V :?N*1 m Jgzobleumata Srtfto telfsbetermmautia multas queftiones t>evariis co:* po:um bumanozumsifpofitiombus valde audieutib* eiufdem t vita etmo:te metrice cum mterlmeali glofa fententialibus expolitionibus* 4 jBzobleumata areftotefe OXDnes homines naturaliter fdre befiderantfvtfcribit 3re* j ftoteleo pnnceps pbilofopbo:um pfimo Cu iue caufapoteft reddi talis: quia omne ens naturaliter appe dtfuaperfecaonej et fimiliter conatur enti biuio, et immo:tali incitu poteft» fed quia fcietia eft t>e perfectione mella ctus» ergo oes boies naturaliter fcire befiderat» frurfus % alia ratio eft» na quodeueg ens naturaliter coferuarepoflet m reru natura/ed qTomnis noticia fcientifica,efl be numero bonop. bono:abiliumivt patet ptimo be animalergo naturaliter omnis mo befiderat fcire» et erconfequenriomnis fcientia initum intelle* ctui l:umano eft poflibilis eft appetenda» Ouauis igitur quelibet feie tia fit per ferutada; magis tame illa,que eft nobilio:,? comunto: alii9 fcieneiis»Sed quia cbica fcientia confertmapimas beIectationes»vt patet becimo emico:um»er go p:e ceteris fcientia pbilofopbica bilis gentius eft mquirenda»£tta p:opter alias caufas» nam ptefens fcien tjaeft fimilis fdentit pHice»quiaipforlarific3t animam»ipfa facit bele ctariin bocfeculo» vt bicit 'Breftoteles inlib:o bepomo <zmo:te»qui 1 etiam in tantum clarificat homine» vt ipfum p:imo enti biutno,et ims moztali aiTimilartlabotat: tefte Seneca in epiftola »in talia ptorum* pete vcrbafoocmicbi pbilofopbia p2omittit» vt fummopere mebeo parem reddat»Xibet igitur pzefertimbe co:po:e humano eje pluribus artificialibus codicibus p:obleumata colligere» iEteft pzimutale» O ueritur,quare inter omnia animalia bomo babet faciem verfus celum eleuatamifc efpodetur multipliciter»*pumog> eft ec volutate ipfiU8creato:i8»£t qjuis ilterefpofio fit vera: no tame videtur vali=, dalnptbpbftto» quia fsc facile eft omnia foluere» S ectldo refpondei: q> omnis artifee op9 fuu otiinfi comuniter facit beteriusTctpoftho c ©pusTuufecundu facitmelius» etficbeus creautt bruta ataliaoamo quib9 bedit faciembepteifam ad terra inclmataet fecudo creauit bo mines* vt patet in £enefi,qmbus bedit figura boneftaetad celu eia uatam»Sed illa refponfio no videtur itera valere ad piopofitum» eje quoetbeologicalis et in primo berogat bonitati bei»que fua opera (q$tum eft eje fui natura) femp facit bona» Zertio refpodetur qnnter oia atalia fotos bomo eft ozdmat9 ad regnu celorii»?ideo babmigu ra eTeuata ad celu» q: cotcptis terrenis cotcplari beberet celeftia et in frfomi$«Quartorefpondetur q> anima rationaliseftfimiTis inteUige tig et finaliter m bcum ordinata*vt patet per Suerroim primo t>e afa ftit microcofmuswninor mudus fient ideo oibus aliie animalibuo babet precipere etfibi obedsut* Serto refpodetnr et vltimo q> naturaliter cuilibet rei % operi talis figura elt beputada*qua fuo motui fiet apta*vt celo cdperit rotudit3s*igm aut competit figura piramidalis: que motui furfum ell apta* ergo rei bi- pedali: vt cfl bomo figura biametralts et figura piramidalis ell aptif fima* ergo inter oia aialia folus bomo capite eft elcuasos* Quare caput ell pilofum» iVidet fcospllatmu q> pili fut ornameta capitis z cerebri* z cerebru p gnatoeo pilo £ euacuaf be grolTis vapo rrtr aiupmoivfqeadptestferiores: qeveut pporos carnis epterios risz etfkant % in pilos ouertutur* i>5 qr in toro boie nicbtl ficcius pilis ell* qrflcctores fut olTib9*vt P3 p Blbertumagnuqr aliqua afalia nutriunt er oifib9: vtcanes*fed nullu aial pt bigerere plumas vel pi les: q: idigelli eliciunt* % orno ficci fut % inepti ad nutrimetu* Scoo rudet q> cerebru quatuor modis purgat* pnmoab aquaticis bumoa busjuperfiuis petoailoa*ajiielancoUa per.aures.*acolera p nafuin* a flegmate per pilos* et illa eil intetio medico:um* Quareboies babet logiores crines in capite cp aialiaHRndcffcoj 3*rilloteic*ui«be generaroe* q? bomo iter oia atalia babet cerebru bu midifTimu a quo egredit fudo:4 i crines logos capitis puertit*Scoo rndet bumo:es m bole funt pingues no cito ergo pili m eo 4?l6gaturj in alus aute aialibus bumores funt faciliter ejeficca* biles*ergo ceflatab eis prolongatto pilorum* -Ouentur ad ide: quare in alus animalib9 pili folu infigutur cuti: fed in botc profundius radicatur in cuteZ ftefpodct q? ideo: quiapl9 babet be nutrimeto* ergo etiamagis ad interiora prolongantur* £t bec etia ell ratio: quare pili in aliis aialibus variatur ad variationem cutis: et non m boibus* mft alifnin cicatrice* Queritur: quare mulieres babet longiores crines q$ qr mulieres funt bumidiores qp viridet magis ftegmaticp* ergo in eis plus ell bc materia piloru* 'zpcontequlsiequit longitudopilorum* >£tcuboc talis materia cerebri magis augetur amcbnsmteriorib9* et mapime tepore mcftrui: qr tuc materia % afccdit:et augmetaf buor piloru*vt bicit 3Uber* Sipil9 mulieris meftruofje ponat fub fimo: ep Illo generat ferpes venenpfus*Sc6o rndef: qr mulieres no funt bar batp* etfic materia barb£ trafit in materia piloru* ergo -zc* TPzobleumate Oueri? quare aliq boies babet crines molles % cutis pil9funt?itutu analogi*mo qda curto efl bura* qda fpifla* qdafubtilis*et qda groflfaergo pii9qegredi? g potosfugftcia leo groffe curis fitgrofTus-etqg potos fubtiles fitfubtili8*£ttaqua do poti fut aperti tunc erit multus bumot ergo pili buri generantur* £tvbi potifimt angufli ibi molles et fubtiles crmes generatur* £t boc 2-lrwn boib9 bec!arat**&ui9fignu babem9*puo q: tr ulieres ba bet molliotes crines cpvtri*q> cotingit eje eo qtin eis poti funt claufi ptopter frigiditate* © ecudo q: colerici ,put frequeter bnt bunotes et groffiotes pilos aliis ,ppf caliditate ipotiim eis poti valde fut ap- ti ergo etbarbefcut p aliis*ergo bu ros pilos babetia fut audacio:a*qt tales pili otdinati fut p calote