIi PROHEMiVM. OMPLESSE poterant miraculum fui natura t arqj tellus reputantium uel prioris cantum uoluminis dotes: totq? ge# nera haerbaru utilitatibus hominum aut uoluptatibus ge* nira.Sed quanto plura reftantttanto qucq? mirabiliora irue tu.illa enim maiore parre cibitaut odoris-decoris ue comen darionead numerofa experimenta poteria approbat nihil repi natura fiue aliqua occultiore ca gigni. De getibus haerbis formae graria utetibus* Ca. 1. Quidem & formae gratia ritufq? prepetui in corpori bus fuis aliquas exteraru gentium uti haerbis quibuf dam atfuerto animo.Illinunt certe aliis ali.x faciem i populis barbaroru foemina Marefr que etiam apud dacos 6C (armata corpora fua infcribunt.Simile plantagini glaftum in gallia uocatur.Bntannorum coniuges nuruique toto corpore oblita: quibufdam in U eris nude incedunt xthiopum colorem imitantes. haerbis ueftes inficiantur. Ca. IL Am uero ifici ueftes fcimus admirabili fucco.Arq? ut fileamus galatiaetafi irae i lulitaniae granis coccum imperatoriis dicatum ina gal lia haerbis tyrium atqj cochylium tingitjomnifqj alios colores. Nec qua:ru in profundis i nur ices tfefeque obii cientes dum praeripiunt efcam beluis marinis : in radia etiam anchoris feruratur uadatut inueniatper quod facilius matrona adultero placear corruptor iniidieturnuptae.Stans & in ficco carpit quo frugi mudos exci lpat ufu alia quin fulgentis.Inftrui poterat luxuria certa innocentius. Nunc propofit um ifta confe darimecomittemus:ut fubiiciendo utiliora luxuriam uilirare circumfcrjbamus didlix ri & aliis haerbis tingi lapides pariete%.Nec tingendi nec pingendi tamen ratione onii fllemustfi unqua ea liberalium artium fuiftct.Inter im fortius augetur audloriras quae quanta debeat etia furdisthoc eft ignobilibus haerbis perhibebitur.Si quidem auclores imperii romani condirorefq? immenfum quiddam & hinc fumpfere:quonia non aliun de lagmina in remediis publicis fuere:& in acris legationibus: q uerberx. Certe urreqj nomine idem fignificatur.Hoc eft gramen ex arce cum fua terra eu ullum.Hac fcrnpec & legati cum ad hoftes clarigatumque mitterentur ufi :id eft res raptas clare repetitum unus utique Verbenarius uocabatur. De corona gramina. Ca. 111. Orda qde nulla fuit gramiea nobilior i maieftate popnli terra$i pricipis pmiifq* iuer Suntq* cunftx magno interualfoimagnaqj diflferentia.Caeteras omnes Imguli & duces ipfi imperatorefq? militibus aut aliquando collegiis debere. De raritate eius. Ca* IIIL Ecreuic in triumphis fenatus cura belli folutus 8t populus oeiofus graminea d nunq nifi in fuprema defperatione.Conrigitq$ nulli nili ab uniuerio exercitu feruato feruatori decrera.Cxteras imperatores dedere.Hanc folam miles impe/ ratori.Eadem uocatur obfidionalistliberatis obfidione abominandoq? exitio totis caftris* Quod ii ciuicae honosJuno aliquoac uel humillimo ciue feruato praeclarus laceiq? habe tandem exiltimari debet unius uirtutefaruatus uniuerfus exercitus i Data tur haec uiridi e gramine decerpto inde ubi obfeflos feruadet aliquis. N% fumu apud antiquos lignum uiftoriae erat haerbam porrigere ui Ca. XI. f Toebe quam aliqui peon uocant:decocte in uino praecipue auribus purulen tis medet .Item oculis ictu cruentatis.Hemorrhoiae quoq? Si dydcciix infula. De hippophye Si medicinis eius. Ca. XII. Ippophyes in fabulofis maritimiTq? nafeit :fpinis albis/Hederx md racemofa et h : candidis Si ex pte rubentibus acinis.Radix fucco madet:q aut per fe condicur aut palMis farinae.Haec bile detrahit obolo poderis faluberrime cu mulfo* Alte rahippope fine caule:fine flore:foliis tantu minutis.Huius quoqj fuccus hydropicis mi re prodelteDebent accomodatx effe equope naturae: neqj ex aliis caufis nome accepiflfe. Q_uippe quaeda animaliu remediis nafcunturdocupleti diuinirate ad gerenda pfidiat uc no fit mirari facis ingeniu eius difponetis auxilia in genera:in caufas in tempora, ut aliisprolicacqj aliis ab horis:die% nullus prope line praefidiis reperiatur. De urtica Si medicinis eius* Ca. XIII Rtica quid clTc inuifus po telteAt illa ter oleum quo i in as gypto ex ea fieri tt diximus uel plurimis fcatet remediis.Semen eius cicuras contrarii! effe Nican der affirmat.Icem fungis in argento uino. Apollodorus Si lalamandris cu iure decolas teftudinis.Icem aduerfari hyofcyamo:# ferpencibus:# fcorpionibus.Quin illa ipfa amaritudo mordax uuas in ore procidentefq* uuluas Si infantium fedes tadu refili re cogit.Lethargicos expergifeit tachs cruribus:magifq?fronte.Eadem canis morlibus addito fale medecur.Sanguinem trita naribus indita (illic Si magis radice.Carcinomata Ci Cordida ulcera fale admixto.Itemliixata.Sanat# panos:parocidas:carne% ab oflibus recedentes.Semen potum cum fappa uuluas flranguiantes aperit.Et profluuia narius fi'h'r impolitum. Vomitiones in aqua mulla fumptum a coena faciles proflat duobus obolis. Vno autem in uino poto lailitudines recreat. Vuluas uiciis tolium aeecabuli me fura.Pocum in lapa reliflit ftomachi inflationibus. Orcopnoicis prodefl: cum meile Si thoracem purgat eodem eligmate.Ec laceri medetur cum feminelini. Addunt hyfopu? Ci piperisaliquiddllinitur lyeni. Difficilem uentrem rollum cibo emollit. Hippocrates uulaam purgari poto eo pronunriat.Dolores leuari collo acetabuli menfura dulci po/ to:# impolito cum fucco maluas.Intefl:inorum animalia repellit cum hydromeiite Si fale.Defluuia capitis femine illito cohoneflari.Articularibus morbis Si podagricis pluri ini cum oleo uetere:aut folia cum urfino adipe crira imponunt. Ad eadem radix tufa cum aceto non minus utilis. Item lyeni.Et cocte in uino difeutit panos cum axun/ gia uetere falfa.Eadem plilothrum exiccat.Condidit laudes eius Phanias phificus: uti/ liflimam cibis codam conditam ue profefllis:arterixttuffi:uentris diilillationidlomai cho: panis parotidis:pernionibus cum oleo.Sudorem codam cum conchyliis ciere. Aluumcum ptifana.Pedus purgat:mulieruq? menfes cum fale. Vlcera quxferpunc prohibere.Succus quocg in ufu ell.Expreffus illitufq? froti fanguine nariu fidit. Potus lirina riec.Galculos oumpit.Vua gargarisatus reprimit.Semen colligi meflibus oper/ tef. Afexandrinii maxime Undatur ad omnia hxc.Et minores quidem' tchcrsug efficit ces.Sed praecipue filueftrias llla.Et amplius lepras e facie rollic in uino pota. Si quadro pedes fatum no admittannurtica naturam fricandam monftrat. De lamio & medecinis eius. Ca. XIII!* A nunc quoq* quam lamium inter genera* earum appeIlauimus:rnirifT;ina di t foliis non mordentibusunedetur cum mica falis contufis:incIufifqj: uilis tdi ftrumis:tumoribus:podagrisjuulneribus. Album habet in medio folio: quod ignibus (acris medetur.Quidam e noflris tempore difcreuere genera. Autumnalis urti# cas radicem alligatam in tertianis:ita ut segri nuncupentuncum eruitur ea radix: di dicatur quae di cui di quorum folio eximatunliberari morbo tradiderunt.Hoc idem 6i contra quartanas pollere. Idem urticae radice addico (ale in fixa corpori extrahi. Foliis cum axungia ilrumas diTcucit.Vel fi fuppurauerint erodi complerique#. De fcorpionetgeneribufqj ac medicinis eius. Ca. XV* t X argumento nomen accepit fcorpius hxrba,Semen enim habet ad fimilitu# dinc caudae fcorpionistfolia pauca. Valet di aduerfus animal nominis fui. E it di alia eiufde nominis effiet u% eius:fi'ne foliis*afparagi caule:in cacumiaaculeu habes De leuocacanthia:fiue phiniotfiue ifchada:& medicinis eius. Ca. XV1« T inde nomen leuocacanthiasquam alii phinion:aliiifchada:alii polygonato « appellanttradice eyperhqux commanducata dentium dolorem fedat. Irem la ternm di lumborum:ut Hicefius tradit femine poto drachmis octo:auc fucco Eademque rupis conuulfifquemedetur. De helxine:perdicio:parthenic:(yderire:& medecinis eius. Ca. XVII* Efxinem aliqui perdicium uocant:quoniam perdices eaprecipue uefcantur. h » Alii fyderitennionnulli parthenium.Folia habet mixta: fimiiitndinis planta/ gini di marrubiotcauiliculos denfosdeuiter rubentes.Semina in captibus Jip/ paceis adhaerentia ueftibustunde helxinem diftam uolunt.Sed nos qualis ucra efTe hei# xine diximus priore libro.Hxc autem inficit lanasdanar ignes (acros:& tumores:collctfi one% omnesj&aduila.Panos fuccus eius cum pfimithio.lgnes facros:tumores:colle/ roftas.Conflic eos qui illo uiuant ne dyfenreriamec renafmotneqj aliis morbis uenrris infeflari.Iraq? inter remedia eorum habet. Heliotropii miraculu faepius diximus cum (ole fe circumagentistetianubilo die:tantu fyderis amor efl.No&e uelut defici er io corra hic cxruleu florem.Genera eius duo.Tricoccum:& helioflrophiu.Hoc altiustquanqua utrunq? femipcdalem altitudine no excedat. Ab ima radice.ramofum. Semen in lolicu lo me'Tibus colligicur.Nifcirur non nifiin pingui maxime.Tricoccu ubi* que.Si decoquatur inuenio cibis placeretJEt in lacfte iucundius aluum mollis.Et fi de coeli fuccus bibatur: efficaciflim e exinaniri.Maioris fuccus excipitur X fla re: hora fexra micetur cum uinotfic firmior.Capitis dolores fedat rofaceo admixto.Verrucas cu fale tollit fuccixs e folio.Vnde noflri uerrucaria haerba appellauere tallis cognoiari efledrib? digniore.Naqj 6iferpetibqSifcorpioibus refiflit ex uinodiaqua mulfa:uc.apollophaes Appollodorus tradunt.Folia infanriu diflilarionibus qdfyriafin uocat illita medent Ite n c6tractionibus etiam fi id comitialirer accidat. Decocto quoq? foueri eos faluberri mum efl.Potum id pellit dneas:8i rerum harenas:Si cuminum adiiciaturtcalculos fra git. Decoqui cum radiceoportet.Quxcum foliis di hircino feuo podragris illinif. Ah terum genus qd tricoccum appellauimus:& alio nomine fcorpiuron uocatur:foliis no lolum minoribus fed era in terram uergentibus.Semen ei efl effigie fcorpionis caudxs quare nomen.Vis ad ormra uenenata di phalangia: di cotra fcorpiones praecipue illirss Non feriuntur habentes.Et fi terra furculo helioflrophii circumfcribat aliquis:negant fcorpionem egredi.Impofita uero herba aut inde omnino refperfu protinus mori.Sic fe minis grana quattuor pota quartanis prodefle dicuntur.Tria uero tertianis.Vei fi her* ba ter circumlata fubiicitur capiri.Seme di uenere ffimulat.Cum meile panos difeutic Et uerruculos hoc ntiqj helioflrophium radicitus extrahit: di excrefcenria in fedibus. Spinxquoqjac luuborum fanguinem corruptum trahit illitum femen & potum in iare gallinacei deco&umtautin beta& lente.Cortex ueroliuentibus colore reddit. Mx gi helioflrophium quartanis quatertin tertianis ter alligari iubent ab ipfo aegrotprecari que cum fole iterum fe:& cum nodis Iiberandum:& ita facere no exempta herba. Aliud adiantomiraculurmaeflate uiret bruma non marcefcit:aquas refpuic: perfufu merfuqj ficco fimile:efl tanta diflotiatio deprehenditununde di nome a graecis. Alioquin fruti* ci calhYhricon uocanttalii polytricon. Vrrumq* eab effeclu. Tingic enim capillum:& ad hoc decoquitur i uino cu feminp apii adieclo oleo copiofe: ut crif pum denfumq? faciat.Defluere aut prohibet.Duo genera eius candidius: di nigru bre* uiufqj.Id qd breuius e polyrhricomaliqm trichomanes uocant.Vtriq; ramuli nigro co lore uirent foliis filicis:ex quibus inferiora afpera ac fulca funt. Omnia aut contrariis pediculis denfa inter fe ex aduerfo radix nullatumbrofas afperginest ac fonriu maxime fpecus fequit di faxa manant at qd miremur :cum aquas non fen# tiat. Calculos e corpore mire pellit tfrangitque turique nigrum . Qua de cauia petius q in faxis nafceret :8i a noflris faxifragu appellatu crediderim . Bibitur c uino quan tum terni decerpfere digyti. Vrina cient.Serpentiu di araneole uenenis refiflunt. In ui no decofli aluu fiilunt.Capitis dolores corona ex iis fedat.Cdtra fcolopendrae morfus illinunt crebro auferendi ne pereant.Hoc di m alopeciis.Srrumas difcutiunrtfurfurel que in facie:& capitis manantia ulcera.Decoffu ex iis prodeil fufpiriofis:& iocineritS: lyenUSi felle fuffiifis:& hydropicis .Strangurie illinunt :& renibus cu abfinthio. Secu das cient di menflrua.Sanguine fiflunt ex acecotaut rubi fucco poti. Infantes quoqj ulcerati pungunt ex iis cu rofaeeo&uino prius.Folinm in urina pueri impubis triu qu ide cu afronirro 6i illitu uentri mulieru:ne rugofns fiat: pracflare dicit. Perdices di gallinaceos purgatiores fieri putant in cibum eorum additis: pecoriq; efle uuliffimos, De picride: thefio:5iafphodelo:Halitno:Si acantho:& bupreflftelaphobo fcho:Scandice:& laiina:6i de caucalide:Sio fyllibo.Scolymo fiue lymonio:fonchc:cedr1 h fiue condnii Si boletis. Ieris ab infigni amaritudinis cognominatur:ut diximus rotundo fotio.TcUic eximie uerrucas.Thefium quoqj no difllmili amaritudine e: fed purgat aluu in que ufum terit ex aqua. Afphodelu de clariflimis hxrbajje: qua heroion ali qui appellauerunt.Hefiodus Si in filuis nafei dixit.Dionyfius marem ac foemina effe. Defe&is corporibus Si ptyficis conflat bulbos eius cu ptifana deccclos aptidime mede# ri:panec£ ex iis cum farina fubactu faluberrimu efTe.Nicander Si contra ferpetes Si fcor pionesuel caule que mathericem uocauimus:uelfemen:uel bulbossdedit inuino tri/ bus drahmis.Subilrauitqj fomno cotra metus.Dat Si contra uenenata marina: Si con tra fcolopendras terreflres.Cochlea: mire in campania caulem euperfequunt:& fugge/ doarefaciunt.Folia quoc£ illinunt uulneribus ex uino.Bulbi neiuis arti/ cuiifcp cu pulenu tufi lllinurur.Prodeft Si concifis ex aceto lichenas fricare. Ite ulceri/ bus purrefeentibus ex aqua imponere. queq? Si teflium inflamationibus. De/ cocti in facce uini epiphoris fuppofito lintheolo medent .Foliis in quocunque morbo decoctis magis medici utuntur.Item ad tibiape tetra ulcerauimalq? qua cuntg in parte farina Autumno aute colligunt :cum plurimu ualent. Suc/ cus quocg ex tufis expretius aut decorus utilis fit corporis dolori cu melle.Irc odorem corporis iucundu affectantibus cu iri arida Si fale exiguo.Folia etiam fupradictis mede rur.Et (frumis: panis:ulceribus in facie deccdta cu uino. Cinis e radice alopecias emen/ dat:& rimas pedu.Decodtse radicis in oleo fuccus pniones Si ambufta.Et ad grauitate aurium infundit .A cotraria aure in dolore denriu.Prodelt & urina: pota modice radix 6i menftruis:& lateris doloribus.Item ruptis couulfisuuffibus drachmae pondere in ui no pota.Eade Si uomitionesadiuuat comanducata. Semine fumpto turbatur uenter. Chrpfermus Si parotidas in uino deccdta radice curauit.Ite ftrumas ammixta cacia ex aiunttfi impofita radice ps eius in fumo fufpendat Si quarta die folua tununacti radice arefeere ftruma.Sophocles ad podagras utreqp modoccdta crudaqj ufus eft.Ad perniones decoctam ex oleo dediti fuffuiis felle in uino Si hydropicis..Ve nere quoq; cocitari cu uino Si meileperundtis aut bibentibus tradiderunt. Xenocrates Si lichenas Si pforas radice in aceto decodta tolli dicit. Ite fi codta lit cum hyofcyamc Si pice liquida:alaije quoq? Si fbeminu uitia.Et capillu criipiorem fieri rafb prius capite: fi radice ea fricet .Simus lapides renu in uino decodta atq? pota eximit. Hippocrares feme cius ad'impetus lyenis dari cenfet.Iumentorum quoq? ulcera ac fcabiem radix illita aut decodise fuccus ad pilum reducit.Mures etiam eadem fugant. Cauerna -praeclufa mo> riuntur. Afphodelon ab Hefiodo quidam halimon appellari exdtimauere: quodfalfum arbitror.Eft enim fuo nomine halimon non parui Si ipfum erroris inter auctores. Alii enim fruticem efle dicunt denfum: candidum: fine fpina:folhs oleae: fed mollioribus* Coquitur autem hoc ciborum gratia.Radix tormina diicutit drachma podere i aqua mulla pota.Item conuulfa rupta.Alii olus maritimum efTe dixere falfum:& inde nome foliis in rotunditate longos laudatum in cibis.Duorum praeterea generum filueflre:Si mitius:utrunqj prodeffe dyfentericis Si exulceratis cum pane: ftomacho uero ex aceto Vlceribus uetuftis illinitur crudum:& uulnerum recentium impetus lenire perhibe/ tur:& luxatorum pedum ac ueficae dolores.Silueftri tenuiora folia: (ed in iifdem rem e/ diis effedtus in fananda hominum ac pecorum fcabie.B Praeterea niterem cor pori fieri:dentibufcg candorem:fi fricentur radice ea.Semine lingue fubdiro fitim non (entiri.Hoc qucx$ mandi.Et utraq? etiam condiri.Crateias etiam tertium genus tradi/ dic logioribus foliis Si hirfutioribus:odore cuprefli: nafei fub hedera:maxime prodeffe opiltothonicis:contraCtionibusneruorum tribus obolis in fextarmm aquae. A canthos eft topiaria # urbana herba;elato longoq? folio crepidines marginum adfurgentiumcg puluinorum roros uefties.Duo genera eius fut aculeatu # crifpiLquod breuius.Alte/ rum lene:qd* aliqui pederoton uocant:alii radices uftis luxatifqj mire profunt.lre ruptis couuliistptyfin metuetibus incocftce cibo:maxime ptyfana.po dagris quoq? illinurur tricae # calefacias calidis.Bupleuron in fpote nacenriu herbaru numero grxci habent:cau!e cubitali: foliis multis logifqj:capite anethi*, laudatuin cU bisjHippocrate in m ed i cin a: G1 au con e: & Nicandro.Seme cotra ferpentes ualet.Folia ad fecundas uel fuccu ex uino illinut.Et ftrumis folia cu fale& uino.Radix contra ferpentes datur in uino:# urinae ciendae. Bupreftin magna in coftantia graeci in laudibus cibone et habuere.Ideq? remedia taqua cotra uenenu £>diderut*Et ipfu no me indicio e bou efle uenenihquos difTilire diguflata fatetur.Quapropter nec de hac plura dicemus.Eft uero ca quapropter uenena moftremus inter gramineas coronas: nifi libidinis ca expeceda alicui uiderur qua no aliter magis accedi putat qj potu.Ela/ phobofclion ferulaceu e genicularu digyti craftitudin e: femine corimbis depedetibus: filis effigietfed no amaristfoliis olufatri:# hoc laudatu i cibis.Quippe ec coditu proga rur ad urina cienda:latens dolores fededosirupta couulfa fananda: lflatioes dilcutien dastcoli quoq? tormenta.Contra ferpentium omniuqj aculeatorum ictus. fa ma eft hoc pabulo ceruos refiftere ferpentibus.FiftuIas quoqj radix nitro addito illita fa nat.Siccanda autem in eos ufus prius eft nefucco eius madeat: qui contra ferpentium «ftus facit eam dereriorem.Scandix qucqj in c Iere fi 1 u eft r i agraecis ponitur:ut. Opion # Erafiilratus tradunt.Item decotfta aluum fiftit.Semine fingultus confeftim ex aceto fedat.lllinitur ambuftismrinas cittDecoftae fuccus prodeft ftomacho:iccineri.renibus ueficae. Haec eft qua Ariftophanes Euripidi poetae obiicit ioculariter matrem eius ne olus quide legittimum uendita(Te:fed fcandiciem.Eadem erat enterifcustfi tenuiora fo lia # odoratiora haberet. Peculiaris laus efus:q> fatigato uenere corpori fuccurrit: mar/ cefcentefqj fenio iam coitus excirat.Siftic proflouia alba foeminarum.Et lafine olus (iU ueftre habetur in terra.repens cum lacfte multo: florem fert candidumtcondliu uocac Et huius eadem commendatio ad ftimulandos coitus.Cruda ex aceto in cibo fumpta mulieribus lactis ubertatem praedat, falutaris eftptyfin fentientibus.Infantium capiti illita nutrit capillurmtenatiorefcp eius cutem efficit.Eft # caucalis feniculo fimilis :bre ui cauletflore candido:cordi utilis. Succus eius bibitur ltomacho perq comodatus # urinae:calculifq; # harenis pellendis:# ueficae pruritibus. Extenuat & lyenis iocineris renumqj pituitas.Semen menfes foeminarum adiuuanbilemqj a partu ficcat. Datur # contra profluuia geniturae uiris.Chryfippus # conceprionibus eam putat coferre mu! tum.Bibitur in uinoieiunis.lllinitur # contra uenena marinorum: ficut Petricus i car mine fuo iignificat.His adnumerant fion latius apio in aqua nafcens:pinguius:nigri usjcopiofum fem in e: faporenadurtii. Prodeft urinis renibus,lyenibus:mulieruq; men fibus:fiue ipfum in cibo fumprutmfiue ius decocti:fiue femen eft uino drachmis dua# bus.Calculos rumpit:aquifqj qua: gignunt eos refiftit. Dyfentericis prodeft infufum item lentigini illitum:# mulierum uitiis in facienocftu illitum momento cuten eme# dat:# ramices lenit:# fcabiem equorum.Syllibum chameleonci albo iimilem aeque fpi nolam ne in cilicia quidem:aut fyriataut phoenice:ubi nafeitur. Coquere tanti eft :ita operofa eius culina traditur.In medicina nullum ufum habet. Scolytnon quoq; in cv bos recipit oriens:#alio nomine limonion appellat.Frutex eft: nunq cubitali altiortcri ftifqj foliorum ac radice nigrasfed dulci. Eratoftheni quoq; laudata in pauperis coena. Vrinam ciere pr aecipue traditur.Sanare lichenas # lepras ex aceto.Venerem ftimulari in uino:Hcfiodo # Alceoteftibus:qui florente ea cicadas acerimi cantus eflfe: # mulie res libidinis auidiftimas:uirofq; in coitum pigerrimos fcripferemelut prouidentia na/ turaehocadiumento tunc ualentiftimo.Icem graueolentiam alarum emendat:radicis emedullata uncia in ufni faferm heminis tribas decola ad5tertias:8fa balneoiefund* Ice.Tiq* poft cibum cyathis (iugalis popa*Mirum eftquod Xenocrates promittit experi mento uirium id ex aliis per urinam effluere.Eflur & fonchos: ut quem Thefeo apud Callimachum apponat Hecate caule uterq? albus & niger: hchicx fimiles ambo: nili fpinofi eflfentt caule cubitali anguloforintus cauo: led qui fradus copiofo Iafte manet* Albus qui e lacte nitor utilis ortopnoicis Lactucarum modo.Erafiftratus calculos per urinam pelli eo monflrat:& oris graueolentiam comanducato corrigi.Succus triu cya thorum menfura in uino albo & oleo calefactus adiuuat partusrita ut a potu ambulet grauidae.Datur & in forbitione.Ipfe caulis decodus facit lartis abundatiam nutricibus coloremq* meliorem infantium. VrilifGmus iis quae lac fibi coire fenriant.Inllillatur au ribus fuccnstcillidufq; in Itranguria bibitur cyathi menfura:& in Itomachi rolionibus cum femine cucumeris nudeilq? pinds.Illinirui & fedis collertiombus. Bibitur contra ferpentes fcorpionefqjtradix uero illinirur.Eademq? decorta in oleo punici mali calice aurium morbis prxfidium eft.Hxc omnia exalbo.Cleomporus nigro prohibet uefcituc morbos facience:dealbo confentiens.Agothocles etiam contra languinem tauri demo# ftrat iucco eius uti.Refrigeratoriam tamen uim efle conuenit nigrotex hac caula impo nendum cum polenta.Zenon radice albi ftrangutiam docet fanari. Chondrilon iiue condrile folia habet intubi circum rofis fi milia: caulem minus pedali fucco madentem amaro: radice fabas fimi!i:aliquando r.umej olam .Habet proximam terrae malticem tu# bercuio fabx:qux appolita foeirinarum menfes trahere dic itur.Tula cum radicibus ro ra diuiditur in paftillcs contra ferpentes argumento probabili. Siquidem mures agre# (les Ixfi ab iis hanc efle dicuntur.Succus ex uino codae aluu fjf!it.Eadem palpebrai uj pilos inordinatiffimos pro gummi etficaciflimeregit.Dororheus flomacho & cocccho* nibus utilem fuis carminibus pronuntiauit.AIiqui fbeminis & oculisrgenerationiqj ni rorum contrariam purauere.Inrer ea quae temere manduntur boletos meritopofuerim* Optimus quidem efl iis cibusjfed imenfb exemplo in crimen addudus uenenoTibe# rio Claudio principi per hanc occationem a coniuge dato Agrippinatquo fado illa ter risuenenum alterum fibiqj ante omnes Neronem fuum dedit. Qjaorundam ex iis fa# cile nofcuntur uenenatdiluto rubore:rancidoafpedu:liuido intus coloretrimdaftri pal lido per ambitu Iabro.Non funt haec in nitri fimiles ueluti guttas in uertice albas ex tunica fua gerunt.Voluam eni terra ob hoc prius gignittipium pe* ftea in uolua ceu i ouo efl: luteu.Nec tunicx minor gratia i cibo infantibus bcleti.Ru# pitur hoc primo nafcentetmox crefcece in pediculo corpus abfumif :raroq? unq gemi# nis ex uno pede.Origo prima limc:& acefcenrc fucco mandentis terrae:au t ra# dicis ferme glandi ferae: initioq; Ipuma lentior.Dein corpus mebranx fimile: mox par# tus:ut diximus illa pernicialia prorfus improbandatli' eni caligaris clauus:li ferri uel ca lybis aliqua rubigotaut panni marcor affixerirtomne iheo fuccu alienu laporecp in ue# nenu decoquit:deprehendifleq? nifi agrefles pnftarq? colligunt.Ducunt ipfialia uiria* Nunc quidem fi ferpentis cauerna iuxta fu erit: fi patefeentes primo adhalauerit capaci uenenorum cognatione ad uirus acdpiendu.Itaqj caueri conueniet prius q ie condat* ferpentes.Signa erunt tot herbae tot arbores ab emerfu earu ad latebram ufqj uernantes 8i uel fraxini tantum folia nec poflea nafcentia:nec decidenCiaJEt boletis q# dem ortus occafufcp omnis intra dies feptem efl* De fungis 8i filphio:& de lafcre medo* Ca* XXIII V laetior natura:& numerola genera:& origo no nifi ex pituita arboru. f Tutiflimi q rubent callo minus diluto rubore cj boleti.Mox cadidi: uel ut api ce flaminis lfignibus pediculis.Terriii genus fuillis uenenis accomodatifiirru Familias nup rota couiuia. Anneu Serenfl pfertu Neronis uigilu & tribu nos & cccurioacs quofqj.Voluptas tanta, ancipitis cibi, Quidam difcreucre arborum fico ferula:# gummt ferentibus. Nos item fago aut robore aut eupreflb ut diximusJ Sed ifta quis fpondec in uenabulisi Omniu colos liuidus.His aberit ueneni argumen# tum:quo fimilior fuerit abortu fici.Aduerfus haec diximus remedia:dicemufqj: Interi funt aliqua # in iis Claudius ftomacho utiles putat boletos «. Siccantur, pedentes fuilli junco tranffixnquales a bithinia ueniunt. Hi fluxionibus alui quas rheumariimo* ua cant:medent :excrefcentibu(cg in Cede carnibus:minuunt enim eas:# tepore abfumiit Ite lentigines # mulieru uitia in facie leuant. Leuantur etia ut plumbu in oculorum medicameta.Sordidis ulceribus:# capitis eruptionibus: canu morfibus ex aqua illinu tur.Libet # coquendi dare aliquas comunes in omni eoru genere obferuationestquan do ipfae fuis manibus delirix praeparant hunc cibum folu:& cogitatione ante pafcunt luccineis nouaculis aut argento apparatu comitante.Noxii erunr fungiiqui in coque do duriores fiuntJnnocentiores qui nitro addito coquentunfi utiq? percoquant. Tu# tiores flent cfl carne coctitaut cu pediculo pyri.Profunt# pyra cofeftim fumpta. De# bellat eos # aceti natura cocraria his. Hymbribus proueniunt omnia haec. Hymbre & filphion uenit primo e cyrenisrutdictu eft. ExTyria nunc hoc maxime importatur de terius oerthico:fed medico melius: extincto omni cyrenaico nt diximus. Vfus filphij in medicina.Na folia ad expurgandas uuluas: pellendofq; emortuos prus decoquunt uino albo odoratomt bibat menfura acetabuli a balneis.Radix prodeft arteriis exaipe ratis:# collectionibus (anguinis illinit .Sed in cibis coquit aegre. Inflamationes facit # ructus.Vrinae quoq? noxia.Sugillatus cu uino & oleo amiciilima:# cu cxra ftrumis. Verrucae fedis crebriores eius fuffitu cadunt. Lafer e filphio quo diximus md inter eximia eft naturae dona numeratu.Pluribus compofuionibus inferif. Per fe au te algores excalfacit.Potu neruoru uitia extenuat.Foeminis darur in uino. Er lanis molli# bus admouet uuluaead men fes ciendos.Peduclauos circufcarificaros ferro mixtu cerae cxrrahit.Vnna ciet ciceris magnitudine dilutu, Andrias fpodet copiofius fumptii.nec inflationes facere:# coccxtioni plurimu coferre (enibus # fxminis. Ite hyeme q aeftate urilius.Verumtameaquabibentibustcauenduqj ne aqua fit exulceratio inrer. Ab aegri tudine recreatioui efficax in cibo.Tempeftiue enim datu cauteriu optinec :a(Tuftis eria utilius qexpertibus.Extera corporu indubitatas confefifiones habet. Venena teloru # ferpemiu extinguit potu ex aqua uulneribus iis circunlimf .Scorpionu rantu plagis rx oleo.Vlceribus uero no maturefeentibus cu farina hordeacea uel fico ficca.Carbunru Ius cu ruta uel cu mellemel per fe uifco fuperlitu ut haereat:Sic & ad canis morfus.Ex# crefcenribus circa femen cu germine punici mali ex aceto decoctu. Clauis pedum qui uulgo morticiniappellant nitro mixto» Ante fubacta carnes replet cum uino& crocos aut pipere: aut muriu fimo # aceto.Perniones ex uino fouer:# ex oleo coctu imponit. Sic # callo.Clauis pedu fuperrafis praecipue utilitatis.Contra aquas malas: pefblcntes nractus:uel dies.In tufli:uua:fellis ueteris effufionerhydropicis raucitatibus.Cor,fefh'| enim purgat fauces:uoceq? reddit. Podagras i fpongia dilutu poftea lenit.Pleurericis I forbitione uinu poturis dat:cotracTionibus:epifthoronicis:ciceris magnirudine eserae circunlitu.In angina gargarizat. Anhelatoribus # in tufti uetufta cu porro ex aceto datur atqj ex aceto iis qui coagufu lactis forbuerint.Praecordioru uiriis:fynr«tiri.s:ccv mitiafibus cu uino in aqua mulfadinguaetparalyfi.Coxendicibus luboru doloribus cu decocto meile illinif .No cefueri qd auctores fuadent: cauernis denriu i dolore inditu caera fcluditmagno experimero hominis:q fe eade ca pcipitauic ex alro:qppe tauros in flammat naribus illitis ferpetes auidiftlmas uini admixtu rumpit rideo nec iungi iuafe rim cu atticco melledicet praecipiant. Quas habeant utilitates admixtu aliis immenfo eft referre:# nos fimplicia tractamus.quonia in iis natura efte apparer.in illis conjectu ram faepe fallacemulli (aris cuftodita i mixturis cocoidia natur* ac repugnacia«Qg* de re mox plura dicemus* De nat iira mclfis exiquaanuf6.Et quare genere ciborum mores fmurentur:& de melitide6C exra. Ca. XXIIII On effer mellis aucloritas in precio minonq laferismi ubiq? nalceretur. IJIud n ipla fabricata fit natura.Sed huic gignedo aial ut diximus numeros ad ufus fi quoties mifceaf:xftimemus. Prima ,ppoIis alueope de qua diximus: aculeos & omnia infixa corpori extrahit:tuberadifcurit:dura mulcet ulceraqj iam defperanria cicatrice includit. Mellis qdem ipfius natura talis ell: ut put trefeere corpora no finat lucundo fapore atqj no afpero.Alia q falis natura faucibus: ro Cliis:anginx:omnibufqj oris deiideriis utilifli mu.-arefcenq? in febribus lingua. Iam w xoperipneumomcispleiireticis decoctum.Ice uulneribus:a ferpente percudis. Et con/ tra uenena fungorum.Paralyticis in mulfo:qqtfiiae mullo dotes conftant.Mel auribus inftillatum cum rofaceo lendes & foeda capiris animalia necat.Vfus defpumati femper aprionflotmchum came infhttbilem augettfaftidiu creat: & oculis p fe inutile-aliq ar/ binant.Rurfus quidam angulos exulceratos meile tangi fuadent. Mellis caulas atque differentias nacionefqj 5C iudicatione in apiu ac deinde florum natura diximus:cum ra tio operis diuidi cogeret mifcenda.Rurfus naturam pernofeere uolentibus in mei/ lis operibus & aqua mulla tractari debet. Duo genera eius fubirae ac recentis. Alterum I ueteratae.Repentina defpumato meile praeclara utilitatem habet in cibo aegrotandum feuimoc elt alicae elutae:uiribus recreadistore ilomachoqj mulcedo: ardore refiigerado. Frigida eni utilius dari uentri moliedo.lnuenio ecia apud auftores hunc potu bibedti alfioiis.Ice animi humilis & pparcdquos illi dixere microprycos.Ell & ratio fubtilitatis i tnenfx a Platone defcendes.Corpufculis leuibus fcabris angulofis rotundis magis aut minus ad aliope naturam accedeucibus:ideo no eade omnibus amara aut dulcia ee Sic Si in laflfitudine pniores efle ad iracundia & in fin.Ergo & haec animi afperitas feu pocius animae dulciore fucco mirigacur.Lenit tranfitu fpiritus:& molliores facit mear? ne fciudant eunte redeunteqj.Experimeca in fe cuiqj.N ullius no ira luclulq* triftiriae. Omnis animi impetus cibo mollit :ldeoq? obferuanda funt quae no Colu corporu medi dnamtfed & moy habent. Aqua mulU & cuffientibus utilis traditur. Calefada incitat uomitiones.Contra uenenu p imyrhii falutaris addito oleo. Ite contra hyofcyam cum lacie maxime ali ni no: & contra halicaccabin ut dlximus.Infundit & auribus & genita liutn fiflalis.Vuluis imponit cu pane molli.Subitis tumoribus: 1 uxaris:leniendifq; om nibus.lnueteratxautufum danauere polleri.Minus inocente aqua: minufqj uino fir# tniLoga tamen uetuftate tranfit in uinmut collae inter omnes llomacho iutililTimu neruifep cdrrarium.Semp mullum ex uctere uino utiliflimu facillimeq? cu meile cocor porat :quod in dulci nuq euenit.Ex auilero faclu 116 implet flomachum: neqj ex dr«y do mellerminulqj inflat:q tninumq? morfum.Si quis eruum quottidie ieiunus edat lyenem eius abfumi certiffw mi ausiores affirmant:Farina eius (ut ait Varro) maculas ex toto corpore emendat. Serpere uulnera non patitur.In mamis efficacifTimum.CarbuncuIcs rumpit ex uino* Vrinaedifficultates:inflationem:uitiaiocineris:tenafmon qux cibum non fentiat atro pha appellata:toftum # in nucis auellanae magnitudinem meile collectam dcuoratuqj corrigit.ltem impetigines ex aceto codum # quarto die folurum.Panos in meile fup# purare prohibet impolitum. Aqua decodum perniones # pruritus fanat fouedo.Quin # uniuerfo corpori fiquis quottidieieiunus biberinmelforem fieri colorem exifbmar u Cibis idem hominis alienum.Vomitiones mouer.AIuu? turbat.Capiti # flomachoone rofum.Genua quoq? degruat.Sed madefactum pluribus diebus mitefcir.Buhus iumen tifq? utililfimum.Siliquae.eius uirides prius q indurefcant:cum fuo caule fchifq; centri tx capillostagro colore inficiunt.Lupinj quoq? filueftrrs funt omnimodo minores fa# tiuistprxterq amaritudine.Ex omnibus quae eduntur ficco nulli minus ponderis eff. neC plus utilicatis.Mitefcunt cinere aut aqua calida.Difcolorem hominem frequentio res in cibo exhilarant.Amari contra afpidas ualenr.Vlcera atra aridi de orticatique triti fuppolito linteolo ad uiuum corpus redigunt.Strumas parotidas in acero ccdi dita# tiunt. Succus decolorum cum ruta # pipere uel in febri datur ad uentris animalia pellendi minoribus.xxx.annorum.Pueris uero etiam impofiti in uentrem ieiuris prcw funr.Etalio genere toftu:# in defurto poti uel ex meile fumpri. Idem auiditatem cibi faciuntifaftidium detrahunt.Farina eorum aceto fubada papulas prurituique inbak neis illita cohibet:# per fe liceat ulcera.Liuores emendat. Inflammationes cum polens ta fedat.Silueflritim efficacior uis eft contra coxendicum Si lumborum debilitatem. Ex iifdem decola lentigines Si fbuentium cutem corrigunt.Si uero ad mellis cralfitu# dfncm decoquantur fatiuimitiligines nigras Si lepras emendant. Satiui quoque rum# punt carbunculos impolitnpanos 8i ftrumas minuunt:aut maturant. Coeli ex aceto cicatricibus candidum colorem reddunt. Si uero cadefti aqua decoquant: fuccus ille fmegma'fit t quo (olent fouere grangrenas:eruptiones pituiteulcera manantia uti illi mu.Expedit ad lyenem bibere:# cu meile menllruis haerentibus.lyeni crudi cum fico ficca ex aceto imponut .Radix quocg in aq decocla urinas pellic.Medet pedori cu cha# meleone herba decodi:aq i potu collata.sanaq# fcabie qdrupedu omniu i amurcadeco di:uel nitro eo liquore polea mixta.Fumus culices necat.Irione iter fruge* (ttamx fimilem efTe dixfmus:Ke grecis erpflmon uocarfiGalli uelaram appellant * Eli autem fruticorum foliis erucas anguftioribus paulotfemine naflurrii.Vrililfimum tuf (ientibus cum melle:& in thoracis purulentis exerratiombus.Datur & regio mcrbo:& lumborum uitiis plcureticis torminibus cxliacis.lllinitur ucro parotidum &L carcino* matum malis.Teflium ardoribus ex aqua:alia$ cum melleJnfantibus queqj utiliflimil Item (edis uitiis dC articularis morbis cum meile 6C fico.Contra uenena etiam efficax po ru.Medetur $ fufpiriofis.Item fillulis cum axungia ueteri ne intus addatur.Orminu femine C ut diximus) cymino fimile es castero porro dodrantali altitudine. Duoru gene rum alteri femen nigrius & oblongum.Hoc ad uenerem flimulandam & ad oculorum argema & albugines. Alteri candidius femen & rotundius. Vcroq* tufo extrahunt acu lei ex corpoae per fe illitum ex aqua.Folia ex aceto impolita panos per fe uel cum meile difcutiunr.Item furunculos: prius 3 capita faciantsomn efq? acrimonias.Q_uin & ipfae frugum pelles in aliquo funt ufu.Infoelix di(flum efta Virgilio lolium. Hoc tame rrol litum ex aceto codum impofitumq? fanat impetigines scelerius quo Ixpius muratum clbMedetur & podagrissalii/cp doloribus cum oximellite.Curatiohxc a casteris differt Aceti fextario uno diluismellis uncias duas iullum efblta temperatis fextariisrribus de coda farina lolii lutariis duobus u% ad cralTitudinem: calidumq? ipfum imponi do# lentibus membris.Eadem farina extrahit ofla frada.Miliaria appellatur herba qux ne cat milium.Hxc trita & cornu cum uino infula podagras iumentorum dicitur lana# re.Bromos femen elt fpicam ferenti herbxsnafcicur inter uiria fegetis auenx grxee ge# nere:& folio & llipula triticum imitatur.Incacuminibus dependentes paruulas uelutl lobas habet.Semen utile ad cataplalmata atq? hordeum & fimilia. Prodell tulfienobus fuccus. Orobanchem appellauimus necatem eruum & legumina. Alii cynomorion el appellant a fimilitudine canini gcnicalistcuius cauliculus e(t fine foliis pinguis: rubes Ellur & per fe 6C in patinis cum tenera ell decoda.Et leguminibus innafeuntur befiio Ixuenenatxsquxmanus pungunt:#periculum uitx afferunt. Solifugarum generis Aduerfus has omnia eadem medentunqux contra araneos # phalangia demonllranf Et frugum quidem hxc funt in ufu medico.Ex iifdem fiunt 6C pocns:zythum I xgip# ro:celia # exrea in hifpania:ceruifia # plura genera in galleataliilq* prouintiis :quori| omniu (puma cutem foeminarum in facie nutrit.Nam qnod ad potum ipfum attinu prxllat ad uini tranfire mentionem: atqueauite ordiri medicinasarborum. CAII PLINII SECVNDI NATVRALIS HTSTORIAE LIBER VICESIMVS 3ERT1VS. prohemivm; ER ACTA CAEREALIVM IN MEDENDO'quoque natura elbomniumque qux ciborum aut florum odorum que gratia proueniunt fupina tcllurcsnon ceflit his pernox naipaxrefquc medicas pendentibus quoque dcditsnon con tenta protegere:arborumque alere umbra qux diximusum mo uelut indignata plus auxilii indiciis: quas longius 4 rasio abflentet Q^uasque poflea coepiflent. Primum enim • Homini cibum f uifle inde:& iic indu dos colunt ipedare: jfactfqu-e fenimc ex fc»PofIe fine frugibus» Ergo hercufe artes in pritn is dedit uitibus: non contenta deiitias etiam St odores atque Unguenta omphacio St oenanthe ac maflfari:quae fuis locis diximus nobiliter iftruxifle Plurimum inquit homini uoluptatis ex me eft.Ego fuccum uinidiquorem olei gigno Ego palmas St poma totq$ uarietates.Neqj ut tellus omnia per labores:aranda tauris:tc renda aeris: deinde fax is: ut quando quanto ue opere cibi fiant. At ex me parata omnia nec curuo adoranda aratro:nec cura Iaborandatfed fefe porrigentia ultro:& fi pigeafat tingere etiam cadentia.Gertauit ipla fecum :plufq? utilitatis caufa genuit etia o uolup raris.Folio uitium St pampino capitis dolorestinflamacioneiq? corporum mitigant cu$ polenta.Folia per (c ardores flomachi ex aqua frigida.Cum farina uero hordei anicula rios morbos.Pampini triti St impoliti tumorem omnem ficcant.Succus eorum dyfente ricis infufus medetur. Lachryma uitium quae ueluti gumi elblepras St Iichenas St pfo# ras nitro ante praeparatas lanat.Eadem cum oleo faepius pilis illitis pfilothri effe&u ha# bet maximeq; aqua quam uirides ancifae uites exudanttqua St uerrucae tolluntur. Pa# pini fanguinem excreantibus:& mulierum a conceptu defecdioni diluti potu prolimt. Cortex uitium St folia arida uulnerum fanguinem fiftuntripfumq? uulnus congluti# nant.Vitis albae uiridis tufae fucco St thure impetigines tolluntur.Cinis farmentorum St uinaceorum condylomatis St fedis uitiis medetur ex aceto.Ite luxatis: St am bultis:& lyenis tumori cum rofaceo St ruta St aceto.Item igni facro ex uino citra oleu? afpergitun&inierttigines&pilosabfumit. Dant & bibendum cinerem farmentorum ad lyenis remedia aceto confperfum:ita ut uini cyathi in tepida aqua bibantur: utq?q biberit in lyene iaceat.Clauiculae ipfas quibus repunt uires tritae St ex aqua potae filiuc uomirionum confuetudinem.Cinis uitium cum axungia uetere contra tumores prcv ficittfifhilas purgat:mox St perlanatmeruorum dolores frigore ortos: contradhonefque contufas uero partes cum oleo.Corticis per fe cinis combuftus pilos reddit.Omphaciu qua fieret ratione incipientis uux pubertate in unguentorum loco docuimus. Nuc ad medicinam de eo pertinentia indicabimus.Sanat ea quae in humido funt ulcera oris:co fillamm:geniraliLim.OculQrum claritati plurimum genarum:ulce/ ribufq? angulorum: nubeculis: ulc eribus quacunq? in parte manantibus.Cicatricibus marcidis.OlTibus purulente limolis.Frangitur uehemetia eius meile aut pallo. Prodeft dyfentericis:fanguinem excreanribustanginis.Omphacio coheret oenanthe: quam ui/ res filuellres ferunt:di(fla a nobis in unguenti rarione.LaudaiifTima i fyria:maxime cir# ca anthiochiae 8t laodiceae montes:St ex alba uite refrigerat:aflringit uulneribus infper gicurtflomacho illinitunutilis urinae:iocineri.Capitis doIoribus:dyfentericis: coeliacis* cholericis.Contra faffidia obo’o ex aceto pota.Siccat manantes capitis eruptiones: effi# caciflima ad uitia quae funt in humidis.Ideoq? St oris ulceribus:# urendis ac fedi.Cum meile St croco aluum fidit. Genarum fcabiem emendanoculorumqj lachrymationes* . Ex uino domachi dilfolutione.Exaqua frigidapora fanguinis excreationes.Ciniseius ad collyria St adulcera purganda St paronychia:# pterygia probatur. Vritur in furno* donec panis percoquatur.Maflaris odoribus tantum gignitur omnia quaeauiditas hu mani ingenii nobjlirau.it rapere feftinando* De medicinis uuarum recentium:# (armentis uuarum: St uinaceis: # de uua theriacaStde uua pafla:# adaphide:# adaphifagriatpicuitaria: St labrufca: St de uite alba St nigra:St de mudis:# uini generibus* Ca* *I* Aturefcentiu aut udae uehemetiores nigrae: ideo que uinum exiis minus iu# m cundum:fuauiores albae:quoniam e tranllucido facilius accipitur aer. Recen tes domachum St fpiritum inflanttaluumque turbant.Itaque in febri damna cur uciqj largioi es.Grauedine enim capit innor buq$ lethargicum faciunt* Innocetiores quae decerptae diu pependere ! qua uehtillatione etiamurifes fiunt ftomaeho Nam # refrigerant leniter:# faflidium auferunt.Q_uae aut in uino dulci cddite fuere caput tentant. Proximae funt penfilibus in palea feruatae * Nam # uinaceis feruarae # caput # ueficam # ilomachum infeflant.Siflunt tamen aluum: fanguinem excrea tibus uriliffimaE.Q_.uae uero in mullo fuere peiorem uim etiamnum habentrq quae in uinaceis.Sapa quoqj flomacho inutiles facit.Saluberimas putant medici i caeldli aqua feruata:eciam fi minime iucundastfed uoluntatem earum inflomachi ardore ientient & in amaritudine iecoris fellifqj uomitione.In choleris hydropicis cum ardore febrium aegrorantibus. At in ollis feruacae#iioc # ilomachum # auiditatem excitant* Paulo cs§ men grauiores exftimanrur fieri umaceorum halitu. Vuae florem in cibis ii edere galli* nacei uuas non itingunt.Sarmenta earum in quibus acini fuere allrigendi uim opri# nent.Efficatiora ex ollis.Nudei acinorum eandem uim optinent. Hi funt qui in uino capitis dolorem faciunt.Tolh' tritiqj flomacho utiles funt. infpeigit farina eorum po* lentx modo porions dyientericis:# caeiiacis:# diffiolutis flomacho. Decodo etiam ecps foutre pforas:# pruritum utiles. Decodura eorum ueteres dylentericos # caeliacos ius uat 6i potione # foetu. Vua theriace de qua fuo loco diximus:contra ferpentium idus ualet.Pampinos quoqj eius edendos cenfent timponendofqj :uinumqj # acetum ex iis facium auxiliarem contra eandem uim habet.V ua palla quam aflaphida uocant: fira* machum uentrem interanea tentaret:nifi pro remedio in lpfis acinis nuclei effient. lis exemptis ueficae utilis habetur:& tuflfi alba utilior. Vtilis # a< ierix # renibus: ficut ex iis paffium priuatim e ferpenribus.Contra hemorrhoiam potens. Teftium iflamn arici cum farina cumini aut coriandriimponuntur.Item carbunculistarricularibus rr cibis fine nucleis trta cum ruta fouere ance uino ulcera oporcet.Sanant epinydidas # dyic teriam cum fuis nucleis:# in oleo codae grangrenis illinuntur cum conice raphani 8t meile. Podagris # unguium mobilibus cum panace:# per fe ad purgandum os caput que cum pipere commanducantur. Aflaphilagria fiue aflaphis quam uuam tan inia aliqui uocant fallo: fuum enim genus habet: cauliculis nigris redis foliis labruicsedert feliculos uerius cj acinos uirides fimiles ciceri.In iis nucleum triangulum. Matureicie cum uindemia nigrefcicqj cum taminise rubentes norimus acinos: fciamufqj illam in apricis nafcithanc no mfi in opacis.His nucleis ad purgationem uti non cenfuerim p pcer ancipitem llrangulacionemtnecad pituitam oris ficcandam : fauces enim ledut Phthriafi caput# reliquum corpus liberant criti.Facilius admixta fandaraca.ltem prn ritu # pforis. Ad denrium dolores decoquuntur in aceto. Ad aurium uitiarheuma* tifmum:cicatricum:ulcerummanantia.Flos tritus in uino contra ferpences feibitur.Se men enim abdicauerim propter nimiam uim ardoris.Quidam eam pituitariam uocat: # plagis ferpentium utiqj iIlinunt.Labrufca quoqj oenanchem fert iatis cudam jquae a grsecis ampeloiagriaappellatur:lpiffis # candicantibus foliis geniculata ritnofo cor* tice.Fert uuas rubentes cocci modotqux cutem in facie mulieru co xendicum # lumborum uitiis tuiae cum foliis # fucco Radix dccoda i aqua # in uini coi cyathis duobus humorem alui cient:ideo hydropicis datui .Hanc potius crediderim:effie:quam uulgus uuam taminiam uocat-Vtuntur ea pro amulero. & ad exDiationem fanguinis quoqj adhibent non ultra gargarizationes:# ne quic det eret addito fale thymo aceto mulfo.Iidem # purgationibus ancipitem tentant. Efl hui * fi* milisfed in lalidis nafccnsudeo dillinguitur nomine: cum eodem u fu s habeat:# iahea flrum uocatur.Scabiem# pruriginem hominum # quadrupedum aceto mulfo trita haec eflicarius tol lir. Viris alba quam grxei ampeloleu cemaln itaphylentalii melprrcm alii pfilothrumtalii arcefoilin:alii cedrofimalii madon appellant.Hu ius iarner.. longis & exilibus lternodiis geniculata fcadut. t oiia papiuuk ao magnitudine edere ciu .cut ut uitiu. Radix alba gradu: raphiu iimiiis iuio:ex ea caules alparagi fimilituduLe atuc* Hi decodi in cibo ahium & urinam cient.Folfa & caules exulcerant corpus:uti$ iilce rum phagedenis & grangrenis tibiaruqj tedio cum fale illinuntur. Semen in uua ra# ris acinis dependent fucco rubente podeacroci.Nouere id qui coria perficiuntullo eni utuntur. Pforis 6C lepris ii linitur. Laciis abundantiam farit eexdum cum tritico potuqj Radixnutnero(isutilitatibusnobilis:contra lerpentium idrus trita drachmis duabus bibitur.Vitia cutis in facie uarofqj 6C lentigines & fugillata emedat 6C cicatrices.Eadeqj praedic decocta in oleo deccxdo:datur 8C in comitialibus potus.Item mente comoris:& uertigine laborantibus drachmae pondere quottidie anno toto.Et ipfa autem largior ali quanto purgat fenfus.llla uis praeclara q> ofTa fraeda extrahit i aqua impofita bryeniat quare quidam hanc albam bryeniam uocant. Alia uero nigra efficacior in eodem ufu cum meile QC thure.Suppurationes incipientes difcutit:uereres maturat & purgat. Cit menfes 8C urinam.EIigma ex ea fit fufpiriofis & contra lateris dolores uulfis ruptis.Sple nem ternis obolis poca.xxx.diebus confumit.Illinitur eadem cum fico 6i pterygiis digy torum.Ex uino fecundas focminarum appofira trahit & pituitam drachma pota i aqua tnuIla.Sucais radicis colligi debet ante maturitatem (e & cum eruo laetiore quodam colore & cutis teneritare mangonizat corpora.Serpentes fugat. Tunditur ipfa radix cum pingui fico: corpus:fi fbrim bina ftadia ambulent alias urittniG frigida ftatim abluatur.Iucundius hoc idem praedat nigra uiristquonia alba pruritum affert.Eft ergo & nigra quam proprie etiam bryeniam uocanttalii chiro niamtalii gynaccanthenaut apronumtfimilem priorhprxterq colore.Huius femen ni# grum edediximustafparago (imile.Diocles praetulit ueris alparagis in cibo urinae cien detlyeniqj minuendo.ln frutetis & harundinetis maxime nafcitur.Radix fotis nigratin tus buxeo coloretofla infraeda efficacius extrahit q fupradi bus.Muda differentias habent naturales has:q funt candidaaut nigra:aut iter utruq* alia exa iis:ex quibus uinum fiattalia ex quibus padum :curaq? differentias innumera# biles facit.ln plenum ergo hoc dixiffe conueniet.Muftum omne domacho inutileijjue# nis ineundum. A balneis raptim 6C fine inrerfpiratione potum necactcantharidum na turaeaduerlatur.Item ferpenribus maxima: hermorrhoix& falamandrx.Capitis dolo# res facit:# gutturi inutile.Proded renibus :forin er i:& inreraneis ueficx:colleuar enim ca.Priuarim contra bupredim tulet. Contra meconium.laffis coagulationem. Cicuta toxicatdorycnidium ex oleo potum redditumqj uomitionibus.Ad omnia infirmius ab bumuueundius pafii mu(lum:& q> minorem capitis dolorem afferat.Vini genera diffe rentiafq? perq multas expofuimus:# fere cuiufq? proprierares.Neq? ed ulla pars difiicb lior tradatutautnumerofior.Quippe cum fit tardum di mntibus.Iteoris medent collectionibus codylomatis.Decoctu (oliop. ambuftis & luxa tis pdeil.Ipfa ruffant capillu tufatadiecto ftrutei mali fucco. Flos capitis dolores fedat cum aceto lUitus.Ide cobuftus in cruda olla nomas fanat:8i putrefeentia ulcera per le uel cum meile:Odor floris olettq iomnum facit.Aftrigit gleucinu di refrigerat eadem ratione qua 8C oenanthinu.Bilfaminu loge preciofiffimu omniir ut in unguetis dixi# mus:cotra omnes ferpetes efficax: Oculogi claritati plurimu co fert: caligine difeutit Ite dyfponoeas collectiones omnes duritialq? lenit. Sanguine denfari : Vlcera purgat:auribus:capitisdoloribus:tremuhs:fpaticisruptispq utile Aduerfat aconito ex lacte potu.Febres cu horrore uenientes perunctis leuiores facit.Vtendu ramemodi ce:quoniaadurit:augetq3 u tiano feruato teperamento.Malobathri quoq? natura 6i genera expofuitnus.Vrina epiphoris umo expreflfum utiliflime imponit Ite frotibus dormire,uoIentibus:Efficatius fi & nares illinant :aut fi ex aqua bibantur Oris halims.& iuauitate cdmcndat lingux fubditu foliuific ut & ueftiu odore inrerpo (itum Hyofcyaminu molliedo utilius efbneruis inutilc.Potu quide cerebri motus fa' cit.Thermiml e lupinis rofaceo effectu haberes. Narciflmu dictu e cum fuoflorc.Rhaphaninu pthiriafes longa Scabritiafqj cutis in facie cmendat.Sefaminu auriu dolores fanat:& ttlcep* qux ferpunt:& qua? cacoethe uocant alcera.Lilinu qd* 8i phyllinu &i fytiu uocauimus:renibus utiliflSmd et: fudoribufq; euocandistuuiux moliendx^concoquendoq? intus Selgiticu neruis utile cfle dixim 9 ficut herbaceum quoqr.qd' eugubim circa flaminia uiam uedunt.EIeomeli qd* infy/ ria ex ipfis oleis manare diximus fapore melleo no fine naufea aluum emoIlit:bile prae cipue detrahit duobus cyathis in hemina datis:q bibere torpefeunt:excitant <£ crebro Pugnatores certaturi prxfumunt ex eo cyatum unum.Piceno oleo ufus et paffim ad quadrupedu fcabie.Eil at uitibus olei% pxima nobilitas palmis:inebnant recentes ca picis dolore afferunt:minus ficcx.Nec quatum uidet utiles ftomacho:tuflim exafpe# rant:corpus augent.Succum antiqui pro hydromrlite dabant aegris ad ui# res recrcandas:fitim fedandam:inquem ufum prxferebant thebaicas. Sanguine quo qj excreantibus utiles:in cibo maxime, lllinunf cariotx ftomacho:ueficx:uentri: in# tetinis/Cum cotoneis & exra & croco fuggillara emendant. Nuclei palmari cremati in fictili nouo cinere loto fpodii uicem efficiunnmifcenturcg collyriis:# caliblephara faciunt addito nardo • De myrobalano palma:# de.palma elatas Ca# V. Alma qux fert myrobalanum probatiflfima inrxgipto. OlTa non habet reli# p quarum modo in balanis. Aluum & menfes cit in uino auftreo: # uulnera conglutianc.Palma elata fiue ftate medicinx confert gramina folia corticem Folia imponunt" prxeordiis:ftomacho:iocineri:ulceribus qux ferpunt cicatrici repu gnantia.Pforas cortex e/us tener eumrefina 61 exn fanat diebus.xx.Decoquitur 61 ad reftium uirii.Capillum denigrat fuffitu.Partus extrahit.Datur bibentibus renu uitiis & ue(icae:& & nerui inimicus.Vuluae ac uentris fluxionem fiftie decorum eius. Item cinis ad tormina potus in uino ab • In uuluarum u uicis effica/ riffimus. Medicinae ex generum flore:foliis: fru&ut ramisicorticet Iigno:iucco:radice:cinere* Ca. VI* Roximae uarietates generi quae mala haber.Ex iis uerna acerba p ftomacho iutilia funt. AluU uefica circunagunt.Neruos laed unt.Gxda meli# ora.Coronea cocda fuauiora. Cruda tame dumtaxat matura ,pfunt fanguinc cxecratibus:ac dyfmtericis:cholericis:caeliacis.b2on ide poffunt decodatquonia amit* tunt confringentem illam uim fucci.Imponuntur & pecori in febris ardoribus :& tu decoquuntur in aqua caeledirad eadem quae fupraferipta funt. Ad domachi autem do Jores cruda decoeda ue caerati modo imponuntur Xanugo eorum carbunculos fanats cocda in uino Si illata cum caera. Alopeciis capillu reddunt.Quae ex iis cruda in meile condunturtaluum moucnt.Mellis autem fuauitati multum adiiciunndomachoqj id utilius.faciunr. Quae nero in meile conduntur cocda:quidam ad domachi uitia trita cum rofaceo foliis decoctis dant pro cibo . Succus lyenibus: ortopnoicis:hy* dropicis proded.Item mammis condylomatis:uaricibus.FIos 8i uiridis &C fuccus infla# «lationibus oculorumtexecrationibus fanguinis:mefibus mulierum* Fit & fuccus ex iis mitis cum uino dulci tufus. utilis & caetiacis & iocineri. Decocto quoq? eoru fo# uentunfi' procidant uuluae & interanea * Fit & oleum ex iis:quod melinu uocauimus quotiens non fuerint in humidis natatldeo utiliflima quae ex ficilia ueniunt.Minus utilia druthia quanuis cognaca.Radix eorum circunfcripta terra manu finidra capit ita ut q facit dicat quae capiat : & cuius caufa.Sic adalligata firamis medef.Melimela & reliqua dulcia itomachum & uentrem fbluunt:fiticulo(a:aeduofa:fed neruos no lae# dunt. Orbiculata fidunt aluum:& uomitiones & urinas ciunt.Siluedriamalafimilia funt uernis accerb:is:aluumqj fidunt,Sane in huc ufum immatura opus funt. Citrea contra uenenum in uinobibuntunuel ipfa uel femen.Faciunt oris fuauitatem deco# «do eorum colluto autem fucco expredo. Horum femen edendum praecipiunt in ma lina praegnantibus. Ipfa ucro contra infirmitatem domachi:& non nifi' ex aceto faciU lime manduntur.Punici mali nouem genera nuc iterare fuperuacuum.Ex iis dulcia quae apyrina alio nomine appellauimus domacho inutilia habentur.inflarides pariuts dentes gingiuafqj laedunt, Quaeuerofapore maxime uinofa diximus, parum nucleu habentiamltiora paulo intelliguntur. Aluum fidunt61 domachum duntaxatpauca citraq? fatietatem. Sed haec minime danda quaq omnino nulla in febri nec carne aci# norum utili nec fucco. Cauentur aeque uomitionibus: ac bilem reiicentibus. Vuam in his ac nemudum quidemded protinus uinum aperuit natura. Vrrunque ueroafc periore cortice: Hic acerbus in magno ufo.Vulgus coria maxime perficere illo nouits ob id malicorium appellant medici. Vrinam cieri eodem demodranf.mixtaqj galla in aceto decocdo mobiles dentes dabilire ♦ Expetitur in grauidarum malatia:& quoniam gudatu moneat infantem . Diuiditur malum: caelediq? aqua madefdt ternis fere di ebus Haec b birur frigida caeliacs: 6i fanguinem excreantibus * Ex acerbo fit medi# camenturmdomachiceuocatur: utilifTimum oris uiriismarium: aurium: oculorum caliginhpetrygiis genitalibus:# iis quae nomas uocant:# quae in ulceribus excrefcuC Contra leporem marium hoc modo acinis detraedo cortice tufis mellis attici felibris» Alii hoc modo faciunt. Punica acida multa tenduntur. Succus in cacabo nouo co# quitut mellis craflitudine: ad uirilitatis defedis uitia: 6C omnia quae lycio curantur# aures purulencistepiphoras, inc/pfenres rubas maculas. In manibus rami punicoru m ferpenres fugant.Corcici punici ex uino cocti St impofici perniones fananrur, Cantu/ fu n malum ex eribus heminis uini decoctum ad heminam:tormina St tineas pellir.Pu. nicum in olla noua operculo indito in fumo toftum St contritum potumq; in uino fi {hic aluumtdilcutic tormina»Primus pomi huius partus florere incipientis cyt/nus uo cacur a grateistmire obferuationis multorum experimento.Siquis unum ex iis Ibi u tus uinculoomni cinctus St etiam anuli decerpferitducbus digytis pollice St quarto finiftrae manustatqj ita luftratis leui ta&u oculisimox in os additum deuora uerit ne dente continganaffirmatur nullam oculorum imbecillitatem parturam eo an no.Idem cytini ficcari triciq; carnes excrefcentes cohibent.Gingiuis St dentibus meden tur.Vel fi mobiles finttdecaflo fuccoJpfo corpufcula trita ulceribus quae ferpunt pu/ trefeunt ueuHinuntur.ltem oculorum in fiam m atio n i: in teftin or u m q;: & fere ad omnia quae cortices maiore. Aduerlacur fcorpionibus. Non eft fatis mirari curam difigentiaq* prifeorumtqui omnia ferutari nihil intentatum reliquere* In hoc ipfo cytino fiofeuli funttanteq fcihcet malum ipfum prodeatterumpcntesiquos blauftium uocari diximus Hos quoq* ergo experti inuenerunt fcorpionibus aduerfari.Sifhintjpotu menfes foemiV narum:lanantorisuIcera:ton(ilIas:uuamfanguinisexcreationes: uentris 6t itomachi folutionesrgenitalia ulcera quacurcp in parte manantia,Siccauere etiam ut fic quoque experirenturJnueneruntqj tuforum farina dyfentericos a morte reuocari, Aluum fifti. Qjain St nucleos iplbs acinorum experiri non piguit.Tofti tufiq? ftomachum iuuanr. Cibo aut potione infperfi bibuntur ex aqua caelefh' ad fiftendum aluum. Radix de eo* dia fuccum emittit:qui tineas necat uieloriari pondere. Eadem difcocla in aqua quas lycium praeflat urilitates.Eft 8t filueflre punicum a fimilitudineappcllatum.Eius radi ces rubro cortice denarii pondere ex uino pota: fomnes faciunr.Seminepoto aqua quae fubierit cutem liceat. Mali punici corticis fumo culices fugantur. De pyris Si eorum obieruationibus:& de ficorum obferuatione:& caprifico:# hermera:&aliorum generibus medicinae. Ca. VII. Yrorum omnium cibis etiam ualentibus onerofustxgris uini modo ne p gatur.Decocfira eadem mire falubria St grata praecipue cruftumina.Q u arcun cpuero cum meile decofta ftomachum adiuuant.Fiunt cataplafmata e pyris ad difeutienda corporum uitia:& decodload duritias utuntur.Ipfa aduerlantur bole/ tis atqj fungis: pondere St pugnante lucco.Pyrum filueftre tardiflime matu< refcit.Conciditur fufpenfumq? ficcatur ad fiftendam aluum: quod St deccdnm eius potum pneftat.Decoquuntur St folia cum pomo ad cofdem ufus.Pyrorum ligni cinis contra fungos etiam nunc efficacius proficit.Mala pyraq? portatu uricp iumentis mi/ re grauia lunt uel pauca.Remedioaiunt effe:fi prius edenda dcntnr aliqua: aut often/ dantur.Fici fuccus lacleus aceti naturam habet.Iraq? coaguli modo lac contrahit. Ex/ cipicur ante maturitatem pomi:& in umbra ficcatur ad aperienda ulcera: cienda men/ ftcuaappofitus cum luteooufiaut potus cum amylo.Podagris illinitur. Cum farina foenogreci& aceto. Pilos quoq? detrahit:palpebrarum fcabiem emendat. Item lichenas St p(oras:aluum foluic.Laclis ficulni natura aduerfatur crabronum uefparutnqj St fi milium uenenis:priuatim fcorpionum.Idem cum axugia uerrucas tollit, Folia St quae non maturuere ficitftrumis lllinuntunomnibufqj quae emollienda funt difcutiedaue Prsefant hsec St per fe folia.Et alii ufus eorum ranquam in fricado lichene St alopeciis St quscuncp exlucerari opus fit:&aduerfus canis morfus.Ramomm teneri cauliculi curi imponuntur.Idem cum meile ulceribus quae caeria uocantur: illimatur. Exrrahut infracta oHCa cum papaueris foliis filueftris.Canum rabioforu morfus folio trito ex ace/ eo reftmgunt.E nigraficu candidi caliculi illinunt furunculis :tnurifaianei morfiba cum easra,Cinis carum c foliis grangrenisicofumendifqj quas excrefcunt. Fici marur* urinam ciaur:aluum foluunt:fudorem mouent:papuIafq?.Ob id autumno infalubres quonid fudantia huius cibi opera corpora refrigefcunt.Nec ftomacho uriles.Sed ad bre ue tempus.Et uoci cotrariae intelligunf.Nouifllmac falubriores q primas. Medicatas ue ro nonsiunqua iuuenu uires augenr.Senibus meliorem ualitudinem fadunntninufcp fedant.Calorem refrigerant. Ob id no negandas i febribus co findis: quas ftegenas uocant. Sicca: fici ftomachum lasdunt.Gutturi R faucibus magnifice utiles* Natura iis excalfaciendi.Sirim afferunt ♦ Aluum molliunt. Rheumatifmis eius R ttc* macho concrariac.Vefcicac femper urilestR anthefatoribustac fufpiriofis .Ite iocinerum renumtlyenu uitiis.CorpusR uires adiuuanttob idante athletas hoc cibo pafcebat. Py thagoras exercftaror primuad carnes eos tranftulit.Recoligentibus fe a longa ualitudi ne urilifiimxdtem comitialibus & hydropicis. Omnibufqj quas maturanda aut dtfcuti enda funt: imponunt.Efficacius calce aut nitro admixto.Ac coctas cu hyfopo peresus purgant?pituitamttuflim uetere.Cu uino aut ad fedem & tumorem maxillaru R furu culos: panos: parotidas decodx illinuntur.Vtile R decodo caru fouere foeminas. Deccv dasquoq* eaedem cu fenogreco utiles funt pleurericisjR peripneumomcis.Cum ruta co da: & omnibus profunt tibiarum ulceribus.Cum xris flore fidfpaticis R pterygiis. Cu punico malo ambuftistpnionibus.Cum caera hydropicisjcodx in uincR ciiabfinthio R farina hordeacea nitro addito. Aluufiflunt manducatas.Scorpionum idibus cum ia le tritae illinuntur.Carbunculos extrahunt in uino codas impofitac JCarcinomati fi fi ne ulcere eff :q?inguifTima ficu imponi:pene fingulare remedium-efl:.item phagedenr* Cinis no ex alia arborem aciem purgat acriormon conglutinat:replettaflringir. Bibit R ad difeutiendum fanguine cocretum:Item percuflis praecipitatis. Conuuliis ruptis cineris cyathis lingulis aquas R olei datur tetanicis R fpaticis. Item potus uel infufus casliacis:dyfentericis.Et ii quis eo cum oleo perungaturtexcalfacit. Item cu casra R rofa ceofubadus ambuftis cicatrice tenuiiTimam obducit. Lufdofbs ex oleoillitus emendat dentiumqj uitia crebro fricatu. Produnt etiam ii quis Iclfnata arbore fupino ore alique nodum eius morfu abffulerit nullo uidenteutqj in aluta illigatum licio e collo fufpen* derittffcrumas R parotidas difcutit.Cortex tritus cum oleo uentris ulcera fanat. Crudae groTi uerrucas thymo nitro farina addicis tollunt.Spondiiqj uicem exhibet fruticum a radice exeuntium cinis.Biscoftus adiedo piimythio digeritur in paftillos ad ulcera ocu loru R fcabritiam.Ciprificus etiam num multo efficatior fico.Ladis minus habet. Sur* culos quoq? eius hc coagulatur in cafeo.Exceptum id coadumq? in duriciam fuauire carnibus affert.Fricatur diluto ex aceto. Mifcetur exulceratoriis medicamentis. Aluum foluituiuluam cum amylo aperit.Pota menfes cit cum luteo oui. Podagris cum farina fosnogreciillinitur.Lepras:pforas:lichenas:Ientigines expurgat. Item uenenaroru icl-9 Remis morfus.Dentium quoqj dolori hic fuccus appofitus in fana prodefbaut in ca/ uis eorum additus.Caulicuh Rdblia admixto eruo contra marinorum uenena profuc Adiiciunt & uinum.Bibulas carnes additi caules magno ligni compendio percoquuc. GrofTi ilIitasftrumas:R omnium collectionem emolliunt R difcutiunt:a!iquatenus R folia.Qux molliflima funt ex iis cum aceto ulcera manantia & epinydidas R furfures fenant.Cum meile irem R foliis casra fanant R canis morfus. Recentes cum uino pha* degenas.Cum papaueris foliis offii extrahunt.GrofTi caprifici inflammationes difeuti* untfuifiteu.RefifhintRfanguini taurino pototRpfimythioRladicoagulato potas* Item aqua decodas atque illitas parotidas fanant. CauIiculilautgroflS eius qminutifli# mas ad fcorpionum idus e uino bibuntur. Lac quoque inflilatur plagaetR folia impat nuntur.Item aduerfus mure maraneum.CaulicuIorum cinis uuam fauciuj fedat.Ar boris ipfius cinis ex melfe:rhagardia»Radix deferuefada in uino dentiu dolores.Hyben na caprificus in aceto coda R trita impetigines tollitdllinunt rameca rami fineecomc mus.Mira fune prxterea:quxproduntur.Mora germinatione prius cj in folia exeant t fi ni (Ira decerpi iubentur futura poma: rhici nos grxei uocant. Hi terram fi non arrige/ fidunt adalligati:iiueex uulnerefluat:fiuecre:fiue naribus: fiue hemor rhotdis.Ad hoc feruantur repofiti.ldem prxllare Si ramus dicitur luna plena incipiens frudum habere Si terram non attigerit prmarim mulieribusalligatis lacerto contra abundantiam menfium.(Hoc Si quocunque tempore ab ipfis decerptum ita ut terram nonattingat:adalligatumque exillimant prxllare Foha mori trita aut arida de coda ferpentium idibus imponuntur.Ad idemque potu profintur.Scorpionibus ad/ uerfacur e radice corticis fuccus ex uino aut pofca potus. Rcddendaefl antiquorum co npolitiotSuccum exprelTum pomi maturi immaturiq? mixtum coquebant in uafe xreo ad mellis craffitudinem. Aliqui myrrha adieda Si cuprcflfo prxduratum uas fole torebant:permifcences fpata ter die.Hxc erat ftomachice:qux e uulnerea‘d cicatricem perducebat. Alia ratiofuccum liccato exprimebant pomo multum fapori obfoniorum co iference.In medicina uero contra nomas & pedoris ubirunq? opus efifet adringi uifcera.Dentes quoque colluebant eo.Terfium genus fucci foliis Si radice de/ codis ai ambufla ex oleo illmenda.lmponuntur 8i per fe foha.Radix per mefles incifa faecum ipcitTiraum dentium dolori coiledionibufeg Si fuppurationibus habe. Aluu purgat.Folia mori in urina madefa&a pilum ebriis detrahunt* Ccfafla aluuhi moHiuC ftoinacho inutilia.Eadem ficcata aluum fidunt. Vrinam ciunr.Inuenib apud autfores fi quis marutino rofcida deuorec cum fuis nucfeis:in tantum leuari aluum : ut pedes morbo liberentur, Mefpila exceptis fetamisiquse malo propriorum uim habent: reliqua adringunc ftomachu liduntqj aluum.Ite ibrba (icca. Nam recentia domacho & aluo citx profunt. De pineis 6C amygdalis:# nuce auellana*.# de nuce iuglande:# pidaciis:# cadaneis:# filiquis:# cornuti unedine# lauro, Ca. VII!. Vces pinea; quae relinam habent contufas leuiter .additis in lingulis fextariis n aquae ad dimidium decoctae fanguinis excreationis medentur: ita ut cyathi bini bibant ex eo.Cortex e pino in uinodeeexdus cotra tormina datur.Nuclei nucis pineae fitim fedant:# acrimoniam domachi rofionefq? # cotrarios humores con fidentes ibi:# infirmitatem uirilium roboranttrenibus diueficx utiles. Fauces uident exafperare # tudim.Bilem pellunt poti ex aqua:aut uino:aut paflbt aut balanorum de codo. Mi fcetur iis contra uehementiores ftomachi rofiones cucumeris femen # fuccus portulacaedtem ad ueficae ulcera # renes : quoniam # urina cient. Amygdalaeama# rae radicum de rodum cutem in facie corrigit:coloremqj hylariorem facit. Nuces ipfae fomnum faciunt #auidratem. Vrinam # menfes ciunt.Capicis dolori illinuntunma ximeqj in febri:fi' ab ebrietate in aceto # rofaceo ex aquae fextario:# languinem fiftunc Cum amylo # menta lethargicis comitialibufqj profunt. Capite peruntdo epinycdidas (anant.E uino uetere ulcera putrefcentia.Canum morfus cum melIe.Et furfures ex fa cie ante fotu praeparari,Item iocineris # renum dolores ex aqua potae. Et faepe ex elig# mate cum refma terebinrhina.Calculofis & difficili.urinaein patio: #ad purgandam cutem in aqua mulfa tricae funt efficaces.Profunt eligmatae:jocineri: tuffi & colo cum elelifphaco modiceaddico.ln meile fnmitur nucis auellanoe magnitudine. Aiunt quo# que quinis fere prasfumptis ebrietatis non lentiri porores. Vulpefque fi ederint eas nec contingat e uicinoaquam lambere:mori.Minus ualentin remediis dulces: # ex tatne purgant:# urinam ciunt.Recentes ftomachum implent: Nucibus graecis cu ablinthii femine exacero fumptis morbus regius fanari dicit .Item illitis per fe uiria fedis. Et pri> uatim condylomata.Icem tuffi 8C fanguinis reieCboni proded. Nuces iuglandes gratei a capitis grauedineappellauere.Etenim arborum lprarum foliorumq? uires m cerebru penetrant:Hocc£ minore momento:led in cibis nuclei faciunc.Sunt autem recenres iu cundiores.Siccae uinofiores:# domacho inutiles:difficiles concotu:do!orem capitis iti ferentes.Tuffientibus inimicae:# uomituris ifiunis.Aprae tenafmo folo:trahunt enim pituitam.Eaedem praefumptae uenena hebetant.Item anginam cum rura & oleo. Irem aduerlant cepis denuntq? earu fapore.Auriu inffamationi imponunt cu mellis exiguo ite ruta mamis # luxatis.Cu cepa aut # (ale & meile canis hominilq? morfui j Puramie nucis iugladis dens cauus inurit.Putame ccbuflu rrituq? i oleo aut uino ifanriu pun «do nutrit capillu:#ad alopecias eo fic utuntur.Quo plures quis nuces ederit:hoc faci lius tineas pelht.Et quae perueteres funt nuces grangrenis& carbunculis medentur» Item fuggillatis.Correx iuglandium lichenum uitio # dylentericis proded.Folia trita cum aceto aurium dolori.In lan&ariis Mithridati? maximi regis deuicdi Cn. Pompei? inuenit in peculiari commentario ipfius manu compofitionem anridoti e duabus nu nbus iiccisdtem ficis totidem:& rutae foliis uiginti limul tritis taddito falis grano :&q hoc ieianus fumatmullum uenenum nociturum illo die. Contra rabiofi quoqs canis morfus nuclei a ieiuno homine commanducati ill tique prodenti remedio ede dicun# tur.Nuces auellanoe capitis dolorem faciunt:# inflammatione domachi # pinguedini corporis conferunt plufquam fit ueniimile.Todoe & didillationi medenrur.Tuffi quo que ueteri critae # in aqua mulfa potae. Quidam adiiciunc grana piperis ,kAlii e paflb foibimt.Pifhcia eoldem u(us & effictus habcnfjquos pinei nucTefiprseterquatic! ferpen riutniVtustfiiie edantunfiuebibantur.Cadaneae nehemencer fiftunc domachi Si uerw eris fluc2flones.Ala.um ciunc.Sanguinem excreantibus profunt.Carnes alunr. Sil/qux recentes domacho inutiles.Aluum foluunt.Eajdem ficcata: fidunt: domachoque utO liares fiunt. Vrinam ciunt. Syriacas in dolore domachi ternas an aqua (cxtariis deco# quunt.Q_uidam ad dimidium: eum que fuccum bibunt.Sudor uiigae cornu arboris lamina ferrea cadente exceptusmon contingente ligno iHitaque inde ferrugo incipien ces lichenas fanat.Arbutus fiue unedo frurtum fert difficilem concoctioni: Si dctm# cho inutilem.Laurus excalfactoriam naturam habet: & foliis :& cortice: Si baccis. Itaqj decoctu ex iis maxime e foliis prodefle uuluis 8i ueficis conuenit.Ulita uero uefparu cra bronutnque& apium.Itera ferpentiumuenenisrefidunttmaxime fepis diplhdis Sluit pera:,Profunt& menfibus foeminarum cum oleo cocta.Cum polenta autem quae tene rafunc trita in dictiones oculorum cum rutattedium cum rofaceo:capitis dolores: aut cum irino.Qjiin manducata atque deuorata per triduum terna:liberant a tudi. Ea# dem profuntfufpiriis trita cum melIe.Cortex radicis cauendus grauidis. Ipfa radix caf# culosrumpituocineri prodeduribus obolis in uino odorato pota. Folia pota uomitides mouent.Baccae menfes trahunt appolitas tritae ue! potae.Tudim uccerem Si ortopnoea Canant binae detracto cortice in uino potae.Si Si febris fit: ex aqua: aut eligmate ex aqua muHataut ex padodecoctae.Profunt & phthificis eodem modo Si omnibus thoracis rheumatifmis.Narn & excoquunt pituiram:& extrahunt. Aduerfus (corpiones quater nae ex uino bibuntur.Epmyctidas ex deo ilhtae Si lentiginesJEt ulcera mananria: & ul cera oris:& furfures.Curisprurigmem fuccus baccarum emendat Si phthiriafin. Auri# um dolori Si grauitari indillatur cum uino uetere Si rolaceo. Perunctos eo fugiunt ne nenata omnia.Proded Si contra uenemtorum ictus potus.Maxime autem eius laurus quae tenuiora habet folia.Baccaz cum uino ferpentibus Si fcorpionibus Si araneis refi# ftunr.Ex oleo Si aceto illinuntur Si lyem Si ocineri: Grangrenis cum mcl/e:& in fatiga# tione etiam aut perfrictione fiiccoeo perungi nitro adiecto proded.Sunt qui celeritati partus multum conferre putent radice acetabuli menfura pota in aqua. Efficacius re# ccntem cj aridam.Quidam aduerfus (corpionum iitus decem baccas dari inbent potui Item Si m/emedio uuae iacentis quadrantem pondo baccarum foliorum ue decoqui in aqua fextariis tribus ad tertiasteamque calidam gargarizaret in capitis dolore impa ri numero baccas cum oleo conterere Si cal facere. Laurus dclphicx folia trita olfactaq? fubinde pedilentiae contagia prohibent:tanro magis fi Si urantur. Oleum ex delphica ad cserata acopunque ad perfrictiones difcutiendasmeruos laxandos: lateris dolores: fe# brefque frigidas utile ed.Item ad aurium dolorem: in mali punici cortici tepefactum. Folia decocta ad tertias partes aquae uuara cohibent gargarizatione:pota alui dolores: inredinorumque. Tenerrima ex iis trita in uino papulas pruritufqne illita noctibus proxime ualent.Inter csetera lauri genera.Laurus alexandrina fiue idxa partus celeres facit radice pota trium denariorum pondere in uini dulcis cyathis tribus. Secundas etiam pellittmenfefque eodem modo fiae iis nominibus qua: diximj* filuedns lautus prodeft:aluum foluictrecenti folio uel arido drachmis tribus cum (ale 6C hydromelite manducata. Pituitas extrahit folium Si uomi«ls:domacho inutile. Sic 6i baccaequinae denae ue purgationis caufa furuntur. Demyrto fatiua8fmirtidano.#de myrtofilueftri. Ga. IX* Xrtus fatina candida minus utilis eft medicinae q nigra* Semen c/usmederur m fanguinem excreantibus.Irem conrra fungos in uino porum.Odorem oris ro mendat uel pridei commanducatum. Item apud Menandru fynariftufin Hoc edunt.Datur # dyfentericis denarii pondere in uino.Vltera difficilia in exrrfmiratibp corporis fanat cum uino fubferuefatftum.Imponitur lippitudini cum polenta. Et ear* diacis in mamma finiftra.Et contra fcorpionis icius in mero:& ad ueficae uitia.Capiris dolores # xgylopastante quam fuppurenttltem tumoribus. Exemprifque nucleis in uino uetere tritum eruptionibus pituitx.Succus feminis aluum fidit. Vrinas cit. Ad eruptiones puftularum pituitxque cum cxrato illinitur:# contra phalangias.Cappil lum denigrat.Lenius fucco oleum ed ex eadem myrto # uinum : quo nunquam ine# briantur.Inueteratumque fiilit aluum & flomachumrtormina fanat: fadidivim abigit. Foliorum arentium farina fudores cohibet infperfatuel in/febri. Vtilis # cxliacis: & p cidentix tfedis uitiis: ulceribus manantibus igni facro fotu capillis fluenti/ bustfurfuribus.Item aliis eruptionibus:ambuftis . Additur quoque in medicamento: quod alephas uocant: eadem de caufa qua oleum ex iis efficaciflimum ad ea qux in hu more funtttanquam in ore # uulua.Folia ipfa fungit aduerfantur erita ex uino: cum cxra uero articularibus # collectionibus.Eadem in uino decocta dyfentericis & hydro picis potui dantur.Siccantur in farina quxinfpergitur ulceribus:aut hemorrhoix. Purgant & lentigines pterygia & paronychia:# epiny&ida: condylomata: re ftes: terra ulceradtem ambufta cum cxrato. Ad aures purulentas # foliis crematis utunf # fuc/ codecocto.Comburuntur # in anridota. Item cauliculi flore decerpti in nouo fi culi quoque incipientes afparagorum modo in cibofumpri:# in cinere cocfti. Semen cum uino potum aut oleo aut aceto calculos frangit. Item in aceto # rofaceo rritum ca pitis dolores fedat:# potum morbum regium.Caftor oxymirfinem myrri foliis acutis: ex'aqua fiunt ruri fcopx:rufcum uocauit:ad eofdem ufus. Et hacftenus habent fe m et dicinae urbanarum arborum» Tranfeamus ad filueftres. CAU PLINII SECVMDI NATVRALIS HISTORIAE UBER. XXIIU. PROHEM1VM. " Medicinae ex arboribus filueftribus Ca. d, E SILV AE Quidem horridiorumq? naturae facies medici nis carenttfacra illa parente rerum omnium nufg non re# inedia difponente hominiutmedicina fieret etiam folitudo ipiatfed ad fiugula illius difGordiaearq? concordiae trdracu/ lis occurfantibus.Quercus# olea tam pertinaci odio difci# denttut altera in alterius fcrobedepacta: moriantur.Q\‘er# cus uero&iuxta nucem iuglandem.Perrucialia Si brafli eae cum uiteodia. ipfumqjolusquo uitis fugatur aduerfum cyclamino Si origanoarelcit. Qjuin #annofas iam Si quae dernanturarborestdifficiliusTcaedi:ac celerius inarefccre tra dunttfi prius manu g ferto attingantur ♦ Pomorum onera a iumentis datim fen tiri ac nili prius attendantur iis:quis pauca portentsfudareillico.FeruLx afirris grariffirnefut in pabulotcaeteris ueroiumentis praelentaneo ucnenaQgade caufaidantmal Libero patri affignatuncui # ferula.Su.rdts etiam rerumfua cuique iunt uenena: ac minimis quoqj.Phyllyra coci SC poline nimium falemcibis eximunt*Praedulcium fafbdium fa! temperat.Nttrofae aut amarae aquae polenta addira mitigantunut intra duas horas bU bi de caufa Si in laccos uiuarios addif polenta. Similis uis rhodine cretae BC argitis noftrati concordia ualenrium.Ptx oleo exrrahiturtquando utrunq? pinguis naturx efl.Oleum folum cald miCicemr quando utruq? aquas odit. Gumi acero facili# tis eluitur* Atramentum aqua.Innumera praeterea aliatquae fuis locis diceiitur aflidue Hinc nata medirina.Haecfo!a naturae placuerat eflfe remedia parata uulgo: inuenru fa cilia ac fine impendiotex quibus uiuimus.Poftea fraudes hominum Si ingeniopt captu rx officinasinuenereiflasiin quibus lua cuiq? homini uenalis promiteirur uita.Srarim com politiones Si mixturae inexplicabiles decantantur. Arabia atq? intiia in medio aedi# mantur.Vlceriqj paruo medicina a rubro mari imputaturi cum remedia uera quotti# die pauperrimus quifq; caenets Nam fi ex horto aut petatur haerbatuel frutex quaeraf nulla artium trlior fiet.Ita populi romani pdidit rirustuinrcdocp ui lores fedat.Caedri fuccus ex ea quomodo fieret diximus.Magni ad lumina ufus :ni ca/ piris dolorem inferret.Defun&a corpora conferuat. Viuentia corrumpit mira diflferen/ ria:cum uitam auferat fpira n ribus: defu ncftifq? pro uirafir.Vefles quoq? corrumpit :# # animalianecat.Ob id no cenfeam in anginis hoc remedio in cruditari bus:qd fuafere aliqui.Guftu deces quoq? colluere ex aceto i dolore timuerim uel graui# tati aut uermibus auriu inftillare. Portentum e qd tradut:abortiuu fieri i uenere ante peifufa uirilitate.Phthiriafes perungere eo nd dubirauerim:iceqj prurigines. Suadet # coatrauenenum leporismirinibibcreinpafTo.Fjici/iusfnelephatiufiillinanturSinU cera fordiii fit excrefcentia in iis. A udares quidam foculorum albugines caliginefqj inunxere eo.St contra pulmonis ulcera cyathum eius fbrbere iuflerunr.Item aduerfus tineas. Fit St ex ea oleumtquod piflelccn uocantmehementiores ad omnia eadem ufus Caedri fcobe ferpentes fugari certum eft.Item baccis tritis cum oleo (i qui perunganf. Cxdcides hoc effc frutices caedri tuflim fanant:urinam ciunnaluurn fiftunnutiles rup Cis conuulfisjfpafticisiftranguriaetuuluis admoti.Contra lepores marinos eadem quae colledionibus fupra inflamationibufqj.De galbano diximus neq? humidum neqjariV dum probaturjfed quale docuimus.Per fe bibitur ad tuffim ueterem:fufpiria.rupta co uulfa. Imponitur ifchiadicisdateris doloribus:panis:furuncuIistcorporiab offibus ac# cedenti.StrumisiarticuIorum nodistdentium quo doloribus. Illinitur & cum meile ca piris ulceribus.Purulentis infunditur auribus cum rofaceo aut nardo. Odore comiria libus fubuenirffit uuluae in ftrangulatutfit flomachi defedu. Abortus non exeures tra hit appoiitu uel fuffitu.Item ramis hellebori circunlitum atq? fubiedum.Serpentes ni# dore urentium fugari diximus.Fugiunc fit perundos galbano*Medetur fit a fcorpione percufTis.Bibitur St in d fficili partu fauae magnitudinein uini cyathos uuluafqj con# uerfas corr git.In myrrha autem fit in uino mortuos partus extrahit. Aduerfatur fit ue# nenis maxime toxicis cum myrrha St uino.Serpentes oleo St fpondylio mixto radu ne# cat.Mocerc urinas exiftimatur. De hamoniaco Si ffyracetfit fpondylioifit fphanotfit ter ebintho:5t chame pice:& pityufarfit refini >:8t piceaifit lencifco. Ca. VI. ImiTis hamoniaci natura atq? hchrymx pbandse ut diximus mollit*, calefacitr f , difcucit:diftbluic.Claritati uifus i collyriis couenit.Pmritumtcicatiices: albu gines oculope tollit.Dentiu dolores fedat: efficacius accenfum. Prodefi:difpnoi cisspleureticisrpulmonibus uefiris:urinae.cruentae:Iyeni ifchiaticis potu. Sic St aluum foluic. Articulis fit podagrse cum pari pondere picis aut caerae fit rofaceo codu.Maturat panostexcrahic clauos cum melle.Sic fit duricias emolIit.Lyeni cu aceto fit esera cypria uel roriceo efiRcacifTimeimponif.LaTitudines perungi cum aceto fit oleo exiguoqj n» tro ucile.Et ftyracis natura in peregrinis arboribus diximus. Placet prster illa qua! di# ximus: maxime pinguistpurusalbicanribus fragmentis. Medetur tuflitfaucibosipedo ris:uitiis:uuluas praeclufaeduricia ue laboranti.Cit menfe potui appofiruqj aluu mol lic.Inuenio potu modico criftiria animi refolui:largiore contrahi.Sonitusauriumeme d icinfufutffcrumis illitu nodos. Aduerfatur uenenis* qua fiigore nocet: i<5 fit cicutae.Spondylion una demonflratu.Infundirtir capiribus phrenericorutfit lethargi capitis doloribus longis.Cu uetere oleo bibitur fit in iocinepi uirir: morbo re/ ffrangulationetquibusfit fuffiturpdefl:. Aluu mollit.Illmitur ulceribus ferpenfibus cu rura.Flos auribus purulentis efiicaciterinfu# ditur.Sed fuccus cu exprimicurtintegendus efbquonia mire apperirur a mufeis fit fimi lihus.Radix derafafit in fiftulas conteda callum earum derodit.Auribus quoq? in (Tilia tur cum fucco.Ditur fit ipla contra morbum regiumjutin iocineris uitiofit uuluaru Capillos crifpos facit perundo captte.Spagnos fine fphacos fiue bryomfit in gallia: ut indicauimus nafeitur uuluis infidentium utilis.Item genibus fit foeminum rumor bj mixtus naflurtio fit aqua faHa tricus.Cum uino aut refina fuccus potus urinam pellit celerrime. Hydropicos inanit cum uino fit iunipero tritus fit porus. Terebinthi folia fit radix colledionibus imponuntur. Decodum eorum domachum firmat. Semen in capitis dolore bibitur in uino*. fit concra difficultatem urinae. Ventrem leniter emol# lic.Veuerem excitat. Piceae fit laricis folia trita fit decoda in aceto dentium dolori pfunt Cinis corticum intertrigini fit ambullis.Pocus aluu fidit. Vrina mouet. Suffitu uuluas convgft.P/cex folia priuitim # iotineri utilia funrdrachne pondere iri aqua mulla po ra Siluas eas dumtaxat qux picis refinxq? grana raduntur utilifljmas elTe phthificis: aut qui longa aegritudine non recoligunt uires fatis conflar.Et illum cadi aera plus ita q nauigationem xgyptum proficere plus q ladis hxrbidos per motium xfliua potus Chamepiris latine a iuga appellatundiciturq? propter abortus ab aliis rhus terrx.Cuhi talibus ramis:flore pinus # odore.Altera breuior # incurux fimilis Tertia r odem odo re:# ideo nomine quoq? paruula collicula craiTitudine digytali: foliis fcabris: exilibus* albis*.in petris nafcens.Omnes hxrbx:fed propter cognationem nominis no differ edx Profunt aduerfus fcorpionu idus.Item iocineri illicae cu palmis aut cotoeis. Renibus #joq? dolorem uidoriati pondere in uino finit:& tufiim recentem. Mortuos par tus, ex aceto coda potaq? eiicere protinus dicitur.Cu honore & pityuia fimili de caufa dicetunqua quidam in titymali genere numerant.Frutex eft fimilis piceae flore paruo purpureo.Bilem # pituita per aluum detrahit. Radix decodi hemina aut feminis lin# gua in balanis.Folia injaceco decoda furfures cutis emendant.Mamas quoq? mixto ru rx decodo# totmina:# ferpentiu idus:# in totu collectiones incipientes.Refina e fu pradidis arboribus gigni docuimus:# genera eius # nationes in ratione uini ac poftea in arboribus.Cuius fummx fpecies dux ficca # Iiquida.Sicca qux e pinu 6i picea fit* Liquida e terebintho:laricx:lentifco:cupitfflb.Nam # ex ferunt in afia & lyria. Fallu* tur qui eandem putant efiTe e picea atq? larice. Picea enim pinguem.# fuccofam fundit Larix gracilem ac mellei liquoris uirus redoIentem.Medici liquida raro utuntur # in ouo fere.Larice propter tuflim ulceraqj ujfcerum.Necpineamagnoperein ufu. Cxte ris no nili codis.Ec coquendi genera fatis demonftrauimus. In arborum differetia pia cet terebinthina odorariflima atq? leuiffima nationum cypria:# fyi iaca utraq; mellis ac tici colore.Sed cypria carnoGor:ficciorq?Jn ficco genere quxrunc ut fit candida:purat perlucida.In omni autem ut montana potius q campelf ris.Item aquilonia q ab alio ue to.Refoluitur refina ad uulnerum ufus & malagmata oleo in potiones amygdalis ama ris.Nature in medendo contrahere uulnera:purgare:difcutere collectiori es: irem pedo ris uiria.Terebinthina illinitur # eadem callida membrorum doloribus fpafticifq? illini tur in fele: tori fq? corporibus*Mangonum maxime cura ad gracihtarem emendandam fpatiis ita laxantium cutem per fingula membra:capacioraq? ciborum facieda corpora Proximum locum optinet e lenrifco.Inefl: ei uis.aftringendi.Mouet# ante exteras uri nam.Reliqux uentrem emolliunt.Cruda concoquunt.Tufim uecerem fedant. Vulux onere extrahunt etiam fufficx.Priuatim aduerfantur uifco. Panos # fimilia cum feuo taurino # meile fanat.Palpebras letifeina comodiflime replicat. Fadis quoq? unhflima # auribus puruletis:itein pruritu genitaliu.Pinea captris uulneribus optime medet. De pice fpifla # liqda:# palipiffa:# piflafphalcos:# eopifla:# txda:# letifco.Ca. VII Ix quoqj unde # quibus conficeretur modis indicauimus.Et eius duo gene# p ra.Spi\Tum liquidumqj.Spiflfarum utiliflima medicinx eft brucia: quonia pin guiflSma # refinofiflfima utraq? prxbet utilitates.Cb id magis rutila q exterx Id enim quod in hoc adiiciunt ex mafcula arbore meliore eflemo arbitor pofle inreHigi Picis natura ex calfacit:cxplet. Aduerfatur priuatim ceraftx morfus cum poleta. Irem anguinx cum melle.DiftilIationibus # fternutamenos. Pituitis aurium infundimr cu rolaceo.Hlinit cum cxFa.Sanatlichenas.AIuu foIuit.