tq coler.i*et colera feper facit pugnare*£tiaari*ponitereplube vrfo-z apto*£p oppofito aialia molles crines babetia fut ttmida<qa frigis da*vt lepus t ceru9*3 tc Hrill«bicit alia ronc molliciei % buriciei pilo fu q: in regione calida grofliotes pili genera? *vt bnt etbiopes* g op poficu efl be regione frigida*vt verfus feptentrione* Oueri? quare qda boie3 babet crifposcrines % qda planos* e fpode? o?cd cnfpitudimseft fugabudatia calotis*vt fi in boie efl mul tuo calo:euc generau? piiicrifpi*qt tuc mouctur furfu*£t bui9 figiiu- cll*qn altqs intrat balneu I5 b5 crines planiflimos* poflea tn acqrit a liquos crines crifpos*ergo balneatotes ,put freqnter babet criipca crines* © imilii etbiopes 7 colerici*S$ ca planiciei efl multa bumidi tas fumibiametraliter tendens beotfu*£t bui9fignu efl*qma multe resptout vt frequeter babet planos capillos* quia funt multe bumi ditatis et pauce calibitatis* Ouen? *quare mulieres pubefeut circa aluu et no alibi f5 viri i pec tote barbefeut* *Rnr medicinaUtenq: in viris et mulierib9 efl fiuctia buiditatis ibide*et magis in mulierib9 qtt viris efl os vefice in illo lo co in quo tene? vrina*ejc qua genera? pili in pectote i circa vmbilicCL ©ed be mulierib9 ftc bicitur quod buiditas veftcc % matricis ibi coui gttur ergo multus fumus ibi refoluiur qdlmateriapiloru*q:eode mo fitfub bumeris et in aliis locis birfutis* Oueritur quare mulieres nobarbefeut* ttnrqt in eis efl befect9 caliditatis*vt etia in aliquib9 viris effeminatis*qui fut iberbes fipter cadc caufaiqt babet coplepione muliebte* Oueri? quare fufpelis crefcut crines* q: cotga eotu fut erpo (Ita foli*quicalo:e fuo totu bumidu refoluit in fumu*epquo generau rnr et augmentantur crinesi Sriltotefe Queritur quare pili barbe funt grofliotee aliis*etquato pl9 ab2at iutur tanto plus mdurefcunhftefpoderurper vna regula medicina le* quito plus t»e aliquo liquoze bumo2fepara£* tito plus ad tale lo efi humo: cotrabtf * ergo quito plus pili abzadutur tito magis ibico fiunt bumo:es« et er eis crines generatur* et ibide indurefomt* ■Queri? quare mulieres funt valde plane ?fo:mofercfpectu viro fcom 2\riftotele pdrnobe gnatoe ataliu*q: in mulierib9 to fa bumiditao 7 fupflmtae que e(! materia pilorn co:po2is erpellitur cu materia meftrualbque m3net in viris cuapozabilti trafies in pilos £r buiusfignu eft*qt mulieres raro babet fluru er naribus* vel apo flemata et vicera* q: talis materia euctf cu mcftruo* 3tem illud fignu q: videm9 aliquas vetulas barbefeere in feneccute* f*poft*pl*vel*l*an nos cu ceflant mcltrua*vt bicit 2irilto«ir*be aialibus* «Queritur quare inter ota aialta foli boies canefcut* vt vult *p>02« pb* et Undo* p:imo be gnatioe* *ftnde£ fcom pbm q? canities caufaE in boib9: q:inter oia atalia babet calidiflimu cot* ideo natura fagaje nepcaloaecozdis bo fuffocareturco2 calidiflimu fuppofuit frigidifli mo cereb20*vtcaliditas co2dis teperaref frigiditatecereb2i et econs uerfo: fic q> teperamentu adderet vtrobiq3*t>ec etia P5 er tali figno* q2 inter oia atalia bo b3 turpiflimu odo2atu* fcoo beata* £tia bomo quafimedtfl vire fueeonfumit botmiendo* 7 boc contingit er fupera budantiacereb2ifrigidiet bumidi* etftcindigetcaloze naturaliillud bumidtl bigercte etconfumete*£ti!lu calo2em fuffideter babet in iu uentute: ideo no efficitur canus*Xcpo2e vero fenectutis beficit in ca lo2e naturali* £t fic vapotes afeenderes aftomaebo manet indigefti P2oprer befectu calo2ts naturalis: et fic cofequcter putrefeunt* % illa putrefactionibumo2fifequitur albedo que bicitur canities* £rtilo P5 q? canities nicbil aliud cft q? albedo crimu er putrefactione bumo ru circa radices ptlo2u ep befectu calotis naturalis tepote fenectutis cara*£tia canities caufatur er malitia coplcpionis aliqn: et illa bene cdtingit inuiuetute*2Uiqn etia er butdo indigello* 2Uiqner nimio ti mo2e vel cura* vtp$be mercatc^ib9nauigattb9 et rapt02ib9*vnvfus* Cura facit canos cjpuis bomo non babet annos-» QueriE quare crines rufiricitius albefeut q$ alii* fcnr fc63‘Si,i(lo« qt rubedo eft ifirmitas pilo2u-na generaf er materia infirma 'Zbebili *f*er materia mcilrualudeo citi9 canefcut q5 crines nigri* Queritur quare lupi grifefeunt* pzo quo nota bifferentiam inter canitiem 7 griiitiem: quia canities caufatur er befectu calo2is natura lis.-fedgnfmcs cp vo2acftate 7 comeftione. vt P5 g 3riilo*vii*be ani UMobleumata malibU8*Cum lupus eft animal miritu vo:ar*‘ qz multum comedit:et guiofe fine mafticatione: et femel beuo:at intantu g? cotentatur g rri duu* SttuciUccibua caufatvapo:es groflos incoipoieipfms lupi« et per confequens grifities er ipfis generatur*3tem grifities et cani* ties fecundo oiifemt: quia grifities nt per totum co:pue* canities ve ro folum modo fttin capi te* Ouerirur quare equi grifefcur* ndri: fcom 3lrift* in lib:o be aiali b9 Cato: ena qncp accidetaliter facit putrefacere ergo er talicaioze ma teria pilo:u putrefcit* t g ofequcs etia valde cito caluamr. Cueritur quare botes caluefcut: et arbo:es in byemebefoliatur* •ftefpondeffcdm 2\nft»vbifup:abe alalibus: q?eade be caufa boiea caluefcut et arbo:es befoliamur: q:befect9 bumiditaua vtrobiqj eft caufa bcfect9 ta pilo:u q> foliom et boc pulcb:c beclarafrq: g actu ve nereu bomo caluefcit: q: lururia eft emilTio naturalia bumiditatto% caliditatia: ificperlururiabumiducofumitur quodeft: nutrimenti* pilo:u* ergo feqtur calutcies* £t boc beclaraf euidcter be eunucbia et mulieribus qui no caluefcunq: tale bumidum ab eia no feparatur» vnde eunucbi babent coplcrtone feminea* Sed qn quertt quare eu» nucbi no caluefcut: nec habet podagra*’** infirmitate pedum: vtbicit 3pocraa*vi*pticula ampboafmom* *Refp6detur fcom 6alienumm comentoibidem q?caufa caluiciei eftficdtas: et ficcitates nonfunt in eunuchis; quia carent tefttculis: qui fupplet