-Excreariones pedo isadiuuac digmate aut illita.Tofillis cu melle.Sic # ulcera purgat. Expier cu uua pafla # axugia Carbuculps purgat:# putrcfccntia ulcera. Qijxuero ferpunt cu pineo coi riceautfub phtire.Phthificis etiam cyathi menfura quidam dederunn&.contra uererem tuflimi Rhagadas ledis # pedurmpanofqj & ungues fcabros emendat. Vuluae duririas & ccw uerfionesodore.Item lethargicos:fl:rumas.Item cum farina hordeacea & pueri impa/ bis urina decofta ad fuppurationem perducit*Ec ad alopecias ficca pice utuntut. Ad mulierum mamas bratia ex uino fubferuefatfb* cnm poline farraceo qcalididimis irn/ pofitis.Liquida pixoleumq* quod pifTeleon uocantquenadmodum fieret diximus. Qjiidam iterum decoquunt:# uocant paIimpiiIa.Liquida anginae perunguntur in tus # uua. Ad.aurium dolores:claritatem oculorum:oris circunlicioes iiilpiriolas: uul uasttufTim ueteretn.Et crebras excreationes pectoris: fpafmos tremores: opiftoth nos: paralyfestneruorum dolores prae&mcifTimum: Ad canum & iumentorum fcabiem.Eft 6C piffifphaltos mixta bitumini pice:natura!irer ex apollonatarum auc ipfimifcent praecipuum ad fcabiem pecorum remedium. Aut fi foetus mammas laefe/ ric»Maturum optimum ex eo quod cum feruet:innatat.Zopiflam e radi nauibus dixi mus caera marino fale macerata.Optima haec a tyrocinio nauium. Additur autem in malagmata ad difcutiendas colJe&iones.Taedae dcco&ae in aceto dentium dolores effiv caciter colluunt. Lentifci SC arbores # femen & cortex # lachryma urinam cium:aluu fiftunt.Dcco&um eorum ulceribus quae ferpunt foru.Illinitur in humidis & igni fa/ cro:gingiuas colluit.FoIia dentibus in dolore atteruntur. Mobiles decocto colluuntur Capillum tingunt.Lachrymas fedis uiriis prodefbcum quid ficcari excalfieriue opus fic Decoctum # e lachryma ftomacho utile ru&um & urinam mouens: quod & capi/ Ws dolori cum polenta lllinitur.FoIia uero tenera oculis inflammatis illinuntur. Item maftice lentifci replicandis palpebris:# ad exterendam cutem in facie # fmegmata. Adhibetur #fanguinem reiicientibus:tufli ueteri:# ad omnia quae hamoniaci uis.Mc detur 8C attritis partibus flue oleo e femine eius facto caeraecp mixtoifiue foliis ex oleo cf cc/fcistfme cum aqua utilia foueantur.Scio Democritum medicum in ualitudine con fidiae.M.Seruilii coniularis filiae omnem curarionem aufterannrecufanris diu efficaci ter ufura lacte caprarum:quas lentifco pafcebat, Deplatano # fraxino # acere & alba populo & ulmo & tilia & fibuco & iunipo.C.vni* Lataniaduerfiinturuefperttlionibus. Pilulae ea£! in uino pofae.xiiii. pondere p omnibus rerpent*um # fcorpionu uenenis mcdent. Item ambuftis rufae auc eu aceto acri magtlq? fcyllitino fanguine oem fiflunt:# lentiginem & carciro mata.Melandrias quoq? ueteres addito meile emedant.Folia & cortex illinut colIrCho/ nibus # fuppurationibus:# decoctu porc. Cor ricis aut in aceto dentiu remediu eft. Fo/ lia eoi» tenerrima in uino albo decocta oculoi». Lanugo folicrum & auribus # oculis imitilis.Cinis fanat amhuftaigni uel frigor e.Cortex e uino fcorpionii ictus re/ ftin afpe&u :nifi odore gratior eec Sed grxei ligno t quoniam matronx in thefmophoriis athenienfiu caftitate cuftodietes iis foliis cubitg fibi flernwt.Duo genera eius.Maior 1 arbore falicis mo afTurgit.Minor ramofa foliis cadidioribus lanuginofis prima arbep? flore mittit cu purpureo:quas cadidauocaC Nigra; q tantu purpureu.Nafcunt i paluftribus capis.Sc men potu uini queda /apore habet:# dicit" febres fblu ere. Et'cu unganf ofeoadmixtu fudorem facere: fic St lafTiaidines diflfoluere.Vrinam ciunt# menfes.Caput tentant ul ni modo:nam Si odor fimilis eft.Inflationes pellunt in inferiora.Aluum fiftunr. Hj dro picis # lyenibns perq utiles.Ladis uberratem faciunt. Adueriantur uenenis ferpenriu tnaxi ne quae frigus inferunt.Minor efticacior ad ferpentes.Bibitur feminis drachma i uino uei pofca:aut duabus # utrxcg aduerfus araneorum morius uel punctis tantu.Suffituquoq? aut fubftratu fugat uenenata. At uenereaerei impetus inhibcnt.Eoq? maxime phalangiis adueriantunquorum morfus genitale exci tat. Capitis dolorem ex ebrietate iedant cum rofaceo flos teneriqj cauliculi. Seminis de* coelum uehementiorem capitis dolorem difloluit fotu:# uuluam etiam fuffitu uel ap poficu.Purgat aluum cum pulegio St meile potum. Vomicas pano% difficile conco* quences cum farina hordeacea!mollit:Lichenas St lentigines cum aphronitro # ac ero fe tnen fanat:# oris ulcera 5t eruptiones cum melle.Tcftium cu butyro 6t foliis uirium* Rhagadas fedis cu aqua illitum.Luxat/s cu iale St nitro & caera:# femine St folio. Addi* tur in malagmata neruorum St podagras.Semen inftillatur in oleo decoctum capitiin Iethargia#phrenefi.Virgaquiin manu habeat aut cinduinegant intertriginem (en tire.Ericen grasci uocant frutice no multum ab ilice differente colore roris marini: St pene folio.Hoc aduerfari ferpentibus tradunt. Gcniila quoq? uiculi ufum praedat. Flo res apibus gratiflimi.Dubitoan haec fit qua graeci audores fparton appellauere: cum ex ea lina pifcaroria apud eos factitari docuerim.Et nunqd hanc defignauerir Hetaei? cu dixit.Nauium fpartadiflolutafNodum cni fuiflfeafricanu uel hifpanu fpartum in ufu certu eft.Et cu futiles fierent nauesdino tame no fparro uncj furas. Semen cius qd* graeci eode nomineappellac:in folliculis modo nafcens purgat hellebori uice drachma St dimidia pota in aqux rnulfae cyathis quattuor ieiunis.Ramis fimiliter fro de in aceco maceraris pluribus diebus St tufis fuccum dant ifchiadicis utile cyathi uni us manna aqua macerare malunt:# i fundere dyftere. Perungutur eode fucco ifchiadiei addirooleo. Quidam ad ftranguria utunf femine.Genifta tuf3 cu axti gia genua doletia fanat. Myrice qua St ramarice uocat Leneus fimile fcopis amerims. Sanari dicit ea carcinomata in uino decocta cu meile illita. Arbitrant quid a hac e(Te camarica.Sed ad lyene prxeipua eftsfi fuccus eius expreffus in uino bibaf.AdVoqj mirabile eius autiparhia cotra folu hoc faciuntmt affirmet:fi ex ea alu eis factis bibant fues fine lyene meniri.Et io homini fplenerico cibu potiiq; dant in uafis ex ea lia dis.Granis aut audor in medicina uirga ex eade fracla:ut necp terra neq? artinge* rettfedare uetris dolores affeuerauic impofita:ita ut tunica cinduq? corpori apprimeret Vulgus infoelice eam arbore appellat: ut diximus:quottianihil ferannec ferat unq. Co rinthus St quae circa eft regio:brianea uocat.Eiulqj duo genera facit. Silucftrem plane fterile:altera minore.Hxc fert in aegypto fyriaqtj etia abundarer lignofum frudu:maio rem galla:afperu guftutquo medici utunf uicegallae:&in copofiriombus quas anrhe* ras uocat.Lignu aut Si flos St folia St cortex in eoldem ufus adhibent qq remifliora.Da tur fanguine reiiciecibus cortex tritus:# corra pfluuia foemina^:coeliacis quoq?.Idem tufiis impofitufqj colledionelq? oes inhiber.Foliisexprimit fuccus. Ad hxcea.de in ui/ no potu uel impolitu cum rofaceo # caera fedar.Sic & epinydidas fanant. Ad dentium dolorem auriumq? decodum eorum falutare efbradix ad eadem:fimiliter folia«Hsec am piius ad ea quae ferpunt:imponuntur cum polenra.Semen drachmae pondere aduer/ fus phalangias # araneos bibimr.Cum altilium uero pingui furunculis imponitur. Eificax# contra ferpentium idustpraererq afpidum.Necnon morbo regio: phthriafit leridibufqj decodum infufum prodeft.Abnndanriamq? mulierum fiftir. Cinisarbcris ad omnia eadem prodeft: fi bouis caftrati urinae immifceatur:uel in potui uel in cibo uenerem finiri. Carboque ex eo genere urina ea infimetusin umbra conditur * Idem cum libeat aeccnderctrefotaif. Magi Si id ex fpadonis fieri urinam tradiderunt De uirga fanguinea:& fileretSi liguftro:& alno: Si hedera:# cyftho :# ciflb: Si erythrano:# chameciflb:# milace: Si de clematida. Ca. X* Ec uirga languinea foelicior habetur.Correx eius interior cicatrices quae prae/ n (ana uere aperit.Sileris folia illita fronti capitis dolores fedant.Eiufde feme rri/ tum i oleo phthiriafcs coercet.Serpentes Si huuc frutice refugiunt: baculuq? ruflici ob id ex eo gerunt.Liguftru eadem arbor efbquae in oriente cypros: fuos in eu/ ropa ufus habec.Succus eius neruis articulis aIgoribus:folia ubiq? ueteri ulceri cu falis micat Si oris exulcerationi profunt.Acini cotra phthiriafintitem cotra intertriginesdo/ lia ue.Sanant Si gallinaceoru pituitas acini.Folia alni ex feruenti aqua certifTimo reme dio funt tumor/.Hederae genera.xx.demoftrauimus.Naruraomniil i medicina anceps Mentem turbat:# caput purgat largius pota.Neruis intus nocet. Iifdem neruis adbibi/ ta foris prodeft.Eadem natura quae Si aceto ei eff.Omnia genera eius refrigerat* Vrina ciunt potu.Capitis dolorem fedat:praecipue cerebro:continenriq? cerebrum membrane uriliter mollibus impofitis foliis cum aceto Si rofaceo tritis Si decodhs addito poftea rofa ceo oleo.IUinuntur aut fronti 8i decocto eorum fouetur ostcaputq? perungirur. Lyeni Si pota Si illita profunt.Decoquutur # contra horrores febriuteruptioefq? pituitat:aut in uino teruntur. Corymbi quoqj poti uel illitilyenem fanant:iocinerant autem illiti Trahunt Si menfes appofiti. Succus hederas tedia narium graueolentiamq? emendat: praecipue albae fatiuae. Idem ffufus naribus caput purgat.Efficacius addito nitro infui ditur etiam purulentis auribus:aut dolenribus cum oleo. Cicatricibus quoq? decorem facit:ad lyenes efficacior albae eft ferro calefaftus.Satifq? et acinos fex uini cyathis duo bus fumi. Acini quocp ex eadem alba rerni in aceto mullo poti tineas pellunt. In aqua curatione uentri quoq? impofuifife eos utile eft.Hederaequam chrifolarion appellamus baccis aurei coloais uiginti in uini fextario tritis ita ut terni cyathi porentunaqua quae cutem.fuberit:per urinam educit.Erafiftratus eiufdem acinos, v. tritos in rofaceo oleo: calefactofqj in corticepunico inftilauit denrium dolori a cotraria aure. Arini qui croci fuccumhabennpraefumpti poru a crapula tutos pradlant.ltem fanguinem excreantes aut torminibus laborantes.Hederae nigrae candidiores corymbi poti fterjfes etiam uiros faciunt.Ulinitur decocta in uino omnium ulcerum generi:etia fi cacoerje lint. Lachry ma hederae pfilothru elbphthiriafincg tollit.Flos cuiufcunq? generis triu digytoru carp tu dyfentericos Si aluum cita emendat in uino auflero bis die porus.Et ambuftis illinit utiliter cum caera.Denigrant capillum corymbi. Radicis fuccusin aceto potus cotra phalangias prodet.Huius quoq? ligni uafe fplenericos bibetes fanari iuenio. Er acinos terunt:moxq? comburunt Si it a illinuntur ambufta prius perfufa aqua calida. Sunt q 6i incidant fucci gratia: eoeg utantur ad dentes erofostfrangitq? tradunt proximis esera munitis:ne ledanrur.Gummi etiam in hedera quserunt:quod ex aceto uiilitimu den tibus promittunt.Grxci uicino uocabulo cifton appellant fruticem maiorem tyme fo liis ocini.Duo eius genera.Flos mafculo rofaceus :focm in se albet. Ambo profunt dyia rericis Si folutionibus uentris in uino auftero trinis digytis flore capro : Si fimiliter bis die poro.VIceribus ueteribus Si ambuftis cum cxxa\Si per fe oris ulceribus.Sub his ma xime nafeitur hyporiftos:quam inter hederas diximus. CiflTos erychranos ab iifdem ap/ pellatur fimilis hscderae:coxendicibus utilis e uino potus:item lumbis rantamq? uim accipiunttut languinem urina detrahant.Item chameciflfon appellanthederem non ac tollentem fe a terra. Et haec contufa i umoacetabuli meniura lyeni medetur.Folia am buftis cum axungia.Milax quoq?: q Si aurophoros cognominat tfrmilirudine hedersc habet:tenuioribpfoliis. Corona ex eo facfta ipari folioru numero aiunc capitis dolonbp mederi.Quida duo genera milacis. Alteru imortalibus cou ali ibus opoacis ca/ dentem.Alcerum coraacibus acinosi corymbis cotra uenea ofa efiicaciftimis in tm ut acinorum fucco infantibus fepe (hlhto nulla poltea ueheria nocitura finr. AIreru ge/ nm culra amare:&i iis gigni nullius efFeiftus. Illam efle milacem priorem: cuius lignii ad aures lonarediximus.Simileni huic aliqui clrmatida appellauerunt repente per atbo res geniculata 6C ipiam.Folia eius lepra purganttSemen aluum foluit acetabuli mcfu/ ra in aqua: hemina aut aqua muHa.Daf ex eade ca & deccclu eius. De harudine:& papyro:& hebeno.fiC rhododendro:demfen:&! bydro:«S! canchry 8i labina:# felagine:# lamulo:# gumi medicinis. Ca. XI. Arundinis genera.xxix.demonitrauimus no aliter euidetiore illa natura qui h continuis iis uoluminibus tra&amus.Siquidem harundinis radix contrita 6C impoiita filicis ftirpem corpore extrahit.icem harudinetn filicis radia. Ex quo plura genera fecimus.IHa quae in iudaea lyriaq? nafeitorum odorum unguentorumqj caula urinam monet cum gramine aut apii (emine decodu. Cit & menltrua admotu* Medetur conuulfis duobus obolis pota iocinerijrenibusthydropi: tufli criam fuffiru: magilq* cum refina.Furfuiibus manantibus cum myrrha radix deccda. Excipitur & fuccus riustfitqj elaterio fimilis. Efficaciflima autem in omni harundin quae proxima radici.Efficacia# genicu!a.Harundo cypria quae donax uocatur cortie ce cinere alopecias emendat.Item putrefeentia ulcera. Foliis eius adf extrahendos acu// leos utuntur.Eflficacius # contra ignes facros:colledionefcg omnes. Vulgaris harundo extractoriam uim habet:# recens tufa:non in radice tantum. Multum enim & ipfam harundinem lalerc tradunc.Mcdetur # luxatis :& fpinae doloribus radix in aceto illita Eadem recens trita # in uino pota uenerem concitat.Harundinum lanugo illita auri bus obtundit audicum a cane morios rabie fenrire no patit potus ex aceto adalligarulqj.Mi rucg e qdaddifiiniania co fpecto eo omio frutice fanari.Tingentibus & radicula, ramos praeparattqua ftruthion uocari diximus.a graecis * Medet morbo regio ipfa decocTa & ios potu:ite pedlorfs uitiis.Vrina ciet:aluu foluit:& uuluas purgat. Qua ob re aureu poculu medici uoeant*Ea Bt ex meile rpdeft magnifice ad tuflim.Orthopnoe coclearis mefura.Cu poleta uero Bt aceto lepras tollir.Eade cu panace Bt capparis radice calcules frangittpellirqj.Panos difcutit cu farina hordeacea uino decodfa.Mifcet Bt malagmatis Bt collyriis claritaris ca* Ad fternucameta utilis inter pauca. Lyeni quoq? ac iocineri.Ea de pota denarii unius podere ex mulla aqua fufpiriolos ianat.Sic Bt pleureticos: Bt oes lateris dolores. Apocyni feme ex aqua frutex e:folio hederx:moliere tn Bt minus longis uiticulisjfemie acutordiuilbtgraui lauginofo odore.Caes Bt oes qdrupedes necat i cibo datu.Eft Bt rofnirinu.Duo genera eius. Alcepe fteriletalteijd cui Bt caulis Bt feme refina ceutqd cachrys uocat .Foliis odor thuris.Radix uulnera lanat uiridis fpofira Bt ledis p ridentia codyfomata hemorroidos.Succus 8t frutices Bt radicis morbu regiu:& ea quae repurgada fue.OcuIoiji acie exacuic.Seme ad uetera pedloris uitia datur potui» Et ad uuluas cu uino St pipere.Mcfes adiuuat.Podagris illinit cu erinea farina.Purgat Bt len dzinesiBt quas excalefacieda fut:aut cu fudor quaeredus illitu.Ite couulfis.Auget Bt lac in uino potu.Ite radix.Ipfa hxrbaftrumis cu aceto illinit :ad ruffim cu meile predeft. Ca nchi ys mu ita genera habet ut diximus.Sed haec quae ex rore fupradi nalcit fi fri cet:relinofa e. Aduerfaf uenenis& uenenarisipter anguibus. Sudore mouet tormina dilcutit.Laftis ubertate facit.Hserba labina brathy appellafa graecis ducp& generu e. AI tera amaraci fimilis folio etalrera cupreflb. Qua ex re quida cretica cuprefTu dixerunc utilis in lufticus rp thure affumit.In medicametis uero duplicaro pondere eolde effecft? habere quos cynnamu tradit. Collecfioes minuit Bt nomas copefcit.UIita ulcera purgat Parras emortuos appolita extrahit Bt fuffituAlhnit igni facroStcarbuculis.CumeleBC ilio pota regio morbo medet .Gallinacei generispiruiras fumo eius herbae fanari traduc Similis hxrbe huic fabnas e felago appellata. Legit fine ferro dextra manu p tunicam: qua finiftra manu exuit uelut furare:candida uefte ueflico pureq? lotisnudis pedibus facro facta prius q legat tpane uinoqp.Fert i mappa noua.Hac corra omne pnicie habe da ,pdidere druidx cotrapia oculope uitia fumu eius pdelTeAdc famolu her# ba nominauere nafcete i humidis.Et hac finiltra manu legi a ieiunis cotra morbos fu um bouqpnec refpicere legente.nec alibi q in canali deponeretibiqj conterere poturis. Gummi genere diximus.Ex iis maiores efferus melioris cuiu% trunt.Detibus inutw les fut.Sanguine coagulati ideo reicietibus fmguine ,pfunt:ite ambuffrs: arteria; u i» tiis. In utile urina ciunr:amaritudines hebetant aftrichs cseten%. Ex amygdala amara e fpiflandiqj niribus efFicarior.Habet excalfactorias uires.Prxponut Bt ce» rate ac uitiu.Siccant illitae Bt aftringunt.Ex aceto uero infanciu lichenas fanant:Pro funt Bt mflfi uereri:quatcuor obolis in mixto potis. Credunt" Bt colore gratiore faceret ciborumqj appetentiam :& calculofis prodelfe cum palfo potas. Oculorum Bt uulneru inutilitatibus maxime conueniunt. De fpina aegyptia:& fpina alba:& acatia. Ca. XII. B fpina xgyptia lpinx arabicx laudes in odorum loco diximus: Bt ipfa fpiffat a ftringitqj dt (filiationes omnes:&,fanguinis excreationes:menfiumq? abunda turmetiam nunc radice ualentior.Spinae albae femen contra Icorpiones auxw liatur.Corona ex ea impofica capitis dolores minuit. Huic fimilis eft fpiiia illa :quam grxei acanthon uocont minoribus multo foliis aculeatis per extremitates Bt harenola lanugine collecfa etiam ueltes quaedam bombicinis fimilesfiunt i oric ce.Ipfa folia uel radices ad remedia opifthotoni bibuntur.Eft acaciae fpina. Fic in xgy$ pto atb.i nfgraq? arboreritem niriditCed longe melior eft prioribus’. Fit & irigallatia te/ nerritm fpinofior arbore.Semen omnium lenticula: fimile :minore ed tantu fid grano & fjiicu lo.Colligit autumno ante coUe&u nimio ualidius.Spidaf fuccus ex foliculis aqua exledi p fu fis: mox in pilatufis exprimit origanisuuc denfatur in fole mortariis in padilos.Fit ex foliis minus efficax.Ad corii pficienda galla utunt .Foliose fuccus Sd galatiacae acacia nigerrimus improbaf :Ite q ualde rufius. Purpurea au a leu. cophca:8d q facillime diluit. Vis fumma ad fpidandu refrigerandum ed. Oculope me/ dicamentis ante alias utiles.Lauant in eos ufus paftilli.-ab aliis rorrent :ab aliis capilli tingunt .Sanant igne facrum.Vlcera q’ ferpunt:& humida uitia corporis:collectiones articulos contufos:peruiones:ptergya.Abundantia menfium foeminis fidunt: uulua qj fid feiem procidentemtitem oculos:oris uitia fid genitalium. De uulgari fpina fid fi'!uedri:fid de fyrifceptro:fid de apendice fpina:Sd pyracantho:Si paliuro:aquifolia fid taxo Sd rubis medicinas. Ca. XIII Vlgzris quoq* haec fpinatex qua uenae fullonis implet:radicis ufus habetur K Per hifpanias quidem multi fid inter odores fid ad unguenta utunt illa afpala thum uocantes.Efc fine dubio hoc nomine fpina filuedris in oriente C ut dixi mus) candida magnitudie arboris iuftae.Sed Sd frutex humilior atq? fpinofus.In fyria fid r hodiope infulistquam alii fyrifceptrihalii adiapfatheu fiue dipfacon fiue diacheron uocant .Optimus q minime ferulaceus:rubeus:& in purpuram uergens detrado cor/ ticetnafcit pluribus locistfed non ubimodoratus.Quau?m haberet catlefti arquu in eum innixotdiximus.Sanat tetraoris ulcera:Sd ozenastgenitalia exuleeratataut carbu/ culantia:ite rhagadia:inflationes potu.Difcutit fid drangurias cortex.Sanguine redde tibus medet decodum cius.Aluu fidit cortex.Similia predare filuedre quoqj putant Spina ed appendix appellata:quonia baccae puniceo colore m ea appendices uocant Hac crudae p feSdavidxin uino decoflae aluu citant:ac tormina copefcut. Pyrachanti baccaccocraferpentiu icflusbibunt.Paliuris quoq? fpinacgenus ed.Seme eius afrizue ram uocanttcontra fcorpiones efficaciili'mu:item calculofis Sd tufli. Folia adricloriam uim habent.Radix difeutic panos:colle nigri ora minoraq? funt folia.Inuenitur in uineis aruifqj.Eftur ufu ut olus cum oleo 61 fale Aluum cic.Eadem adyfentericis cum lini femine in uino au Pero forbet: Folia epiplo/ ris imponuntur cumJpolenta:fuppofito udo linteolo.Strumas impolita ad fuppuratio nem pd u eunt: deide axungia adiedta percurant:ire hemorrhoidas euoleouiridi.Phthi ficos iuuat cu melle.Lacft s quoubertate faciut in cibi fumpta.Et infantibus illita ca Mu alunt,Ex aceto dentiu dolores fedat.Venere (limulae .Eft 6C alia d:matis xgypti* cognomfnejqfiae ab aliis daphnoidestab aliis polygonoidrs uocaf felio lauri legciteu iq$ aduerfus ferpentes ac priuatim afpides ex aceto pota efficax» Aegyptus bac maxfe gignit De aron:& dracontio.*& eri:6C millefolio:# herba eiufde no# . minis:# pfcudouunio:&myrrchi:#onobryche medicina:. Ca. XVI* St & aron:# de qaa inter bulbos diximus magna: cum dracuntio litis. Quida enim efle dixerunt eandem .Glaucias fatu difereuit dracuntium filueftre aru pronuntiando. A liqui radicem aron appellauerunttcaulem uerodracunrium :in totu alium.Si modo hic cft:qui uocatur apod nos dracuculus.Nanq? ares radicem nigram i latitudinem rotunda habettmulto quoq? maiorem:# qua manus impleatur. Dracucu Ius fiibrutilam # draconis conuoluti modoiunde ef,& nomen. Quin # ipfi grxei ime fam pofuere differentiam.Semen dracunculi feruens mordaxq? rradendottantumq? in dTe ei uirus ut olfatum grau idis abortum inferat.Aron miris laudibus extuleretprimu lh cibis fbeminarum prxferentes quoniam mas dulcior effet:& in coquendo lentiorjpe/ clorifqj uicia purgaret.Aridum impofitione infperfutn aut eligmate: urinam & menies cierec.Sic # in oxymelite porum ftomacho interraneis exulceratis ex larte ouillo biben* dum. Ad tuilim in cinere cortum ex oleo dedere. Alii coxere in larte:ut deccrtum bibe retur.Epihoris elixum impofueretitem fugillatis tonfillis. Ex oleo hemerrohoidu uitio infunderedentigines ex meile Illinentes. Laudabit Cleophantus # proantidoto centra uenena pleurericistperipneumonicis quoq? # tuiTientibus . Semen intritum cum oleo aut rolaceo infundens aurium dolori Di eu ch es. Cleophantus cuflientibus aut fufpirio fis # orthopnoicis # purulenta excreantibus farina permixtum i pane certo dedit Dio dotus phthificis emdle eligmate & pulmonis uitiistofTibus etia frartis impofuit.Partus omnium animalium extrahit natura: circunlitum.Succus radicis cius cu meile attico oculorum caliginestac ftomachi uitia difcutitjtuflim decorti ius cu meile. Vlcera orne nium generum fiue phagedenx fmttfiue carcinomata: fiue ferpant sfiue polypi in na fnustfuccus mire lanat.FoIia ambuftis profunt ex uino # oleo certa. Aluum inaniuc ex fale# aceto fumpta.Etiam luxatis certa cum meile profut. Item articulis podagricis cum fale recentia uel ficca . Hippocrates quaflibetad collertioncs cum meile impofuit ad menfes trahedos feminis uel radicis drachma: dux in uini cyathis duobus frfteiuc Eade potio (i a partu no purgantur:# fecunda trahit. Hippocrates & radicem ipfa ap/ pofuit.Dicunt # in peftilentia falutare efle in cibis.Brietatem difeutis. Serpetes nidore cum crematur priuatimqj afpides fugat aut inebriattita ut torpentes inueniatur. Peru rtos quoq? areo aut laureo oleo fugiunt.ldeo# cotra irtus dari potu in uino nigro pu tant utile.In foliisari cafeus oprime feruari que dixi hordeo.maru refeentes effoditur luna crefcente.Omnino habente ferpentes fugiunt ♦ Ideo percuflis in potu aiunt maiorem ut&menfes:(i ferro no attingatunfiftat. Succus eius # auriu dolori prodeft.ld aut quod grxei draconcion uocant triplici eff gie mihi demon ftratum eft foliis betxtnc fine rhyrfotflore purpureo.Hoc eft fimile aro.Alii radice lem ga ueluti lignata articulofacg moftrauere tribus omnino cauliculis. Folia eius ex aceto decoqui cotra ferpentium irtus iubenres.Tertia demonftratio fuit folio maiore q corn? radice harundineattotidem ut affirmabant geniculata nodis:quot habere annos toride effe folia.Hi ea ex uino uel aqua cotra ferpentes dabant.Eft # eris qux in eade xgypro nafeitur fimilis aro:minor tanru minoribufq? foliis:& utiq? radicetqux tameoliux gra dis magnitudine implet.Alba geminu caulermaltera unum tantu emittens ♦ Mederur utraqi ulceribus manantibusute cobuftis ac fiftulis.ColIyrio immixta & nomas fiftue in aqua # poftea tritaru rolaceo addito.Sed unum miraculu ingens:cotarto genitali cuiufq; faeminini fextus animal in pernicie agi. Myriophylon qd noftrijriille# folium uocant caulis eft: tenere.Similis eft foeniculo plurimis foliis tunde & nomen ac cepit,Nafcit in paiuftribus:magnificiufus ad uulnera.Cu aceto bibit ad difficultates urinas# udicx:6C fufpiria prxcipicatifq; ex alto.Efficaciflima eadem ad dentium dolo res.Hetruria hoc nomine appellat ha:rba i pratis tenuem:a lateribus capillamentimd foliofa: eximii ufus ad uu]nera:boum neruos abfeiflos uomere Iblidari eat rurfufq* iun gi addita axungia affirmans.Pfeudouunion napi folia habertfruricans palmi altitudie laudaciflima in creta.Gontra tormina atqj ft ranguriam: later u m praccordiorumq? dolo res bibutur rami eiusquinis cyathis e niue. Myrrhis quam alii myrrhizam alii myrrha uocanc fimillima effc cicutx.Caule foliifqj # flore minor tantu # exilior: cibo no infua uisteit menftrua # partus cum uino.Aiunt quocp eande potam in pelidentia falutare efTe.Subuenit # phthiftcis in forbitione.Auiditate cibi facit: Vlcera in facieaut capite fuccus eius i aq triduo maceratas fanat. Onobrychis folia habet letis logiora paulotfio rc rubente:radice exigua # gracile.Nafcit circa fontes. Siccata in farinx modu & ifpfa uino albo ftragurias finit. Aluu lifiit.Succus eius punctis cu oleo fudores mcuet. De coriacefia:# callicia:Si menaide:# aliis.xxiii.# medicinis eaquas qdaj magicas ede dxcuc:6C de cofidia:# de aprofli':# recidiuis morbopt. Ca. XVII. N promino hasrbarum mirabilium occurrit aliqua diceret de magicis. Quas enim mirabiliores funt.Primi eas in noftroorbe cclebrauere Pythagoras atque Democritus confe&ari magos.Coriacefiam & calliciam Pythagoras qua aqua glaciari tradit:# quarum mentionem apud alios non reperio: nec apud eum alia d his Idem menaidem appellat # nomine alio corinthadem:cuius decocto in aqua fucco £/ tinus fanari i&us ferpentium li fbueantur dicit.Eundeq; effufum in haerba qui ucftiV gio contigerint:aut forte refperii fuerint infanabiles perire:monftrifica prorfus natura ueneni praterq contra uenena.Ab eodem Pythagoraaproxis appellatur hasrba: cuius radix elonginquo concipiat ignes ut napcha:de qua in terras miraculis diximus.Idem cradit.Si qui morbi humatio corpori acciderint florente aproxi: quauis fanaros admo/ nitionem eorum fencire quotiens florere eam contigerit:# frumentum: # cicutam : # uiolam (imilem conditionem habere.Nec me fallit hoc uolumen eius a quibufdam Cie emporo medico afcribi.Pythagoras uero efle pertinax fama antiquirafq; uendicant. Er id ipfum auctoritatem uoluminibus affernfi quis alius curas fuas opus illo uiro dignu iudicauerit.Quod fecifle fcimus Cleemporum:cum # alia fuo ex nomine ederet quis credet! Democriti certe chirocmeta efle conflat. At in iis ille poft pythageram mageru ftudiofiffimus quantoportentofiora tradit?AgIaopotin hasrbam quas admiratione ho/ minum propter eximium colorem acceperit nomen:in marmoribus arabias nafcentem perfico latere.Q_ua de caufa # marmaritiden uocari.Magos utique ea uti: cum uelint deos euocare. Achemenidon colore eft electri fine folio nafcens i tardaflilis indias.Cuius radix inpaflillosdigefta in dieq? pota in uind noxii per cruciatus notfle confiteantur omnia per uarias numinum imaginariones.Eandem hippophoruadeappellat: quonia equas prascipue caueanteam.Theombrotion.xx.fchoenis a Cfioafpe nafei pauonis pic/ turis fimilem odore eximio.Hanc autem a regibus fperfarum comedi aut bibi contra omnia corporu incdmoda:ftabilitatemqj mentis #iuflicias uocari.Eandem deniqj fem noina potentias maieflate appellari. Aliam deinde abamatidem armenias cappadociasqj alumnam. Ac admota leones refupinari cum hiatu laxo.Nominis caufam efle cp conte/ ri nequeat. Arianidem in arianis gigni igneam coIore.Colligi cum fol i leone fit. Huius tactu perun ce.Calculos frangit.Semen uehemecius urina i pellit. Aluu uomiticefqj (iflit.Priuatim autdraconu morfibus auxiliat.Sunt qui geicula.xi.uel unus uel e duabus tribus ue herbis ad huc numerum inuoluilana nigra fuccida iubeant ad remedia ftrumae panoijd ue.leiunu debere effequi colligat.Itaire 1 domum abfentis cui medea tur:fuperuenientiqj tcrdicere ieiunoieiunu medicametum dare. Atq? ira adalligare: triduoq? id facere. Quod e graminum genere (epte internodia habet:effica(Ilme capiti cotra dolores adalligat. Quida propter ueficac cruciatus decodu ex uio grame ad di midias e balneis bibi iubent.Sunt qui & aculeatum grame uocant trium genepi cu in cacumine aculei (int plurimumtqucd illi dadtylon uocant: hes conuolurosnaubus igferunf.extrahuntq? (anguinis ciendi gratia. Altero qued e(lairoofimile ad pareny/ chia 8i pterygia unguium:& cum caro unguibus excreuerit utuntur cum axungia. Ideo dadylonappellares quia digytis medeatur.Tertium genus dadlyJi fed tenuisna* fcitur in parietibus aut tegulis.Huic caufhca uis efl.Siflir ulcera quae (erpunt.Gran e capiti circiindatum (anguinis e naribus flkiciiones fiffit.Camelos at necare tradit i ha bylonis regione id quo luxta uias nafcitur.Nec fenograrco nuor auclerirastqucd telin uocantttalii carphos .Aliqui buceras-.alii ego ceras: quonia corniculis fimeeft fimile: nos filiciatquod quomo Tereretur (uo loco diximus.Vis eius (iccaretmolliretdifoluere. Succus pluribus malis fubuenit:(iue duritia fiue tumonliuecetra aio fit uuluetfouenturtinfidunttinfufum quoq? prodeft.Furfures in facie extenuat. Spleni addito nitro decodlum&ipofitum medetunitem exaceto.Sic locinerideerdlu. Diocles difficile plentibus feme eius dedit acetabuli mefura tritum I nouem cyathis fapas ad tertias partes biberetur qui biberint in calida Iaurentur. Et in balneo fudanti bus dimidium ex reliclo iterum. dedit:mox a balneo reliquum pro fcmrr.o auxilio. Farinam focnocrxci cum hordeo aut lini frminedecodam aqua mulla eotra uuluac cruciatus fubiecit.ltemqj impofuit imo uentri.Lepras lentiginesfulphuris pari portio ne mixta farina curauit nitro ante praeparata cute faepius die illinens :pungiqj prxei# piens.Theodorus foenogrxeo mifcuit quartam ptem purgati nafturtii acerrimo aceto ad lepras.Damion foenograeci feme acetabuli dimidia menfura cu fapae Si aqux noue cyathis ad menfes ciendos dedit potu. Nec dubitat quin decotfu eius utiliilimum fit uuluis interaneifqj exulccratis:ficuti feme articulis atq? prxeordiis. Si uero cu malua decoquat :poftea addito mulfo potusante extera uuluis interaneifq? laudat. Quippe cum uapore quoqj decocli plurimu etiam grauioletiam deco&u terno* grxei femen emedat. Farina prurigines capitis furfurefq? cum uino& nitro celeriter tollit.In hydromelite aute decotfa addita axungia genitalibus medetunitem pano po# tidi:podagrx:chiragrx*arriculis:carnibufqj qux recedunt ab offibus.Aceto uero fub# acta luxatis.Illinitur di lyeni decochi in aceto 8i meile tantu. Carcinomata fubada. ex uinopurgat.Mox addito meile pfanat.Summit & forb rio e farina ad pe&us exulcera tum longamqj cuflim.Diu de coquicundonec amaritudo definat.PoIlea mei additur Nunc ipia claritas hxrbarum dicetur. CAIPLYNIISECVNDINATVRALIS HYSTORIAE LIBER. XXV. PROHEM1VM. Natura Haerbarum Sponte Nafcentium. Ca .1. PSA quas nunc dicetur haerbarum claritas medicinae tan tum gratia gignente eas teilure:in admiratione curas prif coru diligenriaeqj animu agif. Nihil ergo intentatu in exp tumqj illis fuit .Nihil deinde occultatu quod no prode(Te i poderis uellent. Atnos elaborata iis abicondere ac fuppriV mere cupimus.^fraudare uita etiam alienis bonis. Ita cer te recondunt qui pauca aliqua noueretin uidentes aliis:& nemine dolore in auctoritate fcientiaeeft. Tantum ab e» cogitandis nouis ac adiuuanda uita mores abfunt. Sum# mumq? opus nigenioru dia in hoc fuittut intra unumqueq? recte facta uetei* periret Ad hercule lingula quofdam inuenta deorum numero addiderejomniumqj uita cla# riorem fecere cognominibus herbaru tam benignegratia memoria referente.No aeque haec cura eorum mira edent iniis quas fotu bladiuntur: aut cibo inuitantfed culmfa quoq? montium inuia St folitudines abditas omnifq; terras fibras ferutati inuenere: quid quaeq; radix polleret:ad quos ufus herbarum foliapertineret:etiam quadrupedu pabulo intacta ad folutis ufus uerten tes. Qui latine ufus herbarum fcripferinr:& quando ad romanos noticia eape peruenerit:St qui primi grecorum de his compofuerint: St de herbarum i uentione:& antiqua medicina: St quare minus exerceantur earum reme/ dia:& de cynorhodo:& de dracunlo medicinae. Ca. II. Inus hoc quam par eracmoftri celebrauere omnium utilitatum St uirturum m rapacidimi.Primufq; St diu folus idem ille. M. Cato omnium bonarum arti um magifter paucis dumtaxat atigit.Bonum etiam medicamina non omida poft eum unus illuftrum tentauit.C.Valgius ruditione fpectatus: in perfccfto uolu/ mine ad Diuurn Auguftum: inchoata etiam praefatione reIigiofo:ut ouinibus malis humanis illius poridimum princ ipis femper medicetur maieitas.Ante condiderat io# Ius apud nostquod equidem inueni:Pompeius Leneus Magni Pompeii libertus:quo primum tempore hanc fcientiam ad noftros peruenifie animaduerto. Namqj MithrjV dates maximus fua aetate regurmquem aebellauic Pompeius :omniu ante it gemtoru diligentiflimus u itas fuiffe argumentis prxferq fama inrefligirur.Vni ei excogitatum quottidie uenenu bibere prxfumpth remediis:uc coufiiecudme ipfo innoxium fierer. Primo inuenra genera antidoti.ex quibus unu et nome eius retirer. Illius inuentum autumat antidotis:quoniauenend uiuerent. Ad illum Af clepiadismedediarte clari:uolumia copofiraextatjcufbllicitatus ex urbe Roma prae ceptaprofemitteretJIIum lolum mortalium Michridate.xxii.linguis locutum rerum cfl.Haec de fubiedtis getibus ullum homine p interpretem appellatum ab eo anis.lvf. quibus regnaurt. Is ergo i reliqua lgeniimagnitudle medicie peculiariter curiofus ab homnibus fubiectis:qui fuere pars magna exquirens.fcrinium comen lationum & exeplaria effedtufq? i archais fuis reliquic.Popeius at omni regia prae da potitusttranlFerre ea fermoe noftro libertum fuum Leneum grammaticae arris doc riflSmum iuflir.Vitaeqj ita pfu.it no minus qua re.pu.uictoria illa. Praeter hos graeci audtores mcdicix pdidere quos fuis locis diximus.Ex iis crateias.Dionyfius.Metrcdb rus ratioe blandiflimaffed qua nihlpene aliud quam rei difficultas inrcHigaf .Pinxere naq? effigies haerbaijetatq; fubfcripfere effectus. & pictura fallaxeff ex coloribus ta numerofisprxfercim in e nulatione naturae multumque degenerat tranferibentium fors uaria • Praeterea parum eft fingulas earum aetates pingi:cum quadrupartitis ua/ netatibus anni faciem mutent.Quare caeteri fermone eas tradidere. Aliqui effigie qui de indicara& nudis quidem nominibus defunctitquoniam faris uidebat pote (lates uimqj demdltrare querere uoleribus.Nec eft difficile cognitu.Nobis cerre excepi tis admodum paucis cotigit reliquas coteplari fcietia Antonii Caitoris:cui fumma au ctoritas erat f ea arte noftro aeuo.uifedo hortulo eiusu quo plurimas alebat: cetefimu aetatis annum excedes nullum dorporis malum exptus ac ne oerate quidem memoria aut uigore concuflis. Nec aliud mirata magis arjquitas reperiet fuec.alapride ratio e praenuntias horas no md dies ac noeffes (olis lunaeqa defectum. Durat tame tradita p> fuafio i magna pte uulgi ueneficiis & herbis id cogi. In eo naqj fcieria prseuale re:Certe quid no repleuere fabulis colchis Medea:aliasq?.ln primifq? italica circe diis ec ad feripra? unde arbitror natum uc Aefcylus e uetuftiflimis in poetica re referta i talia haerb poteria proderet. Multiq? circeios agros ubi habitauit illa:in magno argume to etianum durante in marfis a folio eius orta gente:quos efle domitores feipentium coitar.Homerus quide primus dofttrinapi & antiquitatis pares multus alias in admi/ rarione Circes gloria haerbaig aegypro tribuit:tu ec cu rigaret aegyptus illa no aut cfTec poftea fluminis limo inuetfta.Hasrbas certe xgyptias ab regis uxore traditas fux.Kele/ nas plurimis narrar:ac nobile illud Nepenrhes obliuione ttiftitix ueniamq; afferes: & ab Helena utiqjoibusmortalibuspropinandu.Primus aut omnimquos memoria no/ uir.Orpheus de iis hasrbis curiofius aliqua prodidit. Pcft eum Mufeus & Hefiodus po lion haerbain quatum mirati funttdiximus.Grpheus & Hefiodus fuffitiones comen/ dauere.Homerus SC alias nominarim herbas celebratiquas fuis locis dicemus. Ab eo Py thagoras clarus fapientia primus uolumen de eaipeffectu compoiliit: Apollini:Atfcu lapioqjt&in totum diis imortahbus inuenrione & origine aflignata. Copofuit& De/ mocricus:ambo pagratis pfidis afabix xthiopix xgyptiqj,magis. Adeoq? adhxc attoi ta antiquitas fuittut affirmaret et incredibilia didtu Xanthus aucTer in pfi ma eaj£ tradidit occifum dracois catulum reuocatum ad uita a parente herba:qua ha lin nominat.Eademqj cilione que draco occideratirefticutum fafuti.Et Iuba in arabia herba reuocatum ad uica homine cradir.Dixit DemocritusjcrediditTheophraffus effe herba:cuius contactu illatae ab alire:quam rertulimus: exilireteuneus a paftonbus ar boriadacftus.Qux ecia fi fide carenrtadmiratione tame implet:coguntq; cofireri rrul tum effe:qd uero fuperfir. Inde & plxrofqj uideo exiffimare:nihil r c herbant ni effici pofl&Sed plurimarum uireseJeiricognicas.Quorum numero fuitHerophilus clarus in medici nati quo ferue didunt quafda etiam forraflfis eacitas prodefle. Cbferuatum certe e iflamari uulnera ac morbos fupuentu eoijd q pedibus iter cofecerint. Haec erae antiqua medicina:qux tota nigrabat i grxeix linguas.Sed quare nuc no plures nof# eunt caufxinifi qd eas agreftes ignari experiutunutpote qui (oli iter iilas ui uanc.Prxcerea fecuriras quxredi obuia turba.Multis etia inuetisftoia defut iicutilli qua rettulimus i frugu cura tfciniufqj defofla i agulis Tegetis prxftarc ne qua uis itret.T urpiflima ca raritatisiqd etia qui fciutidemoftrare nolutt tanq ipfis pituru iit qd tradiderint aliis.Accedit roinuerionis anceps.Quippe etia i reptis:alias in uenit cafustalias ( ut uere dixeri) deas. Infanabilis ad hofce annos fuit rabidi canis morius t pauore aqux:potufq? omis afferes odiu.Nuper cuiufda militantis i praetorio mater ui dic in quiete radice fi lueftris rofae:qua cynorhodo uocant:quamq; blandita fibi afpe clu pridie i fruteto mitteret folio bibedam in Iadfedn lufirania res gerebat hifpanix fp x ma pte.Cafuqj accidittut milite a morfu canis incipiete aquas expauefcere fupuemV ret epiflola orantis:ut pareret religioi:Sei uatufqj e infperato: Et poftea qfquis auxiliu fimile cetauir. Alias apud aueffores cynorhodi una medicina erat fpogiolae qua in diis fpims eius nafcit cinere curnelle alopecias capitis expleri. In eade puincia cogncv ui i agro hofpitis nup ibi reptu dracuculuapellatu caule pollicali craflitudie uerlicoio ribo uiperap* maculis:quaferebant cotraoinmmorfus ee remediu:Alius eque nos in priori uoluine eiufde nois diximus:fed huic alia figura.Alidqj miraculu exeutis e terra ad primas ferpetiu uernacioes bipedali fere altitudine rurfufqj cu iifde in terra fe ccde tis:nec omio occultara eo apparet lerpes:uel hoc p fe latis officicfo natura: munere :li taurum prxmoneret:tempufc£ formidinisdcmonftraret. De quoda pefhfero foce germanix:& de brirania:& maximis morboru dolonb9.Ca.III Ec folu ad nocedu fcelera iuttfed interim aqu.a$i quoq? ac . In germania trans rhenu caftris a Germaico Caelare promotis maritimo tractu fons erat aqux dulcis folus qua pota intra bien iu dentes d e cid er et. C 6 p agefr qux in genibus foluerent Stomachace medici uocabant 6i fcelerorben.Ei malo repta auxilio e hxrba:qux uocat britannica no neruis mo & oris malis fal utaris: led cotra anginas quoq? & atra ferpetes.Folia habet obloga nigrauracode nigra .Su cus eius ex primit & ex radice.FIore uiboes uoca.qui collecftus priufq toitrua audiant :& deuora tus fecuros i totu reddit.Fida i qua caftra erat noffris moftrauere illa. IVIiror quide q nominis eet ca:ni(i forte cofini ocearo britanix ueluti prepinq? dicaiicre.Non.n.inae appellata ea quonia ibi plurima nafccret certu e.Etia tu brirannia libera fuit quidem. Nec hic quoda ambitus nolbus fuis eas adoptandi :ut docebimus fecifle reges : ut res tanta debeat :hxrba inuenire:uira iuuareno fortaflis credet aliquis: cu hxc noftra fri uola quoq? exftiment •. adeo deliciis fordet et qux ad falute tn fueniucur in primis celebrare par eiefifeCfu eapd digefto in genera morbope. Qua gde in repuearioe milereri fortis huanx fubit:& prxeer fortuita cafufq; & noia q hois hora excogitat ad milia morboru fingulis mortalibus timeda.Qui grauiflimi ex iis fint tiiG cernere ftultitia prope uideripot: cu fuus cuiq; ad prxfes quifqg atrociilimus uideat. Et de hoc cn iudicauere aui expimeto afpiimos cruciacus ee calculoru a liillicidio ue# ficx.Proximu ilomachi rertiii coru qui i capite doleant.No ob aliud fere morte cocrta grxcis:& noxias hxrbas demdftraras miror equide.Nec uenenoru tantu:quoniam ca coditio uicx c-.ut mori er optimi portus lit.tradatq; Varro SeruiuClcdiu equi tem romanu magnitudine doloris in pedraga ccacflu ueneo crura punxifle & :pcilea caruifle fenfu omf xque q dolore in ea parte corpoi is. Sed qua fuit nenia moitrandi qua meres loluerenf eliderent:mul fimilia:Ergo nec aboi tiua dicc. Ac r.e amatoria quide memoro.Luculluimpatore clariflimu amate do piille.Nec alia manca porteta:niTi ubi eaueda lut aut coargueda in pritiiis fide eoiu damuata.Satis epaitut abundaqj per prxft/cum uirx Cdutares dixiflie ac poftea fnuenra De molyi& dodecatheo:# paeonia uel petorobo uel glycifide:# panaca uelafclc pio:# heracleo panace:chiromo:# panace cenraureoiuel pharnaceo: # heracleo: lide rio:# hyo(ciamo:ueI apollinari fiu e alter cangeno. Ca* Hir. A uda cii lima hasrbaije eft Homero tefle qua uocari ab diis putant mcly.All in uentione eius Mercurio affignat.Contraqj iuma ueneftcia demonftrar.Naici eam hodie circa pheneu # in cyllene archadix traduc.Specie illa Homerica ra dice rotunda nigraqj:magnitudine cepa: folio fcyllxuffodi aut difficulter. Graeci auc tores ffore eiustluteum pinxere:cum Homerus candidu fcripferir.Inueni e peritis haer bape medicis qui # in ira)ia nafei ea dicerettafferriqj campania nihil aliquot diebus effo (am inter difficultates faxeas radicis triginta pedes longae. Ac ne fic quide folidaj fed ab rutae.m Ab eaaximaaucToritas haerbx efoqua dodecatheon uocant:omniu deepz ma/ iellate comendantes ♦ In aqua pota' omnibus morbis mederi tradunt. Folia eius lepte ladlucis fimillima exeunt lutea radice. Vetufbflimainuentu peonia efhNomenq; auc/ roris retinet.Qua quidam pentorobon appellant.alii glycylidc. Haec quoq? difficultas eibquod eadejaliter alibi nuncupat .Nafcit opacis montibus caule inter folia dygito/ rum quattuor ferete in cacumine ueluti graecas nuces quatror aut quinq?. Inefl iis fe me copiofum rubetimgrumqj.Haec medef # faunope in quiere ludibrius„ Praecipiut eruere nodlujquoniam fi picus martius uideatjtutndcin oculos fpcnj faciat.Panaces 4pfo nofe omniu morbose remedia merofum # diis inueeoribus adferiptu. Vnu quippe afclepion cognominant :qudiam is filiam panaciam appellauit.Succus eius e coelus ferulaetquale diximus. Radix efl multi corticis # falfi. Hac euulfa ferobe repleri uario genere frugum religio e:ac terrae piametum:Vbi:& quo fieret md:#qua le maxfe pbaref inter pegrina docuimus.Id qd e macedonia affertur bucolicon uocat armentariis fpdre erupenre fuccum excipientibusthoc ceierie euanefeit. Et in aliis auc generibus fprobatur maxfe nigp: ac molle.Id.n.argumerum efl cacra adulterari. Alte/ rum genus heracleon uocant:# ab Hercule inuentum tradunt. Alii origanum baera/ cleoticum filueflretquoniam e origano fimiletradiceintuli.De ciigano diximus.Terti um panaces chironeon cognominantur ab in u en tore. Folium eiuslapatcfimile ma/ ius tamen # hirfutius.Flos aureus:radix pua.Nafcitur pinguibus locis. Huius flos ef ficacilTimus eoqj amplius q fupradidla prodeft.Quarcum genus panaces ab eode Chi rone reptum centaurion cognominatur.Sed# pharmaccon in cdtrouerfiainuenrio/ nis a Pharmace rege dcducbum.Seritur hoc longioribus q extera foliis:# ferrati?. Ra/ dix odorata in umbra ficcatunuinoqj gratiam adiicit: Huius genera duo fecere leuioris folihaltepe tenuioris.Heradeon (idereon & ij. fum ab Hercule inuetum e: caule tenui dygitope quattuor altitudine.Rore puniceo:foliis coriadii.Iuxta lacus & amnes inueicur. Ofaq? uulnera ferro illata efficacilTima fanat.Et Chiroisfuctu ampelos qux uocatur chironiatde qua diximus inter uites.Siccutideherba cuius inuentio lfligna tur MineruaeHerculi eam adfcribunt:quxapollinaris apud arabas altercufiue altercangenumupd grxeos uero hyofeiamus appellatur.Plura eius genera. Vnum i>i gro femine foliis pene purpureis fpinofum. Talis nafcitur in galcia. Vulgare aut can didiuse& fruclicofiusulcius papauere. Terrii femen irionis femini fimile:# omnia in faniam gignentia mtcapi.ifqj uercigines. Quartum geus molledanuginofum pingui/ us cxceris.Catididi feministin maritimis nafcensthoc recepere medici. Item rufti femi ms nonuiiq ante candidum ruffefcittfi non ematuruituprnbaturqj. Exalioquin nui lum nii cum inaruerit Iegitut natura uini.ldeoq* mente caputq? inteflans. VIus femi nis # p fe # fucco expraeflb. Exprimitur leparim # caulibus foliilqj utuntur # radice temeraria in torum (ut arbtror ) medicinae. etiam foliis conflat mentem cor rumpi: fiplura qui quattuor tibanrur.Etia antiqui in uino febre dep clli arbitrabant Et oleum fit ex feminei ut diximusiqliod ipfum auribus infufum tentat mentetmmfr rcq? contra uenenum remedia prodidere iis:qui id bibifTent:6<: ipfum remediis:adeo nullo omnia experiendi fine:ut cogerentur etiam uenena prodcfle. De linozofte parthenio hermipora fiue potius mercuriali: & achillea panace heradea fidenti millefolio:# d fcopa regia;# hermineo teucrio fplenio:& d melapodio fiue hellcboroi quot ue eoru genera :# de nigro helleboro # albo medicinx:# quando detunflc quoniam fumendum:# quibus non dandum:# qd mures necat Ca. V, Inozoftis fiue parthenion a Mercurio inuentus efbideoapud grxeos hermu poan multi uocant Eam apud nos omnes mercuriale.Duo eius generatmafi culus # foemina quae efFicatiortcaule cubitali interdii ramofoin cacumine: ocimo anguftioribus foliis geniculis denfisuhp cauis mulcisifemine in geniculis de/ pedente: foemine copioloimari iuxta genicula flarim rariore ac breuiicotorroqj. Foemi nxfoluto# candido.Folia maribus nigriora:foeminis eadidioratradix fupuacua:ptx# renuis.Nafcunt in capeftribus cultis.Miru efl qd de utreqj eorum genere prodit *Vc mares gignant hunc facere:ut fbeminx illa.Hoc contingere fi a coceptu fuccus pro/ tinus bibatur in paflbiedant ue folia decocflra ex oleo # faletuel cruda ex aceto, Quida decoquunt eam in nouo fichli cu heliotropio:# duabus aut tribus fpit is donec deco/ quat.Decoftu dari iubent:# herbam ipfam i cibo altero die purgationi:mu lienbu s p triduu quarto die a balneo coire eas.Hippocrates miris laudibus in mulici* ufu prardi/ cauit illas.Eafqj ad hunc modu adhuc medicorum nemo nouit.IJIe eas uulux cu mei le uel rofaceo uel lilino uel irino admouittite ad ciendos menfes fecundalqj ♦ Hoc ide prxftare potu fotuq? dixit.lnftillauit auribus furdis fuccu inunxitq? cu uino uecere. Aluofolia fpofuit:epiphoris:fl:ragurix# ueficx.Decccru eius dedit cu myrrha & thu# re.Aluo quide foluendxtuel in febri decoquit quantu manus capiat in duebusfexra riis aquxad dimidiastbibitur fale# meile admixto: necnon cu ungula fuis aut galli/ naceodecoftu falubrius:Purgationis ca putauere aliqui utranq; dandamriiue cu ti-ai uadeco&u.Thorace purgant.BiIem detrahunt: Sed ftomachulxdut. Reliquos ufus dicemus fuis locis.Inuenit # achilleon Achilles difipulus Chiro is: qua uulneribus me dereturtquxob idachilleos uocat.HacfanaffeTelephum dicitur, Alii primu erueine inuenifTe utiliflimam emplaffrisrideoqj depingirur ex cufpide decutiens eam gladio i uulnus Telephi.AIii urroq* ufum medicamento uolunt. Aliqui # hanc panace hera/ cleomalii fideriten.Hanc apud nos millefolium uocant cubitali fcaporan ofamtminu tioribus q foeniculi foliis ueftita ab imo.Alii faretur quide illa uulneribus utilaied ue ram achileo ee fcapo cxruleo pedaliriine ramis ex omni parte fingufis foliis rorudis ele gater ueflita.Alii quadrato cauletcapitibus marubii folio quercus.Hac etiam prxeifos neruos glutinare faciut. Alii fiderite i maceriis nafeente cu terit foedi odoris:Etianum alia fimile huic:fed candidoribus foliis # pinguioribus teuicribus cauliculis in uineis mfete,Alia uero qnu ramulis exilibus triagu lis: folio fe!icis:pedicuIo Iogo:be t e: femine.omes uulneribus prxcipuas.Noftri ea quas e Iariftimo folio fcopa' uo/ cat. Medet aginis fuu fuenic # teucer eade xrate teucrio qua qdam hermoneo uocac fpargente iuncos tenues:folia puaafpens locis nafente:auiiero fapore: nunq florente. Neqv feme gignit .Medef Iyenibus.Coilatqj fic fuenra.cu exra fup eam pie&a eflent t fert adhxfiflfe Iveni: euqj inaniflfe.Gb id a qbufda fplenio uocat .Narrat fu es qui radi cem eiusedut fine fpjenc iueniri.Ramis hyfopi furculofa:folio fabx.Eode nofe appel lant:# colligi florente adhuc iubenradeo florere no dubitantrmaxieqj ex ciliciis & py/ fidix moribus laudat.Melapodis fama diuinatiois artibus roracft.Ab hoc appellatur unum hellebori genus melampodion. Aliqui paftonm ecdcm nemine inucnifietaw duc: capras purgari pallore illo aiaduertente datoq? Ia de fanaflfc parotidas fureres Quiobre deofbus eius generibus dici fimul cduenic.Primaduo funf cadidu ac nigps Hoc radicibus cantum mcelligi tradunt pleriq?. Alii folia nigri platani fimilia&rrKV ra nigrioraqj:& pluribus diuifuris fcifla. Alii bef x incipietis.Hxc qu oq; nigriora & ca naliu dorfo rubefcecia.Vtraq? caule palmi ferlaceo bulbope tunicis couoluto radice fi/ bi ata expavi mo .Nigro equi boues fu es necanrur.Iraq? cauent id cu candido uefanu Tepeiiiuu eflfe tradunt meflTibus.Plurimu aut nafeit in oeta mote. Et optimum uno eius loco circa epi^s. Nigpi ubiq; prouenic:fed melius in helicone:q mos Bi aliis lauda tur hxrbis.Candidu probat oeteu.Secundu ponticu. Tertio loco heleaticu:qd in uiri/ bus nafei ferunc.Quarro pnafium:quod adulreratur hxrolico cx uicino. ex iis tnelanpodion uocanttquo Bi domos iuffiunt purgantq; afpergentes fe & pecora.Cum prxcacione foleni hoc 8i religiofius colligit.Primu.n.gladio circunfcribit. Deinde q fuccifurus ell ortu fpecht.Et prxeat ut id liceat (ibi cocedetibus dii: faccre.Obfcruat queaquilx uolatus:fere,n.feccantibus iter eft.Et fi propeaduoIauerit:morirurum illo anno qui fuccidit augurium eft. Nec album facile colligit :caput aggrauans maxime nifi prxfummat aliu Bi fubinde uinum forbeat:celeriterqj fodiat aliieuchymo uocantralii pofyrrhyfon: purgat p inferna.Candidum aut uomitioe. Caufafq; morbo/ rum excrahit.Quoda tetribile.Poilea tam pmifcuum utplxriqj gratiaad pro uidenda aciius qux comentabant dxpius fumptitauerint. Carneade zco/ nis libris. Drufum quoqj apud nos popularium clariflimuicui ante omres plebs adlbans plau(it:optimates uero bellu marficu fpurauere conftat hoc medicamen ro libratu comitiali morbo in antycira infula. Ibi.n.tutiilime fummit :quonia ( ut dixi mus ) fefamoides admifcent.Icalia ueratpe uocar'. Farina eopz per fe Bi mixta radiculx qua lana diximus lauari fternutamecum facit. Amboqj fomnu.Legunt aut teuiflnne radices breuefqj ac uelut decurtatae ec hx.Na fumma qux e crafflTima cepis fimilis ca nibus cantu dat purgatiois caufa. Antiqui radice corticemq; carnolidimum eligebat: quo tenuior exi neret medulla.Hanc humidis fpongiis operta turgcfcentemq; in logi tudine finebant. Deinde filainumbra (iccabaciis utentes. Nunc ramulos ipfos ab ra di ce fua graulifimi corticis ita danres.Optimu qd acre guftutferuenfqj in fragendo pul uere emittit.Durare uim eius xxx.anms ferunt.Nigru medet palyticis mfaniennbus hydropicis dumtiio citra fibrim podagris ueteribustarticulariis morbis.Trahitaluum Bi bile pituitafp.Ex aqua dat ad leniter mollienda aluu plurimu drachma modice qc tuor obolis. Milcuere aliqui Bi fcamoneatfed rutius fale.In dulcibus datu copiofius pi culti inferc.Oculoru caligine fo’u difcutir.Ob id quidaBiinunxere.Tritum fpumas fuppuraca duritias concoquit:# purgat.lte fiilulas tertiodie exeptum. Verucas tollit cum fquamis xris Bi iandaraca. Hydropicorum uetri iponit cum farina hordeacea # uino.Pecorum Bi iumentorum pituitas fanat furculo per aure traie&ot Bi poftero die eadem hora exepto.Scabie quadrupedum cum thure Bi exraaropice uel cum pifeleo. Album opcimum:quod celerrime mouet fternucameca: fed multum teribilitis nigro: prxeipue fi quis apparatum poturorum apud antiquos legat: conrra horrores ftragti/ lacus in tempefliuas iomni uires fingultus infinitos aut ft ernutamera ftomachi diffo/ lationes tardiores uomitus aut loginquiorestexiguos aut nimios. Quippe ilia dare fo liti:quae concitarent uomiriones ipfumquceleborum extraerent medicamentis: aut clyfferibus:fxpe et fanguine ueis emiflb.la uero Bi cu profpere cedat terribilius uifu i uariis coloribus uomitionu:# poft uomiriones obferuarione aluhbalnearu dilpelario ne: totius corpis cura antecedctetomma hxc magno terrore Bi fama. Nanqj traduc ab fumi carne fi coquatur una:fed antiquorum uitium erat: q> propter hos metus prius dabat cu celerius erumpatjquo largius fumit .Theifbn binas nd aplius drachmas doa uitdequetes Bi quaternas dedere.Uaro Herophili praeconio qui elleboru fortiffimi du/ cis fiin; licui ni jeqLubac.Covicicaris,ntiacus omnibus ipfum in primis exirc.Piaaeia mirum inuentum effc q' incifum forficulis ut d ixim u s: fc r iban t: cor t ex remaner. Hoc inanito medulla cadic.Hxc in nimia purgatione datatuomitiones fiftit: Cauendu tft fcelici quoq? curatne nubilo detur dietquippe impatibiles cruciatus exilium,Na xiist te potius q hyeme dandu no eftin dubio.Corpus feptem diebus praeparandu cibi acri bustabliinentia uinitquarto & tertio de uomitionibus:piid»e canae ablimentia. Albii edulci datur: aptilTime uero in la&eaut pulte.Nuper inuenere difleciis raphanis in/ ferere helleboru:ruriulqj coprimereraphanostut tranfeat ius :atq? eo lenimento dare. Reddit pofl: quattuor iere horas incipic.Totu opus feptenis peragitur horis. Medet ita morbiscomitialibussut diximus:uerrigini;melanchonicis:infanientibus:lymphaiKis: elephantiae albx:Iepris:tetano:tremuIis:podagricis:hpdropicis:incipientibulqj tympa/ nicis ftomachicis:fpafbcis:diiricis:ifchiadicis:quartanis quae aliter non delinat: tulim ueteri i flamaciombusttorminibus redeutibus. Vetant dari fenibus & pueris.lte molli' bus ac foeminei corporis:animae ue exilibus aut teneris:& foeminis minus cj uii is . Ite rimidistaut fi exulcerata fint praecordiatuel tum eant: minime ue langume excreanti/ bus:caufatis uel latere:uel faucibus.Medet extra corporis eruptionibuspiruira: cum axungia falla illitudtem luppurationi ueteri.Mu res polenta admixtu necat.Galli iag it ras i uenatu heileboro tingunt: circtlciioq? uulnere teneriore fetiri carne afFiimanlv u fcae quoq? necant albo trito 8C cum lade fparfo.Eodem 6C pbthiriafi emendatur. De mirhridati 6C fcordori fiue fcordw.Sd polemonia uel philxteria uel chi lio dynama : & eupacoria & centaurea fiue chironia: & de lttfbo centaureo libadiofclleterrx&criorchemedicinx. Ca. VJ.- Pfi Mithridati Craceias adfcriplit unam mithridatiam uocatam. Hinc lolia duo a radice achanro fimilia.CauIis inter utraq? iuftinens roleum florem.AI/ teram lenem fcordotimfiue Icordicn ipfiusmanus adi criptam : mag rutu cie cubitali:quadrangulo caule ramofam quernx limilitudmefoliis lanugninoiis:K ep eri tur in ponto campis pinguibus humidifq? guttus aman.Ett &' ait ei ius generis dauci, i bus foliis:mentattro fimiTis :pIurimoiq? utraq? ad ufus per fe & inter alia in anndgtis. Polxmoniam alii philxteriam a certamine regum inuentionis appellant. Capadpces aut chiliodynamam radice crailatexilibus ramisiquibus i iummis corymbi dependet nigro femine extero ruta: fimilis.Nafcitur in morolis.Eupatoria quoq? regiam auclo ritatem habet.Caulis Iignoii nigricantis hiriuti:cubitalis aliquando:# amplioribus fev his p imerualla.v.folia ut cannabis per ambitum icifis quinquepartito :nigris & ipiis pulmolifq? radice fuperuacua.Semen dyfentericis in uino potum auxiliatur unie eX e tauria curatus dicitur Chiron cum Her culis exceprus ptracttanri arma fagic ta excidiflet in pedem: quare aliqui chiromu m uocanr.Folia fun t lata & oblogaXerra* ra ambitu denfa ab radice:caules ternum cubitorum geniculati.In iis capita ceu papa uerum.Radix uafta rubeicensuenera fragililq? ad bina cubita madida. Succo amara cum quadam dulcedine.Nafcitur in collibus pingui lolo Laudatiflima arcadia :elide mefleniarphoruo 6C lyceoatq? in alpibustpluribulq? locis in Iycia.Quidam & ex ca lyci um faciunt.Vis in uulneribus tanta ut cohxrelcete etiam carnes tradant:ii coquant fimul.In ufu radix tantum duabus drachmis bibenda quibus dicerunfi febris iit: in aqua trita: exteris in uino. Medetur & ouium morbis decede fuccus.Eli altei u cerau rion cognomine leclonmiinurisfoliistquod aliqui libadion uocant: quoniam fecudu fjntes nafeitunorigani fimile:angullioribus & logioiibus foliis angulofa caule paa/ luium alto fruticati flore lichenicjis:radix teui & fuperuacua lucco efficax. Ipia herba autumno legitunfuccus e fronde.Quidam caules concifos madefaciut diebus, xvni* atq? ita exprimunt.Hoc ccnraunen r.oftri iel terre uocant:propter amaritudinem iu/ mam.Galli exacum.quoniam omnia mala medicamenta potum e corpore exiiccat .p aluu. Tertia e centauris cognomie triorciies.Qui eam feccat rap e ucno uulneret leic Haec fuccum (atiguinem mittit. Theophraftus defendi eam:impugnariq$ colligentes tradita triorche accipit£tgenera:a quo & nome accepit.Impiti cofudur hxc omnia: & uim generi affignant: De climeno & gentiana & lyfimachia & pachcide & arthei fia:& abrofia:# nymphea haer acJeo fiue rhopalo 8C euphorbia medicise. Ca. VII. Liiimenos a rege herba appellata eli hederae foliis ramofa caule inani articulis praedcTraiodorr graui & ferriie hederae: filueftribus & motofis nafces ♦ Quibus morbis pota inundeat :dices.Sed hic indicandu eft du medeat ftn ilitatejpota cc in uiris fieri.Geaeci plaragini firnile ee dixeurreaule quadraretfolliculis cu femie in/ ter (e iplexistuelut ipolypopt cirris.Et fu ccus at in ufu* Vis eius lurna in refrigerando Gentiana inuenit Gentianus rex ubiqi nafcente:in iUyrico tamen pradHtifti mam folio fraxini: fed magnitudine Iatlucae: caule tenero pollicis craflitudine:cauc & inani:& interuallis foliarourium aliquando lenta fub nigrafme odore aquofamontibus fubalpinis plurima. Vfus in radice&fucco. Radici: narura e excal faiftoriaded praegnantibus non bibenda:Inuenit & Lyfimachus herbam lyiimachiam que ab eo nomen re:inet:celebrata Eraliftrato ♦ Folia hec falicis uiridatHore purpureu: fruticofum:ramuIis erectis graui gignit in aquofis. Vis eius tanta e:ut iumetis difeor dantibo iugo ipofita afpicate cohibeat.Mulieres quoq? hac gloriam affectauere.In qba Arteifia uxor maufoli adoptata herba qux ante pcheis uocabat .Siit q ab arreide Artei fia cognomiata putetjquonia priuari medicat foe niape malis.Abfinthii at mo frutico/ fa maioriba foliis piguibfqj.Ipfms duo genera. Altera latioribo foliis altera tenera teui oribo:& no nifi i maritimis nafces. Suc qui in mediterraneis eode noie appellat fiplui caule:mimis foliis:flores copiofi erupeces cu una maturefeit odore no in iucudo:q qui da botrynalii abrofii uocac.Talis in capadocia nafeit .Nimphea nata tradit a nimpha Zelorypia erga hercule rhopalo morrua.Quare heracleo uocat aliquitahi rhopalo a ra dice claue fimili.Idq? eos q bibar elxii.diebo coitu genicuraqj priuari. Laudatiftima i orchomeo & marachoe boetiae.TimaIo uocau tq? feme edur.Nafcit 'in aquofis foliis ma gnis & aliis ex radice pdeuntiba flore lilio fimili:& cu defloruerit capiri papaueris . In caulefeccat" autuno.Radix nigra in fole ficcat nimphea in thefTalia amne paeonio:radice alba:capite:luteo:rofae magnitunine.Inuenit & noftrope astate rex luba q appellauic euphorbia medici fui fratris noie & mufae:a qUo D. Au.coferuatu indicauius.Iide fratres inftituere a balneis frigida mutra corpa aftnn gi. Antea no erat mos nifi calida tantu lauan ficut apud Homeru et inuenius.S$ Iubae uolume quoqj extat de ea herba darii pconu.Inueic ea in mote atlante: afpeclaf fo/ liis achanrinis.Vis tanta e:ut uelelonginquo fuccussxcipiat incifae coto.Sufcipit* ex cipulis uetriculo haedino.Humor lactis uiefet effuere.Siccaf coto.Sic thuris effigie ha bec.Qui colliguc claiius uidet.Cotra ferpetes medet .Quacuqi ptepcufla uertice mc it fo & medicamentoaddiro.lbi geruliqui Iegut:hedino lacie ad ulcerant: fed difeernitur igni.Id.n.q> finceru no e faflidiedu odorehet; Multu infra huc fuccii eft qui in gallia fit ex herba chamelea granu cocci ferente.Fraclus amoniacO iimilis efhetiam leui gu/ itu os accenfum diu derinens:& magis ex interuallo donec fauces queq? ficcet. De placagie & bugloflfo:& ciogIo'Tb:& bupthalmo: & fcy thica:& d fpraia: & hippice:& ifchscmone:& beronica:& cantabiaca:& confiligine:& hyberida:& chelidonia: 6i cana ria & e!aphobofco:& diclano:&: ariflolochu:& qd eius delectatione inueluar pifces : & ftati capiant & medieie cotra ferperiu iclus ex herbis qs fupius nomfauir. Ca. Vili* Elebrauit & themifon medicus uulgarem herbam plantaginem tanquam in uentor uoluine de ea edito.Duo eius genera. Minor anguftioribus foliis & nigrioribus Inigae peccorum {imillimis:caule angulofo in terram inclinaro in pratis nafcens. Altera maior foliis laterum modo indufa.quas quia feptena fune quiiam ea heptapleurou uocauere. Huius6C caulis cubitalis eft 6t napi (imilis ♦ Nafci tur in humidis mulco catior. Vis mira in ficcando defandoqj corpe cauteri uiccm optines.NulIa res aeque fiftit flutiones:quas graeci rheumanTmos uocant.Iungrfhuic bugloflfo boum linguae fimilisjcui praecipuum q? in uinu dietfta animi uoluprares au get & uocatur euphrafinu. lungicur & cynogloflfos caninas imitans linguasttopiariis operibus grati fOma. Aiuntq? eam quae tres thyrfos feminis emittat te/us radice potam ex aqua ad tertianas prodefletquar quatuor ad quartanas. Eft alia fimilia ei & quae fet rat lappas minutas.Eius radix pota ex aqua ranis & ferpentibus aduerfarur.Eft & bu phtalmos fimil/s boum oculis folio foeniculi:circa oppida nafcens fruticola caulibus: q & manduntur decotfti.Quida chalcian uocant. Hxc cum cara fcirromata difeurit. Inuenere hxrbas & uniuerfae gentes* Scythia eam primu*. quae primumtquae fcythice uocatur circa boetiam nafcens praedulcis. Aliam quoqj utiliflima quam fparrania uo> cant.Magna & ea comendatiotqin ore eam habentes fame fitimqj non fennunt. Ide praeftat apud eos hippice di mas celebratur peucedanumdaudatilTimnm inarchadiatmoxfamothracx. Caulis eft cirenu/s:ldgus:foeniculofimilis:iuxta rerram foIiofus:radice nigra: crafla grauiodo re:fuccofa.Gignicur i motibus opacis. Foditur exitu autuni. Placent renernma>& al tiHimae radices.Ha: concidunt in quaternosdigyros oflcis cultellistfbnduntq; fuau In umbra capite prius St naribus rofaceo pundisme uertigo fentiat . Ec alius fu ccus inuenitur caulibus adhaeres icififq; manat:Probat craflitudine mellea: colore rufio: odore fuauiter graui feruens guftu.Er hic in ufu St radix :& decodum eius pluribus medicametis.Succo tamen efticaciftimo qui refoluir amaris amygdalis aut ruta. Bibi turq; cotra ferperes St ex oleo pundos tuet .Ebuli queq? que nemo ignorat:fumo lu gantur ferpentes. Priuatim aduerfat fcorpionibus polymoia radix ud alligata rantu. Ice phalangioac ceteris minoribus uenenatis.ScorpioinbusariftoIochiaagaricu obo lis quattuor in uino mixti cyathis totidem. Verbenaca St phalangio cu m umo aut po fca.Ite quinquefolium daucum. Verbalcum graeci plomo uocat.Genera habet prima duo.Album in quo mas quofoemina.Tertium genus no nifi in filuis inuenitur.Sunt folia brafficae lacioratpilofa: caulis eredustcubirali ampli or.Semen nigpe irfUtile. Radix una crafticudinedigpri.Nafcunt St in capeftribus. Sil/ ueftci folia eleliiphaci:alta:ramis lignofis. Sunt St plomides dux:hirfut£t*:rcrundis fcy liisthumiles.Tertia ligniris uocatur. Ab aliisaute cryhalis foliis ternis aur cum pluri/ mum quaternis craflis pinguibufqjtad lucernarum lumina aptis. Aiunt i foliis eius qua femina diximus:ficus omnino no putrefcere.Diftingui genera haec pene fupua num eftjcum fine oia eiufde efiedus. Contra fcorpides bibitur radix cu rura ex aqua magna amaritudie:fed efiedu pari. Telegono herba ab aliis fcorpio uocat ,pprer fimi litudine radicistcuius tadu moiiunt fcorpioes.Itaqj cetra eope iclus bibit .Scorpione mortuum fi qs heleboro cddido linat:rcuiuifeere aiunt.Telegond omne quadrupede necat ipofica uerendis radice. Folio quide intra eunde die quod eft fimiie cyclomina. Ipfa geniculatanafcirur i opacis.Scorpionibus aduerfatur St betonica: fuccus ac pia/ taginis.Sunt St ramis uenena rupetinis maxle:uidimufq; pfyllos in certamine patinis cadefadas admittentes ociore eriam q iafpidum pnicie. Auxiliatur eis phryno i uines pota. Aliquid neurada appelxatsalii polyrrhizon floribus paruis:radicibus multis ner uofis bene olenribus.lce alcima qua alii damaianiomalii pyron appellac.Folia ei piata ginis nifi anguftiora efTent:& magis laciniofatcouexaq} i terra, Alias ec uenenofa fimi/ liter.Caule fimplicirer tenui:cubitali:capice thyrfi:radicibus denfis:tenuibus:ut uera tri nigri:acribus:odoratis pinguibus,Nafcitur in aquofis.Alterum genus eiuidem in filuis nigrius maioribus foliis. Vius in radice utriufqj aduerfus ranas & lepores mari/ nos drachmx pondere in uino potum. Lepori marino aduerfatur St cyclaminos. Veneni uini canis quoqj rabidi morfus habent: cotra quos erit cynoi hodum: de quo diximus.Plantago ad omnes beftiarum morfus pota arqj illita jpdeft. iietoica ex meio ueteri. Periftereos uocatur caule alto foliarb cacumine in alios caules fe fpargensYco/ lumbis admodu familiaris.Vnde 6i nome:Hanc habentes negat latrari a canibus, Prcxi ma ab his malis uenena fut quacfibimetipiis homines excogitant.Cotra haec omnia :ma gicafqj artes erit primu illud.Homericu moly.Dein mithndatia& fcordotis 66cetauriu Pota omnia mala medicameca exigit per aluu.Betonicae feme in mullo aut pallo uel fa rine drachma in uini ueteris cyarhis.im.uomere cogendi atqj itepe bibere:iis qui quot/ tidie gullent eam nulla nocitura mala medicamenta tradunt.Poto ueneo ariftolochia fubuenit eade menfura qua cotra ferpetes.Quinque folii fuccus. Agaricum poftcj ucv muerint denarii pondere ex aqua: mulfae cyathis tribus* A ntirrinu uocatur fiue phana rimon lychnis agria fimilis lino radice nulla: flor e hyacinthi:femine uitu linario.Ex hoc puncftos uenuftiores fieri:nec ullo mallo medicameto laedi pofle aut ueneno: Equis in brahiali habeat:arbitrant magi. Similiter ea qua eupleam uocant stradurqp ea punctos comendatioris effe famae. Aitemifia quoc£ fecu habentibus negant nocere mala medi/ camenta befha ue ullamme folem quide.Bibitur & haec ex uino aduerfus opiu* Alligata priuatim potens traditunporaueaduerfus ranas. Pericarpii bulbi.genus eft.Duae eius fpes: cortice alteri nigro papaueri file.S? uis maior cj priori:utriqj at excale faciedo.Ideo cotra cicuta dant cotra qua &. thus 6C panaces & chironiu percipue. Hoc uero & cotra fungos. Veru 8i generarim mebratimq? lingulis morbis remedia fubtexemus.Orli a capite. Alopecias emedar nympheae & cicutae radixifi una tritae illi natur polithrica diftat a callitricha qd iuncos albos habet & folia plura maioraqj. Fru rice quoq? maior eft:& defluente capillu c6firmar:& denfac.Ite lingulaca circa totes na fcenstcuius radix admixta combufta terit cu adipe fuis nigraeud quoqj excipit ut eius fit fuis:quae liunq peperit.Sol deinde plurimu cofert illitae. Similis ufuse cyclamini ra dicis.Prurigine ueratri radix tollit in oleodeccdla uel in aqua. Capitis dolori medetur panacis generu radix in oleo cotrita. Ariftolochia &. hiberis adalligata hora:uel diutiusli pati poflfit comitate.baIneiufu.Medet & daucu.Purgac aut cyclaminos cum meile in nares addita:& ulcera capitis fanat lllita.Medet & periftereos.Calcalla fiue lea/ rides uocat feme margaritis minutis firnile depedens iter folia grandia i moribus fere Huius grana .xv.i oleo macerant :atqj icaaducrfb capillo caput ungit.Fit & ex callitri che fternutamentu.Folia funr lenticulae fimilia. Caules iuncis teuiftimis:radice mini ma.Nafcit in opacis & humidis:guftatu feruens.Hyfopu in oleo contritu phthiriah re fiftir & prurigini in capite.Eftaucopcjnu ciliciu e tauro monre:Dein pamphylium:# fmyrnxu.Stomacho contrariu.Purgat cu fico fumptii per inferna:cu meile uomiuoni bus. Putant & ferpentiu ichbusaduerfarMritu cu meile 6i iale&cumino.Lonchiris no ( ut pleriq? exiftimauerut) eade f qua;& xiphion:aur phafganio quaq cufpidi fimilis femine.Habet eni folia porri ruberia ad radice & pluraqj in caule capitula pfonis comi cis fimilia pania exereribuslingus radicibus praddgis.Nafcitin fitienribus. E diucrfo xiphion & phafganion in humidistcu primu exit:gladii praebet fpecie caule duu cubi/ toru:radice ad nucis auellanae figura fimbriata:qua effodi ante meffes oportet: ficcari in umbra. Supior pars eius cu thure trita ssquo podere admixto u ino: ofta fracfta e ca> pire extrahit:aut fi qd in corpore fuppurat:uel fi calcata fur ofta. Serpentes eade contra uenena efficax. Caput in dolore ueratro in oleo uel rofaceo dcoxfto triroq? ungi coue/ nit. Peucedano ex oleo uel rofaceo & aceto.Tepidu hoc prodeft & doloribus qui ex dimidia pte capitis fenriutur:& uertigini.perungut & radice eius fudoris caufa elici endi quonia cauftica uis ei e.Pfyllio alii cynoidestalii chryfalion: alii ficelion alii cyno/ mila appellat: radice tenui:fupuacua:iarmentofu:fabe granis i cacumibus:foliis cani no capiti n diftimiWjfemie at poniceomnde & nome hoc i baccis.Ipfa harba i uineis menit.Vis eiad refrigeradu & difcutiedu igens * Seme iufu.Frdti i ponit in dolore 6C teporibusjex aceto & rofaceot aut pofca* Ad cetera illinitur acetabuli menfura fexrario aquae denfar ac coti trahit.Tunc terere cporfcf:# craflitudinemillinere euicunq; dolo ri # col/edrioni inflimarioniqj.Et uulneribus capiris medernr ariftolochiatfradfa extra hens offa:# in alia quidem parce corporis: fed maxime e capite. Similiter pljiioloch a. De rhyfellio:# cetaurea:# chelidonia:# panace:# hyofcya mo;& euphorbio. Ca. X* Hyfellium non dillimile apio.Huius radix cotnanducata purgat capitis pitui r tas.OcuIorum aciem centaurio maiore putant adiuuari: fi addita aqua foue ant .Succo uero minoris cu meile culices nubeculas ofeuritate difeu ti: cicatri ces extenuari: Albugines quideeeiaiumentope fiderice.Iam chelidonia fupradidhs om/ nibus mire medet. Panacis radice cum poleca epiphoris imponit. Hyofcyami femen bi bunt obolo tantunde meconiiadticientesminuqj ad epiphoras inhibedas. Adiungurc & gecianae fuccutquem collyriisacrioribus #p meconio mifcent. Facit claritatem & eu/ phorbium in unchs.Inftillatur plantagini fuccas I ppitudini. Caligines ariftolochia difcutit.Iberis adalligata capiti cu qnqj folio epiphoras:# fi q in oculis uiria fur: em en/ dat. Verbafcu epiphoris imponit .Periftereos ex rofaceo ueli ceto. Ad hypochyfis # cali* gine cyclaminon in paflillos diluant.Peucedani fuccu ut diximus ad claritate Si eali/ giaes cu meconio Si rolaceo.Pfyllion illitu fronti epiphoras fufpendit. De anagallidetfiue acoro:# madi agora: flue circelo:# cicuta Si cremno agrio: Si irolib/ dena:# capno:# ilia:# acoro:# iride:# cotiledo:# arizoo:# andrachne:# erigere:# de ephemero:# de labro Veneris:# de raminculo medeciae:# de oris uitiis. Ca. XI. Nagallida aliqui acoron uocat.Duo genet a eius.Mas flore phoeniceo:fbemins ceruleomo alriores palmotfrurice tenerotfoliis pufillis:rotundis:in terra iacen tibus nafcunf in horti>#aquofis.Prior floret ceruIea.Vtriufq; fuccus cculcpe caligine difeutit cu meile:# ex icfu cruore#argema rubenr:magis cu attico meile iun &is. Pupillas dilatat.Et ideo hoc inungunt antetqbus paracentefis fitJumetcp’ qurq* oculis medentur.Succus caput purgat per nares infufusdta ut deinde uino colluarur. Bibitur # contra angues fucci drachma in uino.Mirum foeminam pecora uiranr.At fi decepta fimilitudineC flore enim tantum diftant) deguftauere:ftatim ea quae afyla vo catur in remedio quaerut.Ea a noflris ferus oculus nucupatur. Praecipiunt aliqui t fifo/ furis ante (ole ortum priufq quicq aliud loquant ter (alutare eam:tuc fublatim expri/ mere.In praecipuas efle uires.Deephorbio fatis dictum effccuius fuccus lippitudini fi rimor erit.Item abfinthium cum meile rritumJtemq? betonicas farina couen ct. Et egi lopas fanat haerba eodem nomine quae in ho.rdeo nafeitur tritici foliofetrine contrito cum farina permixta impofitaq? uel fucco.Exprimitur hic e caulibus foliifqypracgnan tibus dempta fpicas#in trimeftri farina digeritur in pafiillos. Aliqni # mandragora utebantur.Poflea abdicatur in hac curatione efLScd epiphoris quod certum eftmcdc* tur:# oculorum doloruRadix tufa cum rofaceo & uino. Nam fuccus multis eruIcriS medicamentis mifcecur.Mandragoram alii circelon uocant.Duo eius genera. CandidJ q # mastniger quae foemina exiftimatur.Anguflionbus foliis q ladhicje.Hirfutis & cau libus:radii ibus binis ternis ue ruffu lis. Intus albis:carnofis:fernifq? pene cubitalibus. Ferunt nucum magnitudine.Et iis femes ceu pyrorum albu.Hoc alii arfemalii moriontalii hyppoplomon uocant.Huius folia alba. Alterius lariora ut lappa ti fatiuae.Cauent effbfTuri contrariu uenrum.Et tribus circulis ante gladio circufcrihut Poftea fodiunt ad occafum fpedtaces.Su ccus fit & e malis & e caule decifo cacumine # radice.Punclis aperta aut decola utihs uel furculo.Concifa quoq? in oibiculos (erua tur in uino.Succus no ubiqj inueniturtfed ubi potefbcirca uindemias quaer t. Cdor grauis ei:fed radicis # mali grauior. Mala maturata in umbra Aceantur. Succus ex iis fole denfat.Item radicis tufaetuel in uino nigro ad tertias decoche. Folia feruant i mu riis effici rius. A ibus rore tatu fuccuspeftis e.Sic quoqj noxiae uires. Grauedineaffeiur etiam olfadutcjq mala in iliis terris mandanrnr.Nimfo famen odore obmhrefcuntignj r i. Potu quide largiore etiam moriuntur. Vis fomnifica q uiribus bibentiu.Media potiat cyathi tmius.Bibitur & cotra ferpcntes:# ante fediones pundionefcg ne fentiant. Ob hxc Tatis eft aliquibus fomnuodore qusefifle.Bibicur & pro hellebore duobus obolis in mulfb Efficacius hdleborum ad uomiriones & ad bilem nigram extrahendam ♦ Cicuta quocg uenenu eft: publica atheruenfium poena inuifa.Ad mulca tame u(us non omin rendi.Semen habet noxium.Caulis aute eft u iridis:# uritplerumq? ut in platanis. Le# nis hic# geniculatus ut calami nigricans, Altior faepe binis cubitis: in cacuminibus ramofus.Folia coriandri tenuioratgraui odoratu. Semen anifo craflius:radice concaua nullus ufus.Semini # foliis refrigeratiora uisrquae fi necatuncipiunt algere ab extremi tatibus corporis. Remediu eft prius q perueniat ad uitaliamini natura excalfactoria Sed in uinopota irremediabilis exftimatur.Succus exprimitur foliis floribufqj: tuc enl maxime tepeftiuus eft # melior.Semine trito expreftus # fole denfatus i paftillos necat (anguine exoiftando.Hacc altera uis.Et ideo fic necatorum maculae i corporibus appa re it. Ad diftoluenda medicamenta utuntur illo pro aqua.Fit ex eo ad refrigerandum ftomachu malagma.Praecipuus tame eft ad cohibendas epiphoras adimas oculoruqj dolores fedandos circunlitum.Mifcetur colIyriis.Er alios omnes rheumarifmos cohibet Folia quoq; tumore omnem doloremqj # epiphoras fedanr. Anaxilaus audior eft mam mas a uirg nitate illiras femper efle flaturas. Quod certum e: lac puerperarum mami* impofita extinguit.Veneremq? teftibus drea pubertatem illira.Remedia liberationi q* bus bibenda ccnfetunnon equidem prascipimus.Maxima uis terras parcorum:mox Ia conicse; creticae: afiaticanln grecia ueromegaricas:deindeatticae.Cremnos agrios gremi as rollitoculorum impofitus:tumorem quoqj polenta addita.Nafcitur uulgomolibde na:id eft plumbago.etiam in aureo:folio lappatticrafla radice hifpiga. Haec commadu# cara:fi oculis fubinde religatunplumbum quod eft genus uirii ex oculis toilit.Capnos p'ima quam pedes gallinaceos uocant:mfcens i parietinis:# Vxpius ramis renujfTirnis purpureo uiridis:fucco caliginem difcurit.Itaq; in medicamento additur.Similis # nomine # effedlu alia eft capnos fi uncofa praetenera foliis coriandri cineracei co!oris:fk>re purpureo.Nafcitur i hortis & fegetibushordeaceis.Claritate facit inuneftis oculis delachrymationemqj ceu fumusrunde nomen accepir. Eadem euulfa palpebras renafei prohibet. Acoron indis folia habet angujftiora tantum # longiore pc diculotradices nigras:minu% uenofas Castero # has fimlies iridis:guftu acres:cdore n ingratas:rudlu faciles.Opnmae ponticat:dein galaticactmox creticae.Sed primae in chol chidc iuxta phafin amnem:# ubicunq? in aquofis.Recentibus uirus maius q uereftis Creticae candidiores ponticis.Siccatur utribus in umbra digytalibus fruftis. Necno in ueniuntur qui oxymyrfine radicem acoron uocant. Ideoq: quidam hanc acron agrio uocarc malu nt.Vis ei ad calfaciendu$ efficax contra fuffufiones # c* ligines oculorum fucco eiufdem pofo:c6traq? ferpentes.Cotylodon paruuIa herba cau liculo tenero:pufillo pingui:concauo:#coxendices.Nafcitur in maritimis petrofiique uiridis :radice oliuasmodorotunda.Oculis medetur fucco. Eft & aliud genus eiufdej fordidis foliis:Iationibus:denfioribu% circa radicem uelutoculum cingeritibus:afperi mi guftus: longiore cau!e:fed pergracili. Vfus eius ad ea de quaeiridis.Aizci duo geno ra:maius i fidilibus uafculis feritur qd aliqui buphthalmo uocanr:alu zophalmStalil crogennetoiqd amatoriis cdueniat.Alii hypogefomquonia m fuggrundis fere nafeit. Si5t qui ambrofia potius uocant:#q amerimno .Itali fedum magnu:aut ocu Ium: auc digytellum.Alternm minufculthqd entheles uocant:a!ii triheles:quia ter floreat :alii chryfotheles:aliqui ifoetes.Sed alii itali fedu:alii aizou?, Vrrunq? queniam uireat iem per.Aliq feper uiuu. Maius cubiti altitudinem excedit rcraflStudir.c plufqua pollicari Aliud in cacumine linguae fimile carnofum:j>inguc:Iargo fuceoslatitudine pollicari. Alit in terram connexaialia ftanfiaura ut ambitu effigiem imitetur oculi* Quod mf nus ed:in muris parietinifqj nafcitur:& tegulis. Fruticofum a radicudC furlum u% ad cacume.Foliis angudis munocracis:fuccofis:palmo alto caule:radix inutilis.Hu ic fimilis edtquam grxci andrachnen agriam uocant. Itali celebrant in padillos latiori bus foliis 3C breufori cacumine.Nafcitur in perris:& colligitur cibi cauia * Omnium harum uis eademiperfrigerare & adringere. Medetur epiphoris folia impofitatucl fuc cus inundas. Purgant enim ulcera oculorum explent$:& ad cicatricem pducut pal pebras deglutinant. Exde capitis doloribus medetur: fuccouel folio teporibus illitis. Aduerfant phalagfoijdichbus.Acoirouero maius aizou pcipue. A fcorpioibns quoq* ferri id habente negant. Medetur & audii dolori. Ite fuccus inudis hyofcyai modice. Ite achileaetfit miori ceraurex:& plataginis paucedani cu rolaceo& mecoio. Acori fuc cus cu rofa,Omnis at ftrigili calefactus infunditur.Cotyfedon et ifunditur puruletis cu medula ceruina calefada. Ebuli radices trire 6C fuccus linteo colatus: mox m fole denlatus & cuopus ed rofaceo dilutus 6C calefadus parotidas. Verbenaca quoqj.item plantago lanattitem fidentis cum axungia ueteri. Nariu osenas emendat aridolochia cum cypero.Dentibus remedio funt panacis radix comandu cata: precipu e chironie: irem collutis fucco.Radix hyofcyamiexaceto manducata.Ite polymonix comandu/ eant :& plataginis radices:aut colluutur in aceto decodx fucco . Et folia funt utilia* Vel fi (anguine gingiux putrefcant:uel femen ciufde apodemata & collediones gin fanat.Et aridolochia gigiuas dentes ue cofirmat. Verbenaca cu radice manduv cata & decodx ex uio aut acero fuccus collutus. Irem qufq? folii radices deccdae ad tertias uino aut aceto. Prius uero q decoquatur aqua marina aut (alia lauantur.Deco clum diu tenendum in ore.Quidam cinere quinq? folii fricare malunt. Et uerbafci radix decoquitur in uino ad colluendos deces.Et hylbpo colIuutur:& peucedani (uc co cum meconio uel radicu anagallidis magis foeminae fucco:ab altera nare quam do leae infufo.Erigero a grxcis:qux a nodris uocatur fenecio. Hac fi ferro circufcripram effodiat aliquis: tangatq; ea dente & alternis ter deipuatac reponat in eunde locutita ut uiuat hxrba:aiunt dente eum podea non ed therjflagum (pecie & molitiatcauliculis fubribicundis.Nalcitur &in tegulis & in muriScNomen hoc grat i dederuttquia uere canefcir. Caput eius numerofadiuiditurlanugine:qualis eft (pine inter diuifura exeunres.Quare ea Callimachus acachidaappellattalii pappum.Nec de inde grxeis de ea codat: Alii eruca foliis ee dixerunt:alii roboris:fed mforibus multo. Radice alii fuperuacua:aliineruis utili:alii potu drangulante. E diuerfo quida' regio morbo cum uino dederut.Et cotra omnia ueficx uitia.Ite cordis & iocincris. Reibus extrahere harena dixere. Ifchiadicis drachma cu oximelliteab Torminibus quoqj in paflo utilifTimam : precordus erteibo ex aceto eam predicaccs (e retefq? in hortis.Nec defuere qui & alteijd genus faceret. Nec quale edet demddrarenc cotra (erpetes in aqua bibendamqj coitialibus dares. Nos ea Romanis experimeris per ufus digerimus.Lanugo eius cum croco BC exiguo aquae frigidae trita illinit epiphoris. Tofta cum mica falis drumis. Ephemeron folia habet pfyliiifed minora:caule:parem; florem caeruleum:femen fuperuacuum:radicem unam digytali craditudinerdetibus praecipuam cocilam in acetotdecotdamqj ut tepido coluatur. Et ipfa etiam radix mo biles fiftit.Cauis & exefis imprimitur. Chelidoniae radix ex aceto trita continetur ore. Erofis ueratrum nigrum imponitur. Mobiles dentes utrilibet decocda in aceto hi man tur. Labrum uenereum uocant in flumine nafcerem. Ed ei uermiculus qui circa de tes Iigatur:aut cauis dentium exra includitur. Cauendum ne euulfa hxrba terram tangat. Ranuculum uocaus qua grxei uatrachio.Genera eius quattuor urum pin guioribusquam coriandri foliis: &ad laritudinem malux accendentibus: colore liui do caule albo:gracili:<5C radice alba ♦ Nafcicur i limitibus humidis:& opacis. Alterum folioGus pluribus caulibus,Tertium minimum efl:graui odore flore aureo. Quartum limile huic flore luteo. Omnibus uis cauflica fi cruda folia im/ ponantunpuftulafqj ut ignis faciunt.Ideo Bi lepras Bi pforas utuntur #ad tolleda ftig mata. Csuftici/qj omnibus mifcent. Alopeciis imponuntur:celeriter remouentes. Ra/ dix f dolore comanducata diutius rumpit dentes. Eadem ficca concifa fternutamentu facit. Noftxi haerbarii Urum eam uocant: quoniam medetur flrumis Bi panis parte in fii mo fufpenfa.Creduntqj ea rurfus fata rebellare qux curauerint uitia. Q_uo celere Bi plantagine utuntur.Oris ulcera intus fuccus plantaginis emedat Bi folia ccm manducatatuel fi reumatifmo laboret os .Vlcera fetoremqj quinq? folium. Vlcera pfyl lium .Compofita quoque ad fetorem uel maxiepudendu uitium trademus. Ergo folia myrti Bi Ientifci pari pondere gallx /yriacaedimidiu pondus fimul terere in uino uetu/ ftofparfa mandere matutino optimum efl . uel hederae baccas cu cafia Bi myrrha pari pondere ex uino.Naribus urili/Iimu elf dracontii femen coracum ex melletetiam fi car cino.naca i iis funt:Sugillata byfopo emedant. Stigmata i facie madragora illita delet. CAII PLINII SECVNDI NATVRALIS HISTORIAE LIBER. XXVI. PRQHEMIVM Reliquas per morborum genera medicinae:# de nouis morbis*.# de lichene quid fit: # quando piimu.i italia capint:# de carbunculo # de elephantiafi: # colo. Ca.' •!» ENSIT ET FACIES HOMINVM NOVOSOMNIq* aeuo priore incognitos non italix ena unineriae ,ppe europas morbos.Tunc quoq; nec tota italia nec per ib s lyricum gallias ue aut hifpanirs magnope uagatcsiaut ali/ bi q romae circaq; line dolore quidem ullo: aut fine pr i cie uite: fed tanta ioedicate ut quecuqj mors praeferenda effeti GrauiTGmum ex iis lichenas appellauere graeco nomietlatie quoniaa mento fere oriebatur ioculari primu lafciuia: ut e procax natura in alienis miferiis. Mox # u fur paro uocabulo metagramtoccupante multis #ftuitus: totofq; utiqj uultus oculis tantum imunibus:defcendente uero# incolla pe gyris i pedibus:manibufqj. Aegypti peculiare hoc malu:# cu in reges incidifTet:popu/ lus funebre ♦ Quippe! balneis folia teperabanf humano fanguine ad medicina eam. Et hic quidcmorbus in italia celeriter redrincbus eftfficut # ille que gemurfam appel lauere prilci inter digytos pedu nafcete et noie oblitteratoJdipfum mirabile alios deli nere in nobis morbos:alios duraredicuti colu . Tiberii Caffaris principatum irrepfit id malu. Nec quifq prior iperatore ipfo leniit:magna emiratis abage cu edicto eius excu/ (antis ualitudine legeret nome incognitum. Quid hoc ee dicemus:aut quas deorum rrasfPap£.n.erant homini caltera genera cum fupra:ccc.efTent:nifi et noua ti merent .Neqj ipfi homines pauciora (ibi ope fuo n egotia.f portant. Hacc apud priicos erat quae meoramus remedia medicina ipla quoda mo repe natura faciece # diu fuere. Laus Hippocratis Ca. II. Ippocratis certe q primus medendi precepta daridime condidir:referta haer# bape mentioneinutnimus uoIumina.Nec minus Dioclis Cariftii qui fecun/ dus aerate fimaqj extitit, Ice Praxagore # Cryiippi:ac deinde Erafidrati.Ero/ philo quide cjq fubtilioris feclae conditori ante oes celebrata ratione ea paulatim ufu efficaciiTtmo repe omniu magidro peculiariter utiq? medianae ad uerba garrulitateqj defcendente.Sedere nanq? in iis fcoiis au ditionioccupatu gratius erat:quam ire per lo licudines:# quaerere herbas alias aliis diebus anni. De noua medida & Afclepiade medico:# q ratioe uetere medicina mutauerit. C. III. Vrabat tamen antiquitasfirma magnafq; confeffae rei uindtcabat reliquias: d donec Afclepiades aerate magni Popei rhetorice magifter : nec fatis in ea arte quaeftuofus ut ad alia iagacis ingenii hu c fe repente couertifcatqj ut necefTe erat hotnini qui nec id egidet:nec remedia nodet oculis ufuq* peipieda torreri ac me> ditata quottidieoratione blandiens:ommaabdicauit:totamq’ medicinaad cafumre/ uocandocoiecburam fecic.Quinqjres maxie comunium Abftinem riam cibnalias uini fricatione corporis :am bularion e: geli ation elq:: cu m unufquilqjfe mecipfum libi praedare poffet intelligere. Fauet-bus cunctis inerient ueratquxfacilli ma erant: uniuerfum prope humanum geus circuegit in fe no alio md quam fi cabo emififus adueniffer.Trahebat praeterea metes artificio mirabili uino praemittedo aegris dando tepediue tum frigidam aquam.Et quoniam caulas morbepe prior feruran He* rophilus indituerat:uir-i ratione illudrauerat Clecphantus apud prifcos:ipfe cognc/ minari fe frigidam dando praeferens:# ut au (dor e.M.Varro:aIia queq; blandimera ek cogitabat in fufpendendo le(dulos:quoru iaedatu aut morbos extenuaret: aut femnes aliceret:iambalneasaudatiflima hominum cupidine indituendo: # alia multa diffti grata acq? iucunda magna au(doritate nec minore fama:cum occurriffer ignoto fune ri:relato hoie ab rogo arq? feruatome quis leuibus momeris tantam cduerfionefatdam exidimec. Id lolum poffumus indignari unum homine e leuilTima gente fine epibus ullis orfu uectigalis fui caufa repete leges falutis humao generi dediffe t quas came pb ftea abrogauere multi. Atdepiadem uero adiuueremulti quorum cura nimis anxia # rudi aut obruendi aegros uefle fudorelq? omni modo ciendi Nuc corpora ad ignes ror rendotfoles ue aflidue quaerendo in urbe umbrofa:immo uero rota iralia imperatrice tum primu penfili balnearii ufu ad infinitum blandiente.Prxterea in quibulda mor/ bis medendi cruciatus derraxit:ut in anginis quas curabant I fauces organo demiflb Danauitmerito # uomitiones tun fupra modu frequetes: Arguit # medicametorum potus ftomacho inimicos:qd e magna ex parte uetitu .Itaqj nos i primis quae (ut ftoma cho utilia ligneus. Irrifio magicx artis # de lichene.*# taplia Ca. Illi. Vper omnia adiuuere eu magicx uanitates: in tatu euecftx utabrogare hxr/ bis fide cuncftis poftent. Aethiopide hxrba amnes ac ftagna (iccari conie&u* Tactu claufb omnia aperiri. Achemenide conie&aln aciem hoftiu trepidare agminatac terga uertere.Latace dari folita a perfaru reges legarismt quocuq? ueniflfec ommu rerum copia abundarenttac multa fimilia.Vbi nam ifte fuere: cu cimbri teuro/ n% terribili Marte ulularent ?autcu Lucullus tot reges magorum paucis legioibus flerneretjCur ue romani duces prima femper in bellis roem comertioru habuere: C ur Hercules Cxfaris miles in pharfalia fame fenriofi abundantia omnis cotingere unius hxrbx felicitate poterat*. Nc latius fuit Actnihanu Scipione carthaginis portas hxrba patefacere:q machinis clauftra per tot annos quatere:Siccent xthiopide potinx pala* des:tantuq? agri fuburbanx reddat italix.Namq* apud eunde Democritu inuenitur co politio medicamethquo pulchri boniqj & fortunari gignant liberi.Cur nunq piapt regi talis eft dedita.Miru eft profeifto hucufqj credulitatem anriquoriHalu berrimis ortam initiis: fi in ulla re modu hnmana ingenia nouiftent: Arqui nos har.c ipfam medicina ab Afclepiade reptam fuo loco rpbaturi certemus teuecfta ultra magos etiam:Sed hxc eft omni in cddicio:uta nec diariis oria primu cutfta uene/ rint ad nimiu.Igitur demoftrararu priore libro hxrbaijs reliquos ef¥e magr iV tudine.Nympheas heradias feme cu uino potu.Radix fupior ex fylphio drachmas pen dere ex aceto.Seme plataginis in uino mtu:uel pfa ex aceto cccla: aut aqua ex fucco eius fuptadtem cu lenticula ccda t uel aridas farina ifpfa potioni cu papauei e teflo & trito.Vel fuccus infufus aut potus betonicas i uino ferro calefacTo.Eade coeliacis in ui noauftero darur.Is &iberis fponitur ut diefu eft.Tenafmo radix nymphes herachs e uino bibit .Plylliu in aqua cum radicibns decoclu. Aizcifuccus aluu fiflit:& dyfenre* rias & Cineas rotundas pellir.Symphytis radix dyfenteriafiflit.Ite dauci. Aizoum foliis cotritis ex uino rorminiba refiftir.Alcmeas ficcas farina torminiba pota cu uino. Affra galus folia habet Idga incifuris multis obliqua circa radices: caule.iii.aut.iiii foliorum p!enos:flore hyacinthi:radices uioIofas:iplicaras:rubras:prsduras. Nafcit in perrclis: aprici>:& lifde niualibusdicut pheneo archadistVis ei ad fpiffada corpora. Aluu iiftic radix i irino pota t quo fit ut moueat urina reprecuflo liquore:ficut pleraq? quae aluu (iftunt.Sanats: dyfencericos i uino rubro tufa.Difficile aut tunditur. Eade gingiuai* fuppuratioi utiliflima eft fotu.ColIigirur exitu autumni cum folia amiferir. Siccatur in umbra.Et ladano fiftitur aluus i fegetibus nafcitur contufo Si cribra to bibitur ex aqua mulfarite nobili e uino. Ledon appellatur haerba ex qua ladanum fit in cypro barbaris adhacrefcens.Nobilius in arabia. Fit iam ena in firiatacqj Africatquod taxo uoca.Neruos.n.in arcu circudatos lanis trahunt adhaei efcete rolf' da lanugine. Plura de eo diximus iter ungueta. Hoc grauiflimu onere eft.duriflimu tactu. Plurimu.n. terra colligit:cu probet uiride. refinofu Narura ei molliedi:ficcadi:coquedi:f6nu aliciedi.Capillufluente cohibet:nigriciamqj cuilodit.Auriba cu hydromellire aut rofaceo infundit. Furfures cutis Si manatia ul cera faleaditofanat.Tuflim ueterecufloracefumptu.Efficacififimuad rutius. Aluu filtit Si c6hdiis:fiuepfeudody nabat llrtimas& duritias. Potamogeto adueriat Si cocodillisutaq? fecu habent ea qv i uenant illos. Aluu filtit Si achyllea.Eode effectus praltat & (latice, vii.caulibus uclu ri rofae capita fuftinens.Ceratiauno folio:radice nodola Si magna in cibo coeliacis Si dy> fentericis medet.Leotopodo alii liceoron :alii dorypetron:alii toriuetoro uocat cuius radix aluu liflitipurgatq? bile in aqua mulfa addito podere duum .Nalcitur in capdts Si gracili lolo.Semc eius potu lymphatica foia facere dicit. Lagcpus iiltit ab uum e uino pota aut in febri ex aqua:Eadem inguini adaligatur in tumore. Nalcitur in fegetibus.Multi fup oia laudat ad deploratos dyfentericos qnquefolium decedis in lade radicibus Si potis Si ariitolochia in uictoriati pondere i cyathis uini tribus. Qc ae ex fupradidis calida fumenf :haec cadente ferro teperari aptius erit. E diuerfo purgat aluu iuccus cetauri minoris drachma in hemina aquas cu exiguo falis Si acerhbilcqj d trahit.Maiore tormina difeutiunt: Betonica aluum foluit drachmis.iiiiJ hydrcmeliris ciathis noue. Ite euphorbium uel agaricum drachmis duabus cu fale modico potum ex aqua aut in mulio obolis tribus. Soluit Si cidamios ex aqua pota aut balanis fubdi tis.Ite chamaecifli balanus.Hyfopi mauipulus decodus ad tertias cum fale pituitas tra it illitus uel cotritus cum oximelite Si fale. Pellftq? uetre aialia:Pituita & bile detrahit peucedai radix. Aluu purgat anachallis ex aqua mulfa.Ite epithymo:qui e fies & thy* mo latureiae limilis.Djfferentia q>hic haerbaccus e:alterius thimi albus .Quida hipbo> pheon uocant:ac ftomacho minus utilis. Vomitiones mouet. Sedeat rormia:&' in fiam imtiones difcutit.Summit Si ex eligmate ad pedoris utilia cum meile & ahquado ii id Aluum foluita quattuor drachmis ad lex cum mellis exiguo & aceti. Quida ali ter opithimum tradunt fine radice nafei tenui fimilitudine pallioli rubens liccari: in umbra.Bibi ex aqua acetabuli menfura. Dimidia detrahere piruiram bilemcp ♦ Aluum leniter ioluic & nimphea in uino auftero. Soluit Si pigmocomo enra folls crafiionb? 6i acrioribusmadice rotundadutei coloris:terram olente caule quadrangulo mo teui floreocini.Inuenicur ia faxofis locis.Radix eius in aqua mulfa.xii.pondere denai ioij£ & aluum & bilem & pituitam exinanit.Semen fomrtia tumultuofa facit una drachma in uino potum.Ec capnos ftrumam d rem quide nutriete.Hanc aliqui ranone nominisattulere.Alii quonia uis eade I mor/ te efTet qua cotibus ad ferri aciem deterendam ftatimqj admota uelocitas fentiretur. De xchiopide:& amaranto:& aloe:& alcea*& alipho:& alfina:& andiofu ce: &androfemo:&ambrofia:&anconi:&anagyrot&anonymo. Ca. 1111. Ethiopis radix folia habet phlomo (imilra:magna & multa:& hirfuta ab radi/ ce.Caule quadrangulufcabi^:(imilearclio:multis concauu.In aliis (eme can didu geminutradices numerofas Iogas. Plenas molles glutinofas guftu iican/ ti .Crefcutq? ut cornua poflint uideri.Praeterea in xthiopia nafcunf: &in ida monte troadis:& in medenia.CoIIigunt autuno: ficcant i (ole aliquot diebustne (itu fetiant Medetur uuluis potx in uinoalbo:ifchiadicis:pleureticis:faucibus (cabris :decc uibus gignit fimile renibus: quod durefeit per menfes. Folia colIecTionibus iponunt difficulterqj parietibus adaliganrunita ut a partu ftatim auferanf .Quod fi emortuus hacreat:5d fecundx menfefq? morentundrachmae podere bibuntur i paffofolia. Sic 6C fulpiriofis dantur:& in uino ueteread phalangioru morlus.Radix difeutiendis cocc* quendi% adhibetur.Semen comanducatum uomitiones facit.Anonymosa no inue niendo nomine nomen inuenir ♦ Affertur efcythia celebrata & ab Hicefio non paruac auctoritatis medico.Ite ariftogeton in uulneribus praeclara ex aqua tufa 6C Impolita. Pota uero mamis praecordiifqj percultis. Ite fanguinem excreantibus. Putauerwnt & bibendam uulneraris. Fabulofo arbitror qux adiiciuntur:reccnte ea li* uratur :ferrum aut xs ferruminari. Deaparine & arctio:& afpleno:& afclepiade:& afleretuel bubonio:& afcyro:uel afcyroide:& aphace:& de alcibiox 6C alectorolopho. Ca. V• Parinen aliquiompha cocarpomalii philantropon uocant :ramofam: hirfu* a tam:quinis fenis ue in orbem circa ramos foliis per interualla:femen retudu: durum:cocauum:fubdulce*Nafiturin frumetarioagro:authortis:prarisue afperitate etia ueFdum tenaci.Efficax contra ferpemes femine poto ex uino drachma*. & contra phalangis.Sanguinis abundanda exuulneribus imprimut folia ipofita.Suc cus auribus infunditur. Arction aliqui porius aretur ion uocant: fimilis e It ueibafco foliismifi q; hirfutiora funt:caule longoimclli*.femine cymini.Nafcit in perrofis:radice tenera:alba:dulciqj.Decoquif in uino ad dentium dolore:ira ut contineatur ore deco ifchiada 8i ftranguriam ex uino. Ambuftis imponit & pnionibus Fouetur ea,dem cum radice femine trito in uino. Afplenum funt g hemionon uocatt foliis trientalibus multis radice limofa*. cauernofatfrcut filicis cadida:birfuta:nec cau lem nec florem nec femen habet: Nafcitur in petris:parietibus opacis:humidis:Iauda nftima in creta.Huius foliorum iure in aceto deeexfto per dies.xxx.poto lyenem ablu* mi aiunt.Et illinuntur. Eadem autem fedant fingultus non danda foeminis: quonia fterilitatem facit, Afclepias folia hederae habet:ramos logos:radices numerofas :tenues odoratas:florem aureumtgraue fementferrulatum.Nafcitur in montibus. Radices tor minibus medentur :& contra ferpenrium ictus non folum potum fed etiam illitum . Afler ab aliquibus bubonion appellaturtquoniam inguinum prasfentaneum remedi um eft.Cauliculus foliis oblongis duobus aut tribus in cacumine capitula flellae mo radiata.Bibitur aduei fus ferpentes.Sed & ad inguinum medicinam tfiniflra manu do cerpi iubent:& iuxta cinctus alligari.Prodell & coxendicis dolori ad alligata. Afcyroi/ des fimilia funt inter fe:fedafc*yron maiores habet ramos:qui afcyroides uocantur fera laccos omnino rubentes: capitulis paruis:luteis Semen i cauliculis pufiJutmnigrum refinofum.Comae tincte uelut cruentatae.Qua de caufa quidam hanc androfemo ucv cauere. Vfus feminis ad ifchiadicos potus duabus drachmis in hydrotnelitis fextario. Aluum foluit. Bilem detrahit. Illinitur & ambuftis. Aphace tenuia admodu folia het pufilla.AItior lenticula c. Siliquas maiores fert:in qbus terna aut quaterna femina fut nigriora & madidiora 6C minora lenticula. Nafcif i aruis.Natura ei ad fpiflandu effica cior g lenti.Reliquo ufu eofdem effectus habet.Stomachi aluiqj fluctiones fiflit femen decoctum.Alcibion qualis efTet haerba apud auctores non repperi.Sed radicem eius dt folia trita ad ferpentis morfus imponi Qi bibi iubent. Folia quantii manus capiat trita cum ultii meri cylthis tribus t aut radicem drachmarum trium pondere cum uinf ea detnmenfura. AleCtorolophos quae apud nos crifta dicitunfolia habet iimilia galiiaceje criflae plura: caule tenue: Si iemen nigrum in iiliquis. Vtilis tuffientibus coda cum faba prelti meile addiro:& caligini oculorum.Solidu m femen conjicitur in oculum: nec turbat:fed in fe caliginem contrahit. Mutat colorem:fed ex nigra albicare incipit: & intumefcit:ac per fe exit. De alo. Ca. VI. Lum nos uocamustgraeci fymphiton petreum:iimile cunilaebubulae: foliis a paruis:ranis tribus aut quatruor:radicea cacuminibus thymi: furculofum: odoratum:gullu:duIce:iaIiuam:ciens:Ionga radice:rutila. Nafcirur in petris petreum cognominatum.Vuliflimum lateribus?lyenibus:renibus:torminibus: pedoribus:pulmonibus:fanguinem relidentibus: faucibus afperis. Bibitur radix tii ta Si in uino decoda:& aliquando fuperlinicur. Quin Si comaducata fitim fedat:prae cipeqj pulmone refrigerat.Luxacis quoqj imponitur :& couulfisdycniIreraneis* Aluu fiftit coda in cineres, Detrachs quoqj folliculis trica cum pipeiis nouem granis .& cx aqua pota.Vulneribus fanandis tanca praeitantis elbaut carnes queqj cum coquunt conglutinet addita. Vnde Si graeci nomen impofueie:Cflibus quoqj fradis medetur. Dealaga&aclea&deampleoagria&abfinthio. Ca. VII. Laga rufft Si fcorpionum idibus. Adea graui fcliope odore:caulibus afperis a genicularis femine nigro:ut haederae:baccis mollibus.Naicit i opacis Si afpis Si aquofis.Dat acetabulo pleno iterionbus moi bis. Ampelos agna uocant herba foliis duris cineracei coloris quale in latis diximus:uiticulis longis callo * fis rubecibus:qua!iter flos que louis flamam appellauimus ignobilis:fert femen puni/ ci mali fimile i a cinis. Radix eius dee ocia i aqu ae cyathis ternis addicis ueni coi cyathis duobus aluu foluit lenicer.ldeo hydropicis dat.Vulux uiria Si cutis in facie mulieru emedat.Kchiadicos quoqj uti hac herba prodeft herba tufa cum foliis Si illita cum fuc cofuo.Ablinthii genera iunt plura.Sanronicum appellat a Gabaeciuitate:Ponticum a poto:ubi pecora pinguefeunt illot Siob idfine fellerepenun.Neqj aliquod praflan/ rius.Multumq? italico amarius, led medulla pontici dulcis.De ufu eius conuenit dice re herbae facillimae atqj inrer paucas utilifTimae.Practera facris Po.Ro.celebraia? pecu/ liariter.Siquidem latinarum feriis quadrigae certant in capitulo:uidcrq? ablinthium bibit.Creio fanitate praemio dari honorifice arbitratis maioribus. Stomachum coi ro borat:& ob hoc fapor eius in uia rrafferrur ut diximus. Bibitur & deccdum aqua: ac poftea nocte Si die refrigeratum fub diuo decocti: fex drachmis cum ramis fuis iu caeleftis aquae fextariis tribus.Oportet&: falem addi. Vetuftiflime i ufu ell.Fibitur 6i madefadi dilutum.Ita enim appellatur hoc geus.Diluti ratio ut quirquis fueiit mo dus aqux:tegatur per triduum.Tertium raro in ulu eft:ficutSifaccus exprefli. Expri tnitur autem cum primum femen turgefeit madefactum aqua triduo recens aut fio cum feptem diebus. Deinde coctum in aeneo uafe ad tertias decem heminis in aquae fextariis.xlv.lrerumq? precoIatum.Herba lente coquitur ad craflitudinem mellis quali ter ex minore centaurio quaeritur fuccus.Sed hic abflnthii inutilis ltomacho capitiqj eft.cum fit ille decodus faluberrimus. Namc£ aftringic ftomachumtbilemqj detrahit. Vrinam cit.AIuum i dolorefanat. Ventris animalia peliit.Malaciam (Icmai chi Si inflamatioes difeutit cum fale Si nardo gallico:aceto exiguo addito. Falligia ab fterget.ConcoCtionesadmuat.Cruditates detrahit cum ruta Si pipere Si (ale ♦ Aniiqui purga ionis caufa dabat cum mariae aquae ueteris fextario feminis fex drachmis cum tribus fallis Si mellis cyatho.Efficacius purgat duplicato fale. Diligeter aute teri debet propter difficultatem. Quidam Si in polenta dedere fupradidum pondus.addico pule gio. Alii cotra paralifim. Alii pueris folia in ficotfic ut amaritudine fallerent.Facilecho race purgat cum iride fumpeum. In regio morbo crudu bibitur cuappio aut adianto. Aducrfus inflationes calidum paulatfm forbetur ex aqua Jocinorfs caufam cum galli co nardo.Dyenis cum aceto aut pulre aut fico fumitur. Adueriatur fungit cx aceto. Ite uifco.Cicutx exuino:& muris aranei morlibus.Draconi marino.Scorpionibus, Oculoru claritati multum cofert.Epiphoris cum paflo imponit .Sugilatis cum meile; Aures eius decoctu uaporis fuffitu fanat. Aut ii manat fanies cum meile tritu. Vrina ac menlh ciunc tres quattuor ue ramuli cum gallici nardi radice una cyathis aquae, vi.Menfes priuatim cum meilefumpru:& in uellere appofitum.Anginis fubuenir cu meile BC nitro.Epinyctidas ex aqua fanar.Vuinera recentia prius qua aqua tangantur impofitum.Prxtereaqj capitis ulcera.Peculiariter ilibus imponitur cum cypria cscra * aut cum fico.Sanat& pruritus. De abfinthio :& baIIote:&botryx fruticoCt tBC bria illati brio:& bupleurit & catanace:& calla:& circsea:& circefio:& crategono:& rheligot& croccdf Io 18C cynoforchi:& chryfollachano:# cuculo:# conierua. Ca. VIII. On dandum in febri. Naufeas maris arcet in nauigationibus potu. Inguinu tumore in uentrali habitum.Somnos allicit olfactu:aut infcio fub capire poto tum.Veilibus ifertum tineas arcet.Culices ex oleo peruniflis abigit:# fumo fi uratur. Atramentum librariu ex diluto eius remperatum Irans a muicis tuet .Capil/ lum denigrat abfinthii cinis unguento rofaceoq? pmixtus. Eft #abfinthium marinu quod quida feiiphium uocantiprobacifhmum i taphnis xgypti. Huius ramun. ifiaci prxferre folemne habet. Anguftius priore: minu% amarum: ftom a ch o inimiciLAlu u mollit.Pellitqj animalia interaneorum.Bibiturcum oleo # (aletauc i faiirix trimeflris forbitionem dilutu. Coquitur quantum manus capiat in aqux fexrario ad dimidias. Balloren alio nomine porrum nigrum grxd uoeant:herba huricofam angu lotos cau Iibus:nigris:hirfutis:foIiis ueftienribus:maioribus qua porri:# nigrioribus:graue oJe/ tibas. Vis eius efficaxaduerfus canis morfus:ea fale foliis trias impofita.Jre ad condylo/ mata codhs cinere in folio oleris.Purgar # fordida ulcera cum meile ♦ Betrys fruricola herba eft luteis ramulis.Semen circa totam nafciturjfoha cicorio iimilia. Inuemt i tor rentium ripis.Medetur orthopnoicis. Hoc cappadoces ambrofia uocat:alii artem ifiam Brauylla fpiflandi uim habet cotonei mali modomec amplius de ea tradunt au (flores. Brion marina herba fine dubiratione lacflucx foliis fimilis rugofa ueluti cotradajline caule ab ima radice exeuntibus foliis.Nafcitur in fcopulis maxime tefti% terra copre/ henfis.Prxcipua ficcandi ei fpiflandiq? uis.Et colledhones omnes inflammaricneique cohibenditprxcipue refrigerare opus toc.Bupleuri femead idus ferpentium dari reperio:foueriqj plagas decctfla ea hxrba adiedis foliis mori aut origa ni. Catanance theflala herba qualis fit:a nobisdefcribi fuperuacuihiit cu fit uius eius ad amatoria tantum.IIIud no ab reeft dixifle ad tegedas magicas uanirates d refla m ad hunc ufum conic pio maioribus qua rutx:ramulis furculofis craffirudie iunci: Gerit iuxta folia figulas ueluti barbulas:& earum in cacuminibus lapillos candore & rotunditate margaritape magnitudine ciceris.Duricia uero lapidea: Ipfa qua pediculis adhxreant cauernulas habent & intus feme.Nafcit in italia:fed laudatiffimu in creta.Nec quicquam iter hxr bas maiore qu ide miraculo afpexi.Tantus eft decor uelut aurificum arte alternis iter folia candicantibus margaritis tam exquifita difficultas lapidis exhaerba nafceris.Iace/ re atque humi ferpere aucftores tradunt. Ego uulfam non haerentem uidi. Iis lapillis drachmae pondere poris in uino albo calculos frangi:pelliqj confiat: & firangui ia difi cuti.Neq? in alia haerbaru fides efi. Vfus ftatim ad quancuq? medicinam natam.Sic eft autem eius fpecies ut etiam line audtore uifa ftatim nofei pofiit. Lapis uulgaris iuxta flumina fert mufeum ficcum canum.Hic fricatur altero lapide addita hominis faliua. Illo lapide tangitur impetigo.Q_.ui tangit dicic.Pheugete cararides lycos agrios hymas dioci.Limeum haerba appellatur a gallis:qua fagittas in uenatu tingunt medicameto quod uenenum ceruariu uocant. Ex hac in tres modios falinati additur tantu quatu in una fagita addi folet:Ita ofta dimittitur in boum faucibus i morbis. Alligari poftea ad praefepia oportet donec purgentur. Infanire enim folent. Si fudor infequitur aqua frigida perfundi. Leuce mercuriali fimilis nome ex caufa accepit per medium folium candida linea tranfcurente.Quare me foleucon quidam uocant. Succus eius fiftulas (anat.Ipfa cotrita carcinomata.Fortaflis eadem fit quxleucas appellatur.Contra om nia marina uenena efficax.Specie eius aucftores no tradunt: nec aliud qua fiilueftrem latioribus foliis efletefficariorem hanc femine acriore.Leucographis qualis eflfet feriptu non reperi. Quod & magis miror: quoniam utilis proditur fanguinem exci cantibus tribus obolis cu croco.Ite coeliacis trita ex aqua & appqfita.Profluuio foeminaru. Ocu loru quoqj med cametis * Et explendis ulceribus qux fiut i teneris partibus corporis. De medio.*# myofota:# myagro :& natrice:# ochone: # onofma :# ono> pordo:# oxyri:# oxye:# batrachio:# polygono:# leucanthemo:# plythe ma :# phyl!o:6c phellandrio:# phuleri:# polyrrhizo:# proferpinaca :# de rhecomaderefeda&ftoechade. Ca. XII. Edio folia habet iridis fatiux: caulem tripedalem: # in eo florem grandem purpureum rotundum femine minuto:radicem femipedalemtlnfaxisopacis nafeitur.Radix drachmis, ii. cum meile menfesfoeminarum Iiftit eligmatep aliquot dies fumpto.Semen quoqj in uino tritum contra abundantia foeminarum da tur.Myofota fiue myofbris leuis herba: caulibus pluribus ab una radicealiquatcus ru bentibus concauis ab imo:foliis anguftis ob longis:dorfb acuto nigris p interualla affi due geminantis # tenuibus cauliculis ex taleis prodentibus : florerxruleo. Radix digytali craffitudine multis capillamentis fibrata.Vis eiftyptica # exulceratrix udeoqg egilopas fanat.Tradunt xgyptii menfis que thiatin uocat:die.xxvii’fcre i augufto me fe incurentetfiquis huius herba: fucco inungatur mane priufquam loquatur non lip piturum eo anno. Myagros herba ferulacea efi foliis fimilis rubia; tripedanea. Semen oleofurmquod # fit ex eo.Medecur oris ulcei ibus perunefiis hoc fucto.Heiba qux uo catur migina tribas foliis longis intubaceis: illirta cicatrices ad colorem reducit. Na/ tnx uocacar haerba cuius radix euulfa uirus hirci edolet.Hac in piceno a faeminis abi gunc: quos mira perfuafione fatuos uocant . Ergo fpecics lymphantium hoc modo animorum cfle credimustqui tali medicamento iij&ggitur* Odontides inter fceni gene ra eft cauliculis denfis ab eadem radice geniculatifmangulis nigris geniculis* Folia parua habet longiora tamen cj Polyganum.Semen in adis hordeofimile florem purpu reum: pufillum* Nafcitur in pratis • Decoctum cauliculorum eius in uino auftero quantum manus capiat:dentium dolori medetur:ita ut contineatur ore * Othone in fyria nafcitunfimilis eruca: perforatis crebro foliis flore croci quare qdam anemoes uo cauerunt*Succus eius oculorum medicamentis conuenit*Mordet.n*Ieuiter # calfacic aftringitcg ficcando. Purgat cicatrices # nubeculas:# qcquid obftat.Qjiida tradutn lanari:arq- ita ficcata digeri i paftillos.Onofma longa folia habet fere ad tres dygicos in terra iacentia tria ad fimilicudinem anchufa: icifafine caule:fine flore:line femine.Prac gnans fi' edat eam aut fupra gradiacunhbortum facere dicitur*Onopordon fi comede rint afini: crepitus reddere dicuntur * Trahit urinas # menfes*Aluum fiftic. Supputa tiones # colledtiones difcutic* Ofiris ramulos fert nigros tenues lentos # in iis foiia ni// gra ceu lini.Semenqj in ramulis nigrum initiotdein colore mutato rubeicens • Smeg/ mata mulieribus faciunt ex iis.Radicumdecodlum potum fanat arcuatos. Exdc pru ufq maturefeat femen :concifiE#fole ficcataealuum fiflunt: Poft maturitate uero colle &C in forbitionedecodlae rheumatifmis uentris medetur & p fe tritas ex aqua cade {ii bibuntur. Oxis folia terna habet. Datur ad itomachum diflolutum. Edunt # g eu terocelon habent* Polyanthemum:quam qdam batrachio appellant:caudica ui exuh cerat cicatrices:#ad colorem reducic.Eademqj uitiligines concorporat. Polygonu gras ci uocant quam nos fanguinariamon attollirur a terra foliis rutae fimilis gramini.Suc cus eius infufus naribus fupprimit ianguinem : # potus cum uino cuiuflibet partis excreationefq; cruentas inhibet* Qui plura genera polygoni faciunt:hanc mare itelligi uoluttappellariqj a multitudle feis aut deficate fruticis calligono:aIii poly gono a frequentia geiculoijd:aliihalmada:alii carninothro:alii dema.multi myrtopeta lon.Nccno inueniunf qui hanc foemmam efle dicant. Marem aut maiorem minufcg nigra # geniculis denfiorem: femine fub omnibus foliis turgefeentem. Q_uocunqj haec modo fe habeat:uis earum eft fpifare:ac refrigerare. Semine aluum foluunt largi us fumpto. Vrinam cient.Rheumariimos cohibent.Qui fi no fuere-.non profunt.Sto machi feruori folia fponutur. Veficae dolori illinutur: & ignibus facris.Succus # auri bus purulentis inftiIIatur:#ocuIorum dolori per fe.Dabatur # in febribus ante accef fiones duobus cyathis in tertianis quaternis ue praecipue.Ite cholericis dyfentericis: # in folutione flomachi* Tertium genus oreon uocatur in montibus nafcens:arundini tenerae fimile:uno caule:denfis geniculis. # in fe fractis* Foliis autem picee:radicis fu peruacuae inefficacius q fuperiora:peculiare ifchiadicis.Quartum genus filueltre ap/ pellatur pene ardoris frutice radice lignofa llipe cedri rubicundo. Ramis fpati binum palmorum nigris geniculorum ternis quaternifqj atticulis.Huic quoqj fpiflandi natu ra*Sapor mali cotonei.Decoquitur in aqua ad tertias:aut aridi farina infpergit :# oris ulceribus:# attritis partibus. Propter gingiuarum uero uitia ipfa comanducantur. Nomas fiftit:omniaqj quae ferpuntaut difficilem cicatricem habenr.Priuatim uero ia nata niue facta ulcera.Herbarii # ad anginas utuntur illa. Et in capitis dolore corona ex eaimpoiiunt.Et contra epiphoras collo circundant.In tertianis quide fimftra ma> nu euulfam adalliganadeo contra profluuia (anguinis. Nec ullam magis aridam qua polygonum feruant.pancration aliqui fcyllam pufillam appellare malunt:foliis albi li lii longioribus craflioribufg. Radice bulbi magni colore rufio. Aluum foluit fucco cu farina erui futnpto.Vlcera purgat. Hydropicis fplenicifqjcum meile datur. Alii deco quunt eam donec aqua dulcis fiat* Ea<$ effufa radicem terentes digeruntf paftillos fb Ieficcatos:& poftea utuntur ad capitis ulcerati extera quae repurganda funt.lrem ad tuflirn quantum tribus digyris apprehederinru uino dantes. Et ad lateris dokflRue peripneumonicis eligma dantes.Propter ifchiada in uino bibendum.Et propter tormi na menfefqj ciendos,Peplos:quamaliqui !ychen:aliimeconio aphrodes uocar ex una radice tenui ffutificattfoliis rutae paulo latioribus femine fub foliis rotundotminus ca dido qua papaueris.Inter uites fere colligitur meflibus.Siccaturqj cum fruclu fuo fub iedfis aquis:in quas excidant.Hoc poto aluus ibluitur.Bilis ac pitu ita detrahitur, Me/ effa potio efl: acetabuli menfura in aqua mulfae heminis tribus & cibis infpergitur ob/ foniifqj ad molliendam aluum.Peryclimenos fruticat m pfa ex interuallo duo folia ha bens fubcandida mollia.In cacumine autem femen inter folia durum :& quod diffid/ le uelatur.Nafcitur in aruis ac fepibus conuoluens fe amminiculis eius in umbra ficcatum tundirur:& in paflillos digeritur.Ii refoluti dantur i uini albi cyathis tribus tricenis diebusad lyenem.cunqj urina cruenta aut per aluum abfumic quod intelligitur a decimo flatim die. Vrinam cient &i folia decoda. Aquas & ortopnoi cis profunt.Parrum quoqj adiuuant:fecundafq? pellunt pota fimili modo. Pelecinum in iegetibus diximusnafci fruticofam:cauliculis:foliis ciceris.Semen in filiquis fert cor niculorum modoadiuncis ternis quarernis ue:qualegit nouimus amarum flomacho utilem.Additur in antidotis.Polygala palmi altitudine peticfin caule fummo foliis le/ ticulx:gufl:u aflrido:quae pota lacii abundantiam facit ♦ Pontirris aut u t ahi uocaftt paroenion uel neuras large fruticatjfpinis retorridadanugine fpifla: foliis paruisirotu/ dis:ramulis:longis:mollibus:lentis:tenuibus:flore:k>ngo:hasrbaceicoloristfemmisnul Ii ufus:fed gufiu acuto & odorato. Inuenitur in aquofis collibus. Radices habet duas aut tres binum cubitoru in altitudine neruofa candidas firmas.Circuiifodicurautum no & praecifo frutice.Dat fuccum gummi fimile.Radix mira uulnenbus fanandis tra ditunpraecipueqj neruis uel praecifis illita. Deccdum qucqj eius cu meile potum dii/ folutiones neruorum & infirmitates 6d incifuras iuuai.Phalangitcs a quibufda phalan gion uocatunab aliis leucathemotuel ut in quibufda exemplaribus fuemo leucacatha Ramuli funt ei nuncj pauciores duobus in diuerfa tendentes. Flos candidus lilio ru/ bro fimilistfemine nigrodato ad lenticulas dimidia: figura multo tenuiore:radice basr/ bacei coloris.Huius folio uel flore uel femine’auxiliatur contra fcorpionum phalangio rumqj & lerpentium idus.Item contra tormina.PIytema qualis fit defcribere fuperua/ cum habeo:cum fit ufus cius tantum ad amatoria. Phylon a gr aecis uocatur hxrba in faxofis montibus foemina magis hxrbacei coloris caule tenui:radice parua: femine rc/ tundo: papaueri fimili.Hasc fui fexus facit partus. Mares autem femine tantum difle/ runt:quod efl: incipiente oliua.Vtrumcg bibitur in uino. Phellandrion nafcnur in pa Iuftribu':folio apii.Bibitur femen eius propter calculos & ueficasin comoda. Phaleris thyrfum habet longum tenuem ceu calamum in fummo flore indinatum.Seme fimi le fefamx.Et hoc calculos frangit potum ex uino uel aceto uel cum meile & lade. Ite etiam uitia ueficas fanat ♦ Polyrrhison folia habet myrtfiradices multa. Hxc tufx dan tur in uino contra ferpentes.Profunt & quadrupedibus. Proferpinacha hasrba uulga/ ris efl: eximii aduerfus fcorpiones remedii.Eadem contrita addita muria & oleo angina eximie curari tradunt. Praeterea in quantalibet laflStudine recriari defeflos:etiam cum obmutuerint:!! fubiiciaturlingux Si deuoretur :uomicionem fequi falutarem. Rhe/ coma affertur ex iis quae fupra potum funt regionibus. Ridix cofto nigro fimilis mu nor & ruffior paulo fiue odore:calfaciens gufiu & aflringens.Eadem trica uini colore reddit ad crocum in clinantem.Illira coli edio nes inflammationefque fedat. Vulnera fanat. Epiphoras oculorum fedat ex paflb illita. Infignita cutn meile. Et alia Iiuentia ex aceto. Farina eius infpergitur contra cacoethe & fanguinem reficientes drachmae pondere in aqua. Dyfentericis etiam # coeliacis (i febri careant in uino.Sin alto ex aqua. Facilius teritur nocle antecedente madefatfla. Darur # decodu tn eius biswSfefum duplici menfura ad rupta conuulfa contufis ex fublimi deuolutis. Si pedlo ris fint dolores additur pipis aliquid # myrrhx. Si diflolutio iloachi ex frigida aqua dimicur: fine intus:fiue extra purulentis excreationibus. Ite epaticis?fpleneticisufchia/ dicis ad renum uitia:fufpiria ortopneas . Arteriae fcabricias fanat expaflo tribus obolis potis tritataut deco&um eius.Lichenas quoqj ex aceto impofira purgat ♦ Bibitur cdtra inflationes:# perfricatioestfebres frigidasifmgultus torminaafperitates: capitis graui tatestmellancholicas uertiginesdafTicudinermciolores:# conuulfione. Circa Arimihu nota efl: hsrbatquam refeda uocant. Difcutit collectiones inflamationefq; omnes.Qui curant eataddut haec uerba.Refeda morbos refedatfcifne fcifne quis pullos egent tradi cestnec caput nec pedes habeant .Haec ter dicunt:totien% defpuut. Stoechas i infulis tantum eiufdem nominis gignitur odorata haerbateoma hy(bpi:amara guflu. Mefes cit potutpeiloris dolores Ieuat. Antidotis quoq; mifcetur. De folanot# fmirno:# thelephio:& trichomane: # thalietro:# tlafpe:# tragonia:# tragoni:# trago:# tragologo:# fpodile.Et qd' quida morbi quibufda no funt getibus Capitulum. XIII. Olanu grato flrichnon uocantait tradit Cornelius Celfus.Huic uis reprime s di refrigerandiq? fmyrmio caulem habet apiitfolia latiora:# maxime circa flo Iones multos: quorum afinu exiliunt pinguia ad terram infracfla .odore me dicato cum quadam acrimonia iucundo colore in : luteum languefcente: a capiti* bus caulium orbiculato ut apii femine rotundo migrotq arefeit incipiente aeftate: ra/ dix quoqj odorata guflu acri mordet:fuccofa:molIis.Coi tex eius foris nigenintus pab lidus.Opor myrrhae habet qualitatem:unde # nomen. Nafcitur:& in laxofis collibus in terrenis. Vfus eius excalfacere:extenuare: Vrinam # menfes ciunt folia & radix. Ab uum femen fiflit.Radix collectiones # fuppurationefq? non ueteres.Item duricias diO cutic illita.Prodeft # contra phalangia ac ferpentes admixto chancri aut pollinetauc melyfTophyllo in uino potatfed particulatim:quoniam uniuerfa uomitione mouct. Qua de caufa aliquando cum ruta datur.Medetur tufli # ortopnoeae femo uel radix. Item thoracis aut lyenis # renum:# uelicae uitiis.Radix autem ruptis conuulfis. Par/ tus quoqj adiuuac:# fecundas pellit. Datur hifchiadicis cum cretaneo in uino fudo/ res ciet # ru&us.Ideo inflationem flomachi difcutit:Vulnera ad cicatricem perducit. Exprimitur fuccus radicis utilis # faeminis:# thoracis:praecordiorumqj defideriis. Calfacic enim:# cocoquit # purgat.Semen peculiariter hydropicis datur potum :qui bus # fuccus illinitur:# malagmate cortice arido.Et ad obfonia utuntur cum mulfo # oleo # garo maxime in elixis carnibus fimul.Concodriones facit.Sapore fimilima pi/ peri.Eadem in dolore flomacho efficax.Telephion proculacae fimilis # caule # foliis* Rami a radice ferpentno&oiq? frutificat:foliis: craflis carnofis*Nafcitur is cultis # ma xime inter uites.IIlinitur lentigini:# cum inaruit:territur.Illinitur # uitiligini:ternis fere menfibus fenis horis noclisaur diehpoftea farina hordeacea illinitur.Medetur: # uulneribus # fiftulis.Trichomanes adianto fimilis efl:exilius modo: nigriufque foliis lenticulae denfistmaris aduerfis inter fe. Decoclum eius flrangurias fanat in uino al bo potu addito cymino rufiico. Succus cohibet capillos defiiueates.aut fi effluxerint Alopeciafque denfat tritum # in oleo illitum. Sternutamenta quoque guflu mo/ uet.Thalietrum folia coriandri habet pinguiora paulotcaulem purpureis* Nafcitur ubique: praecipua i campeflribus. Medentur ulceribus folia cum meile Thlapfe duu generum eflanguflis foliis dygicali longitudie # latitudine in terram uerfis: i cacumi ne diuifistcauliculo femipedalitno fine ramis peltaru fpetie femine inclufo leticulae ef ifringicununde nome.Flos albicat.Nafcit ia femitis # iepibus. Seme afpi guflu.Bilem Si pituitam utrumqj extrahit.Modus fumediacctabulimefura * Prodefi di ifchiadicis infufum:& donec fanguinem trahat. Menfes queqj cit:fed partus necat. Alterum thlapfen aliquiperfinocapa uocant latis foliis: radicibus magnis.Et ipfu utile ifchiadicorum infufioni. Prodefi 6C inguinibus utrumqj. Prxcipitur ut qui colligit: dicat fumere fe contra inguina:& contra omnes colledliones:& cotra uulnera :unaqj manu rollat.Tragonia herba qualis fit non traditur.Credo 6i falfum effe promifTum. Democriti.Portentofum enim efl adalligatam triduo abfumere Iyenes.Tragonis:fiuc tragion nafeitur in creta tantum infula i maritimis: iunipero fimilis Si femine di folio di ramis. Succus eius ladeus in gummi fpifiatus uel femen impofitione fpicula e cor/ pore eiicit.Tunditurrecens: 6C cum uino illinitur aut ficca farina cum meile. Eadem laciis abundantiam facic:mammifq? unice medetur.Efl Si alia herba tragos quam ali# qui fcorpion uocant: femipepede aItafruticofa:foIiis pulillis:racemis rubentibus grao tritici acuto ipfa in maritimisnafccns.Huiusramoru.x.aut.xii. cacurma trita ex uino pota cxhacis:dyfenteriris:fanguine excreantibus menliumqjabundatix auxiliantur.Efldi tragologon:que alii comen uocant. Caulem habet paruum : foliis croci: radice longa:dulci:fuper caulem calice latomigro. Nafeitur in afperis tine ufu. Et de herbis quide memoria digna hadenus accipimus:aut comperimus.In fine eapi admonere no ab re iudicamus:aliis alias uirum aetates eflfe.Longiflimo rempoi e durat elaterium:utdiximus.Chameleon nigre.xl.annis. Centaurium non ultra duodecim Peucedanu Si ariflolochia ac uitisfilueflris anno in umbra fer uantur. Et animalium quidem exterorum nullum aliud radices a nobis didas attingit:excr pta fpodile: qux omnes perfequitur. Genus id lerpentis efl.Ne illud quidedubiratur :omniu radicum uim effedusq* minui: fi frudus prius maturefeant. Item feminum ante radice ,ppier fuccum incifa.Refoluif autem omnium uis confuetudine. Et definutprodeffe cum opus efbquequottidie in ufu fuere:xque q nocere. Omnes ueroherbx uehemetiores effedlu uinbu% funt in frigidis locis Si in aquilonis.Item ficcis.Sunt Si gentiu differe tix non mediocres.Sicuc accepimus de tineis lombricifqj inefle xgypti arabix fyrix ci ficix populis.E diuerfo grecix phrygjxomnino no nafci.Minus id mirum quam q/ in confinio atticx boetixq? thebanis innafcuntur:cum abfint athenienfibus. Que co templatio aufert nos ad ipforum animalium naturas.Ingenitafq; iis uel certiores mor borum omnium medicinas rurfus. Enim uero uerum omniu parens nullum animal ad hoc tantum ut pafcereturtaut alia fatiaret:nafci uoluit. Quin artes ialutares infer/ uit Si ui cum furdis etiam rebus inferuerit.Tum uero illa animx au xilia preflantiffima ex anima alia efTe uoluit contemplatione ante eunda mirabili. CAII PLINII SECVNDINATVRALIS HYSTORIAE LIBER VIGESIMVS OCTAVS. PROHEMIVM. De Medicinis ex animalibus. Ca. I. ICTEA erant omnium rerum natura: inter caelum ac ter/ ram nafcenciumueflabantqj quae ex ipfa tellure fodiunt: fi non herbarum ac fruticum cradata remedia auferrent tranfuerfes ex ipfisanimalibus quas fanantur reperta ma/ iore medicina.Q_ui ergo diximus herbas & florum irnagi/ nes:acpleraqj inuentu rara ac difficilia: iidem tacebimus: gd in ipfo homine profit hominricxteraqj genera remedio rum inter nos umentia !cu prxfertim niti caieu doloribus morbifquemita ipia poena fia t. Minime nero» omnem infamemus operam licet faftidii periculum urgeat quando ita decretum eft minorem gratias g utilitatum uitfte refpecftum habere. Quinimo externa quoq? St barbaros etiam ritus fdagabimus* Fides tantum auctores appeller.Quancj St ipfi cofenfa proprii iudicii ita eligere labo/ rauimustpotiulq? copias inftitimus. Illud admoniflepquam neceflariu eft: dictas iam a nobis naturas animalium:& qua: cuiu% elTent inuenta* Neq?.n. mi/ nus profuere medicinas reperieudo:qua profunt prebendo.Nuc quas i ipfis auxiiien/ tur indicaritneq? illic in totum omifla* Iraq? hec efle quedam alia:illis tamen conexa* Incipiemus aut ab homine: ipfum fibi exquireres timeufa ftatim difficultate obuia, Sa guinem nanq? gladiatore bibunt:ut bibentibus populis procul fint comitiales morbi. Quod fpeclare facientes eade harena feras quoq? horror eft. At hercule illi ex homine iplo forberie eificacifllmum putat calidum:fpiratemq?:& una ipfam animam ex ofcu/ Io cum plagis hoc. Ofum ferarum quide animo feriore fas fit dixifle humao. Alii medullas cruijt quaerunt St crebre Ifantium.Nec pauci apud grascos Angulorum uifcepe meinbrorumq; etia lapores dixere, Omniaperiecuri ufq?ad refegmina unguiu Quali uero finitas uideri poffit feram ex homine fieri.Quin morbo dignum non ipfa medicinas gratia.Egregia herclefruftationefi non profic*Afpicihumana exta nefas ha betunquatomagis mandi inuenitofteta? Tecum.n.res erit euerforiuris hu mani:monflrorumqjartifex:qui primus ea condidifti. Fecifti credo ne uita tuiobliui fceret .Quis inuenitfingulamebra humana mandere.Qua coniecftnra poteft medicina iflaoriginem habuifTe.Q_uis ueneficia innoceciora effecit cj remedia* Eftobarbari externiq? ritus menennt. Etiam ue grasci fuas fecere has artes* Democriti extant comentationes ad alia noxii hominis St ex capite offa plus prodefTe: ad alia ami/ chSt hofpitis.Ia uero ui interempti dente gingiuas in dolore fcarificari Apollonius effi cacifllmum fcripftt* Miletus oculorum fuffufiones felle hominis fanari ♦ Artemon cal/ uaria interfecfti:igneqj cremati propiauit aquam in fonte noftu comitialibus morbis* Ex eadem fafpendio interempti catapotia fecit cotra canis rabidi tnorfus Antheus. At/ que et quadrupedes homines fanauere: cotra inflationes boum perforatis cornibus in ferentes ofla humana. Vbi homo occifus effet aut crematus filigine quas perncwftaifet: fuum morbis dedo. Procul a nobis noftrifq* litterisabfint ifta* Nos auxilia dicemus no piacula* Sicubi lacftis purpureum ufus mederi poterittficubi laliua tatftus ue corporis cereraq; fimiiia.Vitam quidem non adeo extendendam cenfemustut quoquomodo p traheda fit. Q_uifquis es talis eq moriere et ca obfceus uixeris:aut nefadus. Q_ua pp hoc primu quifq? i remediis animi fui habear:ex oibus bois que homini tribuit natu/ ra:nullu melius ee tepeftiua morte* In eiq? id optimu qd illam fibi qfqj pftare poterit. An (iri medendo aliqua uis uerborum St fanari St depelli. Ca II. X homiue remediorum primum maxime queftionis :& femper incertae eib c ualent ne aliquid uerba incantamenta carminum*Q_uod fi uerum eft horni ni acceptum fieri oportere conuenienfed uiritim (apientiflimi cuiufq? refpu/ it fides.In uniuerfum uero omnibus horis hominis credit uitatnec fenrit. Q_uippe ui tftimas caedi fine precatione non uidetur referre: nec deos rite confuIi.Praetera alia fac uerbaimpetrantis:a!iadepulforis:alia comentationis.Vidimufq? certis precationibus obfecrafle fummos magiftratus ♦ Et ne quid uerborum pretereatur aut prepofterum dicatur:de fcripto preire aliquem.Rufafq? alium cuftodem dari qui attendat: alium uero preponi qui faueri linguis iubeat. Tibicinem caneretne quid aliud exaudiatur. Vcracp meoria in(igni:quotiensipfedireobftrepetes nocuerint t quotens ue precatio crrauerit.Si repete extis adimi capita uel corda:aut germari uicftima ftate acciderit. Du ratq; immefo exeplo patris fili% quo fe deuorare carme*Extac Tutie ueftalis tncefte precatio: qufa aquatultt in cribrotanno urbis R6e.dc,nono Boario uero in foro graecum graecamqj defoflTos aut aliarum gentium: cum quibus tum res effeteti/ am noftra aetas uidit* Cu ius facri precationem qua folec pi aeire quindecen uirum ccl legii magifter-.fiquis legat:profecto uim carminuum fateatur.Ea omnia approbaribi. s odingends.xxx.annorum euentibus.Veftales noftras hodie credimus nondum egref fa urbe mancipia fugitiua retinere in loco precationis.Quod ii femcl recipiat ea latio: # deos preces aliquas exaudiret aut ulli moueri utrbistcofitedum fit de tota coniaftati one.Prifci quidem noftri perpetuo talia prodidere* Difficillimumq? ex iis ena fuln ina elici ut fuo loco docuimus.L. Pifo primo animalium au dor eft Tullum Hefiiliu rege ex Numae libris eodem quo illum facrificio Iouem caelo deuocare conatum:quoniam parum rite quaeda fecifler fulmine idum. Multi uero magnaru rerum fata & oftenta uerbis permutari. Cum enim in tarpefo fodientes delubro fundamenta caput huma/ num meniflfent: miliis ob id a fe legatis ethruriae celeberrimus uates Olenus Calenus praeclarum ii cerneus: interrogatione in fuam gentem tranfterretfcipione prius determinata teplii magine i folo ate fe. Hoc ergo dicitis rcrr.ani hic templu Icuis optimi maxime futurum eft?Hic caput luuenimus.Conftantifiima animaliu affirma tione tranfitum fuiffe fatum in ethruriamtni praemoniti a filio uatis legatiromani re fpodiftennno plane hictfed romae caput dicimus. Iteru id accidiile tradunt cum in faftigiutn eiufdem de lubri praeparatae quadrigae fidiles in fornace creuiflent Et iteru iimili modo retentum augurium.Hxc latis lint exemplistur appareat oftento rum uires# ia noftra potrilace eflfe:ac prout quaeqj accepta funt ita ualere.In auguri um certe difcipbna conftatmeqp dicas auestneqj ulla aufpiciatpettinere adeo: q quaq* rem ingredientes obferuare fe ea negauerint* Quo munere diuina: idulgentiae maius nullu eft*Quin etiam & legum ipfarum in.xii.tabuhs uerba funttqui fruges excantaf fec.Et alibi.Quin malum carmen incantafTet.Veriius Flaccus audoi es ponittquibus credat t in oppugnationibus ante omnia foluu a romanis facerdctibus euccari deum cuius in tutela id oppidum eflertpromittiqj illi eunde aut ampliorem locum apud ro/ manos cultum ue. Durat in ponrificu difciplma id facrum. Conftarq? ideo occultatu in cuius dei tutela roma eftet: ne qui hollium iimili modoagerent*Defigi quidem di/ ris deprecationibus nemo non metuit.Huc pertinettut ouorum quae exoibuerit quif/ que calices cochlearumq? protinus frangitaut eafde cochlearibus perforari .Hinc Thco criti apud graecos:Catulli apud nos: proximeq; Virgilii incantamentorum amatoria imitatio Figulinarum opeia multi rumpi credunt tali modo:Non pauci etiam ferpen tesipfos recantari,Et hunc unum efteipiis inaelleeTum: contrahiqj mariorum cantu etiam in ncxfturnaquiete.Etiam parietesincendiorum deprecationibus coiciibuntur Neq? eft’faciledicTii:& externa uerba atqjinefficabilia derogant fidem.Vadius edam la tina inopinata:# quae ridicula uideri cogir animus femp aliquid in menfu cxpcclans ac dignum deo mouendo:immo uero quod numini imperet.Dixit Homerus fanguinis uulnerato foemineVlpxem Ihibuifte carmine.Theophrallrus ilchiacicos la/ nari.Cato pdidit luxatis membris carnem auxiliari.M. Varro podagris.Cadare dido/ torem poft unumancipiten uehiculi cafum feruntfemper urprimum cofedilTet(id quod plerofqj nunc facere fcimus) carmine ter repetitio fecuritate itinerum aucupari folitum.Licet hanc in partem fingulorum quoq; confcientia coarguere.Cur enim pri mum anni incipientis diem laetis precationibusinuice fauftum ominamus?Cur pub licis luftris edam nomina uiftimas ducentiu profpere legimuriCur & fafcinatienibus adoratione peculiari occurimus.AIii graeca Nem ili iuocanres: cuius ob id roma fimu lachru i capitolio:eft: quanuis lacinu nomen non fit.Cur ad mentione defundep t& flamur memoi ia a nobis no follicitari: Cur ipares numeres ad eia uehemeciores credimusudqj in febribus dieruobferuatioe intejjigif. Cur ad primitias uetera ee dicimus:alia noua optamus: Cur fternutameds falut..m3:Qr cd et T yberiu Cxfirem triftiffimum (ut confiat)hominum in uehiculoexegifte tradunt.Etaliqui nomine quoqj con fi lutare rligiofius putant & abfentes tinnitu aurium pi xt icntire Termones de te receptum eft. Attalus affirmat fcorpioe uifo fi quis dicat duo:co hiberi nec uibrare itfrus.Et quoniam fcorpio admonuit in africa nemo defiinar: aliqd nift praefactus Africam.In caeceris uerogenbus deos ante cbreftat ut uelint. Nafi mes affitinullum ponere tnnflatirium uidebimur jquoniam multas etiam pollere religio* nes manifefid eifr. Alius faliua pofi aure dygico relatadollicicudine animi .ppinat.hoili ces cum faueamus:praemere etiam prouerbio iubemur.In adorando dextram ad olcu Ium referimus: corpus circuagimus ♦ Quod f leuum fecifte gallis religiolius credunt.Fulgetras adorare cofenfus gentiu eft.lnctndio inter epulas nominato aqua fub menfa profundi. Abominamur recedente aliquo ab epulistfimul uerri folii. Auc bibente conuiua menfam uel repofitorium tolliinaufpicatifrimum iudicatur .S eiui S-xfpicii principis uiri c6mentano*eibquaob rem menfa linquenda non iit.Nondum enim pluresquam conuiuae numerabantur. Nam fiernuramento reuocari ferculum menfam ue:fi non poftea guftetur aliquid:inter dira habetur. Omnino aure efie haec infricuereilliiqui omnibus negotiis interefTe credebant deos.Er ideo placatt s et uitiis nofrris reliquerunt. Quin & repente conticefcere conuiuium adnocatu eibnon nifi in pari prxfentium numero:qa in re fame labor efbad queeunq? ptinens. Ci* bus et e manu prolapfus reddebacur. Atq? per menfas uetebatur mundiciarum caufa defiare.Et funt condita auguria quid loqu enti cogitati ue id accideric:inter exeeratis (i ni Si pontifici accidatdids cauia epulantitinmenfa utiqj id reponi ad lare piatio eft.Medicamenra prius Q adhibeantur in menia forte depolita negantur Vngues refecari nundinis Romanis racetiatq; a dygiro indice: multorum peccunias religiofum eft. Capillum uero cotretftari conrra defluuiaac dolores capitis.xvii .luna ateg .xxix.Pagana lege in plericp Italiae praediis cauecur ne mulieres p itinera ambulan tes torqueant fufostaut omnino deteefros feranttquoniam aduerfetur id oium fpenprse cipuefrugum.M.Seruilius Nouianus princeps duitatis non pnde in metu Iippitudi nis prius cj eam ipfam nominai et alius ue ei praedicfrertduabus litteris graet is & charta feripram circunligata lino iubnedebar collo.Munanus ter conful eadem obfer uacione uiuence mufeam in linteolo albo .his remediis carere ipfos luppitudine predi* cantes.Carmina quaeda extant contra morbor^tgenera. Cotra am bufti.Qu eda ec in pcus.Sed in pdeudo obftat inges uerecudia i tata animopd uantra ie.Q_uapropcer de his ut libitum cuiqj fuerit opinetur Remedia ex homine contra magos. Ca. III. Ominu monftrificas naturas & ueneficos afpetfrus plenius diximus in poten h tisgetiu:& mulcas animaliu proprieratestquae repeti iupuacuu eft.QjJorun dam hoiutn cora corpora profuntmt ex iis tamilus quae funt terroii ierpenti* busttaefru ipfo leuant peufros iucfru ue medico. & genere funt pfylii maificp: & qui oblogcs uocant infula cypro .Ex aqua familia iegatus.Hexagon noie a confuii/ bus Romae in dolium ferpenriu coieefrus expimenti caufa circumulcenribus linguis miraculu praebuit.Signu eius familiae e mo adhuc durat uernis cepibus odoris uirus* Acqp eoiji fudor quoqj medebaf «no mo faliua. Na i infula nili tetyrii nafcetes taro iut crocodilis cerrotituc uoce quoqj eo$t oium i fua repugnata iteru e tu quoqj mederi coftat.Siccuci aggauari uulnera introitu ec$z q unq fuerit ferpentiu cais ue dete laefi.Ide icubitus*.pecoi£ foetus abortu uitiat. Tatu remaet uirus excepto femel malo:ut ueneficio fiat uenena.Paftim remedio e ablui prius manus eoi£ aquaqj illa eos gbus medearis infpergi.Rurfus a fcorpione aliquado pcuili nuncj pcea a crabronibus: uefpistapibus ue feriunt .Minus mitet hoc qui fciat:uefte a tineis non acitngfcquas fuerit in funere.Serpences aegre praeterqleua manu excrahi. De quibufdam fortilegis & faliua hominis, Ca. IIII; Ythagorae luentis no temere falleretimpofiriuorum nominum imparem uo calui numerum cIaudicates:oculorum ue orbitate: ac fimi lis cafus dextris a(i gnare partibus:parem leuis.Ferunc difficiles partus:flatim folubcum quis re #ii in quo fit grauida craTmiferir Iapide uel miflili ex iis quae tria animalia fingulis icfti bus interfecerim:homine:aprum:urfam. Probabilius id facit hafla uelitaris : euulfa a corpore hoministfi terra non attigerit, Eofde enim illata effe&us habet: Sic & fagitras corpore edudlas fi terra no attingerint fubiedfas cubantibus amatoriu ee.Orpheus & archefaus fcribunr.Quin & comitiale mordum fanari cibo e carne ferae occifae eodem ferro quo homo interfe&us fit,Quorunda partes medicx fut ficuti diximus de Pyrrhi regis police.Er elide folebat oflendi Pelopis haflatqua eburneam affirmabatur, Neuos in facie tondere religiofum habent etia nunc multi. Omnium uero I primis ieiunam faliuam corra ferpentes praefidio efle docuimus,Sed & alios, efficaces eius ufus recogno fcat uita.Ita defpuimus comitiales morbos:hoc eft conragia rcgerimus.Stmili modo & fafcinarionesrepercutimus finiflrae dextraeqj clauditatis ocurfu. Veniam quoqj a deis fpei alicuiusaudatioris petimus in finum fpuendo.Eetiam eadem ratione terna defpu ere deprecatione in omni medicina mos efbatq? effecTus adiuuare. Incipientes furunt culos ter praefignare ieiuna laliua.Nunc rniru dic en ustfed experimento facile. Si que poeniceat ictus eminus cominus ue illati:& Ifatim expuar megiam i manum qua per/ cuffialeuarur illico percuffus a poena.Hoc faepe delumbata quadrupede approbatur: ftatim a tali remedio correcbo animalis uigreflu. Quidam uero aggrauant lcftus ante conatum fimili modo faliua in manu ingefta.Credamus ergo& lithenas leprafcp ieiu no illitu afliduo arceri. Irem lippitudines matutina uelut quottidie inunchone.Carci nomata malo rerrx fubadfo.Ceruicis dolorem faliuaieiunidexrra manu ad dextrum poplitem relatadeua ad finiftrum.Si quod animal aure intrauerir: & infpuatur exire, Inter amuleta eft edita: queq? urina: expuere.Similirer in calciamenru dextri pedis an teq induatur.Irem cu quis tranfeat locum in quo aliquod periculu adferit. Maition SmydKus q deiimplicibiis effectibus fcripfit rumpi lcolopendras marinas fputo tra/ dit.Item rubetas aliafq? ranas.Ophilius ferpentes fi quis in hiatu earum expuat.Salpac torporem fedari quocunque membro inftupentefi quis finum expuat ♦ Auc fi fuper ior palpebra faliua tangatur.Nos fic haec credamus rite fieri.Exrranei in tcruentu:auc fi dormiens ex pectetur infans a nutrice terna expui quanq religione mutat & falcias. Imperatorum quoq? non folum infantium cultos qui deus iter facra remana a uel]a/ IibuscoIicur:& currus triumphantiu.Sub his pendens defendit medicus inuidixuu/ betq? eofde recipere.Similis medicina linguae ut fic exorata a tergo fortuna gloria can nifex.Morfus hominis inter afpeiimosquoqj numeratur.Medentur fbrdes exauiibus Ac ne quis miretur etiam lcorpionum ictibus ferpentiumq? ftatim impofitae.Melius e percuffiauribus profunt.Ica 6d rediuiua fanari ferpeniium uero ictum conrufi dentis humani farina.Capillus puero qui primum decifus elt podagrae impetus dicitur leua re circunligatus.Et intortum iinpubiu impolitus.Virorum quoq? capillus canis mor fibusmedet exacero.Ec capitum uulneribus ex oleo aut umo. Si credimus a reuulfo cruci quarcanis.Cobuftus aequae capillus carcinomati. Pueri q primus ceciderit dens ut terram non attingat inclufus in armillam & aflidue in brachio habitus muliebriu locorum dolores prohibet. Pollex in pede praeligatus proximo digyto tumores iguinu fcdar.In manu dextra duo medii Iinoleuicer colligati diftillationesatqj lippitudines ar cent.Quin & eiectus capillus calculofoalligatus qui fupra pubem leuare caeterosdici tur:ac iocineris etiam dolores. Ac celeritatem partus facere. Addidit Granius efficacio* rem ad hoc e Je erro exe nptuni* Parcus accelerat uicinos ex quo quaque coceperit fi cinftu fuo foluto foemina cinxerit:dda loluerit:adieda precatione fe uinxifle cande tt folii furumtatque abierit. Sanguine ipfius hominis exquacunq? parte emiflb eKica/ ciflime anginam illini eradunt Orpheus St Archelius:item ora comitiali moibo lapfo rum exurgere enim protinul.Quidam li pollices pedum purgantunexqj iis guttae re ferantur in faciem. Aut li uirgo dextro pollice attingat. Hanc conicdfura ceientes uir gines carnes cinere anginis medebat St to fi!li>:uuilqjt& carcinomatis.Hoc medicamerum uocabat botryon* Mu Ita genera mcr> borum: primo coitu foluunt jprimoiq; menfe.Aut fi non id contingatdcr* gtnqua fiunttmaxieqj comitiales Quin St a ferpente ac fcorpione pculTbs coitu leua; i produnt* Vepifbemmas uenere ea lxdi. Oculopi uitia fieri negant:nec lippire eos qui cum pedes lauat aqua inde ter oculos tangant. Immatura morte manu flrilas parotidas guttura taclu fanari affirmat. Qqida uero cuiufq? defudfi dutaxat fui fexus koa m iu auerfa.Et e ligno fulgure iclo reiedrus poli terga maibus deorderi aliquid ad dece qdoleatadmouen ee palpebrai^tremedioee pdunc. Sut q praccipiatdente fuffiri dece hois fui ‘fexues.Et eum q canimus uocetinlepulco exeptum adaiigari.Terram ex caluaria tradut.Herba uero liqua ibi geita fit comandu cata detes cadere. VI cera no ferpe ex ode hois circunfcripta. Alii e tribus putei pari mefura aqs mifcet:& plibac nouo fidlili. Reliquu dat i cei ciais accelTu tebriu bibendu.Ice i qrtanis fragmetd claui a cruce iuolutum lana collo fubneclunt. Aut fpartum e crucetliheratoque tun dunt cauerna quam fol non atringat.Magorum hxc ccjmmenta funt. Vt cotem qua ferramenta laspe exacuta fimtfubie&am ignari ceruicahbus d ucneficio deficietes euo care.lndicium ut iple dicactquid libi darutn fit St ubi:& quo tempore: au (flore tamen non nominare .Flumine utique percuffo circunactum i uulnus homine loqui proti nus coftac Inguinibus medentur aliqui licium telae detractum alligantes nouenis lorum pupillas imaginem reddant, Magna & urinas non ratio folumtfed etiam re ligio apud auedoas inuenicur digefta i genera.Spadoum quoqj ad foecunditatis bene ficia. Verum ex iis quae referre fas fit:impubium puerorum cotra faliuas afpidu quas ptyadas uocanttquoniam uenena in oculos hominum expuant. Contra oculorum af bugines:obfeuricates: cicatricem :argema palpebras:# cum erui farina contra aduflkv nes*Contra aurium pituitas fi decoquuatur ad dimidias partes cu pon ro capitato nouo fictili. Vaporatio quoc£ ea menfes foeminarum cic.Salpa fouet illa t u oculos infirmitatis caufa illinit fole ulla cum ouialbugine efticatius ftruriocamcli bi> nis horis. Hac # atrameti liturae abluuntur. Virilis podagris medetur argumento fui lonumtquos ideo tentari eo morbo negant.Veteri fi mifceatur cinis oftreorumuduer fus erupriones in corpore infatium & omnia ulcera manantia.Et exefis ambuftis.fcdis uiriistrhagadiis.# fcorpionum iclibus illmitur.Obfletricum nobilitas non alio fucco efhcatius curari pronunciauir corporum pruritus nitro addito ulcera capitumtpruri gines:nomas:praecipuegenicalium*Sua cuiq? autem (quod fas f;t dixifle) maxfa prev deft.Confefbm peifufo canis morfu echinorumq? (pinis inhaerentibus: & in fpongia lanis ue impolita aut aduerfus canis rabidi morfus cinere ex ea fubaedo.Contraq; ferpe tium iedus.Nam contra fcolopedras mirum proditur uertice taCdourinaefuaeguna liberari produs laefos. Auguria ualirudinis ex ea traduntur. Si mane candida dein ruf fa fir.lUo modo cocoquerethoc cocoxifle (ignificat.Mala ligna rubrae.Peflima rigras. Mala bullantis & craflae.In qua quod fublidit fi albu efbfiignificat circa articulos: aut uifcera dolorem iminere.Eadem uiridisnnorbum uifcerum:pallidabilis:rubcsfangui nis.Mala# inq uelutifurfures:atqjnubecula apparent.Diluraquoq;alba uttiofae* Mortifera nero crafla graui odore.Et in pueris renuis ac diluta.Magi uerant cius cau fa contra folem lunamq; nudari:aut umbra cuiufq; ab ipfa afpergi. Hificdus iuxra cb flantia reddi fuadettne deum aliquem nudatio offendat.Cflanes contra mala medica menta omnia promifit auxiliari matutinis horis fuam cuiqj inilillata in pedem* De remediis mulieribus* Ca* VIL Vae ex mulierum corporibus traduntur adportentorum miracula accedunt utfileamus diaifa tnembratim in fcelera.Aborrustmenfium piacula: quatqj alia no obiletrices modo:uerum etiam ipfa: mrretrices prodidere.Capilli mu lieris fi crement :odore ferpentes fugari. Eode odore uuluae morbo flrangulatus refpw rare.Cinere eo qde fi f teda lur creati;uel cu fpua argeri fcabricias oculope ac prungies emedari. Ite uerrucas# iniatiu ulcera cu melle.Capitis quoq? uulnera:# oium ulcepe finus fimul addito meile & thure.Panos podagras cu adipe fuillo.Sacr-u igne fanguine filii illico # iformicationes c0rp09e.De laedis ufu coueit ee dulciffimumolliffimumq; Quare in loga febre coeliacis uciliflimu:maxie eius quae ia infante remouerit.Et f mali tia floachi in febribus:torfiombus edicaciflimum expiunt .Ire rnamaiy colleediombus cu thure.OcuIo ab iclu cruore furfufo # 1 dolore aut epiphoris:(i imulgeat plurimu pdeil. Magifcp cum meile 6C narcitfi fucco:aut thuris polline. Seperqj in omni ufu ef ficacius e fle eius quae mareenexa fit maibufqj efficaciflimugeminos pepit mares.Et fiui no ipfa cibifcp acrioribus ibihneat.Mixto praererea ouope candido liquore madidaq? Ia na frontibus impofitum fluctiones oculorum fufpendit* Nam fi rana faliuafua ocu lum afperferit praecipuum elt remedium * Ec contra morfum eiufdem bibitur flilla turqj.Qui fimul matrisfiliae quae laedeinunedus fit liberari oculorum metu in totam affirmat. Aurium quoq* uitiis medeturmodice admixto oleo. A ut fiabirtu dofentiam ferino adipe tepefactum .Si dolor grauior fit C ut plerumc# fit) longis uitiis diluto mei* le lana includitur. Et cotra morbum regium in oculis relictum inftillat cum elaterio Peculiarirer ualet potum cotra uenena quae data fune cum marino lepore bupeitnq* ut Arilloteles tradit dorienidon.Et contra inlaniam que farta iit hyofcyami potu. Po* dagris quocp iubent illini cum cicuta. Alii cum hyfopo & adipe anferino:qualiter etia uuluarum doloribus imponitur. Aluum etia fiflit potum ut Rabirius fciibit. Et me fes ciet.Eius uero quae foemina enixa fit ad uitia tantu in facie fananda praeualet. Pul tnonum qucxp incomoda lacte mulieris fanantuncui admifceat impubhpueri urina 6C mei atticum.Omnia iinguloru cochlearium mefura. Marmora quoq? aurium eiici inuenio.Eius quas mare peperit larte guitato canes rabidos fieri negat.IVIulieris quoqj faliuam ieiunas una potentem diiudicantoculis cruentaris.Et fi contra epiphoras fer* uentes anguli oculorum fubinde madificent .Efficacius fi cibo uincq? fe pridie ea abiti nuerit.Inuemo & fafcia mulieris alligato capite dolores minui. Poit haec nu Ilus e mo dus.lam primum abigi grandines rurbinelq? cotra fulgura ipfa in menfe connudatas fic auerti uiolentiam caeli.In nauigando quide tempeftatem etiam fine menilruis.Ex ipfis uero menfibus monitrificis alia(uti fuo loco in dicauimus) dira & infanda uarn cinantur.E quibus dixi (Te non pudeat fe in defertu lunae folis ue congruat uisilla:ir» remediabilem fieri.No fegnius & in filente luna coitus fuos maribus exiciales elTearqj peltiferos. Purpuram quoq? ab iis eo tempore pollui.T anro uim e Pe maiore. Quot uq; autem alio menltruo fi nudare fegetemambiant:erucas ac uermiculos fcarabeo q,’ ac noxia alia decidere.Metredorus Sepius i capadocia inuentum prodit ob multitudine cantharidum illas ire per media arua retectis fu per clunes ueltibus. Alibi feruat ut nu dis pedibus eant capillo cinctuq; diilbluto.Cauendum uero ne id oriente fele faciant? femente enim arelcere.Nouella uitis eius tartu in perpetuum laeditur. Vt ad noxiam res medicarilTima tranfferat rutam 8i ederas iIlicomori.Mulra diximus de hac uiclen cia.Sed prxter haec certum eft tartisalueariis apes fugere. Linaq; ctm coquant nigre fcere.Aciem in cultris tonforum hebetari.Aes contartum graue uirus odorisacciptre & eruginem. Magis fe decrefcente luna id accidat.Equas fi fint grauidx tactas aboi tu pari.Quin & afpertu omnino quanuis procul uifas :li purgatio illa polt uirginitarem prima fit:aut in uirginea aetate fpontanea. Nam bitume in iudaea nafcens iola hac ui fponte fuperarf Et fila ueftis contactae ut docuimus: ne igne quidem uincuntur quo cunrta.Cinifqj etiam ille fiquis afpergat eum lauandis ueltibus purpurat mutat. F lori bus colorem adimit.Neipfis quidem foeminis malo fuo immunibus.Abcrrum facit il litustaut fi omnino prxgnans fupergrediaf.Quae Lais di Cleophantus inter fe contra ria prodidere de abortiuis carbone ac radice brafliae uel mu rica: u ei tamarici in eo faiv guineextinrto.Item alinas non concipere tot annis: quod grana hordei corarta cdetic Quaeq? alia nuncupauere monftrifica aut inter fe pugnantia:cum hic fcecunditatem fieri iifdetn modis quibus illa fterilitatem pronuntiarenmelius eft non credere.Pythus dyrrhachinus heberariafpectu fpecularcm nitorem tradit.Iifdem adueifa iuilus cdiu entibus.Omnemqj talem uim refoluidi nullum pifcem habeantfecum.MuIti uero in effe etiam remedia rato malo aiunt.Podagras illini:flrumas:&parotidas: panos: iaci os ignes:furunculos:epiphoras trartatu earum mulierum liniri.Lais & Salpe canum ra bioforu morfus & tertianas quartanafq? febres menltruo in lana arietis nigri argento brachiali incIufo.Diotimus thebanus ueftis omnino ita inferta: portiuncula acu :u ei pellicio brachiali infertx.Sotira obftetrix tertianis quartaifq? efficaciffimum dixit.Pia* tas aegri fubrerlini.MuItoqj efficacius ab ipfa muliere etiam ignoranti. Sic & comitia* ies excitas morbofqj fanari. Icethidasmedicus quaternas coitu finiri incipientibus du taxat menflruis fpopondit. Item omnes uuo conuenit:fiaqua potufque formidetur a morfu canis fu ppofita tantum calici lacinia menftruo tincta ralhftatim metum eum difcuci uidelicec prxualente iympachia illa grxcorum.Cum rabiem canu eius fangui nis guftacu incipere dixerimus. Cinere eo iumentoijd omniu ulcera fanari certum eft Addita farina 6C cxra. Maculas aurem e uefte eas non nili eiuidem farina ab lui.Cmerem per fe rouceo mixcu foeminapc praecipue capitis fedaresdoloreillicu fronti» Afperrimamque uimprofluuii eius efle primis annis uirginitate reloluta ♦ Id quoque couenicjquo nihil equidem libentius crediderimttachs omnino menftruo poftibussir ricis fien tnagopi artes generis uanillimi uc xftimare licet.Ponam enim uel modeftifli mu e promiffis ♦ Eft homine fiqdem refegnima unguiu e pedibus mambulqj cxra permixta: ita ut dicat tertianae uel quottidiane uel quartanae febri remcdiu quaeritante folisorcu alienx ianuae affigi lubent ad remedia in iis morbistquanta uamtate fi falfu efttquanta ue noxa fi tranfterunt morbo ad innocentiores.Ex iis omnium re fegmina unguium ad cauernas formicarum abiici iubent t eamq? quae prima coepei it trahere correptam fubnech' collo:& ita difcuti morbum Medicinae ex animalibus peregrinistde elephanto & leonet& camelo:# hyena:# cro codilo.# chameleonte:# ftinco:# hippopotamo:# lyncibus. Ca. VIII* Aec funt qux rettuliffe fas littae pleraq? ex iis no nifi honore dictio. Reliqua h inceftabilia # infanda:ut feftinet omnino ab homine fugere.In care ais clarira tes animalium aut operum fequemur.Elephanti fanguis prxeipue maris fiu cftionesomnestquas rheumatifmos uocanctfiftic. Ramentis eboi iscumeile atrico (ut aiunt) nubeculae in facie Scobe paroychia tolluntur efficacius fi externuara» Profcofci dis taclu capitis dolor leuatur efficacius G # fternutet. Dextra pars cu t i lem/ ma rubrica adalligata ipetus libidinum ftimulat.Sanguis # ifchiadicis prodeft lecur/ que co nicialibus morbistLeonis adeps cum rofaceo cutem in facie cuftcdita uitiistca doremcg feruat:& fanat adufta niuibus tumores ♦ Magorum uanitates peruneftis eo adipe faciliorem gratiam apud reges populos ue prpmittut.Praecipue ta/ tnen eo pingui quod fit inter fuperciliatubi effe nullum poreft. Similiter dentis maxfe a dextra parte t uilliqj e roftro inferiori promilTa funt.Fel aqua addita claritate oculis inunftis facit.Et cum adipe eiufdem comitiales morbos difeutit leui guftu:# ut pro/ tinus qui fumpfere curfu id digerat.Cor in cibo fumptum quaternis medetur. Adeps cum rolaceo quoteidianis febribus. PerucTos eo beftix fugiunt.Refiftere etiam infidiis uidetur. Cameli cerebrum arefaiftum pofumqj ex aceto comitialibus morbis aiut me deri.Icem fel cum meile potum hoc # anguie. Cauda arefacfta folui aluum.Fimi cine re crifpari capillum cum oleo.Ec dyfentericis prodeft illitus cini. potufqj quanrum tri nis digytis capitur:etiam comitialibus i orbis. Vrinam fulloibus utiliffimam effe tra/ duncdtemq? ulceribus manantibus. Barbaros eam feruare quinqueio:# heminis pota ciere aluum ♦ Secas e cauda contortas QL finiftro brachio illigatas quartanis mederi. Hyenam magi ex omnibus animalibus in maxima admiratione pofueiuttut pote cui & ipli magicas artes dederurtuimqi qua alliciat ad fe homines mente alienatos. Permu/ tationes fexus ex iis annua uice dximus:exteraq* monftrifica naturae eius. Nunc per/ fequaraur quxcunq; medicinis produntur. Praecipue pantheris effe in metu hyenae dicuntur:ut ne conencur quidem refiftere.Et aliquid de corio earum habentem non appeti.Miriimqz diftu (i pelles utriufqj contrarix fufpendani ur decidere pilos panthe rx. Cum fugiunt uenantem declinant ad dexcram:ut prxgrefti homines ueftigia oc/ cupent * Quod fi fuccefferittalienari mete uel ex equo homine decidere. At fi in leuam decorferiudeficientis argumentum efletceleremq? capturam.Facilius aute capi fi eme tus fuos uenator flUgellumcg # ipfos equos feptenis alligauerit nodis. Mox autem ut eft follers ambagibus uamtas magorum capi iubet geminorum fignum tranfeunte Iu na: imguioiqj prope pilos feruari» Capitis dolori alligatam cutem predeffe qux fuerit in capite eius.Lfpitudini fel illitum frontibus. Aut ne omnino lippiariir:decc no in aurem dixerit percuflum fe a fcorpione rranfiremalum protinus tradunr.Vene nenataq? omnia accenfoeius pulmone fugere.Et fimo uituli fuffiri percuffis a fcorpio ne prodefl.Canis rabidi morfu fada uulnera circunciduntad uiuas ufq? carnes quida carnemq? uituli admouentt & ius ex eode carnis decodx danr potui :aut axungia cu calce tufam: Laudant hirciiecunquoimpofiro ne tenrari quidem 3quae metu affirmat Laudant & caprae fimum ex uino illitu aut meile. Meilius & cuculi & hirundinis deco dum & potu. Ad reliquos befharum morfus caprinum:cafeum fircum cum origano imponunt:& bibi iubent.Ad hominis morfus carne bubulam de coda. Efficacius m> tuli fi no ante quintu diem foluant. Veneficiis roflrum lupi re!iflereinueteratu aiunt Ob idqj uillarum portis prarfigunt.Hoc idem prxflare & pellis e ceruicefolida manica exiflimatunquippe tata uis efl animalis. Praster ea qua? rettulimus & ueffigia eius cab cata equis afferunt torpore.Iis qui argentum uiuu biberint lardum remedio e. A fini* no la&epoto uenena reflingunf. Peculiariter fi hyofcyatnum potum fittaut uifcum: aut cicutajaut lepus marinus:auropocarpathu:aut caryce:autdorycnidium.Et fi coa gulum alicui nocueritmam id quoq? uenenu efl in prima ladis coagulatione.MuItos eius & alios ufus dicemus.Sed memenifle oportebit recenti uetendutaut no multo po> ftea tepefa&o.NulIum enim celerius euanefcit.Ofia qucq? afini ccfrada& aeccda c6 tra leporis marini uenenu dantur.Omnia eade onagris efticaciora. De equis feris non fcripferunt graeci quonia terrae illx non gignebant. Verumtame fortiora eadem q in equis intelligi debent.Latfle equino uenena leporis marini & toxica expugnant" * Nec uros aut bifontes graeci in experimentis habentquaq boue fero refertis indiae filuis por tione tame eade efficaciora omnia ex iis credi par eft.Sic queq? lade bubulo cuci a ue/ nena expugnari tradut:maxime fupradida:8C fi ephemeru impandum fit: ut fi catha rides dataecomitioneomnia egeri.Sic 6i caprinoiure cantharides.Contra ea uero qua: exulcerationeenecanttfeuum uitulinufeu bubulu auxiliatur»Nam contra fanguifu gas potas butirum remedio efl cu aceto ferro calefatffo. Quod & per fe prodefl contra uenena.Nam fi oleum nd fitmicem eius reprefentat. Multipedinu morfus cum meile fanat.Omnia fefami quoq? mrepoto uenena fu pradida expugnari putant. Priuarim uero aconita & cicutas.Iteq? uitulino feuo. Caprinus cafeusreces iis qui uifcum bibe rint.Lac uero contra cantharidas remedio efl:& cdtra ephemerim potum cu raminia uua.Sanguis caprinus decorus cum medulla:contra toxica uenena fumitur .Hxdit nus contra reliqua.Coagulum haedi contra uifcum:& chameleontem album:fangup nem taurinum.conrra que & leporis coagulum effex aceto.Cotra paflinacam uero & omnium marinorum iftus uel morfus coagulum leporisruel ha?di:uelagni drachma: pondere ex uino.Leporis coagulum & contra uenena additur antidotis.Papilio queq; lucernarum luminibus aduolans inter mala medicamenta numeratur,Huic contrari um efl lecur caprinumtficutfel ueneficiis ex muftela ruflica fadis.Hinc deindereuer temur ad genera morborum. Capilli defluuia uerfinus adeps mixto ladao&adiantho continet. Alopeciafqj emendat & raritatem fuperciliorum cum fungis lucernarum ac fulgine quas efl in roflris earum.Prurigini cum uino prodefl. Ad hanc & cornus cer* uini cinis e uino: urqj non tedium animalis eius capillis increfcat. Irem fel caprinum cum creta cymolia & acetofic ut paululum capilli inarefcant.Itcm fel hircinum cum urina tauri.Si uero uetus fittetiam furfures adicdo fu/phure emendat. Cinere genita* lis afini fpiffari capillum putant & e canitie uindicari fi rafis illinatur.Plumbcq? tritus cum oleo denfari:& afinini pulli cum urina:admifcenrq; naidum.*faflidii gratia. Alo/ pedas felle taurino cum scgyptioalumine tepefadlas illinunt.Capitis ulcera manantia urina tauri efficaciter fanant. Item hominis uetus fi cyclaminum adjiciat & fulphur. Efficacius tri uitulinu feJ.Quo cuaceto calefado tollunt 6C lendes. Seuu uitulinu cil Cile tritum capitis ulceribus iiriliflimum * Laudatur 6i uulpfum adeps:fed praecipue fel & fimu cum finapi pari modo illitu. Caprini cornus farina uel cinis magifqj hirci addico nitro Si tamarici femen Si butyro t oleocp prius capite rafo mire continent ita fluuentem capillum.Sicut Si canis cinere ex oleo illito fupeilia nigrefeut. Lacte caprio lendes tollit tradunr.Fimo cu meile alopecias expleri. Item cinere cum pice fluuentem capilJu contineri.Leporinus cinis cu oleo myrreo capitis dolores fedatjtem aqua pota quae de bouis aut afini potu re licia eft.Et fi credius uulpis mafculae genita li circuligato.Cornus ceruini cinis illitus ex aceto aut rolaceotaut ex epi phoras.Fafq? bubulo feuo cum oleo cocto illiniunt.Ceruini cornus cinis icabucias eo eodem unguine fanat. Mucrones aut ipfos efficariores putant,Lupi excremeris circum lini fuffiifiones prodefl. Cinere cum attico meile inungi obfcuritates.Ite felle ur/ fino.Epinycthidas adipe aprino cum rofaceo.Vngulae afininae cinis inunclus e fuo Ia «te cicatrices Si albugies tolfit.Medulla bubula ex dextro crure priore trita cij fuligie pilis Si uitiis fingulis occurrir.Calliblephari pari modo fuligo i hoc ufu temperatur.Optime Si Iichnopapiraceo.Oleoq? fefamino.FuIIigine in nouo uafe pennis deterfa. Efficaci di me ramen euuHos ibi pilos cohercef* Felle tauri cum oui Si al bumine collyria fiunnquacj diffolura inunguntur per quatriduum.Seuum uituli cu anferis adipe Si ocimi fucco genapi uitiis aptilUmum efl. Eiufdem medulla cum pari pondere caerae Si olei uel rofacei addico ouo duritiae genarum illinuntur * Cafeo molli caprino impolito ex aqua calida epiphorae fedantur.Si tumor fit ex melle> Vtruncj ue* ro fero calido fouendum.Sicca lippitudolumbubs fuum toflis atq; contritis Si impofi ris tollitur. Capras negant lippire quoniam eae quafdam herbas edant. Item dorcades* Et ob id fi num earum caera circundatum noua luna deuorari iubent.quoniam noc tu aeque quoq? cernant. Sanguine hircifanarilufciofos putant nyclilopas appellant graeci.Caprae ueroiocinere in uino auflero decocto. Quidam inaflati iocineris fanie in ungut. Aut felle caprxjcarnefq? eas ucfci:6i dum coquantur oculos uaporari praecipi unt: Id quoque referre arbitrantunfi rutili coloris fuerint. Volunt Si oculos fuffiri io cinere in ollis decocto.Quidam inaffaro. Fel quidem caprinum pluribus modis afTu* munt cum meile contra caligines. Cum ueratri candidi tertia parte contra glaucoma* ra. Cum uino contra cicatrices:& albugines:& caligines:& pterigia:& argemata * Ad palpebras uero euulfb prius pilo cum fucco oleristira ut unctio inarefeat. Contra rup ras funiculas cum lacie mulieris. Ad omnia autem inueterata fel efficacius putant. Nec abdicant fimum ex meile illitum epiphoris.Contraq* dolores medullam.ltem pul monem leporis.Sedat caliginem fel cum paflbaut meile ♦ Lupino quoq? adipe uel me dulla fuum fricari oculos contra lippitudines prxeipium. Nam uulpinam lingam habentes in armilla lippituros negant. Aurium dolori Si uitiis medetur urina apri i ui rro feruata.Fel apri uel fuis uel bubulum cu oleo citreo di rofaceo aequis portionibus. Prxcipue uero taurinum cum porri fucco tepidumtuel cum meile fi fuppurent. Coti traq* odorem grauem per fe cepefaclum in mali corio.In ea parte rupta cu lacte mulie rum efficaciter fanat.Quidam etiam in grauitate aures fic perludendas putant* Alii cum fenecta ferpentium Si aceto includunt lana ante aqua calida collutas* Et fima* ior fic grauicas aurium fel cu myrrha Si ruta in mali corio excalfactum infundut. Lar* dum quoqj pingue.Item fimum afini recenstcui rofaceum inflillatur.Omniaq; ea te* pefacta. Vtilior eq fpuma:uel eq fimi reces cinis cu rofaceo.Seuu bubulu cu adipe an* ferio.Butypd recesturia capri uel tauritaut fullonia uetus calfacta uapore p lagenae coi lum fubeunre.Admifcent Si aceti tertiam parte.Et aliquid urinae uituli q nundu her ba guflauerit.Fimu ecia mixto felle eiufdem ♦ Et cute qua relinquunt angues: ex cal factis prius auribus.Lana at medicarma ea fcludunt. Frodefl 6i feuu uituli cu anferis adipe:& occimi fucco cu eiufde medulla admixto cumio trito ifufa. Virus uernium e fcrophi ex coitu exceptum priufq terram attingat cotra dolores. Auritus fradlis glu tinum e naruris uitulorum facium & in aqua liquatum . Alii uitis adeps uulpium. Item fel caprinum cum rofaceo tepido aut porri fucco:aut fi iit rupta ibi aliqua e lacfte mulieris.Sigrauitas fit audiendi: fel bubulum cum urina caprae:uel hirci uel h puS fit In coquonque autem ufu putant haec efifiratiora in cornu caprino per dies. xx. infu/ mata.Laudant coagulum lepori tertia denarii parte dimidia quoque (agapeni i ami neo uino.Paroridas urfinus adeps comprimitpari podere caera: & tauiim feui. Adduc quidam hippociftidem:& per fe butyrum illitumtfi prius foueantur focnoraeci decedi fucco.Efficacius cum ftrychno.Profunt 6t uulpinum teftes : & taurinus fanguis ari/ dus tritus.Vrina caprae calefacla inii illata auribus. Fimurrqj eiufdem cum axungia illitum.Dentes mobiles confirmat ceruini cornus cinis:dolorelq? eorum mitigat :fiue infricentur fiue col/uantur.Quidam efficaciorem ad omnes eofde ufus crudi cornus farinam arbitrantur. Dentifricia utroqj modo fiunt.Magnum remedium eft & in lu porum capitis cinere. Cer tu mq? eft in excrementis eorum plerumq; in u en hi cfla.Hcec adalligata eundem eflfecftum habent.Item leporina coagula per aurem infufa cotra do iores.Et capitis eorum cinis dentifricium eft. Adi. cicq? nardo n ulter grai icletid oris Aliqui murinorum capitum cinerem mifcuifte malunr.Rcperitur i latere leporis acui os fimilethoc fcarificari dentes in dolore fuadant. Talus bubulus accenfus ecs qui la/ bant cum dolore admotus confirmat.Eiufdem cinis cum myrrha dentifnciu e. C fla quoq? ex ungulis fuum combufta eundem ufum praebent, item ofta ex acetabulis p/ narum circa quae coxendices uertuntur.Iifdem fanari demifiis in fauces iumentorum uerminationes notum eft.Sed 6C corruptos dentes confirmari,Afinae qucq; lacTe pcuf fu uexatosiautdenrium eiufdem cinere.Lyeneitem equi cum cieo infuio per aurem. Eftautem hoc non hippomanes:quod aliquin noxium omitto. Sed in equorum geni bus ac fuper uulgulas:praeterea in corde equorum inuenitur os detibus eam is n axi me fimile.Hoc fcarificari dolorem. Aut exemplo dente emortui equi maxillis ad nume rum eius qui doleanc demonftrant.E quarum uirus a ciotu in lychnisacceniu. Ana/ xilaus prodidit equinorum capitum ufus repraeientare monftiificc. Similiter ex aiinis Nam hippomanes tantas in ueneficio uires habet: utaffufum anis mixturas in effigie equae olympiae admotos mares equos ad rabie coitusagat.Medef detibus 6C fabrile glu tinum in aqua decodiu illitumq? & mox paulo derra Item afTum:uel fuillum uel hircinum deccdum in uini hemina.Coagulu leporis i uino ciceris magnitudinis. Aut fi febns fit ex aqua. Aliqui Si gallam adiciunt.AIii per fe leporis fanguine contenti iunt ladte codlo. Eqni fimi cinis in aqua potus.I aurini cornus uetens e pai ce ia' cinis ifperfus potioni aquae Sanguis hircinus in carbone decocfius. Corium caprinum cu luo pilo decocfiu fucco epoto.Coagulum equi Si fanguis caprinus uel meaulla uel iecur aluum foIuit.Fel Iu pi cum elater io umbilico illigatunuuel ladas equini potus . Item caprini cum fale & melle-Caprae fel cum cyclamini fucco Si aluminis modico. Aliqui Si nitrum Si aquam adieciffe malunt.Fel tauri cum abfinchio critum ac fubditum paftillo.Butyrumlargi us fumptum cxliacis Si dyfentericis mederur.kcur uaccinu.Cornus ceruini cinis trit bus digytis captus in potione aquae.Coagulum leporis fubadum inpane.Si uerofan guinem detrahunt in poIenta.Aprini uel fuilli uel leporinifimi cinis infperfus potio 111 tepidi uini.Viculi quoq? ius uulgariter datu inter auxilia Si ayfentericop tradunt .Ladis afinini potus utilior addito meile. Nec mius efficax fimi cinis ex uino utriqj uitio.ltem po/ea lupradi&a. Equi coagulu quod aliqui hippacen uocant etia fi fanguine detrahant:uel fimi cinisidemiumqj eiufde tuforum farina falutaris dicit :SC bubuli laciis decofti potus.Dyfentericis addi mellis exiguum praecipiunt.Er fi tormi na fint cornus ceruini:aut fel taurinu cymino mixtu. Et cucurbitx carnes umbilico iponere.Caleus recens uacinus muttitur ad utrumqj uitiudte butyru heminis quat* tuor cu refine terebinthinae lextante:autcu malua decoda:aut rofaceo. Dat Si feuu uitulinuaut bubulum.Item medullae ex coquunt cu farina Si caera exiguoq? oleo: ut forberi pofTinr.Medulla Si in pane fubigit .Lac caprinu ad dimidias partes decedu. Si fine Si tormina:additur fatis ee remedii i leporis coagulo poto e uino tepido uel femel arbitrant aliqui.Cauciores Si figuine caprino,cu farina hordea cca Si relina uentre illinut.Ad oes epiphoras uentri illini cafeu molle fuadet.Vetere at i farina tritu coeliacis Si dyfentericis dari cyatho caiei i uini cyathis tribus.Saguis capri nus dcoclus cu medulla dyfetericis.lecur aiiu caprae coeliacis fubueit:magifqj:ec hirci eam irino aufero decoehimtpommqjtiiiel ex oleo myrteo umbilico impolitum* Qui da uero decoquunt a tribus fexcariis aqua: ad haemniam addira ruta. Vcutur &: lyene afiTo caprae hirci ue St feuo hirci in pane qui cinere co epemerinu uocant Hoc liberari tradutdiqs e uena auris afini tres guttas (anguinis in duabus h e in is aquae hauferit.Quartanis magi excrementa fellis cu digyto bubois adalligari iubent & ne re cedannnon remoueri lepteno circuitu.Quis hoc quxfo inuenire potuit.