calo :c peroIamemb:a: et calo: ipfe aperit po:os: quib9 apertis cadut pili* Q, ueritur quare mulieres no caiuefcut* 'ft efpodef q: frigide et ba jtiide funt:et boc vtiqj operaf gmanentta pilo:um:na bumiduas bat nutrimentum pilis:'! frigiditas po:os conflrmgit* -Queritur quare caluifunt fallaces: vt bicit tnetru* Si no vis calui fugias confo:tia calui* fcefpodetur q: caluttas attefta l fup:a copleri one colerica: que eft calida % ficca: % colerici naturaliter funt fallaces torta illu verfum*t>irfutus fallar irafces p:odigus audar. ergo feq- tur a p:imo ad vltimu caluos effe falLces* Queritur: quare ceci naturaliter no caluefcut* ‘ftefpodeturfcom 3lrift* q: oculus babet multu bumiditatis: et taiis bumiditas que tra fire beberet g fubftatia oculo:u tranfit in nutrimetum futficiens pilo rum: et ergo raro caluefcunt* Queritur quare omnibus timetibus cotingitcriniuerectio* *Aef* p6deturq:tcpo:etimo:iscalo:vadit in mtenoa ab erterio:ib9 me« bas volens fubuenire coadU % ficpo:iin quib9pili figunt ciaudutur* Srtftotelts* ad quam claufione feqmtur erectio pilo:u* z boc maxime P3 m atalfc bus b:utis*f*mpo:ci8 et m apris et in pauonibus* De capite Ouerii: quare caput bois eftrotudu**f\nrq:bec figura eft aptifTi ma ad capiedu in fe aliquid: vt P3 p arift*fc5o ceibcu ipm caput capit i fe quincp fenfus*vt etia declaratur in fpera materiali Ouertf quare caput fit durfbftnr p 3lri*q:cotmet in fe bumidifli ma parte atalis *vt cerebrii p tpfu tacp per clipeu tueatur* Ouerif quare caput no eft directe rotundu fed oblongu* *ftnr vt i ipfo tres cellulc apti9 polTint diftingui*f*fantafia in fronte*Iegiftica fi ue renalis in mediaret memoria in pofteriori cellula* Cuent quare bo rmaginado erigit caput furfufiue verfueeclus* •Rnr q: imaginatio eft in anteriori parte capitis fiue cerebri* ideo eri gitur furfu vt celluleimaginationis aperiantur z vtfpus atalie con« currendo facere poftit imaginatione* Ouerif quare bo cogitas z recogitas de pteritis caput fuu incitat ad terra* fcnr y io q: cellula pofterio: eft memo:atiua*ergo illa erigt tur verfus celu cu caput inclinatur ad terra*et fic aperitur illa cellula vt fpus aiales perftactes memoriam intrent* Oueritur quare caput no eft carnoiu tat alia meb:a* efponde turfecundu ariftotele in de aialib9: quia caput nimiu aggrauaretur et moueri no poftet*ergo eft fine carne £ ti im caput carnofum defi gnat completione malam* Ouenf quare caput fepe patitur dolo:es**ft ndef fecudu conftari nu in lib:o de ftomacborq? quadoqj patitur dolozes et afcenfioe ma lo:u vapo:u q de ftomaebo ad caput ettollurur' z ip5 ce reb:uperturbat*et fic caufaturdolo:*£tia dolo: capitis matime,p uenit a ftomaebo p:oprer nimia repletione ipfius ftomacbbq: fecun dfi £;d:e* duo magni nerui tranfeut de cercb:o ad oriftciu ftomaebi* et fic ifta duo mcb:a fp ftmul copatiutur*£tia dolo: capitis quadoqj p:ouenit p:opter vinu fo:te vel alium potum fo:tem: velp:opter ct baria fumofa et acuta* tat alieu er cepe: £tia quandocp cotigit et fleumate in ftomaebo cotcto*de quo poflut venire feb:es cotidiane Oueriturquarcmuliereo fepi9 babet dclo:e viri* ‘Re'* pedetur fc$m 2Ubcrr0*q: mulieres patiuntur menftrua et no viri*z fic fumus inunudiftim9 ct veuenoftftimus refoluitur*qui furfu petes et itu tpfum caput dolere facit * Oueritur quare cerebm fitalbu5« *Rnr dupliciter: primo quia fri gidum eft*et frigiditas eft mater albedinis*vt P5 per pbm* 5ecundo UMobleumafa Sriftotdte refpondetur q> ideo-, vr pollet m fe recipere fimilitudmem omniucos lo:u*modo colo: albus eft marime fimplev* Oueritur quare omnes fenfusfunt in capite* •ftefpondeturfecu dum 31 Ibertum* quia ibi efi cereb:um a quo omnes fenfus oepedcnt ct birigutur* £t per cofequens omnes fpiritus fentire facit % ab ipfo omnia membza reguntur* Ouerifquare cerebzo lefo vel co:de: bo no pot euadcre moztem* q:coz % cerebmfunt buo mebza vitalia ? pncipalia in aialib9* ergo ipfis lefis nullu remediu efl quo curari poterit* Ouerif quare cereb:uefl buidu* Rndef cp ideo* vt eo facili9 reci* piat imp:elTione* q: buidu faciliter eft receptiufi imptelTionu* vt pa* tet t>e cera: que faale recipit in fe figuram figilli* Oueritur quare cerebzu eft frigidu**Refpondetur bupliciter* p:i* mo vt fua frigiditate clarificet etlubtilietmtellectum bommia* Se* eundo vt eius frigiditate temperetur calo: cotdie* et boc eft oe inten tione 2lriftc*:n lib:o be animalibus* Oueritur quare babemus viiu nafumetbuos oculos* ftefpodeH cp ideo* quia vifus eft magis necelTarius bomini q$ olfactus * et ergo ct benignitate nature«f*vt fi in vno oculo offenfio fiatfiue be ftructio: gp tuc alter maneat* et ficcerte videmus q? ipirit9 vifiuus ad vnfi oculubirigiturrvt patet in perfpectiua cornum* Oueritur quare pueri mmuctute babet magnos oculos et in eta* te graciliantur**ft elpondetur fcom 2lriftotelefecudo be generatioe cp boc efl p:opter maximam cerebu bumiditatem et ptoprer baccau lamettam pueri funt multum fomnolenti* Oueritur quare oculi nigri bebie bene videt* be nocte vero male* 'Refpondetur fecundum Sriftorelem cp p:opter indigentiam ignis: et pzopter luminis et bumotis in oculis congregationem qm illumi* nant bumozem glacialem* O ueritur quare oculi glauci be bi e male videt: be nocte vero bn* 'Rndef per Sriftotele q> glaucedo per fe eft lucida* et fpirit9 vilibiles be bie bebilitatur: et in nocte confortantur* Ouerirur quare bomines babent oculos biuerfos Refpodef per 3lriftctde cp boc eil ptopter biuerfitatem bumo:um*Unde oculi ba bent quatuo: tunicas et tres bumo:es*'p»:mia bicitur confolidatiua* queefi ejeterio: foms et pinguis* Secuda biciturcomea ad Hmtlitus dinem co:n u: et illa ellperfpicua*Xertia bicitur vuca ad fimilitudme vue magne* Ouaita bicitur tela aranee* £ ed iecudum altos oculus confiat ck ieptem tunicis et