>Qux eftifta mixturafCur digytus bubonis pocifiTimu electus ell.Modeftiores iecur fellis decrefcen te luna orcilx inueteratu (ale ex uino bibendu anteaccefliones quartanae dixere.ldem magi fimi bubuli cinere confperfo pueroije urina illinunt digytos pedurmanibufqj le poris cor odalligant.Coagulum anreaccefiTionem propinant. Datur 8i cafeus caprius reces cum meile diligenter fero impreffo.Melancolicis fimum uituli i uino decodtu in medio e.Lethargicos excitat afini lyeni naribus illitus ex aceto. Caprini cornus nidor aut pilorumtiecur aprinum.Icaqj # uentofis datur.Phthyficis medet iecur lupi ex ui no: Macrae fuis faeminx herbis paftx lardum.Carnes afinae iumptx. Hoc genere ma/ xi ne in achaia curant id malum.Fimi quoqj aridi:(ed pabulo uiridi paftoboue fun u arundine hauftum prodeffe traaunt:Bubuli quoqj cornus mucronem exuftum duo/ rum cochlearium menfura addito meile pillulis deuoratis. Caprx feuo in pulte halica cia # ptiiim # tufim fanari. Vel recenti cum mulfo liquefacio:ita ut uncia in cyathu addatur.rutxqj ramo pennifeeatunnon pauci tradunt.Lupi 6C capra; feui cyatho uel laciis pari menfura deploratum phthificum conualuifTe certus auclor affirmat. Sur t # qui fuum fimi cinerem profuide fcripferint in paffo.Er cerui pulmonem: maxime fubulnoistficcatum in fumo triciiqj in uino.Hydropicis auxiliatur urina ueficx apri paulatim data in potus.Effi cacius quae inaruerit cum uefica fu a. Fimi taurini maxie fubulonusifed # bubulitde armentinis Ioquor.Qnida bolbiton uocant. Cinis coclea* riope triu in mulfi hemina bouis foeminas in mulieribus:# ex altero (exu in uiris: q mfe iliphylii xqua porrione ex uino. Sanguis caprinus cum medulla.Efficaciore pu fat utiqj fi lentifco pafcantur.Igni ficro urfinus adeps illinitur: maxime qui e ad renes. Vitulinum fimum recens uel bubulum. Cafeus caprinus fuccus cum por/ ro.Ramenta pellis ceruinx defecta punice ex aceto trita.Ruborem cum prurigine eq fpumj aut ungulae cinis.Eruptionibus pituitx afinini fimi cinis cum butyro* Papu/ lis nigris cafeus caprinus ftccus ex meile # aceto in balneis cieo remoro Puftulis fuilli fimi cinis aqua illitus:uel cornus ceruini cinis.Luxatis recens fimu aprinum uel fuil* lum.Item uitulinum.Verris fpuma recens cum aceco fimum caprinum: cum meile* Bubula caroimpofira tumorem fanac.Fimum fuillum in refta calefactum tritum q; cu oleo duritias corpopi omnes tollit optime. Adeps e lupis illitus i iis qux rumpere opus eft plurimum proficit.Fimum bubulum in cinere calefa&um:aut caprinum in uino uel aceto decoclum.In furunculis feuum bubulum cum fale. Aut fi' dolor cfidntidu oleo liquefactum fine fale.Similifqj modo caprinum i ambuftis* Prodefl rurfus adeps cum liLi radicibus. Aprinum aut luillum fimum inueteratum. ex iis e peicillis tectoriis cinis cum adipe tricus. Tali bubuli cinis cum exra # medulla eeruina. Fel tauri.Fimum leporis.Sed caprarum fimum fine cicatrice lanare dicitur * Glutinum prxftautiflimum fit ex auribus taurorum SC genitalibus* Nec quicquam efficacius p deft ambultis. Sed adulteratur nihil aeque quibus uis pellibus inueteratis calciameris que etiam decodis.Rhodia cum uero fidelilfimum. Eoq; pidores & medici utuntur* Id quoq? quo candidiusteo probatius.Nigru & lignofum damnat. N eruorum dolori/ bus fimum caprinu decodum in aceto cum meile utiliflimfi putant: uel putrefcente neruo.Spalmata 6C percufus uiciata fimo aprino curant uere coliedos 6i arefado.Sic 6C quadrigis agendis tradostrota ue uulneratos.Et quoquo mo fanguine c6rulo:uel fi re cens illinat *Sunt qui id coxifle aceto utilius putent.Quin 6i in potu farina eam rup tis couulneratifqj & euerfis ex aceto lalutarem promittunt.Reuerntiores cinerem eius ex aqua bibunt.Fcruntq* & Nerone principem hac potione recreari folitutcu fic quoq? fe trigario approbare uellet.Proxima fuillo fimo uim putent.Sanguinem fidit coagulu ceruinum ex aceto*Item leporis*Huius quidem di piloru cinis.Item ex fimoafinino ci nis.Et pilorum quide cinis illitus. Efficatior uis e maribus aceto admixto. Et in lana ad omne profluuiu impofito.Similiter ex equino capite 6C foeminx. Aut fimi uituloru cinis illitus ex aceto.Ite caprini cornus uel fimi ex aceto.Hircini uero iocineris dtfledi fanies efficacior.Et cinis utriufq? ex uio potustuel naribus ex aceto illitus.Hircini quo que utris urnarii dumtaxat cinis cum pari pondere fiftitur faguis 6C uulnus glutinat.Hxdinum quocg coagulu ex aceto: & foeminu eius cobudorum cinis fimiliter pollere tradunt. VIcera fanat in tibiis crutibufq? adpes urfinus admixta rubrica.Qux uero ferpunt fel aprinum cu refina 6C cxrufa. Maxillaru apri uel fuum cinis.Fimum fuum illitum ficcum.Item caprinu ex aceto fub feruefadu. Cxrera pur/ gantur & explentur butyro.Cornus cerui in cinere.Vel medulla cerui.Fel taurino cu cyprino oleo* Aut fimo aprino. A ut hircino* Fimum recens iuu. Vel inueterati farina illinitur uulneribus ferro ffadis. Phagedenis 6i fidulis in mittitur fel rauri cu fucco porri aut lade mulierum. Vel fanguis aridus cum cotyledone hxrba.Carcinomata cu rat coagulum leporis cum pari pondere capparis afperfum cum uino. Grangrenas ur finum fel penna illitum.Afini ungularu cinis ea quas ferput ulcera inlperfus. Saguis equis adrodit carnes diptica ui.Ite fimi equini iueterati falliua. Ea uero quae phagede nas uocant in ulcerum genere corii bubuli cinis cum meile* Caro uituli recentia uul/ nera nd patitur intumelcere.Fimum bubulu cum melle.Foeminum uituli cinis fordi da ulcera*& qux cacoethe uocant e lade mulieris fanat.Racentes uero plagas ferro il* latas glutinu taurinum liquefadum tertio die folutu. Cafeus caprinus ficcus ex aceto ac meile purgat ulcera.Q_ux uero ferpunt cohibet feuum caera. Ite addita pice ac fui phure procurat.Similiter proficit ad cacoethe hxdi foeminu cinis e lade muIieris.Et ad uerfus carbunculos fuis foeminx cerebrum rodum illitucp.Scabiem hominis afininx medullx maxime abolent. Vrinx eiufdem cum fuo luto illitx. Butyrum etia quod in iumentis proficit cum refina calida.GIutinum taurinu in aceto liquefadu addita cal/ ce.Fel caprinum cum aluminis cinere.Boas fimum bubulum tunde 6C nomen traxere Canum fcabies fanatur bubulo fanguine recenti. Iteruqj cum larefcar illito:& poliero die abluto cinerelixiuio.Spinx ac fimilia corpori extrahunt fellis excrementis.Item ca prx ex uino.Coagulo quocunqjtfed maxime leporis cum thure polline 8C oleotaut cu mufci pari ponderetaut cum propoli. Cicatrices nigras feuum afininu reducit ad co/ lorem.Fel uituli extenuat calefadum*Medici adiiciunt myrrham & mcl & crocmxrea que pyxide condunt. Aliqui & florem xris mifcet* Mulierum purgationes adiuuat fel taurinum lana fuccida appofttu.Olympias thebana addidit hyfopu & nitru * Cornus ceruini cinis potus.Item uuluxlaboranti.Ulitum quoq; & fel taurinum cum opio ap pofitum obolis binis.Vuluas 3C pilo ceruino fuffiri proded. Tradunt ceruastcu fenfe/ rint fe grauidastlapillum deuorare t quem in excrementis repertum aut in uulua(na QC ibi inuenitur) cuflodire partus adalligatu. Inueniutur 6C oflicula in corde 8i uulua: per quam utilia grauidis parturientibiifqj.Nam de punice quif uacearum utero (imi li modo repericundiximus in natura bouum.Lupi adeps illitus uuluas mollit. Dokv res ei$£ iecur.Carnefqj lupi edi (Te parituris prodeil. Aut fi incipientibus parturire fit iuxea qui ederit. Adeo ut etiam contra illita noxia ualeat. Eunde uero fuperuenire per niciofum e.Magnus & leporis ufus mulieribus.Vuluas adiuuat pulmo aridus potus. Profluuia iecur cu (amia terra exaqua potu.Secudas coagulu.Cauenf pridianabalnea Illitu quoqi cu croco & porri fu cco: uellere appoficum abortus mortuos expellit.Si uul uaeleporui cibis fumant: mares concipi putat. Hoc 6i velli culis eopt a coagulo profici. Conceptum leporis uero exemptum iis quae parere defi‘ent:reftibilem foecuditate affer re;Sed 6C pro conceptu leporis fani e(l & uiro magi propinant. Item uirgini noue gra na fimi ut ftent perpetuo mamae.Coagulo id cu meile linunt fanguinem ubi euulfos pilos renafei nolunt.Inflationi uuluae fimu aprinum fuillum ue cu oleo illini pdefhEfficacius (illic farina aridi aut fpargeat potionituel li grauidsaut purpu reae torquaeat .Lacfe fuis poto cum mulfo adiuuant partus mulierum.Per fe uero po/ tum deficientia ubera replet. Eadem circunlita (anguine foeminae fuis mi> nus crefcunt.Si dolet la&is afinini potu mulcent. Quod addito meile fumptu & pur gationes eaije adiuuat.Sanat SL uuluapt exulcerationes eiufdem animalis feuum inue* teratum:& in uellere appositum duriciam uuluape emollit.Per fe uero recens uel inue teratum ex aqua illitum plilochri uim optinet. Eiufdem animalis lyen inueteratus ex aqua illitus mamisabundantiafacit.Vuluas fuffitu corrigit.Vngulxafinininaefuffi tae partu maturat: ut uel abortus euocettnec aliter adhibet :quoniam uiuentem partu necac.Eiufde animalis fimum ii recens imponajf:profluuia fanguinis mire fedare dici tur.Necnon & cinis eiufdem fimhqui & uuluae prodelf impofitus. Et qui fpuma illita p dies.xl.priufq nafcant primu pili reftringuntur.Irem cornus ceruini decoefo. Meli us ii recentia fuit cornua.LacTe equino iuuantur uuluae collutae. Quod fi mortuus parcusfetiaturdyen ex aqua dulci potus eiicit.Ite ungulae fuffitu aut fimum aridum Vuluas procidentes butype infufum fiftit.Induratatam uuluam aperit fel bubulu rofa ceo adtnixcotforis uellere cu refina terebinthina impofito. Aiunt & fuffitu fimi m mare boue procideres uuluas reprimi parcus adiuuari.Conceptus uero uaccini lachs potu< Sterilitatem ob parrus uexacionem fieri certum eft.Hanc emendari Olympias thebana affirmat felle taurino 6C adipe ferpentium 61 erugine addito meile medicameris locis an te coitus. Vitulinu quoqj fel fi i purgationibus fuerit fub coitu afperfu uuluae et du> ritiam uentris emollic:& perfluuium minuit umblico perunclo atq? in totum uuluae prodeft. Modum ftatuut fellis ponderedenri ad apii tertiam ammixto amygdalino oleo quantum effe fatis appareat hoc inuellere imponunt.MafcuIi fel uituli cum mellis di* midio tritum feruatur ad uuluas.Carnem uituli fi cum ariftolochia inaffata edant cir ca conceptum:mares paritura promittit.Medulla uituli in uino & ex aqua decocfa fe uo exulcerationibus uuluaruam prodeft. Item adeps uulpiurmexcremencumq; feliri cum refina 6C rofaceoimpofitum. Caprino cornu futfiri uuluam utilinfimum putat. Silueflrium caprarum fanguis cum palma marina pilos detrahit.Caeterape uero fel cal Ium uuluarum e mollic fperfum 6C a purgatioe coceptus facit. Sic quoq; pfilochri uis efficitur euulfis pilis triduo feruatur illitunr. Profluuium quanuis immenfum urina caprae pota (ifti obiletrices promittunt:# fi fimum illinatut. Membrana caprarum in aqua partu edito inueterata potuqj fumpta in uino:fecundas pellit. Hxdoru pilis fuf firi uuluas utile putanr. Et in profluuio fanguinis coagulum bibi au hyofeiami femi ne imponi.E boue filueftri nigro fi fanguine hircini lumbi perungantur mulieri tediu ueneris fieri dicit ♦ Efchines.Idem amoris pota hirci urina ammixto propter faftigium nardo.Infantibus nihil butyro utilius per fe & cum melle:priuarim & in denrione & ad gigiuas.# ad oris ulcera. Dens lupi adalligatus ifantiu pauores prohibet:detientiqj morbos* Quod 6C pellis lupina pracftat.Dctes quidem eorum maxili equis quoque ad alligati infatigabilem curium praeftare dicuntur. Leporem coaguJo illito ubere fiftit infantium aluus.Iecur afini ammixta modice panace inftilatum in os a comitialibus morbis 6C aliis infantes tuetur.Hoc.xI.diebus fieri praecipiunt. Et pellis afinina iniecfta impauidos infantes facit,Dentes qui equis primum cadunt: facilem detitionem prae/ ftant infantibus adalligati.Efticacius fi terram non attigere.Lyen bubulus i meile edi* tur.Et illinitur ad lyenis dolores. Ad ulcera manantia cum meile. Lyen uitulini in ufi no decorus tritufque& illitus ulcufcula oris* Cerebrum caprae magi p annulum aw rem traiedum prius quam lac detur infantibus inftillatur contra comitiales :caetero/ que infantium morbos. Caprinum fimum inquietos infantes adalligatum panno co* hibet: maxime puellas. Lade caprino uel cerebro leporum perundac gingiu ae faciles dentiones faciunt.Somnos fieri lepore fumptos in cibis Cato arbitratur* V ulgus & gra tiarn corpori in nouem dies friuolo quidem loco.Cui tamen aliqua debeat iubefle cau fa in tanta perfuafione.Magi felle Caprae facrificatae dumraxar illito oculis uel fub pul* umo polito fomnum allici dicunt.Sudores inhibet cornus caprini cinis e myrceo oleo perundis.Coitus autem ftimulatfel aprinum illitum.Item medullae fuum hauftae. Seuum afininum anferis mafculi adipe permixto illitum. Item a coitu equi Virgilio quoque deferiptum uirus & tefticuli equini aridi potioni inferi poflint:dexter ue aiini teftis in uino potus proportionetuel adalligatus brachiali.Eiufdem a coitu fpuma colle da rofeo panno St inclufa argento ut Efchines tradit.Salpae genitale in oleum feruens mergi iu bet fepties:eoque perungi pertinentes partes. Bialcon cinerem ex eodem bibi uel tauria coitu urinam-.lutoque iplb illini pubem. At e diuerfo muris fimo illito co* hibetur uirorum uenus.Ebrietatem arcet pulmo apri aut fuis affiis a ieiunio cibo prae fumptus eo die.ltem haedinus* Mira de animalibus. Ca. XI. Ira prxterea traduntur in ifdem animalibus.Veff igium equi exculTum un/ guIa(utfbIetpierumque)fiquiscolledumreponat: lingulare remedium ee recordantibus quo nam loco id repofuerint.Iecur luporum equinae ungula: fimile effe.Et rumpi equos qui ueftigia leporum fub equite fequantur.Talifque fuum difeordia uim quadam inelTe in incendiis fi fimi aliquid egeratur e ftabulis facilius ex trahi.Nec recurrere oues bouefque.Hircorum carnes uirus no recipetli panem hordea ceum eo die quo interficiantur ederentdafer ue dilutum biberint ♦ Nullas uero teredi* nemfentire lunadecrefcenteinduratasfale. Adeoque nihil omifTumefi:: ut leporem furdum celerius pinguefeere reperiamus. Animalium uero medicina • Si (anguis profluat iumentissfuillum fimum ex uino infundendum. Boum autem morbis ieuu fulphure uiuum allium fiiueftreouum codum • Omnia hacc trita in uino dada :aut uulpis adipem.Carnem caballinam difeodam potu fuum morbis mederi. Omniu ue* ro quadrupedum morbis capram folidam cum corio & ranam rubetam difcodas.Gal linaceos no attingi a uulpibus qui iecur animalis eius aridum ederint.Vei fi pellicula ex eo collo induta galli intererir.Similia in felle multellx. Boues in cypro contra tormi na hominum excrementis fibi mederi'. Infuper pedes boum fi prius cornua pice li* quida perungantur.Lupos in agrum non accedere:fi capti unius pedibus lfradis cub troque adado paulatim fanguis circa fines agri fpergatur: atque ipfe defodiatur in eo loco:ex quo coeperit trahi. A ut fi uomere quo primus fulcus co anno in agro dudus fi excudum aratro focus larium quo familia conuenit abfumat. Ac lupum nulli animalium nociturum in eo agro qdiu id fiat. Hinc deinde reuertemur ad animalia fui generis:quae aur placida non funnaut fera* CAII PLINII SECVNDJ NATVRALIS HISTORIAE LIBER XXIX. PROHEMIVM. De medicina# inuetorihus eius: deorigine medicfx:#quado primum clinice # quando primum iatraliptice:# de Cryfippo:# Erafiflrato:&Em pirice:# Erophilo:# reliquis illuftribus medicis:# quotiens ratio medici/ nae mutata fit:# qui primus Romae medicus:# quando:# quid de medi cis antiqui Romani iudicauerint:# uitia medicinae. Ca. I. ATVRA remediorum:atq? multitudo inflantium ac prae terirorum plura de ipfa medendi arte cogunt dicere cjq no ignaras fi nullus ante haec latino Termone condita.ancepf que ac lubricum efle repe omnium nouapt principium nec H aliud uriqj grarix q flenlis difficultatis i promedo.Sed quo nii occurrere uerfimile eflomm q hxc nofcant cogitatici quo nam mo exoleuerit in medicinae ufu qux tepata: arqj pertinentia erant. Mirumqj # indignum protinus fubir: nullam artiu inconflantiore fuifle • Et etiam nunc fxpius imutari contigerit cu fit frucluoiior nulla.Diis primum inuentores Tuos aflignauit:# cxlo dicauic.Necnon # hodie multifaria ab oraculis medicina peritur. Auxit deinde fama etia crimine:iclu fulmine Aefculapium fabulata:quonia Tyndaridam rcuoca/ uifTet ad uitam.Nec tamen ceflauit narrare alios reuixifle opa fu a clara troianis tempo ribus a qbus fama.certior uulneije ducaxat remediis.Sequentia eius miijt dictu i ncdle deniiffimalatuere ufq;ad peloponnefiacum bellu.Et tunc eam reuocauit in luce Hip pocraces genitus in infula co:i primis clara # ualida ac Aefculapio dicataJs cu fuiflec mos liberatos morbis feribere in templo eius dei.qui auxiliatus eflet:ut poftea fimilitu/ do proficeret exfcripfiflfe ea traditur.Atq; ut Varro apud nos credit iam tempio crema/ to is inflituiflfe medicinam hac qux climice uocatur.Nec fuit poftea quxftus modus quonia Prodicus Selymbrix natus difcipulus eius inflituifTet qua uocat iatralepticen. Rectoribus quoq? medicorum ac medicis in eis uecligal inuenit.Horum placita Chry fippns ingenti garrulitate mucauic.Plurimumqj etiam ex Chryfippo difcipulus eius Erafiftratus Ariiloceles filia genicus.Hic amicho rege fanato centum talentis donatus efl a rege Ptolemxo filio eius:ut incipiamus # prxmia artis offendere. Alia &cTio ab experimentis fe cognominans.Empirice coepit in ficilia a Creote Agrigetino Empcdo/ dis phyfici auctoritate commendato.DifTideranrq} ex fchoJx.# omnes eas damnauit Erophilus in muficos pedes uenarum pulfu difcieco per xtatum gradus.Difcreta inde # hxc fecfla efbquoniam neceffe erat in ea litteras icire. Mutata# quam poftea Afde/ piades (ut rettulimus) inuenerat. Auditor eius Themilbn fuit. Seq? inter initia (cripfit Illo mox recedente uita fua placita mutauir.Sed # illa Antonius mufa eiufdermaucfto ritate Diui Auguilitquem contraria medicina graui periculo exemerar.Multos prxte/ rea medicos celeberritnofqj ex iis caflios carpiranos arucios albricios . cc.l.feftertia anua mercede iis fuere aqui prinripes. Qux Stertfus impurauit principibus:quo feflertiis qngenis annuis contentus effet.Sexcena enim fibi quxftu urbis fuifle numeraris do/ mibus oftendebat. Par # fratri eius marces a Claudio Cxfare in fufa efl: cenfufque quanquam exaudis opibus Neapoli exornata ut hxredi fextertia.ccc.relinquerer.qua tum Athena ideil Arunc us folus.Exortus deinde eit Vetflius ualens adulterio Meda linx Claudii Cxlaris nobilitatus : parirerq? eloquentix affedator. Is eam potentiam naclas noua infticuic feclam. Eeade xtas Neronis principatu ad Theftalum trafiluit delentem eunda maiorum placita Si rabie quadam in omnes xni medicos perorarem prudentia ingenioq? aeiHmari ueJ uno argumento abunde portft cum monu mento fuo:quod eft appia uia: iatronicen feinfcripferit. Nullius hiftrionum pars ex quo de comitio equadrigario comitatu regrefTus in publico erat. Eum Crinas mafiilie fis arte geminata ut cautior religiofiorqj ad fyderium motus ex ephemeride mathema tica cibos dandosorafqj obferuando auctoritates eum prxcetfic.Nuperq; feftertia.c.reli quit miiris patriae moenibus quoq; aliis pene non minori fumfna exrrudis.Hi regebat fata: cum repente duitatem Charmis ex eadem mafTilia inuafit: damnatis non folum prioribus medicistuerum 6ibalneis* Frigidaqj etiam hybernis algoribuslauari perfua }it. Merfet aegros ln lacus* Videbamus fenes confulares uiq; in oftentationem rigerues Q_ua de re extat etiam Annei Senecae aftipulario. Nec dubim eft omnes iftes famam nouitate aliqua aucupares animas flarim noftras negociari, Hinc illae circa aegros mi ferae fentenriarum concertationes s nullo idem cenfcentene uideatur ailertio alteiius ♦ Hinc illa infoelicis monumenti inferipriosturba ie medicoru pcrifle. Mutatur ars quot tidie totiensinterpollis.Et ingeniorum greciae flatu impellimur.Palmaq? efbut quifqs ititer idos loquendo polleattimperatorem illico uirae noftrae necifq? fieritceu uero non milia gentium fine medicinis degannnec tamen iiue medicina.Sicut Populus Roma nus ultra fexcentefimu annurmneqj ipfe in accipiendis artibus lentussmedii inae uero etiam auidus donec expertam damnauit.Etenim percenfere infignia pnfcort rr in his moribus conuenit. Cafflus Hemina ex antiquis audor eft primum e medii is uenifle Romam peloponenfem Archagathum Lyfanix filium.L. Aemilio.M.Liuio conf.ano urbis.d.xxxv,Eique ius quiritium darum 6i tabernam in compito acilio emptam.Cb id publice uulnerarium fuiffe eum tradunt uocatum.Mireqj gratum aduentum i ius initio. Mox afaeuitia fecandi urendiqj cranfifle nomen in carnificem & in tedium ar/ tis. Omnefqj medicos quod daridime intelligi potefl ex. M. Catone: cuius a udoritas triumphus acqj cenfura eriam quanto non minimum conferunt: tanto plus in ipfo c. Quam ob rem uerba ipfa ponemus. Dicam de illis grxeis luo loco Marce filii quid ac henis exquificum habeam.Et quod bonum fltiflorum litteras afpicere non perdiicere Vincam nequidimum Si indocile genus illorum:# hoc putat uatem dixifle. docunq? ida gens luas Iicceras dabit:omnia corrumpet. Tunc eriam magis:fi medicos fuos huc mittet.Iurarunt inter fe barbaros necare otnnes medicina.Sed hoc fpfum mer cede faciucmt fides iis fit :& facile difperdat.Nos qnoq? diditae barbaros & fpurios:nos que magis quam alios opicos appellatione foedant. Interdicit ibi de medicinis. Atqj hic Caco.dc.v.anno urbis nodrx obiit odogefimoquinto fuotne quis illi de fuiffe publice temporajaut priuatim uicae fpatia ad expediendumarbitrecur. ergo?damnata$ ab eo retn utilifllmam credimus.Minime hercuIe.Subiciit enim qua medicina ufus Si fe coniugem u% ad longam fenedam perduxerituis ipfis fcilicec quae nunc nos trade mus.Profitemrc# ede etiam commentarium fibi quo medeat fiIio:feruis: familiaribus qux nos per genera ufus fui differimus.Non rem antiqui dimnabant:fed artem.Maxi me ueroquxftum effe immani precio uitxrecuiabanr. Ideo templum Aefculapii etia cum reciperetur is deus:extra urbem in infula traduntur.Et cum grx cos iralia pellerent:diu eriam poft Catonem excepiffc medicos. Augebo prouidentiam illorum.Solam hanc artium grxearum nodum exercuerat Romana grauiras. In taro fruedu paucifimi quiricium attigere:# ipfi ftatim ad grxeos tranffugx. Immo uero audoritas aliter quam grxcx eam tradanribus etiam apud imperitos expertefquc Jin gux non ed.Ac minus credunt:quxad falutem fuam pertinent:fi inrelligunt. lracfc hercule in hac artium fola euenif.ut cuicuncg medicum fe prefirenti ftatmi credatur: cum fle periculum in nullo mendacio maius.Non tamen illud intuemur: adeoblan* da ed fpicatidi per fe cuiqj dulcedo.Nuuu . aiei ea lex qux puniat iiifcuiam capitale. N ullam exemplum uindi&x.Dikut periculis noftris.Et p experimenta mortes agut Medicoque tantum hominem occidiffe iumma impunitas eft. Quinimmo tranfit in conuitium.Et intemperantia culpatur. Vcroq? qui periere arguuntur. Sed Si decunx pro more eenfuris principum examinantur.Inquifitio per parteies agitur. Et quod nummo iudicet a gadihus columnifqj Herculis arceflitur. De exilio uero non nifi die xlv. elccfiris uiris datur tabella. At de iudice ipfo quales in confilio cunrtfta rim occafuri? Merito du nemini noftpe libet fcire:qd faluti fuxopus fit. Alieis pedibus ambulaus oculis. Alieis agnofcms.Aliea meoria faluraus. Aliea uiufus opa.Perierutqj rerum naturae precia:# uitae argumenta. Nihil aliud pro noftro habemus q delicias. Non deferam Catonem tam ambitiofeartis inuidia a me obiecTum:# a Senatu illum qui ita cenfebat. Itaque non criminibus artis arreptis ut aliquis expechuerir. Quid einm uenenorum fertiliussauc Uude teftametorum plures infidiae.Iam uero & adulte ria etiam in principum domibustut euidens in Liuia Druli Caefaris. Irem Valentis in qua diftum eft regina.Non funt artis ifta fed hominum.Non magis hxc urbi timuit Cato ut equidem credo quam regias.Neauaritiam quidem arguam rapacelquenun/ dinas pendentibus fatis Si dolorum indicaturam.ac mortis arma aut arcana praecepta Squamam in oculis emouendam potius quam extrahendam. Per quae effectu m eft ut nihil magis prodeffe uideretur quam multitudo graftantium. Neque enim pudo ris aemuli precia fummicrunt.Notum eft ab eodem. Archamide unum aegrum ex pro* uintialibus feftertiisducentis conductum Archonriouulnerum m edico feftertiis cen* ium condemnatoaderniffe Claudium Principem. Eidemquein galliaexulanti 6i de/ inde refticuco acquifitum non minus intra paucos annos. Et haec perfonis imputen tur.Ne faecem quidem aut infeitiam eius turbae arguamus:ipfbrum intemperantiam morbis aquarum calidarum diuerriculis imperiofim mediam. Etabiifdem deficienti* bus ciborfcepius die ingefto.Mille praeterea poenitentiae modis:culinarum etiam prae/ ceptis# unguentorum mixturis quadonullas omifere uitaeillecebras.Inuehi peregre nas merces conciliarique externa precia difplicuifle maioribus crediderim quidem no tamen hoc Catonem prouidifle tcum damnaret artem • Tyriaca: uocatur excogitata compofitio luxuriae.Fic ex rebus excernis cum tot remedia dederit natura quae fingu la fufficerent.Michridaticum antidotum ex rebus.liiii.imponitur. Interim nullo pon/ dere aequali Si quarundam rerum fexagefima denarii unius imperata • Quo deorum perfidiam iftam monftrante?Hominum enim fubtiliras tanra e(Te non potuir. Gften tatio artis Si portentola fcientiae uendicatio manifefta eft. Ac ne ipfi quidem illam no uere. Comperique uulgo pro cinabari indica in medicamenta minium addi inicitia no minis quod efte uenenum docebimus inter pigmenta. V erum Si haec ad fingulcru falutem prinent.Illa.auc quae timuic.Catojarqj prouiditdnnocentiora mulro 6i parua opiacutqaae proceres arris eiufdem in femetipfis fatentur. Illa prodidere imperii mores Illa quae fani patimur luela tus caeromata ceu ualitudinis caufa inftituta. Balneae ar* dentes quibus perfuafere in corporibus cibos coquitur nemo non minus ualidus exi* rec. Obedientiflimi uero efferentur. Potus deinde ieiunorum ac uomitiones: 6i rur fusper po.ionesi ac pilorum euiratio inftituta refinis eorum.Itemqj pectines i foeminis qdem publicati.Ita eft pfeclotleus nec aliunde maior q e medicina Vate prorfus quottidie facit Catonem 8i eius oraculum .Satis eflfe ingenia infpicere. Haec fuerint dicenda pro Senatu illo fexcentifqj Po.Fvo.annis aduerfus artem:in qua condi tione infidiofiltima auctoritatem pelTimis boni faciunt.Simul contra attonitas quoru dam perfualiones q prodeffe nifi preciofa non putant.Neqj enim dubitauerim aliqui* bus faftidio futura quae dicertrur animalia. At non Virgilio nefas fuit nomfare formi cas nulla nece litate:# gurgulionestac lucifugis congefta cubilia blattis. Non Home ro inter proelia deorum improbitatem mulcat deferibere. No naturx gignere ifta:cum gignat hominem.Proinde caufas quifqj # effectus non res xftimer.Ordiemur aurem a confeffisthoc eft lanis ouibufqjVt obiter rebus praecipuis honos in primis habeatur. Quaedam etiam fi alienis locisttamen obiter dici necefte erit. Nec de efler materiae pon pa:fic quicq aliud intueri liberetjquam fidem operis.Quippe inter prima proditis etia ex cinere phoenicis nidoqj medicinis • Ceu uero id certum effenarq* non fabulolum. Irridere eft uitae remedia poft millefimum annum reditura monftrare. De medicina lanarum Ca* M# Anis auctoritate ueteres Romani etiam religiofam habuere potes a nubenti/ 1 bus attingi iubentes.Practerqj cultum# tutela contra frigora,Suceidae pluri ma praeftat remedia ex oleo uinoqjt aut acetotprout quatqj mulceri moderari opus fit:# aftrmgi laxari ueduxatas membris dolentibufqj neruis impofirx: & crebro fuffiifae.Qjiidam etia falem admifeent luxatis. Alii cum lana rutam triram adipemqj imponunt. Item cotulis tumentibufqj.Halitus quoqj oris gratiores facere traditur ce/ fricatis dentibus atqj gingiuis admixto melle.Prodeft # phreneticis fuftku. Sanguine in naribus fiftit cum oleo i ofaceo:# allio indita modico auribus obturatis fpiflius. Quin # ulceribus uetuftis imponitur cum meile.Vulnera ex uino uel aceto uel aqua frigida # oleo afperfa fanat. Arietis uellera lotu frigidaq? ex oleo madefacta in mulieri/ bus malis infiamamarionefqj uuluac fedant.Et fi procidant fufiitu reprimut. Succida lana impolita fubditaqj mortuos parcus euocat.Siiiit eriam profuuia earum. At canis rabiofi morfibus inculcata poft diem feprimu foluitur.Reduuias fanar ex aqua frigida Eadem nitro fulphure oleo aceto pice liquida feru entibus tincta cjcalidiftima impolita bis die lumborum dolores fedar.Sanguineqj fiftit ex ariete fu ccida articulos extremitas tum prxIigans.Laudatiflima omnis c coIlo.Narione uero galaticartarentina:attica:mi Ielia.Succid4mimponunt&defquamaristpercufris:liuidisicontufistcollifis:contrins: deiectis. Capitis # alii* doloribus ftomachi inflamarioni ex aceto # rofaceo. Cinis eius illinitur attritis uulneratis ambuftis.Et in oculorum medicamentaadditur.ircm in fi ftulastaurefq? fuppuracas.Ad hxedetefam eam alii uero euulfam decifis fumtus par/ tibus ficcant.Carpuntqj:# in fictili crudo componunt:ac meile perfundunt utrum/ que. Alii haftulis tedx iubiedhs:# fubindeinterftratistoleo afperam accendunt.Cine/ remq? in labellis aqua addita confricant manu:# confidere patiunturridqj fxpius mu tantes aquam donec linguam aftringat lenirer nec mordeat. Tunc cinerem n ponur. Vis eius ftiptica eft :efficaciftimeqj genas purgat: Q_uin ipfx fordes pecudum fudor que foemininum # aliarum adhatrentes lanis:aribpum uocac. Innumeros prope ufus habent.In atticis ouibus genito palma fit pluribns modis. Sed probariflimum lana ab iis partibus recenti concepta: autquibufcunqj fordibus fuccidis primum colectis: ac lento igni in aeneo uafe fafteruefachs # refrigeratistpinguiq; quod fupernarat:collido in fictili uafeuterumqj decocta priore materiajquae pinguitudo utraqj frigida aqua Ia/ uatur:# linteoficcatunac fole torretur:donec candida fiat ac tranflucida.Tum in fta gnia pyxide conditur.Probatio aurem ut fordiu uirusoleat:# manu fricante ex aqua non liquetunfed albefeat ut caerufa.Oculis utiliffimum contra inflammationes gena rumqj callum. Qjiidam tefta torrendo conficiunnnepinguedineamicatmtilcm tale exftimantes erofis#duris genistangulis fcabiofis # lachrymantibus.Vlcera non oculo rum modo fanattfed oris eriam # genitalium cu anferino adipe.IVIedef # uulue infla tnationibus*.& fedis rhagadis:# condylomatis cum meliloto ac butyro.Reliquos ufus eius fuo loco digerimus:Sordes quoqj caudarum cocretae in pilulas ac ficcare per fe tu £eq? farina # illiraedentibus mireprofunt etiam labentibus:gmgiuifqj fi carcinomata ferpat. Ia uero pura uellera aut p fe fpofita excis doloribtlsau t aceto lulphure# cinis eo>: gcaitaliu uitiis.Tantumqj pollentsut medicamentisquoq? fupponantur. IVIedent ante omnia # pecori ipfitfi faftidio no pafcat. Cauda enfm qartiftime pradigata euul/ fa inde lana flarim uefcuntur. Traduntqj quot extra modum fit e cauda praemori. De ouorum narura. Ca. IIL Anae habent # cum ouis focierare fimul fronti impfirae cotra epiphoras.Non opus eft eas in hoc ufu rudiculis efTe curatrs.Neq; aliud cj candidum exouo infundi ac pollinem thuris.Oua per fe infufo candido oculis epiphoras cohi bentsuremefqj refrigerant.Quidam cum croco prxferunt:& pro aqua mifcet collyriis Infantibus uero contra lippitudines uix aliud remedium eri: butyroammixto recenti. Eadem cum oleo trita ignes facros leniunttbetae foliis fuperligatis.Cadido ouorum in oculis # pilis reclinantur hammoniaco trito:ammixtoqj. Et Vari in facie cum pineis nucleis:ac meile modicoJpfa facies illita fole non aduritur. Ambufla aquis fi /fatim ouo occupentunpuilllas non fenciunt. Quidam ammifeent farinam hordeaceam:# (alis parum. VIceribus uero ex ambuflo cum candido ouorum tolium hordeu # fuit/ lo adipe mire prodefLEadem curationead fedis uitia utuntur. Infantibus quide etia fiquid ibi procidaf.Ad pedum rimas ouorum candido decolo cum cerulae denarioru duopt pondere pari (pux argenti myrrhac exiguo deinde uino Ad ignem facrum can dido ouoijd trito cum amylo. Aiunt # uulnera candido glutinari.Calculofq? pelli. Lu tei ouorum coela indurefcant:admixto croco modicetite meile ex lacfle mulieris illira dolores oculorum ni irigent. Vel cum rofaceo# mullo lana oculis impofira: uel cum trito apii femine ac polenta inmulio illita .Proderi: # turiientibusper fe luteum deuora tum liquidumtica ut dentibus non attingacur.Thoracis diriiUationibus.Faucium fca briciae.Priuatim contra hemorroidum morfum illinitunforbeturqj crudum. Proderi: # renibus :ueficac:roriionibus:exulcerationibu%:# cruenta excreatibus. Qainqj ouo rum lutea iu uini hemina cruda forbentur dyfenrericis.cum iure putaminis fui & pa/ paueris fucco aut uino.Dantur celiat is cum uux pariae pinguis pari pondere:# ma* licorio per triduum aequis portionibus.Et alio modo lutea ouoije trium lardi uereris # meile quadrantibus. Vini ueteris cyathis tribus trita ad craflitudinem mellis:# cum opus fit auellanae nucis magnitudine ex aqua pota:Item ex oleo frida rerna tetisouis pridie maceratis in aceto fic # illita lyenicis. Sanguinem aut reficientibus cum rribus cyathis mixti. Vtuntur iifdem ad liuentiafi uetulliora lint:cum bulbis ac melle.Sunt # menfes mulierum codfa # ex nino pota.InfiUfiones queqj uuluae cruda cum oleo ac uino illita.Vlciora funt # ceruicis doloribus cum anferino adipe# rolaceo.Sedis eti am uitiis durata ignitur calore quoque profint.Et condilomatis cum rofaceo. Ite am/ bullis durata in aqua mox in pruna putaminibus exuftis tum lutea ex rofaceo illimi/ mrFiunt # tota lutea:quae uocant fatiila:cum triduo i neu bata tolIuntur.Stomachu diriTolutum confirmant pulli ouorum cum gallae dimidio:ita ut neante duas horas ali us cibus fumatur.Dant # dyfetericis pullos in ipfo ouo decoclosammixta uini aude/ ri hemina # pari modo olei polentaeque. Membrana putaminis detracla fiue crudo fiue decoclo labiorum firiuns menetur Putaminis cinis in uino potus fanginis eru ptionibus. Comburi fine membranaoporter. Sicfit#dentifririum. Idem cinis# mulierum menfet cum myrrha illitus fillir. Firmitas putaminum tanta elbut redla nec ui nec pondere ullo frangatur: nec nili paululum inflexa rotunditate • Tota bua adiuuant parcum cum ruta.# antheo # cymino pota ex uino. Scabiem corpo rum ac priuatum oleo # cedria mixtis tollunt. Vlcera quoque humida in capite cy/ clamino ammixta. Ad puris # fanguinis excreariones ouum crudum cum porri Iceli» ui fuccotparique menfura mellis grseci calefactum hauritur. Dantur # turiientibus coda # trita cum meile # cruda cum pario oleique pari modo. Infundutur # uirlita# tis uiciis figula cu ternis paffi amyliqj iemucia a balneis.Aduerfus icrius ferpetiu cocfla adietrio nafturrio illinuncur.Cibos quot modis iuuent notum eri: cu trafmittat faucium tumore calfaftuq? obiter foueac.Nuilus e alius cibus q i aegritudfe alat:neq? oneret.SimuIqj uini ufum di cibi habeat.Maceratorum in aceto molliri diximus puta men.Talibus cum farina in pane fubadis.coeliaci recreantur. Quidam ita refolura in parinis torreri pucant.Quo genere non aluos tantum fed di menfees foeminaru fiftunc aut fi maior fit impetus cruda cum farina ex aqua haunutur.Et per fe lutea exiis deco cla rurfum in aceto donec indurefcant. Iteruq? cum trito pipe torrent ad cohibendas aluos. Fit di dyfentericis remediu fingulare ouo effufo in fidFili nouo eiufdemqj oui menfura ut paria fint omnia meile mixto mox aceto. Ite oleo cofufis crebroq? pmixtis Quofuerintea excellemiorathoc prxfenraneu remedium erit. Alii eadem mefura pro oleo di acetorefinam adiiciunr rubente uinumqj:&aIio modo temperant olei tantum mefura pari pineiqj corticis duibus fexagefimis denarioru. Vua cius quod rhum dixi mus mellis obolis quinqj (imul decoctis ira ut cibus alius poft quattuor horas fumat Torminibus quoq? multi medentur oua bina cum aliis pifcis quattuor una atteredo uiniq? hemina calefaciendo atq; ira potui dando.Et ne quid defit ouorum grarixtcan didum exiis admixtu calci uiux glutinat uitri fragmenta.Vis uero tanta eft ut lignu pfufum ouonoardeat.Ac ne ueftis quidem cotada adurat :De autouis tam tum locuti fumustcum &reliquaru alitui reflant magnx utilitates (icut fuis dicemus locis. Prxterea eft ouorum genus in magna galliaru fama omiftum a grxcis. Angues eatnumerus eft ouorumtconuoluti faliuis faucium corporumqj fpumis artifici como plexu glomeranturtanguinum appellatur.Druidx fibilis id dicunt in fublime iactari lagocp oportere intercipi ne tellure attingat. Profugere raptorem equo. Serpentes eni? inlequiidonecarceanrur amnis alicuius inceruentu.Experirnentum eius effe fi contra aquas fluitet:uel auro cindnm. Atqj ( ut eft magorum iollerria occultadis fraudibus fagax) certa luna capiendum cenfent tancj conflruere operationem eam ferpentium humani iit arbitrii. Vidi equidem id ouum mali orbiculatim modici magnitudine. Crufta carthilaginis uel ut acetabulis brachioru polypi crebris tinfign e druidis. At u v cforias litium ac regum aditus maxime laudatur .Tantae uanitatis ut habentem id in lite in finu equitem Romanum euocatum a Diuo Claudioprincipe interemptu non ob aliud fciam.Hic tamen complexus anguium di efferatorum concordia caufauide/ tur eflfe : quare exrerx gentes caduceum in pacis argumentis circundata effigie an» guium fecerint.Neqj enim criftatos eflfe in caduceo mos e * De anferum ouis magnx utilitatis ipfoqj anfere duduri hoc uolumine debemus honorem comagenorum clao riffime rei.Fit ex adipe anferum. Alioquin celeberrimi ufus eft. At hoc in coma gene fy rix cum cynnamo cafia pipere albo hxrba qux eomagine uocatuncbrutis niue uafis odore iucundotutiliflimum ad perfediones: conuulhones tcxcosac fubiros dolores: omniaqj qux acopis curantur. Vnguentumq? pariter di medicamentum eft. Fit di in fyriaalio modo.Adipe auium curaro ut dicemustaddiris erifceptro xylobalfamo phocni ceo rufo:item calamo fingulorum pondere qui fit adipis cymino bis aut ter fubferue/ fadis. Fit autem hyeme:quoniam xftate non glatiat nili accepta cxra.Mu!ta prxterea remedia fune ex anfere.quod miror xque quam in cor u is. Nam q? cum anfere :coruus ab xftate in autumnum morbo coflidari dicitur. De anferum honore quem meruere gallorum in capitolium afcenfu deprehenfio diximus. Remedia de cane:& ex animalibus qux placida non itint fed fera & ex uoIucnbus& contra morfusphalangiorum. Ca. III1. Adem de caula fupplicia annua canes pendunt inter xdem iuuentutis di Suo e manii uiui in furcas fambu cea arbore fixi. Sed plura de hoc animali dici eoo gunt prifeorum mores.CatuIos ladentesadeo puros exiftimabantad cibum: ut eri i placandis numinibus hoftiarum uice urerent iis. Genitomane catulo res diui mfiftS: in coe iis deoru eriamnu ponitur.Catulina addita talibus quide epulis celebres fuiiTe Plauti fabulx fune idido. Sanguine canino cdtra toxica nihil prxftatius putat Vomitiones querg hoc animal raondrafle uidetur.Et alios ufus ex eo mire laudatos re feremus fuis locis. Nunc ad diturura ordinem pergemus. Aduerfus ferpenrium idus efficacia habentur fimum pecudis recens in uino decocTum illitumqj.Mures difccdi & impofii quorum natura uon eft fpernenda praecipue in afcenfu fyderum ur diximus cum lummelunz fibrate numero crefcentetatqj decrefcenre.Tradunt magiciiocinere muris dato porcis in fico fequi dantem id animal. In homie quoqj fimiliter ualereried refolui cyatho olei poto.Muftellapeduo genera. Altepe filueftre.Diftant magnitudine. Grxci uocant ichdes.Hape fel contra afpidas dicitur efficax:caetero uenenum.Hxc au te quae I domibus noftris catulos fuos ( ur au clor e Cicero) quottidie trafferc fedemderpentes profequicur.Ex ea inueterata fale denarii podus in cyathis tribus dituc percudis aut uentriculis coriandro fartus inueteratufqj 6C in uino potus. Ec catulus tnuftdlx etia efficacius. Quaedi pudenda hiftu tanta uclorii alteucraride cdmendancur ut praeterire fas non fit. Siqdem illa concordia repe aut repugnantia me dicinae gignunf. Veluti cimicum animalis fetidilTimi.&dichi quoqj faftidiendi natu r* contra ferpenrium morfus &prxcipueafpidum ualere dicit. Item contra uenena omnia. Argumenro dicunt gallinas quo die id ederint no interfici ab afpidc.Carnes quoqj percudis plurimum prodelTe.Exiis que tradunt humanidimu illiniremor (ibus cufanguie ecftudinis.Itemluflitueopeabigerefanguifugasadhxieres: hauftafqj ab animalibus reffringere in potu datos. Qumq & oculos qdam iis inugunt tritis cu fale di l icte muliepe. Aurefqj cu meile dC rofaceo ammixtus.Eos q agreftes fint & i mal/ uanafcant crematos cinere pnixro rofaceo ifundiit traduc auribus. Cxteraquxdeiis uomicx:& quartanarum remedia:aIiorumdue morborum quanquam ouo aut caera aut faba inclufos cenfeant deuorandos falta nec referenda arbitror.Lcthargi tame me/ didnx cum argumento adhibent:quoniam uincarur afpidum fomnifica uis leptenos in cyatho aqux dancestpuerilibus annis quaternos. Et ftraguriaC fiftulxque impofue retadeo nihil illa rerum omnium parens fine ingentibus caufis genuic.Qutn SCadaU ligatos leuo brachio binos lana fubrepra paftoribus refiftere nexdurnis febribus prodi/ derunttdiurnis in rofeo panno. Kurfus iis aduerfatur fcolopendra fufficuque necat. Afpides percudo torporet fomno necantromnium ferpentium minime fanabiles. Sed dC uenenum earum fi Unguis atcigit:aut recens uulnus ftacim interimit. Iriuerera cum ulcus tardius.De extero potum quantalibet copia non noces.Non enim eft tabi fica uis:itaque occifa morfu earum animalia cibis innoxia funt. Contarer in prferen* do exis remedia:nifi.M. V.fcirem.lxxxiii.uitxanno pdidifleafpidum ictus efficaci!/ (ime curari haufta a percudis ipforum urina.Baiilici que etiam ferpentis ipfi fugiunt alios olfactu necantem qui hominem uel li afpiciac cantumtdicicur interimere:langui nem magi miris laudibus celebrant coeuntem picis modo & colore dilutura cinnabari clariorem fieri. Tribuut ei 8C fuccedus pericionums a poteflatibu: & a diis etiam precu morborum remedia benefiorum munere.Quidam id Saturni fanguinem appellant. Draco non habet uenena. Caput eius limini ianuuarum fubditum: propitiatis orrtio ne diis fortunata domu Oculis eius iueteratis 6C cu meile tritis inurftos no pauefcere ad nodui nas inagies ec pauides cordis.Pinguei pelle draconum neruis ceruini; adalligatu in lacerto coferre iudicioni uictoria. Primu fpondilu aditus potefta tu mufeere.Dentes eius alligacos pellibus capreapc ceruinis neruistmites prxftaredo/ mmostporeftatefqj exorabiles Sed fup omnia eft compoficiotqna mirftos faciut magope medacia.Cauda draconis & capite ullis leonis 6C fronte & medulla eiufdem eq uictoris fpuma canis unguibus adalligatis ceruino corio neruifqj cerui alternatis & dorcadis. Qux argui de nd minus referc q cotra terpeces remedia demoftrade quonia hxc mor/ boru beneficia funt.Draconu adipe ueneiuta fugiut.Ite uirus ichneumonu. Ec cutis cinere in acetoperundlos.Vipere caput impolitum uel alterius q quae pcufTeric fine fl ne prod eft. Item fiquis eam ipfaminuaporc baculofubfiineat:aiunt cum futura prx cinere.Icem fiquis exuftx eius cinerem illinat, Rcuerti autem ad pcufTum ferpentem neceflicate naturae. Nigidius audior e.Caput quidem diiTecant fcytieftnterq} aures ex imunc lapillumtquem aiunt ab eadeuorari territa. Alii ipfo toto capite urunt. Fiunt 8i ex uipera paftilli qui rheriaci uocantur a grecis:ternisdigytis utiinqj amputatis:ex/ emptifqj interaneis & liuore fpinae adhaetentetreliquo corpore in patina ex aqua & ane tho difcoCTo:fpinifq' exemptis 6i additafimilagine:atq? ita in umbra ficcatis paftillis:q bus ad mulca medicamenta urunt. Significandum uidetur e uipera tantu hoc fieii. Quidam purgata: ut fupra dicftum eft adipem cum olei fextario decoquunt ad din ici as.Exeocum opus fit ternis ftilfis additis in oleum puuguntunut omnes btflix fugi/ ant eos.Prxterea coftat cotra omniu ferpentiu ictus quauis infanabiles ipfarum ferpe dum exta impofita auxiliari. Ecq? qui aliquando uipera iecur ccclu haufeiintuunq poftea feriri a ferpentc.Neq? anguis uenenatus eft nifiper menfem lunaiftigarus.Sed prodeft uiuus comprxhenfusi&: in aqua coutufussfi foueatur ira mor/us.Quin & in/ effe ei remedia mulra credunt :ut dicemus.Ec ideo Aefculapio dicatur. Democritus q dem monftrat quedam ex iis conficitur pcflintauium fermones itelligi.Atqui anguis xfculapius epidauro.Ro.ma aduecftus elbuulgocp pafeitur & in domibus. Ac nili im e diis femina exurerentur no eet foecunditad eorum refiftere.In orbe terrarum pulcher/ rimum anguium genus eft qd in aqua uiuit: hydri uocaturmullis ferpentiu xnletkv res ueneno.Horum iecur ferpentium aduerfus pcufTos ab iis auxiliu eft. Et Icorpio tri tus ftellionum uenenoadueriat .Fir enim & eftellionibus malu medicamen tum.Nam cum immortuus eft in uino faciem corti qui biberint lentigine obducit. Cb hoc i un gunto necant eum infidiantes pellicum forme. Remediuq? eft oui luteum & md ac nit ura.Felftellionum tritum inaquatmuftellas congregare dicitur.Inter omnia ue/ nenata falamandrxfcelus maximum eft.Cxtera enim fingulos fenunttnec plures pa riter interimunt utomictasqd perire cofcienria dicunt hominepcuflb: neqj amplius admitti ad terras.Salamandra populus pariter necare improuidos poc. Nam fi ai boi i ir repferittomnia poma inficit ueneno : & eos qui ederint:necat frigida ui nihil aconito diftans.Quinimmo fi contacto ab ea ligno uel pede crulta panis incoquatur idem ue neficiu eft:uel fi in puteum cadat.Quippe cu faliua eius quacunqj parce corporis:ucl in pede imo refperfaomnis in Coto corpore defluat pilus. Tame talis & tanta uis uene/ ni a quibufdam animaliu ut fuibus mandit: dominante eadem illa rerum diffidentia Venenum eius extingui primuomniu ab iis qua: uefcantur illatuerifimile eft. His ue/ ro fimilia funt:qux .pduntur cantharidu potutaut lacerta in cibo fumpta.Cxtera ad/ uerfantia diximustdicemufqj fuis locis. Ex ipfis qua: magi tradunt cotra icendia quo niam ignes fola aialium extinguat:fi forent uera iam eet experia.Roma.Seftius uenere accendi cibo eai* fi detractis interaneis & pedibus 6C capite in meile feruenf trradit ne/ gatq; reftingui igne ab iis.Ex uolucnbus in auxilio cotra ferpetes primu uultur e. An nocandu quoqj minns uiriu cfTe nigris iis enim fi urant: nidore fugari eas dicut.Ite cor eius alitis habentes tutos ee ab impetu no folu ferpentiu:fed et ferarum & latronu ac regu ira.Carnibus ita ut tepebut auulfxappofitis uenena ferpe tium domant .Ite cerebro in uino poto.Parthi gallina: malunt cereb ru plagis impone re.Ius quoq; ex iis potu prxclare medef :& in multis aliis ufibus mirabile. Parherx leo/ nefqj no attingunt perunctos eo:prxcipue fi 6C allium fuerit in coelum. Alium foluit. Validiuse uerere gallinaceo. Prodeft & contra longinquas febres torpentibus mem bris tremulfifque: ttarticuliariis morbis:# capitis doloribus. Epihoris:inflammarioni bus : faftidiis incipienti cenafmo: iocmeri: renibus : ueficx. Contra cruditates iufpi ria. Itaque etiam faciendi eius extant prxeepra. Efficacius enim codli cum cici e mari no «auc cibo; aut cappariiaut apio:aut hxrbamercuriaJiiaut polypodio: aut anetho. Vtiltflfimxautem confugis trfbfts a quae ad tres heminas cum fupradiflis hxrbis:# re frigeracum fub diuo dari tempefliuis antecedentem uomitione. Non prxeeribo mira» culum quanquam ad medicinam non pertinens* Si uero liquxfcenti gallmai u mem bra mifceantuncofumuncillud in fe.Ita hoc uenenum auri eft.At gallinaceis ipfis cir culo e fermentis addico collo non canunut. Auxiliatur contra lerpentes # columbo/ rum caro recens confcerpta # hirundinum. Bubonis pedes ufti cum pulpagine hxr ba Nec omittam in hac alite quoque exemplum magicae uanitatis.Quippe praeter rcli qua portentofa mendacia.Cor bubonis impolitum mamae mulieris dormietts finiflrx tradunt efficere ut omnia fecreta pronuntiet. Praeterea in pugnam feretes idem fortio res fieri.Eiufdem ouoad capillos remedia demoftrant.Quis autem quxfbouum bu/ bonis uiderepotuitjcum tam ipfam autem uidifle prodigium firi Quis utique experi ri # prxeipue in capillo! Sanguine quidem pulli bubonis etiam crilpari promittunt capillum. Huius generis prope uideri poflunt qux tradunt # e uefpertilione:quod (i fit circunlatus domui uiuus # perfeneftram inuerfo capite infigatur amuletum efle. Priuatimq; ouilibus circunlatu totiens & pedibus fufpenfu fur fu m liip liminare. San guinem quoque eius cum carduo contra ferpentium ieflus inter praecipua laudant. Phalangiu e icalix ignotum # plurium generum. Vnum fimile forniicxtfed multo maius;ruffo capicetreliqua parte corporis nigratalbis itercuriantibus refperfus guttis. Acerbior huius quam uefpx icTus. Vluit maxime circa furnor # molias. In remedio eft fii quis eiufdem generis alterum percufTb ollendar. Et ad hoc feruantur cu mortui inueniuntur.Ec cortices eorum contriti # poti medentur.Et muftellx catuli ut dixi/ mus fupra. Aeque phalangion grxei uocanc inter genera araneorumded diffingunt lupi nomine.Tertium genus eft eodem phalangii nomine araneus:lanuginofus:gran difTimo capite. Quo difledlo inueniri dicutur intus uermiculiduotadalligaciq; mulie ribus ceiuina pelle ante folis ortum prxftant ne concipiant: ut Cecilius in comenta riis reliquit .Vis ea annua efl:quam folam ex omni tacito dixiffe fas fittquonia aliqua/ rum foecunditas plena liberis tali ueniaindigec.Vocatur&rachinnonigro fimilisore minimo fub albo pedibus breuiffimisttanquam imperftdbs.Dolor a morfu eius qualis a fcorpione. V rinx fimilis araneis texus.ldem erat aiiortiotnifi diftigueretur uirgulis albis.Huius morfu genua labefactantur.Peior utroq? eft cxruleusdanugie nigra:cali» ginem concitant:# uomitus araneofos:etianu m deteriora:crabone penna tantum dif ferens.Hic # ad macie perducit.Myrmecion formicx fimilis capite: aIuo:nigra:guttis albis diftinguentibus.Vefparum dolore torquet. Tetragachii duo genera habenttpeicr medium caput diftinguente linea alba # tranfuerfam altera. Hic oris tumorem facit. At cinereus pofterior parce candicans lentior.Minimeautnoxius eode colore qui telas mufeis in parietibus Latiflime pandit.Contra omniu morfus remedium efl: gallinaceu cerebijd cum piperis exiguo potum in poca.Item formirx quinque potx.Pecudum fi» mi cinisillitus ex aceto. Et ipfi aranei qmcuq; in oleo putrefacli .Muris aranei morfus fanatur coagulo agnxin uino poto.xngulxarietinx cinere cum melle.Muftellx ca/ mlo ucin ferpetibus diclu eft.Siiumetamomorderittmus reces cu faleimponit ut fel uefpertilionis exaceto.Et ipfe mus araneus contra fe remedio e diuifus # ipofitus. Na fi praegnans momorderit:protinus diffilir.Optimum efl fi is impoatur qui momorde/ rit. Sed # alios ad hunc ufus feruant in oleo ut luto circunlitos.Efl # contra morfum eius remedio terra ex orbica.Ferunt enim non tranfiri ab eo orbitam torpore quodam naturae.Scorpionibus contrarius maxime inuicem ftellio traditur ut uifu quoque pa uorem iis afferat:# torporem frigidi fudoris. Itaque in oleo putrcfaciuc eum:# ita eo uulnera pungut.Quida oleo illo fpumam argentea decoquut ad eplaftri genus:atq? ii la illinunt.Hucgrxci color uocanc # afcalabote: # galeote.In icalia no nafcit\ Eft.n, hic plenus lecigie ilridoris acerbi.Ec uefeit qux omnia a noftris flellioibus ali ea funr. Prodefl& gallinape fimi cinis illitus.Draconis iecur.Laeerta diu ulla. Mus diuulfus. Scorpio & ipfe fux plagae ipofitus autaflus i cibo fumptus :aut potus in meri cyaitis duobus* Proprium e fcorpionu q> manus palmam nd feriunt nectnili pilos attingere Lapillus qualifcuq? ab ea parte qua in terra erat appofitus plagae lenit dolorem . Item tefia ficuc erat terra operta ex aliqua parte firut erat impolita liberare dicit‘Non debet refpicere qui imponut.Ec cauere ne folafpiciat: Vermes terreni triti impoliti pro funt. Multa & alia ex his remedia funt propter quae in meile feruan t. NocTu a apibus cotra ria Si uefpis crabronibufqj & faguifugis. Pitii quoqj marci roflru fecum habentes nc n feriuntur ab iis.Aduerlantur 6C Iocuflarum minimxfinepennistquas arelabos uocat Efl & formicaru genus uenenatu.Non eas nouere in italia* Solifugas Cicero appellat Salfugas betica.Iis cor uefpertilienis contratiu omnibufq? formicis & falamandris refv flit. Cantharidas diximus.Sed & in iis magna quxflio:quoniam ipfae uenena funt po/ txueficae cum cruciatu prxcipuo.Coflinum equite aomanum amicitia.Nerois p n# cipis notumtcum iis lichene correptus eflet:uocatus xgyptomedicus ad hanc taliru/ dinem cius a Cxfare:cum cantharidum potum prxparare uoluifiet interemit. Veru illitas prodeffenon dubiu efl cum fucco raminix uux:&feuo ouis uel caprae. Ipfaru cantharidum uenenu in aqua parte fittnon conflat inter audlores. Alii in pedibus 6C capite exiftimant efTe* Alii negant. Couenit tantu m pennas earum auxiliari in quacfi que parte fit uenenum.Ipfx nafcunt ex uermiculo in fpongia maximae cynhorcdnq fit in caule* Sed foecundifTimae in fraxino Caerei in alba rofa minus efficaces.Poten tiflimx iter ornes uariae luteis lineistquas i pennis trafuerfas habent. Multu pingues i ertiores minimx latx pilofe.Inutililfimx uero unius coloris macreq?. Conduntur in calice fictili non picato & linteo colligato eongeflx rofa marura: & fufpendunf fuper acetu cu feleferuenstdonec linteolu uaporenturtpoilea reponunt. Vis earum adure/ re corpus:cruftas obdulcere.Eadem pitycatnpis inipicea nafcemibus.Eadem bupreili fimiliterque preparantur.Efficaciflimx omnes ad lepras lichenafque dicuntur, IV'en/ fes cit:& urma.Ideo & Hippocrates hydropicis dabat.Cantbarides obiecTx funt. Catti uticenfi: ceu uenenu uendidiffet in actione regia * quoniam eas (dlerciis Ix.adcuxerat De feuo cameIion:& cane rabido :6C lacerta:& anferibus:& cclumbis:& muflelis remedia. Capitulum. 1111. T feuum autem flruto camelmu tunc uenifle feflertis Jxxx.obiter dictu fit: efficacioris ad oia uifus qua e adeps aferimus .Diximus & mellis uenenati ge nera.Contra quod utuntur melletin quo adeps lint mortuaeddem potum in uinoremedium efl uitiorumrqux cibo pifium gignuntur. In canis rabidi morfu tue tur a pauoreaqux capitis canini cinis illitus uulneri. Oportet igne comburi omnia eodem modotut femen diximusnn uala fidili nouoargilla circunlitoiatque ita in tur num indito.Idem 6: in potione proficit. Quidamque ob id edendum dederut. Aliqui 6C uermen e cadauere tanino adalligauere.Menftrua ue canis in panno fubdidere cali/ ci aut intus.Ipfius caudx pilos combultos infuere uulneri. Cor caninum habentem fugiunt canes.Non latrant uero lingua canina i calciamento fubdita pollici. Aut cau dam muflelxqux abfeifa dimiffa fic habentes. Efl limus faliux fub lingua rabioli ca/ nis qui datus in potu fieri hydrophouos non patitur. Multo tamen utiliilime iccur cius qui in rabie momorderit datur.Si pofTic fieri crudum madendum. Si minus quo quomodo codlum autius in codis carnibus. Eli uermiculus in lingua canum qui uocatur a grxeis lytta:quo exempto infantibus catulis nec rabidi fiunt :nec faflidium fentiuc.Ide ter igni circu alatus datur morfis a rabiofome rabidi fiant.Er cerebello galli naceo occurrit .Sed id deuoratu ano tn eo prodell. Aiunt 6C erilia* galli corrita efficaci teriponi.Ec anferis adipem cu melle.Saliunt Qi carnes eoru qui rabidi fuei unt ad eade remedia in cibo dandi.Quin SC necant catuli flanm i aqua ad fexu eius g momorderit ut iecur crucium deuorret cx iis.Prodeft di fimum gallinaceum;dum taxat rufium: ex aceto impofitum.Et muris araneae cauda: cinis ita ut ipfe cui acfcifla finuiuus di/ mittatur.GIeba ex hirundinum nido illita exacetoiuel pulli hirundinis combufti.IVle brana fiue fenetftus anguiu uernatione exuta cum cancro mafculo trita. Nam etiam per ferepofita in arcis tineas necat * Tanta uis mali eft urina quoq? calcata rabidi canis necattmaxime ulcus habentibus. Remedium eft fimum caballinum afp fum aceto di calefadn in fico impolitum* Minus hoc miretur qui cogitet lapidem a ca nemorfum ufque in prouerbinm difcordiae u eniffe. Qui in urinam canis fuam egefterit:torporem lumbops dicitur fentire.Lacerta quam hyfepa alii calcidem uocant in uino pota morfus fuos fanar. Veneficiis ex muftella filueftri fidis contrarium eft ius gallinacei ueteris large haup*. Peculiariter contra aconitum addi papi falis oportet. Gallinap* fimum dutaxat candidum in hylopo deccxftum aut mulforuenena fungope boletorumqj aftringit.Item inflammationes ac ftraugnIationes:quod miremurtcum fi aliud animal guftauent id fimum torminibus di inflationibus afficiatur,Sanguis an feris contrt lepores marinos ualettcum olei aequa portione. Item contra medicamenta mala omnia. AlTeruatur cum lammia rubrica di fpinse albae fucco paftillop* drachmis quinqj qui in cyathis ternis aquae bibantur.Item muftellae catulus ut fupra diximus praeparatus.Coagulum quoq? agninum aduerfus omnia mala medicamenta pollet* Item fanguis anatum ponticapi.Itaq? di fpilTatus (eruatur; diluitur* Quida fcxv minae anatis efficaciorem putant.Simili modo contra uenena omnia ciconiape uentti* culis ualet.CoaguIum pecoiis.Caulis ius ex carne arietum priuatim aduerfus cantha ridas.Item lac ouium calidurmpraeter q iis qui bupraeftin aut aconitum biberint.Co/ lumbarum filueftrium fimum priuatim contra argenti uiui potum.Cotra toxica mu ftella uulgaris inueterata binis drachmis pota. Ad Alopecias tolledas:& ad pilos reddedos:& ad ledes tolledasi6i ad palpcbras:& ad glaucoma ta:& ad oculos:& ad parotidas remedia. Ga. V. Lopecias replet fimi pecudum cinis cum oleo cyprino di melledtem ungula/ a rum muli uel mulae ex oleo myrtheo.Praeterea ( ut Varro nofter tradit) muri nam fimum qd* item mufcerdas appellat.Et mufcarum capita recetia prius folio ficulneo afperata.AIii fanguine mufcapi utuntur. Alii decem diebus cinerem ea> rum illinunt cum cinere chartae uel nucutita ui fit tertia pars e mufcis.Alii.lacftemu/ liepe cum brafiica cinerem mufcapd fubiiciutjqdam meitatu.Nullu animal minus do/ cile exiftimat minoris ue intelledlus. Quo mirabilius eft olympiae facro certamine nu bes eape Imolato tauro deo quem Myoden uocant extra territoriu id abire* Alopecias ci nis e muriu capitibus caudifq? 6C totius muris emendanpraecipue fi ueneficio accide* tit haec iniuria.Item herinacei cinis cu meile aut corium cobuftum cum pice liquida. Caput quide eius uftumper fe etia cicatricibus pilos reddidt. Alopecias aut in ea cura tione praeparari oportet nouacula di finapi.Quidam ex aceto uti maluerunt.Quae de herinaceis dicunt ola tato magis ualebut i hyftrice.Lacertae ut diximus combu ftx cu radice recetis harudinis:quas ut una cremari poflit minutati fienda e.Iteqj myr theooleopmixto cineres capillope defluuiacontient.Efficacius uirides lacertae oia eade praeftat.Etianum utilius admixto file di adipe urfino di cepa denas uiri des in.x.fextariis olei ueteris difcoquunt cotenri femel in menfe ungere.Pelliu uipina/ rum cinis alopecias celerrimeexpler.Ite gallinapt fimu reces illitu. Corui ouu in aereo uafe permixtu derafb capitenigriciam capillis affert. Sed donec iarefcattoleu in ore habendum eft:ne di dentes fimul nigrefcanc.Idque in umbra faciendum eft: ne que ante triduu albuendum* Alii (anguine crebro eius utuntur cum uino nigro. Abi excoquut ipfum:& notfte cocubia i plubeu uas coduc. AUquialopecias catharide trita illinurcu pice liquida nitro praeparata cute.Cauftica uis ne exulcerent alte. Podea ad ulcera ira fa tnu.Eade quoqj dutaxat lufiofis illinendu monftrant.Laudat & gal linae fehfed pnecfpueadipem cotra pullulas in pupillis. Hos fcilicet eius regi gratia ia ginant * Adiuiiat mirifice eruptas oculorum tuniculas ammixto chiflo& hematite la pidibus.Fimum quoqp dutaxat'candidum oleo i uetere corneilqj pyxidibus ad fer# umt ad albugines. Qua in mentione fignificandu e pauones fimum fuum reforbere tradi inuidences hominum utilitaribus.Accipiter decoclus in rofaceo effica cilTimus ad inunclionesomnium putatur.Item fimi eius cinis cum attico md le.Laudat & milui iecur.Fimum ex aceto ad aegilopas.Similiter 61 ad albu gines 8i cicatrices.Fel anferinum (anguis anatum contufis oculis ira ut poilea hyfopo 6i meile inungantur.Fel perdicum cum mellis aequo pondere:per fe uaroad clarirare Diafcoridis 6i Hippocratis ut putant auctoritate adiicitur quod in argentea pyxide ad feruari iubent.Oua perdicum ui uafe aereo decocta cum mdletulceribus oculorum 6i glaucomatis medentur columbarum turturum palumbium perdicum fanguisocu# lis cruore fuffufis eximie prodelt.ln columbis mafculae efficatiorem puranr.Vena aut fub ala ad huc ufum incidit :quoniam fuo colore utilior eft.Superimpoi oporret (ple# nium e meile decoctum : lanamqj fuccidam ex oleo 6i uino. Earudem auium (anguis nyctilopas fanat.Er iecur ouium.Arqj ut in capris diximus efficacius fuluae. Derecto quoqj eius oculos abluere fuadent:& medulla dolores humorefqj illinunr.Bubcms ocu lorum cinis collyrio mixtus claritatem oculis facere promittit. T urturis fimum albu# gines extenuat.Icem coclearia cinis. Fimum cenchridis accipitrum generis hanc grx ci faciunt.Argema ex meileomnibufqj quae fupra feriptafunt fanantur. Mei utibili mum oculis in quo funt apes i mortuae. Ciconiae pullum q ederit: negat annis conti# nuis lippiturus.Icem qui draconis caput habeat.Huiu% adipe 6i meile cum oleo uete re incipientes caligines difeuti tradunt.Hirundinum pullos plena luna excaecant re# (litutaqj capita comburunt .Cinere cu meile utunt ad claricate 6i dolorestac lippitudines Si ictus.Lacertas quoqj pluribus modis ad oculopt remedia affumur. Alii enim uiridem includunt nouo fichliac lapillos qui uocatur cenidia: quae &inguinu tumoribus adalligari folenctnouen fingulos (ignis fignantes:& fingulos detrahunt p dies.Nono emittunt lacertam.Lapillos feruant ad oculorum dolores. Alii terra fubfter nunc lacertae uiridi excaecata:: 6i una in uicreo uafe annulos includunt ferro folido: uel auro:cum recepiflfe uifum lacertam apparuerit per uitrum emiflfa ea annulis con tra lipditudinem utunt .Alii capitis cinere pro (tibi ad fcabridas. Quida uiridem Ion go collo in fabulofis nafcente comburunt:# incipientem epiphoram inungue. Et ite glaucomata.Mditellae etiam oculis punctum erutisanat uifum reuerti: eademqp quas in lacertis 6i annulis faciunt. Serpentisoculum dextru adalligatum contra epiphoras prodefTe fi ferpens uiua dimittatur.Lachrymantibus fine fine oculis cinis ftelliois ca pitis cum itibio eximie medetur. Arani mufcarii tela: 6i prxeipue fpelunca ipfa im pofita fronti ad duo temporauta ut a puero impube 6C capiat ,6i imponatur.Nec is tri duo fe aftedae ei cui medeatur ne ue alteruter nudis pedibus terram attgat his diebus mirabiliter epiphoras medeci dicuncur.Albugines quoqj dicitur tollere inuncTione ara neus candidus longlljmistac renuiffimis pedibus contritis in oleo uetere. Sed is etiam cuius crafTiJLnum textum eft in contignationibus fere adalligatuspanno epiphoras lanare traditur. Scarabei uiridis natura contuentium uifum exacuit .Iraq? gemarum fculptores contuitu eorum aquiefcunr. Aures purgat fel pecudi* cum meile. Canmqj lacftis inflilatio fedat dolorem. Grauitatem adeps cu abfinthio & oleo uetere. Ite adeps anferinus * Quidam adiiciunt fuccum cepe 6C alii pari modo. Vtunrur & per fe cu is formicarum ♦ Nanque & huic animali eil medicina:conflatque urfos argi es hoc cibo fanari. Anfrum quoque & omnium auium adeps prxparatunexemptirque uenis cm nibus patina noua fitf ili operta in fole:fubdita aqua feruenti liquatur.Siccaturqu e lie nis faecis in Ficftili nouo repofitus loco frigido minus putrefcit:addito meile. Muriu cinis cum meile inflillatustaut cum rofaceodecoclus aurium dolores fedat.Si aliquod animal in aurem intrauerit: praecipuum remedium eft murinum fel aceto dilutum* Si aqua intrauerit: adeps anferinus cum cepefucco'. Glirisdetra dentur. Lacerti inueterati in os pendentium addito fale conrufi & ab idlu Ixfas aures fanant.EfficaciflTimeautem ferrugineas maculas habentes. Lineis etiam p caudam du flinOpfrirnnu tn & lotapeaiu daris pendes: fed mul cis milibus annorum poli Zoroallrem.Tanto recentior eft: cypria Non Ieuen7& Afexa dri magni temporibus autftoritatem addidit profelfione fecundus Hofthanes comira/ cu eius exornatus. Planeque quod nemo dubitet orbem terrarum peragjauit. Extant itaque&apuditalas gentes ueftigia eius f. xii. tabulis ncftrisaliifqueai gumen risqux priori uolnmineexpofui.Dc.Ivii.demum anno urbis Cn.Cornelio Lentulo P.Licinio Craftb conCfenantufcoufuIrum facium eft:ne homo immoIaretur:pa!amque in ten/ pus filuit facii prodigiofi celebratio. GaIlias utique poffedir 6L quidem ad noftram me morum. Naq? Tiberii Cxfariis principatus fuftulit druidas eorum:& hoc genus uatu tnedicorumque: Q_uid ipfe ego hanc memorem artem oceanum quoque tranfgreft fam:& ad naturx inane perueclam in britaniam :qux hodie eam attonite celebrat tan ris cerimoniis:ut dediife perfis uideri poffit. Adeo in toro mundo confenfere quanqua difcordi& libiignoto.Non fatis xftimariprodefbquantum Romanis debearurtqui fu ftulere monftra:in quibus hominem occidere religiofiflimum erat :mandi uero etiam faluberrimum.V t narrauit Hofthanes: fpet/es eius plures fune. Vituperatio Neronis Cxfaris* Capitulum. IL Angue ea qux a fphxris& ex aere 8t ftellis 8t lucernis ac peluibus fecuribuf/ n que & multis aliis modis diuina promictit:prxterea umbrarum:inferorum qj coloquia.Qux omnia xtatenoftra princeps Nero uana fallaque comperit. Qjiippe non cicharx tragicique cantus libido illi maior fuit. Fortuna rerum huma/ narum fumma geftiente i profundis animi uitiis:primumque imperare diis concupi/ uic:ncc quicquam generofius ualuit ♦ Nemo unquam ulli artium ualidius fauit. Ad hxc non opes illi defuere:non uirest non difeendi ingenium aliaque non patiente mu do.Immenfum St indubitatum exemplum eft falfxartis quam dereliquit. Nero utina/ que inferos potius & quofcuque de fufpirionibus fuis deos confuluitfet quam lupana cibus atqj proftitutis mandafiet inquifiones eas.NulIa profefto facra barbari licet fexicg riperus no miriora qua cogitationes eius faifTen. Sxuiut Ocno sreplcuit nwbrisSvnt queda magis hfugia ueluti letigine haberibus no obfequi nuina ut cerni no pcflenr. Forre hoc in iUoiNiitfl membris defuit.Nam dies eligere cerros libcru erat. Pecudes ue ro quibus non nifi arer colos effet farile.Nam hominem immore eriam grariffimum. Magusiad eum Mithridates ueneratarmeniacum de fe triumphum afferens: & ideo prouinciis grauis.Nauigarenolueranquoniam expuerein maria;a!iiTq? mortalii m ne ceffi ratibus uiolare naturam eam fas non putant. Magos fecum adduxerat. Magicis etiam caenis eum inuitauerat.Non rame cum regnum ei daret hanc ab eo accipere ar* tem ualuir.Proinde autem ita perfuafum fit intedabilem irritam inanem eflTe:habenre tamen quafdam ueriratisumbrasifed in iis ucneficasarres pollere no magicas. Qiierat aliquis quae fint mentiti ueteres magi cum adolefcentibus nobis uifus.Appion grama ticae artis prodiderit cynocephaliam herbam: que in aegypro uocaretur ofirires diu in a & contra omnia ueneficia.Sed fi ea erueretur.-datim eum qui eruiffet mori. Seque euo caflfe tmqras ad percontandum. Homerus aua patriaquibufque parentibus ganirus edet. Non tamen aufus profiteri quid fibi refpondiffe dicerer, ’• De talpis &C reliqua: medicina per morbos digede in animalibus quoru genera pia eida funt aut fera. Ca, III. fi Eculiare uanitatis fit argumentum tquod animalium cunctorum talpas ma xime miraturitot modis a rerum natura damnatas caecitatis perpetuae rene bris eciamnum aliis defoffas fepultifque fimifes.Nullis reque credunt extis Nullum relegionis capacius judicant animal.Vt fi quis cor eius recens palpiranfquc deuorarittdiuinationn &rerum efficiendarum euentus promittant.Dente talpe uiuae exempto lanari dentium dolores ad alligato affirmant.Caetero ex eo animali placita eo rumfuis reddemus Iocis.Necquicquam probabilius inuenierur quam muris aranei morfibusaduerfarieos:quonum& terram ut diximus orbitis depreflam auerfktur Caeterum dentium doloribus (ut iidem narrant) medetur canum qui rabiem praefe runt: capitum crematorum cinis fine carnibus infhllatus ex oleo cyprio per aurem cu iuse parte doIeant,Caninus dens finiller maximus circunfcarificato eo qui doleataut draconis os e fpina.Icem enydridis.Ed autem ferpens mafculus & albus.Huius maxio dente circunfcarificant.Ar in fuperiore doloreduos fuperiores adalligant: e diuerfo in feriores,Huius adipe punguntur qui crocodilum captant,Denres fcarificar & ofTibus lacetae e fronteluni plena exemptistita ne terram attingant.Collunr caninis dentibus decodis in uinoad dimidias partes.Cinls eorum pueros tarde dentietes adiuuat cum melle.Fit eodem modo & dentifricium e caninis dentibus. Cinis e murino fimo iditus uel iecur lacertarum aridum. Anguinum cor fi mordeatur aut alligetur efficax habe* tur.Suntq? inter eos qui murem bis in menfe iubeant mandhdolorefq? ira caueri. Ver mes terreni decocti in oleo infufiqj auriculae: cuius e parte doleant praedant leuamen tum.Eorundem cinis exefis dentibus conieclus ex facili cadere eos cogic.Integros dole tes illitus iuuat.Comburi autem oportet in teda. Profunt & cum mori radice i aceto fcyllice decocti ita ut colluantur dentes.Is quoque uermiculus qui in haerba quae ue* neris labrum appellatur inuenitur.cauis dentium inditus mire prodeft. Nam erucae bradicaeeius contadu cadunt. Et e malua cimices infundiitur auribus cum rofaceo. Arenulae qua: inueniuntur in cornibus cochlearum cauis detium inditae darim libe* berant dolore.Cochle irum inanium cinis cum mura gingiuis proded. Serperis cum lale in olla exudae cinis cum rofaceo in contrariam aurem infufus. Anguinae uerna rionis membrana cum oleo taedae j? refina calefacta 61 auri alterutri infufa ♦ Adiiciunt aliquithus 8& rofaceum.Eademq; cauis indita ur fine moledii cadant praedat. Vanu efTe arbitror canis ortu angues cauda membranam exuere: quoniam neutrum i iralia uifum ed.Multoque minus credibile ut tepidis regionibus i ta fero exui. Hanc autem lici inueteratam cum cxra celerrime dentes euellere tradunt. Et dens anguium aU ligatus dolores minuit. Sunt qui#araneum animal ipfum finiftra manu captum tricumquein rofaceos # in aurem infufum cuius a partedoleat proderiearbitrentur. Oiliculis gallinarum in pariete feruatis fiftulafalua adaeffo dente uel gingiua fcarifica ta proie&oque oflficulo (fatim dolorem abire tradunt. Item fimo corui lana adalligaro uelpafferum cum oleocalefa&o # proximas auriculx infufo pruritum quidem inro lerabilem facit.Et ideo utibus e(t parieris pullorum farmentis crematorum cinerem ex aceto infricare. Oris faporem emendari affirmant murino cinere cum meile fi fnceut dentes. Admifcent quidam marathri radices. Penna uulturis fi fcalpantur dentes aci/ dum halitum faciunt.Hoc idem hyftricis penna fecifTe ad firmitatem ptinet. Lingux ultera # labrorum hirundines in mulfo decotfxfanant. Adpes anferis aut gallinx ri# mas Efopum cum galla araneorum tela: candidas:# quas intra bulbos par u as texunt. Si feruentia os intus exufTericjlacfe canino (fatim fanabitur. Maculas in facie efopum cum meile corflcoquod afperimum habetur extenuat. Item fcobem cutis in facie cum rofaceo impofitum uellere.Quidam # butyrum addunt.si uero uitiligines fintrfel ca ninum prius acu compundfas.Liuenria # fugillata pulmones arietum pecudumque in tenues confeci membranas # calidi i npofitituel columbinum fimum. Cutem in facie adeps anferis uel gallinas cuflodit. Lichenas # murino fimo ex aceto illinunt:# cinere herinacei ex oleo.In hac curatione prius nitro ex aceto faciem foueri prxcipiur. Tollitex facieuitia# cochlearum quxlatx&minutxpariim fueniuntur cum mei/ !e cinis.Omnmm quidem cochlearum cinis fpiffat calfacit (medica ui. Et ideo caurii cis commifcetur pforifque # lepris & lentigini illinitur .Inuenio # formicas hercula# neas appellatas quibus tricis adiedo fale exiguo talia uitia fanentur. Bu predis animal eff rarum in ita-lufimillimum fcarabco longipedi Fallit inter hxrbas bouem maxime unde # nomen inuenirtdeuocacumque cacfo felle ita inflammatmt rumpat. Hxc cu hircino feuo lichenas illita ex facie tollit fmedica ui:utfupra didum eri. Vulturinus fanguis cum chameleonis albx:quam hxrbam ede diximus:radice # cedria tritus co tentufque braflftca lepras fanat. Item pedes locuffarum cum feuo hircino triti .Varos adeps gallinaceas cum cepa tritus # fubadus. VtilifTimum # in facie fxpe mei I quo apes fifnt emorrux.Prxcipue tame faciem purgat atque erugat cygni adeps. Stygma ta delentur columbino fimo ex aceto.Grauedinem luenio finiririi quis nare murinas ofcuIetur.Vua& faucium dolor mitigatur fimo agnorum priufquam hxrbam guria ueric in umbra arefado.Vua (ucco cochlex acu tranfforias illita: u r cochlea ip(a in fu/ mo fufpendatur.Hirundinum cinere cum melle.Sic&tonfillis fuccurritur, TonfiHas #fauces Udis ouilli gargarizatio adiuuat.Multipeda trita. Fimum columbinum cu; pario gargarizatum etiam cum fico arida ac nitro impofitum extra afperiratem fauri/ utn # diriilationes leniunt. Cochlex coqui debent in IacTe:demproque tantum terre/ no conteri:# in palTo dari potui. Sunt quiariypaleicas efticaciriimas putent:# in iis fmegma earum.Lenit & gryllus infricatus. Aut fiquis manibus quibus eum contriue rinronfillasattingat.Anginis ftlleanferino cum elaterino# meile citiffimefuccurrit Cerebro nodux cinere hirundinis ex aqua calida poto. Huius medicinx audor elf. Ouidius poeta.Sed efficacioresad omnia qux ex hirundinrbusmonftrantunpullifif/ ueririum. Figura nidorum eos deprehedit. Multo tamen eflficaffime ripariarum pulli Ita uocant in riparum cauis uidificantes.Sunt mulriqui cuiufcunqj hirundinis pul/ lum edendum cenfcentjur toro anno non metuatur id malum.Strangularos cum fa/ guine comburunt in uafe:# cinerem cum pane aut potu dant. Quidam # murielfx cineres pari modo ammifcent.Sic # ad ffrumx remedia.Dant # comitialibus quotti/ di? potu.In (ale quoque feruatx hirundines ad anginam una drachma bibuntur.Cui malo # iiidus carum mederi dicitur potus»Millepedam illini anginis efficacilTimum putant. Alii xxi. tritas in aquae mulfa: hemina dari per harundinem:quoniam denti busta&is nihil profunt. Tradunt & murem cum uerbenaca ex coelum fi bibatur is liquor: remedio c(Te . Etc orrigiam caninam ter collo circundatam. Fimum columbinum uino 6C oleO permixtum . Ceruicis neruis & opyfthotono ex milui nido fur culus uitis adalligatus auxiliari dicitur. Strumis exulceratis muftellx fanguis. Ipfa decocfta in uinotnon tamen feclis admouetur. Aiunt & in cibo fumptum idem efficere. Vel cineri eius (armentis combuftae mifcetur axungia. Lacertus uiridis ad alligatur. Poft dies triginta oportet alium adalligari.- Quidam cor eius in argenteo uafculo feruane. Ad faeminarum (Irumas uereres cochleae cum tefta fua tufae iilinun tunmaximequa: frutetis adhaerent. Item cinis afpidum cum feuo taurino imponi# tur. Anguinus adeps mixtus oleo • Item anguium cicis ex oleo illirus:uel cum car# ra. Ediffe quoque eos medos abfeifis utrinque extremis auribus adueifus ftrumas pro defl. Vel cinerem bibiffe in nouo fnftili ira crematorum. Efficacius multo inter du as orbitas occiforum. Et grillum illinire cum fua terra defoffum fuadent. Item fimu columbarum per feferuel cum farina hordeaceamel auenacea ex acero • Talpae cinere ex meile ilhnire.AIii iecur eiu(3em cotritum inrer manus illinunt:# triduo non ablu unt. Dextrum quoque pedem eius remedio effe ftrumis affirmant. Alii praecidunt caput:# cum terraa talpis excitata tufam digerunt in paftillos pyxide ftagnea:# u ru tur ad omnia quae intumefeunt:# qua: apoilemara uocanrtqusrque in ceruice funr* Vefcique fuilfa tunc uetant. Tauri uocantur fcarabei terrcftres hircino fimilesme n e cornicula dedere. Alii pediculos terrae uocant. Ab iis quoque terram egcftam illinunt ftrumis & fimilibus uiciis # podagris. Triduo non abluunt: Prodeftque haec medi cina in annum. Omnia que is alcribunt quae nos in gryllis rertullimus. Quidam # a formicis terra egefta fic ucunrur. Alii uermes teri enos totidem quot funr ftruae adalligant:pariterque cum iis arefeunt. Alii uiperam circa canis ortum circunciduc utdiximusDein media coburut deide cinere eu dant bibendu ter fepteis diebus quan tu praehedit cernis digytis.Si ftrumis medetn. Aliqui uero circunligant eas linctquo praeIigatainfracaputuiperapepederat:donecexanimarerur. Etmellipedis utunt ad dita refinae terebinthinas parte quarta. Quo medicamento omnia apoftemara curari iubent.Humeri doloribus muftella: cinis cum caera medetur. Ne fint malas hirfurae formicarum oua pueris infricata prasllant. Item mangonibus ut lanugo tardior fic pubefeentium fanguiue e tefticulis agnornm qui caftrantur. Qui euulfts pilis illitus # contra uirus proficit. Praecordia uocamus uno nomine exta in homine: quorum 6C dolore cuiufcunque partis (i catulus laciens admouearur: apprimaturque iis parri bas:tran(ire in eum morbus diciturque. Idque exenterato perfufoque uinodeprashen di uitiato uifcere illo quod doluerit hominis:# obrui:aIiis religio eft. Ea: quoque quas melolonthas uocamusdlomachi dolorem fedant applicatae faepius • Tranfirequemor bos aegritudine eorum intelligitur:plerumque # morte. Pulmonum uitiis menden rur # mures:maxitne Africani derracla cuce in oleo # fale decocli: atque in cibo fum pd. Eadem res # purulentis uel cruentis excreationibus medetur. Precipue uero co chlearum cibus ftomacho. In aqua eas fubferuefieri in tado corpore*earum oportet: mox in pruna torreri nihil addiro:acque ita e uino garoque fumi:praecipue Africanas Nuper hoc compertum plurimisprodefle. Id quoque obferuant:ut numero impari fumant; Virus tamen earum grauiratem halitus facit. Prolunt # fanguinem excre antibus dempta cella tritaeaquae potu. Laudatiflimae autem funt Africana:. Ex iis oliranae aftypaleicas.SicuIae modie:quoniam magnitudo duras facit*.