tribus bumoabus* trimus burao:bici£ #>:obleumara albugineus ad fimilitudine albuginis in ouo* £? ecdd9elt glacialis«f* glacieifimiUs*Zerci9efl vitrcus*i*&d modu vitri darus*etilla omer fitas bumom facit biuerfttate oculozum* Oueritur*quare botes lufciet monoculi funt boni fagittarii*£t quare fagittarii boni comuniter claudunt vnu oculu*£t quare fpecu Iantes aflra videt vno oculo per canos* 3ld boc bicendu q> bec mate ra babetur in perfpectiua et ratio elt kcundix q paret in ltb:o be cau fis q: ois virtus vnita foztio: efl feipfa bifperfa* ergo tota virtus vifi ua bifperfa in buobus vno oculo claufo congregatur ad alium*et fic vifus in ipfo fo:tificatur*et per confequens certius videt vno oculo claufo q ambobus apertis* Oueritur quare fortiter bibetes et ridentes lacbrjmantur * ‘ftd* podetur*q2 bu bibitt aer infpiratus no ejeit per vocale arteriam r fic cuipetu ad oculos birigif perpo:o9ejeeundo*etficbuo2ee oculortj erpellit*et illi buozes fic erpulfi adducut lacbrymas Oueritur quare multum flentes parum mingunt* efpondetur per 2lriftotelem*quia bumidum radicale lacb:yme et vrine funt vni us et eiufdem nature: ergo vbi fletus multiplicatur ibi vrina biminu itur* £t q funt eiufde nature et materiepa;et in fapo:e* quia ambo falfafunt* Oueritur quare aliqui babetes claros oculos mcbilvidct*f\nr q boc eft p:opter opilatione et bellructionc neruop vifiuom* na ipfis be ftructis virtus vifiua ad oculu acereb:o beferri non potefl*vtpt5 per pbilo fopbu in de fenfu et fenfato* Oueri? quare ocul9 fit clar9 et politus tnflar fpcculi* nr q: resvi fibiles reuerberanf melius fuper re terfam et polita* ergo oculus eft politus vt er boc vifus cofortetur*Secubo refpondcf *q: oculus e ft maxime bumidus inter oes partes cozpozis et aquaticie nature* mo ficuc aqua efl clara et bene polita ita et oculus* Oueritur quare boies babetes .pfundos oculos acute et longin que vident *ct fimiliter alia nialia**ftnr fc6m 2lrift*fc6o be generatoe aialiu*q: virtus vifiua i eis no bifpgtf *fed ,pcedit biametraliter ad rc vifa*£t boc beclaratur in fimili q: quando aliquis Hat in 4>funda fo* uea aut in fonte p:of undo Hellas celi et ftnnameti in clara bie fpecu latur vt bicit2lrtft*m tractatu be fozma fpeculi*q: tuc virtus vifiua et radii non bifperguntur* Oueritur quare botes babentes alto3 oculos et non pzofundoe indeterminate videt et male* ftnr per Hrift*q: radii qui tr anfeunt ad vifum bifperguntur ad latus *et non birecte procedunt ad rem vifam ergovifumbebiTirat* &ueritur«qusremulta aialia nafcui!ceca*ficut catuli leonu i ca« ni8**Rrtrq: talia aialia no fut adbucperfectematuritarieiet in eis no opaturfiuv9 nutrimeti*£t boc declaratur m fimili t>e birudimb9* vt fi illis in nide auferatur ocult alit recrefcut eis % boc P5 in multis aluf aialtb9que etia imature generatur quafi momwivt catuli vrfi*£t illa ro eft magis perfpectiua cp naturalis materia* Oueritur quare oculi mulieris mcftruofeinftciut fpeculu nouum vt t>tcit2i rift-m ltb:o t>e fomno et vigilia* £t conftmile ,pbleuma cfl ifludOuare baftlifc9 interficit botes vifu dBd ptimu refp5det*q? p ta le modu*q: qn mcftrua fluut t>e muliere*tunc aer venenofiftim9 refol uitur ab ea* qui afeendit caput mulieris*et ipfa muleu Doles cooperit ipfum cum multis velis % peplis* et quia oculi funt pozofi ergo petit ibi ejeitum«£t fic inficit oculos* qui pleni funt fanguine % apparet in eis oculi guttofiet lacrimofi,ppter malu vapoze m cis eciftctcret illi euapoj.atnr et multiplicaf vfcp ad obiectu fpeculi et q: tale fpeculum eft multu folidu mildu % polttu.ergo faciliter tmundu accipit* 2ld fe cudu refpodemr*q? baftlifcus eft aial multu venenoiu«et p oculos iU lius vapozes venenofi ereunt et multiplicatur vfqj ad re vifam: et vf ad cculu bominis qui vapo:es venenofi feu bumotes intrates cor pora inficiat et taad c bomo interficitur* £t bec ro eft quare baftlifc9 infpiciens clipeu cu bitumine perfecte factu aut alia rem firma et po lita interficit feipfumq: ab iila re polita et folidailli bumores reftec luntur et percutiuntur vfq? ad bafilifcu*er qua percuffione iterficiU «CtfimiUrer cft oiccdu t>e muliere meftruofa*Co:relariu eft cp queda vetule quado tpe mcftrui mipiciut fpecula aut alias res folidas et fir mas fripfas ledunt et offendut* Ouare fcmtillario oculozu in cattis et lupis non apparet in lucc* fedintenebeis* T\efportdetur qnn luce maius lume oifulcat et enU suit minus lume.fic tunc eptraneus colo: apparet fcintillare qjuis Babet aliquam materiam lucis per quam temp o:e teneb:ofitatis ap parent fplendidi*eje quo eft corpus politum* et fic illa materia lucis quodammodo obfufeatur in t>ie*itaq> no apparet fpiedida: fedma* gis cclo:ata p:opter lucis obfufcationem*vnde qjto maio:es funt te neb:e De tanto talis naturalucis( que cftin obiecto vifibili)plus fo: tificatunquia De tanto minus impeditur per maius lumen eptrinfes cum quo poffet obfufeari* Ouare b5 fe vides infpeculo mop obliuifrif fua Difpofittonem* r non icit qualiter eft Difpofitus* *ftefponderur in lib:o t>e forma ipe* Sriftotelfe culi q> (dolum vifum per fpeculu Debiliter er reflere tegzeknm fe po tcntie vifiue*et ep quo Debiliter fe rep:efcntat tunc Debiliter appeebe ditur- et per confequens non Diu retinetur* Q ua re vifus recreatur per viride colo:c*vt patet gverfum illum* fons fpeculum grame* oculis Dant alleuiamen * 'Rndef q? viridis colctmcdiocrif mouet ozganu vifus*? ideo vifum*bocaute no facit colc: alb9 vel nigeriqt ifti fomter mouet ?imutat o:ganu vi fu$*ideo pl9 faciutviolctia* Cui9ro eft: qt magis ted ut ad epcellerta feu violentiam* fed qjto fenfibile eft magis epcelles* tanto magis De ftruit et Debilitat fenfum*vt P3 g 'Briftotelem in fecudo De animaequi Dicit cp fenfibile epcellens cotrumpit fenfum* |[Denafc« Cueritur quare nafuseptat