# fucco. Baleari cae quas cauaticas uocant:quoniam iu fpeluncis nafcuntur. Laudatae # ex infulis caprearum. Nullas earum autem cibis gratae:neqj ueteresrecenies.Fluuiatiles#albae uirfis habmtsnecnon fi'Iueftres:ftomacho dtilesialluiim foluunt.Item omnes minutae Contra marinae ftomacho utiliores.Efficaciflimx tamen in dolore ftomachi.Laudario res traduntunquxeunque uitx cum aceto deuoratx* Praeterea funt quae aceratae uo cantur late multifariam nafcentestde quarum ufu fuis dicemus locis. Gallinaceorum neutris membrana inueterata Si infperfa potioni diftillariones pedoris & humidam tuflimmel recens tofta lenit. Cochleae crudae tritae cum aquae tepidae cyathis tribus fi forbeanturttuflimfedant.Diftilationes fedat 8i canina cutis cuilibet digyto circunda# ta.Iure perdicum ftomachus recreatur.locinerum doloribus medet muftella filueftris in cibo fumpta uel iocinere eius .Item uipera porcelli modo inaflata.Sufpiriofis multi# pedae ita ut ter feptenae inattico meile diluantur:# per harundinem bibantur.Omne enim uas earum nigrefeit contradu. Quidam torrentis fextarium in patina donec ca didae fiant excoquunt. Tunc mei inmifcet. Alii efle tepidam ex aqua calida dari iubent. Cochlea: in cibos iis quos linquitanimus: aut quorum alienatur mens: aut quibus uertigines fiunt: ex pafTi cyathis tribus lingulae contritae cum fua tefta Si calefactae in potu datae diebus plurimum nouem. Aliqui lingulas prima die dedere:fe quenti binas: tertio ternas:quarto duos qnto una. Sic Si fufpiria cmedant Si ucmicas. Efle animal Iocuftx limile fine pennis: qd tryxalis graece uocaturtlatinu nome no ha bet • Aliqui arbitrantur audores nec pauciores hoc efle quod gryllus uocetur. Ex iis uiginri torreri iubent:ac bibi e mulla contra orropnoeas:fanguinemque expuentibus. E(t qui cochleis illotis quibufdam protropum infundat: uel marinam aquam ita de> coquat:& in cibo fumatiaut fi tritae cum teftis fuis fumantur cum protropo.Sic Si tuf fi medentur ac uomicas priuatim fanant meile in quo apes finr em oituae. Sangu in em reiicientibus pulmo uulttirinus uitigineis lignis combuftus adiedo flore mali punici ex parte dimidia.Item cotoneorum liliorumque iifdem portionibus potus mane atque uefperi e uino fi febris abfit.Sin minus:ex aqua in qua cotonea decoda funt. Pecudis lyen recens magicis praeceptis fuper dolentem lyenem extenditur: dicente eo qui me# deaturdyeni fe remedium facere. Poft haec iubent eum I pariete dormitorii eius tedo ue includi Si obfignari anuo tcnnouiefque carmen dici. Caninus fi uiuenti exprimaf Si in cibo fumatunliberat eo uitio.Q_uidatn recenti fuperilligant. Alii duorum deojjc catuli ex aceto fcyllitico dant ignoranti fehuel herinacei lyenem. Item cochlearum ci> nerem cum femine lini & urtica: addito meile donec perfanet.Eliberat Si lacerta uiridis co dolore uiua inolla ante cubiculum dormitorii eius cui medetur fufpenla:ut egredi ens reuertenfque atringat manu.Cinis e capite bubonis cum unguento. Mei in quo apes funt e mortuae. Araneus & maxime qui Iycos uocatur. Vpupae cor.In lateris dalo ribus laudatur Si cochlearum cinis in ptifana decodarum : qua: Si per fe illinuntur . Canis rabiofi caluariae rinis potioniinfpergitur.Lumborum dolori ftellio trafmarinus capite ablato Si inteftinus decodus in uino cum papaueris nigri denarii pondere dimi dio eo fucco bibitur.Lacertx uiridis decifis pedibus Si capite in cibo fumunt.Coch lex tres contrita: cum teftis fuis atque in uino decoda: cum piperis granis.xv.Aquilxpe des eaelluc i aduerfu a fuflfragine:ita ut dexter dextre partis doloribus adalliget :finifter leuae. Multipeda quoquoe quam onifeon appellauimus medetur denarii pondere ex trini cyathis duobus pota • Vermen terrenam catillo ligneo ante fifib Si ferreo uindo impolitum aqua excepra perfundere Si defodere unde effoderis magi iubet: mox aqua bibere catilo:mire id prodefle ifchiadici:affiirmantes. Dyfentericos recreant fcemina pe cudum decoda cum lini femineaqua pota.Cafeus ouillus uetus.Seuum ouiumdeco dum in uino auftero.Hoc Si ileo medetur.Et tufli ueteri.Dyfentericis ftellio tranfma# rinus ablatis inteftinis Si capite pedibufq? ac cute decodufqj Si i cibo fuptus. Cochlex due cum ouo utraqj cu putamine conica: atqyin uafc nouo addito falc&pafti cyathis duobusjaut palmaru fucco & aqux cyathis tribus fub ferve factis & in potu daris. Pro funt 6C coburta: ut cinis ea$& bibat in umo addito refinac momero. Cochlexnudx de quibus diximus in Africa maxime inueniun6utiIifTimx dyfentericis. Quie cobuflx cum denarii pondere dimidii acaciae. Exque eo cinere dantur cochlearia bina in umo myrtire:aut quolibet au (Iero cum pan modo calidae. Quidam omnibus Africani na utuntur. Alii totide a Africanastuel latas infundunt potius.Et fi maior Audio fiaddut aciciam faba: magnitudine.Sene&us anguium dyfentericx & tenafm»s in flagneo ua fe decoquitur cum rofaceo. Vel fiin alio cum rtagno illinirur.Ius e gallinaceo lifdem mederur.Sed ueteris gallinacei uehxmentius.Salfum iusaluum cit. Membrana galli narum torta 6C data m oleo ac fale coeliacorum dolores mulcet. Abftinere autem fru gibus ante 8C gallinam 6i hominem oportet. Fimum columbinum toftum potumq? Carapalumbiinaceto decocta dyfentericis 8t coeliacis medetur. Turdus inaflatus ai myrchi baccis dyfencericis. Item merulae. Item medetur mei in quo fint immortua: apes decocrtum.GrauifTimum uitium apuleios appellatur. Huic refjftiaiunt diferepti uefpertilionis fanguine.Eriam illito uentrefu bu enire.Refirtir & cochlea ficut diximus in fufpiriofis temperata Item cinis carum qux uiux crematae fint potus ex uino au fle roigallinaceoitf iecur alTu cu uetriculi mebrana qua: abiici folet iueterata amixro papa ueris fucco. Alii recece torret ex uio bibeda.Ius pdicu & p fe uerriculus coti itus ex uio nigro.Ice palubus ferus & e pofca decoclis.Lyen pecudis tortus & in fimo tritus.F imu colubinu cum meile illitu. Ortifragi uecer arefaftus & potus iis q cibos ri coficiuc utilif fi nustuel fi manu tantum teneant capientes cibum: Quidamque adalligant ex hac caufa fed continuare non debent. Maciem enim facir.Sirtir & anatum mafcularum fanguinem. Inflationem difeutit cochlearum cibus. Toimia fanat lyen ouiu tofluss atque e uino potus. Palumbus ferus ex pofca decoctus. At hippotidis ex uino. Cinrs ibidis fine pennis cremata: porus.Qqod prxterea traditur inrorminibus, Mirum tft ante appoftta uentri tranfire morbum:anaremque emori. Tormina 6C meile curantur in quo (untapes immortua: decocto.Coii uitium efficaciflime fanatur ab aue galerita alta m cibo fumpta. Quidam in uafe nouo cum plumis exuri iubent:conteiique in cinerem bibique ex aqua coelum cochlearibus ternis per quatriudum ♦ cor eius adalligari foemini. Alii recenfquettepnefque adhuc deuorari .Confularis afp/ natum domus ert:in qua alter e fratribus collo liberatus eftauehac in cibo fumpta:6£ corde eius in armilla aurea inclufo:alcer facrificio quodam facio crudis laterculis ad formam caminiratque ut facrum peracTum erat obilruclo facello. Vnum efloflifra go inteihnum mirabili natura omnia deuorata conficienti. Huius partem extremam adalligatam prodeflfe contra colum conflat. Sicut oculi interaneorum morbi de qui bus mirum proditur. Si catuli prius quam uideant applicentur triduo ftocacho ma xime ac peclori:Cd ex ore asgri lucium laciis accipiant:trafire uim morbi. Poflrtmo ex animariidifleclifque palam fieri xgri caufas. Mori 6C humari debere eos obrutos terra. Magi quidem uefpertilionis fanguine contaclo uentre in totum annum eaueri dolo# rem tradunt. Aut in dolore fiquis aquam per pedes fluentem haurire fuftir eat.Muri no fimo corra calculos illinire uetre pdell. Herinacei carne iueunda efle aiut: (i capi tx perculto unoiclu interficiatur prius quam in fe urinam reddat. Eos qui carnem ederint: ftrangurix morbum cotrahere minime poffe. Haec ueroad huc modu occiia flillicidia ueficx emendat.Item fuffitus ex eode.Quod fi urinam in fe reddiderint:ecs q carne ederit:rtragurix morbu cotrahere tradit. iubent & uermes terreos bibi ex uio aut pallo ad cominuedos calcuIos:ueI cochleas decoctas uti fufpiriofis. Eafdem exem# pris tertis tritifque tres in uini cyathis binitfequenti die duas • Tertio die unam : ut flillicidia urina: emendent. Tertarum uero inanium cinere ad calculos pelledos. Ite hydriiecur bibi:uel cinere fcorpionu aut pae fumi. Vel fiquis cum locufta edit.Lapil# Ios qui in gallinaceorum ueficataut in palumbium ucntrfculo inueniantur conterit & pocioni infpergi:Item membranam e uccriculo gallinacei aridammel li recens fit to fiam • Fimum quoque palumbium in faba fumi contra calculos & alias difficultates ueficx. Similiter plumarum cinere; palumbinum ferorum ex aceto mulfo.Et iteftii:o rum ex iis cinere cochlearibus tribus c nido hirundinu . Gryllum dilutu aqua calida# Oififragi uentrem arefa&utiv.Turturis fimum in mulfo decorum :uel ipfiusdeccclx ius.Tudors quoqne edifle cum baccis myrti prodeft urina:. Cicadas toftas in patellis. Millepedam onifcon bibifle.Et in ueficx doloribus decoclum agninorum pedu. Aluii cit & gallinaceorum deco&um ius:& acria mollit. Cit di hiruudinum fumum adiero meile fubditum.Sedis uitiis efficacilTitma funt oefipum.Quidam adiiciunt pompholi* um & rofaceum.Canini capitis cinis fene&a ferpentis ex aceto fi rhagades fint. Cinis fimi canini candidi cum rofaceo. A iuntque inuentum Aefculapii efCe. Et eodem uer/ rucas efficacifTime tolli.Murini fimi cinis.Adeps cygni.Adeps bouis.Procidentia alui Succus cochlearum pundlis euocarus irrita depellit. Attritis medetur cinis muris filua tici cum meile uel herinacei uel uefpertilionissEt anferinus cum cerebro 6i alumine & oefipo.Fimcm columbinum cum meile. Condylomatis priuatim araneus dempto ca# pire pedibufque infricatus. Neacria perurant adeps anferinus cum cxra punica cx# rufa rofaceo. Adeps cygni.Hxc di hemorrhoidas fanare dicuntur. Ifchiadicis cochleas crudas triras cum uino amineo di pipere potu prodefiTe dicunt. Lacertam uiridem in cibo ablatis pedibus interaneis capite. Sic &ftelIionem adiecftis huic papau eris nigri obolis tribus.Ruptis conuulfis fel ouium cum Ude mulierum. Verendorum formica tionibusuerrucifque medetur arietini pulmonis inaffati fanies. Ceteris uiriis uelleru eius uel lordidorum cinis ex aqua. Seuum ex omento pecudis di praecipue a renibus ammixto cinere pumicis ex fale.Lana fuccida ex aqua frigida. Carnes pecudis combu ftx exaqua Mulae ungularum cinis. Dentis caballini contufi farina in fperia. Teli i/ bus uero farina ex o'Tibus canini capiris fine carne tufis. Si decidat tefiium altenlpu# mam cochlearum illitam remedio elle tradunt.Tctris ibi ulceribus 6i manantibus au# xiliantur canini capiris recentis cineres.Cochlex latae paruae cotritx ex aceto uel cinis eius.Mel in quo apes funt emortuae cum refina.Cochlex nudae quas i a frica gigni di ximus tritaecum thurispolline&ouorura albo.xxxqj.dierefoluunt.Aliquiprothure bulbum ammifcent. Hydrocelic» ftelliones mire prodefle traduntur capire pedibus in teraneifque demptissreliquum corpus inafiatum.In cibo id fxpius datur.Sicut ad u ri nae incontinentiam.Caninum adipem cum alumine fciflb fabx magnitudine.Coch# leas africanas cum fua carne di tefta crematas poto cinere. Anferum trium linguas in# aflatatasin cibo.Huius reiautf or eft Anaxilaus # Panos aperit feuum pecudum cum fale tollo. Murinum fimumammixtothurispolline: fmdaraca impofira difcurit, La# certae cinis-.K ipfa diuifa impofita.Item mulltipeda contrita ammixta refina terebinthi na ex parte tcrtia.Quidam di finopidem ammifcent. Cochleae concufx di per fe cinis i anium cochlearum cxrx mixtus difcufToriam uim habet. Fimum columbarum per fefemel cum farina hordeaceaiaut auenacea illitum.Catharides mixta calce panos fcal pelli uice auferunt. Iuguinum tumorem cochlex minutx cum meile illicx leniunt. Varices ne nafcant tlacertx fanguine pueris crura ieiunis a ieiuo illinunt . Podagras lenit oefipum cum la de mulieris di cxrufla. Fimu pecudum quod liquidum redduc Pulmones pecudum.Fel arietis cum feuomuris diflfeti impofiri.Sanguismufleilx cii plantagine illitus di uiux coboftx cinis ex aceto di rofaceo fi pena illinat. Vel fi cxra 6i rofaceu ammifeeat fel caninu ita ne mau attingat :fed pena illinat. Fimu galli nape uermiu terrenoru cinis cu mellcura ut tertio die (cluant .Alii ex aqua illinire malunt Alii ipfo aceto menfura cu mellis cyathis tribus pedibus ante rofaceo punrtis. Coc# hlex Ixtuc pocx tollere dicunt pedu di articulose dolores.Bibunt aiuuc binx in uino tricae. Erieti illimititur cum helfcines hxrbx fucco. Quidam eXacetointriuifTe contenti funt fale. Quidam fale cum uipera crematis i olla noua & faepius fumptis aiiut podagri liberari» Vtile e(Te di adipe uiperino pedes perungi. Et de miluo affirm atrii in> ueteratojtrirocp quantum tres digyti capiant bibatur ex aqua. Aut fi pedes fanguinem cum urtica uel pennis eorum cum primum nafcecur tritis cum urtica.Quin di fimus eorum articularibus doloribus illinitur. Item cinis muftellacaut cochlearum di cum amylo uel tragacantho.lncufifbsarticulos aranei telae commodiflime curanr.Sunt qui cinere earum uti malint ficut fimi columbini cinere cum polenta di uino albo. Articu Iis luxatis praefentaneum ell di feutn pecudis cum cinere di capillo mulierum. Pernio liibusquoque imponitur Teum pecudum cum alumme. Canini capitis cinis aut fi mum murinuu. Quod fi putrida fintulcera caera ad cicatricem perducunt:uel grillo rum crematorum fauilla exoleo.lrem muris iiluatici cum meile. Vermium quoque terrenorumcum oleo uetere.Ee cochleae quae nudae inueniuntur. Vlcera omnia pe dum lana cinis earum quae uiuae combuftae fint.Fimiquegallinacei cinis exulceratio nes columbini fimi cinisex oleo. Attritus etiam calciamentorum ueteris folear cremas tac cinis.Agninus pulmo di aneris fanant.Dentis caballini cdtufi farina priuatim fub leuar.Lacertae uiridis fanguis fubtritus di hominum di iumentorum pedes fublitus fa nar.Clauos pedum urina muli mul& ue cum luto fuo illita.Fimum ouium.lecur E# cerrae uiridistuel fanguiffloccoimpofiius. Vermes terrei ex oleo.Stellionis caput cum uieicis pari modo tritu ex oleo. Fimum columbinu m deco&um ex aceto. Verucas ue ro omnium generum urina canis recens cu fuo luto illira.Fimi canini cinis cu caera. Fi num ouium.Sanguis recens murinus illicusmel ipfe mus dilufus.Herinacei fel. Ca put lacertae uel fanguis uel cinis torius. Membrana fenecfhins anguium.Fimum gal# linaceum cum oleo ac nitro. Cantarides cum uua taminiaincritae exedunt.Sed ira ero fas alhfque ad praefentanda ulcera monftrauimus curari oportet. Nunc aurem reu er temur ad ea quae toris corporibus medenda funt. Fel canis nigri mafculi amuletum ede ra agi dicunt domus totius. Suffitae eo purificata: ue contra omnia mala medica menta.Item fangume canis refperfis parietibus geniralique eius fub limina: ianus de fodo.Minus mirentur haec qui fciunt fbediffimum animal quantum magnificent riV cinumtquoniam uni nullus fit exitus fanguine nec finis alia quam morteidiutius in famae uiuenti.Septenis ita diebus durade tradunt. At in facietate paucioribus dehifce re.Sant qui hunc ex aure finiftra canis omnes dolores fedare adalligatum. Funditur eum in augurio uicalium habent.Nam fi aeger ei refpodeat qui intullerita pedibus fla tirinterrogantiquede morbo fpem uitae certam ede.Morituru nihil refpoodere. Adiici/ unt ut euellatur ex aure leua canis cui non fit alius quam niger color. Nigidius fuge? re tota die canes confpe&um eius qui di fueid animal euellerit fciiptum reliquit.Rur* fus magi tradunt lymphatos fanguinis talpae afperfura refipicere. Eos uero qui a noc turnis diistfaunifque agittenturtdraconis lingua di oculis di fellerinteftinifque in uio: 6i oleo decochstac fub diuo nocfu refrigeratis peruclos matutinistuefpertinifque Lbe# rari perfricationibus.Remedio elTe tradit. Nicander amphifibenam ferpentem morru# am adalligatam uel pellem tantum eius Quiniino arbori quae caedatur adalligata no algere caedentes: facili tifque fuccidere. Itaque fola ferpentium frigori fe committit primi omnium procedens di ante cuculi cantum • Aliud e(l cuculo miraculuimquo quis loco primum audiat alitem illam fi dexter pes circunfcribatur. Ac ueftigium id defodiatur: non gigni pulices ubicunque fpargatur ♦ Paralyfin cauenribus pin guiaglyrium decolorum & foricum utilidima tradunt efTe. Millepedas ut in an ginis diximus potas.Phtylim femiebtibus lacertam uiridem decoram in uini fextariis tribus ad cyathum unum fingulis cochlearibus fumptis per dies donec conualcfcanc Cochlearum cinerem potum in uino. Cmmoitialibus morbis oefipum cum myrrhsE momento&uini cyathis duobus dilutu magnitudine nucis auellanaca bak neo potum.Tefticulos arietinos inueteratos tritofque dimidio denarii pondere i aqua uel la&is afini hemina.Interdicitur uini potus quinis diebus ante & poftea.Magnifice laudatur & fanguis pecudum potus.Item fel cu? meile praecipue agninum. Catulus la&ens fumptus abfeifo capite pedibuique ex uino & myrrha.Lyen mula: potus i oxy melite cyathis tribus ♦ Stellionis cranfmarini cinis potus in aceto. Tunicula flellionis quam eodem modo ut anguis exuit pota ♦ Qjjidam & ipfum harundine exterarum i ueteratumque bibendum dedere. Alii in cibo in ligneis uerubus inartatum.Cperepre cium eft quomodo praecipiatur fcire cum exuitur membrana hyberna alias deuoran# ri eamiquoniam nullum animal fraudulentius inuidere homini tradunt.Inde ftellio# num nomen aiunt in maledidfum tranfiatum. Obferuant cubile eius acftatibus. Eft: autem in locis hoftiorum feneftrarumque aut cameris fepulchris ue.Ibi uere in cipie# te fifljs harundinibus textas opponunt cafas:quarum anguftiis etiam gaudeaeo facili us exuens cir eundarum corporem.Sed eo der elido no poteft remeare. Nihil ei remedio in comiciilibus morbis praefertur. Prodell 6i cerebrum mullella: inueteratum potum que:& iecur eius.Tefticuli:uulusequeaur uentriculus inueteratus cum coriandre:ut diximus::tem cinis.Siluefhis uerorota in cibo fumpta,Eadem omnia praedicamur ex uipera.Lacerta uiridis cum condimentis qua? fallicfium abfterganttadlatis pedibus & capire.Cochlearum cinis addito femine lim & urticas cum meile inundos fanat. Ma# gis placet draconis cauda in pelle dorcadis alligara ceruinis neruis. Vel lapilli e uentre pullorum hirundinum finiltro lacerto annexi. Dicuntur enim exdufo pullo lapillu dare.Quod fi pullus is detur incipienti in cinosquem primum peperit: cum quis pri# mum tentatus fit:Iiberatur eo malo. Poftea medetur hirundinum fanguis cum thure uel cor recens deuoratum . Qjjin & e nido eorum lapillus impolitus recreare dicitur confeftim:&adalligatus perpetuo tueri.Praedicatur 6i iecur tnilui deuoratumfene dus ferpentium. Iecur uulturis tritum cum fuo Unguine ter feptenis diebus potum. Cor pulli uulturini adalligatum. Sed & ipium uulturem in cibo dari iubent:&qu U dem fatiatum humano cadauere.(j_uidam pedus ei bibendum cenfent:& in cerrino calice. Aut teftes gallinacei ex aqua& lade antecedente quinque dierum abftinentia uini ob id iueteratos.Fuere & qui.xx.unam mulcas ruffas quidem emortuas in po tu darentiinfii mioi ibus pauciores. JYiorbo reliftunt regio fordes auriumtaut mamma rum pecudis denari pondere cum mirrha: momenro & uini cyathis duobus. Canini capitis cinis in mullo. Multipeda in uini hemina. Vermes tei reni in aceto mulfo cum myrrha. Gallina fi Iit luteis pedibus prius aqua purificatis:dein collutis uino quod bii batut.Cerebrum perdicis aut aquilae in uini cyathis tnbus.Cinis plumarum aut inter aneorum palumbi fed in mulio ad cochlearia trita. Paflerum cinis farmenris cremato# rum cochlearibus duobus in aqua mulla. Auis iderus uocatur a colore:qute fi fpedet fanari id malum tradunt GC auem mori. Hanc puto latine uocari galgulum. Phreneti cis prodeft uidetur pulmo pecudum calidus circa caput alligatus. Nam non modo muris cerebrum dari potui exaquataut cinerem mullellx: uerum etiam inueteratas herinacei carnes quis poffitfureti etiam fi certa fit medicina? Bubonis quidem oculope cinerem inter ea quibus prodigiofe uitam ludificantunacceperim.PrsEcipuequefcbri um medicina placitis eorum renuntiat. Namque & in.xii. ligna digertere eam ible traf meantemerumque Juna:quod totum abdicandum paucis exemplat ibus docebo . Si/ quidem crematis tritifque cum oleo perungi iubent asgros: cum geminos tranfic fol criftis: & auribus & unguibus gallinaceorum. Si luna rafis barbis eorum. Si uir* ginem alteruter hordei granis.Sifagictanum uerfperrilionis ahs.Si leonem luna tama ricis fronde:& adiiciunt fatiuc. Si aquarium e buxi carbonibus tritis. Ex illis conferta aut certe uerifimilia ponemus:ficut eletargum olfatoriis cxc.tari. Inter ea fottaflis mu# ftellae tefticulis inueteratistaui focinere udo. Is quoque pulmonem pecudis calidum circa caput adalligari putant utile. In quartanis medicinae clinice prope medum ni/ hil pollet.Qui ob rem plura eorum remedia ponemus. Primumque eum quem adalli gari tubent puluerermin quo Ce accipiter uolutauerit lino rutilo in linteolo. Canis ni gri dentem longiflfimum.Weudofpecen uocant uefpam:que lingularis uolitat. Hanc finiftra manu apprashenlam fubne&unt. Alii uero quam quis eo anno uiderit prima yipenc caput abfeifum in linteolo.uel cor uiuentis exemptum.Muris roftellumauri culafque fummas rofeo pannotipfumque dimittunt. Lacertae uiridis dextrum oculu effoflum mox cum capite fuo decifo in pellicula caprina.Scarabeus qui pilulas uoluit Propter hunc xgypti magna pars fcarabeos inter numina colit curiola. Appionis in terpraeratione qua colligit fohs operum fimilitudinem huic animali efle ad excufados gentis (ux ritus. Sed 6t alium adalligant magi cui funt cornicula reflexa liniftra ma nu collectum.Tertium qui uocatur fullo albis guttis defleftum utrique lacerto adalli gant. Caetera liniftro.Cor anguinum finiftra manu exemptum uiuentibus Scorpio nis caudae quattuor arnculos cum aculeo panno nigro ita ut nec fcorpione dimidum nec eum qui alligauerirmideat atger rriduo.Pofl: tertium circuhum in condar. Eru cam iu linteolo ter lino circundant totidem modis ad lingules dicentes quare faciant: qui medebuntur. Limacem in pelliculam uel quattuor limacum capita praecifa ha rundine. Multipedam lana inuolutam. Vermiculos ex quibus tabani fiunt: ante quam pennas germinent. Alios e fpinofis frutetis lanugincfbs. Quidam ex illis qua/ ternos inclufos iugtandis nucis putamine adalligant * Cochleafque quae nuda? inue/ niuntur. Stellionem inclufum capfulis fubiiciunt capithdt fub deceflu febris emittuc Deuorat autem iubent cor mergi marini fine ferro exemptum:inueteratumque conte ri:K in calida aqua bibi. Corda hirundinum cum meile. Alii fimum drachma una in U&is caprini:uel ouilhuel paflfo cyathis tribus ante accefliones. Sunt qui rotas cen feant deuorandas. Afpidis cutem pondere fexta parte denarii cum pipere pari medo parthope gentes i remedium quartanas bihunr. Cryfippus philolbphus tradidit.phry/ ganion adalligatum remedio e (Te quartanis. Quod effet animahnec ille defcripfit:nec nos inuenimus qui nouiflfet. Demonflrandum tamen fuit a tam graui au dor e dic/ tum:fi cuiulquam cura efficacior effet ad inquirendum. Cornicis carnes efle:& nidu illinire in longifiimis morbis utilifiimum purant.Er in tertianis fiat poteftas experiedi: quoniam miferia fpei deieclatan ue aranei quem lycum uocant tela:ipfo fpecu toto re fina cacraqj impolita utrifqj Cemporibus & fronti prodeft. Aut ipfe calamo adalligatus qualiter 3t aliis febribus prodeffe traditur. Item lacerta uiridis adalligata uiua in eo ua/ fe quod capiat.Quo genere & reciduas frequeter abigi affirmant.Hydropicis oefpium cx uino addita mirrha modice poru datur nucis auellanx magnitudfe.AIiqni addur: & anlerinum adipem 6t oleum myrtheum. Sordes ab uberibus ouum eundem eflfedu habent.Item carnes inueteratas hei inacei lumpras. Vomitus quoque canum illitus uentri aquam trahere promittit .Igni lacro medet oefipu cu popholonio 6i rofaceo.Ri cini fanguis. Vermesex aceto terreni illiti. Gryllus contrit in manibus .Quo genere praedat: uc qui id fecerit antequam incipiat*uitium:toto eo anno careat • Oporrec autem eum ferro cu terra cauernas fu as tolli. Adeps anleris. V ipere caputaridum ai fer uatum:&combuftum: dein ex aceto impofitum. Senedus ferpertium ex aqua illita a balneo cum bitumine & feuo agnino. Carbunculus fimo columbino deletur per fe illito. Vel cum lini femine ex aceto mulfo. Item apibus quas in meile funt immor/ tuas impoficis. Polentaque impofita infuperfa. Si in uerendis fit. Casterifque ibi ulceribus occurit : 8t meile eofipum eum plumifquamis. Item fimum pecu/ dum incipientibus carbunculis.Tubera : 6i queeumque emolliri opus fit effi/ cariffime an ferino adipe euranrur.Idem proflat di gruum adeps. Furunculus medo» ri dicitur araneus (i prius quam nominetur lir impolitus di tertiadie folucus.Mus ara# neus pendens necatus ficut terram nec poftea atcingatjter circundatus furunculo ro tiens expuentibus medente di cui medebitur.Ex gallinaceo fimo quod eft ruffiim ma/ xime recens illitum ex aceto. Ventriculus ciconias decodlus.JVIufcas impari numero in fricatasdigyto medico.Sordes ex pecudum auriculis# Seuum ouium uetus cum cine re e capillis mulierum.Seuum arietis cum cinere punias di falis pari pondere. Ambo# ftis capitum canis cinismedetur. Item glirium cum oleo # Fimum ouium cum esera conmixtum.Murium cinis di cochlearum. Eoquefic utne cicatrix quidem appareat Item adeps uiperimus.Finri columbini anis ex oleo illitus cyprino. Neruorum nodis medetur capitis uiperini cinis ex oleo cyprino illitus ♦ Terreni uermis cinis cum meile illitus etiam dolores tollit.Item amphilbena mortua adalligata, Adeps uulrurinus cu uencre arefaftus conrritufque cum adipe fuillo inucrerato. Cinis e capite bubonis in mulfo potus cum lilii radice:fi magis credimus.In contradione neruorum caro palu# bina in cibis proddTei&inueceraca.Herinacei ipallicis.Item muftellae cinis. Serpetium fenecFus in pelle taurina adalligata Ipafmos fleri prohiber. Opillothonicis milui lecur aridum tribus obolis in aqux mu Has cyathis tubus potum. Kediuiuas & qux in digy tis nafcunf pterygia tollunt canini cupiris cinis aut uulua de coda in oleo fuper illi o butyro ouillo cu melle.lte folliculus cuiuflibet aialis fellis. Vnguiu? fcabriciam carha rides cum pice tertio die iolutastaut locuftac frictae cum feuo hircino. Pecudu m ieuuj Aliqui mifcenr uifcum di proculacatmuel x\ is florem,lia ut tertio die (oluant.Sangui nem fifht e naribus feuum ex omento pecudum illitum. Item coagulum ex aqua ma# xime agninum fubditum uel infufum etiam fi alia no profint. Adeps anferinus cum buryro pari pondere paftillis ingeftus.Cinis cochlearum terrenarum.Sed diipix extra dx teftis.E naribus flueee fanguine iiftuc cochlea: cotritx fronti illitx.Aranci telae Iul perpoflrx.GaIlinacei cerebellum: uel ianguis profluu/a a cerebro.Item columbinus fa guis ob id feruatus concretufque.Si uero ex uulnerc inmodice fluat fimi caballini cu putamiubus ouorum cremati cinis impolitis mire fiftit.Et uulnenbus medentur oefi pum cum hordei cinere di erugine aequis partibus. Ad carcinomata ac ferpentia quo que ualet.Erodit di ulcerum margines.Carnefque quae excrefcunt ad aequalitatem re digit.Explet quoque:& ad cicatricem perducit. iVlagna uis di in cinere pecudum fimi ad carcinomata addito nicro:aut cinere ex oflibus foeminum agninorum : maxime in iis ulceribus quae cicatricem non trahunr,Magna di pulmonibus prxeipue arietum. Excrefcentes carnes in ulceribusad aequalitatem cfFicaciffimereducunt. Fimo quoqi ipfo ouium fubreffca calefado di fabacio tumor uulnerum fedatur. Fiftulx purgant fananturque.item epinydides.Summa uero uis in canini captis cinere. Excrefcentia omnia fpodii uice erodit ac perfanat.Item murino fimo eroduntur.Itemque muftellx fimi cjnere.Duricias etiam inalto ulcerum di carcinomata perfequitur multipeda tri taadmixta reflna terebinthina di flmopide. Eademque uriliffima luntin iis ulceribus quae uermibus periclitantur # Quin di uermium iplorum genera mirandos ufus ha# bet.ColTes qui in lignonafcuntur iananc ulcera omnia. Nomas uero combufh cum pari pondere amfi di cx oleo illiti.Vulnera recentia conglutinant terreni: adeo ut ner* uos quoque abfcnTbs illitis folidari infra fepeimum diem. Democritus perfaaferic. Itaque in meile feruandos cenfet. Cinis eorum margines ulcerum duriores abiu# mit cum pice liquida uel fymbolo 6i meile. Qjiidam arefaftisin folead uuinera ex aceto utuntur; necloluunt nili biduo incermiilo. Eadem ratio di terrenarum cochlearum efljqux tufx 6i impofitxrecentia uulnera conglutinant: dinomalTiftuc qux non ad.ixtent.i lerpes quoque animal a grascis uocaturjquo praecipue ianautur quacunque ferpunt.Cochleac quoque profunt cum teftis fuis tufx cum mirrxa qui dem 6C thure etiam prxeifos neruos fanare dicuntur. Draconum quoque adeps ficca/ tus in fole magnopere prodeft.Item gallinacei cerebrum ree entibus plagis fale uipeno in cibo fumpto.Tradunt & ulcera tractabiliora fieri: & fanari celerius. Antonius Mu/ (a medicus cum incidiflfet infanabiha ulcera:uiperas edendas dabat:miraque celeritate perfanabat.Trayxalidum cinis margines ulcerum duros aufert cum melle.Item fimus columbinus cum arfenico 8C meile ea qua: erodenda funt. Bubonis crebro cum ad pe anferino mire uulnera dicuntur glutinarisquae uocantur cacoethe.Cinis etiam fcemi» num arietis cum lacte muliebri diligenter prius elutus linteolis fanat. VIula quoque auis cocta in oleo cui liquato mifcetur butyrum ouillum & mebad ulcera fananda ua ler.Vlcerum labra durioraapes in meile emortuae emolliunt. Er elephantifin fanguist 6C cinis muflellas. Verberum uulnera:atq? uibices pellibus ouium recentibus impofitis oblitterantur.Articulorum fracturis cinis foeminum pecudis peculiariter medef. Eflfi cacius cum caera.Idem medicamentum fit ex maxillis fimul uft/stcoriiuq; ceruino 5i caera mollita rofaceo.Oilibus fractis caninum cerebrum linteoloilliro fuperpofitis la/ nis:quae deinde fubfundantur fere quattuordecim diebus folidat. Nec tardius cinis fil uetris muris cum melleuut cum uermium terrenorum cinere.Qui etiam olla extra# hit*Cicatricesad colorem reducit pecudum pulmo praecipue ex ariete feuum ex nitro Lacertas uiridis cinis.Vernatioanguiura ex uino decocta. Fimum colubinum ex mei le.ltem uitiligines albas ex uinb.Ad uitiliginem & cantharides cum rute foliops dua/ bus partibus in fole donec formicet cutis. Tolleradae funt.Poftea fouere.-oleoqj perun gere neceffatium:iterumqj illiniretidq? diebus pluribus facere cauetes exulcerationem multam. Ad eafdem uitiligines & mulcas illini iubent cum radice lapparoria. Gallina rum fimum candidum feruatum in oleo uecere cornea pyxide, Verfpertilioru fangui# nem. Fel herinacei ex aqua. Ad fcabiem uero bubonis cerebro cum afronitro. Sed anre omnia fanguis caninus.Sedant pruritum cochleae minurae latae contrirae illitae. Haru dines & cella quaeqj alia extrahenda funt corpori:euocat mus diflectus impofitus. Prae dpue uero lacerta diffe-uin exauftam uafis ne manus pendeant depofitifque in humum tepefeere affirmant.Ex quoniam ergo genere maxime probabilis contingit l Puteis ni* mirum ut in oppidis conflare uideo. Sed iis quibus exercitationis ratio crebro hau(lu contingit:# illa tenuiras colante terra. Salubritati hac fatis funt. Frigcii # opacitas necefTaria.Vrque calum uideant fuper omnia obferuatio una. Eadem & ad pereuni/ tatem pertinet:ut illa uado exiliat uena non e lateribus. Nam ut ta&u gelida Iit*.etiam arte contingit.Si etiam expreffal altum:aut e fublimi deietfta uerberatu corripiat aera. In natando quidem fpiritum continentibus frigidor fenritur eadem.Neronis principis inuentum eft decoquere aquam:nicroque demiilam in niues refrigerare. Ita uoluptas frigoris contingit fine uiciis niuis.Omnem utique decotflam utihorem effe conuenit. Item calefaciam magis refrigerari fubtiliflimo in uento.Viriofkaquxremedium eft fi decoquatur ad dimidias partes. Aqua frigida iniecia fillitur fanguis. Aeftus in balneis arcetur fi quis orc teneat.Quas funt hauftu higidiflimx :non perinde # racftu ee alter nante hoc bono multi familiari exemplo colligunt.CIarillima aquarum omnium toto orbe frigoris falubritatifque palma praeconio urbis martia efhinter reliqua deum mu-* nera urbi tributa*Vocabatur haec quondam aufeia.Fons autem ipfe piconia. Oritur in ultimis montibus pelignorum.Tranfit marfos # fucinum lacum Romam non du bie petenes.Mox fpecu merfa in tyburtina fe aperit nouem millibus paflfuum fornici bus inftructis per indutum.Primus eam in urbem ducere aufpicatus cft Ancus Mar# tiusunus e regibus. rex in praetura.Rurfufqj reftituic. M. Agrip# pa Jdem # uirgenem adduxit ab octaui lapidis diuerticulo duo milia paftuum prene ftina uia.Iuxta eft herculaneus riuus:quem refugiens uirginis nomen optinuit. Ho# mm amnium comparatione differentia fupradicla deprehenditur cum quantum uir go tadlu pneftat: tantum prasftec martia hauftu. utriufquc iampridem urbi perit uoluptas ambitione auritiaque in uillas ac fuburbana decoquentibis publi# cam falutem. No abre (it q u a: rend i aq uas iunxifle ration em. R ep eri u n rur in eonualli bus maxime:# quodam conuexitatis cardineaut montium radicibus. Mu Iri fepten/ rrionales ubique partes aquofas exiftimauere.Q_ua in re uarieratem naturae aperuifle conuenit.In hyrcanis montibus a meridiano latere non pluit. Ideo filuigeri ab aquilo# nis tantum parte funt. At olympus ofta parnafus apenninus alpes undique ueftiunf amnibufque perfunduntur. Aliqui ab auftero ficut in creta albi montes.Nihil ergo in iis perpetue obferuationis indicabitur. Aquarum funt notat iuncus aut harundo: aut harrba de qua dictum eft.MuIcumque alicui loco pectore incubans rana. Salix enim erratica # alnos aut uitex aut hedera fponte proueniunr # corriuatiee aquae pluuiac in locum humiliorem e fuperioribus defluetis augui io fallaci.Certior multo mbulofa exhalatio eft ante ortum fbfis longius in tu entibus . Quod ex edito quidam fpeeufan rar proni terram mento attingente» Eft & peculiaris acftimatio peritis tantu neta qua feruentiffimo scftu iequuntur dieique horis ardentiflimis tqualis ex qoque loco repere cattus fplendeat.Nam fi terra firiente humidior efl ille:indubitata fpes promittirur.Sed tanta intentione oculorum opus eft u t indolelcar. Q_uod fugientes ad alia experim e ta decurrunt loco in altitudinem pedum quinque defoffo. Ollifqj e figulino opere crudis:aat puncla pelui aerea cooperto lucernacg ardente concamerata frondibus: de in terra.Si figulinum humidum ruptum ue:aut ii i sere fu dor uel lucerna flue defeci u olei reftrin prius a falamine. At e ftagnis rarentinis. Ac e riguis qui tareus uocatur.Hi duo oculis utile. A capadocia uero qui in laterculis affertur cutis nitorem dicitur facere. Magis tamen extendit is quem ftytium appellauimus.ltaque a partu uctre eo cu melanthio illinunt. Salfiftimus fal qui ficciflimus SuauifTimus oium Taretinus:atque candidif fimus.Ec de extero fragilis qui maxime candidus .Pluuia dulcefcit omnis. Suauio rem tamen rores faciunt. Sed copiofum aquilonis flatus. Auftro non nafeitur. Flos uero falis non fit nifi aquilonibus . In igni nec crepitattnec exilit tragafeustne/ queacanthiusaboppidoappellatus. Nec ullus fpuma aut ramentum:aut tenuis. Agrigentinus ignium patiens ex aqua exilit. Sunt & colorum differentiae. Rubeus memphi. Ruffiis eft circa oxum.Centuripis purpureus.Circa Geleam in eadem fici lia tanti fplendoristuti imaginem recipiar. In Capadocia croceus effoditur rranfiuci# dus 6i odoratiflimus. Ad medicinx ufus antiqui Tarentinum maxime laudabant. Ab hoc uero quxcuque e marinis ex genere eotprxcipue fpumeum. Inuenrorum ue ro & boum oculis rragefeum & becicum. Ad obfenium & cibu tn utilior qufquis i a/ cile liquefeit • Item humidior minorem enim amaritudinem habenttut atticus & eu boicus Seruandis carnibus aptior acer & ficcustut mcgaricus. Conditur etiam edo ribus addiri$:& pulmentarii uicem implet excitans auiditatem uuiranfque i omnibus cibisuta ut fit peculiaris ex eo intellecftus inter innumera condimenta. Ita eft: in man dendo quxfitus garo. Quin & pecudes :armencaque & iumenta fale maxime foliici tantur ad paftumtmulcum largiores latfte:multoque gratiore etiam in cafeo dote. Er go Hercule trita humanior fine fale nequit degere:adeoqueneceftarium elementum c: ut tranfierit intellectus ad uoluptarein. Animi quoque fammia fales appellantunom nifque uicx lepos & fumma hylaricas labrorumque requies non alio magis uocabulo tonftat. Honoribus etiam militixque interponitur falariis inde dictis: magna apud antiquos auctoritate fient apparet ex nomine falarixuix:quoniam illa fal in Sabinos portari confuerat. Ancus Marcius Rex falis modia fex milia in congiario dedit popu# lis*.& falinas primus inftituit. Varro etiam pulmentarii uice ufos ueteres auctor eft. Efitafle enim falem cum pane 6C cafeo*.ut prouerbio apparer. Maxime tamen facris in telligitur auftoriras quando nulla conficiantur fine mola falfa. Salinarum fyncericas fummam fecit fuam differentiam ♦ Qaxdam enim fauilla falisiqux leuifllma ex eo e 6C candidiftima flos falis appellarur. Et flos quidem falis in totu diuerfa res humidicrif que naturx 3C crocei coloris aut ruffi ueluti rubiga falis. Odore quoque ingrato ceu gari diflfenciens a fale non modo a fpuma. In Aegypro inuenitur uideturque nilo de/ ferri.Et fontibus tamen a quibufdam innatae.Optimum ex eo quod olei quanda' pin/ guitudinem reddit. Eft enim in fale pinguicudorquod miremur.Adulteratur autem tingieurque rubricatauc plerunque tefta trica Qui fucus aqua deprxhenditur diluen te facticium colorem:cu uerus ille non nifioleo refoluatur:& unguentarii propter co/ lorem eo maxie utancur.Canicia in uafis fumma eft.Media uero pars humidior: ut di xim us.Floris natura afpera excalfactoria ftomacho inutilis. Sudorem cit. Aluu foluic uino 6C aqua acopicis & fmegmacicis utilis. Detrahit & ex palpebris pilos efticaciillme. Faeces imae concutiuntur uc color croci redeat.Praeter haec etiam num appdlatui i ia» Imis falfiigotab aliis falfilago tota liquida marina aqua falfior vi di flant* Aliud etiam# num liquoris exquifiti genus quod garon uocauereinteftinfc pifeium caererifqj quae abiicienda e(Tent:iale maceratistut fit illa putrefeentium fanies Hoc olim conficeabat ex pifceique graeci garon uocabanr. Capite eius ufto fuffitu extrahi fecundas morares De fcombro pifce & muria:& alece. Ca. VIII. Vnc e fcombro pifce laudatiftimum i finibus Carthaginis fparrane& cetariist (otiorum appellatur fingulis milibus nummum permutantibus congios pe# nebinos.Nec liquor ullus pene praeter unguenta maiore in precio efle coepit nobilitatis etiam gentibus.Scombros quide & maurirania beticaque & carteia ex ocea no intrantes capiunt ad nihiJ aliud utiles.Laudatur & clazomenegaro.Pompeiique 6i Leptis.Sicut muria antipolis ac thuriaJam uero & dalmaria.Virium huius eft alex im perfada nec colata fex.Coepit tamen 6C priuatim ex inutili pifciculo minimoque con# fici. Aquam noftri aphyen graeci uocannquoniam is pifciculus e pluuia nalcitur. Fo roiulienfespifcem ex quo faciuntlupum appellant. Tranliit deinde in luxuriam :cre/ ueruntque genera ad infinitumt ficuti garum ad colorem mulli' ueteris adeoque dilu tam fuauitatem ut bibi poflic. Aliud uero ad caihmoniarum fuperllitionemtetiam la# eris iudaeis dicatutmquod fit e pifcibus fquamam carentibus. Sic alex perueitad oilre as echinos urticas cammaros mullorum locinere. Innumerilque generibus ad fapoi e$ guIse coepit fal tabefeere.Haecobiter indicata fint defideiiis uirae :&ipla rame nonulli ufus in medendo.Namque 6C alece fcabies pedoris (anatur infufa percutem incifam. Et contra canis morfus draconilque marini prodeft. In linteolis autem concerptis im ponitur.Et garo ambufta recentia fanantur: li quis infundat ac non nominet garum Contra canum quoque morfus prodeft: maximeq? crocodili: & ulceribus qua: (erpue aut fordidis.Oris quoque & aurium ulceribus aut doloribus mirifice prodeft. Muria quoque (iue illa falfugo fpiflfat:morder:extenuat:ficcat. Dyfcentericis uinlis efl etiam fi nomen inteftina corripit. Ifchiadicis coeliacis uetenbus infunditur. Fotu quoque apud mediterraneos aquae marinae uicem penfat. De natura falis 6d eius medicinis. Ca. IX. f Alis natura efl per fe ignea & inimica ignibus fugiens eos: omnia erodens. Corpora ueroaftringens:ficcans alligans. Defundaautem ac purrefeetia ira uendicans ut durent ea per fecula. In medendo uero mordens: adurenstre* pugnans textenuas :di(ToIuens. Stomacho tantum in utilis: przcterqad excitandam auiditatem.Aduerfus ferpentium morfu. cum origano meile hyfopo.Contra ceraftem cum origano & caera aut pice aut meile. Auxiliatur contra fcolopedras ex aceto potus Aduerfus fcorpionum idus cum quarta parte lini feminis:& oleo uel aceto illitus. Ad uerfus crabrones uero uel uefpas fimiliaque ex aceto. Ad hecerocranas capirilque ulce# ra & puftulas papulas ue & incipiente uerrucas cum feuo uitulino.ltem oculorum re medmtSC ad excrefcentes ibi carnes toriufque corporis pterygia.Sed in oculis peculiari ter.Ob id collyriis emplaftrifque additur . Ad hoc maxime probatur etateus: aut cau nites Ex idu uerofuffufis cruoreoculis fuggillatifqne. cum myrrhsparipondereac melle:aut cum hyfopo ex aqua calida:utque foueantur falfugine. Ad hxc hifpanien/ fis eligituncontraque fuffufiones occulorum cum lade in coticulis teritur. Priuatim fugillationibus in linteoloinuolutus crebroque ex aqua ferueti impofitus. Vlceribus oris manantibus in linteolo concerpro.Gingiuaru tumori ifricatus.Et cotra fcabricie linguae fndus cdminutufqj. Aiunt dentes ri erodi neq? putrefeere fi qs quottidie mae ieiunus falem cotineat fub linguatdonec liquefcat.Lepras idem*.& furunculos :& liche nas:& pforas emendat cum parta uua exempto eias ligno:# feuo bubulo atqj origano ac fermento uel pane maxime thebaicus.Hic 6C ad pruritus eligirur.Tdlillis & uuis cu meile prodeft. Qui cunque ad anginas.Hic amphas cum oleo & aceto. Ecde tempore extra fauces illitas cum pice liquida.Emollit & alaum in uino mixtus* Idem noxia:& tinearum genera pellit in uino potus . Aeftus balnearum conualefcentes ut tcllerari poflinttlinguae fubdicus praeftac. Neruorum dolorem maxime ufurpanda obferuaride circa humeros # renes in (acris aqua feruenti crebro madefactus leuat. Colum torn i niaque# coxarum dolores potus: # i iifdem (accis impolitus candens.Podagras cum farina ex meile # oleo tritus ibi maxime obferuada ufurpatione qua quidem totis cor# poribus nihil effe utilius (ale # Iole dicunt t itaque cornea uidemus corpora pifcaroru. Sed hoc praecipuum dicatur in podagris. Tollit # clauos pedum. Ire pernioes. Ambu itis ex oleo imponitur.aut commanducatus puftulafque reprimit.Ignibus u ero (acris ulceribufquequae ferput ex aceto aut hyfopo.Carcinomatis cum uuam taminia. Pha gedenis ulcerum tritus cum farina hoadei fuper impofito lintheolo madente uino. Morbo regio laborantes donec fudenr ad ignem conrra pruritus quos Pentium ex oleo # aceto ifricatus iuuat # fatigatos ex oleo.MuIrj & hydropicos fale curauere.feruorefqj febrium cum oleo peruxere: # ruflim uecere limftu eius difcuflfcre. Clyft eribus lfunde* re ilchiadicis.Vlceribus excrefcendbus tuel putrefeentibus impofuere.Crocodi!orum morfibus ex aceto in linteolis : ita ut batruarentur ante iclum ulcera. Bibitur & contra oppium ex aceto mullo. Luxa? is imponitur cum farina # melle.ltem exta berationibus. Dentium dolori cum aceto totus di illitus cum i efina prodeft Ad om# nia autem (puma falis iucundior utiliorque. Sed quicunque fal acopis additur ad ex calfacftiones.Item fmegmaticis ad extendendam cutemtleuandamque. Pecorum quo# que fcabiem # boum illitus tollit. Datufque lingendus:# oculis iumentorum inlpui tur. Haec de lale diifta fine. De nitri generibus:# confecturis:# medicinis:# obferuationibus. Ca. X On eft differentia # nitri natura non multum a fale diftans:# eo diligentius n dicendatquia palam ei} medicos qui de eo fcripfere ignorafle naturam. Nec quenquam Theophrafto diligentius tradidi(Ie.Exiguum fit apud medos ca# nefeentibus ficcitate conuallibus: quod uocant halmigara. Minus etiam in thracia iuxta Philippos fordidum terra: quod appellant agrium. Nam quercu cremata nun# quam multum factitatum efl: # iampridem in totum omiflum. A quas uero nitro fx pluribus locis reperiunt :fed fine uiribus denladi. Optimmcopiofuqj indyris mace doniaetquod uocant cale(tricum:candidum: purumque:promixum fali. Lacus eft nicrofus exiliente e medio dulci fonticulo.Ibi fit nitrum circa canis ortum nouenis die bus:totidemque ceftattac rurfus innatat:# deinde cedat. Quo apparet foli naturam ede quae gignartquoniam compertum ei t nec (oles proficere quicquam cu edet: nec hymbres. Mirum eft # illud (catebra fonticuli femper emicante.»lacum nec augeri: nec effluere. Is autem diebus quibus gignitur (ifuere hymbres:falius nitrum faciunt aquilones deterius:quia ualidius commouet limum. Et hic quidem nafcitur.In Aegy pro autem conficitur multo abundantius: (ed deterius ♦ Nam fufeum lapidofumque eft. Fit pene eodem modo quo fal nifi quod (alinis mare infundunt. Nihilum autem nitrariis. Excedente nilo (iccantur decedente madent fucco nitri.xl.diebus eonrinuis non ut i i Macedonia ftatis.Si etiam hymbres afFuerif.minus de flumine addunt: ifa ftimque ut denfari eft coeptum rapitur ne refoluatur in nitrariis. Sic quoque olei na tura interuemt. Ad fcabiem animalium utilis. Ipfum autem conditu m i aceruis du rar.Mirum in lacu afmio#quibu(dam circa calcida fontibus fiimmas aquas dulces ed*e:potarique:inferiore nirrofas.In nitro optimum quod tenuiflimum # ideo (puma melior. Ad aliqua tatu fordidu tanq ad inficiendas purpuras tindurafqj oes. Magnus # nitro ufus qui dicetur luo loco. Nitrariae egregiae aegypriis * Nam circa acathiii # ftiemphin tantum folebant eflfe.Circa mempbin deteriores. Nam # lapidefcit ibi in a/ ceruis: multique funt tumuli ea de caufa faxei.Faciunt ex iis uafa. Necnon frequeter liquatu 013 fulphure coquetesin carboibus. Ad ea qucqj quaeinueterari uolut illo ni tro utut .Sunt ibi nitrariatiin quibus # ruflfu exit a colore terrae.Spuma nitri quas ma Xime laudatur: antiqui negabant fieri:nili' cum ros cecidiffe praegnantibus nitrariis: fed nodum parientibus.ltaque non fieri incitatis etiam fi caderet. Alii operimentoi um fermento gigni exillimauerc. Proxima aetas medicorum aphronitrum tradit in afia coi ligi in fpelunchis mollibus diftillans. Specus eos colligas uocant. Dein ficcant fole. Optimum pu tatur lydium . Probatio ut fit minime ponderofum # maxime Colore pene purpureo.Hoc in pafhllis affertur. Aegyptium in uafis picatis: ne lique fcat.Vafa quoque ea fole inarefcrntia perficiuntur. Nitriprobatio:ut fit tenuiflimum # quammaxi ne fpongiofum ftftulofumque. Adulterat in xgypto calce. Depraehendi tur guftu.Sincerum enitn facile refoluitur*Adulteratum pungit.Calcealperfum rcd# dic odorem ueiie.nenrer.Vritur in tefla opertum ne cxiliat:alias igni non exilic nicruj nihilqne gigmt aut alit Cum in falinis herbae gignantur:# in mari totanimaIia:tan tum algx. Sed maiorem efTe acrimoniam nicro apparet:non hoc tantum argumento: fed & illo quod nitraria: calciamenta protinus confumunt. Alias falubrestocuIorum que claritati utiles.In nitrariis no Iippiunt.Vicera allata eo celerrime fanant. Ibi fatfa trade.Cit # fudorem cum oleo perunclistcorpufque emollit. In pane falis uice ucunt caleflrico.Ad raphanos xgyptiotteneriores eos facir.Sed obionia alba # deteriora tolera uiridiora.In medicina autem calfacioextenuat mordet:fpiflat:ficcat: exulcerat ♦ V nle iis quas euocanda iint aut difcutienda # lenius mordenda atque extenuanda: ficui in papulis puflulifqu e. Quidam in hoc uiu accenfum uino auflero r effingunt: atque ita trico in balneis utuntur line oleo. Sudores nimios inhibet cum arida iride adiefto oleo uiridi. Ex tenuat# cicatrices oculorum # fcabritias genarum cum fico illitum aut deco&um in pafTo ad dimidias partes.Item contra argemas oculorum. Vngues de coiflum in paffo in mali panici calice admuat nitrura.CIaritatemque uilus cum mei# le inun&um.Prodefl dentium dolori ex uino fi cum pipere colluantur.Irena cum poc rodecoclum.Nigrefcentes dentes crematum dentifricioad colorem reducit. Capitis a/ nimalia # lendes necat cum lamia terra illitu ex oleo. Auribus purulentis uino liquato infundimr.Sordes eiufdem parris erodit ex aceto. Sonitus # tinnitus difcurit ficcum additum. Vitiligines albas cum cymolia creta xquo pondere ex aceto in fole illitum mendac.Furunculos admixtum refinae extrahit aut cum uua alba pa(Ta:nucleis eius fimul tritis . Teftium inflammationi occurrit.Item eruptionibus picuirx in toto cor# pore cum axungia. Contraqueeanis morfus addita refina initiis cum aceto illinitur. Sic # ferpentium morfibus:phagedenis:# ulceribus qux ferpunt: aut putrefcunt cu calce ex aceto. Hydropicis fico tufum datur illiniturque. Difcutit # tormina fi aeco# d:um bibatur pondere drachma cum ruta ud anetho uel cymino .Reficit lalfitudi# nes cum oleo ex aceto perun&orum:# contra algores horrefque prodefl manibus pe# dibufque confricatis cum oleo.Comprimit # pruritus fuffuforum fellc :maxime cum aceto datum. Succurrit & uenenis fungorum ex pofca potum. Aut fi bupreflis palla fit ex aqua:uomitionefque euocat. Iis qui fanguinem tauri biberint cum lalcre datur. In facie quoque exulcerationes fanat cum meile # laifle bubulo. Ambuflis totum do# nec nigrefcat tritumque illinitur.Infuditur urceis # renum dcloribus:aut rigori cor# porum neruorumque doloribus.Paralyxi in lingua cum pane imponitur. Sufpiiiofis in ptilana fumitur. TulTim ueterem fanat flore mixto galbanii • refinae terebinthina pari pondere omnium: ita ut fabae magnitudo deuoretur.Coquicur dilutu mqj poflea cum pice Iiquidaforbendum in angina datur. Flos eius cum oleo cyprio articulorum doloribus in fole iucundus efl. Regium quoque morbum in uino exterminat potum# Ec inflatioes difeutit. Sanguinis profluuiu filtit e naribus ex ferueti aqua uapore uari bus rapto. Pruriginem alumine permixto tollit. Alarum uirus ex aqua quottidiano fo tu.Vlcera expituica nata exra permixtum* Quo genere neruis quoque prodeft.Codia> cis infunditur. Perungi ante accelliones frigidas nitro & oleo m ulti praecepere. Sic fi: aduerfus lepras lentigines.Podagricisin balneis uti folia nitri prodefhatrophisopilio* thonisttetanis. Salnitrum fulphuri concoctum in lapidem uertitur De fpongiarum natura. Capitulum undecimum. Pongiarum genera diximus in naturis aquatilium marinorum • Quidam s eas ita diftingunc. Alias ex iis mares exiftimaucre renui fiftula IpilTiorefqu e perforbentesjfi: quae tinguntur in delitiis aliquando fi: purpura. Alias fce* minas maioribus fillulis ac perpetuis maribus duriores. Alias quas appellant tragos tenuiflfimus fiftulis asque denii(Timis< Candidae cura fiunne molliflimis recentes per xftatem tinclx falis fpuma:ad lunam 8t pruinas fternuntur inuerfx: hoc efl: qua par re adhxfere: uc candorem bibant. Animal effe docuimus etiam cruore inhaerente. Aliqui narrant fi: auditu tegi eastcontrahiquead fonum: exprimenrts abundantiam humoris necauelli petris pofleudeo abfeindifii laniem emittere. Quin fi: eas quae ab aquillone fint genitx prxferunt caeteris.Nec ufquam diutius durare fpiritum medici affirmattfic 6t proieHTe corporibus: quia noftro fuum mifceanf.fi: ideo magis recentes magifque humidas. Sed minus in calida aqua minufque untflastaut unZtis corpori bus impolitas. Ec IpilTas minus adhxi efcere • Mollirfimum genus earum penicelli oculorum tumores leuant ex mulfoimpoliti.Item abltergendx lippitudini utiliffimi. Eam que tenuilTima eftmollillimam quoque effe opcrtet.Iinpcnuntur fpongiae ipfx epiphoris ex pofcajfi: ex aceto calido ad capitis dolcres. Decaeroro recentes difcuriunt moIliunt:micigant.Veteres conglutinant uulnera. Vfus earum ad abflergenda:foue da:operienda fotu dum aliud imponatur. Vlcera quopue humida fi: fenilia impolirx ficcant Fradlurx fi: uulnera fpongiis ucililtime fouentur. Sanguis rapitur in fecando ut curatio perfpici polTit.Et ipfx uulnerum inflamationibus impountur:nunc ficcx nunc ex aceto infperfae:nunc e uinotnunc ax aqua frigida. Ex aqua uero cxlefti im pofitx ficcant.Recentia non patiuntur intumefcere.lmj: onuntur 6: integrispartibus 6C fluctuatione oculea laborantibus qux difcutlenda funt: 6: iis qus apoftemata uo/ eant meile decocto perunctis.Item articularis alias aceto falfo madidx.alias e pofca. Si ferueat impetus ex aqua eadem e callo folio madidx. At contra fcorpionum ifitus ex aceco.In uulnerum curatione 6i fuccidx lanx uicem implent. Nunc ex uino 6C oleotnunc ex eadem. Differentia hxc quod lanx emolliunt fpongix coercent rapiunt que uicia ulcerum. Circunligantur 6C hydropicis ficcx: uel ex aqua tepida pofca ue ut cunque blandioribus opus elt operiri ue au t ficcare cutem. Imponuntur fi: iis mor bis quos uaporari oporteat: feruenti ex aqua perfufx exprefTxque inter duas tabulas# Sic 6: impofitx Itomacho profunt: & in febri conrra nimios ardores. Sed fpleneticis e pofca. Ignibus facris ex aceto. Etficatiores quando aliud imponi oportet :fic ut lanas quoque partes fpatiofe operiant. Sanguinis profiuuium bitunt ex aceto aut frigida# Liuorem ab idu recentem ex aqua falfo calida Ixpius mutata. Tolluntque reltium tumorem doloremqueexpofea. Ad canam morfus utiliter concifximponuntunex z cero aut frigida:aut meile abundas fubinde humectundx. Africanx cinis cum porri fectiui fucco fonguinem relicientibus haullu falis ex frigida prodeft♦ Item cinis cum oleo uel aeeto fronti illitus tertianas tollit.Priuatim Africanx ex pofca rumore difeuti unt.Omnium aut cinis cum pice fonguinem fidit raras tatu ad hoc cum pice urunt. Et oculoj» caufo comburuntur i cruda olla figulini opis plu rfmum proficiente eo cinere cotra fcabr/dtf genarmexcrefcentefqj carnes #:quicqud opus fit ibi deflringeretfpiiTare:explere. Vtilius in eo ufu lauare cinerem . Praeflant # ftringilum uicem lintheorumqj efeflis corporibus.Et contra folem apte protegunt ra pica.Medici infeitia ad duo nomina eas redegere. Africanastquarum firmius fit robur. Rhodiacafqj ad fouendum molliores. Nunc autem mollifTimae circa muros antipolis urbis reperiuntur. Trogus amflor efttcirca lyciam penicillos molliffimos rafei in alro u nde ablatx fint fpongix. Polymbius fu per aegrum fufpenfos quietiores facere nodes Nunc praeuertemur ad marina animalia # aquatilia ♦ CAII PLNIISECVNDI NATVRALISHYSTORIAELIBER.XXXII. PROHEM1VM. Medicinae ex aquitilibus. ENT VM cft ad fumma naturae exemplorumq? per reru$ ordinem:# ipfum Tua fponte occurrit immenfum porenae occultae documentum : ut prprfus nec aliud ulrraquaeri debeat:nec par aut fimile poffir inueniri: ipfa fe uinceme natura:# quidem numerofis modi declarante* Qrid enim uiolentius mari uentis ue:# turbinibus ac procellis: quo maiore hominum ingenio in nulla fui parte adiuta eft : q uelis remifque? Addatur his # reciproci aelfus inenarrabi' Iis u is: uerfumque totum mare in flumen. DE echeneide pifce: # mirabili cius proprietate:# rorpedine: # marino lepore:# mi' rabilia rubri maris* Capitulum primum* Arnen omnia haec pariterque eodem impelentiatunus ac paruus ad modum pifciculus echeneis appel atus in fe tenet. Ruant uenti licet:# feuianr procel Ise:imperat furori:uirefque tantas compefcit:# cogit flare nauigia:quod non uincula ulIa:non anchorae pondere irreuocabjli faeflae. Inferant impetus:# domat mu di rabiem:nuIIo fuo !abore:non retinendo:aut alio modo cjuam adhaerendo.Haec tan tilia eft latis contra tot impetus:ut uetetire nauigia.Sed armatae claflTes imponunt fibi rurrium propugnacula:ut in mari quoque pugnetur uelut e muris.Heu uanitas hu mna cum roflro illa aere ferroque ad icftus armata femipedalis inhibere poflfit:ac tenere deuincfta pifciculus. Fertur acciaco marterenuifle praetoriam nauim Antonii prope' rantis circuire # exhortari fuos donec tranflret in aliam.Ideoque caefariana claffis im# petu maiore protinus uenit.Tenuit& nortra memoria. Caii principisab aflura anriu remigantis ut res e(l etiam aufpicalis pifciculus. Si quidem nouiffime tum in urbem reuerfus ille imperator:fuis telis confuffus e. Nec longa fuit illius morae admiratio fla tim caufa inrellees eorum uatefque in primis religiofum id geflamen amoliendis periculis ai bitran tur. Itaque & decore & religione gaudenr. Prius quam haec notefcerent:galli gladios: fcuta galeas adornabant eo.Nunc tanta penuria efl uendibili merce: u c perquam raro cernatur in fuo orbe.SurcuIi infantia: adal!igati:tutel!am habere creduntur. Cotraqj rorminum ac uefleae SC calculorum mala:in puluerem igne redacli :potiqj cum aqua auxiltatur.Simili modo ex uin«poti:aut fi tebris fit :ex aqua fomnum aberunt. Igni/ bus diu repugnant. Sed eodem medicamine faepius poto tradunt lyenem quoque ab/ fumi. Sanguinem rfiicientibus excreantibus ue medentur. Cinis eorum n ifcerur ocu Iorum medicamentis.Spiflatenim:acrefiigfrat.Vlcerum caua explet. Cicatricis exre/ nuar.Q uod ad repugnantiam rerum artinet.-quam grasci antipathiam uocam :nihi! c uenenarius ufquam:quam in maii paflinaca: utpote cum radio eius ail ores necari dixerimus.Hancta nen perfequitur galeos.Idfm& alios quidem pifces : fed paflinacas pras ipue Sicutin terraferpentes muflela. Tanta eflauidiusipfiusueneni, Percuflis uero ab ea medetur & hic quidem fed 6C mullus ac lafler. Dc his quibus in cerris & in aquis uicTus efl: & de cafloreis medicin£.& obferuatione. Ca. |jf# Perflabilis naturae potentia in iis quoque quibus & in rerris: &iaqua ui piones terreflres marir.ofque:& dracones & phalangia illitus fumptus ue in cibo. Eiuf dem recentis e capite cinr contra omnia uenenatpriuarim contra fungos.IWala medi camenta inferri negant pofletaut certe nocere ftella marina uulpino (anguine illita:& affixa limini fupenoritaut dauo aereo ianuae. Draconis marini feorpionume ue ieflus carnibus earum impostus.Irem araneorum morius fanamur.In (un ma cdtia omnia ueiiena:ueJpotu:ueI ictmuei morfu noxia.Succus earum cx iure decccflarum srfftca/ ciflimus habetur. Sunt& feruatis pifcibus medicinae. Salfamentorumque cibus pro/ deft a ferpente percudis & contra beftiarum «flus mero futinde haidlo s ita ut ad uc6 peram cibus uomitione reddatur.PecuIiarirer a chalcide cerafle:aut quas fepas uocat* aut helope dipfade ue percudis. Contra fcorpiones largius fumi.Sed non euomi falfa menta prodedrica ut firis toleretur:# imponere ea plagis conuenit.Contra quidem morfus non aliud praefentius habetur. Priuatim contra praederis morfum far da proded. Imponuntur falfameuta & contra morfum canis rabio/i': uel fi non fi uon ferro uda: plagae corporaque clydribus exinanita. Haec per fe fufficit. Et contra dra conem marinum ex aceto imponitunlidem # ex cybio profe&us. Draco enim mari nus ad fpinae Tuae qua ferit uenenum ipfe ipofitustuel crebro toto prodeft.Ranarum marinarum ex uino# aceto decocdarum:fuccus contra uenena bibitur:# contra raat rubetaeuenenum:# contra ialamadras. Fluuiariles fi carnes edantur ius ue dccc&apt forbeatur:profunt # contra leporem marinum:# contra ferpentes fupraditfas. Con tra fcorpiones ex uino.Democritusquidem traditdiquis extrahat ranae uiueri lingua nulla alia corporis parte adhaerente: iplaque dimifiTa in aqua imponat fupra cordis palpitationem mulieri dormienritquaecunque interrogauerittuera refponfuram. Ad/ dant etiam nunc alia magi:quae fi uera funt:mufro utiliores uita? exidimantur ranae quam leges • Nanque harundine tranffixa natura per os: fi fucurculus in mendruis defigatur a marito adulterorum tedium fieri.Carnibus earum uel hamo additis praeci pue purpuras certum ed allici. lecur rana: geminum ede dicunnobiicique formicis oportere eam partem quam appetant:contra omnia uenena ede pro antiaoto. Sunt quae in uepribus tantum uiuunt:ob id rubetarum nomine ut diximus : quas graeci phrynos uocant: grandiflime cunelarum: geminis ueluti cornibusplenae ueneficio rum .Mira de his certatim tradunt auclores.IIIatis in populum filoeflrium fieri. Odi culo quod fit in dextro latere in aquam feruerem deiedlo refrigerari uas.-nec podea fer uere nifi exempto.Extemplo id inueniri. Nam obiecda rana formi cis: cambufque ero# fis fingula in oleum addi.Ec aliud ede in finidro!arere:quo deiecflo feruere uideaturs apocynon uocari.Canum impetus eo cohiberi. Amorem concitari:# iurgia addito in potionem. Venerem adalligatum dimulare.Rurfus a dextro latere refrigerari ferueria» Hoc # quartanas fanari illigaro i pelicula agnina recenti:ahafque febres. Amorem in hiberi eo.Itetn ex iis ramis lyen contra uenena quae fiant ex ipfis auxiliatur. Cor uero etiam efficacius ed.Co!uber ed in aqua uiuens:huius adipem # fel habentes qui cro# codilos uenentur mire adiuuari produntur:nihil contra belua audente.Efficacius eti amnum fi haerba potamogeton mifceatur.Cancri fluuiales tnci:potique ex aqua recen ces feu cinere adferuato:contra ueneno omnia profunt:priuatim contra fcorpionum icius cum laede afininotuel fi non adit:caprino uel quocunque* Addi # uinum opor tec.Necant eos tiici cum ocimo admoti.Eadem uis contra ueneatorum omnium mor fus: priuatim fcytalem: # angues: # contra leporem marinum : ac ranarum rube tam. Cuius eorum feruatus proded pauori. Proded periclitantibus ex canis rabiofi morfibus. Quidam adilciunc gentianam:# dant in uino. Nam fi iam pauor occupa uerit:padillos uino fubaedos deuorandos ira praecipiunt. Decem uero cancris cum ocimi manipulo adalligatis:omnes qui ibi funt fcorpJ&nes ad eum locum coituros ma gi dicunt. Et cum ocimo ipfos cinerem ue eorum percuflis imponunr. Minus in om mbus iis marini profunt*.ut Tradillus auedor ed.Nihilautuem aeque aduerfari ferpen# tibus qua cacros.Suefq; peudas hoc pabulo fibi mederi.Cu fole fit i cacro torqueri fer pentes. Iclibus fcoipionu carne fiuuiatiu cochlearu refidunt crudae uel coela: .Qui dam ob id falfas quoque adferuant.lmpount # ipfis plagis.Coracini pifces nilo qu ide peculiares funt.Sed nos haec omnibus terris demodramus.Carnes eoru aduerfus fcor/ piones ualent impofitae. Inter uenena funt pifeium porci marini (pinae in dorfo cru ciatu magno laeforumtremedium ed Iimus ex reliquo pifeium eorum corpore: Canis rabidi morfu potum ex pauefcer ibus facie perungunt adipe uituli marini. Efficacius fi medulla Iyene # oleum e lentifco # caera mifceatur. Murenae morfus ipfarum capi tis cinere fanantur.Et paftinaca contra fuum idum remedio efl cinere fuo ex aceto ii litOiuelalcerius.Cibi caufa extrahi debet e dorfo eius quicquid fimile ett croco: caputqj totum. Et hanc autem & omnia teflacea modice collui i cibistquia faporis gratia perit Leporis marini ueneficium reftinguunt poti hippocampi«Contra dorycium echini maxime profunt.Et iis qui fuccum carphan biberint: praecipue eius iure fumpro. Et cancri marini decodi ius contra dorycnium efficax habetur.Peculiariter uero contra leporis marini uenena # oftrea aduerfant * Idem uidetur rnecpoteil uideri faris didu efle de iistcum palma menfarum diu iam tribuatur illis. Gaudent dulcibus aquis :# ubi plurimi influunt amnes.Ideo pelagia parua&rara funr. Gignuntur tamen in pe trorfis:carentibufque apuarum dulcium aduentu tficur circa grymum # munam. Grandefcunt fyderis quidem ratione maxime:ut in natura aquatilium diximus. Sed priuatim circa initia aeftatis multo lacie prtEgnantia: atque ubi iol penetret in uada. Haec uidetur caufa quare minora in aliis locis reperiuntur* Opacitas enim prohiber in crementum:# trifliciaminusappetunt cibos.Variant coloribus. Ruffain hifpania* Fufca in illyrico.Nigra # carne # tefta circeis. Praecipua uero habentur in quacunq; gente fpiffo nec (aliua fua lubrica.Craflitudine potius fpedanda quam latitudine. Ne que in luto capta:neque in harenofis. Sed folido uado fpondylo breui atque non car/ nofo:nec fibris laciniolo:ac tota in aluo. Addunt peritiores notam:ambiere purpureo crine fibras eoque argumento generofa inrerpretanrur callidia parata appellares.Gau# dent # peregrinatione tranfferique in ignotas aquas.Sic brundufina in auerno. Con/ tra illa # fuum retinere fuccum:# a Lucrinioadoptare creduntur. Haec finf dida de corpore.Dicemus # de nationibusme fraudentur gloria fua lirtora.Sed dicemus aliea lingua digna quaeque. PeritifTima huius cenfura i noftro aeuo fuit.Sunt ergo Muria ni uerbaquae fubiiciam.Cyzizenamaiora Iucrinis:dulciorabritannicis:fuauiriora edu lis:acriora Iepticis:pleniora lucenfibus:ficciora coryphatenis tenioraiflricis:cadidiora circrienfibus.Sed iis neque dulciorameque teneriora efTe ulla compertu e.Indico mari Alexandri rerum audores pedalia inueniri prodidere.Necnon inter nos nepotis cuiuf dam nomenculator tridacna appellauit: tantae amplitudinis intelligi cupiens ut ter mordenda eflfent.Eorum dos in medicina hoc in loco tota dicetur. Stomachum unice reficiunt Faftidiis medentur.Adiditqueluxuriafrigus obrutis niue :fumma monriu$ # maris iam mifcens. Molliunt aluum leniter. Eadem coda cum mulfb tenafmo: qui line exulceratione fitdiberanr. Vefi( arum ulcera quoque repurgant. In conchis filis coda liue uti claula uenerint:mire diftilationibus profunc. Teftas oftreoru cinis uua fedat # tonfillas ammixto melle.Eodem modoparotidas:panos:mammarumque duri tias:capitum ulcera ex aqua:cutemque mullierum extendit. Infpergitur # ambuflis. Et detifricio placet. Pruritibus quoque # eru prionibus pituita: ex aceto medetur.Cru dae fi tondantur ftrumas fanant # perniones pedum.Purpurae quoque contra uetic/ na profunt.Et algam maris therheen eflfe Nicander tradit. Plura eius genera: uti dixi/ mus. Logo folio # latiore:rubente:alia ue crifpo. LaudatifTima quae in creta ffula iux ta terra in petris nafeit. Tingendis etiam lanis ita colorem alligans :ut elui poflea non poflfit.E uino iubet eam dari Alopecias replet hippocampinus cinis nitro & adipe fuil# Io mixtus:aut fincerus ex aceto. Praeparant cutem faepiarum cruftae farina medicame ris.Cutem replet# muris marini cinis cumoleo.kem echini cum carnibus fuis crema ti cinis.Fel fcorpionis marini. Ranarum quoque trium fi uiuae in oleo crementur c» nis cum meile. Melius cum piceliquida.CapiIIum denigrant fanguifugae:quje in ui# no nigro diebus.xl.computruerc.AIii inaceri faxuriis duobus fanguifugaru fextariu in uafe plubeoiubent putrefcere totidem diebus:mox illini in (ole * Sornatius tantam Uim habere tradit:ut nifi oleum ore contineantqui tingunt dentes qnoq? eorum de/ nigrari dicat.Capitis ulceribus muricum uel purpurarum teftx cinis cum meile utili ter illinitur cochyliorumtuel ii non urantur farinaex aqua doloribus. Caftoreum cu peucedano 6C roiaceo . Omniu pifeium fluuiatiliusmarinorumqueadeps IiquefacTus oleo ammixto meile oculorum claritatiplurimum confert.Item caftoreum cum meile Callionymi fel cicatrices (anat:& carnes oculorum fuperuacuas confumit. Nulli hoc pifeium copiofiustut exiftimauit Menander:qiioq?m comoediis. Idem piicis & uranof copos uocatur ab oculo quem in capitehabet.E coracini fel excitat uifum. Er marini fcorpionis ruffi cum oleo uetere:aut meile atticoincipietes fuffuiiones difcutic. Inungi ter oportet intermifiis diebus.Eade ratio albugines oculoru tollit. Mullecibo aciem hebetari traduc.Lepus marinus ipfe quidem uenenatus efhfed cinis eius in pal pebrispilos inutiles euulfus cohibet.Etad huc ulum utihflimi minimi. Item peduculi (alii triti cu cx iria.Ranx quas dipthitas & calamitas uocanttfanguis earum cu lachry ma uitis fi euulfo pilo palpebris illatur. tumorem :ruboremqu e fepix cortex cam ladre mulierisillitus iedat: & per fe (cabricias emendat. Inuertunt itaque genas id agente :& medicamentum auferunt poft palum : rolaceoque inungunt: & pane impofiro mitigant node.Eadem corrice & nydilopes curantur in farina rrita: ex are/ to illita.Extrahit & fquammas eius cinis.Cicatrices oculorumcu meile fanat pterygia cu fale:& cadmia fiugulisdrathmis. Emedt&albugies oculoru iumenrorum ♦ Adiici unt& officulis eius genas fi terrantur ianari.Echini ex aceto epinydidas fanant. Eun dem comburi cum uiperinispellibus:ramfque:& cinerem afpergiporioniiubent ma gi:clariratem uifus promittenres.ichthyocclla appellatur pi(cis:cui glutinofum eft co rium. Idemque nomen glutino eius.Hic epinydidas tollit.Quidam ex uenere non ex corio fieri dicunt.lchchyocollauc glutinum taurinum laudatur.Pontica candidat & carnes uenistfquammilquet&: quae celerrime liquefeit • Madefcere autem concifa in aqua aut aceto noebe ac die.Mox tumidi marinis lapidibus:ut faciliu s licju efcar. Vti lem eam in capicis doloribus aiticmant.fiC tetaicis. Ranae dexter oculus dexrrotfiniftro leuus fufpenfi e collo natiui cdoi is panno lippitudines ianant: Quod fi per coitum ranxeru atur albuginem quoque. Alligati limiliter in putamineoui.Reliquae carnes impofitxfuggillationem rapiunt. Cancri etiam oculos adalligatos collo mederi lippi/ tudini dicunt. Eft parua rana in arundinetis&, hxrbss maxime uiuens mutatae (ine uoce uirids (i forte hauriatur:uentres bouum diftendens huius corporis humorem pe nicillis derafum claritatem oculis in undis narrant afferre, lpfafqu e carnes doloribus oculorum fuperponunt.Ranas etiam quindecim coniedasm fidilinouoiuncis con fidunt quidam: fuccum earum qui ita effuxerit admifeent lachrymae : quxex alba emanat: atque ira palpebras emendant inutilibus pilis exemptis acu inftillantes hunc fuccum i ueftigia euulforum. Meges pfilorhrum palpebrarum faciebat in aceio enecans putrefcentes:& hoc utebatur in mulcistuariifque per aquationes autumni r a fcentibus.Idem prxftare languifugarum cinis ex ace& illitus putatur. Comburi eas oportet notio uafe.Idem cheni iecur ficcatum pondere quattuordecim cum oleo cx/ drino peruntfhs pilis nouem meniibus.Auribus utiliffimum badrix pifeis uel recens: fed inueteratum uino.Item bacci quem quidam mysen uocant.Irem callionymi cum rofaceo infufum.Vel cailoreum cum papaueris fucco. Vocant & in mari pediculos eoq? tritos inllillari ex aceto auribus iubent.Et per fe conchylio infeda lana mognope re prodeft. Quidam ececo & nicro madefaciuucrSuntque qui prxeipue contra omnia aurium uicia laudent gari excellentis fuccum cyathum mellis dimidio amplius aceti cyathum in calice nouo lenta pruna decoquere. Deinde fpuma pennis deterfa:& poft/ quam defierit fpumare tepidum ihfundere.Si tumeant aures coriandri fucco privi rr i rigandasiidem praecipiunt.Ranarum adepsinflillarus ftatim dolores roFIir. Canor pe fluuiatalium fuccus cum farina hordeacea aurium uulneribus eflicacjfTime prodefl. Parotides muricum teflae cinere cum meile: uel conchyliorum ex mulfo curantur. Dentium dolores fedantur ofTibus draconis marini fcaiificatis gingiuis.Cmbro cani# culae in oleo decocto adferuatoquemt ex eo dentes femen anno colIuantur.Faflirac# quoque radio fcarificare gingiuas:& in dolore utilifTimum.Conterirurque iis-.&eunt helleboro albo illitus dentes fine uexationeextrahit. Sallamenterum etiam ficfhjli uafc combuflorum cinistaddica farina marmoris inter remedia eft. Er cyria uetere eluta no uo uafe.*# inde trita profunt doloribus Atque prodeffc dicu ntur cmniu m falfamen* rorum fpinaecombuflae tritaeque# illlrae. Decoquuntur # ranae lingulas in aceti he* ministutdentes ita colluantur:continctnmrque in ore fuccus. Si faflidium obflarec fufpedebar pedibus poflcrioribus eas Saluftius Dionyfius: ut ex ore uirus deflueretrin aretu ferues idq* e pluribus ranis.Fortioribus flomachis ex i ure edendas dabat. Maxila refqj ita fanaridetes praecipue putat. Mobiles uero fupradido aceto fiabilin./»d hc c q de ranaru corpora binarum prxeifis pedibus in uini hemina maceranti ira collui c e res labentes iubent. Aliqui rotas adalligant maxilis. Alit denas in aceti fextariis tribus decoxere ad tertias partestut mobiles dentium flabifirenr.Necnon.xxxvi.ranarum cor/ da in oId u ereris fextario fub aerea refla difcoxere t ut infunderent per au rem dolem is maxillae. Aliaeiecur ranae decodum & tritum cum meile impofueredemibus. Omnia fupraferipra ex marina rana effotciora-Si cariofi & fetidi funt centum in furno arefie/ ri per nodem praecipiunt.Poflea tantundem falis addi atque fricari. Enydris uocant a gr aecis coluber in aqua uiuens.Huius quattuor dentium fu penoribus in dolore fupi orum gingiuas fcarificant:inferiorum inferioribus. Aliqui canino tantum earum co tenri funt.Vtuntur # cancrorum cineremam muricum cinis detifricium efl.Liche-» nas # lepras tollitadeps uituli marini. Murenarum cinis cum mellis obolis ternis. 1« cur paflinacst in oleo decodum.Hippocampi & delphini cinis ex aqua illitus. Exuite rationem fequi debet curatiotquae perducit ad cicatricem . Quidam delphini iccur in fidlili torrcnri:donecpinguitudo fimilitudineolei fluatsac perungunt. Muricum uel conchyliorum teflae cinis maculas in facie mulierum purgat cum meile illirusicutem queerugat:extenditque feptenis diebus illicustita ut odauo candido ouorum fouean tur.Muricum generis funt quae uocant graeci colytia talii corythia: tui binara seque. Sed minoramultotefficaciora eriam # oris halitum cuflodientiarichtyecolla erugat cu rem textenditque: in aqua decoda horis quattuor: dein contufa:colluta: & fubada ad liquorem ufque mellis. Ita praeparata in uafe nouo conditur?# in ufu quattuor dra> chmiseius bina: fu Iph uris:# anchufx totidem: odo fpumae argenteae addumunafper faque aqua teruntur una.Sic illita facies poflquattuor horas abluitur. Promifcue medicinae. Ca. V. Edentur # lentigini vitiis ex ofTibus fepiarum cinis.Idem & canes m excrefcentes tollit:# humida ulcera.Pforas tollit rana decoda in heminis qui que aquae mari nae. Excoqui debet: donec fit crafficudo mellis. Fit # marihal cyoneum appellatum ex nidis (ut aliqui exiflimanr) halcyonum # caricum: ut alii t fordibus fpumarum craflcfcentibus Alii e limotuel quadam maris lanugine. Q_ uat/ tuor cius genera. Cinereum fpifTum odoris afperi. Alterum meile lenius odore fere ah gae.T ertium candidioris uermiculi. pumicofiustfpongiaeque puni fimile pene purpureum.Quod optimum:id # milefium candidius aure hoc minus pbabile efl.Vis eorurut exulcerent:purgent. Vfus rodis# fine oleo miredepras licheiusjlentigines tollunt cu lupino:# fulphuris duobus cbolis.Halcyonco utuntur & ai ocufottom cicatrices. Andrias ad lepras cancri cinere cum cfeo ufas eft. Attalus thynni recenrioris adipe ulcera . Menarum muria # rapitum cinis cum meile fanat ftrumas.Pungi pifeis eius qui rana £ maiiappellatunofliculo de caudadta ut no uul/ neretjproddhld faciendum quoctidie donec procurentur. Eadem uis # paflinarsera dio & lepore marino impofirotita ut celeriter remoueatur. Echyni tcflis contufis & ex aceto illitis.lcem fcolopendrx marinx e meile. Cancro fluuiatilii conriitotue! combu fto ex meile.Mirifice profunt:# fepix offa cum axungia uerere contufa # illira.Sic & ad parotidas utuntur:# fcauri pifeis marini iocineribus. Quin & redis cadi falfame tarii culis cum axungia uetererniuricumque cinere ex oleo ad parotidas tftrumafcjur. Rigor ceruicis mollitur cu marims.qui pediculi uocat drachma pota.Caftoreo poro cum pipere ex mulfo mixto tiis decoctis ex oleo # falemt forbeatur fu ccus.Sic & opi fthoton medentur:# tetano:fpaticis pipere adiero. Anginas menarum fallarum exca picibus cinis ex meile illicur abolet.Ranarumque decocTarum ex aceto. Succus hic & contra tonfilas prodefhCancri fiuuiatiles triti linguli in herniam aqux:anginis mede tur gargarizati aut e uinotaut calidaaqua poti. Vuxmedetur garu cochlearibus fu b dirum.Vocem filuri recentes lalfi ue in cibofumptiadiuuanr.Vomiriones nulli inue terati:tritique in portione concitant. Sufpiriofis cafloreo cum hamoniaci exigua per tione ex aceto mulfo ieiunis utiliffime pota.Eade potio fpalmos Itomachi fedat ex ace to mulfo calido. Tuflfim fanare dicurur pifeium modo e iure dccodlo £ patinis ranx. Sufpenfx aut pedibus cum didiliauerit in patina faliua earum exenterari lubenmr: abjeftifqj interaneis condiri. Effc rana parua arborem fcandens # ex ea uociferans • In huius hos liquis expuat ipfamqj dimittantuflim liberare dicuntur. Prxcipiunr & co chlex crudx carne trica bibere ex aqua calida ltuffi cruenta ♦ Iocineris doloribus fccr pio marinus in uino necat :uc inde bibat .Conchx longx carnes ex mulfo potx cum aqua pari mo:aut fi febres linr:ex aqua mu!fa.Lateiis dploribus leniunt hippocampi rodi fupti.Thetexcg fimiles odrex in cibo fumptx.Ilchiadicorcm muria filuri clyftere mfufa. Dantur autem conchx cernis obolis dilurx in uini fextariis duobus per dies quindecim*Aluum emollit filurus e iure & torpedo in cibo. Et olus marinum fimile fitiuo ftomacho inimicum aluum facillime purgatiSed propter acritnoiam cum pir# gui carne coquitur.Etomnium pifeium ius.Idem # urinas cit e uino maxime. Opti mum e fcorpionibus # duride:# faxanlibustnec uirusrecipientibus.Ccquidebenr cu anetho:apio:corriandro:porro addicis oleo # lale.Fugant # cybia ueterapriuarimque cruditates pituitas bilem trahunt.Purgant # myes quorum natura tora in hoc loco di cecur.Aceruantur muricum modo:uiuunrque inaIgolis:gratil!imiautumno: & ubi multa dulcis aqua mifcetur mari:ob id i Aegypto laudatilflmi.Procedete hyemeama rirudinem trahunttcoloremque rubeum. Horum ius traditur aluum # ueficas exina/ nite .Interanea didiguere.Oia adaperire.Renes purgare Sanguinetadipemq? minue re.Icaq; utilidimi funt hydropicis:muliei$e purgationibus:morbo rcgio:amcuIari:ifia> rionibusjre prodeffe felli pituitxqj fplenis uitiis: Fauces tantum uexantruocefqj obcudut.Vlceraq? qux ferpat:aut fint purgadas ianar* Item carcinomata cremati aut ut murices # morfus canujhominumq? cu melledepras lentigines.Qnis eorum potus emendat caligines.Gengiuarum # dentium uitiateru* ptiones pituitx:# contra dorycniumtaut opocarrum antidoti uicem oprinenr. Dege nerant in duas fpeties in mitulostqui falermuirufque recipiunt:mufcafque.Qux ro* tunditate differunt: minores aliquanco:atque hyrtx tenuioribus tenis:carne duriores Mituli quoque ut murices ciere caudicam uim habent:# ad lepras: Ientigines:macu, ias. Lauanrur quoque plombi modo ad gingiuarum craffitudines: # oculorum al buginesrcaliginefque. Atque in aliis partibus fordida ulcera.capicilque pullulas* Carnes uero eorum ad cois morius imponuniur.Et pelorides emolliunt aluum • item cafloreaex aqua mulfa: drachmis binis. Qui uehementius uolunt utiiaddunr cucut meris fatiui radicis ficcx drachmam: 8i afronicri duas.Thetcx torminibus 6i inflationi bus fuccurrunt.ln ueniuncur haec in foliis marinis fuggetis:fungorum uerius quam pifcium.Exdem 8C tenafmum diflbluunttrcnumque uitia.Nafcitur 6C in mari abfin# thium:quod aliqui feriphum uo eant: circa rapofyrin maxime aegfpti :exiJius tereftri. Aluum fo!utt:& noxiis animalibus inteflina liberat.Soluunt & iepiae. In cibo dantur cum oleo 6C fale:& farina decodx. Menae falfx cum felle taurino illitae unbilico:aluu foluunt.Iuspifcium in patina coelorum cum laducis tenafmum difcutit.Cacri fluuia# riles triti ex aqua potitaluum fiftunr.Vrinam ciunt.In uinoaluum.Ademptis brachiis calculos pellunt tribus oboliscum myrhae tritae Cingularibus eorum drachmis. Ileos & I flaciones cafborcum cum dauci femine & petrofelini quantum ternis digytis fumatur ex mulfi calidi cyathisquatuor. Tormina uero cum aceto uino mixto.Erythini in cibo fumpti Cillunt aluum. uyfemericis medentur rana cum fcylla decorae:ira utpafiilli fi ant.Fel fiue cor earum cum meile tritum:ut tradit Nicerarus. Morbo regio falfatnen# tum eug pipereuta ut reliqua carneabflineatur. Lyeni medetur folea pifeis impolitus Item torpedo.Item rhombus uiuustdein remittitur i mare.Scorpius marinus necatus in uinomeficae uitia & calculos fanat. Lapis qui inuenitur i fcorpionis marini cauda pondere oboli potus.Enhydri iecur.Blendiorum cinis cum ruta.Inueniunf &in bra# chia pifeis uel capite ceu lapilli.Hi poti ex aqua calculofis praeclare medentur. Aiunt# que 6C urticam marinam in umo potam prodeflTe.Item pulmonem marinum decedu in aqua.Ouafepiae urinam mouent:renumque pituitas extrahunt. Rupra conuulfa cancri fluuiaciles triti in afinim lacie maxime (anant. Echini uero cum fpinis fuis co tu(i:& uino poti calculos.Modus lingulis hemina bibitur:donec profitt & alias I cibis ad hoc proficiunt.Purgatur uefica &peclinum cibo.Ex iis mares dorchas uocant: foe/ minas onychias. Vrinam mares mouer.Dulcioresfoeminefunt unicolores.Sepise quo que oua urinam mouent renes purgant. Enterocelae lepus illinitur tritus cum meile. Iecur quoque aquarici colubr/.ltem hydri tricum potumque calculofis prcdefl.Ifehia dicos autem hberant falfamenta ex filuro in tufa cly flere euacuata prius aluo.Sedis at# tritus cinis e capite mugillum mulorumque.Comburuntur autem in fidlili uafe.llli# ni cum meile debent.Item capitis menarum cinisad rhagadas:&ad condylomata uti# lisdicut pelamidum falfarum capitum cinis:uel cybiorum cum meile.Torpedo appo# fita procidentis interanei morbum ibi cohercet.Cancrorum fluuiatilium cinis ex oleo 6C crerairimas in eadem parte emendat.Item 6C marini cancri poliine.Panos falfamenta coracina difcutiunt.Sanant interanea & fquammx combuflse. Scorpio in uino deco# dus:ita ut foueantur ex illo. At echinorum cellx contufx & ex aqua illitx incipienti# bus panis refiflunt.Muricumuel purpurarum cinis utroq? modotiiue difeutereopus firincipientesifiue concoelos emittere.Quidam ita componunt medicamentum exrx & thuris drachmas.xx.Spumx argenti.xl.Cineris muricum.x.Clei ueteris heminam Profunt per fe falfamenta coda.Cancri fluuiatiles triti uerendorum puflulas difeuti# unt.Cinis ex capite menarum.lVem carnes decodx 6i impofirx. Similiter perese falfsc e capite cinis meile adito. Pelamidum capins cinis aut fquatinx picis cutis combufla. Hxc efl qua diximus lignum poliri:quia 6C e mari fabriles ufus exeut. Profunt & ima rides illitx.Item muricum:uel purpuraru tcflx cinis cum melle.Efl&cacius cremataw cum carnibus fuis.CarbuncuIos uerendorum priuarim falfameta coda cu meile reflin gunt. At te fle fi defeenderit: cochlearum fpuma illini uolut. Vrinx incotinenria hip pocampi cofU:6C i cibo fepius fumpti emedat. Ite ophidio pifciculus fcobro fimilis cu lilii radicePifciculi minu ti ex uetre eius quos deuorauerittexcmpn & crematiiica ut ci nis eoi$£ bibat ex aqua» lubet Qc cochleas africanas cu fua carne cdburuciercq; ex uino figno dari.Podagris articularibufque morbis utile eftoleuiquodecofla efi rana? &/p (arum inteftina # rubetae cinis cum adipe uetere. Quidam # hordei cinerem adiiciuc trium rerum a:quo pondere.Iubent & lepore marino recenti podagram tricari. Fibris quoque pellibus calciari maxime pocici fibri.Ice uituli marini. Cuius & adeps prodeft Item 3i bryon de quo diximus lactucae fimiIe:rugofjoribus foliis fine caule. Natura eft ei ftiptica.Impofitum lenit impetus podagrse.Icem alga:de qua fupra dieftum eft. Cb/ feruaturque in eatne aridi imponatur.Perniones emendant pulmo marinus. Cancri que marini cinis ex oleo.Item fluuiatiles triti ficq? cinere di oleo fubatfti di filari adeps. Ct in articulis morborum impetus fedant ranae fub inde recentes impolitae?quas qui/ dam diffeclas lubent imponi.Morbos abigitius mitulorum:# concharum comitiales SC ut diximustcoagulum uituli marini bibunt cum latfte eqno afinino ue aut cum pu nici fu cco. Quidam ex aceto niuiib.Necnon aliqui per ie pilulas deuorant.Caftoreum in aceti mulfei cyathis tribus ieiunis datur.ls uero qui faepius corripiuntursclyftere in fufum mirifice prodeft. Caftorei drachmae duas efte debebunmellis di olei (extarius:# aquae tantundem.Ad prasfens uero correptis olfactu fubuenit cum aceto. Datur:# muftellae marinae lecur.ltem muris uel teftudinum languis. Ad febres omnium generum # contradiuerfas infirmitates. Ca. VI. Ebrium circuitus tollit lecur delphini gutlatum ante acce(T;ones.Hippocam f pi necantur in roficeomt perungantur aegri in frigidis febribus. Et ipfi adaf ligatur aegris.Item ex afello pifce lapilli qui plena luna inueniuntur: in capi/ te alligantur in linteolo. Pagri fluuiacilis longiiSmus des capillo adalligarus:ita ut qn que diebus eum qui alligauerit: no cernat aeger. Ranae uero in triuio decotftae oleo ab ie«ftis carnibus perunctos liberant quartanis.Sunr qui ftrangulatas in oleo iplas clam adalligentjoleoque eo perungant Cor earum adalligatum frigora febrium minuir.Et oleum in quo inteftina deccxfta fint.Maxime autem quartanis liberant ablatis ungui/ bos ranae # adalligatae # rubetae.Iecur eiusmel cor adalligatur in pannoleucopbo. Cancri fluuiatiles triti in oleo: # aqua perunctis ante accefliones in febribus profunt Aliqui # piper addunt, Ahi decoctos ad quartas in uino e bal neo egreftis bibere fuadee in quartanis. Aliqui uero finiftrum oculum deuoran iubent.Magi quoque oculis ea/ rutn ante Tolis ortum adalligatis aegro ita ut caecas dimittant in aquam tertianas abigi promittunr.EoTdemqueoculos cum carnibus lufciniae i pelle ceruina adalligatos prae ftare uigiliam:fomno fugato tradunt. Aliqui (anguinem teftudinum: # lethargum/ que uergentibus coagulo balneae.auc uituli mariniad olfactum utuntur, Aliqui (an/ guinem teftudinum:# lethargicis illinunt.Tertianis mederi dicitur:# fpondyfus per/ ese adalJigacus.Quartais cochleae fluuiatiles i ciborecentes. Quida ob id aferuant fale: ut dent tritas in potu.Strombi in aceto putrefacti letliargicos excitant odore,Profunc # in cardiacis. Cachecticis quorum corpus macie conficitur. Tethese utiles fune cum ruta ac melle.Hydropicis medetur adeps delphini liquatus:# cum uino potus, Grauitatis (aporisoccurritur tadis naribus unguento:autodoribus:ueI quoquo mo obturatis.Strobi quoq; carnes tritae:# i mulfi tribus htinis pari mo aquae.aut fi febres finttex aqua mulfa datae pficiunt.Succus fluuratiliu cum melle.Rana: quo que aquaticae in uino uetere # farre deccxftaetac pro cibo fumptae:ita ut bibat ex eode uafe. Vel reftudo decifis pedibus capite cauda #iteftims exmptis:reliqua carne ita co/ dita uc citrafaftidium (umi poflit.Cancri fluuiatiles ex iurefumpri # pthificis prodef fe traduntur, Adufta fanantur cancri marinituel fluuiarilis cinere. Et ea quae feruen ti aqua combufta fint. Hasc curatio etiam pilos reftituit cum cancrorum fluuiati/ lium cinere.Putantque utendum cum caera# adipe urfino. Prodeft & febri ranarum fellis cinis.Ignes (aeros reftinguntranarum uiuentium uentres impofiti: peaibufque pofterioribus pronas adalligari fubent :frt crebriore anhelitu profint. Vruntur & (ilu# rorum capitum cinere falfamentorum ex aceto* Pruritum fcabiemqueno hominum modotfed # quadrupedum afiicacifiime fedac iccur paflinacac decoctum in oleo. Ner# uos prsecifos purpurarum callum quo ie operiunt tufum glutinat. Lethargicos coa# gulum uituli adiuuat inuino potum oboh pondere.Item ichthyocollas. Tremulos iu* uat caftoreum fi ex oleo perungantur • Mullos in cibo inutiles neruis inuenio fieri. Sanguinem pifeium putant cibo fifti polipo tufo illiroque. De quo # haec traduntur muriam ipfum ex fefe emitteret# ideo non debere addi.In coquendo fccari harundine ferro eminentetin uitiumque trahere natura deferente. Ad ianguinem fidendum & ra narum illinunt cinerem uel ianguinem arefa&um • Quidam ex ea rana quam graeci calamiten uocanttquoniam inter harundines fruricefque iuuanttminima omnium # uiridiffima cinerem fieri mbent. Aliqui & nafcentium ranarum in aqua quibus ad huc cauda efttin calice nouo combuftarum cinerem fi per naresfluat inficiendum. Diuerfus hirudinum quas fanguifugas uocant ad extrahendum ianguinem ufus e Quippe eadem ratio earum quse cucurbitarum medicinalium ad corpora leuanda ia guine fpiramenta laxanda iudicantur. Sed uitium quod admittas femel defiderium fa ciunt circa eadem tempora anni fimper riufdem medicinae ♦ Multi podagris quoque admittenda cenfuere.Dicirur (arietate # pondere ipio (anguinis detra&as aut fale aip# fas. Aliquando tamen adfixa relinquunt capita que cauia uulnera infanabilia facit :# multos interimittficut Mettalinum e confularibus patriciis cum ad genua adrrilifTct. Inueniunt uirus remedio uer(o:maximequerufFac ita formidantur. Ergo fuggetia ora forficibusprascidunttac u eluti fiphonibus defluit fanguis tpaulatimquemorientium capita fe contrahuntmecreliquunt.Natura earum adueriatur cimicibus:# fufiitu ne cat eos. Fibrinarum pellium cum pice liquida combuftarum cinis narium profluuia fiilit fucco porri mollitus.Extrahit taela corpori inhaerentia. Sepiarum teftas ex aqua falfamentorum carnes,Cancri fluuiatiles triti.Siluri fluuiatilis qui # alibi quam in ni lo nafeitur carnes impofirae recentes fiue falfac. Eiufdem cinis extrahit # adeps:# cinis fpinx eius uicem (podii praebet. Vlcera quas ferpunt # quae ex iis excrefcunt ex capite menarum cinis uel filuri coercet.Carcinomata per earum capita (aliarum: efficacius (i cineri earum mifceatur fal # cunila capitata:oleoque fubigantur. Cancri marini cw nis ufli cum plumbo carcinomata compefcic. Ad hoc # fluuiatilis fufficit cum meiles lineaque Ianugine.Sed aliqui malunt alumen melque mifcere cineri. Phagedense filu ro inueterato:# cum fandaraca trito. Cachoetae# nomas # putrefeentia cybo uetere (anantur. Vermes uero innati ranarum felle rolluntur.FiftuIasaperiuntur:liceantur que falfamentis cum lintheolo immittis. Intraque alteram diem callum omnem aufe# runt # putrefeentia ulcerum quasque ferpue emplaftri modo fubatfa #il!ita.Et halpe expurgat ulcera in linteolis concerptis .Item echinorum teftas cinis.Carbunculos cora cinorum falfamenta illita difeutiunt .Item mullorum falfamenti cinis.Q_uidam capi te tantum utuntur cum mellemel coracinorum carne. Muricum cinis cum oleo tu# mores toliit.Cicatricesfel fcorpi&iis marinii Verrucas tollit glauci iecur illitum. Capi tis menarum cinis cum alio rritus ad tymia crudis utuntur fel fcorpionis marini rufii Smarides tritas illitae.HalIex deferuefacla unguium fcabriciam cimfque e capite mena rum extenuat. Mulieribus Iadis copiam facit glaucus e iurefumptus:# fmarides cu? ptifana fumptae:uel cumfoeniculo decotftas.Mammas ipfas muricum uel purpura te ftarum cinis cum meile efficaciter fanat.Cancri fluuitiatiles illiti uel marini pilos i ma ma:uel muricum carnes appofitas tollunt.Squatinae illicas crefcere mammas non pati untur. Delphini adipe linamenta accenfa excitant uulua: ftrangularu opprefTas. Ite fcombri inacero putrefadi.Percaru uel capitis cinis ammi*to fale # cunila unias medetur. Suffitione quoque fecundas exf rahit. Item uftuli marini adeps intollatur igni naribus intermortuarum uuluacuitio: fit cum coagulo eiufdem in uellere impoficus.PuImois marini cinis adalligatuse gregie prafluuia purgat.Echi tii uiuuentes tufi 8t i uino dulci poti. Sillunt BC cancri fluuiatiles triti in uino potiq? Item filuri fufficu prascipue africi faciliores partus fieri dicuntur.Cancri ex aqua po/ t i p rofluuia fiftere. Ex hyfopo purgare.Et fi partusflrangulet:fimiliter poti auxiliant. Eofdem recentesuel aridos bibunt ad partus continendos.Hippocratead purgationes mortuofque partus utitur illis cum quinis lappati radicibus cum ruta BC fuligine tri rist& in mulfo datis potut.Item in iure codi cum lappato BC appio meftruas purgatio nes expediuc.Ladifque ubertatem faciunt. Item i febri qua: fit cum capitis doloribus 6C oculorum palpitatione. Mulieribus in uino auflero poti prodeffe dicuntur. Caflo reum ex mulfo potum purgationibus prodell. Conrraque uulua olfatum cum a ceco& picesaut fubditum patolus. Ad fecundas eriam uti eodem prodefl cum panace »n quattuor cyathis a ini. Et a frigore laborantibus ternis obolis. Sed fi cafloreu fibjje ue fupergrediatur grauida: aboru n facere dicitur:& periclitati partus fi fuperferatur. Mirum BC quod de torpedine inuenio Si capiatur cum luna in libra fuerititridueque afferuecur fub di jotfaciles partus faceretpollea quoties inferatu radiuuare. Er paftfi nacae radius adalligatus umbilico exiftimatur idem facere li uiuetiablatus fitsipfaque denuo in mare dimifl*. Inuenio apud quofdam ollrearium uocaritquod aliqui or y/ chen uocantthoc fuffirum uulua: poenis mire refillere. Odorem efle caflorefimeliuf que cum eo ullum proficere. Vecera quoque uIcera BC cachoete eiufdem cinere fana ri. Mam carbunculos 8C carcinomata in mulierum parte prxfentiflimo fa# riari tradunt cancro focmina cum falis flore contufo pofl plenam lunam:& ex aqua ih litat Plylotrum efl tymni fanguistfel iecur flue recentia fiue feruara. Iecur etiam tri tum mixeaque caedro plumbea pyxide afTeruatum. Ita pueros pubefeere negau ir. Magno falpe obiletrix. Eadem uis efl pulmonis marini ♦ Leporis marini fanguine BC felletuel fi in oleo lepus hic nececur. Cancri fcolopendne marini cinis cum oleo. Vrtica marina trita ex aceto fcyllito,Torpedinis cerebrum cum alumine illitum. xvi. IunatRanae paruae qua in oculoou curatioe defcripfimns lanies efficaciflirae pfiiothpe efbfi recens illinatunfit ipla arefada ac tufa:mox decoda tribus heminis ad tertia ue! in oleo decoda in aereis uafis.Eadem meniuraalii ex quindecim ranis conficiunt.Pfy lotrum tficut in oculis diximus. Sanguifuga: quoque toftae in uafe GcliliiBC ex aceto illitic eundem contra pilos habent effeclum. Et fuffitus urentium eas necat cimices inuedas calloreo quoque cum meile propfylorhro uti pluribus diebus reperiuntur. In omni autem pfylothro ueliendi prius funt pili. Infantium gingiuis dentitionibuf que multum confert delphini cum meile dentium cinis:& fi ipfo dente gingiuac tan# gantur. Adalligacufque idem pauores repentinos tollit. Idem effedus BC caniculas dentis. Vlcera uero qua: in auribus aut ulla corporis parte fiant cancrorum fiuuati Iium fuccus cum farina hordeacea fanat. Et ad reliquos morbus triti in oleo peruiv dis profunt. Siriafisque infantium fpongia frigida Crebro humefado rana inuerfa adalligata efficaciflime fanat quam aridam inueniri affirmant. Mullus in uino neca tusiuel pifeis tubelliouel anginae duae * Ite uua marina i uino putrefada iis q inde bi berit tediu uim affert, Venerem inhibet:6£ cinis hippopotami frontis e finiflra parte pellis in lintheolo adalligata. Fel ue torpedinis uiuas genitalibus illitum. Concitant cochlearum fluuiatilium carnes fale adieruata:: BC in potu ex uinino data:. Erythi/ ni i cibo fumpti ♦ Iecur ranae dyrophetes: BC calamites in pellicula gruis alligatumt uel dens crochoddii maxilaris annexus brachioiuel hippocampus:uel nerui rubethae dextro lacerto addalligati, Amorem finit m pecoris recenti corio rubetha alligata. Equorum fcabiem ranae deco&x in qua extenuant t donec illini poffie. Aiunrque: ita curaros non repeti poftea.Et falpe negat canes latrare:quibus in t fla rana uiua da/ ta (it.Inter aquatilia dici debet:& calamochnus latine adarcha appellara. Naft irur cir/ caharundines tenues fpumaaquae dulcis ac marinx:ubifemifcent. Vim habet cau# flicam.ldeo acopis additur contra perft idionum uiiia. Tollit & mulierum lentigines n ifacie.Et calami fimul dici debent* Phraxmaris radix recens tufa luxaris medetur: & fpinx doloribus ex aceto illita.Cypri uero qui Si donax uocatur cortex alopeciis tnede rur uftust& ulceribus ueterat s Fo’ia extrahunt quae infixa funt corpori di igni facto Paniculae flos fi aures intrauerit exurdat.Sepixatramento tanta uis efbut in lucerna addito xthiopas uideriablato priore lumine Amaxilaus tradat. Rubeta deccfta di in aqua potu data fuum morbis medetunuei euiufcunqueranaerinis.Pulmonemarine fi confricetur lignumtardere uideturtadeo ut faculam ita praeluceat* Animalium omnium in mari umentium* clxxvi i. genera eTe. Ga* VII# Eracta aquarilium dote non alienum uidetur indicare per tot maria tam ua p fla 6i tot milibus pafluum terrx infula s excraque circundata menfura pene ipfius mundiqux inrelligancur animalia centum feptuagintafeprem omni um generum eflfc: eaque nominaum completi * Q_uod in rerrellibus uolucribufque fieri non quit. Neque enim omnis indix xthiopixqueaur fcythixdefertorum ueno# uimus feras aut uolucres cum hominum ipfoi u mulco pluiimx fmt difteretix quai inuenire poruimus. Accedar his taprobane iniulxquealix occeanifabulofe narratx • Profcdlp conueniermon pefleomnia genera in contemplationem uniuerfam uotari. At hercule in tanto mari oceano quxeunque nafcuntur certa funt :not»oraque quod miremur qux profundo natura merfit.Vt a beluis ordiamurjarbores phyfechres: bale nx-.pifl:rices:trirones tnereides telephanti: homines qui marini uocanrurt rotxiorcxt arietes: m u fc u I i & a 1 ii pifeium forma arietes delphini: cehbrefque Homero uitili.Luxu rix uero teftudines:& mcdecis fibri:quorum gnera nufquam mariaccepimus mergi: tantum marina dicentestlam canicuIx*drynonesicornutx:gIadii‘.ferrxtcomniundqj mari terrx amni hippopotami:crocodili.Etamni tantum ac mari rhynni:thynnidess filuri:coracmi:percx.Peculiarisautem maris accipenfer:aurata:afellus:acarne :aphia: alopeca:anguiIIa:araeus:box:batia:bachus:batrachus :belonx:quos aculeatos uoca'us balanus:coruus:citharus.Rhomborum genera chalcis gobio. Collurusafellorum ge/ nens ni minor eflet colIa.Siue parianus flue faxetanus a patria betica: lacertorum mu nima: aby fmon:elefle:cybium.1 ta uocatur concifa pelamis:qux poft* xl. dies a ponto I mxotim reuertitur * Cordula 6i hxc pelamis pufllla: cum tn pontum e mxotide exic hoc nomen habet:cantharus:calIyonimus:flue uranofcapus:cinxdi:lblextphifcinuIx cnidx :quam nos urticam uocamus.Cancrorum genera chameciftite:chameleos:cha mepotoridestgenens uarietate diffantes di rotunditate:chameglyciatmcnides: qux fuc maiores quam pelorides.