et epcedit vitra alias partes capitis* *ftfdef Dupliciter* *p> tmto q: nafus eft qaaficloaca cereb:t* per quam fiegma cerebai eppurgaf* ergo epcedit alia mebta ne imudicia macu* letur* 2Uiter rndef fc5m conftatinu: q* nafus eft matrime Deco: faciei eminens feu fplendcns cum naturaliter odo:at etfacie ftaf Boetius in DeDtfciplma fcbolaruim* Quare bomo inter cetera aialia babct malu et turpiflimu olfactu feu cdo2atu*vtp5fc6oDegeneratioe* *ftndef gcomentato:cibidc*q> bcmo inter cetera aialia quo adfui qjtitate babctcerebtum map«:me bumidu er frigidilTimu* et ergo ep tali epcellcti buido et frigido ceres brn indifpontf*et g ofequcs olfact9 otgano indifpofito impedi fenfa tio*vt P5pS riftotele et Xemiftiu* ii*De aia* ? ergo qulda boies oino non odorant: et boccft fignu male fenfarionis ?c* Quare vultures: vt vult ?mctatoMi*be aia optieodo:at* *ftnde£ q? bnt cerebm valde ficcu: et ergo aer Deferes odo:c no ipedft ab bus nuditate cereb:i*fed fubito tagit fuu ozganu* 7 ergo Dicit comentatoi fug tertiu De aia cp vultures 7 tigrides et alia aialia Cplio facto in gre da) venerut a qumgetis miliartb9 ad cadauera mottuomm* Quare natura fecit triplice vtilirate* *£>2imo qzclaufo o:emfpiram9p nares i,» rcfrigeriuco:dis* Secuda vtilitao eft:q: aer ep o:e fetet* q: fumi ftomaebi funteiadumett. fed aer refpiratus ad nares mmus fetet* Zertiaeft: q: fiegma p:ccedes De cerebto per nares purgatur* .Quare eppulfiua ?vt fiua per boc purgetur eteerebm afuafugfluitate purgef* qtficutpul mo purgatur g tuflun* fic virt7 viitua et cerebm g ftemutationc*£tia qm fternutat frequenter Dicif bfe foae cerebm 7 ergo medici fternu? #>2obleumara to:iS banr vt purget cerebra et qui bolctesnopotcteo dernutared to mo:idf q: fignn ed q cereb:u ed totu ipletu malis bumoubus qui non poflimt ecpurgari* Quarcappopletici*i*inqmbuGfangu!sdtocifundimr no pofluc demutare* *f\fir q meat9 feu vetriculi cereb:i fut eis opiiati % obdus rati*et fi poflent demutare fo:te appoplena folueremr Quare calo: folis,puoc3t demutatione et non calo: ignis* ftef pondetur q calo: folis tantu refoluim non cofumit*ergo vapo: re iolutus ecpeliirur p dernutationc*fed calo: ignis refoluit % cofumit et ergo magis commit demutatione q? p:ouocat £>e auribus* Queritur quare oe aial mouet aures pter boiem* fcnr g Hr[«q quida mufculus ed drea madibula in boie qui .pbibet motu i aurib9 et ergo eo ectefo boies mouet aures*vt vi!u ed in plurib9 boib9*fed alia aialia iliis carent*ergo aures eom mouent* Q uare er erectione auriculam afini pluuia ,pnodica£* *ftnr q: ali nus e aial valde melacolicu* et er melacolia ed ienties pluuia futura modo tempo:eplumofo aures oimaialiu erigutur*ergoafinus fenti ens pluuiam futura aures erigit* Quare auicule no bnt aures* *ftnr per Tbr[♦ q ideo q: natura bat vmciuqs quodfibi pgruu ed*fed fibedilTetauib9 aures impedireteas in volatu* Similiter pifces carent auribus ppter natatione*er foluj babentparuas foueas etpo:os per quos audiut* vtbeciarat 2irid* bebouc marino* Quare vcfpertilionesaureobabet*cumvidenf ee aures* ftnrq? parti babet natura auicularu in volado roecui9 babet alas: % gtiba bet naturas quadrupedu* eoq?futpilofe*q: mures funt:ideo natura fagar btfpofutt eis auriculas* Quare bo iter cetera aialia b5 aures rotudas-ftnr q: figura toti9 etfigura gtiuintoto ppo:tionaf*a macie inter bo gema«q: ficut vna gutta aque rotuda ed:ita et tota aqua*vt4?bat 3obane3 t>e facrobuf co in fpera materiali*fed q: caput bois ed macie rotudu. ergo er aus res beclinat fe ad eande fo:ma ftue figura*fed capita aliomanimaiiu fut valde obloga*ergo et aures ejemde elongatur* Quare natura fo:mauit aures ipis aialib9f\nr q fecit ppterOuo T>:imo vt aialia per aures audiret % vt res audibiles pertingeret ad pellicula auri s*S ecudo q: p aures caput purgat a colerica i uperflui tate* ficut em caputpurgaturpernafumflecmatica fugftuitate*ficg aures a fuperfluitate colerica Sriftotdfe tf>:obleumata Ouare 09b5 labia ipn circu(tacta«*ftnr fcomcortantmu*q:labia tegutetnumwtdctes«q:n6 eetpulcbrufpdetes agere 21lif rnrq?de res fut frigide nature«et ergo citi9 ledercf ab aere ejrterioafi g labia no regerent Sed tn alia pot ee ro euidentio:* q eil moialie fc$ q> bo debet le moderare in loquendo -ro Ouarc bo b3 duas auree et vnu os t fifr duos oculos * indetur cp boc eft ee ilta ca*fc3 cp bo 03 efTe ta in videndo cp in loque= do:etcopiofio: tn audiendo* vtfapietio: fit* q:vt dicit 21 relf «fenf9 auditus eft fenfus difcipline*£t de vifu dicit cp fenfus vifus multaru reru nobis differentias clleudtt*£tcu illa cocoidat feneca dices*du as aures a natura recepimus et tantu vnu os :et ideo natura fagaje a ures fecit patentes «linguam vero duplici claufura circundedit* fcis licet labiis et dentibus* Ouare bo b3 os«*ftnr ,ppter multas vtilitates«*jd:tma eft «qj os e oftiuftomacbi*ScSaq:cibU8in o:emafticaf ipparaf ad p:ima dis geftionc:q$uisauicennavoluitq? fcoadigeftiofieret inoze* Xercia quia in cocauo o:is aer infpiratus x> co:dis refrigerio fubtiliatur»et p:opter alias multas caufas que pofteapatebunt* Ouare labia fut mobilia«*ftnr q> bocftt,ppter foaitatione vocis q: fine tpfis voe pfecte fo:mari no pot* naficut fine illis litterio*?,* b f«p*vcceo litterales no pofTunt fo:mari ita nec ipfc fine labiis* Ouarebo olTitat* *ftnr fc6m glofam vltune particule apbotifmo rum ppocratis«q? boc fit aliquado a tedio*vt cu bomo fedtt cu iguo* tis quibus libenter careret*Sccundo fit oflitatio ep fumis grolTis re plentibus mapillas*epquo:u eppulfione fit mapillarueptcfio ?ojis apertio: et tunc fit ollitatio* Ouare bo videns aliu ofiitare etia ofiitat**Rndef cp boc fit ejt* ima ginatione*£t bocdeclaraf ep fimilt: cu afmus ell aial valde fenfibile ratione melacclte: «qtfuperfluitates diu retinet*et nuqp vrtnarct vel