-glycia flue corophia*Concharum genera inter qux Si marga/ ritiferx coch lex: quarum genrtis tur quibus cantant. Extra has funtrotundx f oleario ufu cochIex:cucumis;cynopos ca aliud uolunteflfe dracunculum * Eft autem graculx fimili. Aculeos in branchiis habet ad caudam fpaftantis. Sic di fcorpio lxdic dum imnu tolli ur :erythflius:echene s:echinus* Elephanti locuftaru 3 generis nigri pedibus quaternis:bifeulis.Prxterea brachia duo:binis articulistflngulifque forficulis denticula i»,Fabri flue zxgaucifci:glaneus;conger:gyres:galeos:garus hippus:hippu ros hirundo:ale:pleum6:hippocampos:heparcotinos.Sut Iacerroi u genera lolligo ucli tans:locuflx:lucernxdiparis:lamyrus:Iepus?.'eones:quc 1 flbrachia cancris flmihafur* Reliq pars locuffxtmullusmierula iter faxauleslaudafa:mugil:mel«iurus:nica:metis; murenatmilmyIus:mifcus:murex:ocuIaratophidion:oftiia:eotia:orcinon.Hic eft pela midum genens maximus.Neq? redit in maeorimfimilis tritoni.uetuftate melior: Or phusorthagoriicus:phager:picus:laxatiIiumque pelamis.Earum generis maxima apo le&us uocacur.Durius triron: phorcus: phitarus:pafier pailinaca. Polyporum genere pectines:maximi & nigerrimi aeltate. LaudatiHimi autem mitylenis rhyas: tyndarides ialomsialtimatia in Inlula Alexadriae.In Aegypto pectunculi:purpurae:pcgrides:p» a pinnotherae:rhina:quem fquatinam uocamus.Rumbus : (carus principalis hodie. So lea:fargus:fcylla:larda:Ita uocatur pelamis longa ex occano ueniens. Scomber:(aIpa: horus:fcorpena:fcorpios:fcyafcia:fciena:fcolopendratmyrust aegypra:ftrombus: iolen fiueau!os:(iue donas:fiue onix:(iue dadtylus fpod y I us: m aride 1 la: fp on gia. Turdus in/ ter faxaciles nobilis. Tynnus:tranus:quem alii Xiphiam uocat.StalTa:torpedo:t erhea: triphonon. Pelamidum generis magni ex eo ferena cymbiam fiunt. Veneri :Euax xyphii .His adiiciemusapud Ouidiuin polita nominatquae apud neminem alium re/ periunrur Sed fortaffis in ponto nafcuntunubi in uoiume iupremis fuis teporibus incohauir.Bopyrum in fcopulis uiuentem.Orphum rubenrennrhacinumque pullu pictas mormyrasaureique coloris chryfon.Praeterea parum teragum:8d placerem cau da labrum. Epodas lati generis . Procter haec infignia pifciurn tradit channen ex (e ipla concipere. Glaucum aeftate nunquam apparere. Pompium quilemper comi tecur nauigiorum curfus.Chromin qui nidificet in aquis.Heleopen quoque dicit e(Te no'iris incognitum undis. Ex quo apparet falli eos qui eundem accipenferem exilii mauetunr. Helopi palmam faporis inter pifces multi dedere.Sunt preterea a nullo an ctore nomiati.fudis latinaeappellara: a graecis phyren olireae (imilis nomine magnitu dine inter ampliffimos rarus:(ed tamen non degener :& pernae concharum generis cir ca pontias infulas frequentiffimae.Stant uelut fuillo crure longo in harena defixae hia teique qua limpitudo eli:pedali non minus fpatio.Cibum uenantur.Denres in circui tu marginum habent pectinarim fpiflatos.lntus pro (pondyli grandis caro elt.Et hyc/ nam pifcem uidi in oenaria infula caprum caput exerentem.Praeter haec purgamen/ u aliqua relatu indigna:& algis potius annumeranda quam animalibus. CAII PLINII SECVNDINATVRALIS HISTORIAE LIBER TRIGESIMVS rERTIVS. PROEMIVM. Metallorum naturae ETALLANVNC IPSAEQJVE OPES ETRERVM precia dicentuntellurem intus exquirente cura multiplici Modo quippe alibi diutius/oditur quaerente uica aupe aw gentum aes eledrum. Alibi deliciis gcmmast& parietum di m gytorumque pigmenta.Alibi temeritati ferrum auro etiam gratius inter bella cedeique. Perfequimnr omnes eius fi> brastuidemufquefuper excauatos motes mirantes dehifce# realiquandotautintermilcere illam ♦ Ceu uero non hoc etiam exemplum indignationis facrae parentis exprimi pof fit .Imus in uifcera eius 6C in fede manium opes quaerim us taqua pape beigna qua fecetur. Inter haec nimiu re medioge gratia fcrutaiir.Cui.il»fodiedi ca medicia c.Quanq & haec & fuma fui pte tri buia ut minime parca:facilif<£ i omnibus quae ,pfunt.IIla nos premunt:illa nos ad itu feros agunt quae occulrauit arqj demerfis.llla qux no nafcunt :ut repere mens ad ina ne euolans reputet quis deinde futuris finis efhfxculis omnibus exhauriedi eam quo# ufque penetretauaritia! innocens quam beata:immo uero & delicata efTet uita fi nihil aliud de ea nifi quod fupra terras concupilceret: habererqj non nifi quod lecu cfH Eruitur quidem aurum & chryfocolla iuxtatut preciofior uideatur nomen ex au# ro cuftodiens. Parum enim erat naturae unam inuenifle uitae peftemmifi i precio etia eflet lanies auri.Quxrebat argentum auaritia.Boni confuluir interim inueniffe mini> um:rubentifqj terre excogitauit ufum. Heu prodigiofa ingenia quot modis auximus precia rerum ? Accellit ars picfturx:# aurum argentumq? cxlando cai ius fecimus.Di/ dicit homo naturam prouocare. Auxere & artem uiriorum irricamenra.In poculis libi dines cxlare iuuittac per obfcenicates bibere. Abiedla funt deinde hxc:& lordere coepe re:&auri argentiq? minium fuic.Murina# cryftallina ex eadem terra effodimus:qui# bus precium faceret ipfa fragilitas hoc argumentum opum:hxc uera luxuria: xftima ta eft gloriathabere quod pollet ftatim totum perire ♦ Nec hoc fuit fatis:turba gemma# rum potamus:# fmaragdis teximus calicestac temulentx caufa tenere india iuuat: 8C aurum iam accefTu eius» Q_ux prima commendatio metallorum auri:# de origine annu/oru aurecru:# modo auri apud antiquos:# equeftri ordiuc:& d iure annuloru Ca.I< Tinam pofTet e uita in totum abdicariaurum facra fames: ut celeberrimi au «flores dixere: profcifTum conuitiis ab optimis quibufq?:# ad perniciem uirx repertum . Q_uantum foeliciorexuo cum resipfxpermutabantur inter fe: ficut # troianis temporibus facftiratum Homero credi couenit. Ita enim (ur opmior ) conmerria uicftus gratia inuenratalios coriis boum: alios ferro captiuilqi rebus empri» taflfe tradit: qu an quam & ipfe miratus aurum xftimationes rerum ira fecit: ut centu$ boum arma aurea permurafte Glaucum diceret cum Diomedis armis nouem boum. Ex qua cofuetudine multa legum antiquarum pecore condat etiam Romx. PefTimu uicx fcelus ferit:qui annulum primus induit digytis. Nec hoc quis fecerit traditur. Nam de Prometheo omnia fabulofa arbitror: quanquam illi quoqj fereum annulum dederit antiquitasminculumq? id non geftamen intelligi uoluerir. Midx quidam an nullum quo circumadto habentem nemo cernerettquis non etiam fabulofiorem fatea tur: Manus # prorfus finiftrx maximam aucloritatem conciliauere auro:non quidc Romani quorum more ferendum erar bellicx uirtutis infigne. De regibus Romanis non facile dixerim.NulIuhabet Romuli in capitolio ftatua:nec prxrer Numx Seruiq? Tullii alia. Nec.L.quidem Bruti.Hoc i Tarquiniis maxime miror: quoru egregia fuit origo:unde hic anulorum ufu uenit: quanquam nunc lacedxmonc ferreo utantur. Sed a Prifco Tarquinio omnium primo filium cum in prxtexrx annis occidifiet ho# flem bulla aurea donatum conflatmnde mos bullx durauit: ut eorum qui equo me# ruifient filii id infigne haberent:exteri lorum. Et ideo miror Tarquinii eius ilaruam fine annullo de nomine iploambigitur.Id grxei a digyris appella uere. Apud nos prifei ungulum uocabant.Poflea # grxei # noflri fcymbolum. Lon go certo tempore ne fenatum quidemRomanum habui (Te aureos: manifeflum eft. Si quidem iis tantum qui legati ad exteras gentes ituri edent: annuli publice dabanrur credotquoniam ita exterorum honoratiffimi intelligebantur. Neq? aliis uti mos fuit:cj qui ex ea caufa publice aceepiftent:uulgoq? fic triumphabant. Et cum corda ea auro etmfca fuftineretur a tergo:annu!lus tamen in digyto ferreus eranrtqua fortuna triu phantis & ferui coronam fuftmentis.Sictriumphauit deIugurta.C. Marius. Aureu| non ante tertium confulatu fumpfiffe traditur.Ii quoq? qui ob legationem acceperant aureo in publico tantu utebantur:intra domos uero feri argn mento etia nue fponfaeannulus fereus mitticur.Ifquefine gemma. Nec illia cis temporibus ullcsfuifle annulos uideotnufq certe Home, dicit: cu& codicillos mifTitatos epiftolape gratia indi cet:& condicas arte ueftes:ac uafa aurea argentcaqj:& ea colligata nodi non annuli no ta.Sortiri quoqj contra prouocacionem duces non annulis tradit. Fabricas etiam deum fibulas: & aliam muliebris culrustficucin aures in primordio fadirafte fine mentione annulorum.Ec qui primus inftituit contanterid manibus ac latentibus in duit cum fi honos fecurus fuifTendextra fuerit oftentandus. Quod fi impedimentum potuit in ea aliquod intelligfietiam iniertorii ufu argumentum efbmaius i leua fuiffe quafcucum rapirur.Eft quidem apud eundem Homere uirope crinibus aurum imple xum.Ideo nefdo an prior ufus a fbeminis coeperit Romae quidem non fuit auru: nifi ad modum exiguo logo tempore.Certe cu a Gillis capta urbe pax emeretunno plufcj mille pondo effici potu ere. Nec ignoro. M.Craflum duo milia pondo auri rapuiflefuo: 6C Pompeii tertio cofalatu e Capitolini louis folio a Camillo ibi condirat& ideo a plei if que exiftimari duo miliapondo colIata.Sedquod acceflit:ex Gallorum prteda fuittdr# tfatumq? ab his in parte captae urbis delubris. Gallos autem cum auro pugnare folitcs Torquacus indicio eft. Apparet ergo templorumqj tantumdem nec amplius fuilTe.Qdod quidem i augurio incellecium eft: cum Capitolinus dupjum reddjdiflct Illud quoqj obiter indicari conuenitjquoniam de annulis fermonein repetimustatdiiu cuftodix eius depraehenfum fracla in ore annuli gemma fiatim exfpirafle: & indiciu ita extindu.Ergo& maxime duo cantu milia pondo cum capta eft Roma anno trecen tefimo.lxiiii.fuere:cum iam capitu cefaeifent.c.Iii.milia qufgeti.lxxxiii. Eade poftannos.ccc.vii.quod ex Capitolinae aedis incendiorcaeterifqj omnibus delubris.C. Marius filius praenefte detulerat tredecim milia pondotfub eo titulo in triumpho trafi tulit Sylla.Ec argenti.vii.milia.Idem ex reliqua omui uidoria pridie tranftulerat auri podo qndecim milia argeei pondo.c.xv.miha.Frequetior aut ufus no ante* Cn.Flauiu Anii filium dephendit. Hic nanq? publicatis diebus faftis:quos populusa paucis Principu quottidie pocebat: tanta gratia Plebis adeptus etalioqn Libertino par te genicuStCi ipfe Apii Caeci fcriba:cuius hortatu excepat eos dies confultando aflidu e fagaci ingenio promulgaueratqjmt aedilis curulis crearetur cu.QjAnitio preneftino qui paucis ante anis hoftis fuerat: praetentis. C. Petilio 6i Domiciotquoijd partes con f. fuerat.Additu Flauio ut finul Tribunus Plebis eflet.Quo fado tata Senatus indigna tione exarfir:uc annulos ab eoabiedos fuifife in antiquiflimis reperiat annalibus. Fal lic plerofq* q tu St equeftreordiuem id fecifte arbitrant :Etenim adiedum hoc quoque Sed 8i phalerapofita quae nomen equitum aditdum eft.Annulos queq? depofi tos a notabile in annales relatum eft:no a Senatu uniuerfo.Hoc adum. P.Sempronio Longo.L.Sulpirio conf.Flauius uouit aedem concordiaetfi populo reconcilialler erdics Ec cum ad id pecunia publica non decerneretunex muldaticia foeneratoribus condea tis aediculam aeream fecit in graecoftafitquae cunc fupra comitum erat.Inciditq? in ta> bula cereaeam aede,ccc.iiii.annis poftCapitolinadedicatam.Ita quadiingentis.xlviii. a condita urbe geftum eft:& primum annulope ueftjgium extat. Promifcui aut ufus alterum fecundo punico bello.Neq? enim aliter potuiflenc trimodia illa Car thaginem ab Hannibale mitti.lnrer Scipionem quocg & Drufum ex annulo in audio ne nauali inimicitiae coepere. Vnde origo fotialis belli:& exitia rerum. Netum quidem omnes Senatores habuerunemtpote cum memoria auorum multi praetura fundi in ferreo confueuerinnficut Calphurnium & Manilium.*qui legatus.C.Marii fuerat iu/ gurtino bello.Feneftella tradic.Ec multi.L.Fufidium illum quem Scaurus in uita fua fcrjbit.In Quintiorum uero familia aurum ne foeminas quide habere mos fuent. Nui lofque omnino annulos maior pars gentium hominumque etiam qui (ub imperio no ftro degunt hodie habeac.Non fignec oriens aut Aegyptus etjam nunc litteris cometa folfc. Multis hoc modis ut extera omnia luxuria uariaftit tgemmas addendo exquifiti fulgoris: cenfuq? opimodigytos onerando;ficut dicemus in gemmaru uolu mine.Mox 6C effigies uirias caelado:ut alibi ars alibi materia eetin precio. Aalias deinde gemas uio lari nefas putauitiac ne qs lignandi caa in annulis ce inrelligeretfolidas dam uero neq? ab ea parte quae digyto ocultaf: auro clufit aurumqj milibus lapilloru uilius fecit.Cotra uero multi nullas admittunt gemmas: aureqj iplo lignant:ut Clau dii Caefaris principatu repertum.Necnon & feruiria iam ferrum auro cingunt:alia per fele meroauro decorant :cuius licentiae origo nomine ipfo in famothracia id inftitutu decIarat.SinguIis primo digytis gerere mos fuarat:qui fut minimis proximi.Sic in Nu mac & Seruii Tulii (fatuis uidemus.Poffea pollici proximo induere etiam decrii fimw Licris.Dein iuuit 3C minimo dare Galliae britaniaeqj in medio dicunf tufa;. Hic nunc (olus excipit jcaeteri omnes onerantunatq? etiam priuatim articuli minoribus alis.Suc qui tres uni minimo cogerant. Alii uero 8C huic unu tantumsquo lignanda lignenr. Coditurq; ille ut res rara & ad iniuriae ufas indignaruelut e farrario promit. Et unu i minimo digyro habui fle preciofioris elf in recondito fu ppellertihs olfenratio ♦ Iam alii pondera eoru offentant. Aliis plures q unum geffare labor elf. Alii bratteas inferunt le uiore proprer cafum gemmaru totam follicitudinc purant.Alii fub gemmis uenena eludunt: licut Demolfhenes fummusoratoru graecise: annulofq; mortis gra* tia haber.Demuqj ut pfutimu opum ita fcelera annulis fuit • fiunt illa pnlcoru uita: qualis innocentia in aqua nihil fignabat i At nunc quoqj cibi ac potus uindico/ tur annulo a rapina. Hoc pTofecere legiones:& i domo turba externa acia Seruoru quoq? caula nomenculator adhibedus.Sed aliter apud antiques.Singuli mar cipores lociferes ue dominoru gentiles omnem uirtu in promifcuo habebantmec ulla domi cuffodia a domelficis opus erat.Nunc rapiendae comparant epulae: pariterque qui rapiant eas.Sed 6C c laues quoq? ipfas lignare no elf fatis:grauatis fomno:aut morie tibus annuli detrahunt: maiorq; uitas ratio circa hoc inlfrumenru efle caepi t:incertu a quo tempore Videmur tame pofle in extern is auctoritate eius rei intelligere circa Po lycrate fami tyrannu: cui dileefus ille aimulus in mareabiertus capto relatus e pifce ipfo circiter ducentefimu.xxx.annu urbis nolfrae interferto. Celebratiore quide ulum cum foenorc coepiffe argumento elf cofuetudo ulgi ad fponfiones etiamnu annulo exi Iiente:ab eo tempore quo nondu erat arra uelocionut plane affirmare pellimus num mos ante apud nos coepiHe:mox annulos.Denumis paulopolf dicetur. Annuli dilfin xere alteru ordinem a plebe*.ut femel coeperant elTe celebres*, ficut tunica ab annulis fe* natum tantfrqquam ex hoc fero.*uulgoqj purpura latiore tunica ufos inuenimus ctia praecones:ficut patrem.L.Flii Stellionis Praeconini ob id cognominati.Sed annuli pia ne mediu ordine rerriumqj plebi & patribus inferuere. Ac qd antea militares equi no> men dederannhoc nunc pecuniae iudices tribuunt.Nec pride id fartu.DiuoAugulfo decuriis ordinate:maior pars iudicu i ferreo annulo fuir.Iiq? no equires :fed iudices uo cabaf.Equitu nome fublilfebat in turmis equopt Iudiciu queq; h nili quae tuor decuria: fuere primo. Vixq? c?i lia fingulain decuriisiuenta lunt modum ciis ad hoc munus admiflls.Seruatumqj in hodiernum diem e:ne quis e nouis ciuibus in iis iu dicaret. De decuriis iudicium :& quoties nomina equeltris ordl nis imutata:# donis militaribus & quando primum corona aurea Ca. II. Ecurix quoq* ipfae pluribus diferete nominibus fu ere :& Selc rtorum & iudicium • Propter hoc etianum Ndgenti uocabant ex omnibus. Selerti ad cuftodieda fuffragiorum fcita i comitiis. Et diuifus hic quoqj ordo erat fupba ufurpatione nominum:cum alius fe Nongetum alius Selertum: alius Tri* bunum appellaret. Tyberii demum principatus nono anno in unitate uenit equelfef ordo annulofq? aueforiuti forma cdlfituu e.C. Afiaio Pollione, C. Antifiuo Veteres conf.anno urbis c6ditas.dce.leptuagerimoquinto.Quod miremur futili pene de cau fa:cum.C.Sulpi.Galba iuuenale fama apd prlcipe poenis aucuparet :occu/ patufqj in hiis eet quxdus i Senatu uulgoindicore: eius culpas defendi annulis. Hac de cauia codicucum ne cui ius eius eetmifi cui ingeuo ipfi patrhauoqj paterno fed er tia.cccc.cefus fui flenti lege iulia theatrali i.xiiii.ordinibus fededi.Podea gregatimin figne id appeti coeptum.Proterqj hxc difcrfa C.princeps decuria quinta adiecicnacw que natum e fadistut quae fub D. Augu.ipleri no potuerant decuiix no capiat eum ordinejpadimqj ad ornameca ea et feruitute liberati tranliliatjqd ante nunqua erat fa chimtquonia in fereo annulo equitesuudicefqj intelligebanturjadeoq? promifcum id ee coepiet utapd. Cl.Cxfore f cefura eius unus ex equiciba Flauiusprodus.cccc.ex ea taula reos podularec.Ita dum feparat ordo ab ingeuis comunicatus e cum feruiciis. iudicum acappellacioe (eparari eum ordine primi oium indituere.Grachi difcordipo pularitate in corutneliiSenatus mox ea debellatataudoritas nofs uario feditionu eu e/ tu circa publicanos fubfiditt& aliquadiu tertix uires publicani fuere M.Cicero demu dabiliuitequedre nome i colulatu fuo ei Senatum cocilastex eo fe ordine proue&um elTe celebras:&eius uires peculiari popularitate quxrens. Ab illo tepore plane hoc ter tium corpus i re.pu..facium e.Coepitqj adiici Seatui popuolq; ro.equeder ordo .Qi a de ca & nunc pod populum fcribitYquia nouiffime coeptus e adiici. Quin etia ipfu equicu nome fxpe uariatum e in iis quoqj qui ad equitatum trahebant. Celeres fub Rwomulotregibufq? appellati funt.Deinde flexummes.Podea trofluli: cum opidiiithu Ceis cicra uolfeinios hoc nomi nepafluum.ix.rnilia fine ulloadiumeto peditu ccepiffct Eius uocabuli uis durauit ulcra.C.Gracchu:lunius certe qui ab amicitia eius Graeci a nus appellatus ed fcriptuin reliquit iis uerbis.Quod ad equedrem ordine pertinet an rea trodulos uocabant:nu nc equires uocant.ldeuqj quia no itelligunt troflulus nome quid ualeattmulcos puder eonomie appeliari:& cautam qux fupradi&aedsexponir, Inuicolqj etianum tamen todulos uocari.Sunt adhuc aliqux non omictendx in aui o differencix. Auxiliares quippe externo* torquibus aureis donaueretat ciuices non r«ili argenteis.Prxterq? armillas ciuibus deceretquas non habent externi. Ide qd magis ni i remur coronas ex auro dedere ciuibus.Quis primus donatus fit ea non inueni.Sed qs primum donauerit a.L.Pifone traditur. A Podumius D.&ator apud lacum regillum cadris expugnatis ei cuius maxime opa capta edentthanc coronam ex pra# da dedit.hem.L.Lentulus Conful Seruiiio Cornelio merende famnitum oppido capro Sed quinq? librale corona Pilo frugi filium ex priuata pecunia donauitteamqj corona tedamento reipublicx legauit De reliquo ufu auri i uiris & mulieribus : & de numo aureo:& quado primu lignatum e xs argeeum & aupe:& ante q fignaref q mes I xret& qux maxia pecuia prfo cefu:& quoties & quito tpibD audoritatis auri C. III. Eop: uero honori i facris nihil aliud excogicatu e q ut auratis cornito hodix ma d ioris dutaxac imolaret t (ed i militia I quoq2 tatu adoleuic hxc luxuriatut JM.Bru i philippicis capis epidolx repiant fremeres fibulas tribunicias ex auro geri. At Hercules ide tu Brute muliepd pedito gedari Guid fceleris nos coargufus iliu primum qui auro dignitate p anulos fecittut habeat i lacertis ia quide & uiri qd e dardanis ueitticaq; & dardanum uocabat. Viriolx cekicxdicunt. Viriles celtibericx. Habeat foemix i armillis digytifqj totis collo auribus. Per has difeurrant catenx cii ca latera :& fferta pod era e collo domiapi auro pedea't:ur lfono queep unio/ num cofciecia adfic.Etianum pedibus induit :atq3 inter dola'*. plebcq? hunc medium equedre ordine facit.Hoedius uiri pedagogis id daus balneafqj diues forma couertic.la' uero et Harpocrate datuafq? numinu i digitis uiri quoqj portare incipiunt.Fuic 6i alia. Clau.pricipatu differetia in foles iis quibusadtriflicne liberti eius dediflettimagine principis in anulo ex auro geredi magna criminum oeca fione.Qureoia fala raris exortusVefpafiani pricipis aboleuittaequaliterpublicadoprin cipe.De annulis aureis eorumque ufu hadfenus di# um fit . Proximu fcelus fecit: qui primus ex auro denarium fignauittquod di ipfum latet aucTore incerto. Populus Ro/ manus ne quidem argento lignato ante Pyrrhum regem deu ictum ufus eft. Libralis unde etiam nunc libella dicitur: di difpondius appendebatur aftis. Qjiare aeris gra# uis poena ditfta.Et adhuc expenfa in orationibus dicuntur. Item intendia di pondera* Quin & militum ftipendiorumthoc eft ftipis ponderanda penlatores libripendes dfcu tur.Qua confuetudine in iis emptionibus quae mancupi funt:eriam nunc libra inter ponitur .Seruius rex primus fignauic aes. Antea rudi ufos Romae.Timeus tradit,Signa tum eft nota pecudumtunde& pecunia appellata.Maximus cenfus.c.x. milia affium fuir illo reges.Et ideo haec primaclaftis. Argentum Agnatum eft anno urbis quingen# teftmoocfto confule quinque annis ante primum bellum pu nicum.Et placuit denarius pro decem libris aeris: quinarius pro quinque feftertiunt pro dipondio ac femifte. Librae autem pondus aeris inmunitum bello punico primo cum impenfisrcfpubllcanon fufficeret.Conftitutumque ut aftes fextantario pondere ferientur.Ita quinta parte facta lucri difTolutum aes alienum. Nora aeris fuit ex altera parte Ianus geminus :exaltera roftrum nauis.In triete uero& quadrante aes quadras antea triuncis uocarus acribus unciis. Pftea Hannibale urgente. Fabio Maximo diftatore aftes unciales fa(fti.Placuirquedenarium.xvi,aftibus permutari: quinarium oftonistfeftertium quaternis.Ita refpub.dimidium lucrata eft.In militari tamen ftipe/ dio femper denarius prodecem aftibus datus. Nota argeti fuere bigaetatque quadrigae di inde bigati quadrigatique di(fti. Mox lege papyriana femuntiales aftes fadli. Liuius Drufus in tribunatu plebistocftauam partem aeris argento mifcuic.Qui nunc uicToria tus appellatur: lege clodia percuftus eft.Anrea enim hic nummus ex illirico aduedtus mercis loco habebatur.Eft autem lignatus uidloria:& inde nomen. Aureus nummus poft annum.lxii.percuftus eft quam argenteusuta ut fcrupulum ualeretfeftertiis uice nis:quod efficit in libras ratione feftertii: qui tunc erant feftertios nongentos, Poft bacc placuit.xl.milia ligna ex auri libris:paulatimque principes imminuere pondus:minu tiftimus uero ad.xlv. milia. Sed a nummo prima eft origoauaritiae excogitata foetiore quaeftuola fegniria.Hae paulatim exarlit rabie quadam non iam auaritiaded fames au rhutpote cum Sepius Claudius.C. Grachi familiarisauro repenfum caput eius excilu ad Opimium tulerinplumboque in os addito paricidio fuo rempu.etiam circumfcrip ferit.Neciam quiritium aliquo:fed uniuerlb nomine Romano infami rex Mithridates Aquilio duci capto aurum in os infundit Haec parit habendi cupido. Pudet inruem tem tantum omnia ifta quae fubinde noua graeco fermone excogitantur expreffo arge teis uafis auro aut inclufo:quibus deliciis ueneunt tam aurea quam aurata:cum fefa# mus interdixiffe caftris fuis Spartacum ne quis aurum haberet:aut argentum. Tanto fuit plus animi fugiriuis noftris. Meffala orator prodidit Antonium triumuirum au/ reis ufu uafis i omnfbus obfcenis defideriis :pudendo etia crimine Cleopatra.Summse apud exteros licentia: fuerat poa-Ioaureo puluino fubdito Philippum regem dormire folitum.Agomencelum Alexandri Magni praefedhim aureis clauis fufffgere crepidas. AntoniusSopusincontumeliam naturae uilitatem auro fecit opus proferiptione dy gnum.Sed praeter alia equidem miror populum Ro. uidtis gentibus i tributo femper argentum imperaffe:non aurum ficut carthagini cum Hannibale uidbe argenti podo annua in qnquaginta annos nihil auri.Nec poteft uideri peuria mudi id ueniffe . Na Mida:fed di Croefusunfinitu poffederantjam Cyrus deuidta afia podo.xxxiiii.milia in uenerat: praeter uafa aurea aurumque fa pitoho cenfura.L.Mummii.Inde tranfiere in cameras.ln parietes quoque:qui iam : & ipfi canquam uafa inaurantuncum fua aeras uaria d Catulo exiftimauerit:quod tegu las xreas Capitolii inaurafTet primus.Inueniores auri licut metallorum fere omnium: feptimo aolamine diximus praecipuam gratiam huic materiae fuiffe arbitror: non co/ lore qui in argento clarior elhmagifque diei fimi lis: & ideo militaribus: (ignis familia rior:quoiam is longius fulget:manifefto errore eorum qui colorem fyderum placuifle in auro arbicrantuncum in gemmis:aliilq? rebus non fit praecipuus.Nec pondere aut facilitate materiae praelatum eft: exteris metallis:cum exdat per utrunqj pulbo:Sed qa rerum uni nihil igne deperit:tota etiam in incendiis rogifque durante materia.Quini mo quo fxpius arlit:proficit:ad bonitatem:aurique experimento ignis eft:ut fimul co lore rubeatque ignis. At ipfum obrizum uocaat. Primum autem bonitatis argumetu eft:qdifScillime accendi.Prxterea mirum prunx uiolentifiimx ligni indomitum pa/ lea citilTime ardefeere:atque uc purgetur cum plubo coqui. Altera caufa precii maior quod minimum ufus deterit:cum argento xre plumbo linex durantur: for defeant de cidua mareria.Nec aliud laxius dilatatunauc numerofius diuiditurturpore cuius uncix in fepeuagenas & quinquagenas plurefq; brarteas quaternum utreque di gyrorum fpargancur.Cra(TiiTimx ex iis prxftinx uocantuneriamnum retinentes no/ men forcunx iniurato ibi fidelilTime fimulachro. Proxima brattea quxftoria appellat. Hifpania ftrigiles uocat auri paruulas maflfas:quod luper omnia folum in mafla aura mento capitur.Cum extera in metallis reperta igni perficiantur hoc ftatim aurum eft confumma amque materiam protinus habet cum ita inuenitur. Hxc enim inuemio ius naturalis eft. Alii quam dicemus coi(fta*Super extera non rubigo ullamon erugo non aliud ex ipfo quod confumat bomratem:miuinuat ue pondus.Iam contra falis 6i aceti luccos domitores rerum conftantia fuperque omnia netunnec texitur lanx mo/ doi&i ifne lana: Tunicaaurea triumphafte Tarquinium Prifcum Verius tradi.tNcs uldimus Agrippinam Claudii principis edente eo naualis proeliofpecftaculum allide rem eiunduram paludamentoJauro textili fine alia materia?. Atta licii uero iam pt idem intexitur inuerito regum afiae. Marmori & iis qux candefieri rion pofTunt oui can dii do illinitur t ligno glutini ratione compofita : leucoporon uocant. Quid fit hocraut quemadmodum fiatsfuo loco docebimus. Aes inauria argento uiuo:aut certe hydrar/ gyro legitimum erattde quibus ut dicemus illorum naturam redentestexcogirata fra# us efl. Namque xs cruciatur in primis accenfumque reflinguitur fale aceto alumine. Poftca exarenaturran fatis rccodum fit:fplendore deprehendente : iterumque exhalat ignitur poffit edomitum mixtis punice alumine argento uiuo inducas accipere brat# reas.Alumen in purgando uim habetitale efl: qualem efTc diximus plumbo ,• Ratio naturalis inueniendi auri: 6C quado primum aurea flatua:& medicinae ex auro. Ca« I1U« Vrum inuenitur in noftroorbe:& omittamus idicurmatquea formicis: auc a gryphibus apud fythas erutum. Apud nos tribus modis fluminum ramentis ut in tago hifpanixjpado italiaehebro thraciae:padolo afi'se:gange idix. Nec ullum ablolutius aurum efhut curfu ipfe trituque perpolitum, Alio modo puteorum ferobibus effodituriaut in ruina montium. utraque ratio dicetur. Aurum qui quaeruntsante omnia fegulfum tollunttita uocatur indiciutmalueus ubi id cfharenae que lauantupatque ex eo quod refedit: coniedura capiturmt aliquado in fummat tel lure prorinus rara faelicitate:ut nuper idalmatia principatu. Neronis lingulis diebus etiam quinquagenas libras fundens cum iam inuentum efl in fummo cefpite. Aluta# tionem uocant fi & auro ea tellus fubefl.Caeterum montes hifpaniae aridi fterilefquc:& in quibus nihil aliud gignatunhuic bono coguntur fertiles die. Quod puteis foditur canalitium uocanttalii canalienfe marmoris gloriae inhaerens: non illo modo quo in oriente fapphyro atque thebaico aliifque in gemmis fcintillat, Sed micas amplexum marmoris hi uenarum canales per marmor uagantur & latera puteorum & huc illuc inde nomine inuento:teI!ufque ligneis columnis fufpenditur. Q_uod effcfium efl tu# ditunlauatunuritunmollirurin farinam.Nam quod in pilis cudunrapilafcudetn uo# eant argentum qiiod exit a fornacetfudoremque qui camino iadatur.Spurcitia in cm ni metallo uocatur fcoria, Haec in auro coquitur iterum & tunditur ♦ Catini fiunt ex tafconio,Haec efl: terra alba fimilis argillae. Neque enim alia afflatum ignemque & ar# dente materia tolerat,Tertia ratio opera uicerit gigantu.Cuiculis p magua fpatia adis eauantur montes ad lucernarum lumina.Eadem menfura uigiliarum efl: multifque menfibus non cernitur dies, Arrugius id genus uocantifiduntque rimae fubito :& op/ primunt operariosmt iam minus temerarium uideatur e profundo maris petere mar# garitasitanto nocentiores fecimus terras. Reliquuntur itaque fornices crebri moribus fuftinendis.Occurfant in utroque genere filices. Hos igni & aceto rumpunt. Sepius uero:quoniam in cuniculis uapor & fumus ftrangulat:caedunt fraduris.c.l.libris f er ri terraram agentibus.Egeruntque humeris nodibus ac diebus per tenebras proximis tradecestlucem nouiflimi cernunt. Si longior uidecur filex:larus fequitur.Foflam am bit quiete.Tamen i filice facilior exiflimatur opera. Efl namque terra ex quodam argil lac genere glareae mixtatcandidajn uocant: prope inexpugnabilis. Cunris eam ferreis iifdem malleismihilque durius putantmifi quod inter omnia auri fa tnes duriflima efl.Perado opere ceruices fornicum ab ultimo caedunndantque fignu rima.Eamque folus interlligit in cacumine montis eius pcruigil, Hic uoce idu ue re# pente reuocari operarios iubet:pariterque ipfe deuolat.Mons fradus cadit a fefe longo fragore:qui concipi humana mente non poffit t & flata incredibili. Spedant uidores minam naturae.Ncc tamen adhuc aurum efl.Nec fciere eflfe cum fodere.Tantaque ad pericula eum cenda fixit fatis caufxfperare quod cuperenr.AIius par efl labor uel hoc maioris impendii flumina ad lauanda hac ruina iugi montium duxere obiter a cenrefi mo plerumque lapide, Corrugos uocant a corriuatione credo .‘nimirum & hoc labor eft.Prxcepiflfe libramento oporret at fruaris quado induat:itaque altiUimis partibus ducitur. Conuallis & interuallafubftrmftis canalibus iunguntur* Alibi rupts mix cx dant:fedemque trabibus cauatis prxbere cogucur.Is qui cxdit:funibuspedet:ut pro cui mtuencibus fpeties nefaria quidemtfed alitum fiat.Penderes maiore ex parte librat & lineas itineri prxfigunt.Icaque infiftentis ueftigiis hominis locus non eft.Manes tra huntur ad homines ut uitium importent.Id genus terrx ur/on uocar. Ergo per filices calculos uedicuntur:& urium euitant.Ad capita deietftus in fuperciliis montium pi fcinx cauancurtducenos pedes in quafqu e parces :& in altitudinem deos. Emiflaria in iis quina pedum quadratorum ternum fere linquuntur:8£ repleto ftagno excuffis ob/ turamentis erumpit torrens tanta ui:ut faxa prouoluat# Alius eriamnum in plano labor.Foflfe in quas proflaut cauancunagangas uocant ex demuntur gradatim.Fru/ tex eft ulex roris marini fimilis afper aurumque rerinens.Latera eluduntur tabu!is.*ac per prxrupta fufpenduntuncanali ira profluuente de terra in mare.His de caufis iam pro nouic Hifpania in priore generetquxexhauriunturimmenfolabore neoccupent puteos in hoc rigantur. Aurum arrugia quxfirum no coquitunfed ftatim fuum eft. Inueniuntur ita maflx.Necnon in puteis etiam denas excedentes libras. Palacas Hifpa nitalii palacranasndemquod minutum efbbaluccm uocant.Vlex ficcatus uritur: 6: cinis eius Iauatur fuftrato cefpite herbofo ut fidat aurum* Vicena milia pondo ad huc modum annis fingulisafturiam atque galletiam & lufiraniam prxftare quidam tradi deruntuta ut plurimum afturia gignat.Nequein aha parte terrarum tot fxculis hxc fertilicas.Italix parcicum eft uetere iterdicTo patrum ut diximus.alioquin nulla foecu/ dio mecallorum quoque erat tellus.Extat lex cenforia uidtimiliarum aurifodinx: qua in Vercellenfi agro cauebacunne plus quinque hominum in opere publicani haberet Aurum faciendi eft etiamnum una ratio ex auripigmentotquod in Syria foditur pido ribus in fumma tellure auri colore:fed frangili Iapidum fpeculariu m modo.lnuitaue/ ratquefpes Caium principemaudifTimum auruquam ob rem iuflic excoqui magnu pondus:& plane fecit aurum excellens.fed ira parui ponderis ut detrimentum fenriret illud propter auaritiam expercustquanquam auripigmenti librx viiii.permutarentur nec poftea tentatum ab ullo eft.Omni auro ineft argentum uario ponderetalibi dena: alioi nonatalibiocftaua parte.In uno tantum Gallix merallxloco*.quod uocaralbicra renfe.xxxvi.portioinuenicurrideo exterisprxeft.Vbicunquequintaargenti portio et electrum uocatur.Scrobes ex reperiuntur in canalienfi. Fit & cura eledtrum argento addito.Quod fi quintam portionem exceftinin cudibusnon refiftit.Eft elcftro aucto ricas Homero teftequi Menelai regia auro:elecTrotargenrotebore fulgere rradir. Miner ux templum habet lindos infula rhodiorumu quo Helena facrauit calicem ex electro. Adiicic hiftoriam mammx fux menfura.Electi i natura eft ad lucernarum lumfa cla/ rius argento fplendere.Quod eftnatiuum &uenenadeprxhendit. Nanquedifcurruc in calicibus arquus cxleftibus fimiles cum igneo ftridore:& gemina ratione prxdicuc Aurea ftacua prima omnium nulla ianitate:& ante quam ex xrealiqua illo modo fie/ ret:quam uocant holofphyraton in templo Anaetidispofita dicitur.Quod \ fitu terra/ rum nome hoc fignificauimus:numine gentibus illisTacratiflimo* Direpta eft Antori' parchicis rebus.Scicumqj narratur dictu unius ueterancrum Bononix hofpitali Diu i Augufti caena cum interiogaretunefiet ne uerum:eu qui primus uiolafle hoc numen ocul is: membrifqu e captu expirafleftefpodit.n.tum maxie Auguftu de cruore eius coe nare feq? illum efteuotumq; fibi ceum ex ea rapina efie. Hominum primus & auream ftacua & folida Gorgias Leontinus delphis i templo fibi pofuit.lxx.circirer clympiade. Tantus erat docendx orarorix arris quxftus. pluribus medis pellet in remediis. Vulneracifq; & infantibus applicatur : ut minus noceat:qux inferanrur ueneficia.Eft & ipfi fuperiaco ais malefica gallinarum quoque & pecorum foeturis. Remedium eft abluere illatum & fpargere eos quibus mederi uel/s.Torretur & cum (alis grummo p6 dere triplici miflb:& rurfum cum duabus falis portionibus & una lapidis quem fchi/ fton uocanrsita uirus tradit rebus una crematis in fitfhli uafe ipfum purum & in cor/ ruptum.Reliquus cinis feruarus in ficTili & ex aqua ilJitusdithenas in facie fanat. Lo/ mento id conuenitablui.FiftuIas etiam fanat?& quae uocantur hemorrhcides. Quod fi trito fpuma adiiciatur putria ulcera & tetri odoris emendat ♦ Ex meile uero decccftu cum melanthio & illitum umblico leuiter foluit aluu. Verrucas curario eo.M.Varo e auctor. De chryfocolla 6C medicinx ex chryfocolla. vi. & mirabilia natura: de glutinandis inter fe perficiendifq; metallis. Ca. V. HryfocoIIa humor eft in puteis quos diximustp uena auri defluens craflefcen c te limo rigoribus hybernis u% in duritiam punicie.Laudatioi e eandc in xra riis meta,llis:& proxima in argentariis fieri compertu eft. Inuenit 6i in pluba/ riis uilior etia auraria. In omnibus aut iis metallis fit & cura multu infia naturale illa imiflisi uena aquis leuiter hyeme tota ufqj q in iuniu menle. Dein iiccatis in iunio & iulio ut plane intelligat nihilaliud chryfocolla qua uena putris,Natiua duritia maxi mediflat:uua uocant.Et tamen illaquoq? herbatqua luteam appellant: tingu it. Natu ra eft quae lino lanae ue ad fuccu bibendum.Tu ndif in pifatdeinde tenui ci ibro fecer/ nicunpoftea molit :ac deinde tenuius fic cribatur.Quicquid non tranfmeanrepeiitur in pila:dein molit.Puluisfemp in catinos digerit :& ex aceto mar erat :ut omnis duifi cia foluat. Ac rurfum tundit :dein lauatur in cochistficcarurqj.Tunc tingitur alumine fchifto?& herba fupradicfta pingit ante qua pingat.Refert qua bibula docilifq? Iit,Na nili rapuit colore addunt & fytantu atqj turbyftuiica uocat medicameca forceie coge/ ria.Cu tinxere pictores tureflbbitin duo genera faciunt.Eluta quae ferua tur in lomenra.Et liquida globulis fudore refolutis.Harc utraqj genera in cypro fiunt Laudatiflima in armenia.Secunda in macedonia.Largiffima in hifpania.Suma come dationis eft:ut colore hxrbx fegecis laetae uirentis quafimillme reddat, Vifuqj eft iam Neronis principis lpe fa permanens cabe dira.Omnia ei innatant praster aurum.id unum ad fe trahit.ldco: 6C optime purgat casteras eius foedes expuens crebro iaclatu ficdilibus i uafis ita uiriis abiecdistut & ipfum ab auro difcedat.In pelles fubaedas efundicur: perque eas fudoris uice defluens purum relinquitaurum. Ergo & cum asrainauratunfublitum bracteis percinacifTime reclet. Verum paloredetegit fimplicesiauc prasteues bratteas. Quaprop ter id furtum quaerentes oui liquore candido ufum eum adulcerauete.Mox 6C hydrar# gyro:de quo fuo dicemus loco.Et alias argentum uiuum no largum inuetu e.In iifde argenti metallis inuenicur ut proprie dicamustfpumae lapis candidas nicentifqj: non tamen tranflucencistdimini apellanttalii dibiam:alii turbafin. Duo eius genera: mas & foemina.Magis probant foeminam.Horndior ell masdeabriorque & minus ponderolustminufq? radians:& harenofionFoemina contra nitet fiialibustfiflii rifqj non globis dehifcens. Vii eius adringere ac refrigerare. Pricipalis autem circa ocu los.Nanqj ideo & platyo ophathalmon id appellauere:quonia in callibus muliepcque epiphorisdilaretoculos & fructicioes inhibeacoculope: exuIcerationefqj.Farina eius & thuris gumi a nixto fidic 6i fanguine e cerebro profluentu.Efficatior 8C cotra recentia uulnera.Ec cotra ueteres canum morfus infperia farina.Et contra ambuda igni cum adipe ac fpuma argeti caerufaq? & caera. Vrit aut & offis bubuli fimi circunlitu i diba nis.Dein redringunt muliere lacde.Territurqjf mortariis amixaaqua pluuia. Ac fubi de furbidu tranftundit in aereu uas .Ec mundat nicro.Fex eiusintelligit plobofiflima quasqj fubfedic in morcarioubigicurqj.Dein uas i quo turbida traftufa funtjoptu liteo p nodte relinquuit :& podero die quicqd inatat effundit dpongiaqj aqua roilit. Quod ibi fubfedittflos intelligit :ac linteolo iterpofito i fole ficcat :iio ut perarefeat. Irepeq? in mortario terit :& in padiilos diuidit. Ante oia aut uredi modus neceflarius ed:ne plu bum fiat.Quidam no fimo ucunt coquuentestfed adipe. Alii tritu in aqua triplici lin teo ficcanrdecemq? abiiciunr.ldqj quod deduxerit tranffundunt.Ac quequid fubfidec id colligeres empladri:colIynifqj mifcent.Scoriamargentograsciuocanc helchyfma. Vis eius adringere & refrigerare corpora. Addit empladrisiut mollibdenatde qua dice mus in plumbo.Cicatricibus maxime glutinandis Si contra tenafmos: dyfenreriafque infufa clyderibuscu mxrteo oleo. Adduc & i medicameta quas uocat liparas ad ex ere» fcecia ulcere aut ex attritu fadauut i capite manatia.Fic & in iifde metallis & quas uo catur fpuma argenti.Genera eius tria.Oprima quam chryfitin uocant.Secunda:qua$ argrytin.Tertia quam molibditin.Et plerumque omnes hi colores in eifdem tubulis in ueniuntur.ProbatifTima eft attica. Secunda hifpanienfis.Chryliris ex ipfa uena fit.Ar/ gyritis ex argenro.MoIibditis plumbi ipfius fufura: quae fit puteolis:# inde habet no/ men. Omnis autem fit excofta fua materia ex fuperiori catino defluens in inferiorem Ex eo fublata ueruculis ferreis:atque in ipfa flamma conuoluirur ueruculo:ut iit mo/ dice poderis.Eft aute ut ex nomine ipib intelligi poteft feruefcentis# futurae materias fpume.Diftat a fcoria quo poteft fpuma fece diltare.Alterum purgantis fe matenae:al terum purgatas uirium eft.Quidam duo genera faciunt ipumas: quasuocant ftelery/ thida # peumene.Tertium molibdenam in plumbo dicendam. Spuma ut iit utilisute/ rum coquitur t confracftis tabulis ad magnitudinem annullorum ita accenfa follibus ad feparandos carbones cineremque. Abluitur aceto aut uino.Simulquereftinguitur Quod fi iit argyritis t ut candor ei detur magnitudine fabas confratfta in ficftili coqui iubent ex aqua addito in linteolis tritico:& hordeo nouistdonec ea purgentur. Poilea fex diebus terunt in mortariis ter die abluentes aqua frigida. Et cum definant calida: addiro lale foffili in libram fpumas obolo.Nouiflimo die condunt in plumbo uale.Alii cum faba candida # ptifana coquunt :# i folo liceantur,Alii in lana candida cum fa ba donec lanam non denigrent.Tunc falem foffilem adiiciunttfubindeaqua mutata: fccantque diebus.xl.calidifTirnis asftatis.Necnon in uencre fuillo in aqua coquunt ex emptamque nitro fricant*# ut fupra terunt in mortariis cum fale. Sunt qui non co/ quanttfed cum fale terant # adiecfta aqua abluant. Vius eius ad collyria :# nitrum ad muliebrium cicatricum foeditates tollendas maculalque:# abluendum capillum. Vis autem:ficcare:muIlire:refrigerare:temperare:purgare:expluere.VIcerum tumores.Ta/ Iibufque emplaftiis fupradidis ignes etiam facros tollit cum ruta : myrtoque# aceto* Itemque perniones cum myrto # casra # abdomine. De minio quantas autftoritaris fuerit apud Romanos:# origine ac inuetv none eius:# cinnabaris ratione in picluris: # medicinas de generibus mi/ nii:# ratione eius in pitfturis. Ca. VII. Nuenitur in argentariis metallis minium quoque: # nunc inter pigmenta magna: autftoritatis:# quondam apud Romancs non lolum maxime, fed eti am facras religionis:utaucfor eft Verrius:# cuius fit necefte credere aucftori rati.Iouis ipfius fimulachri faciem diebus feftis minio illini follitam triunphatemque corpora.Sic Camillum triumphaffe. Hac religioe etiam nunc addi in ungueta triunphalis:# accenforibus in primis louem miniandum locari. Cuius rei equidem eam miror:quanquam # hodie id expeti conftat asthiopum populus totofque eo tingi proceres:huncquc ibi deorum fimulacris colorem effc.Q^uapropter diligentius profe/ quemur omnia de eo.Theophraftus. xc. annos ante Praxibulum athenienfium magi ft rum: quod tempus exit in urbis noftras ducentefimum quadragefimum.ix.annum tradit inuentum minium a Callia athenienfe initio fperante aurum pcfte excoqui ha rena rubente in metallis fuiffe originem eius. Repeririautem iam tum in hilpamis fed durum # harenofum.Item apud Colchos in rupe quadam inacefla ex quaiaculantes decurerent:idelTeadulterum.Oprimum uero fupra ephefum. Cilbia/ ilis agris.Harenam cocci colorem habere.Hanc teri Dein lauari farinam.Et quod fub fidit iterum lauari.Differentiam artis eft*e:qd alii minium faciut prima lotura. Apud alios id efte dilutius.Sequetis aiit lotura optimu. Autftoritatem colori fuifte no miror. Iam enim rroianis teporibus rubrica in honore erat Homero tefterq naues ea comedat Alias circa picTuras pigmenta quaeramus. Milito uocatgrasci miniu:quida cinnabari Vnde natus error idico cinnabaris nome.Sic eni appella'c illi fanie dracois elife elephan torje morietiupodere pmixto ucriufqj aialis faguiue: ut diximus.Neqj alius e color q in picaris proprie hnguine reddat.Ilfa cinnabarfc antidotis: m edicam en tifqi urififlima e Ac Hercule medici:quia cinnabarin uocant pro ea utuntur hoc minioiquod uencnu effe paluo mox docebimus.Cinnabari ueceres quae etiam nunc uocant monocramara pingebant. Pinxerunt di ephefio minio:quod aereiiclum efl:: quia curatio magni ope ris erat.Praetereaque utrunque nimis acre exi (limatur. Ideoque tranfire ad rubricam 6i finopidemtde quibus fuis locis dicam. Cinabarisadulrerarur (anguine caprinosauc fjrbis tritis. Precium fincerae nummi quinquaginta.Iuba minium nafci di in carma# nia tradit. Hermogenes di in Aethiopia. Sed neutro ex loco inuehitur ad nos:nec fere aliunde quam ex Hifpania. Celeberrimum ex Sifaponenfi regione in betica miniario metallo uecligalibus populi Romani nullius rei diligentiore cullodia. Non licet id ibi perficere excoquique.Romam perfertur uena fiignata ad dena milia ferepodo annua Romae autem laudatur. In uendendo precio Aatua lege ne modum excedcret.lx* .in libras.Se adulteratur multis modis:undepraedafocietati. Nanque efl alterum genus in omnibus fere argentariis: iremque plumbariis metallis: quod fit exuflo lapide ue nis permixto: no ex illo cuius uomicam argentum uiuum appellauimus (is enim di ipfe in argentum excoquuicur)fedaliis fi nui repertis. Srerilis etiam plumbi depraEhen duttur folo coloret nec nifi in fornacibus rubefcentestexufliqj tunduntur in farinam Ec hoc efl fecundum minium perquam paucis rmrumtmultum infra naturales illas harenas. Hoc ergo adulteratur minium in officinis fociorum.Item fyrico:quonamo# do lyricum fiat fuo loco dicemus.Sublini aut fyrico minium compendio ratio demon ftrit.Ecalio modo pingentium furto oporcunum efl plenos fubinde abluentium pe# nicillos: Sidit autem in aquatconftarque furantibus.Sincero cocci nitor ede deber. Secundarii autem fplendor in parietibus fentit imaginem. Qqanquam hoc rubigo quaedam metalli efl.Sifaponenfibus autem minarii fuae uenae haranea (ine argento ex coquitur* Auri modo probatur.Auro candente fugatum nigrefcit.Sincerum rctiet co loremtlnuenio di calice adulterari: Ac fimili rationeferri candentis laminatfi no fit au rum depraehendi ilico.SoIistatque lunae conraclus inimicus remediumtur parieti iic# cato caera punica cum oleo liquacrVda candens fetis inducarur. Iterumque admotis gallae carbonibus aduratur ad fudorem uique.Potlea candelis fubigatur ac deinde lin teis puris ficut dc marmora nicefcut. q mimu i officinis poliuttfacie laxisueficis illigat ne in rcfpirado pniciale puduere trahac:& tamc p illas fpeclenMiniu i uoluinu (criptura ufurpat .Clariorefq; litteras uel i auro uel i marmore etiam i fepulchris rai it. De hydragyrotde argento inaurandotde coticulis in argeti generibus: #experimentisi. Capitulum. VUb X fecundario inuenit uita di hydrargyrum in uicem argenti uiui pauloante dilatum. Fit aatem duobus modistaereis mortariis piftillrfque triio minio ex aceto aut patinis fidlilibus impofitum ferea concha calice coopertum argilla fuperillata ♦ Dein fub patenis accenfum follibus continuo ignitatque ita calicis ludo re deterfotqui fit argento colore:# aquae liquore. Idem guttis diuidi facilis dc lubn# co humore confluuere. Quod cum uenenum efle omnia quae de minio in tnedicinx ufu traduntur:temeraria arbitror:preter q fortaffe c.d illitu capiti uentri ue fanguine fiflindu ne quid praetereat in uifcera:ac uulnus at:igat:alicer utendu no eq dem cenfeam.Hydrargyro argentum iaurat folum nuc prope:cum & i aera fimili mo do duri debeat.Sed eadem fraus quae in omni uitae parre ingeniofithma elhuihore ex cogitauic materiarmut docuimus. Auri:argentique mentionem comitatur lapis que coticula appellant:quondam non folitu inuenin nifiin flumine hymocho:ut aucror efl Theophraflus.Nunc uero paflim que alii heraclium:alu lydiu uocac.Sut aut modi ci quaternas unrias Idgirudinistbiafqj latitudis no excedetes.Quoad Iole fuit iniis me !ius:q |i* x cerraJs coriculis periti cum cuena lima rapuerint experimecum protinus dicant quintum mri fit in cu quintum argenti uel aeris fcrupulari differentia mira/ bi’i ratione non falente.Argenti duae differentiae. Batrilis ferreis candenribus ramento impofico:quod candidum permaneat: probatur ♦ Proxima bonitas ruffomulla nigro: Sed experimento quoque fraus interuenit:feruatis enim in uirorum urina batillis in fi/ citurita ramentum obiter dum uritur: candoremque mentitur. Eftaliqucd experi/ mentum pofici6i in halitu hominis:fi fudet protinus:nubemque difeutiat. De fpeculis 8i xgyptio argento. Ca. IX* Aminas duci: 6C fpecula non nili ex optimo pofTe creditum fuerat.Id quoqj I iam fraude corrumpitur.Sed natura mira elt imagines reddendi: quod reper culto aere:atque in oculos regeflo fieri conuenit. Eadem ui in fpeculis ulus polita crartitudine: paulumque propulfa dilatatur in immenfum magnitudo imagi# num. Tantum intereft: repercuflum illum refpuattan accipiat. pocula irafigurancunexcultis intus crebris ceu fpeculis: ut uel uno intuente populus votide imaginum fiit.Excogitatur 6C monflrificaiutin templo fmyrnx dicata. In euemt figu ra materias. Plurimumque refert concaua fint & poculi modo an media deprefla: an elata:an auerla:an obliqua fu pina: an fella qualitate excipientes figurae torquente ue nientes umbras.Nequeenim eft aliud illa imago:quam digefla claritate materiae exci# pientis umbram. Atque ut omnia de fpeculis peragantur hoc loco roptima apud maio res fiebant brundufia:H:agno& aere mixtis.Prelata funt argenta. Primus fetir Praxite/ les magni Pompeiiactate.Nuperque credi coeptum:certiorem imaginem reddi auroap pofitoaueriis.Tingit 6i aegyptus argentum:ut in uafis Anubem fuum fpe tur in fictilibus ut profit.Preciatrerum qux ufq difpofuimusinon ignoramus alia in aliis locis eflfet& omnibus pene amnis murari prout nauigationes conftiterintiaut ut quifque mercatus finaut aliquis prxualens mances annonam flagellet non obIiti.De tnecrium tota helladia.Neronis principatu acculatum aqud Confulem. Poni ramen necefTarium fuit:qux plerumque erant Romx:ut exprimereiur audoritas rerum: CAll PLINII SECVNDI NATVRALiS HISTORIAE LIBER XXXIIII. PROEMIVM. Aeris metalla Ca. I. ROXIMA dicantur acris retaliat cui & inufupximum ell prccium.Immo uero ate argetumtac pene et ante auru corinthio.Stipis quoc£ auctoritas utdiximus.Hinc aera mi p licum tribuni aerarii & aerarium :&obaerati ab aere didi.Do cuimus qua diu Po. Ro.sre fignato ratum ufus eet:& alia quxuetuflas tradidit cum aequale urbi audoriratem eius declararet a rege.Numa collegio tertio fabpe lftiru to.Vea quo dictu e mo effodit :igniqj pficit, Fit & elapide *rofo:que uocant Cadmiam Celebritas inafia:& quondain Capaniasnunc in Bergcv nutium agro:exttema parte italix.Feruntq? nupin Germania er prouintia repertum Genus aeristquse corinria:quae deliacatquse seginetira* Ca. IL [c& ex aliolapidetquem chalcitem uocantin cypro:ubi prima fuit acris inue ( tio.Mox utilitas praecipua reperto in aliis terris pradianucie: maxime auii* chalco#quod precipuam bonitatem ammiratione diu obtinuit - Nec reperit longo iam tempore effoeta tellure.Proximum bonitate fuit faluflianum in alpino tradlu non longi 6C ipfum aeui.Succeffir 6C liuianum in gallia.Vtrumque ame rallorum dominis appellatumtillud ab amico diui Augufli:hoc a coniuge: uelccis de feclus.Liuianum quoque cerre admodum exiguum inuenitur. Summa gloria nunc in marianum conuerfa: quod cordubenfe dicitur. Hoc a liuiano cadmiam maxime forbet:& aurichalci bonitatem imitatur in feflertiis dipodiariifque cyprio fuis a ilibus contento.Et hactenus nobilitas in sere naturalis fe habet,Reliqua genera artificio con# ftanttquse fuis locis redenturjfumma clariraie anre omnia indicata. Quondam ses cd fufe auro argentoque minebatur :8i tamen ars preciofior erat. Nunc incerrum efl pe# ior haec iit an mareria.Mirumque cutn ad ifinirum operu precia hsec creuerint saucio ricas artis exrincTa efl.Qjjaeflus enim caufatur omnia:exerceri coepta efbquae gloriae folebat.ldeo etiam deorum adferipra operi cum proceres getium claritatem 6C hac uia qusererentsadecque exoleuit fundendi xris preciofi ratiesut iam diu nt fortuna quide in aereius arris habeartEx illa au rem antiqua gloria Corinthium maxime laudatur:hoc cafusmifcuir. Corintho cum caperetur incenlarmireque circa id multorum afficlatio fuir.Quippe cum tradatur non aliena de caufa Verrem quem Cicero damnauerat p feriptum effeab Antonio:quanque corinthiis feei ceffurum negauider. At mihi ma# ior pars eorum fimulare eam fcientiam uidetunad fegregandos fe a casteris magis qua intelligere aliquid fubtilius:& hoc paucis docebo.Corinchus capta efl olympiadis cen/ refimasquinquacenfimse fexrasanno tertiornoflrae urbis fexcentefimcoclauo:cum an re in faeculo fidiore: nobiles efle defiflentquorum lfli omnia fignahedie coiinthia ap# pellant.Quapropter ad coarguendos eos ponemus artificum a rates:nam urbis noflrse annos ex fupradidla comparatione olympiadum colligere facile erir. Sunt ergo uafa ta tum Corinthia quae ifli elegantiores nunc as fculpendo tranfierunt medo in Iu cernas modo in trullasmullo mondiciarum defpecTu, Eius tria genera. Candidum argento nitore quam proxime accedens:in quo illa mixtura praualuit. Alterum in quo auri fulua natura.Tertium in quoaqualis omnium tempeiies fuit. Prater hac dis cuius ratio non porefl reddi :quanquam hominis manu fadla dederit fortuna rem peram en/ tum fimulachro fignifque. Illud fuo colore praciofum ad iocineris imaginem uergens quod ideo epatizonappellantiprocul a corinthio. Longe tamen ante eginecicum arqj deJncum:quae diu obtinuere principatum.Antiquinfima aris gloria ddiaca fuumerca tus in delo concelebrante toto orbe: 8C ideo cura officinis tridinorum pedibus fulcrifq» Ibi prima nobilitas aris.Peruenit deinde ad deum fimulachra:effigiemhominum: & aliorum animilium.Proxima laus eginetico fuit.Infula ipia efl nec hignenstied offici narum temperatura nobilitata. Bos aereus inde captus in foro boario etl Roma.Hic e exemplar egineticiaeris. Delici aurem lupirer in capitcleo in Iouis tonantis ade. Illo aere.Myromilas ufus eft.Hoc Polycletus aqualis atque condilnpulus. Aemulatio aut & in materia fuit* De candelabris:# templorum ornamentis. Ca. III. Riuati nqj agina candelabrorum fuperficiem duntaxat elaborauitfficut tere p tum fcapos :in iis ergo i unda commendatio officinarum efl. Nec pudet tri# bmutum militarium falarifs emereteum ipfum nomen a candelarum lumi> ne impolitum appareat. Accenfio candelabri talis fuiesut audior efl.Dion. luffu prcco nis Clefippus fullo gibbere & preterea alio foedus afpedlu fabricatus efl: emente id Ge# gania fdlertiis.heodemqj oflentante in conuiuio emptum ludibrii caufa nudatunatq* in pudentia libidinis receptus in totum mox teflamentim prediues nimius uice illud candelabrdm co!uif:& hanc Corinthus fabulam adierit: uindicatis tamen moribus no bili fepulchro:per quod sterna fupra terras Geganis dedecoris memoria duratet.Sed cum efle nulla corinchia candelabra conftet:nomen id praecipue in iis celebratunquo niam Mummii uictoria corinchum quidem diruitded compluribus achaiae oppidis fi mul xra difperfit.Prifci limina edam ualuas in templis ex aere faftirauere. Inuenio Si a Cn.Octaio qui de Perieo Rege naualem triumphum egitfacftam porticum duplice ad cyrcum flaminiam quae corinchia fit appellata capitulis aereis columnarum. Vefte quoque aedem ipfam lyracufana fuperficie regi placuifle Syracufana funt in Panteo capita columnarum a.M. Argirippa pofita. Qjj in etiam priuata opulentia ec modo ufurpata eft.Camillo enim crimini obiecit. Sp. Caruuilius quxftor: qcf aerata hoftia haberet ia domo.Nam triclinia aerata ab acofque Si monopodia.Cn.Manlium afia de# uicta primum inueniffe triumpho fuotquem duxit urbis anno qningentefimo lexa# gefimofepti no. L.Pifo auctor eft. Antias quidem. L. Craflum haeredem. L.Crafli ora toris mulra eciam triclinia atrata uendidiffe.Ex sre fariicauere Si cortias tripodum no mine delphicastquoniam donis maxime Apollinisdelphici dicabantur,Placuere& lyc ni penfiles i delubris:arborum modo mala feretium eft i teplo Apob linis palatinitquem Ale mander chebarum expugnatione captum in cyma dicauerat ei dem Deo*Tranfic deinde ars ubique uulgo ad etfigiem deorum* Quuido primum iimulachrum Romae fad:um:& de origine ftaruaig Si honore ftacuarutn:& generibus Si figuris* Ca. IUI* Omae fimulachrum ex aerefadtum Cereris primum reperioex peculio.Sp* r CaiTi: quem regnum affectantem pater ipfius inter em eart.Tranfiit Si ab diis ad hominum ftatuastatque imagines multis modis. Antiqui pingebant eas bitumine quo magis mirum eft:placuiffe auro integer.Hoc nefcio an Romanum fue# ric inuentum.Gerte etiam Romae no habet uetuftatcm .Effigies hominum non (olebat exprimi nifialiquailluftri caufa perpetuitatem merentium:& primo facrorum certa# minum uiftoria mixtmeqi olympie ubi omnium qui uiciflent:ftatuas dicari mos erat Eorum ueroqui ter ibi fuperauiflenctex membrisipiorum iimilitudine expreflaquas fconas uocant. Achenienles nefcio an primi omnium Harmodio Aryftogitoni.tyran# nicidis publice poluerint ftatuas.Hoc adum eft eodem anno:quo Si reges Rcms pul# fi .Excepta deinde res eft a toco orbe terrarum humamflima ambitione. Et ia omnium municipiorum Si fori ftatutx ornamentum efle coepere. Prorogariqj memoria hofnu & honores legi aeuo Si bafibus infcribimein fepulchris tantum legerent. Mox forum &in domibus priuacis faclihatque in atriis. Honos clieciu iilituic lic colere patronos. De ftacuis & quibufdamaliis:& quibus primum in columa:& quando roftra:& quado primum publicet que primil ftatuae Romae Ca.V* Ogata effigieantiquitus ftatuae dicebantur.Placuere Si nudae tenentes hafta t ab epheborum gymnicis exemplaribus:quas achilleas uocantr. Graeca res eft nihil udare. At e contra Romana ac melitaris thorachas addere.Cadar quide Dictator loricatam fibi dicari in foro (uo paflus lupercorum habitu factse ra nouicix funt quam qux nuper prodidere penulis indute. Mancinus eodem habitu fi bi iaftituic quo deditus eft.Notatum ab auctoribus Si L. Aftium poetam in carrocna# rum xde maxima forma ftatuam fibi pofuifle:cum breuis admodum fuifle.Equxftres uero ftatuae modo Romam celebrationem habenttorto fine dubio a gr aeris exemplo. Sed illi caelatas tantum dicabant in facris uictores.Poftea uero di qui bigis uel quadri# gis uiciflenr.Vnde Si noftri currus nati in iis qui triumphauiflent.Serum hoc Si in iis non nifi a D/uo Augufto feiuges:ficut Si elephanti. No uetus Si bigarum celebatio in iis qui prxtura fundi curru uedi eftent per cyrcum. Antiquior columnarum ficut. C.Menio qui deu icerat prifcos Iatinos : quibus ex foedere tertias praeda? Populus F o. prefbabat.Eodeq? in confolatu in fuggefbu roftra deuidisannatibus fixerat anno urbis ccce.x vi.ItetC* Duilio qui primus naualem triumphu egit de poenis:qua? e er/a nunc in foroJtem.P.Minutio prefedoannonae extra porta trigeminam unciaria ftipe coi/ lata. Nefcio an primo honor talis a populo. Antea enim a fenatu erat preclara res : nili friuolis coepiflet initiis.Nanq; & acfti Naui fbatua fuit ante curiam:cuius balis coflagra uit curia incenfa.P.CIodii funere.Fuic & Hermodori ephefii in comitio legum : quas decem uiri fcribebant: interpretis publicedicata. Ali caufa &C alia audoritas maior in Oratii.CocIitis fbatua:qua? durat hodieq;:cum hofbes a ponte fublicio fclus arcuifler* Equidem & Sybilla? tres iuxta rofbra funt minores fint licet. Vna qua Pacuuius Tau# rus aedilis plebis inftituit.Duaequas.M.Meflralla.Primas putarem has & Atti Nauipo (ita aetate Traquinii Prifcfinifi regum anrecedentium eflfent in capitolio. Defbatuis fine tunicis & quibufda aliis :6i quae prima Romae fbatua eque fttis:& quando omnes ibatuae priuatim 6C publicae fublate:& quibus Ro# tue mulieribus:& quae primtE ab exteris publice pofirae. Ca. VI* Xiis Romuli eft fine tunica:ftcut& Camilli in roflris:& ante aedem Caiboiu fuit.M.Tremellii equefbris rogatatqui fanites bis deuicerat. Capraqj anagnia populu fbipendio liberauerat.Inrerantiquiflimas fut &.TulliiCelii.L .Rofcii Et Sp.MaticiFulcini in rofbris a fidennatibus in legatione interfedorum . Hoc a Ro# mano Populo tribui lolebat iniuria ca?fis:ficut.P.lunio &.T.Coruncanio:quiab Tcu iailliricorum regina interfedi erant.Non omittendum quod annorauere annales tri/ pedanes iis flatu as in foro fbatutas.Haec uidelicet menfura honorata tunc erat.No pia? teribo.C.Odauium ob unum uerbum quo regem Antiochum dilaturufe refponfu dicente uirga quam tenebat forte circunfcripfit:& priufcj egrederet circulo lllotrefpo fum dare coegitdn qua legatione in terfedo ienatus fbatuam poni iu fiit qua oculatififi fno loco in rofbris.Inuenitur 8c fbatua decreta & Thraciae Caia? fiue Suffecia? uirgini uefbalfiut poneretur ubi uelleoquod adiedu non minus honoris habet :quam qc foe# fntna? efb decreta.Miretum eius ipfis ponam annaliu uerbis. Quod camptu tyberinu gratificata ea efTet populo Inuenio & Pythagora? & Alcibiadi in cornibus comitii pofi ta cu bello fannitico Apollo pythius fortiflimo getis mfTifTet 6Calteri fapientifli nio fimulacra celebri loco dicari:donec Sylla didatoribi curiam faceret ♦ Mirumq? efb illos patres.Socrati eundis ab eodem deo lapientia pradaro Pythagora praetuliffe: aut tot aliis uirtute AIcibiadem:aut quanqua urroqj Themifbocli. Columnarii ratio erat: attolli fupra caeteros morrales qd & arcus fignificant nouitic inuento ♦ Primus tamen honos coepit a graecis.Nulliq? arbitror plures fbatuas dicatas qua Phalerio DemetrioaC henis.Si quidem.ccc.lx.fbatueretquas mox Jacerauerunt: nondum anno hunc nume/ rum dierum excedente. Statu erant Romae etiam in omnibus uicis.C.JVIario Gratidiao tribus ut diximusteademqj fubuertere Sylla? introitu. Pedefbres fine dubio Romse fue# re in audoritate longo tempore ♦ Equeftriu rame origo pquam uetus e cum ferminis etiam honore comunitato.Cocf Hx enim fbatuta efb equeftris: ceu parum efTet roga ea cingi:cum nec Lucretia?:nec Bruto qui expulerant reges: pp quos Cochlia iter obfides fuerat:decernerent .Hanc primam & Oratii Coclitis publicedida credidenm.Anre .n. fibi ac Sibylla: Tarquiniu & reges ipfos pofuifie uerfimile efbnifi Cochlia? pofita quoq? Pifo traderet ab iis qui una obfides fuerant redditis a Porfenna. Honorem eius habuit ediuerfo Annius faccialis.Equefbrem fbatuam conrralouis Staroris xdem inuefbibulo fu perior e domus ualeria? fuifte Publica? confulis filia?:eamq; folam fug fic.Tybeiimqj tranfnatauilTe:ca?teri3 obfidibus qui Porfenna? mirtebantur:interemptis Tarquinii in fidiisX.Pifb prodidic.Idem audor efl.M. Aemilio.C. Pompeio.ii.confulcs a ceioribus P.Cornelio Scipione #.M. Popilio Vacuas circa forum eorum qui magiftratus gefferat fublacas omnestpracrer eas quae populi aut Senatus fententia ftatuae eflfenr. Eam uero quam apud aedem.Telluris ftaruilTec iibi.Sp* Caffius qui regnum affecftaueranetia co flatam a cenforibus.Nimirum in ea quoque re ambitioni prouidebant illi uiri. Exeant Catonis in cenfura uociferationestmulieribus Romanis in prouintiis fla tuas poni* Nec tamen potuit inhibere:quo minus Rqmseponerentur ficuti Corneliae Graccho rum matri quae fuit Africani prioris filia Sedens enim huic poiiratfoleifque fineamen to inlrgnis in Metelli publica porticu.Quae ftatua nunc eft in Octauiae operibus. Publice autem ab exteris polita eft Romae a.C.EJio tribuno Plebi.lege perlata in Sem nium Statilium Lucanumtqui thurinos bis infeftauerat.Etob id Elium thurini fta/ cua # corona aurea donatur. Idem poftea Fabritium donauere ftatua liberati obfidio ne.Paftimque ftatuac in clientela funt receptae. Et adeo diferimen omne lublaturmut Hannibalis etiam ftatuae tribus locis uifancur in ea urbetintra cuius muros felus ho# dium emilit haftam. De antiqui ftatuariis # precii lignorum immodicis:# coloflis in nrbe celeberrimis. Capitulum VII* Vifte autem ftatuariam artem familiarem italiae quoque & uetufta indu eant i Hercules ab Euandro facratus ut produnt in foro boaiiotqui triumphalis uo catunatque per triumphos uefticur habitu triumphali.Praeterea lanus gemi nus a Numma rege dicatusrqui paucis:bellique argumento colitur. Digytis ita figura tis:ut trecentorum quinquagintaquinque dierum nota per iignificationem anni rem poris # acui fedum indicet.Signa quoque tulcanica per terras difperlatquaein etruiia facftitata non eftdubium. Deorum tantum putarem efletin Metrodorus Septius cui cognomen Romani nominis Odiofoindicum eft: Vullinios pullatos propter centum # decem ftatuarum ligna obieceric. Mirumque mihi uidetur cum ftatuaium in italia tam uetus origo lit:potius lignea aut fichlia deorum iimulachra in delubris dicata uf» que ad deuiftam aliatnmnde irreplit # luxuria.Similicudines exprimendi cuae prima fuerit origo :ip ea quam plafticem graeci uocanc dici conuenientius erit. Etenim pri or quam ftatuariafuit.Sed haec ad infinicum effioruit multorum uoluminum opere fi quis plures perfequi uelit. Omniaeni quis pofliciln.M,Scauri aedilitate tria milia fi gnorum in Scaena tantum fuere temporario cheatro.Mummius deunfta Achaia reple uit urbem.Ipfeae excedet uo relisurus filiae dotem. Cur.n.no cum excufatione pona tur? Multa# Lucilii iuuexere.Rhodi eciamnum.lxxiii.inilia fignorum efte.Mutianus ter conful prodidiemee pauciora achenis # olymphiae. Delphis fuperefle creduntur. Quis illa mortalium perfequi poflinaut quis ulus nolcendi intelligancur.lnfigrda ta# me maxime#aliqua de caufa notata:uoluptarium fit attigifte:arnficefque celebratos nominauiffe fingulorum quoque in explicabili multitudine cum Lyfippus ad fexcen tena .x.opere fecifte tradatur. Ante omnia ut arti claritatem pollent dare uel lingula. Numerum apparui Te defuntfto eo cum thelaurum eifregilTec haeres folitu enim ex ina ni precio cuiufque figni denarios fe ponere aureos firtgulos.Euecfca fupra humanam fi dem ars eft fucceflutmox etiam audatia. In argumentum fucceftus unum exemplum afferam:nec deorum nec hominum iimilitudinis exprefte. Aeras noftra uidit in Capi* tolio:priufquam id nouiftime conflagraret a Vitellianis inceftum in cella lunonis ca* nem ex aere uulnus fuum lambencem.Cuius eximium miraculum # in difcreta uerfi militudo non ex eo folum nelligitur:quod ibi dicatus fuerat: uerum # noua facifdatio ne: nam fumm i nulla par uidebacur: capite tutellarios cauere pro eo inftituti publi afuit. Audacias.lnnumera funtexmpla* Moles quippe excogitatas uidemus ftatua um quas coioftos uocanc curribus pares,Talis eft in Capitolio Apollo traftacus a Lu# callo ex apollonia ponri urbe.xxx.cubitorum»cJ*taIentis factus. Talis in campo fnafi tio Iuppiter. A .Claudio Caefare dicatis: qui ideo Uocatur pompeianus a uicinate thea/ tri. Talis & tarenti fatftus 3 Lyfippo.xl.cubitorum-.Mirum in eo qd manus ferunt mo Jes ea ratione Iibramentitutnullis conuellatur procellis. Id quide prouidifte 6i artifex ditifunmodico interuallo. Vnde maxime opus erat flatum frangi oppofita columna* Itaqi ppter magnitudinem difficultaremqj moliendimo attigit eum Fabianus uerru/ cofus:cum Hercule qui eft in capitoliounde tranfferret. Ante omnes autem in ammira tione fuit Solis coloffus rho di que fecerat Chares Lyndius Lyfippi fupradicfti difcipu/ lus.Septuaginta cubitorum altitudinis fuit. Hoc fimulachrum poft quinquagefimu; fextum antoum terremotu proftratum.Sed iacens quoq? miraculo eft. Pauci pollicem eius ampledlunf. Maiores funt digyti qua pleraeqj ftatuae. Vafti fpecus hiant dfradhs membris.SpetTantur intus magnae molis faxa: quorum pondere illud flabiliuerat con ftituens.Duodecim annis tradunt effetftum.ccc.talentis: quae corulerant ex appara/ tu regis Demetrii relicta mora 8C tedio obfefta rhodo. Sunt alii minores hoc in eadem urbe coloffi centum numero * Sed ubicunqj finguli fuiflent nobilitafurilocum.Prae/ terqj hos deorum quinq? quos fecit Bryxis.Facftitauit colo flo & italia.Videmufq? cerre Apollinem in bibliotheca templi Augufli thufcanicum» 1. pedum a pollicetdubiu aere mirabiliore an pulchritudine. Fecit & Sp.Caruilius Ioue q eft in capitolio uicftis lamni tibus (aerata lege pugnantibus e petftoralibus eorum ocreifq? & galeis. Amplitudo tan taefhut confpiciatur a Lanario Ioue ♦ Reliquifque lima: fuam ftatuam eam fecit; quae eft ante pedes (imulachri eius. Habent in eodem capitolio ammiratione 6t capita duoiquae.P.Lentulus conful dicauit.Alterum a Charete fupradifto fatftum.Alrerum fecit Decius comparationein tantu uicftus; ut artificium minime probabilis artificis uideatur* Verum omnem amplitudine eius generis ftaruarum uicit aetate noftra Zeno dorus Mercurio fatfto in ciuitate galliaearuernis perannos.x.pedum. cccc. tn magno praecio.Is poftq fatis ibi artem approbauerat: Romam accitus eft a Nerone:ubi deftina tum illius principis fimulachrum coloflam fecit centu. x.pedum Iongitudinetqui di/ catus Solis uenerationi eft damnatis fceleribus illius principis. Mirabantur in officiu non mo ex argilla fimilitudinem infignem:ueru & deparuis admodum furculis quod primu operis inftaurati fuit, Ea ftatua indicauit interifle fundendi aeris fcientidtcv 8i Nero largiri aurum agentumqj paratus eflet:& zenodorus fcientia fingendi caelandiq* nulli ueterum poftponeretur.Statuam aruernorum cum faceret prouinciae Vibio. Auiro praefidente duo pocula Calamidis manu caelara.-quae Caflio Syllano auunculo eius praeceptori fuo Germanicus Caefar adamata donauerat aemulatus eft:ut uix ulla differentia etfet artis.Quantoqj maior in zenodoro praeftantia fuititanto magis depre hendi aeris oblitteratio poteft. Nobilitatis ex aere operum 6t artificum.ccc.lxu. Ca. VIII Ignis quae uocant corinthia pleriqj in tantum capiuntunut fuccum circun 5 ferantrficut Hortenfius orator fphingem Verri reo ablata, Propter quam Ci/ ■ ccro illo iudicio in altLVationc neganti ei fe enigmata intelligere: refpondic debere:quonia fpingem domi haberet.Circuntulit 8C Nero princeps amazone :de qua dicemus.Et paulo ante.C. Ceftius coiularis fignum qd fecum etiam in proelio habuit Marris ultoris aedem dicatae funt:todine ante regiam. Minoribus fimulachris fignifqj innumere prope artificum multitudo nobilita eft. Ante omnes tame Phidias athenien fis Ioue olympiae facfto ex ebore quidem.Sed & ex aere %na fecit.Floruit aute olympia/ de otftogefima tertia drciter.ccc.noftrae urbis ano. Quo eode tempore armuli eius fu e/ re Alcamenes:Critias.NeftocIes:HegIeas.Er deinde olympiade ctfcgefimafeptima.Age kdes*Callon:Polyclecus:Phradm6:CorgiaS:Lacor:Myc6:Pythagoras:Scopas:Perelius Ex iis Polycletus difcipulos habuit Argium: Arfopodrum: Alexin: Ariftidem: Prynoe Dinetn t Athenodorum: Demeam: Clitorium Myronem Lycium.Noangefima quin ta olympiade floruere Naucides:Dinomedes:Chanacus Latroclus.Gentefima fecunda Polycles:Cephifiodotus:Leuiares:Hypatodorus*Centefima quarra Praxiteles Euphra nor Xentefima leptima EchioruTermachus. Cenrefima quartadecima Lyfippus fuit & cum eo Alexander magnus.ltem Lyfiftratus & frater eius Stenius: Euphronides. Softratus Ion;# Syllanion.In hoc mirabile.quod nullo dolore nobilis fu it ipfe.Difci/ pulofque habuit Theufin# ladem.Gentefima uige(ima.EutycIides:Euticrates:Lahip pusiCephifiorotus.Timarcus.Pyromacus.Ceflauit deldears:ac rurfus olympiade cen tefima quinquagefimaquinta reuixit: cum fuere longe quidem infra praedicTos prcba/ ti tamen Anceus:Calliftratus:Policles:Athenu s: Call\xenus: PytoclestPythias Tymo les. Itadiftindis celeberrimorum statibus: raptim tranfcurram reliquam mulriru di nem # paftim difperfam . Venere autem # m certama hiidatiflimi quanquam diuer fis aetatibus geniti:quonia fecerant:ama£onas:quaE cura in templo Epheffas Diana: di carentur.placuit eligi probatilTimamtipforum aurificum qui pra:(enres erant iudicio. cum apparuit eam elfetquam omnes fecundam fua quifque iudicaftoir. Haec eft Po lycleti.Proxima ab ea Phydiae.Tertia Chreftilla:. Quarra Ciclonis. Quinta Phradmo/ ms.Phidias praeter Iouem olympiade quem nemo emulatunfecit # ex ebore atque Mi neruatn achenistqua: eft in parthenonia ftans.Ex aere uero prxter amazonem fupradi (ftam Mineruam tam eximie pulchritudinis ut a forma cognoman acceperit. Fecit:# clydicum St aliam Mineruamtquam Romae ad aedem Fortuna: Aemilius paulus de* dicauit.Item duo Agna quce Catulus in eadem aede pofuit:palliata.Et alterum colofti/ con nudum.Primufque artem torreuticem aperuifte atque demoftrafle merito iudica tur * Polyclecus ftcyonius Ageladis difcipulus Diadumenum fecit molliter inuicem centum talentis nobilicatum.Item # Doriphorum uinliter puerum.Fecit & quem ca nona artifices uocantdiniamenta arcis ex eo petentes uelut a lege quadamtfolufque ho minum artem ipfe fecifle arcis opere mdicatur.Fecit # diftringentem fe. Et nudum talo incedentem. Duofque pueros.Icem talis nudos ludentes qui uocantur aftragali/ sontes. Et funt in Tui imperatoris atrio quo opere nullum abfolutius plerique iudi/ cant.Item Mercurium qui fuit lyfimachiae.Herculem qui Romae Antheum a terra (u ftinentem» Artemona qui phaenaporretos appellatus eft * Hic con fuma fle hanc fcien tiamiudicatur:# toreuncen fic erudifle-.uc Phydias aperuifte proprium eiufdemmt uno crure infifterenc ligna excogita!te*.ut ait Varro:# pene ad unum exemplum My/ ronem eleuteris natum.# ipium Ageladis difcipulum bucula maxime nobilirauit ce/ lebratis uerfibus laudaratquoniam alieno plerique ingenio magis quam fuo commen/ dantur.Fecit # canem:# difcobolon:# Perfea:# criftes:# fatirum admirantem tibias 8C Mineruam delphicos petachlos.Pancraciaftas. Herculem etiam qui e apud circum maximum in aede Pomperi magni.Fecit St cicadae monumentum &Iocuftae:(icut car minibus fuis Erina fignificat.Fecit # Apollinem quem a triumuiro Antonio fublatu reftituit ephefus Dius Auguftus amtnonitus inquiei&Piimus hic multiplcafle uariera tem uidetmumerofior in arce quam Polycletus:# fimetia diligencior. Et ipfe tamen corporum tenus curiofus:animi fenfus nou exprefFe: Capillum quoque # pubem no emendatius fecifte quam rudis antiquitas inftituiftet .Vicit eum Pythagoras ex italia Reginas Panccaciafte delphis pofito. Eundem uicit # Leontius c£ fecit haftadix dro monftilon:quiolimpiaeoftenduntur.Eclolpispuerumtenentem tabellas eodem loco 6t mala ferentem nudum.Siracufis autem claudicantem cuius ulceris dolorem fentire etiam (pedantes uidentur Jcem Apollinem citharedumfterpentemcg eius confici (agit tis:qui Dirceus appellatus eft:quoniara cum chebaeab Alexandro caperenturtaurum a fugiente conditum finu cius caelatum cfTet* Hic primus neruos & uenas expreflit ca pillum diligentius.Fuit di alius Pythagoras famius initio pidortcuius ligna ad aedem fortunae huiufce deae funtfeminudamnde di laudata funt.Hic fupradido facie qucqj indifcrera fimilis fuifle tradit .Regini autem difcipulus& filius fororis fuifle traditur. SoftrariiLyfippus Sicyonius.Duris negat.Tu Ilius fuifle difcipulum affirmat.Sed pri/ mo aerarium fabarum. Audendi ratione coepiflTe pidloris Eupompi refponfo. Eu ei im interrogatum quemfequereturantecedenriu:dixifledemonftrara hominum multitu/ dinetnatura ipfam imitanda cflfetnon artificem. Plurima ex omnibus ligna fecit: di ut diximus faecudiflimae artis: in ter quae diffringente fe que. M.Arippa ante thermas fu as dicauit.mire gratu.Tyberio principhqui non quiuit temperare libi in eo: qqua im# periofus fui inter initia principatus tranfUifirq? in cubiculu : alio ibi figno lubiliruto. Cu quide tata Populi Ro.cotumacia fuit:ut magis theathri clamoribus repoi Apoxyo menon coflagitauerit:princepfq? quanqua adamatum repofuerit.Nobilitat Lyfippus di temulenta tibicina&canibus ac uenatione. In primis ueroquadriga cu Iole rhodio* rum.Fecit & Alexandrum magnum multis operibus:a pueritia eius orfus.Quam fta/ tuam inaurari iulTic Nero princepsdele&atui admodum illa.Dein cum precio penffe gratia artistdecra&um efl aurum preciofiorqj talis exiflimatur etiam cicatricibus opis atcp confciffurisu quibus aurum ha:ferat remanentibus. Idem fecit Ephellionem Ale xandri magni amicurmque quidam Polycleto afcribunrjcum iis centum prope annis antefuerit.Idem Alexandri uenationem quae delphis facrata efl: Athenis fatyrerum turmam. Alexandrum amicorum que cius imagines fumma,omniu fimilitudine exprertit.Has Metellus maccdonia fubadla tranilulit Romam. Fecir di quadrigas mu! torum generum.Statuariae arti plurimu traditur contulifle capillum experimedoCa# pica minora faciendo qua antiqui.Corpora graciliora ficcicraq;: p quae figno rum maior uideretur. Non habet larinum nome lymmetria:quam diligentiflime cu# flodiuit noua intadlaq? rarionequadratas uererum flaturas prnurandosuulguq? dicet bat:ab il/is fadlos qualeseffent homines a (e quales uiderentur effe.Huius proprie uide turefle argutia: operum cuilodicx in minimis quoq? rebus.Filios di dilcipulos reliquit laudatos artifices Lahippum & Bedam:fed ante omnes Eutychratetquanquam is con llantiam patris portus aemulatus quam elegantiam aqftero rnaluit genere qua iucun do placere.Itaq? optime exprefTit Hercule delphis di alexandrum Thefpin uenatorem di thefpiadum proelium equellre.Simulacrum trophoniiadoraculu.Quadrigas Medeae complures.Equum cum fifcinis.Canes u enantium. Huias quoq? dilcipulus fuit Thy ficrates & ipfe Sicyonius:fed Lyfippi fecla: pfoprior ut uis difeernantur coplura ligna ceu Senex Thebanus Demetrius rex.Feucelles Alexandri magni feruator.Digni tanta gloria artifices. compcfitis uoluminibus condidere haec miris laudibus celebrat &TheIaphanem Poeceum ignotum alias: quonia in theflalia ubi bubirauerit:latuerint opera eius alioquin fuffragiis iplbrum aequat Polyclero:Myroni:Pythagorae. Laudat eiusLarifTamt& Spinarum.Pentarhlon:& ApolIinem.Aliinohancignobilitatis fuif» fe caufam fed quoniam fe regumfeverxis di Darii officinisdediderintvexiflimant. Praxi teles quoqj marmore foelicior :ideo clarior fuit Fecit tamen ex acre pulcherrima opera* Proferpinae raptum.Item Cataglyfam di ebrietate di liberum patremsnobifemq? una fa tyrutmquem graeci Periboeoton cognominant. Signa etiam quae ante foclicitatis sede fuere.Veneremq? quae cu ipfa aede incendio cremata efl Claudii principatu «.marmore nulli fup terras inclyto parem.Item llephufam.Spelume:Oenophorum: Harmodium Si Ariflogytone tyrannicidas:quos a Xerfe perfarum rege captos uidla pfide athenien fibus remifit Magnus Alexander.Fecit di pubere? Apolline fubrepete lacerta: cominus fagicca infiiiantemtque Saurotonon uocant.Spedantur di duo ligna eius diuerfos af fertus exprimentia flentis matronx # meretricis gaudentis.Hanc putam prynen fuifi fe deprxhenduncq; in ea amorem artificis*# mercedem in uultu meretricis. Habet fi mulachrum benignitas eius.Calamidis cni quadrigix aurigam fuum impofuit.Etne melior in equorum effigie homiem deuicifTe crederet ur ipfa calamis & alias quadrigas bigafquefecit:equis femper fine emulo expreffis.Sed ne uideatur in hominum effie in ferior: Achamene nullius et! nobilior. Achamenes phidix difribulus & marmorea fecit BC aereum petallum qui uocacurencrinomenos.Atpolycleti difcipulus Ariifides qua/ drigas # bigas. Et Iphicratis leaena laudatur. Scortum haec lyrae citu familiaris Har# modio # arillogytoni conlilia eorum de tirannicidio u% ad morte excruciata a tiran nis non prodidi t. Quamobremacheienfes eam honore habere uolentesme tamen fcor tum celebrafle uiderent: animal nominis eius fecere. Atc$ utinrelligeretur caufaho noris in opere linguam addi ab artifice uetuerunt.Bryxiafis Aefculapium & Seleu cu fecit .Bedas adorantem Batton Apollinem # lunonenuqui funt Roma in templo Co cordiae.Creiilas uulneratum deficientemun pofuitintelligi quantum reftac animae* Et olympium peridem dignum cognomine.Mirumq? i hac arte efltqd' nobiles uiros nobilioresfecit.Gephifidorus Mineruam mirabilem in portu AchenienfiunnEtara ad cepium iouis feruatoris in eodem portu cui pauca comparancur.Canachus Apolline nudu qui Philefius cognominantur in Dydi raeo egmetici xris teperarum * Ceruuqj una ita ueftigiis fufpendit:ut linum fubter pedes trahatur alrerno morfu digytis calce que retinentibusfolumtita uertebrarodente utrijq; in partibustut arepulfu per uices refiliat.Idem celetizontas pueros fecit.Cheieas Alexandru magnu. Et Philippu patrem eius fecic.Clefilaus Dorophoron:#amczone uulnerata.Demetrius Lyiimaiheinqnx facerdos Mineruae fuitannis.lxiiii.Ide & mineruam quae mullea appellaf :quomi dra cones in gorgone eius adidus citharae tinnitu relonanr.Ide equitem Sarmenem: qui primus de equitatu fcripfit.Dedalus # ipfe inter fictores laudatus pueros dua diftrin gentes fe fecit,Dynomenes Proceliiaum & Fyrhodemu ludatore * Euphranoris der paris eihin quo laudat :q(f omnia iirnul intelJigatur.Iudexdeai$d:amator Helenae 6C tamen Achillis interfector. Huius ett minernua Romx: qux dicitur Catuleana infra Capitolium Catulo dicata.Et iimulachri boni euentbs dextra pa tera:finiitra ipica ac papper tencns.ite lacona puerpera Apollinem & Dianam ipfan/ tes fufiinens in xde co acordix.Fedt q uadr igas: bi galqj. E t Cliticon eximia forma ♦ Et uirtuteegregiam:utraf<£ colpltreas. Muliere mimitrante # adorantem. Ite Alexandru 8£ Philippum m quidngis.Eucy dides euroran fecit in qua arte ipfam liquidiore pluri mi dixere* Hegix -Muierua Rex laudacpr.Et celetizontes pueri.