comederet nifi audirer alium vrinare: fic etiam bo ep imaginatione olTitatalio bomine olTitante Ouarefolidentes inter oia oflafentiutfenfutacius«*ftnr fecudu Xuiccna % 5allienu«vtpolTct difcernere inter calidu et frigidu ipfis nocma*quo no idigct alia ofia*q: vtutur illis folu ad fapozc cibi* Ouare viri bntplures detes qj mulieres«lVir 4>pf mul titudine calo:io <7fanguts*qui abudat in viris plus qj in Ouare inter ota ofla dentes crefcut vfq? ad fine vite*ftnr ep fecu do de generatione«cpalia9 cofumeref mafticando et molendo* Ouare inter omnia offa foli dentes recrefcut eia ablatis* alta ofia £rcftotelfe ablata no recrefcut* *£> er areftotele refpodef cp oia alia olTa gnanl? ep buido radicalivzfic generanf in vtero matri8«fed oetes gnanf ep bui do nutrimetali* qood t>e oie in Oie renouatnr % augmetatur* Ouare oentes anterio:es in iuuenibus cadunt t recrefcunt ? non molares«f\efpondetur q> boc eft .ppter oefectu materie % figure* q: Oentes anterio:es funt acuti*-rabi lati* f*pofterio:es* Aliter refpode tur fcom Areflotele in fcoo Oe generatione aialiu* q> Octiu anteriodj eft pfdndere dbu* ergo funt acuti* fed pofterio:u eft comedere -zma fticare dbu* ergo bnt figura lata: que eft ad boc apta* Ouare Oetes aterio:es citi9crefcut* efpodef ep eo q? ipfis citi0 indigemus fdndendo pofterio:ibus mafticando* O uare in aialib9 oetes in fenectute nigrefcut* fidef q? boc eft pu tredinedbi 'zcomiptoeflegmatis cu paruo bumo:ecolerico -rc* -Ouare Oetes equi in iuuetutefunt crocei colods et in fenectute al belcnt* efpcdef g areftotele q? equus abudat i bumo:e aqueo* q in iuuetute oigerif % ouertif in croceitatem* fed in fenectute calo: Oimi nuitur r remanet ibi aqueus bumo:cui9 ,pp:ius colo: eft albedo* Ouare natura Oeditanimalib9 Oetes* Tendetur p Areftotelc fcoo Oe generatioe animaliu* q> quibufda Oedit ,ppter pugnare feu Oefens dere vita ipfo:u* vt lupis ap:is*qmbufda vero p:opter voracitatem: Ytleponbus* quibufda vero 4?pter fo:matione vocis: vtbcmintb9* vt patet per comentato:em in oe anima* Ouare aia lia co:nuta caret Oentib9 m fupio:i mandibula* f\ndef fcom Areft*in lib:o Oe aialib9*q? eade eft materia comuu % oentiu*f* buidu nutrimetale*ergo materia q trafit in co:nua no trafit in detes* et fic oeftciut oentes in fuperiod madibula*et talia aialia fco? A rifto* no octiu er confeque ti babct Ouos ftcmacbosagif [equitur co:relarie cp bis mafticatcibu vnde p:imo mittunt cibu inpdmu ventrem oe nocte autem reedp io cantruminanOo* Ouarequeda aialia nafcuf cu Oentib9 vtbedi etagneli 'i qoafine 0erib9vt boies**Rndef q? natura no oefidt in neceflariisvnecabudat in fupfluis vt P3*iii*Oe aia*ergo ep quo ifta aialia ftati poft er itu veu= tris indiget Oetibus* ideo nafcutur cu octib9* fed boies mamillis ma tris nutriutur ad repus*ideo oetibus ad tepus carent* Ouare auicule no babet oetes* *ftnr*q> materia Oentiu trafit in ro ftrum ergo oigeftio eft meis*Llel aliter refpondeturqmis Oentibus no mafticltftameper inftrumenta ipfo:u mafticant* lingua* $:obleumata Quare lingua eft per 3lrif!ore!em»ii»be oia cp lingua cflmediu guftus et per poros Ungue faporpuenitad fenfum iuli9» 2Uitcr ad os per lingua a pulmone madefaciendo cibum ad prima btgertione prcparando» % ergo lingua eft porofa vt faliua per eam ereat» *Quare lingua febridrantiu ota iudicat amara »*ft efpodetur medis dnallrer: quia ftomaebue corporis ipforu eft replet9 colerico bumo re: et celera eft mapime amara» vr patet er fclfe* ergo fumus amar9 inficit lingua» quapropter lingua impleta fapotibus iudicat eos ama ros»qpuis amaritudo nonfitin cibis: fed in lingua» -Quare nobis audtctib9 acida nomi are lingua aqiiefcit» 1\ndetcp virt9 imaginatiua e fupior virtute guftatiua»et cn imaginamur alique fspcrem»~tuc ipm codpim9 mediate virtute guft atiua» q: nicbil guftu pcipif nifi mediate faliua» ergo tunc lingua aquefdt» Quarealiquifutbrauli-aliquibleft»ibalbudetes» iRnr q>boc elt plurib9 be esufis aliquado»f»,pprer lingue et cerebri bueetateem vt t pueris«q befectuofifunt in Ungua»vt P5 in ,pferendo multas litteras £ cSc bcc eft,pprer er tractior c neruoru er flegmate q: tales fut ner ui efites ad linguas »qui nerut corruptifunt» Q uare Ungueferpetu et cami fut venenofe» *Rnr ,pptcr malitia et fumofitate humoris venenofi in eis predominatis» Quare lingua canis eft medidnalis»et ecouerfo eq fit pefhlctialis ttnrqrboceftep aliqua ,pprierate occulta» *£>otcft biciqrioqrligua canis eft multu porofa»et ftc in fc attrabit et colligit vifeofitates vul* nerfe»2i lii bicut q* canis er natura quofda humores tn lingua qui* bns fanat Unguedo vulnera :oppofitu ellbe equo» Quare faliua elt alba»findetur q? boc eft er corinuo motu lingue quia in cotinuo modu generatur color»qui bealbat ifta fuperfluitate» que eUfaliua»vt patet in fp urna aquaru Quarefaliua fitinfipida»*f\ndd: fibaberetbeterminatufaporem tunclinguanonfaperct»quiafolumodo baberetfapore faliue:et fic alios fapores apprehendere non poflet» Q uare faliua ieiuni fanat apoftemata»*f\ efpodetur quia eft bene bigefta et fubtiliara» Quare aliqui botes abudat plus in faliua p aliis *ftnrfecundume dicoeq? boc.ppterflecmatica coplerione ftt«quein illis p:edomina fur»et ideo medtti bicut q? abudas in faliua b3 fe cauere a quotidiana febre furgente er bnatione flegmatis» *0er dppofitu dlbe fidunt i» faliua: quia calo: in eis fuperabundat» qui cofumit bumidu Eriftotdte fatiue*et ergo defectus faliue eft fignu febiie Ouare faliua bominis trium eft fubtilto: % albio: q$ faliua bonus faturatbttefpondetur # illa faltua eft fine vifcofitate cibi quefolett groflTare ipfam falmam hominis plent Oueritur vn ,puenit faltua bois f\nr cy ,puenit a fpumatib9 tptut pulmont8*vbt fecudu medicos eft fedes ftegmatis Ouare aialia multu coeutia vt opiirfunt multu fputofa* TKndd qp tunc pulmo et cor funt in majrimo motu ltbidinio*ergo generatur ttt eis multu t>e materia fputofa* Ouare autcule no babetfaliua*ftnrfecudu$rMnli*beatalibu0* qi babet pulmone valde ficcu*ergo no babetfputum* Ouare ejtpelleticw* q fubmerguf ,pprio fanguine % caducis putef cut* ftnr fcom medicos*qimateria peccas eft in cereb:o:fedft vomit tuc materia peccas eft in ftomaebo fed fi multu mmgut tuc materia peccas eft in viis vrine fedfil permatefcattuceft in vafisfemmalib9 et ergo medici fecudu boc faciut euacuare materia Ouare lingua aliqn perdit vfuloqucduftnr eje vltima pttcula am pbortfmo:u YPocratis*q? et paraliftvel eje appoplejria*i*eje fubita fa gutnis elfufione boc euemt fc5 be buo:e grolTo* JSt ctiaaliqn eje infe etioe fpus aialis in media cella cerebn q n5 mittif ad lingua: vtp vo cis ejrptefTionc varie pafTionis actus beclarat*vt patet tn glofa ibide et boc intendit £alienus* Ouare fructus anmafatoej fut infipidt vel amari etpoft maturas rionefut bulces«*ftnr q? fapot inftpidus caufatur eje frigiditate et be fectu calous in bumtdo groffo«fed fapo: bulcts caufatur ep fufficicti '9lo:e: vnde i n fructib9 maturis bumtdu eft fubttle et per calo:e folis fubtiliatu*ideo ,put frequeter fructus tuc fut bulces: fed ante matu* ratione buidu eft adbuc groftum et non fubttliatu a calotefolis*ergo tunc fructus funt amari* Oueritur*quare magis belectamur inbulci fapo:e cp amaro vel i alio*ftnr q: natura iocuda belectaf in bulcedme«*ft6 q: bulce eft cali du et butdu*er p caltditatc huiditatet fugfluas btlTolutt* et g bumidi tate abluif tmudtcia-iSed fapot aceto fusftueftipticus vel poticus p pter frigus in ipfo ptedominas nimiu cottftringit et pungit et mebta offendit in purgatione*ergo no delectamur in illo fapc:e*quia medis ci volut q? boies m eftate et in vebemeti caloie no bebet comedere a liquid amaru**R6 eft q: amaritudo generat calo:c: fed folumo i bfe me bebem9 comedere amara«ergo bicitJlrift* in be nutrimeto ec nu tnbili*q? bulce eft amicu nature et majame nutrit* lIMobleumata Ouertt«qu3re fapo: acetofus plus indtat ad appetitu c$ ait9*‘Re frondetur (pfapoz acetofus eft frigidus et infrigidat*modo frigidi e appetereetattrabere«etideocaufatappetitu* Tlota 9? nouefunt fpecies fapomm*quo2u tres funt a calo:e* et tres a frigote* et tres a temperaro medio* ■Ouertf «quaredefpiritu aereo plus attrahitur q? emittif *Rnrper 2lrift*ad magnu in lib«de motu co:dts« cp multe ptes ae= ris ffpirlH z ptranfcut nutrimeru al fpiritib9 vitalib9 qui iter pulmo ne cctinetur et ergo tam diu aial no fuffocaf qjdiu aere in pulmone g cipir«z fic aliqua pars in ea cotinetur* Ouerif«quare aer crpirat9 et erpulfus videa£«cu tn aer p fe fitiui fibilis .ppter fui raritate* 'ftnrqt aer infpirat9 admifcef fumofitattb9 ipms coidis*rce quaru elfidf groflits et fic videf«Cui9 erpicna efl q: tjpe byemalt majdme videm9anbelitu«q: frig9 aeris pftrigit anbelttu mirra fumofitattb9* etftcmgrolTaf z codcfatur*zg ons videtur* Ouenf «quare aliq boics babet fetiduanbelitu«*Rnr fcom medi# cos q? aliqn fit,ppter malas fumofitates llomacbi «illtqn .ppter coi rupticcf fpualiu vt pu!mois«e; ergo anbelit9 lepzofop. e ita in fcct9 9? inficit auiculas .ppinquas: q: interior ipfo» fune matrime cotrupta vtpt? et* diffinitioc a Ccilarino data« qz lepta e nutrmietii otm membtonl cum putrefactione eo:undc«et incipit in fanguii;e«et terminnturin membris* Cuerit «quare lep:ofi funt rauci* *Rnr cp io* quia in eis mftrumeta vocalia funt comtpta fc3 pulmo zc* Ouertf quare botes raucefcunrftnr q?,pprerreuma defccdcsdc cerebto replens canalia pulmonis«vel aliquado eje apollem3tib9 iu gutture vel er reumate incollo cogregato* O uentur«quare c cs femelle inter ota aialia graciIio:es z fubtilio res babet voces q? viri deptafola vacca**Rnrfc3m 'Bri*iqntot>ege nerattone amabu.q? .ppter pftrtcttonc viaru et arterearu voaliu ♦ i* vbi aer intrat p quas vor fotmaf :vtp5 in fmilUq: fiflula gua acutius fonat cp maio:«Sic ct efl i mule :rib9 cp via vocalis .ppter frigiditate5 cedringtf et artaf*q: frigidi eft c? ttringere fed in viris illa via ei* calo re viri aperti et ampliaret ergo in virts graui9 fonat q:caIo:is c ape rirefeu dtlTcIucre*£tiadictf q? mulieres babet voces mollio:es .pp ter buidiratc pulmonis er .poter debilitate calods co:di8« £ na iuue nes et in firmi cade de caufa b3bct acutas voces* £ t cil caufa natura lis quare tnafculus in pactpio fue natiuitatts .pfert s*i* voce grofTio# re fed femella .pfert e*:*vocc leuio;em vt vultLabo;mtus cum dide Sriftordis XPafculus a profert ?c« Q ueritur*quare in viris et mulierib9 voc muta! tpe pubertarfsvt Pidmus ifte eft in mutatione: et marie cotingit tpe fpmatis t viris et tpecrefccdi mamillani in mulier ib9 vt tucitilruqitto Pe aialib9 ftnr per eildc qr tuc remittit pridpiil vocis fcu reiarac* £t bocpeclarat i fimtlide corda remifTa q grauiter fonat«£tia declarat ec alio*qr ama lia csflrata vr capones ipadones et eunucbibabct voces tnoliiores p:opter priuanone tefticuloru* Ouerif«qusreboies raucefcut infpecrione TAtlr fcom £,ri« q:lupuseitaisl valde et majdme frigidu in cereb:o«vn l?5caput gra ue.fi ergo videtis bois fi: us vifibilis Pirtgif ad eu tunc attrahit aliqd l>e frigiditate ad pect9 eius mo cr illa frigiditate pea9 conftrmgif vbi funt ir,firumcra vecalta:qr lupus no pot oirigereillas furnofitates f5 e rpiratur ab eo in aerc*et fic ille aer drcuftas inficitur «et alius aer ite ru inficit ab illo er fic vfcp ad homine puenit et tuc ille aer ficinfectus ab boie attrahitur 'i facit eu raucu* £ tia Pici! q lupus eft aial mulm votat: vt p$ in lib.Pe aialib9* q: auide fmnit abii* et comedit vna vice tantu q contentaf r er tres fic lupus aperies os fuit emittit ba mores crudos et grolTos et indigefios«aqb9 aer inficit propinquus qui aere