£t caffor ac Pollux ante xdem Iouis tonantis. Agelix in pario Coloia Hercules Ilidori.Bptvrcus Ly cius, Myronis difcipulusfuinquifecii dignum prxeeprore puerum fufflarue langui/ dos ignes #argonaucas.Leocras:aqmiam fentientem quid rapiat i Ganymede:.# quid erat:parcentem unguibus etiam per ueltem. Puerum Antolycum umorem Propter quem Xenophon fympofium laipfitdouemque illum tonantem i Capitolio ante cunela laudabilem.Item Apollinem Lucifcus Langonem puerum fubdole ac fucatx uernilitatis.Lycius # ipfe puerum fufficorem * Menedimi uitulus genu prxmitunreplicata ceruice. Ipfeque Menechinus fcnpfit de fua arte Naucides Mercurio # dffcobolo immolante arietem Iudatorepi anhelantem fecit.Miceratur Aefculapium # Hygiam qui funt in cocprdix templo Rpmx. Phyro/ machi quadriga regitur ab Alcibiade. Poly des Hermaphrpcfitum nobile fecit Pirrhus Higiam # Mineruam Phoenix Lilippi difcipulus Epidirfam, Sypax Cyprius uno cele brat figno Spnachonrte. PericlisOlitnpii uernula.Hic fuit exta torrens? igne oris ple/ ni fpiritu accedens. Syllanion Apollodorum fecit ficlorem # ipfumtfed inter eundos diligentiflimum artis:# inimicam fui iudicem crebro perfe&a figna frangentem drim fatiare capidirarem nequit arris*.# ideo in (anum cognominatum.Hoc in eo expreflit. Nec hominem ex aerefacittfed iracundiamiEt Achillem robilem* Irem Epidatem exer centem ahletas.Strongilion amazonemtquam ab excelentia crurum Eucnemon ap/ pellant.Ob id in comitatu Neronis principis circumlatam. Item fecit puerurmqaem amando Brutus philippenfis cognomine fuo ilIudrauit:Theodorus qui labyrinthum fecit faminpfe fe ex acre fundit praeter fimilitudinem nobile.*fama magnae fubtiliratis celebra tus. Dextra limam tenetdeua tribus digytis quadrigulam renuit‘tranflatam pre/ nede:tantx:paruitatis:uttoram eam currumq?# aurigam integeret alis fimul fadta mufca.Xenocrates Tilicratis difcipulussaut ut alii Eurycratistuicir urreq? copia (igno rdmt& de fua arte compofuit uolumina. Plures arrifices fecere.Attali & eumeis aduer fus gallos proelia.I(igonusiPhyromachus:Stratonicus: Antigonus:qui condidit uolu/ mina de fua arte:Bocti quanqua argento melior infans eximie anferem ftrangular. Ac que ex omnibus quae retruli clariflima quxq? i urbe iam fur dicata a Vefpafiano prin ciptin templo pacistaliiiq? eius operibus uiolentia Neronis in urbem conuedfa:# i fel/ lafiis domus aurex difpofita.Prxterea funt xqualirare celebrati artificesifed nullis ope ru fuo$i prxeipui. Arido q & argentum cxlaresfolitus eft.Callafest Defias: Cantharus Sicyonius: Dionyfiodorus Cririx difcipulus DeliadesrEuphorion: Eunicus & Hecarx us. Argenti cxlatores:Lefb!ocles:Prodorus Pythodicus: Polygnotus Idem pictores no/ biliflithi.Itfm ex cxlarotibusiSrratonicus:Sinus qui fuit Cririx difcipulus.Nunc per/ cerifeboeos:quieiufdem generis opera fecerunttut Apollodorus: Andrcbolus:AfcIepio dorus: Aleuas phuns: A pellas:# adorantes foeminas Antigonus. Et luedarores Peryo# xyomenon.Tyrannicidafcp fupradicdos.Antimachus: Athenodorus. Foeminas nobiles AVfdodemus:# 1U(ftarores bigafq? cum auriga. Phifofophus Annus Seleucum regem, Habct quoq? huius gratiam Doryphorus.Cephiiodori duo fuere.E priore eft Mercuri/ us' Liberum patrem in faht/am nutriens.Fecit # condonantem manu elara.Perfbna ifi incerto ed, Sequensphus feCit Cdelites qui cum Phidia Iouem olympium fecerat. Philofbphus item Cledn # Cenchranus & Cephis # Calcofchenes # comoedos # athle tastDahippus Pelladomenon Dadphron:# Democritus:# Dxmon. Philolbpbus Epi genon omnia fere prxdicda imirarus prxcefTit in tubicine & matrem fterfc additur tertia portio aeris eolledaneishoc e(t ex ufu coempti♦ Peculareque in eo coridimenrum attritu domiti # confuetudine nitoris ueluti manfuefadi .Mifcen» tur # plumbi argentarii pondo duodenaiac felibra e centenis proflata. Appellatur etia nunc # formalis temperatura aeris tenerrimi:quoniam nigri plubi decima portio addi cur:# argentariiuigefimaimaximeque it* tolorem bibit: quem graecanicum uocant. Nouiltima elf quae uocatur ollariamafe nomen hoc dante. Ternisaut quaternis libris plumbi argentarii in centenas aeris additis. Cypria fi addatur plumburmcolos purpu rae fit in (fatuarum praetextis. Aera exter (a rubiginem cellerius trahumq negleda mft oleo perungaritur.Seruari ea optime in liquida pice tradunt. Vfus aeris ad perpetuira tem monumentorum iampridem tranflatus eft.Tabulis aereis in quibus publicae con flituriones incidantur. : De cadmia medicinae. ,, \ • .» , Capitulum Decimum r< ; Etalla seris multis mois inffruunt niedicina:u$ote cum ufcera omnia ibi ociffi me fanent .Maxime tamen pdeft cadmia. Fit fine dubio haec & largeti fornaci - bus candidior ac minus poteff derofa.fed nequaqua coparanda seraiae. Plura ac genera funr.Nanq; ipfe lapis ex quo fit aes cadmia uocatur fufurfe neceflfariustmedid nae inutklis.Sic rurfus in fornacibus exiffit. aliamq; nofs fui origine recipit.Fit at ege ffa flamis:atq? flatu tenuiftima parte materiae:# cameris lateribus ue fornaciu pro qua ficateleuitatis appftcata.TenuiflVma eff in ipfo fornaciu ore qua flammae eludant :ap pellata capnitis.exurta.# nimia leuitate (imilis fauillae.Interior optima:cameris depen des.# ab eo argumeto botrifentos cognomlata poderofior haec priore.Leuior porco ie* cuturis,Duo eius colores:Deterior cinereus.puniceus melior;fabrilis: crulorurrq- me dicamenris utiliflima.Tertia eft in lareribus fornacium :quae propter grauitatcm ad ca meras peruenirenonpotuit.Haecdicitur placitis: # ipfe abargumeto cruftaueriufqj pumex intusmariasad pforas utiIior:& ad cicatrices trahendas. Fluunt ex ea duo alia genera. Onychitis extra pene caerulatintus onychiti maculis fimilis.Oftraciris toga t i gra# exterarum fortifSma:uulneribus maxime utilis . Omnisaute cadmia in cypii fornacibus optima.Iterum a medicis coquitur carbone purcsatqj ubi i cinerem rediit extinguitur u ino amineotquae ad emplaftra preparat :qux uero ad ploras aceto.Qui# dam in oleisfidhlibus tufam urunt:aclauantin mortariistpoftea ficeant.Nymphodo rus lapide ipfum quam gatuiflimfi fpifTumq? urit pruna :# exuftum chio uino rcftin guit:tunditqi:mox linteo cribranatq? in mortario terinmox aqua pluuia macerat :ire# rurpq? terit quod fu bfedir: donec cerufx fimilis fiatmulla denriuoffenfa. Eade Lollia: acftiotfed quapuriffimu lapidem eligit.Cadmiae effe mentius faebu fi aceto cj uino teperent .Tofta uero ef&racior fit ad eadem omnia. Sori xgiprium maxime laudatunmultufuperato ciprio Hilpanienfi di Afficotquaquaocu lorum quoqj curationi quidam utilius Cipriu putanr.Sed i quacunq; nande optimu cuimaximu uirus olfaclu.trituq? pinguiter nigrefcens:& fpongiofum.Stdachores co traria in tantu ut quibufda olfactu modo uomitiones mouear.Et xgiptiu qde tale.AI terius nationis contrarium Iplendefcit.Et myfi eft lapidofius.Prodeit at di detiu dolori £i contineafratqj colluat.Et oris ulceribus grauibus quxq? ferput. Vritur carbonibus ut chalcitis.Myfi aliqui tradideruc fieri exuito lapide i ferobibus flore eius luteo mifete fe ligni plea fauiIla.Re uera ac e fupradido fit lapide cocrecu natura diferetuq? di opti mum in cypriorum officinis i cuius notae funt friati aureae fcintillae: di cum terarur hareofa natura fiue terra chalcitidi fimilis.Hoc aute mifcenttqui auru purgat. Vtilitas autem eius infufi cum rofaceo auribus purulentis: & lana impofiti capitis ulceribus* Ex tenuat etiam fcabriciasoculorum inueteratas. Praecipue utile tonfiliistcomraq? an ginas di fuppurata. Ratio ut.xvi.drachmx in hemina aceti coquantur addito meile: donec lentefcat.Sic ad fupradidla utile efl. Q_uotiens opus fit molliri uim eius:mel af pergitur .Erodit di callum fiflularum ex aceto fouentiuui:# colliriis additur. Siflit & fanguinetulceraqj quae ferpant quae ue putrefcant.Abfumir di excrefcentes carnes.Pe culiariter uirilitatis uitiis utile:# foeminarum profluuiufiflit. Graeci cognatione aeris fecerunt nomine di atramento futorio. Appellant enim chalcantum.Nec ullius aeque mira natura efl.Fit di i hifpania e puteis ftagnis ue habetibus id geus aquae. Decoqui tur ea ammixta dulci pari menfura:# in pifcinas ligneas funditur.lmmobilibus fuper has tranflris dependentes refles lapillis extentae: quibus ad haerefcens Iimus*, uitreis ac i nis imaginem quandam uux reddit.Exemptum ita ficcatur diebus.xxx. Color efl cx* ruleustpercj fpe&abili nitorituitrumq? effe creditur Diluendo fit atramentu ringuem dis coriis.Fit di pluribus modis genere eo in fcrobe cauato. Quarum elateribus diflila res hyberno gelu flyrias flalagmiam uocantmeqj efl purius aliud. Sed ex eo candidum cololorem fentiente uiolam leucanthon appellant.Fit di in faxoru catinis pluuiaaqua corriuato limo gelante.Fit di falis modo flagrantiffimo fole admiffas dulces aquas coge te.Ideo duplici quidam differentia foflille aut facticium appellat. Hoc pallidius:# qua tum colore tantum bonitate deterius.Probant maxime cyprium in medicinas ufu.Su mitur ad depellanda uentris animalia drachme pondere cum meile. Purgat # caput dilurum:ac naribus iflillatum. Item flomachqm cum meile aut aqua mulla fumptu Medetur di oculorum fcabriciei doloriq?: necnon # caligini & oris ulceribus. Siflit# fanguinem narium.Item hemorrhoidum.Extrahit otfafracfla cum femine hyofcyami Sufpendic epihoras penicillo fronti impolitum. Efficax # in emplaflris ad purganda uulnera:# excrefcentia ulcerum.Tollit di uuas uel fi decolo tangant .Cum lini quo que femine fuperponitur emplaflris ad dolores tollendos,Qucdq? ex eo candicat in eo ufu praefertur uiolaceis.Et grauitati aurium per fiflulas infpiraf. Vulnera etiam per fe illitum fananfed tinguit cicatrices. Nuperq; inuentum urforum in harena di leonu ora afpergere ilIo:tanraqj efl uis in flringendo:ut non queat mordere • Do pompholyge di fpodio di antifpondio di diphry ge di triente feruilo. Ca. XIII. Tiam nunc in aerariis reperiuntur quae uocant pompholygem & fpondion. Differentia:quod ponpholyx lotura paratur.Spodios illora e. Aliqui id quod fit candidum leuiffimumque pompholygen dixere*. di efTe aeris di cadmix fa/ uillam.Spodion nigriorem ponderofioremque efTe derafam parietibus fornacium mix tis fcintillis aliquando di carbonibus.Hxc aceto accepto odorem xris prxflat:# fi tan gatur lingua faporem horridum. Conuenitque oculoru medicamentis quibufcunq? currens uitiis*.# ad omnia qux folum diflat qd huius elutior uis efl. Ad dit di in emplaflra:quibus lenis quaeritur refrigeratio di liccato. Vitior ad omnia qux uino lota efl.Spodios cypria optima.Fit autem liquefcentibus cadmia di aerario lapide Leuiffime hxc efflatur di ocius:euolatque e fornacibus:# tccflis adhxrefcit. A fuligine diflans candore.Qjiod minus candidum ex earimmatuerx fornacis argumentum e* Hoc quid a pompholygen uocant ♦ Quod uero rubicundius ex iis luenit :acriore uim h$: adeo:ut cu Iauat fi oculos atrigat excxcet. Efl di mellei coloris fpodios i aqua plurimu xris Uelligit.Sed quodeuq? genus lauado fit utilia.Purgat ah pinatdin ciaffiore lotura digitis fcabricie exterut media uis eius e q uio Iauat di aliq i geere uini differentia.Leni enim Iota collyriis oculorum nimium uigiliis fatigatorum apta putat Eadem efficacior ulceribus quae manant:uel oristquaemadenn&omnibus medcame tisquae parantur contra grangrenas.Fic Si in argenti fornacibus fpodios:quam uocat lauriocin. Vciliflima aute oculis confirmatur quae fit in aurariis. Nec in alia parte ma gis efl uitae ingenia mirari * Quippe ne inquirenda elTent metalla uiliffimis rebus: utilitates eadem excogitauit * Anrifpodion uocant cinerem fici arboris uel caprifici uel myrchi foliorum cum tenerrimis ramorum partibus: uel oleaftri uel cyro nima Ii uel lentifci. Item ex moris immaturis: idefl candidis in folearefadi: uel e buxi co ma uel pfeudo cyperi: aut rubi: 4uc terebinthi uel oenanris ♦ Taurini quoque glu rinisiaut linteorum cinere fimiliter pollere inuentum elt. Vruntur omnia ea crudo fi dili i forna cibusidorc figufina percoquuatur.In «raris officinis Si Imegma fit:iam Ii quato aere:atquepercodo:additisecri!nnum carbonibus: paulatique accenfistac repe te uehementiori flatu expuitur aeris palam quaedam. Solum eo quoexcipiarunltratu effe debettMaxili ab ea dilernirur aqua in iifden officinis * Dyphrigia uocant graeci ab eo quod bis torreatur*Cuius origo triplex.Fieri enim traditur ex lapide pyrithe crema to in caminisidonec excoquuatur in rubricam. Fit Si in Cypro ex luto ruiufdam 1 pe cus arefado prius.mox paularim circundatis farmentis. Tertio fit modo i fornacibus aeris fece fubfidente.Differentia elt quidem:quod aes ipfum in catino defluit:fcoria ex tra fornacestflos fupernatat.Diphryges remanet. Quidam tradunt in fornacibus glo/ bos lapidis qui coquuancur:ferruminari:circa hunc aes fauere .Ipfum uero no pereo* qui nili tranfUtum in alias fornaces:& effe nodum quedam materiae* Id quod excedo fuperfit diphryga uocant. Ratio eius in medicina fimilis fupradidis. Siccare Si excre* fcentu conium er et& perpurgare.Probatur lingua ut eam ficcet tadu ifatimifaporem que aeris reddat. Vnum etiamnum aeris miraculum non omitremus. Seruilia familia illuftris in fallis trientem aereum pafeit auro Si argento confumentemque utrunque Origo:atque natura eius incomperata efl mihi. Verba ipfa de ea re Mellillae fenis po nam.Seruiliorum familiahabettrientem facrumrcum fumma cum cura magnificen tiaque facra quotannis faciunt.quem ferunt alias creuifle alias decreuifle uideri: Si ex eo aut diminu rionemtauthonorem familia fignificari. De ferro Si ferreis metallis Si differentia ferri * Ca* XIIII. Roxime indicari debet metalla ferri:optimo uitae peflTimoq; iftr umero. Siqui de hoc tellure fcmdimusrierirnus arbuila:p6imus pomaria:uires fqualcre de effo annis oibus cogimus iuuenefcere.Hoc exltruius teda: caedius faxa:cefqj ad alios ufus ferro utimur.Sed eode ad bella caedes latrocinia no cominus folu fed etia mifiili:uolucriqj:nuc tormentis exculto nuc Iacertis:nuc uero pennato qua fcelratifTi mam humani ingenii fraude arbitror.Siquide ut ocius mors peruenirec ad hominem alitem illa fecimustpenafqj ferro dedms.Qua ob re culpa eius no natura fiat accepta. Aliquot expimentis ,pbatu efl: poffe innocens effe ferrum.In foedere quod expullis regi bus Populo Ro. dedit Porfenna: nominarim compraehenfum inuenimus:neferro nifi in agricultura uteret .Et cu llillo feribere ltutiuut uPIifliffimi auctores gni Popeii i.iii.cofulatu extat edituri tumultu necis ullu telu ee in urbe.Ec tamen uita ipla non defuit honorem initio habere ferro quoque. Ariftonidas artifex cum exprimere uellec Athamanris furorem Chlearchum filiu praecipitare uole tis Si in praecipitato illo refidentis penitentiamtferrum Si aes mifcuictut rubigine eius per nitorem aeris relucentetexprimerecur uerecundiae rubor.Hoc lignum extat hodier no die.Eft in eadem urbe Si ferreas Hercu!es:quem feit Halicon laborum Dei patientia inductus.Videmus Si Romae fcyphos e ferro dicatos in templo Martis Vltoris.Obfii dc eadem naturae benignitas exigentis a ferro ipfo poenas rubigine teademque proui dentia nihfl in rebus mortalibus faciente quam quod infeftiffimiim mortalitati. Ferri metalla ubiq? prope modum repcrjuntur,Q_uippeinfuIa etiam italiae ilua gignentes minimaq; difficultate cognofcunt ipfoVolore terra: manifefto. Sed ratio eade excoque dis uenenis. In capadocia tantum quseftio eft aquae an terrae fiat acceptam:quoniam pfufa certo fluuio terra neqj aliter ferrum e fornacibus reddit* Differentia ferri numei rofa.Prima ingenere terrae caeli ue. Alias enim mole tantuplumboqj uicinius fubmini ftrant. Alias fragile # erofum rotammq; ufibus:# clatris maxime fugiendutcui prior ro conuenit.Aliud breuicatefolaplacettclauifq? caligariis. Aliud rubiginecelerius fentic Stricfturaeq; uocant eae omnes :quod no in aliis metallis a ftringeda acie uocabulo im pofito-.ex fornacium maxima differentia eft.In iis quide nucleus ferri coquitur ad in# durandam aciem.Aliquae mo funtad denfandas incudes malleoru ue roftra. Summa aut differentia in aqua efbcui fubinde candens immergitur. Haec aqua alibiatqj alibi utiliornobilitauit loca gloria ferri: ficcuti bilbilin in hifpania# ruriaftbne.Comum in italia cum ferraria metalla in iis locis no fine. Ex omnibus aut generibus palma fer ico ferro eft.Seres hoc cum ueftibus fuis pellibufq? mittunt. Secunda parthico: neqj alia genera ferri eximia acie temperant tcaeteris enim admifeentur. Mollior complexus in noftro orbe.Aliubi uena bonitate hanc praeftattut in noricis. Aliubi £i brundufii teperabantundonec argentei! uci coepere # ancillae. Nunc adulte tatur ftagnum addita xris tertia potione candidi in plumbum albu # alio modo:mix tis albi plumbi nigrique libris.Hoc nunc aliqui argentarium appellant-Idem # tertia rum uocantrin quo duae nigri portiones funt # eius in libras xxx. Et hocfiftulae.folidantur. Improbiores ad tertiarum addicis aequis partibus albi argen tarium uocant.#eoquae uolunt incoquunr.Precia huius faciunt in pondo.c.xxx.In libras albo per fincero precia funt xxx.nigro.xvii.AIibi natura plus aridi habet.Contra que nigri tota humida eft.Ideo album nulli rei fine mixtura utile eft. Neq; argentum ex eo plumbaf: quonia prius liquefcic argentum.Confirmantqj fi minus albo nigri q latis fit mifceat :erodi ab eo argetu.Album icoqtf aeris opibus meto ita ut uix di fcernit queat ab argeco eaqj icocftilia uocac.Deide # argecu icoquere fimili mo coepere maxie ornamentis iumerorumqj iugis.In alexia oppido reliqua gloria biturigu fuit. Coepere deinde di efieda baculis di petorita exornare.Similiq? modo ad aurea quo que di argentea uehicula inanis luxuria peruenit: quaeq* in fcyphis cerni prodigum erat:basc 4 auehiculiatter; cultus uocatur.Plumbialbi pmixtum i charta ed:ut lique fadrum pondere uideatur non calore rupiffe.India aes neq; plumbum habet:gem mifq? fuis ac margaritis haec permutat, Nigro plumbo ad fidulas laminalq? uruntur laboriofius in hiTpania eruto:totafqj p gallias.Sed in britannia fummo terrae corio adeo largemt lex ultro dicaturme plus cerro modo fiat. Nigri generibus haec funt nomina Ioueranum:caprarienfetoleadrenfe.Nec differentia ulla fcorias modo fit excola dilige ter.Mirumq? in his folis metallis quod derelicta fertilius reuiuifcunt.Hoc uidetur face re relaxatis fpiramentis ad fatietatem infufus aenaequeutfoeminis quaedam foecundio res abortus facere.Nuper id compertum in betica fantarenfi metallo quod locari foli* tum.x.libris p ducentos anteannostpoiiqobliteratum erat.lxv.Iocatum e.Simili mo antonianu.In eadepuinciapari locarionepuenitad pondo.cccc. uedigalis. Etmiijfi aqua addita non liquefcere uafa e plumbo conflat ♦ Eadem in aqua calculus aereus ue quadrans fi addatur uas peruri. Medicinae de plumbo di fco* riaplumbi:de molibdena fiue galena:de pfymythio:# fandaraca. Ca VXIII. N medicina p fe plumbi ufus efl eicati ices reprimere: lumbos i di renum parti laminis frigore natura Ihibe» e impetus ueneris. Vilaq? i quie te ueneria iponte naturae erumpentia ufq; i morbi genus his laminis.Caluus orator cohibuiffe traditur: uirefqj corporis (ludiorum labore cuftodifle.Nero quoniam ita diis placuir tprinceps lamina pctdori impolita fub ea cantica exclamans alendis uo cibus detnonflrauit rationem. Coquitur ad medicinae ufus patinis ficTihbus fubdra* to fulphure minuto laminis impofitis tenuibus opertifqg fulphure di ferro mixtis. Cu$ coquitur munienda in eo opere foramina fpiritus couenit :alioquin plumbi e forna* cibus halicur noxius fentirur &pedilens:# canibus ocidime.Omnium uero mufeis di ob rem no funt ea taedia in metallis. Quidain coquendo fcobem plumbi lima quaefitam fulphuri mifcent.AJii caeruda potius qfulphur. Fit di lotura.Plumbi ufus in medicina:cum feipfo teritur in mortariis plubeis: addiraaqua caeledi.donec cradefcat.Podea fupernatans aqua tollitur fpongiis:qd craffidimu fuit ficcatum diuidicur in paftillos.Quida limatum plumbu fic terunt.Q_uidam etiaplu baginem ammifcent.AIii ueroacetum:aIii uinum:alii adipem:alii ro(am.Q_uidam in mortario lapideo di maxime thebaico plumbeopidillo terrere malunt. fic ita medicamatum.Id autem qd udum e plumbum lauatur di flibiis di cadmise potefl aflringere: fidere: contrahere cicatrices .Vius enim ex eodem di in oculorum medica* mentis:# maxime contra procidentiam eorum inanitate# ulcerum excrefceria:nmaf/ que fedisaut hemorrhoidas di cddylcmata. Ad haec maxime lotura plumbi facit. Cinis autem udi ad ulcera ferpentia aut (ordida.Eademqj quae chartis no profeedus. Vritur autem i patinis perlaminas minutas cum fulphure uerfatum rudibus ferreis aut feru I tceis:donec liquormutetur in cinerem.Dein refrigeratum teritur in farinam. Aliicli matam fcobem in ficlili cado coquunt in caminis:donec percoquatur figlinu. Aliqui mifcentpari utin crudodiclum e:#pr£e ferunt fic tritum plumbi fpodio cyprio.Scoria quoqj plumbi in ufu ed. Optimaque quae ad luteum maxime colorem accedit fine plumbi reliquiis: aut fulphuris fpetie # terra carens.Lauatur hec in mortariis minutim fracla:donec aqua luteum colorem tra hat:# tranffunditur in uas:purum:idquefaepius:ufqj dum fublidat: qd utiliffimum ed.Eofdemq? effedus habet quos plumbumffed acriores. Mirari fu ccuri ir experimen riam uitae:ne faece quidem neu rerum excrementorumq? foeditate in tenta fot medis. Fit di (podium ex plumbo eodem quo ex cyprio aere diximus. Lauatur in linteis raris in aqua cxleftitfeparaturqueterrenum tranffufionetcribatumqj teritur.Quidam pul ucrem cum pennis detergere malunt:ac terere in uino odorato. Eft & mohbdena qua alibi galenam uocauimus:pIubi 6C argenti uena communis» Melior haec .• quanto ma gis aurei co!oris:quantoque minus plumbofa friabilis fi£ modice grauius. Coela cum oleo iocineris colorem trahit. Adhxrefcic fi£ auri & argenti fornacibus.Et hanc metalli# ca uocant. LaudatifTima quae i zephirio fiat probantur minime terernas: minimeque Lapidofae.Coquuntur:lauanturquefcoriae modo.Vfus in lipparaad leniendatrefrige randaque ulcera.Emplaftrifquequae non alligantur fed illita ad cicatricem perducuc in teneris corpibustmolli fimifp pcibus.Copofitio eius e libris tribo 8C caerae libra una olei tribus hemfs.Quod i fejli corpe cu amurca addit. Ieperaf &: cu fpuma argenti & fcotia plumbi:ad dyienteriam fii tenafmum fouendo calida. Pfymmithium quoq? hoc eft caerufam plubariae dant officinae. Laudaciflimum in rhodo .Fit autem ramentis plubi tenuifTimis fuper uas acetiafperrimi impofitis:atque ira diftillatibus. Quod ex eo cecidit in ipfum acetum arefactum molitur &C cribratur. Iterumcj aceto mixto i pa ftilios diuiditur 6C in fble ficcatur aeflate.Fit fi£ alio modo addito in urceos aceti pium# bo obturatos per dies decemtderafoq? ceu fitu ac rurfus deieclo donec deficiat materia Quod derafum eft teritur tSC cribraturi coquitur in patinis:mifceurque rudiculndo nec ruffefcaci fimile fandararx fiat. Dein iauat dulciqua: donec nubeculae omnes uluantunficcatur (aniliter poftea 8C in pailillos diuidicur. Vis eius eadem quxfupra# dicHs.Leuiflima tantum ex omnibus praeter quae ad candorem foeminarum adhibetur Eft autem letalis pocusfticutfpuma argenti. Poftea cxrufla ipfa fi coquatur ruffcfcjc. bandarace quoque propemodum dicta natura eft. Inuenit autem & in aurariis: 61 in argentariismietallis.melior quo magis rutti: quoq? magis uirus redolens: ac pura fria bilifque. Valet purgare:liftere:excaIfacere:penodere.Summa eius dosftiprica. Explet alopecias ex aceto illita.Addicuroculorum medicametis.Fauces purgat cu meile fum# pta* Vocem /ympidam ac canoram facit. Sufpiriofis tuftientibufque iu eunde mede# tur cu refina terebinthina in cibo fumpta.Suffita quoqj cu cedro:ipfb nidore eius me# detur.Et arfenicu ex eadem eft materia.Qqod optimum coloris etiam in aure excellen tius.Qjiod uero pallidiusaut fandaraexiimihus efttdeterius exiftimatur.Eft& teni# tium genus quo mifcecur aureus color fandaraex. Vtraque hxc fquammoCi.Illud ue roficcum purumque gracili uenaruin diicurfu fiflile. Vis eadem qux fupra:fed acri or.ltaque & caufticis additur & ptilocris.Tolhtfii pterigya digycorum carnefque naii# umtfid condyIomaca:6i quicquid excrefcit.Torrecur:ut ualidius profitin noua teftat donec mutet colorem. CAU PLINII SECVNOI MATVRALIS HISTORIAE LIBER XXXIIIL PROHEMIVM# Honos pi&urx & imaginum ETALLORVM QWJ/S OPES CONSTANT AD nafentium quoque eis natura indcara propemodum efl ita connexis rebus ut immenfa medicinae flua: 8L cfhcina/ rum tenebrae fifmorofa caelandi pingendique ac tingendi fubtilitas iimul dicerentur: Reflat terrae ipfius genera lapi# dumque: uel numerofiores aerariae plurimis fingu la a grae# cis praecipue uoluminibus traclata. Nos in iis breoitatem fequemur utilem inflituti modo nihil neceflarium aut na turaleommitiCiices. Honos pi&ura?. Car }» Rimumq; dicemus quae redat de picdura arte quondam nobilhtutic cum ex peteretur a regibus populifq? :& alios nobilitate quo edet digrata pederis tra/ dere.Nune uero in totu marmoribus pulla tum quide & auro: nec tantum ut parietes toti operiant tuernm & interrafo marmore:uermiculatifq;ad effigiesrerug & animaliu crudis. Non placent iam abaci :nec fpatia montis in cubiculo dilatantia. Coepimus 6C lapidepingere.Hoc Claudi principatu iucntu. Nereis uero maculas quae noneflentitt crudis inferendo unitate uariare:ut ouatusefTer.NumidicuSiut purpu/ ra diflingueretur Sinnadicus inuenit: qualiter illos nafcioprafrent deliciae imontium haec fubfidia deficientium.Nec cedat luxuria id agere ut qplurimuincendii perdat. Honos imaginum. Ca. II. Maginu quide picdura qmaxime fimiles in seuum propagabant fugurae: q» i in totum exoleuir.Aereiq? ponunt clipcuargentea faciesriurdo figurarudii# crimine datuaijd capita permutant.Vulgans iampi ide falibus etia carminu adeo materia malunt confpici omnes qua fe nofci.Ec mrer hxc pinaothecas ueteribi’ s tabulis cofuunt t alienafq? effigies colunt:ipfi honorem no nifiin precio ducentes : ut frangat hxressfuris detrahat laqueus.Iraqg nullius effigie uiuente: imagines pecunia non fuas relinquunt.Idem palcedras arhleraru imagimbus:& ceromata fua exornant: & uulcus:Epicuri per cubicula gedant:ac circuferunt fecu. Natali eius uigefima luna facrificanttfenafq? omni menfe cudcdiunnquasichadas uocant: ii maxime qui fere uiuentes quide nofei uolunt.Ira ed delidia pdidit:& eju onia animop: ima gines no funt:negligunt etiam corporu. Aliter apud maiores in anis hx erant: qua: fpectarent :non figna externorum artifictunec aera aut marmora.Exprcffi cxra u uirus fingulisdifponebant armariis:ut effent imagines • quae comitaretur gentilicia funera. Semperq? defundo aliquojtorus aderat familiae eius qui unqua fuerat populus. Stem# mata uero lineis difeurrebant ad imagines pidas. TabuhnaVodicibus implebantur & monumentis rerum in magidraru gedaru. Aliae in foribus & circa limina animorum igentiu imagines eranaffixis hodiu fpoliisquac nec emprori refringere liccrettquae etia dominis mutatisrdomus ornamenta erant,Eratq; haec dimulario fumma & ingens ex probantibus tedis quottidie imbellem dominu intrare in alienu triunphu.Extat MaO falae oratoris indignatiotquae prohibuit inferi genti fux bleuinoru alienam imaginem Similis caufa Medalae feni expreffic uolumina illa qua: de familiis codidincum Scipio ms.Pomponiani tranfifle atriuruidifferq; adoptione redam eraria.SaIuitonis:hoc enim ei fuerat cognomen. Africanoru dedecore notam irrepente Scipionum nemini,Sed pa ce Meflfallorum dixiffe liceat eu a mentiri claroru imagines:erat aliquis uirtutum amor honedius qua mereritne quis fuas expeteret:Non ed pretereundu & nouitiu inuentum.Siquide non fblu ex auro argento ue aut certe ex aei e in bibliothecis dican/ tur illitquorum imortales anima: in lifdem locis ibi loquunt : quinimmo etiam qux nd funt finguntunpariunrqj defideria non traditi uultusdicut i Homero eueninquo maius (ut equ ide arbiter ) edfoeliciratisfpecieiqua femperemnefeire cupcre qualis fuerit aliquis JK finii Pollionis hoc Roma: inuentu: qui primus bibliotheca dica dodtigenia hominu rempublicam ferir.An priores coeperint alexandrae & pgami reges qui bibliothecas magno certamine in ditueremo facile dixerim. Imaginum amore fla graffe quoda tedes funt:& AtticusilleCiceronistedirodeiis uoIumine:&.M„ Varro be nigniflimo inuento inferiris uoluminu fuorum foccundirari nd nominibus tantum illudrurmfed & aliquo mo imaginibus nd paflfus intercidere figurastaut uetudace a:ui cotra homines ualereinuentioni muneris.Etiam diis inuidiofis: quado i.aortalitite nd folu deditjuej* ci in oes terras mifitsur phtes ee ut % & claudi pofTcnt Quando primu clipei imaginu publicetquado in domibus poficii8i de picturae ini tiis:dC monochromaton 6i primis piperibus di antiquitate i italia. Ca. III. T hoc quide alienis ille praeftitit.Suo££ clipeos in facro uel publico priuatim dicare primus inftituit C ut reperio) Ap. Claudius qui confol cu Seruilio fuit anno urbis.cc.hx.Pofuit.n.in bellone xde maiores fuos: placuitq? in excelfo fpedari & titulos honose legi.Decora res utiq; fi turbae puuIis imaginibus ceu nidu alique (obolis pariter oltendat.Quales clipeos nerao non gaudens: fauenfqj afpi/ cit. Poft eum.M: Aemilius collega in non in bafilica mo armi lia uei£ & domi fuae pofuirrid quoq? marttio exemplo. Scutis.n. qualibus apud Troia pugnatum e:continebantur imagines.Vnde 6i nomen habuere non ut puer/ fa fubnlitas uoluit a lucendo.Origo plena uirtutis faciem reddi in (curo cuiu% qui fuerit ufus ilIo.Poeni ex auro faclitauere Si clipeos & imagines: fecumque in caftris tulere.Certe captis eis talem Afdrubalis inuenit. Q_y Martius Scipionum in Hifpania ultor.Ifq; clipeus fupra fores Capatolinae xdis ufq? ad incendium primu fuir. Maiope quidem fecuritas in ea re annotatur ut.L.Malio, co fules anno urbi quinquagefimo.lxxv. M. Aufidus rurelx Captolii redemptor docuerit patres argenteos effe dipeos:qpro aereis p aliquot iam luftra affignabantur. De pidu rx initiis incerta nec inilituti operis quxflio eft. Aegyptii fex milibus annorum apud ip(bs inuenta priufquam in Graeciam tranfirenaffirmant. Vana praedicatione ut pala eft. Graeci aut alii apud ficyonemtaliiapiid corinthios reperta omnes ab umbra homfs lineis talem primam fuiflerSecundam & mono/ chromaton didam :poitqua operiofior inuenta eratjdurarq? talis etianum.Inuentam linearem dicunt a Phylocle Aegyptio uel Cleante corinthios Primi exercuere Ardices Corinthius 8i Telephanes (icyonius fine ullo ena nunc colore.Iam tamen fpargentes li neas intus.Ideo# quos pingerent aferibere inftitutum.Primus eueit eos colores:te(le ut ferunt Arato:Cleophantus connthius.Hunc aut eodem nomie alium fuiffe quem tradit Cornelius Nepos fecutum in italia Demaratu Tarquinii} Prifei Romani Regis patrem fugiente a corintho iniurias Cypfeli tyranni:ut mox docebimus. Iam .n.abfo/ luta erat pictura etiam in itaiia.Extant certe:hcdieq3 antiquiores urbe piduraz ardeae in aedilibus facristquibus equide nullas aeque miror tam longo xuo durantes in orbita te tedi ueluti recentes.Similiter ianuuii ubi atlanta 6i Helena cominus pidae funt nu daetab eodem artificetutraqj excellenriffima formatfed altera ut uirgome ruinis quide templi concufTx Pontius legatus Caii principis eas tollere conatus eft libidine accen fus:(i tedi natura permififlet.Durauere 6i exteras antiquiores & ipfas. Farebiturqj quif quis eas diligenter eftimauerinnullam artium celerius confumatam: cum illiacis tem poribus non fuiffe eam apparear. De pidoribus Romanis:# quando primu dignitas pidurae: Si qui uidorias fuas pictura ;ppofuerut:# quado externis picturis dignitas Romx. Ca .1111 Pud Romanos quotg honos maturx huic arti contigit.Siquidem cognomia ta ex ea pictorum traxeruut Fabii dariflmvj[jgenris:princep% eius cognemi nisipfe xdem.Salutis pinxitanno urbis coditx.cccoLquac pictura durauit ad noftram memoriam: xde Claudii pricipatu exufta. Proxime celebrata e in foro boa rio xde Herculis Pacuii poetx:pictura.Ennii forore geitus hic fuinclarioreq; eam arre Romx fecit gloria fcenx.poftea no e fpectata honeitis maibus nifi forte quis Turpili um equitem Romanum e Venetia noftrxxtatis belle referat hodieq? pulchris eius opi bus Veronx extantibus.Leuais manu.pinxit qcf de nullo ante memoraf. paruis glo riabatur tabellis:exrinccus nuper in longa fentcta.Aterius Labeo praetorius etia proco fulatu prouintix Narbonenfis functus.Sed ad res in rifu di iam contumelia erat. F ut Si principum uirorum non omittendum depi&vtra celebre ronfiliu m ne/ pos. pedii confularis triumphalifqj a Caelare dictatore coheredis Auguflo dati cu natura mutus eflfeneum Meflalla oratonex cuius familia pueri auia erattpicturam do cendum cenfuit.Idq? etiam diuus Auguflus comprobauit. puer magni profecrus in ea arte obiie.Dignatio autem praecipua Romae increuit (utexiftimo :a.M. Vario Ma ximo cofuletcum Meflalla princeps tabulam picturae proelii:quo cartaginefes & Hie/ rone i ficilia deuicerat propofuit i latere curiae hoflle anno ab urbe condita quadringe tefimononaccfimo.Fic hoc quidem &.L. Scipio: Tabulamcj uicroriae fuae afiatiese in Capitolio pofuit.Idqj aegre tuliffe fratrem. Africanum tradunt iratum haud immerito: quoniam filius eius in illo proelio captus fuerat.No difTitnilem offenfionem 6L Aemilia ni fubit.L.Ho(lilius mancinus qui primus Carthaginem irruperat:fitum eis expugna tionemq? depi&as proponendo in foro:& ipfe aflfjflens populo fpetflanti fingula enari rando Qua comitate proximis comitiis confulatum adeptus efl. Habuit fcaena ludis Claudii Pulchrii magnam ammirationem picturae: cum ad tegularum f/militudine? corui decepti imagine aduolarent.Tabulis autem externis auctoritate Romae fecit prit mus omnium.L.Mummiustcui cognomen Achaici uicloria dedir.Nam cum in prae da uendenda res diflraxiflet:& rex Attalus fex milibus iecertium emittet Ariftidis tabui lam Liberum patrem continentem:praecium miratus fufpicatus aliquid i ea uirtutis quod ipfenefeiret:reuocauit tabulam Attalo multum querente: & in caereris delubro pofuit.Q_uam primum arbitror pitfluram externam Romae publicata. Deinde u ideo SI in foro pofitas uulgo.Hinc enim Craffii oratoris ille lepos argetis: cui cum reus fub ueteribus cotexit compellatus inflaret:die ergo CrafTe qualem me reris?Talem inquit: oflendehs in tabula pidhim infacetittime gallum exerente linguam.In foro fuit & illa pallori fenis cum bacullo:de qua teutonorum legarus interrogatus quanti eum xdv marettrefpondit fibi donari nolle tale uiuum ueruq;. Sed praecipuam au&oriratem fei cic publice tabulis Caefar didlaror AiaceQC Medea ante Veneris genitricis aede dicatis Pofl eum.M. Agrippa uir rufticati q deliciis propior. Extat certe eius oratio magnifica & maxio ciuiu digna de tabulis omnibus ftgnifq? publicadis . Quod fieri fatius fuiftec q in uillaru exilia pelli. Verum eade illa toruiras tabulas duas Aiacis 6d Veneris merca/ la efl a cizicenis:xni,miIiapondo.In thermapd quoqp calidiflima parte marmoribus in/ cluferat paruas tabellas:pauloante cu reflringerent fublatas.Sup omnes diuus Augu (lus in foro fuo in celeberrima parte pofuit duas tabulas: q belli pictam facie haber i triunphu.Idem Caflores ac uictoria pofuit: 6C quas dicemus fub artificu merionem in templo Caefaris patris. Idem in curia qucqj:qua in comirio cofecrabat duas rabulas im prelTit parietf.Nemea fedentem fupra leonem.Palmigera ipfam a flante cu baculo fene. Cuius fupra caput tabula bige dependettaua Nicias fcripfit fe mflifTe: tali enim ufus cfl uerbo. Alterius tabule admiratio efl pubere filium feni patri fimile ee • falua seratis differentia:fupuolante aquila dracone complexa.Philochares hoc fuum opus ee tefla/ tus eft.Itnmenfa uel unam fiquis tantu hanc tabula aeflimet.potenria artis: cu pprer Philochare ignobiliflimos alrjqyin Glaucone fifiumq? eius Ariflippu fenatus Popu/ lufq? Ro.tot faeculis fpecten t.Pofuit & Tyberius Caefar minime comis lperator in tem ploipfius Augufli quas mox indicauimus. Ratio pingendi de pigmentis. Ca. V. Acteus dictu fit de dignitatis artis morietis.Quibus coloribus fingulis primi h pinxiffendixius cu de pigmentis tradereus i metallis. Qjii monochromarea genera picturae uocauerinnqui dinde & quae GC quibus teporibus fuenerint dicemus in mentione artificum:quonia indicare naturas coloru caufainflituri operis prior efl.Tandem fe ars ipfa di(linxit:8c inuenit lumen atq* umbras differentia colora alterna uice fefe excitante.Deinde adiectm eft fplendonalius hic qua lumequem quia inter hoc 8C umbra et appellaucruc tono Comiflfuras uero 6t tranfitus armogen De coloribus nariuis&fachtiis. Ca. VI, Vnr aut colores aufteri aut floridi. Vtrunque natura aut mixtura euenir.Flo ridi funt quos dominus fingenti prasftattminium : armeniun: cynabaris : cry(acoHa:indicum:purpuriflum.Caeteriauxeri.Ex omnibus alii nafcutur. Aliifiunt.Nafcunturfinopis:mbricatparethonium*.melinum:eretria:auripifrmetum Caeteri finguntur: Primumq? quos i metallis diximus.Prxrerea e uilioribusochra : cae rufla ufta:fandaraca:fandix:fyricum:attramentum:.Sinopisinuenta eft primu in po to.Inde nomen a Sinope urbe.Nafcif Qt in Aegypto:Balearibus africa:fed optima ilem no dC in Capadocia.Efofla 6C in fpeluncis.Quae faxis adhxfit:exceIIit.Clebjs fuus colos extra maculofus.Hacqj ufi funt ueteresad fpIendorem.Species finopidis tres:rubra: 8t minus rubens:& inter has meda.Precium optime in libras.xiii.denariis.Vfus ad peni/ cillumsautfi lignum colorare libeat.Eiufqux ex Africa uenit:ocToni a fles: cicer culu appellant.Quae magis caereris rubet:utilior abacis.Idem preciu eius:quae praeflior uo/ catur:& eft maxime fufca.Vfus eius ab bafes abacope.In medicina uero blandus empla plaftrilq? St malagmatis fiue ficca compofitioneeius fiue liquida.Facilis contra ulcera in humore (itatuelut oris fedis. Aluum fidit infufa.Foemanaig profluuia pota denarii pondere.Eadem adufta:ficcat fcabricias maxime. Rubrica: genus in ea uoluere intelligi quidam fecundae aucftoritatis.Palmam em femine dabant:minio pro ximam.Haec e antiquis multum celebrata cu infula in qua nafeit * Nec nif fignata ue nunaabat:unde & fphragideappellauere.Hac minium fublinunt:adulteranrq?.In me dicina prxclara res habef .Epfphoras.n.ocuIorum mitigat & dolores circunlita.Egilo* pias manare phibet.Sanguine relicientibus ex aceto datur bibenda.Bibit & contra lye num renumeg uitia & purgationes foeminarum.Item & contra uenena & ferpentiutn ictus terreftrium marinorumc^.Omnibus ideo antidotis familiaris. Ex reliquisrubri/ cx generibus fabris utiliflima xgyptia & Africana quoniam maxime fcabet. Picfturis aut apta nafci£:& in ferrariis metallis.Ex ea fit ochra:exufta rubrica in ollis nouis luto circunlitis . Quo magis arfit in caminis hoc melior.Omnis aut rubrica ficcat. Ideo & emplaftris conuenic igni et facro.Sinopidis poticx felibra filis lucidi libris.x. & melini grxcienfis duabus mixtisitrftilqj una p dies.xii.eucophojg fit: hoc eft glutinum auri cum inducif ligno.Parethonion nomen loci habet ex xgyptotfpumam maris efle di» eunt Iblidataru cum limo:& ideo conchx minutx inueniuntur in eo.Fit in cretaifu/ la atq? cyrenis. Adulterat Romae creta cimolia decocta confpiflataqj.Precium optimo in pondo fex librarum ecadidis coloribus pinguiflimum:& tetftoris tenaciflimu prop ter huorem.Melinum candidum & ipfum eft.Optimum in melo infula.In farno quo que nafcitur.Sed eo non utuntur piftores propter nimiam pinguedinem. Accubates effodiunt ibi inter faxa uepas ferutantes. In medicina eundem ufum habet quem ere tria creta. Praeterea linguam racftu ficcat.Pilos detrahit & mitigat.Preciu in libra fefter tiis finguIis.Eft & colos tertius e candidis cxruflx:cuius rationem in plumbi metallis diximus.Fuit 6C terra per fe in Theodori fundo iueni!lfmyrnx:qua ueteres ad nauim picturas utebantur .Nunc omnis ex plumbo & aceto fit:ut diximus. Vfta cafu reper ta in incendio pyrrx cxruflain hortis cremata. Hac prius ufus eft.Nicias fupradicta* Optima nunc afiatica habetur.qux& purpurea appellatur. Precium eius f libris aeris v.Fic & Romae cremato file marmorofo & reftinifto aceto.Sine ufta non fiunt umbrae Eretria terrae fuae habet nomen.Hac Nicomachus 5C Parrhafius ufi.Refiigerattemollit que. Explet uulnra fi coquatur. Ad ficcanda prxeipue utilis & capitis doloribus: & ad deprxhendenda pura.Subefte.n.ea intelligitunfi ex aqua illitanon arefcat.Sandara cam & ochram Iuba tradit in infula rubri maris fopazono nafci.Scd inde no peruehu rur ad nos.Sandaraca quo modo fieret:diximus. Fit adulterina 6i cacruffa in fornace cocfta.Colos ee debet flameus.Preciu i libras afies quini.Hxc (i torreat taequa pte rubri ca amixra fandycefacit. Quaq aimaduerto Virgiliu exiflimafle herba id ee illo uerlu. Sponte fua fandix pafcentes ueftient agnos. Precium i libras dimidium eius qd fandaracae. Nec funt alii colores maioris ponderis Inter facfticios eft 6t fyricu:quo minium fublini diximus, Fit autem finodide &■ fadyce tnixtis.Atramentum quoq? inter fadi dos erif.quanq e 8C terra geminae originis. Aut falfuginis modo emanatjaut terra ipfa fulphurei coloris ad hoc probatur, Inuenti fuc pieftores qui e fepulchris carbones inferos effoderent. Sed importuna hxc omnia ac nouitiatFit enim & fulgine pluribus modisjrefina uel pice exuftis. Propter qd officinas etiam aedificauere :fumum eum no emitteres. Laudatiflimnm eodem modo fit e txdis Adulteratur fornacium balnearumqj fuliginetquo ad uolumina feribenda utuntur. Sunt & qui uini fecen ficcatam excoquanttaflfirmantqj ii ex bono uino fex fuerirundi ci fpeciem id atramentum praebere Polygnotus & Mycon celeberimi pieftura athenis e uinaeei* fecere: fligmon appellant, Apelles commentus eft ex ebore combufto faceret qd elephantium uocanr. Apportatur 6C in dicum ex india: inexploratae adhuc muen/ tionis mihi.Fit etiam apud infectores ex flore nigro:qui adhserefcir aereis cortinis. Fit & e taedis ligno combufto tririqj in mortario carbombus.Mira in hoc fepiarum natui ratfed ex iis no fit.Omne aute atramentum fole perficitur.Librarium & tecForiu glutiV no aute aceto liquefactum eft:aegre eluit, E reliquis coloribus quos a dominis dari diximus propter magnitudinem precii ante omnes eft purpuriflum e creta argentaria cum purpuris pariter tinguitur: bibitq? eum colorem celerius lanis. Praecipuum eft primum:feruentiaheno rudibus medicamentis inebriatum.Proximu egefto eo addita creta in ius idem.Et quotiens id factum eftdeuat boniras pro numero dilutiore fanie.Quare puteolanu potius laudatur qua tyrium aut getulicu uel laconi cum:unde preciofiftimae purpurae.Caula eft qd id genus maxime inficiturtrubiaque cogitur forbere.V tilifllmu a canufio.Preciu huic a fingulis denariis in libras ad. xxx. Pingentes fandyce fublira mox ouo inducentes purpuriftu fulgorem minii faciut, Si purpura facere malunt:caeruleu fublinut:moxpurpuriflu ex ouo inducunt. Ad hoc maxima auctoritatis indico.Ex india uenit arundinu fpumaeadhaerefeentes limo cum tetitur nigrum. At in diluendo mixturapurpurae caeruleiqj mirabilem reddit. AIteru$ genus eius eft in purpurrariis officinis innatans corrinis & e purpurae fpuma.Qui ad ulterantueroindicotinguntftercora calumbina aut creta filenufiam uel annularia ultro inficiunt.probat carbone.Reddit enim qdfincep* eft flamma excellentis purpu rx:8t dum fumat odorem maris olet.Ob id quida e fcopulis id colligi putant*preciam indico denarii.xx.in libras.In medicina indicu rigores & impetus fedat.Siccat oris ulce ra. Armenia mittit qd eius nomine appelIant.Lapis eft hic quoqj chryfocollx mo infe eft qd maxime uirideeft:comunicato colore cu cacruleo.Solebat fibra eius tricenis numis taxari. Inue tua p hifpanias harena efl fimilecura recipiens . Itaq? ad denarios fenos uilitas redit.CTiitat a casruleo candore modico:qui reneriore hunc ef ficit colore. Vfum in medicina ad pilos tantu alendos habet:maximrqj i palpebris.Suc etianum nouitii duo colores e uilifTimis uirid qdappianu uocaf & q* chryfocolla Ioru mentit .Ceu pape multa fint medicina eius. Fit ex creta uiridi acftimatum ferftertiis in libras. Annulare qd uocant candidum eft.quo.muliebres pieftura illuminantur.Fit & ipfum ex creta ammixtis uitreis gemmis ex uulgi annulis: unde & annulare diclum. colores udo no inducantur:# quibus coloribus antiqui pinxerunt &quadoprimu gladiatorum pugnacpropofitas funt* Ca. VII Xomnibus coforibus cretulam amareiudocg illini rtcufant purpuriflimum indicum caeruleum mellinum auripigmentum apianum. Gxrula exrx rin guntur iifdem coloribus ad eas picturas quae inuruntur alieno parietibus ge neresfed clallibus familiari.Iam uero# onerariis nauibus quoniam #pericula expin gimus:ne quis mirentur # rogos pingi.Iuuatque pugnaturos ad morte aut cerre esc/ dem fpeciofe uehi. Qua contemplatione tot colorum tanta uarietate lubit antiquira tem mirari. Quatcaor coloribus lolis immortalia opera illa fecere:ex albis melinotex fi/ laceis attico:ex rubris finopide pontica:ex nigris atramento. A pelles Echion Melanchi us Nicomacus clariifimi pitftores:cum tabulae eorum fingulx oppidorum ucnirent opibus.Nunc # purpuris in parietes migrantibus # in indis, conferente fluminu fuct rum limum # draconum:# elephatorum laniem nulla nobilis piclura eft. Omnia er go meliora tunc fuere:cum minor copia.Ira eft: quoniam (ut fupra diximus) rerum non animi preciis ex cubatur. Et noftrx aeratis inlaniam ex pictura non omitta . Nero princeps iullerac coloftcum pingi.c. xx.pedum in linteo incognitum ad hoc tempus. Ea piefturacum peracfta eflet in Iamianis hortis: accenfa fulmine cum optima hor> torum parte conflagrauit.Libertus eis cum daturus eftec. Antii munus: gladiatorum publicas portus occupauitpi&ura ut conftat gladiatorum miniftroruque omnium ueris immaginibus redditis.Hic multis iam feculis fummus animus in pi ceros 6C Ariftippustcuius eft fatyrus cum fypho coronacus.Difcipuli eius fuerunt An torides & Euphranonde quibus mox dicemus.SSlanque lubtexi par eft minoris piiftu#. rae celebres in penicillo e quibus fuit Pyreicus arte paucis poftferendus. Propofito ne# fcioandeftruxeric fetquoniam humilia quidem fecutus humilitatis tame fumma ade peus eft gloriam.Tonftrinas:futrinalque pinxit 6C aiellos 6C obfonia ac fimilia t ob hoc cognominatus Rhyparograuos.ln iis confumatx uoluptatis.Quibpe eae pluris ueni# re q maxime multorum.E diuerfo mediani ut inquit Varro omnia operiebat Serapio# nis tabula fub ueceribus.Hic leaenas optime pinxit:ob ed hominem pingere non. Con tra Dyonifius nihil aliud quam homines pinxithoc Antrophraphus cognomina # tus .Paruadi Calides teciUtem Caleces comicis cabellis.Vtraque Annphlius. Nam & HeGonam nobilem pinxit:& Alexandrum ac Philippum cum Minerua qui funt I fco lain Oftaaix porticibus & Philippi.Liberum patrem: Alexandrum puerum:Hyppo/ litum tanto emiflb expauelcentem.In Pompeia uero Cadmlim & Europem.Idemque iocofo nomine 6C gryllum ridiculi habitus pinxit.Vndehoc genus pnfturac gryllus uo catur.Ipfe in aegypto natus didicit a Ccefidemo:Decet non fileri 6t ardeatis templi pic rorem praefertim ciuicate donatum.Ibi carmine quod eft in ipfa pictura his uerfibus. Dignis digna loco picturis condecorauit: Reginx Iunonis fupremx coniugis templu m Marcus ludius elotas xtolia orundus: Quem nunc 6L poft femper artem hanc ardea laudat. Ea funt feripra antiquis litteris latinis non frau dando Ludio. D. Au. xtatetqui primus inftiruit amaeniftimam parietum pifturam uillas 6C porticustac topiaria opera iucos:nemora:colles:pifcinas:euripos: annes:littota:qualia: quis optarecuarias ibi ob ambulantiu fpecietauc nauigantiujterraque uillas adeutiu afellis aut uheiculis.Ia pifca tes:aucupante%:aut uenantes.auc etia uindemiates.Sunt i eis exeplaribus nobiles palu ftri accefTu uiliac:fub collium fponfione mulieres labentes trepidaeij ferunt plurimx* Prseterea faciles argutiaeifacetiflimi fales.Idem fubdialibus maritimis urbes pingere in ftituitblandiflimo afpeclu ipendio.Sed nulla gloria artificum eft :nifi eoru qui tabulas pinxere eocp uenerabilior apparet antiquiras.No enim pietes excolebant do minis tantu nec domos uno in loco manluras:quse exincediis rapi no poffet. Cafula Prorhogenes cotentus erat in hortulo fuo. Nulla in Apellis tetftoris pidrura erat* Non dum libebat pietes totas pingere. Omnis eoru ars urbibus excubabat: picftorq? res cois terraru erat.Fuit Si Arellius Romae celebris pauloante Dfuu Auguftumifi flagitio i(i» gni corrupiflfet arte fempalicuius amore fbeminae flagrans;& ob id eas pingens:fed dit ledape imagine.Itaq? i picftura eius fcorta numerabant. Fuit Si nup grauis ac feuerus idecp floribus humilis rei pictor Amulius.Huius erat Minerua fpedante afpecftas qua cunq; afpi ceret. Paucis dici horis pingebarud quoqs cu grauitate:qd femp togatus qua qua in machinis.Carcer eius artis domus aurea fuit: Si ideo no extant exepla alia ma/ gnope.Poft eum fuere in auctoritate Cornelius pinus Si Acftius prifcus: qui Honoris Si uirturis aedes imperatori Vefpefiano Augufto reftituenti pinxerunt. Sed prifcus antiquisfimilior. Deauiu cantu copefcendotSi qui encaufto Si penicillo primus lacunaria Si cameras pinxeritjfparfimq? precia mirabilia piCturaru* Ca* X, On eft omitteda m piCturae metione celebris circa Lepidu fabula.Siquide in n triumuiratu quoda loco deduClus a magiftratibus in nemorofu holpitu mi/ naciter cum iis poliero die ex poltulauit fonum adeptum Cibi uolucpe cdcen tu.At illi dracone in logiftima mebrana depiCtu circundedere loco • Eoq? terrore aues tunc filuifle naranf :Si poltea cognitu eft ita polle copelci.Caeris pingere ac pidturam inuerere quis primus excogitauerittno coftat.Quida Ariftidis inuetum putattpoftea cofumata a Praxitele.Sed aliqto ueteftiore encaufticae picfturae extitere:ut Polignoti Si Nicanoris Si Marefilai pariorum.Lyfippus quoq; eginse picfturte fuae infcripfit Enete: qd ,pfecto no Feciffettnifi encauftica inueta.Paphilus quoq? Apellis preceptor no pin/ xilfe tatum encaufticatfed etia docuiflfe tradit Paufia ficyonium primum i hoc genere nobile. Brietis filius hic fuit teinfdccp primo diefcipulus*Pinxit Si ipfe penicillo pietes thebis cum reficerent quonda a Polygnoto picftnmultumq? coparatione fupatus exi/ ftimabat quonia no fuo genere certaffet.Ide Si lacunaria primus pingere iftituit. Nec cameras ante eum taliter adornari mos fuit Paruas pingebat tabellas maximeqj pueros Hoc semuli eum interpretabant facere:quonia tarda pidturae ratio eet illa. Qua ob re daturus celeritatis fama abfoluit uno die tabella quae uocara e hemerelios puero picto Amauitin iuueta Glycera municipe lua inuetericem coronarum: certadoq? imitatioe eius ad numerofiflima florum uarierate pduxit artemilla. Poftremo pinxit illa fedente cum corona.Quae nobiliflima tabula appellata eft ftephanoplocostab aliis ftephanopo lis:quoniam Glycera coronas uenditando fuftinuerat paurpertatem. Huius tabulae exemplar quod apographon uocant* Lucius. Lucullus duobus talentis emit athenis. pauxias autem fecit Si grandes tabulas: ficut fpectatam in pompeii porticibus boum immolationem.Eam enim piefturam primus inueninquam poftea imitati funt multi aequauit aut nemo.Ante omnii cum longitudine bouis oftendere uelet:aduerfu eum pinxinno rrafuerfum.Vnde Si abunde itdligif amplitudo. Dein cum omnesqu# uo lunt eminentia uideri:candicatia faciant:coloreqj codiant nigro. Hic totum boue atri coloris ferit: umbreq? corpus ex ipfo dedit.Magna prorfus arte in quo exratia obftedes 8C ih cdfracfto folida ofa. Sicyone Si hic uita egit:diuq? fuit illa patria picftura. Tabulas inde omnes expublico propter tes alienum ciuitatis additas. Scauri aedilitas Romam tranftulit.Poft eum eminuit longe ante omnes. Euphranor ifthmius olympiade fcili/ cet centefima quarta.Is eft qui inter fidores dicftuseft a nobis.Fecit & coIcfTos Si mar mora tac fcyphos fculpfir* Docilis di laboriofu: ante omnes.*& in quocuque genere ex/ cellens ac fibi aequalis.Hic primus uidetur di exprcriifle dignitates infignia heroum 8i ufurpafTe fymmetriam.Sed fuit in uniuerfttate corporum exilior:capitibus:articuIifq* grandior. Volumina quoque compofuit de iyemmetria di coloribus. Opera eius funt equeftre prcrlium.xii.dii.Thefeustin quo dixit eundem apud parrhafium rofa paftum eflfe:fuum uero carne:Nobiliseiusefttabulaephe(i. Vlyxes /imulatauafaniabouem cum equo iungens.Palamedes dux Fafce gladium codens. Eodem tempore fuit di Cy clias:cuius tabulam argonautas talentis.cIxiiii.*Horteniius Orator mercatus eftteique aedem fecit in tufculano fuo.Euphranoris autem difcipulus fuit antidotus. Huius eft clipeo dimicans athenis di lunator: ribicenque inter pauca laudatus, lpfe diligentior q numerofior:& in coloribus feuerus.Maximeindaruit difcipulo Nicia Atbeienii qui diligentiflime mulieres pinxit. Lumen di umbras cuftodiuit.atque ut eminerent e ra/ buls piftunc maxime curauit. Opera eius nemeaadue&a ex alia Romam a Syllano: quam in curia diximus pofitam.Item liber pater in aede Concordiae.Hiacynthus que Caefar Auguftus delectatus eo fecum deporrauit Alexandria capra. Etob id Tyberius Caefar in templo eius dicauit hanc tabulam.Dianx.Ephefi uero eft Megalyfij iacerdo tis ephefie Dianae fepulchrum. Athenis necromantia Homeri hanc uendere ucluit At, talo regi taientis.Ix:potiu(que patriae iux donauittabundans opibus. Fecit & grandes picturas in quibus funt Calyplo di Io:& Andromeda. Alexander quoque in Pompeii porticibus praecellens.*& Caiypfo fedens.Huic quidem aferibuntur quadrupedes.Pro fperrimae canes expreflfit.Hic clt Niciastdequo dicebat.Praxlteles iter rogatus*, quae ma xime opera fua probaret in marmoribustquibus Nicias manum admouiflet.T antu cir culitioni eius tribuebat. Non faris difeernitur alius eodem nomine. Ad hunc eundem quida faciunt olympiade centelimaduodecima. Niciae comparatur.& aliquanto prae-* fertur Athenion Maronites Glautionis corinthi difcipulusi&auftericr coiore*.& fn au fteritateiucundionut in ipla pictura eruditio eluceat ♦ Pinxit in templo Elufinae Phi/ larchum .Athenis frequentiam quam uocauere polygenneton. Item Achillem uirgi nis habitu occultatum.VIixe deprehendente. Et in una tabula quaque maxime icla ruitagalonem cum equo.Quod nili iuuentaobiffer;nemo ei compararetur. Eft & no men Heraclidi macedonitinitio naues pinxir.Caproque rege Perleo athenas comigra/ uic :ubi eodem tempore erat Metredorus pi&or.Idemquephus magne i utraque fcie tia auctoricatis.lraque cum.L.Paulus deuicto Perfeo petiTTet ab athenienfibus ut qpro batilTimum phum mitterent fibi ad erudiendos liberos itemque pictorem ad triuphu excelendurmathenienfes Metrodorum elegerunttprofeflfi eundem i jutroque defiderio preftantiirimumiqd* edito quoq; Paulus indicauit. Timomachus bisarinus Cefaris dictatoris aerate aiacem ei pixit di Medea ab eo in ueneris genitricis ede pofitastoctogi ta tale tis uenudatas.Taletu at atticu ut ait Varro.xvi.fextertiis taxat .Timoachi eque laudant Oreftes,Iphigenia i tauris di Lecithio agilitatis exercitator icognatio nobiliu palliati: quos dicturos pinxit:alterum itantem Precipue tamen ars ei fa uifle inGorgone uifa eft.Paufie filius di difcipulus Arjjtolaus e feueriffimis pictoribus fuit cuius funt Epaminundas: Pericles.Medea Virtus :Thefeus.Imago attice Plebis. Boum immolatio. Sunt quibus di Mechtapanes eiufdem * Paufie difcipulus placeat diiigentia:quam intelliganc foli artifices: Alias durus in coloribusjfed di multus. Nam Socrates iure omnibus placeat.Talelque funt eius picture.Cum eiculapio filiae Higia Aegle:Pane:Calafus:& Piger qui appellatur Oenos fpartum torquens quod aiellus ar rodit.Hacftenus indicatis in genere utroqj proceribus:non filebuntur di primis proxi/ mi.Aiiftoclidestqui pinxit aedem: Apollinis delphis. Anthiphilus pueio ignem confla/ te laudaturtac pulchre alias domo fplendefcente:ipfiufc£ pueri ore.Ire lanificiotin qno properant omnium mulierum penfa: Ptolemaeo uenante. Sed di nobiliflSmo fatyro tu pelle panthetiriatqfiem apocoptofa appellant.Ariffophon Anehalo uulneratoab apro cum focia doloris Aftipale.Numerofacg tabula: in aqua funt priamus:Heleua: Credu litas: VlixestDeiphebus: Dolus. Androbius pinxit Scyllam ancoras perfidae claffispras cidente. Artemon Damne mirantibus eam pracdonibus.Reginam Stratonicem:He cu lem 6t Deinaram.Nobiliffimas aute quas funt in porticibus Octauiae operibus.Hercu lem ab oeta monte exufta mortalitate confenfu deorum in cadum euntem.Laomedon tis circa Herculem & Neptunnum hiftoriam.Alcimacus Dioxippum: qui Pancratio olympire circa pulueris iactumtqd uocantaconitituicit.Causftemmata.Ctefilochus Apellis difcipulus petulanti pictura innotuit Ioue Liberum parturiente depicto mitra to & muliebriter ingemiTcente iter objtetrices& dearum clamore. Teftidemus oecaliae expugnatione 6L Laodamia.Clefides reginae Stratonices iniuriamullo enim honore ex ceptus ab eatpinxit uoluptatem cum pifcatore:quem reginam amare fermo erat.Eam que tabulam in porru ephefi propofuit:ipfe uelis raptus eft.Regfa tolli uetuit fimilitudine mire expreta Cratinus comoedus athenis Pompeiu pinxit.Euchides biga regis cum uictoria.Eodorus fcaena fpectatur.idem & ex aere figna fecit. Iphis Neptun/ no & Victoria.Habron amicitiam & concordiam pinxit:& deorum fimulachra Leotif cus Aratum uictorem cum tropheo pfalchriam.Leon Sapho.Nicasarchus Venerem in ter Gratias 6i cupidinem.Herculem triftem infaniae poenitentia. Neanes Venere folers in arte ingeiofooperi fuperpinxit. Siquidem cum proelium nauale aegyptioru & peria rum pinxifTetjqd in nilo cuius aqua eft mari fimilis:factum uolebatintelligi. Argun.e toq; declarauit:qd arte non poterat. A felium enim in lirtore b bibente pinxit :& croco# dillum inftdiantem ei.Oenias Syngenicon Philifcus officinam picToris:ignem coflan te puero.Phalerion Scyllam.Simoides Agatharthum & Mnemofinem. Simus iuuene requiefeentem officinam fullonis quinauatriis celebrante. Idemqj Nemeiin egregiam. Theodorus uero emungente.Idem ab Oreftetmatrem & Aegiftu interfici. Bellumqj iliacum pluribus tabu!is:quod et Romae in philippi porticibus: & Caflandram quae et in Concordiae delubro.Leontinus Epicurium cogitante Demetrium regem Theo Oretis infaniam Thamyram cytharedum. Taurifcus Difcobolum : Clytemneftramt Panifaim:polynicem regnum repetentem:& Capanea.N6 omittetur iter hos ifigne ex explum.Nanq? Erigonus tritor colorum Nealce pictoris in tantum ipfe profecitsut ce lebrem etiam difcipulum ipfe reliquerit Pafiam fratre Egenitae fictoris.Illud uero percj rarum ac memoria dignum eri a fuprema opera artificum imperfecta fcg rabulas: ficuc Irin Aritidis:Tindaridas NiromachitMedeam Thimomachi:&quam diximus Vene rem Appellis in maioriammiratione ede qua perfecta.Quippe in iis liniameta reliqua ipfeq; cogitationes artificum fpectantunarq; in lenocinio cdmendationis dolor e.IVIa# nus cum id agerent extinctac defiderantur.Sunt etiamnum non ignobiles quidem in tranfcurfu tamen dicenditAritomdes:Anaxander: Aritobolus fyrus: arcefilas Tificra tis filiusjCoribas Nicomachi difcipulustCarmanides Euphranoris: Dionyfiodorus co lophonius: Diogenes qui cum Demetrito rege uixit. Eutymedes: Heraclides macedo: Mydon folus philomachi tatU£nidifcipuIus:Mnafitheusffcyonius:Mnafidemns Ari tonidis filius 6C difcipulus:Nelfus Habronis fi!ius:Polemon alexandrinus.Theodorus famius:&Tadius Nicothenis dilicipuli.XenonNeoclis difcipulus ficyonius. Pinxere 6C mulieres.Timarete Myconis filia Dianam in tabula:quac ephefi et in antiquiffimis picture Irene Cratini pictoris filia 6C difeipuh puellam qua: et elefinae.Ca!ypfo fenem & praetigfarore Theodorum Alcithene faltatore. Aritarete Nearchi filia & difcipula Aefculapium.Lala cicizena perpetua uirgo Martia.M. Varrdis inuenta Roma: & peni cillo pinxit:& cefiro in eboreimagines mulierum maxime: 8C Neapolitanum in gradi cabula.Suam quoque imaginem ad fpecuIum.Nec ullius in pidura uellocior manus fuit. Artis uero fafttum ut multum immanitate precii antecederet celebarrimos eadc aerate imaginum piclores.Sopylon 8i Dionyfium quoije tabui» ponacothecas implet. Pinxit & qu»dam olympiastde qua hoc folum memoratundifcipulum eius fuifie An tobolum.In encauftice pingendi duo fuifie antiquitus genera c6ftac.*c»ra & ebore ce/ (iro ideft uiriculotdonec clafTes pingi coepere. Hoc rerrium accefiittrefolutis igni caeris penicillo utendi :qu» pictura in nauibus nec Iole nec fale uentifque corrumpitur* Pingunt 8i ueflss i aegypto inter pauca mirabili genere.Candida uela poftquam attri/ uere llinentes non coloribustfed colorem fordentibus medicamentis. Hoc cum fecere non apparet in uelisrfed in cortina pingi. In fementes aquas merfa pofl momenrum extrahuntur pi&a. Mirumque cum fit unus in cortina colostex illo alius atque alius fit in uelte accipientis medicaminis qualitate mutatus.Nec poftea ablui porefbita cor/ tina non dubie confufura colores fi picTos acciperet. Degerit eos ax uino: pingitqs du coquir.Ec aduft» ueJles firmiores fiunnquam fi non urerentur, Plaflices primi inuentoresdefimulachris & uafis fidlihbus *.6C precio eorum Ca. XI* E pictura fatis fuperque. Contexifie his plafticem conueniat: eiufdem opere terr» fingere ex irgilla fi nilicudines.Dibucades ficyonius figulus primus in uenic corinthi fili» operatqu» capta amore iuuenisullo abeunte peregre utn bram ex facie eius ad lucernam in pariete lineis circunfcripfic.Quibus pater eius im/ pre ta argilla typum fecit:& cum c»teris fictilibus induratum igni propofuit: euque feruatum in nympheo donec corinthum Mummis euerteret:tradunt. Sunt qui in fa/ mo primos omnium plafbcen iueniffe Ideochum Rhetum & tradant tnub to ante Bittiadas corintho pulfos.Demaratum uero ex eadem urbe profugum :qui in Etruria Tarquinum Prifcum Regem Populi Romani genuitteomitatos fieftores Eu/ cirapum 8C Eugrammum.Ab iis icali» traditam plaiticen.Dibutadis inuentum e ru bricam adderetaut ex rubia cretam fingere.Primufque perfonas tegularum extremis imbricibus impofuittqu» incer initia protypa uocauic*Poftea idem ectypa fecit. Hic 8i faftigia templorum orta procer hunc plafte appellata* Hominis autem imagine gip fo e facie ipfa primus omnium expreffit:c»raque in eam formam gypfi infufa emeda/ re infticuic. Lyfifixatus ficyonius frater Lyfippude quo dixius.Hic & fimilitudine red dere ifticuit.Anceeum qpulcherrimas facere IfudebatunIde 6t de fignis effigie expri mere inuenit. Creuitque res in tantumtut milia ligna ftatu» ue fine argilla fierent; Quo apparet antiquiorem hanc fuifie fcientiam quarti fundendi »ris. Piali» laudatif fimi fuere Dimophilus & Gorgafus.Idemqne pictores qui c»teris aedem Rom» ad cir cum maximum utroqne genere artis fu» excolueruntsuerfibus inferiptis gr»ce:qui bus fignificarunt a dextro opera.Dimophili effe a parte leua Gorgafi. Ante hanc sede Tufcania omnia in »dibus fuifie aucftor eft.M ♦ Varro.Ex hac cum reficerentur.cru ftas parietum excifas tabulis marginaris inclufas efieltem figna ex fafhgiis dilperfa* Fecit 3C Calcofthenes cruda opera athenis:qui locus ab officina eius ceramicos appella tur.M. V.teadic fibi cognitum Rom» pofianium nqjjiine:aquofa m ti in creta infula etiamnum medis imperantibus: priulq? quam Cyrus in per fis regnare inciperet:hoc ed olympiade circiter quinquagefima ♦ Ii ficyone fe cotulere:quo diu fuit ofticinaruoium prima. Deopd quondam fimulachra publice hmul locaueranr ficyonii:quo prius quam abfoluerentunartifices iniuriam quofti abierunt in otolos.Protinus ficyonios fames inuafit ac derilitas: moerorque di rusremediupereribus Apollopythiusaffutupdrefp6ait:fi Dipaenus& Scylus deciv fi mulachra perfecident.Quod magnis mercedibus obfequiilqj impetratu ell ♦ Fuere aut fimulachra Apollinis Diano:Hercuhs:Mineruo:qd' e caelo podea tatdum ed. Nobilitates ope$i 5t arrificu i marmore.c.xxvi. d marmore pario & maufoleo Ca. Va Vm ii elTent :iam fuerant i chio infula Malas fculptondein filius eius Micia des:ac deinde nepos Anthermus chius:cuius filii Bupalus 8C Anthermus cla rifiimiin ea fcientia fuere Hiponadis poetae aetate:quem certum ed.Ix.olym piade fuide.Quod fi quis horumfarailum ad proauum ufq? retro agat inueniec anis eitis originem cum olympiadum origine coepiffe. Hipponadi notabilis fodicas uulru erat:quamobrem imaginem eiuslafciuia iocorum ii propefuere ridentium cireuIis. Q^uod'Hipponax indignatustamaritudine carnium diflrinxit eos in tantum:ur cre/ datur aliquos ex iis ad laqueum compuhfle:quod falfum eft.Complura enim in fini/ rimis infulis fimulachra poilea fecere: ficut in delotquibus fubiecerunt carmen :non uitibus tantum cenferi chiumtfed & operibus Anthermi filiorum. Cflendunt & lalli Dianam manibus eorum fadam. Et in ipia chio narrata efl operis eorum Diana faci es in fublimi pofita: cuius uultum intrantes triflem: abeuntes exhylaratum putant Romae figna eorum funt in palatina aede Apollinis in fafligio. Et omnibus fere quae diuus Auguftus fecit.Patris quoque eorum & deli fuere opera:& in libedo infula. Di/ poeni quidem ambracia:argos*.cleone: operibus refertae fuere. Cmnes autem tantum candido marmore ufi funt e paro infula quem lapidem coepere Jychnitem appellare t q icniam ad lucernas in cuniculis caderecurmtaudor efl Varrormultis poflea calidi dioribus repertis.Nuper etiam in lunenfium lapidicinis.Sed in pariorum mirabilepro dimngleba lapidis unius cuneis diuidentium foluta imaginem filem' intus extiti/Te. Non omittendum hanc artem tanto uerufliore fuifle quam piduram aut ftatuariam quarum utraq? cum Phidia coepitodogefimatertu olympiade:poflannos cn citer.c cc. xxxii.Et ipfum Phidiam tradunt fculpifle marmora. Veneiemque eius efle Rcma m Oclauiae operibus eximiae pulchritudinis. AI emanem athenienfem (quod certum t) docuit in primis nobilem:cuiusoperaathenienfes complura in adibusfacris pofueie* Praclaramque Veneris imaginem extra muros qua appellatur aphrooite exopoiis. Huic fumma manum xpfe Phidias impofuiffe dicitur.Ipfius difcipulus fuit Agoracri/ tus parius ei aetate gratus.Icaque e fuis operibus plerae ne nomini eius donafle fertur* Certauere autem inter fe ambo difcipuli in Venere facienda. Vicirque Alchmanes no opere:fed duitatisfuffragiiscontraperegrinum fuotauentis.Q_uare Agoraciitus ea lege lignum fuum uendidifle tradicur:ne athenis ef?er:& appellafTe nemefin . Id po i/ tum efl rhanuntepago attice?quod.M.Varroommbus fignis praetulit. Eft & i matris magnae delubro in eadem ciu/cate Agoracriti opus.Phidiam clai iffimum efle per otn/ nes gentes quae Iouis olympii famam intelligunttnemj^dubitat. Sed ut & merito lau/ dari fciant etiam qui opera eius non uiderunt pr oferemus ar gu m en to paruo & ingenii tantum.Neq; ad hoc Iouis olympii pulchritudine uremur: non JVlinerua athenis fa/ da amplitudine:cum fit ea cubitorum.xxvi. Ebore haec 6c auro conflat: fed m fcuto cius in quo amazonum proelium caelauit intumefeente ambitu parmae eiufdem con/ caua parte deorum & gigantum dicationem.In foleis ucro laphitarum in centauroru adeo momenta omnia compacla artis illi fuere.In bafe autem quod caelatum efl Pan/ doras genefi appellauit.Ibi dii funr.xx. numero nofcentes uidoriam mirabili & praei puo precio. Miramur & ferpentem:6i fub ipfa cufpide aream fphingem.Haec licet fint obiter didade artificenunque fatis laudato fimul ut nofcatur illam magnificentiam aequalem fuifie 8C in paruis. Praxitelis aeratem inter flaruarios diximus:qui marmoris gloria fuperauit etiam fem er. Opera eius funt athenis i cetamicoded alite omnia & no iolum Praxitelistuerum 6C in toto orbe terrarum Venus:quam ut uiderent multi na/ uigauerunt gnidum.Duas fecerattfimulq- uendebat. Alteram u elata fpecie qua ob id quidem praetulerunt optione:quorum coditio erat coi:cum alteram etia eodem precio detuIifTettfeueje id ac pudicum arbitrantes. Reiedam gnidii em erunt: immensa difte/ rentia fama. Voluit eam poflea gnidiis mercari res Nicomedes:totum as ciuitatis alie/ repromittens.Omnia perpeti malucre:necimerito Illo enim ligno Praxi eles nobiluauerat gnidum. Aedicula eius rota aperif t ut cofpici poffir undiqj effigies dea:faueteipfa ut credit fado.Nec mior exquacuqj par reammi ratij efl. Ferdc amore captu quenduicu delicuifiet ntdu finmlachro cdiafitfe: eiufqj cupiditatis ce indice macula.Sunt in gnido SC ilii Cigna marmorea illufhu artificem, Liber pater Bryaxidis:# alcerfcopx: QC Minerua ♦ Nec maius illud Veneris praxjtehce fpecienrqua qd inter haec fola meorat. Eiulde e Cupido obiedtus a Ciceroe Verri ille propter qu*m thefpidx uifebant.Nunc in Ocftauix fcolis pofitus.Eiufdem 6C alter nu dus in pario Colonia propontidis par Veneri gnidix nobilitate & iniuria . Adamau it enim eum Alchidas Rhodius:atque in eo quoqj fimile amoris ueftigium reliquit Ro mas Praxitelis opera func.Flora.Triprolemus: Cxres i hortis feruilianis.Eoni euentus & bonae fortunae h.nulachra in Capitolio.ltem Menades:# quas Thyeladas uocant:# Carliadas # fileni I afinini polliois monueeis:# Apollo 8t Nepruus praxirelis uocat: 6C Cephyfiodoro rei & artis hxres fuit. Cuius laudatu e pergami fymplegaru fignum no biletdigytis corpori uerius quam marmori impreflis. Romae eius opera funt Latoa in in palatii delubro. Venus m Afinii Pollionis monumentis:# intra Ocflauix porticus iniunonis xie AefcuLpius ac Duna.Scopx uerolaus cum his certantis ♦ Fecit Vene rem# Pothon Phxrone.»:qui(amothracix (anchffimis in cerimoniis coluntur.ltem Apollinem palatinum. Veihm (edentem laudatam in feruilianis hortis: duafque cha# meteras circa eam:quorum pares in alitui monumentis funt. Vbi # Canephorus eiuf dem.Sed in maxima dignatione.Cn.Domicii delubro in cyrcoflammineo.Neptunus ipfe # Thetis: Atque Achylles Nereides fupra delphinos # certe # hippocampos federi tes.kem tricones:chorulque Phorci:# piftrices:ac multa alia marina.Eiufdem manus omnia Magnum # prxdarum opus etiam fi totius uirx fuilfc. Nunc uero praeter fu# pradicTa quaeque uefcimus.Mars rileiiamnum fedes. Cololfus eiufdcm i templo Bru ri Callaici apud cyrcum eundem ad Lauicanam portam eunri.Prxtei ea Venus in eo dem loco nuda praxicelica illam gnidia antecedentes:# quxcuq? alium loeu nobilitat Ro ni quidc magnitudo operu eii ia oblicterata a magnis offirioru negociopcq; acer# uis :qux omnes a contemplatione talium abducunc:quonian}ociolbrum:# in magni’ loci (llentjoapta ammiratio talis e.Qua de caula ignoratur artifex cius quoque Vene/ ris quam Velpafianus imperator in operibus pacis fux dicauit antiquorum dignam fama.Par hxficacioeit in templo Apollinis foliani Nioben cum liberismorientem Sco# pas an Praxiteles fecerit.Icepi lyus pater in fuo templo dicatus ab Auguflo:ex xgyp# ptoadueclus:utrius manu (ituam quidem # auro occuItatus.Similiter i curia OcTa uix qux.icur de cupidinefulmcn renece.Id demum affirmatur.AIcibiadem elleprin# cipem forma in ea xtate.Mulci in eadem fcola fine auctoribus placent* Satyri quat* tuor:ex quibus unus Liberum patrem palla uelacum Veneri prxfeit. Alte liberam fi militer. Tertius ploratum ifantis cohibet.Qjiartus cratere alterius fitim fedat. Duae que nymphe uellificantes fua urite. Nec miuor quxlho eit in fpteis. Olympum # PanatChyroncmque cum Achylle qui fecerint: prxfercim cum capitali (atildatiene fama iuaicec dignos» Scopas habuit xmulos ead-em xtate Bryaxin:# in Timotheum 6C L eocarem : de quibus iimus dicendum eft: quoniam pariter cxlauere maufole# um hoc e fepulchrum ab oxore Arthemifia facftum Mauiblo carix regulo: qui obiit Olympiadis centefimx anno fecundo.Opus id utT effrj inter lepte miracula:» maxime artifices fecere.Patet ab auftro # fepentrione fexagenos ternos pedes. Breuius a fronti bus toto circuitu pedes quadringentos.xi.artollitur in altitudinem.xxv.cubicis.Cingi gur columnis.xxxvi.ab oriente cxlauitScopas:a feptcntrioe Bryax:a meridie Timothe us.Ab occafu Leocares.Priu% qua peragerent:regina Arthemifia qux mariti memo rix id opus ext- ui iu(Terat:obiit.Non tamen recefferuntmifiabfoluta ia. Id glorix ipfo rum arti% monumentum iudicantes:hodieque certant manus. Accetfit # quintus ar tifex.Nanq? fupra preron pyramis altitudine iteriorem xquauit.xxiiii. gradibus in me tx cacuen fe cotrahens.In (umo e quadriga marmoreatqua fecit pychis. Hxc adiecta. c.lx.pedu alricudine:totu opus includit. Tlothei manu Diana Romx e i palatio Apol linis delubrotcui ligno caput repofuit Aulanius Euander.In magna ammiratione efh & Hercules Mneltrari.Et Heccare ephefi in templo Diana: poft aedem in cuius conte piationem atnmonent aeditui pcere oculis:tanta marmor is radiatio elt.Non pofiferun tur & charites in propyleis athenienfiutquas Socrates fecinatius ille qua pidor :ide ut aliqui putant.Nam Mironisillius: qui sere laudatunanus ebria elt fmyrnxin primis inclyta Pollion Afinius ut fuit acris uehmenriae: fic quoqj fpedari monumeta fua uo luic.In iis funt centauri nymphas gerentes Archelitx:Thefpiades:Cleomenis: Oceaus & Iupicer Entochi.Hermerotes Taurifci no caelatoris illius:fed Tralliani.Iupiter hofpi talis.Pappipi praxirefis difr ipu li Zetus & Amphion di Dirce & Taurustuinculumq? ex eodem lapide. Arhodoadue&a opera Apollonii & Taurifci parentum, li certamen de fe fecere. Mcnecraten uideri profeffnfed efTe naturalem Artemidorum.Eodem loco Liber pater Eutychidis manu laudatur. Ad Odauix uero porticum Apollo Philifci rhodii in delubro fuo.Item Latona 8C Diana & mufx nouem:&! altera Apollo nudus. Eum qui citharam in eodem templo tenet:Timarchides fecit. Intra O&auix uero porticus in aede Iunomsipfam deam Dionyfius & Polycles. Aliam uenerem eodem loco Phili'# cus.Cxtera figna Praxitele.Item Polycles6C DionyfiusTimarchidis filii louem qm e in proxima aede fecerunt.Pana & Olympum lu&antes.Eodem loco Heljodorus:qucd eltalterum in cerris fymplega nobile. Venerem lauantem fefe.Dedalum altantem Poly charmus.Ex quo apparet in magni honoris audoritate habitum Ly lix opus:quod in palatio fu per arcum diuus Augultus honori Odauii patris fui dicauit in xdicuL cot luminisadornata Id eltquadriga currufq?:& Apolloac diana ex uino lapide. In hortis feruilian/s reperio laudatos Calamidis Apollinem illius caelatoris. Dactylidis Pythias. AmphiliratiCallifthenem hiftoriarum Icriprorem.Deindemulrorum obfcurior fan a eft quorundam claricari in operibus eximiis obltante numero artificum : quonia nec unus occupat gloriam:necplurespaiirer nuncupari poflunnficuu in Laihoote: qui eftin Titiimpeiatoris domo:opus omnibus & picturx 8C Itatuarix arris preponedum Ex uno lapide eum 6C Iiberos:draconumqj mirabiles nexus de confilii fenrentia fecere fummiartifices Ageiander 6C Polydorus & athenodorus rhodii. Similiter palatinos do# mos Cxfarum repleuere probatiffimis iignis Craterus cum Pythodoro • Pclydedes eu Hermolao:Pythodorus alius cum Arremoe.Er lingularis Aphrodifius trallianis.Agrip px Panrheum decorauit Diogenes athenienfis & Carfarides. In columnis templieius probantur inter pauaca operum ficutin faffigio polita figna: fed propter altitudinem loci minus celebrataJn honore elt in templo illo Hercules ad quem poeni omnibus an ms humana facrificauerunt uidima humirilans ante aditum porticus agnatioes fitx Fuere & Thcfpiades ad xdem Foelicitatis:quarum unam amauic eques Romanus iiu nius Pifciculus:ut tradit Varro ammiratur 6C Praxiteles:qui etiam quinq? fciipfit uo# lumina nobilium operum in coco orbe. Natus in grecia ital x ora & ciuicate Romana donatus cum iis oppidis.Iouem fecit eburneum in metelli aede: qua campus petitur. Accidit uero ei:ut cum in nauahbus ubi ferx africanx erant:per caueam intuens leo# nem cxlarecmt ex alia cauea panthera erumperet non leni periculo diligemiflimiarri# ficis.Feciflc opera complura dicitur fed qux fecerit nominarim non refertur. Arcefila# um quoqj magnificat Varro:cuius fe marmoream habuilTe lexnam tradit ahgerolque ludentes cum ea Cupidines alii religatam tenerennalii e cornu cogerent biberet alii calciarent loccos:omnes cx uno lapide. Idem & a Coponio .xiii. nationes qux fune circa Pompeiu factas a netor e.Inuenio & Canacu laudatu inter Itatuaiios jfecifie mar morea. Nec minus Sauro atqj Bathracu oblirterari coucnit:qui fecere repla Oclauix porticibus inclufa natione ipfi lacones. Quida & opibus prxpocenres fuilleeos putat ac fua ipenfa coilruxifle:inLnpeione fperantes. Qua negata:hoc ume alio loco & mo do ufarpafe.Sant cerre etiamrium in colum naram epyililis infcufct hominu eorum argumenta ranautq? lacerta.In louis xdeextitiCCe picturam : cultu% reliquos omnes foe mineis argumentis conffat* At enim fatffa Iu non is xde cum inferetur iignatpermu tafTe geruli traduntur:# id religioni cuftoditummelut ipfis diis fedem ira parriris.Er/ go # in lunonis xde cultus eibqui louis e(Te debebat. Sunt & in paruis marmoreis fa/ mam cofecuti Myrmecidest cuius quadrigam cum agitatore cooperuit alis mufea .Et Callicrates: cuius formicarum pedes;atq? alia membra peruidere non efh Quado primu marmore in aedificiis ufus:# quis primus Romse crufta ueric parieres:& qbus aetatibus:queqj marmora i ufum ucnerit:# quis primus marmorafecuerit:# ratio fecandi de harena. Ca. VI. Aec fint di finoe pofitus a rege fupradicftotmunus amoris in coniugejeademqj fbrore Arfinoe. In de cum naualibus incomodum Maximus quidam praefech*s aegyptitranftulit in fope recifo cacumine du uult faftigiu addere auratum:quod poftea amifit.Er alii duo fune Alexadrisc ad portum in Caefaris teplo:quos excidit Mefphees Rex quadragenu binu cubitorum.Super omnia acceftir difficultas mari Romam deuehendi fpecftatis admo dum nauibus.D. Auguftus priore aduexerat mira cuji gratia: puteohfque naualibus p petuis dicauerat.Sed incendio confumptuseft.D.Claudius aliquot per annos afterua tum eum quem C.Caesar imporrauerattomnibus quonunq; i mari uifa funt:mirabi> Iforem turribus puteolis ex puluere exhaedificatis perdu(ftum oftia portus gratia mer* fit: Alia ex hoc cura nauium quae cyberi fubuehebant. Quo experimento palam fuit:' non minus aquarum huic amni eflequam nilo.Is aute obelifeus quem D. Auguftus in cyrco magno Conftituittexcifus a Rege Semneferto:quo regnate Pythagoras i azgy pto fuit:centum uigintiquinque ptdum eft:& dodraris: praeter bafin eiufdem Iapidis Is uero qui eft in campo marcio viiii. pedum minor eft a Sffotide.Infcrptam ambo repe natur# interpretationem aegyptiorum opere & philofophiae continent. De illo qui eft in campo Matio pro Gnomone Ca# * X# I qui cft in campo Diuus Auguflus addidit mirabilem ufum ad dprehertda das folis umbras dieruqj ac noiftiu magnirudles: ftrato lapide ad obelifci mat gnicudinem:cui par fieret umbraru Romae cofecfo die fexra hora paulatimqj p regulas q fur ex sere iclufe fingulis diebus decrefceret: ac rurfus augefcerec. Digna cognitu res & ingenio foecundo. Manlius mathematicus apici auratam pilam addidit cuius uerdce umbra coliigereturin femetipfam alia atq? alia incrementa iaculantem aoicejratione ut feruntta capire hominis itellecfta. Haec dierum obleruatio tiiginta iam fere annis non congruitjfiue folis ipfius difTono curfu 6C cxli aliqua ratione mutato; fiue uniuerfa tellure aliquid a centro fuo dimotarutdeprehendi & in aliis locis accipio fiue urbis tremoribus bii tantum gnomoneitortotfiue fundationibus tyberis fedimero molis facfto cjqad altitudine impofitse rei in terram quoc$ dicantur icffa fundamenta. De tertio obelifco Romae in uaticano. Ca. Ertius eft in uaticano Caii 6C Nerdis principum cyreo:ex omnibus unus om nino fraclus in molitione eiusiquem fecerat Sefbtidis filius Nuncoreus. Eiufc dem remanet 6i alius centu cubitorum quem poft caedttatem uifu reddito ex .oraculo foIi iacrauir. De pyramidibus aegy ptiis & fphmget Ca* XII. Icatur obiter 61 pyramides in eadem aegypto regum pecuniae ociofa ac ftulta d oftentatio.Quippe cum faciendi eas caufa a plerifq? ttadaf:ne pecuniam fuc cefforibusaut aemulis infidiantibus praeberent:aut ne plebes eftetociofa Mul ta circa hoc uanitas illorum hominu fuittueftigiaqj complurium incoacfttarum extac Vna eft in arfinoe urbetduae in memphi non procul a Iabyiintho:de quo 6lipib dice/ mus.Totidem ubi fuit meridis lacusthoc eft fofta grandis. Sed aegyptus inter mira ac memoranda narrat haru cacumina extrema:quae eminere dicunt. Reliquas tres:quas orbem terrarum impleuere fama: fane cofpicux undiqj annauigantibus s ficasfuntin parce africae monte faxeo fteriliq; inter memphin oppidu:# qd appellari diximus delra a nilo minus quattuor milibus paflfuu:a mephi feptem.d.paff. a uico appofiro que uo eant bufirin.In quo funtaflfueti fcandereillas. Ante has eft fphinxtuel magis miranda: qua filueftria funt accolentiu.Amafin regem putant in ea coditum:# uolunt inuctfta uideri.Eft aute faxo naturali elaborata:# rubrica. Capitis monftn ambitus per fronte cccu n duos pedes colligicdongitudo pedum centu quadrigintatriu eft:altitudo a uen tre ad fumma afpidem in capite fexagintaduu.Sed pyramis amplifftma exarabicis lapi dic inis coftat.Trecentafexaginta hominu miliaannis.xx.eam coftruxifieproduntur Tres uero fatftae annis fepf-uagintaocfto # menfibus quattuor. Nempe quid iis fcripfei runtjfuc HerodotustEuhemerus. Duris famius:Ariftagoras:Diony(ius: Artemidorus: Alexander PolyhiftortBurarides: Antifthenes: Demetrius: Demordes: Apiondnter om nes uero eos non conftat a quibus faclce fint iuftiflimo cafu obliteratis tanrae uanitatis aucftoritatibus. Aliqui ex iis prodiderit in raphanos & allium ac cepas mile ochngenra talenta erogata. Ampliftima octo iugera optinet foli quattuor angulor um paribus interuallis perocftingentos ocftogmtatres pedes latepe altitudine. A cacumine pedes quindecim.Alteriusinteruallafingula per quattuor angulos pares .dcc. trigin# rafeptem comprehendunr.Tertia minorprasdichs:fed multo fpetftatior.Aethiopicis la pidibus confurgit.ccc.fexagintatribus pedibus inter angulos.Veftigia aedificationum nulla extat.Harena late pura circum lentis fimilicudine:qualis in maiori parte afriese; Quaeftionum fumma eft quana ratione intanta altitudine fubueeta fint ccmenra.Alii enf nitro ac fale adaggeratis cu crefeente ope. Atpactos Aluminis irrigatioe dilutis. Alii lateribus eluto factis extractos pontes in priuatas domos diftributos.Nilu enim no pu tanc rigare potuiiTe multo humiliore* In pyramide maxia eft itus puteus otfogintafe* enbifomm.flamen illo idmiflfum arbicrantur.Menfuram altitudinis carum:omnium que fimilium deprashendere inuenit.Thales milefius umbram miciedo:qua hora par efle corpori folec.Haec funt Pyramidum miracula.Supraemumqueillud:ne quis regu opes miretunminimam exricifTelaudatifTima a Rhodope meretricula facdam. Aefopi fabularum philoiophi conlerua quondam & cotubernalis haec fuit tmaiore miraculo tatas opes meretricio eflfe coquifitas quaeflu. Magnificatur & alia turis a rege fafta in infula pharo portum optinente Alexandriae:quam conftituifle.d.ccc.talentis tradut: magno animo ne quid omittamus Ptolemaei Registquod in ea permiferic.Softrati caf fidis archite tarnon efl dubium:fed centeiima tantum portionem eius imitaturmquae iriermji am bages occurfufque ac recurfus inexplicabiles continet.Non ut in pauimentis ue ludicris campellribus uidemusbreui lacinia milia pafTuum plura ambulationis co rinenteTed crebris foribus indicis ad fallendos occurfustredeunduqj in errores eolde Secundus hic fuit ab Aegyptio labyrinthus: tertius in lemnotquartus in italia * Om/ nes lapide polito fornicibus tecf i, Aegyptius quod minor equidem in introitu lapideis e paro columnis.Reliquas erant lyenitaetraolibus compofitis quas diffoluereme fiecu* Ia quidem pofTinc adiuuantibus Heracleopolitis:qui id opus inuifu mire infeftauere. Politionem operis eiustfingulafque partes enarrare non effc cu fit in regiones diuiium atque in praefecturas:quas uocant nomos:fexdecim nominibus eorum totidem uaftis domibus attributis* Praeterea templa omnium Aegypti duorum continet: fuperque Nemefes quindecim aediculis inclufae.Sunt Pyramides complures quadragenarum ul narum fenos radice muros optinentes.FelTi iam eundo perueniunt ad uiarum illum inexplicabilem errorem.Quin & coenacula prius excelfa:porticafque ifcenduntur no nonagenis gradibus omnes Jntus columne de porphyrite lapide deorum limulachra: regum flatuae:monflrifice effigies. Quarunda* autdomorum talis eft fitusmt adaperie Cibus fores tonitruum intus torribile extat.Maiore aure in parte tranlitus e p tenebras aliaeque rurlus extra murum labyrinthi aedificiorum moles pteron appellat. Inde aliae p follis cuniculis fubterraneae domus.Refecit unus omnino pauca ibi ex mote phado Thebis Rex ante Alexandrum magnum annis quingentis.Id quoq? tradit fuifle trabi bus fpinae oleo inco&ae du fornices quadrati lapidis alfurgerent. De aegypto & cretico labyrinthis fatis di&um dl.Lemnius fimilis illis columnis tamen centu .[.memorabili or officina turbines ita librati pependerut:ut puero circuagete tornarent Archite&i illu fecereZmilus 8i Rholus & Theodorus indigeam Extanrqj adhuc reliqas eius cu cretici italiciq* nulla ueftigia excec.Naq; & icalicu dici coueit:que fecit libi por fena rex hetrurie fepulchri ca fimul ut 8t regu unicas quoqj ab italis fuparet Sed cum excedat omnia fabulolitas t uremur ipfius. M. Varonis in expolitione eius uerbis. Sepultus ell inquit fub urbe clufio :i quo loco moumentu reliquit lapide qua drato.Singula latera pedum lata tricenumtalca quinquagenumrlnq? bafi quadrata in tus labyrinthum inextricabilem.Quofi qnis improperet fine glomere lini:exitum in* uenire nequeat.Supra id quadratum pyramides flant quinqj.Quattuor in angulis:& in medio unaJn imo latae pedum fepcuagenumquinuimaltae centum quinquagenu ita faftigiataetutin fummo orbis aeneus & Pegafus unus omnibus iit impolitus ex quo pendeat excepta cathenis tintinnabula;qua uento agitata longe fonitus referant: ut dodonaz olim fatuum. Supra quem orbem quattuor pyramides infuper fingulae extat altae pedum centenum.Supra quas uno folo quinque pyramides:quarum altitudine Varronem puduit adiicere.Fabulxhetrufcae tradunt eandem fuifle :qua totius oper# is;adeo uefana dementia quaehfle gloriam impendio nulli profucuro.Praererea fatigafle regni uires-.ut tamen laus maior artificis ellec . De penfili horto & oppida 8i templo Dianae epheliaes Ca. XI1II. Eguntur dipenfiles hortosdmmo uero totum oppidum feci/Te xgyptix the* 1 baetexercitus armatos lubito educere fbluis regibus nullo oppidanorum fen* hoc minus mirum.*quam quod flumine medium oppldu interfluentejquae (ifuiflent :non dubium dldiclorum Homerii fuifle: cum centum portas ibi predicaret.Graecae magnificentiae ueraammirario extat templum epheliac Dianae ducentis uiginti annis fa&um a rota alia.ln lolo id paluftri fecere:ne terratmo/ tus fennret:aut hiatus timeret. Rurfus ne in lubricoatq? inllabili fundamenta tante molis Iocarentunante calcatis ea fubffrauere carbonibusdein uelleribus lane. Vniuer fo templo longitudo ell quadringentorum uigintiquinqj pecfum :latitudo uiginti.CoIumne centum uiginufeptemralingulis regibus fadesflexaginta pedum al titudine.Ex iis trigintafex cxhtx.Vua a Scopa» Operi praefuit Ctefiphon archiceffus Summa miracula epyftilia tante molis attolli potuifledd confecutus eft ille beronibus harena plenis molli puluino fuper capita columnarum exaggerato paulatim exinani ens ab imo ut fenfim totum in colle federet. Difficillime hoc contingit in limine ipfo: quod foribus imponebat.Etenim ea maxima moles fuitmec fedic. In cubili ergo anixo artifici mortis deflinatione fuprema . Traduntq? in ea cogitatione fe(Tum norturno temporein quiete uidiffeprefenrem deam: cui templum fiebat.horrantem ut uiueret: fe compofuilTe lapidem :atqj ita poliero die apparuit:pondercqj iplb correptus uidebat Gaetera eius operis ornameta pluriu librorum inllar opcinecmihil ad fpecime naturae pertinenria. De delubro Cyzici 8C lapide fugituo:& de echo fepties relo nante:& aedificio fine clauo;& mirabilia aedificorum Romae. Ca. XV. Vrat 81 Cyxici delubrutmin quo filium aureum commifliiris omnibus poli d ti lapidis fubiecit artifex eburneum Iouem dicaturus intus coronante eo mar moreo Apolline. Tralucent ergo pidrurae tenuiflimis capillamentisdeniq? ah flatu limulachra refouente: praeter ingenium artificis ipfa materia quantus occulta in precio operis intelligitur.Eoffpm in oppido ell lapis:fugitiuus appellatus,Argonau tae eo pro ancora ufi ibi re!iquerat.Hunc e prytaneo (ita uocatur locus) lacpe profugu fixert plumbo. Eadem in urbe iuxta portam quae thracia uocatur turres, vii.acceptas noces numerofior repercuflu multiplicant. Nomenq; huic miraculo echo ell a graecis datum.Et hoc quidem natura locorum euenit.Et plerumq? conuallium: ibi cafu acci dit. Olympiae autem arte mirabili modo in porticu quam oppidani hepraphonon ap# pelIant:quoniam fepties eadem uox redditur. Cyzici8C buleuterion uocant aedificum amplum fine ferreo clauo ita difpolita contignatione ut eximantur trabes fine fulturis ac reponantur.Quod item Rome in ponte fublicio religiofum e :poftea quam Codice Horatio defendente aegre reuulus eft. Verum & ad ilrbis noflrae miracula tranfirc con ueaictnongentorum annorum dociles fcrucari uiros:& fic quoque rerraru orbem uic tum oftendere:quod accidifle rociens pene:quoc referent miracula:apparebit. Vniuer (irate uero aceruaca & in quendam unum cumulum coniecla non alia magnitudo ex urgec:cj fi mundus alius quidam in uno Ideo narretur * Nam"ut cyrcum maximum a Citare dictatore extructum longitudine itadionrum triumdatitudie unius: fed cum * aedificiis iugerum quaternum ad iedem ducentoitf.lx.milium inter magna opera dica mus»Nonne inter magnifica bafilicam Pauli columnis e phrygibus mirabiletforumqj D.Augufti:templum pacis D. Vefpaliani imperatoris A ugufti: pulcherrima operum quae unqua Pantheon Igui nitori ab Agrippa fachumcum ante texent Romae ) Valerius oftienfis architectus ludis Libonis.Pyramidas regum miramur opera:cu (diu tantum foro extruendo feftertiis mille ducentis Cxfar dictator emerir.Et fiquidem im 1 penfaemouentcaptos;auaritiaanimos: P. Clodius que Milo occidit:fefterriis,c.xlvii, /< milibus domo empta habitauerit.Quod equidem non fecus ac regum infaniam miror Icaqj ipCam Milonem (eftertia fepcingenta milia aeris aliei debuifle inter ,pdigia ani# mi humani duco.Sed tunc fenes ageris uaftum fpatiu & fubftructioncs ifanas captio fi mirabit cloacas olum dictu maximuduffofis montibustatqj ut pau loante rerulimus:urbe penlilidubteiqj nau igata.Id. M. Agrippa fecit in aedilitate poft Confulatu per meatus corriuans fepeem amnibus curfu praecipiti torrentium modo rapere:atq; auferre omnia coachs.Infuper mole hymbriu concitati uada ac littera qua tiunt.Aliquando cyberis retro infufi recipiunt fluctus. Pugnantqj diuerfi aquape fpe# tus intus:k tamen obnixa firmitas reliftit.Trahuntur moles irernae tantae no fuccum bentibus caufis operis: Pulfant ruinae fponre praecipites:aut impactae incendiis.Quatl tur folum teremonbus. Durant ramen a Tarquinio Prifcoannis elingentis prope in expugnabiles.Non omittendo memorabili exemplo ucl eo magis quam celeberrimis re rum conditoribus omiflfum eft. Cum id opus Tarquinius prifcns plebis manibus face retteecq? labor incertu longior an piculolionpaffim cofcita nece quiriribus tediufugie ribus.Nouum 6c iexe gitatum ante pofteaq* remedium inurnitilie rex:ut omnium ifa figeret cruribus corporaTpectada ciuibus fimul & feris uolucribufq; iaceran da.Quimobre pudor Romani nominis proprius qui fiepe res perditas feruauit i proe iis:tunc quoqj fubuenit. Sed illo tempores impofuit lam erubefeens cu puderet uiuos lcanqua exactos. Amplitudine cauis ea feciflepdit ut ueqe foeni large tranrmicterer.Parua funt cucta quae diximus:& oia uni coparandamiraculo antequa noua attingam. Catulo conf:ut cditat inter uiligetiffimos auctores do mus pulchriorno fiiic Romaetqua Lepidi ipfius. At Hercule intra annos.xxxv.eade ce tefimum loeu non opcinuic.Coputet in hac aeftimacioe qui uolet moJe:ope ra pictore impendia ragaIia.Ec cum pulcherrima: laudatiflimaqj certates centu domos pofteaq; eas ab innumerabilibus aliis in hunc die uictas.Profecto incendia puniunt Iu xumtnec tamen effici potelbut mores aliquid iplo in hoie mortalius efle intelligant. Sed eas oes duae domus uicerunt.Bis uidimus urbe tota cingi domibus principu* Caii 6C Nerois.Et huius quide ne quid deeffet fic habitarut illi qui hoc (periti fecere cantas ad uincedas gecesttriuphofcp referendos ab aratro aut foco exeuntes: quo rum agri quoqj minore modum optinuere qua celaria iftoije.Subit uero cogiratio quo ta portio fuerint aera: illae:quas inuictis imberatoribus decernebat publice ad ex# haedificadas domos. Summulqj illate honos erat (icutin.L.VuleriopubIicola:qui pri mus coful fuit cu.L.Bruro poft tot merita:& fratre eius qui bis in eode magrftratu fa binos deuicerat:adiici decrero ut domus eope fores extra aperietur & ianua i publicum reficeret.Hoc erat clariflimum iafigne inter rriumphales quoqj domos.Non patiemur duos uel duos Neroes ne ac quidem gloria famae frui. etia infariia eorum ui&am priuatis operibus.M.Scaurhaiuis nefcio an aedilitas maxime proftra uerir mores ciuiles:maiufq? fit Syllae malum tanta priuigni potentiatquam profcripno tot milium.Hic fecit in aedificare fua opus maximam omnium quae unqua fuere hu / mana manu fa&a non temporaria mora uerum etiam aeternitatis defhnatione.Thea# jtrum hoc fuit.Scaena ei triplex altitudine, ccc. Ix. columnarum in ea ciuirate quae fex hymerias non tulerat fine probo ciuis ampliflimi.lam pars fcoenae e marmore fuit* Me dia e uicro inaudito etia poftea genere luxuriae. Summae tabulis inauratis columnae ut diximus:imae duo dequadrjgenum pedum.Signa aerea inter columnas ucindicaui mus fuerat tria milia numero.Cauea ipfa coepit hominum.Ixxx. milia: cum Pompei amphitheatri totiens multiplicata urbe ranroq? maiore populo furticiat large.xl. milia Sed 81 reliquus apparatus tantus attalica uefle: tabulis pitftis scaeteraq? cura fuit: ut in tufculanam uillam reportatis quaefuperfluebant quottidiani ufus deliciis incenia uil/ Ia ab iratis feruis concremarentur ad feftertia. M. Aufert animum # a deflinato itinere digredi cogit contemplatio tam prodigae menrisialiamqj connedli maiorem in faniam E ligno.C.Curio qui bello ciuili i cadarianis partibus obii r: funebri patris munere cu opibus apparatuq? non portet fuperare Scaurum.Vnde enim illi uiftricus Sylla:# Me telfa mater prolcriptionum fedrix:unde.IVI.Scaurus pater totiens princeps ciuiraris:# marianis fodalitiis rapinarum prouincialium finusicum iam ne ipfe quidem copara# ri fibi hoc certe incendiiillius premium huit conue&is ex orbe terra# rum rebusiut nemo poftea par elTet infaniae illi.Ingenio ergo fuo erat utendum.Cu/ rioniq; aliud excogirandu fuit. Operae precium eft fcire quid inuenerit:# gaudere mo ribus noftris:ac nollro mo nos uocare maior es. Theatra duo iuxta fecit amplifiima e Ii/ gno cardinu fingulorum uerfarili lufpenfa libramento:in quibus utrifqj ante meridia no ludorum fpc&aculo edito inter fele auerlis ne inuiccm obftreperent fcoenae:# repe re circumacfis ut cofhterant.Poffremo iam die difcendentibustabulis 8C cornibus in# terfe coeuntibus faciebat amphitheat^: & gladiatoria (pedacula edebatsipfum magis au&oriratum Populu Ro.circunferens. Qjxid enim miretur quifq? in hoc primumt inuentoremtan inuentum:artificem:an autforemsaufum aliquem hoc excogitare:an fufcipere:parere:an iubere: Super omnia erit populi furor federe aufi tam infida infla# biliq; fedet.En hic eft ille terraru uiclor # totius dominator orbis: qui gentes & regna diriperet:iura exteris mitteret:# quofda in numero deorum immonaliu generis huma ni portio in machina pendens:# ad periculum fuum plaudes. Quae utilitas animaru ifta:aut quae querela de canistaut quatu mali potuit accidere:Huriri urbes terrse hiati bus publicus mortalium dolor eft.Eccc Po. Romanus uniuerfus uelut duobus naui/ giis impofitus binis cardinibus fuftinetur: #fe ipfum depugnante fpedat: periturus momento aliquo luxatis machinis:# per hoc queritur in tribunitiis cocionibus gratia ut penliles tribus faceret. hic i roftris.Quid no aufurus apud eos quibus hoc perfuaferit.Vera nanq? coficientibus Po. Romanus funebri munere ad tumulum pa# tris eius depugnauit hanc magnificentia fua fertis turbatiiqj cardi nibust# amphitheatri forma cuftodita nouiftimo die diuerfis duabus p mediu fccenis athlaetas edidit: raptifep e contrario repente pulpitis eodem die uidores e gladiatoribus fuis produxir.Necfixitrex Curio aut genriu imperator non opibus infignissuti qui ni hil in cenfu habuerinpracter difeordiam principum.Sed dicant uera icftimatione inui da miracu!a:quse.Q_.Martfus rex fecit. Is iulfus a fenatu aquapt appix # anienis te/ gula dueftus reficere * nouam a nomine fuo appellata cuniculis per montes adis intra preturae fuae tempus aduxit. Agrippa uero in aedilitate fua :adieda uirginea aqua:c» terifqj corriuatis atq? emendatis Iacus:dcc.fecit.Praetereafontcs.cv.cartella.c.xxx.com plura etia cultu magnifica # operibus. His figna.ccc.aerea aut marmorea impofuit:# columnas ex marmore quadrigenrasieaq? omnia annuo fpatio.Adiecirqj ipfe in aedili/ ratis fu ac commemoratione 8C ludos unde.fx.diebus facTos & gratuita praebuit balnea centu.lxx.quae nunc Romae ad infintu auxere numere. Vicit antecedentes aquale du das noutdimum ipendium operis inchoati a.C.Caefare BC pera dii a C/audio. Quippe a lapide quadraginta ad eam excelfitatenr.ut in omnes urbis monres leuarenruninfiu-» xere curtiustarque caeruleus fontes. Errogata in id opus feftertia quingenta qufqua gintaquinquemilia.Quoi fiquis diligentius aedimaueritaquarum abundantiam in publico balneipifeinis domibus euripis hortis fuburbanis uillis fpanoqueadueni/ entis extruvflos arcus montes perfolTostconualles aquatas:fatebitur nihil magis miran dum fui (Te in toto orbe cerearum. Eiufd.etn Claudii inter maxima equidem ac memo randaduxerimsquanuisdellitutum fuccedbris odio monte perfoflum ad lacum fuci num emittendum inenerabili profero i;npendio:& operariorum multitudine per tot annostcum aut corriuatio aquarumtqua terrenus raos erat egeretur i uertice machi nissaut filex cederetur.Omniaque itltus in tenebrisfierent:quas neque concipi animo nili ab iis qui uideremeque humano fermoneenarrari ponfunt.Nam portus Odiefis opus praetereo.Item uias inter montes excilas. Mare thirrenum a Lu crino molibus fc dufum.Tor pontes tantis impendiis factos.Et inter plurima ala italiae miracula: ipfa marmora in Iapidicinis crefcereauclor eil Papyrius Fabianus naturae rerum peritifli mus.Exemptores quoque affirmant compleri fponte illa modum ulcera. Quas (i uera functfpes ed:nunquam defuturam luxuriam. De magnetis generibus BC medicinist Ca. XVI. Maioribus digredienti ad reliquorum lapidum infignes naturas quis dubitet a in primis magnetem enim mirabilius:aut qua in parte na/ turae maior improbitas dederat uocem fa ». is:ut diximustrefpondenrem homi nistimmo liero BC obloquentem.Q_uid lapis rigore pigrius.Ecce fenfus manufq; tribu ti illi. Quid fieri duritia pugnadus.Sed cedic BC patitur maiores ttrahitur nanque a ma gnetae lapide. Domicrixque illa rerum ominum materia ad mane nelcio quid currit: atque ut propius uenit a(fiilit:teneturque:& complexu hasret.Sideritin ob hoc alio no mine appellant: quidam heracleon ♦ Magnes appellatus ed ab inuentore ut aucdor ell Nicander in india repertus.Nanque 8C palTim inuenitunut in Hifpania quoque inue nide autem fertur clauis crepidarum BC baculi cufpide hasrentibusrcum armera pafcc genera magnetis Sotacus demondrat. Aethiopicum:# magnefiacum a Macedonia BC contermina a bebnoea locatum petentibus dexrra.Tertium in echio boe tix.Quartum circa Alexandriam troadem.Q[_uintum BC magnefia alias. Differetia pri ma rrias fit an foemina.Proxima i colore. Nam qui in Macedonia BC magnetia reperiu tur :ruffi nigrique lunt.Boedus uero ruflfi coloris plus habet quam nigri. Is qui i troa deinuenicunniger ed &foeminei fexus:ideoque fine uiribus.Deternmus autem i ma gnefia a fias candidus: neque attrahens ferrum timilifque punici. Compertum tato me liores ede quanto fune magisicasrulei.Aechiopicis laus fumma datur:podufque arge/ to rependi cur. inuenitur hic in Aethiopia ziniri-ita uocatur regio harecfa.lbi BC hema tites fanguinei colorisdangainemque reddens (i terrafcir.Sed BC crocum. In attrahedo ferrum non eadem quae magneti hemetite natura. Aethiopici argumentum eft quod magnetem quoque alium ad fe trahi.Omnes autem ii oculoru meditamentis prefunt ad Sara quifque porcionem. Maxim eque epiphoras fidunt. Sanant &adufla cremari: tritique .Alias rurfus in eade Aethiopia no procul mons gignit lapide theamedemqui ferrum omne abigit:refpuitque.De utraque natura eius faepius diximus De lapidibus qui cito abfumum corpora in eis condita BC de his qui diu feruant:# de thafio lapide: 8C medicinis eius Capitulum XVII. Apidem e fcirofnfula integrum fluAuare tradunt: eundem comminutum I mergi. In aflb troadis farcophagus Iapis fiflili uena fcindicur.Corpora defun dorum cddita in eo abiumi conflat incra.xl.diem:exceptis dentibus.Mutia# nus fpecula quocg 8C flringiles di uefles 8i calciamera illira mortuis lapidea fieri au dor efl.Eius generis di in lycia faxa funt di in oriente quae uiuentibus quoqj adalligatasero dunt corpora. Mitior efl aut feruandis corporibus nec abfumendis chemires ebori fimi Ii nus:in quo Darium conditu ferunt.Parioq* fimilis candore & duririatminus tamen ponderofius qui porus uocaf .Theophraflus audor e 6£ tranflucidos lapides in aegyp# to iueniritquos ophionirae fimiles ait:qd fortaflis tunc fuerit: quonii di ii definunnflt noui reperiunt .Thafius guflu falfus podagras lenit pedibus in uafe ex eo cauato indi tis.Praeterea omnia crupd uitia in iis lapidicinis fanantur: cu i metallisomnibus crura uitientur.Eiufde Iapidis filos appellat: in farinam redigenda mollis ad quaedam perin# de efficax.Eflaut fimilis punici rufio. Ammixtus aeri cyprio mammape uitia emendat. Pici aut refinae ue flrumas& panos difcutit.Prodell di phthififis lincTu. Cu meile ue/ reta ulcera ad cicatrice perducic.Excrefcentu erodit.Et ad bcfliape morfus utilis.Repu gnacia curationi ac fuppurata ficcac.Fic cataplafma ex eo podagris mixto fabae Iomero De ebore foflili di lapidibus offeis 6i palmatis di aliope generibus.Ca.VXIH Dem Theophrallus di mutianus ee aliquos Iapides:qui pariancredut. Theo# i phraflus audor efl Si ebur foffile candido di nigro colore inueniri: & ofla e terra nafcitinueniaqj lapides ofTeos.Palmati circa mundam in hifpania :ubi Caefar dictator Pompeum uicit:reperiunf:ibiqj quotiens fregeris.Sunt di nigri:quc$t au dori caris uenic in marmoratficut taenarius. Varro nigeos ex africa firmiores eAetra dif.qin italia.E diuerfoalbos coronas duriores:q paries: Idem lunenfem filice ferra fe# cari.At thufculanum diffilire igni.Sabinum fufeum additooleoecia lucere.Idem itkm las uerfatiles uolfine inuentas. Aliquas di fponte motas inuenimus dygiris.Nufqua autem hic utilior quam in italia gignitur:Iapi% non faxum efl. In quibufdam uero prouinciis omnino non inuenitur. Sunt quidam in eo genere molliores t qui di quote leuiganmnut procul intuennbus ophirae uideri poAint.Neqj efl alius firmior :quam do di lapidis natura ut lignum fimiliter hymbres foleiq? aut hyemes no patitur. In aliis atq> aliis generibus. Sunt qui di lunam non tolerent: di qui uetuflate rubiginem tra' hanncolorem ue candidum oleo mutent. De corallio uel pyrice:& medicinis eius:& oflracice:de amanto lapide 6i me dicinis eius di militino Iapide di uiribus eius :de gagate lapide medicinis ei us:defpongiodephrygiolapide&naruraeius. Ca. XIX. Orallium lapidem quidam pyriren uocat:quonia At plurimus ignis illi, Sed efl alius etiamnum pyntes fimilitudine aeris.ln cypro eum repeiiri uolum?& in metallis quae funt circa acamaniarmunum argento colore:alterum aureo Coquuntur uarie. Ab alis iterum tertioqj in melle:donec confumatur liquor. Ab aliis pruna prius:dem meile:& poflca Iauantur ut aes. Viufqj eorum medicina ex calfacere ficcare difcutere:humorem exte uaradi duritias nimiasmollire.Vtuntur & crudis tu fifqjtad fb umasarqjfurunculos.Pyrita^etiamnum aliqui genus unum faciunt plu rimum habens ignis:quos uiuos appellamus:# ponderolifQ ni funt-Hi exploratoribus callroru maxime neceAarii:qui clauo uel altero lapide percufli:# fcintillas edunt:qusc exceptae fulphurc auc fongis aridis uel foIiis:dido celerius ignem trahunt. Oliracitx Amilicudinem tefbe habent. Vliis eorum pro pumice ad leuigandam cutem. Potifan guinem fiflunt:# illiti cum meile ulcera dolorefq? mammarum fanant. Amantus alu mini fimilis nihil igni deperdit * Hic ueneficiis refiAit omnibus:priuatim magorum# Geoden ex argumento appellant :quoniam amplexus efl terram : oculnrum medica# mentis utiliflimus.ltem mammarum di teflium uiriis.Melitites Iapis fuccum remittit dulcem mefimmque tufus.Et cacrae mixtus eruptionibus pituita: maculifqac corpo ris medetur. Et faucium exulcerationi. Epynichdas tolUt:& uuluarum dolores impofi tus uelleri.Gagates lapis nomen loci 6C amnis habet gagatis lycia:. Aiunt & in leucocol fa expelli maritatque infra duodecim ftadia colligi. Niger cfbplanus: punicofusmon multum a ligno differens Ieuis: fragi Iis: odore fi rerratur grauis. Fictilia ex eo inferipra: non delentur.Cum uritur odorem fulphureum reddit. Mirumque accenditur aqua: r oleo reftringuicur. Fugat ferpentes ita recreitque uuluas ftrangu lationes. Deprahen dic fonticum morbum & uirginitacem fuificus.Item ex uino deco&usidentibus mede tur.Stru mifque cxcx permixtus. Hoc dicuntur uti magi in ea quam uocant necyo ■ mtntiam.Id peruri negantdicuenturum fittquod aliquis optet:Spongia: lapides inue niuntur in fpongiis:5t fune natiui. Quidam eos cyfteolirhos uocant:quoniam u e fica: medentur.Calculos rumpunt in uino poti. Phrygius lapis gentis nome habet. Eft au tem gleba punicofa.Vritur ante uino perfufus:flaturque follibus :donec ruffefeat: ac rurfus dulci uino reftinguitur:& hoc trinis uicibus tingedis ueftibus taiatu utilis. De ematite& quinque generibus eius &fchifto Ca. XX. Chiftos 6C hematites cognationem habent.Hematites inuenitur in metallis, s Vitus minii colorem imitatur. Vritur &t Phrygius;ied non rtftmguitur uiV no Adulteratur fchifto.Hematicen difeernunt u aenas rubentes:# friabilis eft natari.Oculis cruore fuffalis mire conuenit.Siftic profluuium mulierum porus.Bfr ■ bunt exSC qui fanguine reiecerunt cu fuco punici mali.Etin ueficae efficax uiriis. Bi • bicur # in uino ferpentiun icf us.lnfirmior ad omnia eadem eft:que fchifton appellat - Sed iniis comodior croco fimilistpeculiarius fpledet.Proficit oculorum lachrymis in lafte muliebri.Procidentefqueoculos praeclare eft fentetia eorum qui nu 9 pertime fcripfere*Sed Socacus e ueculbflimis aucToribus quinque genera hematirarum: tradit praeter magnetem.Principatum dat ex iis atthiopico oculor medicamentis uti-* liflitno.Et iis quae panchreftaappellant.ltem ambuftis.Alterum atrodamanra dicit uo cari:colore nigro:pondere ac duricia inlignem:# inde nomen traxifle: prascipueq? in africa repertam.Trahere aut in fe argentum aes ferrum.Experimentum eius effe in cc* te ex lapide bafanite.Reddere enim iuccum fanguineum & efle ad iocinens uitia prae* cipui remedii.Tertium geus arabici facit:fimili duricia:uix reddentis fuccum ad*ore aquariam aliquando croco fimilem.Quarti genens elatiten uocari quadiu crudus fit: coftum uero militem utilem ambuftis. Ad omnia utiliorem rubrica. Quinti generir fciiiftos hemorrhoidas reprimit.In totum autem hematitas omnes tritos m oleo trium- drachmarum pondere a ieiunis furaendos ad uitia fanguinq.Idem autftor eft fchifton effe alterius generis quam hemariten tradit: quem uocant atratfiten. Nafciin Africa nigrum attritum reddere aquaris cotibus ab ea parte quas fuerit ab radice nigrum co loremtab altera parte croci.Ipfum utilem efle oculorum medicamentis. De quattuor generibus aecitis:# calamo:# famio: # arabo:# puni cibus: Ca. XXL Etites lapis etiam argumento nominis magiam famam habet. Reperit in ni dis aquillarum ficuti in decimo uolumine diximus. Aiunt binos fueniri ma rem # foeminam.Nec fine iis parere quas diximus aquilas:# ideo binos tantu Genera eorum quattuor. In Africa nafcentem pufillum # mollem intra fe ac uelut in aluo habentem argillam fuaue candidam.lpfum friabilem quem foeminei fexus putat Mare aut qui in Arabia nafeit durum gallae fimilem aut fubrutilu in aluo habentem durum lapidem.Tertius in cyproiuemt :colore illis i africa nafcentibusfimilistampli or tamen atque dilatatus.Caeteris enim globofa facies. Habet in aluo harenam iueun dam # Iapiilos.lpfe tam mollis ut etia digytis fricecur. Q_narti generis Taphiufius ap pellatunnafcens iuxta leucade in taphiuiia:qui locus eft dextra nauigatibus ex hac ad leucadem * Itiuenirar in fluminibus candidus & rotundus . Huic eft in aluo laptt cjui uocatur callimus:nec quicquam tenerius* Aetitx omnes grauidis adalligari muli eribus uel quadrupedibus in pelliculis fcarificati uteri animalium continent partus: non nili parturiant:remouendi:alioquin uulux excidium fir. Sed ni fi parturientibus auferanrunomnino non pariunt. Eft Si lapis famius in eadem infulaiubi terram lau# dauimustpoliendo auro ufilis. Vtilis 6i in medicina oculorum ulceribus cu lacie quo fupradiftum eft modo contra ueteres lachrymationes. Prodeft& cotra uitia ftomachi potus*Vertigines fedar.iVlentefqj comotas reftituit. 6i morbis comitialibus utiliter dari purant.Etad ruinae difficuIrates:acopis etiam miTcetur. Probaturgrauira te Si candore.Vuluas fartus contineri adalligaro eo tradunt. Arabus lapis tbcri fimi# Iis:dcnrifriciisaccommodatur cremarus.Priuatim hemorrheidas fanat cum lanugine linteorum linteolis infuper impoficis. Non prxtermittenda eft 6i punicunatura:fiqui dem ita appellantur quidam lapides erofi amne:in aedificiis mufea uocant dependen# tia ad imaginem fpecus arre reddenda.Sed Si iis pumices qui funt in ufu corporu leui gandorum foeminis iam quide SZ uiristarqj ut ait Catullus Iiberisrtaudatiffimi funr in melo fcyroSixoliis infulis.Probatio in candoreSi in minimopondere:& ut qmaxime fpongiofi aridiqi fint :ac reri facilestnec harenofi in fricando. Vis eoru in medicinatex tenuare: ficcare. In uflrina ter fi'rcantur:ira ut torreant carbone puro:ac totiens uino reftringuant albo.Lauantur deinde ut cadmia: Si ficcati ceduntur qm in imum uligi nofo loco. Vfus farfnx eius oculoije maxime medicamentis. VIccra purgat eorum leui renexplentq? cicatrices:# emendant * Q_uidam terria u llion e refrigerares potius q re# fhncftos terrere malunt ex uirio.Addunrur etiam ad malagmata capitum uerederum que ulccribus.Vrihrtima fiunt ex iis dentifriciaTheophraftus autem audior eft poto# res in certamine bibendi prxfumere farinam eius: fed nifi uniuerfb potui impleantur periclitari. Tantamqj refrigerandi natura effe:ut mu fla feruere definat punice addico De lapidibus mortariorum medicinalium.# mollibus lapidibus-.Si fper u# lari Iapide:# filicibus:# phengite:# cotibus:# reliquis ad ftrucuram lapi# dibus igni # tempeftatibus rrfiftenribus. Ca. XXII. Vdforibus curx fuere Iapides morrariorum quoq? nec medicinahu tantum a aut ad pigmenta ptinentium* Ethefiuq? lapide in iis prxtulere exteris: mox # thebaicurmque pyrrhopecilion appellauimus ♦ Aliquipfaronium uocant. Tertium ex calario chryfiten. Medici autem # bafaniten. Hic enim lapis nihil ex fefe remittit.Iiautem lapides qui fuccum reddunt oculorum medicametis miles exiftima tur.Ideoqj xthiopici maxime ad ea probantur.Tenarium uero lapidem # poenicum Si hematiceniis medicamentis prodefle tradunt: qux ex croco componantur. Ex alio te# nario qui niger eft:# ex pario Iapide non xque medicis utilem.Potiorem ex lapide ala baftrite egyptio:uel ex ophire albo. Eft enim hoc genus ophitis:ex quo uafa & etiam ca dos faciunt.In fyphno Iapis eft qui cauacunrornaturqj in uafa coquendis cibis utilia: uel ad ufus.Q_uod in comenfi italix lapide accidece fcimus. Sed in fypho fingulire quod excalfadrus oleo?ligrefcindurefcicqj.Natura molUTimus tanta qualita tum differentia eft.N im mollici & trafalpis prxeipua funt exempla.In belgica prouin# eia candidam Iapidem ferra qua lignum:faciliufqj etiam fecantad regularum &im# bricum uicem.Vel fi libcat:ad qux uocant pauonacea tegendi genera:& igr i quidem durati iidem fechles funt.SpecuIaris uero quoniam # hic lapis nemen optinet: facilia re mulco natura finditur in quanlibet tenues cruftas. Hifpania hunc olim citerior ta* tum dabatmec tota:fed intra centum milia partuum circa fegobricam urbem. Iam # cppros # cappadocia # ficilia:# nuper inuentum africa. Poftferendcs omnes tamen hifpanix-.# cappadot ix mollifCimis Si ampliffiinx magnitudinis:fcd cbfcuris. Sum 81 in bononienfi icalix parte breues maculofi complexu filicis alligati: quorum tamen appareat natura fimi fis eis qui in Hifpania puteis effodiuntur profunda altitudine* Necnon & fato inclufus fub terra inuenitur:extrhicurque:aut exciditur. Sed maiori parte foflili natura abfolutus fegmenti modo nunquam adhuc quinque pedum lon# gicudine amplior.Humore hunc cerrx quidam autumant quada anima cryftalli mo# do glaciari.Ec in lapidem concrefcere manifefto apparet:quod cum fere decidere i pu/ reos tales & medullas ex oTibus earum in eadem lapidis natura poftunam hyemem fi gurantur .Inuenitur 6C niger aliquando. Sed cadido natura mira cum fit mollicia no# ta perpetiendi folis rigorifque:nec fenefcir fi modo iniuria abfittcum hoc eriam in ce/ mentis multorum generum accidat.Inuenere & alium ufum in ramentis quoque cyr cum maximum ludis cyrceniibus fternenditut fit in commendatione candor.Nerone principe in Capadocia repertus eft lapis duritia marmoris candidus:atque tranfluces: etiam qua parte fuluae inciderant uenaetex argumento phengites appellatus.Hoc con ftruxerac xiem fortunae:quam feiam appellat a Seruio Rege facrata aurea domo com plexus.Quare etiam foribus apertis inrerdiu claritas ibi diurna erat haud quam fpecu larium modotranquam inclufa lucet non tranfmifla.In Arabia quoque effe lapide ui> tri modo cranflucidumtquo utuntur pro fpecularibus.Iuba audor eft.Nunc ad opera rios lapides tranfifle conueniattprimumque cotes ferro acuendo. Mufta earum genera Creticaediu maxima laudem habuere. Secundam laconicae ex taygeto monte: utrxq? oleo indigentes.Inter aquaris naxioe laus maxima fuirtmox armeniacae:de quibus dixi mus.Ex oleo & aqua ciliciae pollettex aqua ariinoericae praecipue.Repertae iunt & i in lia aquacrahetes acie acerrio effe&u.Necne & tranlalpestquas pafernices uocanc.Quar ta ratio eft faliaa hominis proficientium .Qjj as in tonftrinarum officinis inutilis efts fragili mollicia. Flaminitanx ex Hifpania citeriore in eo genere.Reliqua multitudo la# pidum in totum xiificiis inutilis eft morofitate. tamen toca morem illum habent ficuti Carthago in Africa exercetur halitu maris:fricatur uenro:& uerbcracur hymbri.Sed cura tuentur picando parierestquoniam & tetftoria calx roditur. Sciteque diiftum eft ad ceela eos pice ad uinum calce uti:quoniam fic mulla codiunt. Alia mol licia circa Romam fidennati & Albaodn Liguria quoque umbria & Venetia albus la* pis denrata ferra fecatur.Hi cradabjles i opera laborem quoque tolerat fub cedo dum taxat. Afpergine & gelu pruinifque rumpuntur in teftas.Nec contra humores & aura maris robufti.Tyburcini at reliqua fortes uapore diftUiunt. Nigri filices optimi quibuf dam in locis 6C rubentes.Nonufquam uero & albi:ficut in Tarquinenfi Qc Ancianis la pidicinis circa lacum Volfinienfem. Et in Stratenienfi funt quibus ne ignis quidem nocet.hdem & in monumenta fculpti contra uetuftatem cyioque icorruti permanet. Exque iis formaefiunt:in quibus asra infunduntur. Eft & uiridis lapis aehaemencer igni refiftens:fed nufquam copiofms.Ec ubi inuenitur Iapis non faxum eft • E reliquis pallidus i cerneco raro utilis:globofus cocta iniurias fortis: fed ad ftrudura ifiddiinifi mulca fuffrenatione deuinclus.Nec cer cior ftuuiatilis femper ueluti mades. Remediu eft in Iapide dubio asftate eum eximere:nec ante bienium eum inferreretedo: domitu tempeftatibus.Qjiaeex eo laefafuerint in fubterraea$>rucftura aptatur unhus. Q_uae refticerint:tutum eft caelo committere. Graeci e lapide duro ac filice aequo conltruuc ueluti lateritios parietes:cum ita fecerint ilo domos uccant genus ftruclurae. At cum in aequali craflicudineftrudafunc pfeudifodomon. Tertium eft eupleclon tantumo do frontibus politis.Re!iqua fortuito collocant.Alternas coagmentariones fiernuc co mifturas antecedentium medii lapides optineant:neceftarium eft:in medio quoqj pari ece fi res patiatur.Si minus: utique a lateribus.iVkdios parietes farcire fraclis cementis Didyotheton uocancrerfculatam ftruduram:quam frequentiflime Romae ftruunt: rimis oporcunam. Structuram ad normam: & libellam fieri i SC ad propendiculum refpondere oportet* Dc Cifternis 81 calce & hareriae : generibus 81 mixtura calcis & harenx :& uitiis flru ;ypro ac perrhebie fumma tellure.# hymeticum efl. coquitur lapis non diflimilis alabaftrite efle debet:aut marmorofo. In fyria durif fimos ad id eligunt:coquuntq; fimo bubulo ut celerius urantur.Omnium autem op timum fieri compertum efl e lapide fpeculari fquammam uitalem habente.Gypfo ma dido ftatim utendum efl quoniam celerime coit:ac ficcatur.Tamen rurfus tundi & in farinam refolui patitur. Vfus gypfi in albariis iigillis xdificicrn m 6i coronis grariflw mus.Exemplumcjj illuftre.C.ProcuIeium Augufti Cxfaris familiarem in maximo flo tnachi dolore gypfo poto confciuifife fibi mortem. De pauimentis: & quando primum Romx: # iubdialibus pauimentis:# grascanicis:# quando primum cameras. Ca. XXV. Aufmenea originem apud graecos habent elaborata arte picfturae ratione : do p nec linthoftrata expulere ea. Celeberrimus fuit hoc generofus qui pergami ftrauicquem uocanc Eufaroton Oecon: quoia purgamenta coenae in pani/ mentoquoqj euerri folentiueluti relicta» Fecerat paruis e teftulis rindtifq; in uarios co/ lores. Mirabilis ibi columna bibens:&aqua umbra capitis infufeans abripiente alia ef/ cam* Dentes uideres in canthari labro» Apricantur aliae fcabentes fefepauimera credo primum facfta:quae nunc uocamus barbaricatarq? fubregulanea.In iralia e feftu cis ca nea :boc aperte ex nomine ipib intelligi poteft.Romae fcalpturatum in Iouis Capiroli ni aede primum faiftum eft poft tertium punicum bellum initum * Frequentata uero pauimenta ante cimbricum magna gratiaanimorum indicio eft luciliaus ille uei fus< Ance pauimenta atqae emblemata uermiculara.Subdialia graeci inuenere talibus do/ mos cotegentes facili tractu &Z tepente.Sed fallax ubicunq? hymbres gelant.NeccfTanu binas per diuerfum caxatioes fubfterni. Capita earum praefigi ne rorquaeanf .Fr rude ri nouo tertiam partem teftx tufae addi. Deinde rudus in quo duae quitx calcis rnifre aut pedali crafficudine feftucari.Tunc nucleo craflb fed digytos induci & e refla gran di no minus aha duos digytos ftrui.Faftigiu uero feruari i pedes decs& fe cuce.Ac dili genter cotaedefpumaretuernifq? axibus cdtribulare. Quae torquent inutilia putat. Im rao & filice aut palea fubfterni melius efle quo minor uis calcis perueiat. NecefTarium & golobfum lapidem fubiici.Similiterfiunt fpicata teftacea. Non negligendum etiam num unum genus graecanicum.Solo feftucato iniicitur rudus auc teflaceu pauimen tum. Dein fpifle calcaris carbonibus inducitur fabulo calce: ac fauilla mixistmarcria cralTttudine femipedali ad regulam:& libellam exigitur:& eft forma terrena. Si ue>o cote depolitum eft nigri pauimenti ufumoprinet.Lithoftrata coeptauereiam fub Syl la paruulis certe crullis.Excatque hodie quod in fortunae delubro praenefte fecit. Pul fx deinde ex humo pauimenta in cameras rranfire:ut pronum uitium. Et hoc certe in uentum ab Agrippa in thermis quas Romae fecit.Figlinum opus encaufto pinxit. In reliquis albaria adornauit. Non dubie uicreas facturus cameras : fi prius inuentum f uiflettaut a parietibus (coenae ut diximus.Scauri perueniffet in cameras. Quaobrem originem uitri dicemus* De origine uitri & ratione faciendi:& de obfiano uitro & generibus multiformibus uitri* Ca. XX VI* Ars eft fyriae:quae phoenice uocat finitima iudxx intra montis carmelli radi p ces palude habestquae uocat cadebea.Ex ea credif nafeibelus amnis qrq? mi liiLp.fpacio i mare profluues iuxta ptolemaide colonia. Letus hic currit:infa lubris potu.fed cerimoiis (acerdirnofus uado pfundus. No1hifi refufo mari harenas fa tenf.FIuclibus.n. uolutate nitefeunt detritis fordibus.Nuc & a marino credant aftrin gi morfu no prius eft paffuu no ampilus litteris fpaciu.Idq; tarum multa p fecula gignedo fuit uitro.Fama eft appulia naue nitri cu fparfi p. littus epulas pararetuiec effiet cortinis attolledis Iapidu occafio:glebas nitri e naue fub didiiTe. Quibus accefis pmixta harena lit cor is tr aflueres nobilis liquoris fluxiffieriuos & hac fuilfe origine uitri.Mox uc eft aftuta 6C ingeniofa folertia no fuit cotenta nitru mifcuifte coeptus addi 6C magnes Iapistquoia i liquore uitri quoq; ut ferru trahere crc dit.Simili mo 6C calculi fplenderes multifaria coepti uiri deid cochiae & fofliles harenae Aucloees funt in india e cryftallo fracta fieri & ob id nullum comparari indicio. Lcui bus autem aridifque lignis coquitur addito cyprio ac nitro maxime ophirio.Continu iis fornacibus ut aes !iquatur:rna(Taeque fiunt colore pingui nigrantes. Acies tanta eft circa ullu fenfu ad offia conefcetquicqd affiaueric corporis.Etmaftis rur fusfundit (officinis riguit qj.Et aliud flatu figurat .Aliud torno terit . Aliud argenti md quoda iis officinis nobili fiquide etia fpecula excogicaucrat.Hxc fuic antiqua ratio uitri.Iam uero & in uulturno mari italias harena alba nafccns fex miliu paflfuum a littore inter cumas atq? Iucrinumtquae moUiilima eft: pila molaq? teritur. Dein mifcetur tribus partibus nitri pondere uel menfura : ac liquata in alias fornaces tranffunditur.lbi fit maffa quae uocatur hammonitrum.Atqj hoc recoquitur:& fit ni trum purum ac maffa utri candida. Iam uero 6C per gallias hifpaniafqj fimili modo ha renae jemperantur.Ferunt Tyberio principe excogitatum uitri temperametum ut fle# xibile eflet:& totam officinam artificis eius abolitam:ne aeris:argenti:auri:metallis pre cia detraherentunHaq? fama diu crebrior qua certior fuit.Sed quid refert.Neronis prin cipatu reperta uitri arte quae modicos calices duostquos appellabant petrotos • hf. fex milibus uenderetjn genere uitri & obGdiana numeratur ad (imilitudine lapidis que in aethiopia inuenit.Obfidius nigerrimi coloristaliquando & tranflucidis crafliore ui# fu atqj in fpeculis parietum pro imagine umbras reddente.Gemas multi ex eo faciunt Vidimufqj & (olidas imagies diui Augufti capri mareria huius craflitudinis.Dicauit# que ipfe pro miraculo in templo Concordiae obiidianos quattuor elephantos. Remific 6C Tyberius Caefar heliopolitarum cerimoniis repertam ibi in hereditate eius qui pre# fuerat egypto:ob(idianam imaginem MeneIia.Exquo apparet antiquior materiae ori go nunc nitri (imilitudine interpolata. Xenocrates obfidanum lapidem in india & in famnio icaliae & ad oceanum in hifpania nafei tradit.Fit 8c tincture genere obfidianu ad efcaria uafa totum rubens uitrum atqj non tranflucens:hcmatinon appellatu. Fit balbum & murrhinum aut hyacinthos faphirofqj imitatum :&omnibus aliis colori# bus.Nec eft alia num materia (equationaut etiam pichirx accomodatior. Maximus ta men honos in candido tranflucente quanproxima cryftalli limilitudine. Vfus uero ad potandum argenti metalla & auri pepuIinEft autem coloris impaciens:ni precedat fri# gidis liquorteum addita aqua uitreae pile fole aduerfo in tantum excandefcant :ut ue ftes exurannfragmenta teporata agglutinantur tantum rurlus adfundi non queunt praeterquam abrupto fibimetttingui ueluti cum calculi fiunttquos quidem abaculos appellant taliquos etiam pluribus modis uerficolores. Vitrum fulphuri concoctu ferru minantur in lapidem. Ad peradlis omnibus que condant ingenio artem natura facie tetfuccurrit mirari nihil pene non igni perfici. Ignium miracula & medicine prodigia. Ca. XXVII. Gnis accipit harenastex quibus alibi uitrumtalibi argentum: alibi plumbi ge i neratalibi pigmentatalibi medicamenta fundit. Ignilapides in es foluuntur Igne ferrum gignicunac domatur .Igne cremato lapide cementa in (edis alii gantur. Alia fepius uri prqdeft.Eademq? materea aliud gignitur primis ignibus:aliud fecundistaliud ipfe carbo uires habere incipit reftincftustatcp intereffe creditustmaioris fit uirtutis Jmmcnfa & improba rerum nature portio. Et in qua du# bium (it plura abfumanan pariat.Eft & ipfis ignibus medica uis: Peftilentie que folis obfcuratione contrahitur ignis fuffitu multiformiter auxiliari certum e. Empedocles & Hippocrates id monftrauere diuerfis locis. Ad conuulfa uifcera aut contufa ut. M. Varro auftor eft.Ipfis enim uertr;> eius utar.Lix cinis e inquit foci.Indc enim cinis Iu# xatis potus medetur . Vt licet uidere gladiatores cum deluferint hac iuuari potione. Q_uin & carbunculu genus morbi;quo duos confulares nuper abfumptos in dicaui mus; querneus carbo tritus cum meile (anat* Adeo i rebus damnatis quoq? ac iam nui Iis funt aliqua remediatur in carbone ecce & cinere. Non preteribo & unum foci ex em pium Romanis litteris clarum.Tarquinio Prifco regnante tradunt repente in (beo co pamifTe genitale e cinere mafculini (exus< Eamqjtque infederat ibi • Tanaquilis regi# nae ancillam Ocreftem captiuam confurrexifre grauidam.lta Seruium Tulliu natum qui regno fucceflii.Inde & in reginae cubanti puero caput arfifle uifum creditumque Laris familiaris filium.Ob id compitalia 6C Iodos Laribus primum ittftituifle. CAII PLINII SECVNDI NATVRALIS HISTORIAE LIBER TRI GESIMVS SEPTIMVS ET VLTIMVS. ~ PROHEMIVM. Origo gemmarum : ~ T NIHIL inftituto operi dcfifigemmx fu perfunt:& in ar tum coa&a rerum natura: maieftas a multis nulla fui par/ te mirabilior, Tatum tribuunt uarietati coloribus materia: decori, Violare etiam fignis gemmas nefas ducenrcs, Ali a quas uero extra precia ulla humanari opum arbitrantes ut pleriftp ad fumma abfoluramq? re$e naturae conceplarionc latis fit una aliqua gema. Quae fuerit origo gemat* 6C. quibus iniens in tantu haec ammintio exarferit diximus quodam tenus in mentione auri annlorumq?. Fa bulae primordium a rupe caueafea tradut.Promethei uicu lorum inrerpractatioe fatal/iprimumqj faxi iragmentu inclufum ferro ac digyro circu/ ditum hoc fui (Te annulum & hoc gemmam. De gemma Polyclatis tyri ani & Pyrrhi Regis & q fculptorcs optimi: & nobilitates artificii:# qm primus da Hic & differentiam nouam attulit appellando cryfofe/ dirum quali’ coloris auriti matutino grauiflimi afpedlus.Rapaciffimum ignium:# fi iuxta fuerit celerrime ardefcens.Hoc collo alligatumtmederi febribus # morbis. Tritu cum meile ac rolaceo aurium uitiis.Ec fi cum melleattico conteratur: oculoru qiioq; obfcuritatibus.Stomachi etia uiriis uel p fe farina eius fumpta: uel cu maftice ex aqua pota.Succina etiam gemmis quas funt tranflucldae: adulterandi magnu habet locum maxime amethyfh's:cum omni ut diximus colore tingantur.De lyncurio proxime dici cogit audior ii pertinacea* Quippe etia fi non eledlrum id effet ly ncurium tamen gem mam eflfe contendunt.Fieri aut ex urina quidem lyncis.Sed egeftam terra protinus be ftia operiente eamtquonia inuideat hominum ufui.Effe aut qualem in igneis fuccinis colorem:falpic$.Nec folia tantu aut ftramenta ad fe rapere:fed aeris etia ac ferri laminas qd Diocles quidem # Theophraftus credidit. Ego fallum id totu arbitror. Nec uifa in acuo noftro gemma ullam ea appellatione. Et qd de medicina fimul proditur calculos ueficae eo poto elidi:# morbo regio occurri :fi ex uino bibatur*.aut fi portet. Et tamen nunc cofeffa dicemus a laudatiftimis orfi.Nec uero id folum agemus: fed ad maiorem utilitatem uitaeobiter coarguetur magorum infanda uanitas:quando illi uel plurima prodidere de gemmis medicinas ex iis fpecies blando prodigio tranfgreffi. De adamantis generibus # medicinis # margaritis. Ca. V. Aximum in rebus humanis non folum inter gemmas preciu habet adamas: diu non nili regibus :# iis admodum paucis cognitus: unus mo in metallis repertus:perq raro comes aurimec nili in auro nafei uidebatur. Veteres cum in aethiopum tantu metallisinneniri exillimauere:inter delubrum. Mercurii atq? infu lam meroen dixerunrq? non ampliorem cucumeris femine aut colore diffimile in ueni ri.Nunc genera eius fexnofcuntur.lndici no in auro nafcentis:fed quada cryftalli co* gnatione.Siquide # colore tranflucido non differr.Et laterum fexangulo leuore turbi natus in mucrone:aut duabus contrariis partibus quo magis miremus :ut fi duo tun binesiatiflimis fuis partibus iungant magnitudine uero etiam auellani nudei*Similis eft huic quidem arabicus:minor tantu. Similiter # nafcens caeteris pallor gentis & in auro no nili excellentiflimo natalis.Incudibus hi deprehenduntur :ita refpu entes iclu ut ferrum utrincp dilTultet.incundefq? etiam ipfae diffiliant.Quippeduritia inenarra/ bilis effc fimulq? igniu uichix natura:# nunq incalefcens.Vnde # nome indomita uis graeca interpretationeaccepit.Vnum ex iis uocat cenchron:qd eft miliimagnitudine. Alterum macedonicu in philipico auro repertum:# hic eft cucumi femine par. Poft hos cyprius uocat in cipro repertus uergens in aereum colore. Sed in medicina ut di> cemus efficaciffimus.Poft hunc eft fiderites ferrei fplendoris: pondere ante caeterosffed natura dilfimilis.Nam # i&ibus frangitur:# alio adamante perforari pot.Quod # cy prio euenit.Breuiterq? ut degeneres noministantu aucftoritate habent.ldq? qd totis uo luminibus his docere # mandare conari fumus de difeordia rerum cocordiaqj: quam antipathiam ac fympathia appellauere graeci no aliter clarius intelligi pot. Siquidem illa inuicfta uis dua naturae rerum ferri ignifque contemptrix hircino rumpitur fanguine:ac ne aliter q receti calidoq? macerata-.# iic quo<£ multis iclibus: tunc etia praeterqua eximias incudes malleofcp ferreos frangens.Cuius hoc ingenio in uentu?Q_uo ue cafu reptum?Aut qua: fuit coieftura experiendi rem immenfi fecreti # in faediflfimo animaliu omnium ? Profero muneris talis inuentio hominis eft * Nec quaerenda in nulla parte naturae ratio:fed uoIuntas.Vt cum foeliciter rumpere cotin git:in tam parnas frangant cruftasmt cerni uix poflint.Expetunt a fcalptoribus:few roqj in cludunturmullam non duritia ex facili cauentes. Adamas diflider cu magnete lapide in tantum t ut iuxta politus ferrum non patiat abftrahfiaut fi admotus magnes apprehenderit:rapiat: atque auferat. Adamas & uenena irrita facit:# lymphationes abigit* metufque nafos expellit a mente ob id quidam eum anchiten uocauere. Metro dorus Scepnus iu eadem germania in balifta infula nafei in qua & fuccinum qd equi dem legernlblus dicit & praefert arabicis.Quod falfu ee qs apud nes indicis arabicifqj margaricis preciu e de qbus i nono diximus uolumfe iter res marinas* De fmaragdi generibus:# gemmis ufridibus # rranflueidis. Ca. VI* Ertiaaucloricas fmaragdis perhibetur pluribus de caufis:nullius coloris afpe e nem fui facilitate tranflucida.Quod etiam in aquisnon fitdidem plerunmque# con caui ut uifum colligant.Quipropter decreto hominum iis parcitur fcalpi ueriris Qi a quam fcythicorum aegyptiorumqj tanta durities efhut nequeat uulnerari. Quorum uero corpus extenfum efheadem qua fpecula ratione lupini imagines rerum reddor* Nero princeps gladiatorum pugnas fpechbat fmaragdo. Genera eorum duodecim no bilirtimi (cythici ab ea gente in qua reperiuntur tappellaii.NuIlis maicr audoritastnec minus uirii.Ec quantum fmaragdi a gemmis diftant:tantum fcyrhici a exteris fma* ragdis * Proxima (aude habent ficut # fede ba&rianitquos in cdmifTuris faxoru colle geredicuntur etefiis flantibus.Tunc enim tellure internirentiquia iis: uentis maxime harenx mouentur.Sed hos minores multo fcythicis e(Te tradunt.Tertium loco Aegyp tii habent qui eruuntur circa copton oppidum thebaidis in collibus # cauribus.Reli/ qua genera itt metallis aerariis inueniuntur. Quaproprter principatum ex iis xgyp» tii optinent:dofque eorum # ut in colore liquido nec diIuto:uerum ex humido pin* guique quaque refpiciatur imitante tranllucidum mare pariterque traflurer: # tiitet; hoc eft colorem expellit # aciem recipit.Ferunc # in ea infula tumulo reguli. Hermix iuxea cetarias marmoreo leoni fuiflfe inditos oculos ex maragdis ira radiantibus etiam ingurgitem ut teritiinftrumencarefugerentthinni.diumirantibus nouiratem pifca roribustdonec mutauere oculis gemmasjfed # uita demonftrari oportet reperta. Sunt quidem omnium eadem.Quxdam tamen nationum peculiaria:ficut in homine. Er go Cyprii uarie glauci*.magifque ac minus in eodem fmaragdo aliis partibus tenorem illum fcythicxaufteritatisnonfemper cuftodiunt.Ad hcviquibufdam itercurritum bra furdufque fic colos qui improbatur etiam dilucior.Hincque genera diftingunrur. Et funt aliqui obfcuri quos uocant caecos. Alii denfi nec e liquido uida uaria nubecula improbati. Aliud eft: hoc quam umbra de qua diximus. Nebucula eni albicantis eft uitium cum uiridis non pertranfit afpecftusfed aut intus occurrit aut excipit in fine uifum cador.Hxc coloris uitianfta corporis capillamentu fahplubago. Ab iis xthiopici laudant a copto dicyi triu itinere:ut audior eft Iuba: acriter uirides: fed no facile puri aut cocolores.Democritus in hoc genere pofuit hermieos # perficcs. Illos extumefeentes pinguiter per fi cos uero non tranftucidos: fed iucundi tenoris. Vi futn implere quem non admittant.Felium pantherarumque oculis fim/Ie. Nanque K illos radiare nec perfpici. Eoldem in fole hebetari:umbris: refulgere:& longius qu am exteros nitere .Omnium horum eciamnum uitium quod felis colorem aut aei is habet In Iole dilucidi quidem ac liquidhfcd non uirides.Hxc uitia # atticismaxime fenriun tur in argetariis metallis repertis in loco qui thyricos uocat tfemp minus pigues # e Iogiuquo fpeciofiores.Frquens # iis pjftbagoihoc e ut in fole plubei uideanf. Illudqj peculiare qd* quidi ex iis fcnefcunt paulati uiriditate-euanida # fole Ixdunt. Poft hos medici plurimum uiridifatis habent interdum #1 iaphyro Ii funt flucluofi 181 rerum imagines complexi ut uerbis gratia papauerum aut auium pinnaruq? uel catulorum aut tamen uirides nafcunrur: quoniam oleo meliores fiunr. Neq? eft aliorum magnitudo amplior.Carchedoni nefeio an in rotum exoleucrintt poftquam metalla aeris ibi defecerunt:# femper tamen uilifTimi fuere minimiqj.Idem fragiles frd colore incerti # uirentium i caudis pauonum collo plumis fimiles ad inclinationem magis aut minus Iucidi.Venofiquidem:fquammofiq*. Peculiare erat in his uicium iarcion appellatum.Hoc eft quaedam gemmae caro. Mox iuxta carche/ done in qua legebatur: fmaragdites uocatus eft.Iuba eftaucftor (maragdu quem cho lan uoeant:in arabia aedificiorum ornamentis includi. Et lapidem quem alabaftriren segyptii uocant.Complures uero e proximo laconicos in taygeto monte erui medicis fimiles:# alios in ficilia. Inferif fmaragdis # qnae uocatur tanos :e perfis ueniens gem/ ma ingrate uiridis atq? intus fordida.Item chlcofmaragdos e cypro turbida aereis uenis Theophraftus tradir:aegyptiorum commentariis reperiri: regi eorum a rege babylonio miflfumfnnragdum munere.iiii.cubitorum longitudine:# trium latitudine.Et fuit/ fe apud eos in Iouis delubro obelifeum e quattuor fmaragdis quadraginta cubitorum longitudine.Latitudine uero in una parte quattuor:# in altera parte duorum. Se aut feribente efle in ryro Herculis templo ftentenam planam e fmaragdo:nifi potius pfeu/ do fmaragdus fit. Nam & hoc genus reperiri: # in cyproinuentum ex dimidia parte fmaragdu :ex dimidiaiafpidemmondum humore in totum tranffigurato.Appion co gnominatus Pliftonicestpauloantefcriptum reliquittefle etiamnui labyrintho xgyp/ ti coloffeum Serapin e fmaragdo nouem cubitorum.Eandem multis naturam aut cen te fimilem habere berylli uidentunin india originem habentestraro alibi repertos. Po Imntur omnes fexangula figura artificum ingeniis: quoniam hebefcut:in color fur# dus repercuflfu angulorum exciretur. Aliter enim polii i non habent fulgorem eun/ dem.Probatiflimi funt ex iis qui uiriditatem puri maris imitantur.Proximi qui ucran t ir chryfbberylli:# funt paulo paIlidiores:fed in aureum colorem exeunte fulgore. Vi cinum genus huiceft pallidius:# a quibufdam proprii generis exiftimarunuocaiujq? chryfopyIon.Quarto loco numerant hyacinthizontes. Q_uinro quos heroides uocat Poft eos autem cerni. Ac deinde o!eagini:hoc eft colore olei. Perirem i chryriallis fere fi miles.Hi capillamenta cuandhquaefunt annium utia.Indi mire gaudent longitudine eorum gemmapt efTe prsedicat:qui carere auro ma# fiunt:# ob id perforares elephantorum feris religant. Et alios conuenit non oporteret perforari:quorum fitabfoltfta bonitas umblicis flarim ex auro capita comprehendenri bus.Ideoq? cylindros ex iis facere malunt qua gemmas:quonia eri fumma commenda do in longirudinc.Quida# angulofos putant flatim nafei:# perforatos gratiores fieri medulla candoris exempfa: additccp auro repercuria aut omnino cariigara caufa per fpicuiratis ad craflicudine.Viria prastcr iam dicTa eadem fere quac i fmaragdis # prery# gia.In noflro orbe aliquando circa potum inueniri putantur.Indi # alias qu id e gemi mas cryflallo inuenro adulterare rcppcrierunr: fed praecipue beryllos • De opali generibus # uitiis & expimentis:# uanis gemmis. Ca. Vlh Inimujidemq? plurimum qui ab iis differunt opali: fmaragdis tantu crederes m India folum # horu eft ideo eis precioflimam gloria compofitcres # maxime inenarabilem difficultate dedcrunr.Eft enim in /is eaibii culi tenuior ignis. Eft amerhyfti fulgens purpura. Eft fmaragdi uires mare:# eunda pariter incredibili mixiura lucentia. Alii fumo fu Igoris au gumen ro colores pigmento ru aequauere.Alii fulphurisardenteflamma aut etiaignis oleoacccfi. Magnitudonu cem audlanam arquat infigni apud nos hyftoria. Siquidem extat hedirq? huius gene# ris gemma:proptcr quam ab Antonio proferiptos Nonius fenator eft filius Serum* Nonii eius:quem Catullus poera fn fella curuli uifum Indigne fu Iit* AuufqueSerui/ lii Nonirni que confulb uidimus.IHeque pfcripcus fugiens hunc e forulis fuis cabus anriulum abftulitfecum.Quem certum eft fefterriis.xx.milibus xftimatum.Sed mira Antonii feritas atque luxuria propter gemmam profcribenris.Nec minor Nonii cotu» maria profcriptioncm fuamamantis cu etiam ferae abrofa partes corpcriss relinquant beftix propter quas fe periclitari fciant. Vitia opalitli color in flore hxrbx qux uocat heliotropium exeat aut cry'taliumtaut grandine.Si fal interueniat aut fcabritia: aut cuncta oculis occurfantiatnullofqj magts india iimilicudine indiferera uitro aauterat Experimentum in fole tantum.Falfis.n.contra radios liberatis digycoa pollice:unus: atqj idem tranflucer colos in fe confumptus.Veri fulgor fubinde uariat:& plus huc til lueqj fpargit:& fulgor lucis in digyros fundicur.Hanc gemmam propter eximiam gra tiam pleriqj appellauere pederota.Sunt& qui priuatum eius genus faciunrtlangenon que ab indis uocari dicunt.Traducur nafei 8C in xgypto & in arbuia: & uiliflimi i po to.Item in Gallatia ac thafo cypro quippe opali gratiam habet. Sed mollius nitcftra ro non fcaber.Summa coloris ex aere & purpura coftat. Viriditas fmaragdideeft.Con ftatqj melior ille colortcuius fulgor uini colore fufeatur q qui diluitur aqua.Hatftenus de principatu couenit mulierum maxime fenatufeon. Minus certa funt de quibus: 6C uiri iadicant.SinguIorun.n.hbido fingulis precia facit:& praecipue regum.Claudius Caefas fmaragdos induebat 6C fardonicas. Primus aurem Romanorum fardonice uius cft prior Africanustut tradit Demoftratus.Et inde Romanis hanc gemmam fuifle cc lebrrimam.Quamobrem proximum ei dabimus locum.Sardonyces olim ut ex nomi> ne ipfo apparet intelligebant candore in fardathoc elt uelut carnibus ungue hominis impofito SC utroque tranflucido.Talefque efle indicas tradunt. Ifmenias.Demcitralus Xenothemis:Sotacus:Hi quidem duo reliquas omnes quae tranfluceant exeas appella restqux nunc nome abitulere.Nullo Tardorum ueftigioarabicxfunt.Coepeiuntque pluribus hx gemmx coloribus intelligi:radicenigra:autcxruleu imitare:& unguem: creditu.n.cadido pingi.Nec line quada (pecie purpurx candore in minimu tranfeun te ♦ Has indis non habitasihonore Zenothemis feribit tantx alias magnicudinistut jn de capulos fadtirarent.Etenim conitar ibi torrentibus detegi. Et placuifte in noftio or be initio quonia fole prope gemarum fcalptx exra non auferrent. Perfuafimus deide & indis ut ipfi quoq; iis gauderent. Vtiturq; perforatis uriq? uulgus tantum in collo* Et eit nunc indicarum argumentum* Arabicx excellunt candore cii culi prxlucido* acq; non gracilimeq? in receifu gemmx aut in deiectu retinente: fed in ipfis umboibi s nitete. Prxrerea fubitrato nigerrimi coloreis,Ex hoc indiciycxreutaac corneu in neri it et circulialbnquxdamqj i iis cxleitis arquus anhelatio eit. Superficiesuero lcculhpz nuris eruitis rubetior.Lam melexaut feculentx(hoc.n.nomen eft u itio) improbatur & fi zona alba fundat fe non colligar.Simili mo fi ex alio colore in fe admittat aliquid cnormiter.Nihil.n.in fua fede alieno interpellari placer.Sunt 8C armeniaex :ut exterx improbandxtfed pallida zona.Exponeda elt & onizis ipfius natura pp nominis focie# tatem hoc in gema tranfilit:& a lapide ex dicit in gema efte cando? rem unguis humani fimilitudine.Icem cryfolirhi colorem 6C farde&iafpidis Zencthe/ mis i a dicam onycem plures habere aarietates:igneam migram: cingentibus candidis uenis oculi modo interuenientibus:quarundam oculis obliquis uenis.Soracus & ara# bicam onycem tradit.Sed eam a exteris diftare quod idica igniculos habeat albis cinge tibus sonis fingulis pluribus ue:aliter quam in lardonycxindica.Hlic.n. momentum eflfe hic circulum. Arabicas onycas nigras inueniri candidis zonis.Satirus carnofas cite indicas parte carbuncumli:parte chryfolithi & amethifti.Totumq} id genus abdicar. Veraautonyceplurrasmariafqjcoladteis zonis habere uenasoium i traniitu colore fnenerabili:6c i unu redeute cocenrum fuauitace grata* Nec fardx natura difteieda eft diaidax exeode noie.Qjupropteromniu obiter gemmapt ardenti u natura indicada. De generibus uiciis:# experimentis:# gemis arderibus.Ca.VII Rinciparum habent carbunculi:a {imilicudine ignium appellati:cui ipfi no p fentiant ignes:ob id a quibufdam apyruftx uocati Horu genera tindici # ga ramantici:quos#carchedonios uocauere: propteropulenriam Carthaginis magnas . Adiiciunt xthiopicos # alabandicos in orrofiaca caute naicentes: Sed qui per ficianturabandicos.Prxterea in omni genere mafculi appellatur acriores: at foeminx languidius refulgemestln mafculis quoq? obferuant liquidioris alios flamma :rjgrio* ris alios:# quofdam lucidius:ac magis exteris in fole flagrares. Optimos uero amethy ftixontas;hocequoru extremus igniculusin amethyfti uiolam exeat. Proximos i lis quos uocantfyrriras pinnato fulgore radiantes.lnueniii auicmubicunqr.maximefo/ lis repercuffii. Satyrus indicos noneflfe claros dicit:ac pleruq; ferdidos ;ac femper fulgo ris retorridi. Aethiopicos pinguesducemq? non emittent es: fed conuoluto igne flagrare Calliftrarus fulgorem carbunculi debere candidu effe pofuit extremo uifu nubilarem # fi itaatto!latur:exardefcentem:obid a plerifqj nuc carbunculum candidum uocari. Q ui languidius # liuidus ex indicis lucent liuicontas appellari. Carchedcios multo minores eflejndicos etiam minus fextarii unius menfura cauar i. Archelaus carchcdo nios nigrioris afpecTus efTe:fed igne ud fole # inclinande acris q exteros excitari EoO dem umbrante tecto purpureos uideri.Sub cxIoflammeos.Contra radies folis # fcim tillare.Cxras fignanribus iis Iiquefcere quanuls in opaco • Multi indicos carchedonis candidoris efle;# e diuerfo inclinatione hebetari fcripfere. Etiamnum in carchedonis maribus ftellas ftusardere.Foeminas uniuerfum fulgorem fundere extra fe.Abandiccs exteris nigriores efle fcabrofq;. Nafcuntur # ichracia coloris eiufdem ignem minime fentientes.Theophraflus audior eft # in orchomenoarcadixinueniri# in chio. Illos nigrioreste quibufdam # fpecula fieri.EfTe& rroyenios uanos interuenientibus macu lis albis.Item corinthios ex pallidiore candidos.Maflilia quoque importari Bocchus # .Vlyxipone fcripfit magno labore ob argillam fole aduffis (altibus. Nec eft aliud difficili us:q difeernere hxc generattanta eft in iis occafioartis:fubitjs per qux tranflucere cc* gantur. Aiunt ab xthiopibus hebetiores in aceto maceratos quattuordecim diebus ni tefcere:totidem menfibus durante fulgore. Adulterantur uitro fimilimx. Sed cotx do prehendunt tficut alix gemmx fadhrix.Mollior enim materia # fragilis & cerrcfa fco be deprehenduntur # pondcre:qd minus eft uitreis:aliquando # puftulis argenti mo reIucenribus.Eft#anrrhacitisappeIIata:in tefprotia foflihs: caibcnibusfimilis. Fallu arbitror qd & in lyguria nati tradiderunt: nifi forte tunc liafcebant. Efle in iis# prx cindi candica uena tradtintunhorumqj igneum color ut fuperiorum eft. Peculiare quidem qd lacie uelut intermortui extinguntur.Contra aquis perfufi exardefcur.CTcw gnata eft huic fandaftros:quam aliqui garamantiten uocanr.Nafcif in india loco eiuf dem nominis.Gignitur # inarabiaad meridiem uerfa. Commendatio fumma qd ne* lut in tranflacido ftellantes intus fulgent aurex guttx :fcmp in corpore: nuncj in cu# te. Accedit religio narrata a fydelUm cognatione ab infpeclonbustqucnia fere fttllayt hyadum # numero # difpofitione ftellantur. Ob hoc a chaldeis in cerimoniis habitx # hic mares aufteritas diftinda quodam uigore appofira tinguefeens. Indicx quidem etiam hebetare uifus dicunt .Blandior foeminis fiamma:alliciens magis qua accendes. Sunt qui prxferant arabicas indicis.Numidxqj chryfoliro illas fimiles dicunt.Hmeni/ as uero negat poliri fandaftros propter teneritacem:& ob id magno uenirc.Sunt qui fj dafitauocent.Interomnes conftat:quanrum numero ftJIarum acccdat:tantu#pre/ rio accedere. Affert errorem aliquando fimilitudo nominis. Sandafei Nicander fandefe rion uocauit:alii uero hanc fandaftrdullam fandcrefcn:in india nafccntem illam quo$# Icci nomen cuftodiemem.Malicolortm ut dei uiridisscm# nibus. Improbatam.Ex eodem genere ardentium fichnites appella:a lucernaru acccfat rum praecipua gratia.Nafcitur circa orchofam roraque Carmania ac xiicinis locis. Sed probatiflfimi in indis.Quim quidam remifliorem carbunculum efTe dixerunt. Secun d i bonitate fimilis eft ion» appellata a praelatis floribus.Et alias inurnio differentias. Vmm qua: purpura radiet. AIreram quae cocco:a fole excaIfacias: a u t d igy tor u m at/ tritu:paleas # carcharum fila ad ie rapere. Hoc idem & fcarchedonius facere diciturt qumquam multo uilior praedi(fiis.Nafciturapud Nafamonas in montibus:ut incolae putant hymbre diuino.Inueniturad repercuilum lunae:maxime plene.Carthaginem quondam deportabatur. Archelaus # in aegypto circa thebas nafei tradidit:fragiles ue nofasimorienti carboni fimiles. Potoria uafa # ex hoc lapide# ex lichnire factitata in/ uenio.Omnia aurem haec genera fealprurae contumaciter refiftunt tpartemque caerae in figno cenent.E diuerfoad haec farda utiliflima:quae nomen cum fardonyce comu nicauir.Ipfa gemma uulgaris:#primum (ardibus reperto.Sed Jaudarifiima circa Baby Ioniam cum lapidicinae quxdam aperientur: hxrens in faxi corde. Hocq? modo metal Ium apud pfas defecide tradit .Sed inuenunt copluribus aliis locis: ficu t in ephire: # ado in india trium generum rubrum.# qd demium uocar a pfguedie: tertium quod argente/s bracteis fuhlinitur.Indicaqj perlucente craffiores funt arabicae. Inueniuntur # circa Ieucaia epiri & circa aegyptum quae braedea aurea fublinuntur. Er in his aure mares excitatius fulgent. Fceminae piguiores fune # cradius nitent. Nec fuit alia gem trn apud antiquos ufu frequentior. Hac certe apud Menadrum # Philomenem faba Ix fuperbiunt.Nec ullae tranflucenti tardius fuffulo humore hebetantur: oleocp magis quam alio liquore. Dana nantur ea iis mellex:# ualidius reflaceae. De generibus ropacii # caHaite:# de gemmis uiridibus non tranfluccntibus Ca. VIII, Gregia etianum topatio gloria efbfuo uirenti genere:# cum repta e fi: praela t tx omnibus.Id accidit in arabiae infula:quae chytis uocat .In qua troglodirae praedoesjcu m diurius fama: # tepeftate preffi herbas: radicefqj effcderet:erue rdne topacion.Haec Archelai fenrentia efbluba topation infulam in rubro mari a con tincte fiudiis.ccc.abefle tradit nebulofam:# ideo quxfita faepe a nauigatibus:ex ea cau fa nomen accepiffe.Topazin.n.trogloditarum lingua fignificationem haberequaeren di.Ex hac primum importatam Berenicae Reginaetquae fuit mater fequeeis Ptolemaei a Phylemone praefecto Regis ac mire placuiffe:# inde factam ftatuam Arfinoe Ptole mei Philadelphi uxori quattuor cubitorum (aerata in delubro qd' aureum cognomia batur.RecentifTimi auccores # circa chebaidis alabaftrx oppidu nafei dicunt. Et duo eius* genera faciunt pralbidemtanp chryfopteron fimile chryfoprafio:eius. n.tota limi licudo ad fuccum porri dirigitur.Efi: aure amplifiima gemaiji.Eadem fola nobilium Ii mam (entic.Caeterx laxo & cotx poliuntur.Haec # ufu atterit. Comitatur eam fimili tudirie propior quam auctoritate callais uiride palles. Nafcit poft aduerla indiac apud infulas caucafi tnontis phicaros ac afdathas amplitudine cofpicuaffed fi finio fa ac for diduin plena.Sincerior multo praeftantiorqj in carftaia. Vtrobiq; aurem in rupibus inuiis # gebdistoculi figura extuberansdeuiterqj adhaerestnec utannata petris:fcd ut appofiti.Quipropter fcaiere ad ea pigritia pedum equeitres populos tedet :fimul# pi culum terree.Ergo euntes e longinquo incedunt:# cum roto mufeo excuriant. Hoc uedtigil hoccg gdtamen diutius in ceraice gratidlmum norunc.Is cenfus: haec gloria a p aeritia deiectorum numerum praedicantium .In quo uaria fortuna.Q uidam ictu primo coepere praeclaras.Multi in fecundo nullas.Et quidem callaides tali f ecdura for mantunalias fragilcs.Optimus color fmaragdi ut ramenapparec ex alieno efl quod pia ceant.Inclufx decorantur auro. Aurumque nnllx magis decent. Q_uae fune earum pulchriores:oleo.unguentot# etiam mero colorem deperdu nt. Viliores conftanrius reprxfentantuieqj efl mutabilior alia aut mendatior uitri.Sunt quiin arabia fnueniri easdicant in nidis auium quas melancholicos uocant.Viridantium & alia plura funt genera.Viliori eflturbx prafius.Cuius alterum genus fatiguineis puntis abhorrer. Tertium uirgulis tribus diftinctum efl candidum.Prefert his Chryfoprafius porri fuc cum & ipfa referente fed 6C paulum declinans a topatio in aupc. Huic 6Camplitudo ea eibut cymba etia ex ea fiant.Cylindri quide celernme.India has generat 6C nilion fui/ goris (i ante habeat breuistft cum intueare faIlacis.Sudines uero dicit & in fyuero arti/ cx flumine na fciJEft au te color fumidxtopatihautaliquando mellx.lubai xthiopia gigni tradit:& in Iittoribus amnis que nilum uocauimus:& inde nome trahere. Non tranfluceret malachites Ipiflius uirens:a colore maluse nomine accepto: reddendis lau data fignis:&infamiu cuftodia quada innato cotra pericula ipforu medicamine.Virct & fxpe tranflucet iafpistetia fi uidfus a multis antiquitas tamc gloriam retinens.Plun/ tax ferunt eam gentes.Smaragdo fimile indicx.Cyprii dicunt glaucum fx aeri fimile ob id uocat xrizufa ralis.Et iafpis efl cxrulea circa thermodoonre amne In phrigia purpureadn cappadocia ex purpura cxru!ea:atqj no refulgens.Thracia in dicx (imile mittir.Chalcidia turbida.Sed minus refert nationes qbonitates diflinguerc Optima ergo qux purpurae qnicq habet fecunda qu xrofx: tertia qux fmaragdi, Sin gulis aut grxci nomina ex argumento dedere. Quarta apud eos uocat boria cado au# tumnali matutino fimilis:& haec erit illa:qux uocat xrizufa.Similis efl & £»rdae:imira ra& uiolas.Non minus multe fpcs reliqux:fed omnes in uitiotcerulex aut cryflallo Cit miles:aut myxis.Item beterizufa i proprio uri arbitror cognominemelut e multis eiuf/ dem generis copofita ob rem pref tantior es funda claudunt :id efl pate tes nec prxtercj margines auro ampleclente. Vitium efl breuis in iis niror & longe fplc dens:&fa(:& omnia qux in cxteris.Et nitroadulceranrurtquod manifeflum fit: cum extra fulgorem fpargunr:atqj non in fe continent: nec indiuerfa qux fphragidas uot eant.Publico gemmarum dominio in iis tantum dato: quoniam optime fignent • De Iafpidum generibus. Ca. IX Otus uero oriens pro malueris tradit teflari ea -.qux ex iis fmaragdo fimilis e t e petra p tranfuerfu linea alba prxiigit:& grammatias uocat .Qux pluribus polycalamos. Libet obiter uanitate magicam hic queq; coarguere: quoniam hanc cocionantibus utilem efTcprodiderunr.Eft fiionychipundla: quxiafponyx uo# catur:& nube coplexa:& niu es imitata: qux flellara rutilis puntfis efl: fali megarico fimilis:& ueluti fumoinfeclatquxcapnias uo catur. Magnitudine iafpidis.xi.unciapc uidimus:formataqj inde effigiem Neronis thoracatam.Reddet & pfe cyaneo gratia ac# comodato paulo ante iafpidis nomen:colore caeruleo.Optima fythica:dein eypria:po/ ftremo xgyptia. Adulterat maxime cinctura:idq; in gloria regis xgyptii adferibit :qui primus eam tinxit.Diuiditur.aut hxc in mares iaeminafqv. lnefl aliquando & aureus puluis no qualis in faphirinis.Saphirus enim & aureis punClis collucet. Cxrulex & fu phiri raroq; cum purpura Optimx apud medos:nufqua rame plucidx.Prxterea inu tiles fcalpturx interuenientibus crvflallinis cetris/Qux uero funt ex ii cyanei coloris mares exiftimantur. Alius ex hoc ordo purpureis dabitur:& ab fis difcedentibus.Prin# cipatu amerhyfli indicx tenent. Sed in arabia ex eaquoqj parce qux finitima fyrix pe# tria uocat :& in armenia minoret in xgypto:& in galatia reperiunt :Sordidiflime aut atqj uilifTimx in tharfo & cypro.Caufa nominis afterunt:qd ufqj ad uini colore accc # denstprius qua eum diguflet:in uiolam definit.Fulgorqj quida in illa purpure non ex toroigneusded in uini colore deficiens.Perlucent aure omnes uiolaceo colore:fcalptu ris faciles.Indicx abfolutu purpure colore habent.Ad hancq; tmguentiu cfftcinxdiri gunt uota. Funditauteeum alpectu leuicer blandutrv.neqj in oculos ut carbunculi uibrar. earum genus defccndit ad hyacinthos.Hunccolorc ir.di facon uocantt talemque gemmam (acodion.Difutior tieroex eodem lapinos uocatur.Eadem & para/ nices in contermino genas arabix:Quartum genus colorem uini habet * Quitum ad uicinia cryftalli defeeadit albicante purpure deieclu: Hoc & minime probatur*quan/ do prxcellens debet efle r fulpeftm uelut ex carbunculo refulges quidam in purpura leuicer rofeas rutor.Tales aliqui malunt pederocas uocan.Alii anterotas. Multi Vene/ neris gemmam : q fce factum ut nome indicat de qua fic feribit Ply.in.xxxii irhyocolla appellat pileis: cu ius glutinofum e coriumudeqj nomen glutino eius:& alibi ichyocolla iquit erugat cu tem.Cornelius Celfus medicamentis copluribus mifceda ee docet ichthyocoilam* In.viii.ubi de equis fit metiotcorreprores inemedatum loeu reliquerunt!no adurentes hyftoriam fic.n.fcriptum e. Maxium uero eode.id Gapirolium pueifle habeas cu pal tm & cordae etfafo racumeatq ibi uicerat. Ex his Plyniioshadleus exciniatfe» Martiale hoc diflicho ee locutum de Cerretanis etrufcis.In quo exponendo no minus errarunt qua in illoicuius lema e perna. Cerrerana mihi fiat uel mafla licebit de Menapis:lauti de petafbne uoret Gredfr derunt enim hoc quoqj ad Cerices ethrurix referendii. In q<3 manifeltu erratu ne inciV derehtjpotuiilent Strabonis ledlioe admoneri fic in tertio geographix fci ibccis :ubi de litu habet orario.Media pyrenes loca coualles tenet: quas frequetes culrcv res habicanc:quas quamaxima hilpanixportio cerretani tenent:a quibus multifariam pernx codiunt cathabricis pquafinules no mediocre hominibus exhibentes. Q_uid his Strabonis uerbis lucidus ee poti quid apertus iqux clarifime oftendut difli chon Martialis nd ad Cerires ethrufeos qui nulla eddiendi pnas laude cenfenf :fed ad Cerretanos hifpanix:quoru pernx celebrant ee referedu.Nanq? cu ex hifpania & gallia M.Varronis Strabonis teftimdiofalfametamittent laudariffima:uidet Martialis eodem carmine tanquam confinium regionu pernas coniungere uoluifTe. Cerretani rum uinearum miram ubertatem prouecumcg ihcredibilem Columena tradit in.iiii* In.xvi.cu omnibus codicibus talis index fir.De hedera quae uocar Similax:& eode ca/ pite id uerbu Similax fxpius repetitu fit:fateor me quo minus immutare fuperiediife. Vep queadmodu fabulae cducniat no intelligo: qux Milace appellat :nd fimalacem* Ouidius,Et crocon in paruos uerfu cu Milace ffores.Et Plynius ab Ouidio no diflen/ nens ait. Virgine eiufde nominispp amoreiuuenis croci mutata!hunc frutice.Huc accedit qd fn.xxiiii.fcribenr it natura ederae i medicina Milace nuncupat :qua i.xvi. Similate nominaueratmifi exemplaria in hoc ( ut equide arbitror) deprauara fint :qd ideo facilius credere libet cuapud eunde Plyniu coplures deprauaros indices deprehe derftde quibus alias loquar Prxterea ut ad limilacem redeam. Seltius grauis audior Ta xu arborem a quo toxica nuncupantur ♦. uocari dixit a grxeis fimulacem:& rffe in ar chidiata prxlentis ueneni: ut fiqui dormiant fub ea:cibum ue capiant: moriantur. In.xviii.cu corretflores ita emedauerint:uel ucrius deprauauerint: Scruius rex ouium bouqj effigie primu aras fignauit habuiTfc uidet quida cdmune cu lacerta :cui anima Ii memoria ittell nulla.Na dicant quxlo apud que idoneu feriptere iftud unqua lege hnttCiir nd ad Plynium bonis uiri:Si apud alios no reperiebalistrecurcdum cefuifiis quiin.xxxiii.locum hunc ut nos corex!us:ita emedandum ce demoltrar. Seruius rex ouiam boumqj effigie prius res figngu jttn at aras.Id hyHoriae fides exigit. Ide Plynius repetiricuius uerba ex prxdiclo libro hxc funt.Scruius rex primus fignauit as Antea rudi ulos Romx Timxus tradit.Signarum eft nora pecudum :unde & pecunia appel lita.Eodem accedit locupledhffiinas audior Plutarchus s qui fcnbit apparere in uetut ftillimis nummis incifum lignum bouisipecudis: fuis ue. In.xix.iti me.idofis codicibus uerbu pnfcum prioribus litteris ablatis mutilatu eft ubi feriptu legit ediu:cu legedu fit herediu.#fic ego correxi.fP at herediu urait Feftus predium paruulumtEt in legibus.x i.tabularum in horti figniheatione femp nemia tur heredium.Inde herediolu ufurpat Columellarcuius uerba haec funt ex libro prn mo. Ad eofdem iuuencos Si quattuor iugerum auium herediolum redierit. In eodem unius litterae inuerfioe mendum admiflum fft .Ita.n.fcriptum habetdepra uiti codices.Inuererari uinaduccifqj caftrarncum feribedum fit SacciTq* caftrari. Atq uideor nimis leuia feclari Imo grauiitima 6C nota digna. No.ndbno ta didimile e thais Hermione: quam fenfu fuccus 8i faccus.Nanq; fi legendum adfniferis. Vina fuccis ca ftrarirQui fenfus.Dii boni quaineruditus ? qua ridiculus:# Plyniao acumini minime quadrans erit confingendus :e cogitanduiqj.Si uero ficcis queadmodunos emedaui mus correxeris:# fenlum deprehendes elegate eruditu # ex cofuerudie Romana fum ptu atq? a Plynio non diferepante. Nanq; Romanu illiturum fuit uetus uina facco lineo colare:ut eflfenc innocenciora.Ideoq; ait Plynius in.xiiii.de uio loques.Quinimo ut plus capiamus (accofragimus uifes:&in.xxiii.uriliffimum inquitomnibus (aero uiribus fra&is.Hec Plyniana faciunt:ut exnme Martialem cum deegroto Tortgilio lo lueret in fecudotfic feriptu rdiquifTe. Cecuba lacrent quxq; annus coxit opimi:id eft liceo colent:cum (iccet paffim legat. Ita.n.falubriora :purioraq?redebant. Vnde & in.xii.ait.Turbida folicito tranfmicrere cecuba (acco.Orarius qncq;.n.iufermonum more hunc tranfmittendi uina p laccu tetigit eouerfu. Intergum perdunt limo uilia faporem. Vbi Porfirio expofuic facco colara.Et Martialis in apophoretus. Pauperiere mero tingere lina potes In.xxv legitur Gallia fagirtas in uenenaro heUeboro tingufr. Nos correximus in uc mtuau&orem fecuti.A.Gelhum uirum ut Auguftinus ait multum facundiae fciem rietqui eadem referens ex Plynio fumpfilTe fe indicanfic fcribens.xvi. Prjeterea*id (eri/ ptum eft in Plynio Legimus gallos inuenatibus ringere heleboro fagittas quod iis icftae exanimatae ferae teneriores ad epuals fiant.Ex iis Gellii uerbis lucido apparet apud Ply/ niutn legendum eflein uenatutut ipfe emendaui:non autem in uenenato. Eiufdcm quoque Gelli auctoritas fecic:ut alterum quoque locum in eodem • xxv.deprauatum corrigerem.Ita enim icriptum eft. Mithridatis inuentum autumnant in anatu pon ticarum mifccreantidotis quoniam ueneno umerent.Quae funt haec portenta uerbo rumtquajn concila fententia:quammdecora cor.ftrutftio'nifi illud tn anatum potica* rum (ic emendes.Sanguinem anatum ponticarum:cuius reinonme aucTorem habe* bistfed Gellium fieferibene in noctibus achcis. Anates pont/cas dicitur edendis uulgo uenenis uiclitare„Scripcum etiam a Leneo. Cn.Pompeii liberto Mithridatem illum po ti regem medicina: rei:& remediorum id genus lolertem fuifledplitumque earum fan guinem mifcere medicamcntis:quae digerendis uenenis ualent; eumque fanguinem uel potentiffimum ede in ea confcdione. Quid hL Gellii uerbis manifeftus. Quid lucidius ede poteft:quibus idem enarrat quod Plynius. Qui etiam ipfemet Plynius aperte demonftratica corrigendum efTemt ego correxi cuius uerba ex libro uigefimo* nonotharc funt.Coagulum quoque agninum aduerfus omnia mala medicicamenta pollet.lcem (anguis anatum ponticarum: In:xxviii./ic fcripru e medct phyrocapes ueneis.Ego ueto pmutaris litteris emcdaiii pi tyocapes.Eil at pityocape uermis fiue eruca nuces pleas ifeftasiut docet Ply.fic fmbcs in:xxiii. ufus cocra cacharidas buprefti ploifc erucas: quas pythiocapas uocat. Dictio copofita ex pyria & cape.Pitya ueroiter genera nucu picari nuerat : epiaflris fingula ris remedii aduerfus tuflimmt Plynius refert in.xv.Ab hac arbore pitya fafamift pityu/ fa efl nuncupamut autor efl Strabo in.ix. quemadmodum & aliam in hifpania infu lam pityufa: nomen inde efle fortiram feribit Diodorus in.vi. Campe uero efl eruca in fellans maxime hortenfia:cuius meminir.Columna hoc uerfu.Voluitur ad terram di florto corpore campe. In.xxxiii.uerbum barbarum pro IatinifTimo tinfolens pro ufitatoelegantifimofque ra ceptum efbgratorafium pro grxcoflafi.Sicenim feriptum eft.Flauius aediculam aere/ am fecit in gratotafio.Non inficiabor ignorare me quid fit gratotafium :immo igenuc fi quis correptores interrogettquid id fignificet: nefeio quid muflita/ bunt: & di&ionem tanquam inauditam portentofamejue reformidabunt. Ego uero correxi ingraecoftafi.Graecoflafi autem locus erat Romae fubftrutos fub dxtra curias hoftilias fupra comitiutmubi nationum fubfifferent legatijqui ad fenatum effenrmil/ fi.Is graece coftafis: ut interpretatur. M. Varro: appellatur a graecorum legatis ibi fub fi flentibus.De graecoffafi meminit Cicero in epiflola ad QjJintum fratrem hir uerbis Deinde eius operae repente a graecoffafi 6i agradibus clamorem fatis magnu fuflulerut In.xxi.nec hoc quidem praeteribo:proprium pictoris nomen deprauatum efl: ubi fic legitur.Sicyon ex ingenio Paufiani. Nos uero docente Plynio correximus: ex ingenio Paufias:& ita corre&ores Plynium fecuti auctorem emendare potuifTentrnifi lethargo oprefli ceruario fimiles extitiffentteuietiam i fame mandenti fi refpexerit cibifubrexit obliuio.Nanque Plynius in.xxxv.cfariflfirneoffendic Paufiam pidlorem nuncupatum fuifle non Paufianum:cuius uerba haec funt.Paufiam Sicyonium primum in hoc ge nere nobilem.Vbi ei omnia illa ne forte alium putes afcribinquae in.xxi.retulerat. Ali/ biquoqueinquit Paufiae filius#difcipulus Arillolaus.Quin etiam Porphirio pictore nobilem fuiffe Paufiani feribina quo tabellam pau/iacam nommauit Cratius.Vel cu paufiaca torpes infane rabella.Caeterum non hoc fblum hominis nomen in PJynlo de/ prauatum legitur (id enim leuifltme ferendum foret) fed tot ego deprendi inuerfa & ab hyfforiae fide difcrepantia:ut ifla priuatim uolumen non epiflolam requirant. aa > prirmuaeat CJahlSrPlyni, isttoribus -olore * bb Deauibus fo.Cor. Deliberalitate intedum - nafcancur a CPlynii liberos uentu lunae fima luppiter Defvderum b Jfnergenribus necfimplici aueferobibus in tabem tace auidiftima c do laconum padus gremio rhodam eodem CPlynii Afcylleoad d erado ambitu epidunms oppidum euomit pluresgene» e Suam idomite acinulriiflimis uauires nomine Alius utilia f (nlWn^ REGISTRVM HV1VS OPERIS. itrutopodes ualitudine arbitratur memoria . g minatus nnnriim dephanees VenerSr DetefbidH» Neptunum i eandem aquis rapies uoluaum cruribus emptorum K remfeabere maceri afui c tundi q liter compotiris omni exciti. I inprdiis defanguine laudati (Timu mufldhs bosabualrio. m foliis quater, ceflkpp falfum deperfioo De libris n terrraque riufdem f»nrj nr GWvnii De (mundis o poflquam Decanchrye carbonis Audorefl aquifolium Pt Vctufhor nequisuile ac tamen tudineinieda ' ergoficcum Meridianum proprium flatibus pelles ac aflibus r nilam qdam lye occando ad uergiliaru lacernarum exortus f tinis fpodii fiCtircunfodi aquafubiicia a germana inter le s . . calligines foeminis Cryfippus Corrigit^ autquiuis c loremactipiat proximi trimatu cui pacata Cyrne u Addita aqua De picride emedulacae De natura fubada x fquamma eris aures purru. finuidifTima bibunt. Piflaria CPlinii chamedris urinae fic Alii potius diKgenrilfimus z AHa in terram , RuBus U albo aliquate. radix in uino foliis pottulace ac . cum u ini folia botris efbcuit cacurmigina o quantum morfu canis fi depluu iis Dultiflimum cum Sle perquam CPlynii. Nullum A non aliud nnliflimum ripenishon putant. Alii. B patiturcum inceruailo Hoc idem Ex latio C diximus CaAortis peram cibus inuafe plubeo D fponle conf.anno patere Vano efl.Precepi(le E, candelabrum * P.Comdio E*i»Folyde. F inaquacadefli Quando alterna ex omnibus G fuit: Arris fuet odomefes pilulis montoria H Horatio faris luae dulcem abigitmetufqi Nonii eius nibus improbati talemque taneque