aliu iteru tnfirit*etficPeinceps Ponec pueniat ad bok5quo mfpiratc bo inficitur* £odcmodo ficut bafilifcus qui emittit buorea venenofcs cb oculis bominesinfidetes. Queritur quare bomine lupumfpidente lupus no raucefcit ftnr q: bo no efl ita maliciofus et frigidus vt lupu3 «£t propter fimile ra* tionc mcuetur b:c tale ,pbleumata «Ousre interfect9 interfeaore pfente fanguinefcit* fcnrq? boc efl opus oiuinu et no naturale*q: fanguis clamat vindicta cotra interfec tc:c« £>3 tn fi effer aliqua naturalis ca inapime eet illa q ppetrator bu iusfcdcnsrecolens macie Polet pnta Pucc9* % fic macie eiluat ,p?! ferte imaginatione qua oefup b3«fic q oes fpus eius ebulliat* z fic ad mftrumeta vifus accedut«et ibiereut per radios vifuales oculoru vf cp ad obiecra«f*vulnera que fi rccctia fuerit flatim fanguine emirrur* <3coo bcc fit cu iuuamine aeris infptratkfic q talis aer ecpiraf p vul nuseduccs fagmne«£t fimile efl: Pe oculo mertruofo«vbi pofleama culata appetPumo p cu fpeculu efl tnfectu«Sedaluoiamt q boc fit a natura coi ad mamfeftandu bomiddiu* -Querif «quare pueauicule plus vociferat et cantant qjwagne* vt P3 fenfibiliter Pe alauda ?p bile mena. f\nr per 3rt«qr fpus paraaa auiu efl leuior et mobilior q magnarum* ergo parue auicule faciliter IMobleumaia iwocedflt fu quodcuq* befideriu«et fie fr equeter cantans Oueritur«quare mafculi pl9 citat cp femelle vt P5 in oibus aialtb9 ftnr q> boceft ptopter befideriucoitus ct ergo fcom Conflan*in lib* be coitu bicil:*g> tunc fpus majete moucE m co:ge*et fit appetit9 coit9 £tia refpondetur q> generaliter loquedo be quolibet aniali femelle funt frigidiotes q mafculi* Oueritur quare apes vefpes mufee et locultc et multa talia aialia vociferat 013 no babeat pulmone nec inflrumcta vocis* fcnr iecudu artH-m lib*be infpiratoe t rcfpiratoe:q? in eis dl qda pellicula ad qua fpiritus pulfans facit tale fonu*et ergo mirabiliter foitat talis ionus* Oueritur pifces no vociferant*ftnr fcom Urift* in fcoo be ita q: pifces no ba bet pulmone:fed folu bzlcas nec etia co:*ergo no indigent ifpirationeaeris*et g ?nsno fccudu2lrill«fcoo be ala Uor ell reperculfio aeris inlpirati* Decollo Oueri£*quare aial b3 collu*ftnr £65 ariltan li*be aialib9* q; collu cfl fufletamctu capitis «Unde fecuduipfu collu eftmediu inter caput et cotp9 vt p ipm et eius ceruices et neruos tanq? g vias medias mo= t9 ct fenfus co:po2is tranflegantur*et per ipfu tan cp g quanda billan tia ccz majeime calidu a cereteo elongatur* Oueritur* quare aliqua aialia caret collo: vt pifces ferpetes % alia reptilia* *ftnr q: talia aialia carent coale* ergo no in£i$ct taltbiflatia be qua bictu eft*aliter refpodet*# immo babet colluried no dl valde bifhnctum a cotde et capite* Ouerif*quare collu fit oiTeu**Rnr fcomJM* vt eo fortius poffet caput fullctare*£tia ideo*q: fpina botfiin collo coiugitur incercb:o et inde recipit medulla*queell eiufdc fubftancic cu cerebzo* Ouerif quare qda aialia babet loga colla vt grues et cf conice ♦ et fiebe aliisftnrfcom 21 ri(l*q: talia aialia acquirunt fua nutrimenta iit ptofimdo aqua£*ergo indigent longis collis* Sic etia queda anima lia babet bzeuia colla*vt nifus et accipiter*q:talia animaliafut rapa* cia*ergo ptopter fortitudine b< ;uicollo indiget*vt etia pjbe boue*q dl b:eutscoIli*et ergo fortis* O uerif *quare collu fit concauu*et majeie tn anteriotigtecirca lin qz ibi Umt buo meatus*vnus beferes cibu ad mcbza nutris tima.vt ad ftomacbu et ad epar* t talis fecudu medicos bicif flofag9 t fagin grece quod ell comedere latine* Ouare arteria vocalis fit annulpfa*ttndei: q> dl ,ppter flcpibilita tem: que bonam refonantiam» SriftotcltG Ouare pullus decollatus diu mouet.et bomo decollat9 flati imo bilis efl* *Rnr q? pullus et fimilia atalia babcnt neruos Unctos*et f ic in eis ipus motiu9 moraf dum9 poli decollatioe5.fed boies 7 fimilta atalia babet neruos longos et aplos 7 ergo fpus motiu9 ab ipts ato recedit*et per piis no poliunt mouere corpus* De bumeris et brachiis Ouare bo babet bumcrcs 7 bracbia**ft nrfcdm 3ri*in li* de aiali bue* q?,ppcer delatione et portatione oneris* Ouare brachia fimt rotunda* *Aefp6deturq>boc ell propter ma io:em velocitate mot9 et operati ois qr talis figura motui efl apta*vt P$ per 2Srifl*primo celi* Ouare bracbiafut valde grofia*ft nr per3mfl*q> boc e fipter for titudme ad leuadu et ad portadu oncra*c6ftrmgedufeu fic ena offa ec p fut valde gro(Ta*q: ibi efl multu de medulla feu mate ria medullOia*Keciro corrupai: b:acbia*.ed medulla in paruis offtb9 no pot ptineri ita bene ficut in magnis* Ouare dolentes vel mfirmidenudat veldetegut brachia 7 etia la boantes in 3gone*T\nr Icom vpocrate in libro,pnoflicoru*q> in tali bus mo:s efl ,ppmqus*et efl fignu mortis. qr ibi e dolor majctm9* qui fecit bracbiorudenudationem* Ouare in aliquib9 infirmanbus brachia graciltantur*i*fubtilian£* vt in fdropicis et freneticis: *fUfpondetur fecudu medicos qr mem brafibicopariutur et ergo vno doleteoesbuoresibi concumwtm dolonb9 pdictis*na capite dolete humores bracbiorucurrunt adca put et brachia graciliatur* -Ouare ataliabruta no babcfbracbia.ftnr q? babet anteriores pe des loco bracbioru vel fi bracbus*3Uiter rnr et melius* q: ota atalia babet organa aliqua ad pugnadu et ad fe oefendedu vt lupas b5 dcn tes*vacca cornua«equi pedes pofleriores*volatilia roflra et alas*fed folus bomo babetbracbia ad pugnandu* De manibus Ouare folus bomo babet manus .aialeifimilc*vtfime3*'ftefpo detur q? manus efl organus organoru*vtdicit 2lrift*cercio de anima quibusmaptmebcmoindiget:qrmultefutoperatioesque per ma< nus fiunt et non per alia organa* Ouare aliqui lut ambidevtri*i*vtentes vtracp manu pro dejetera* *f\ nr q? efl «ppter multitudine caloris cordis*et fiptcr fulf latione ei9 calida*que f acit fimflra ita babilem ficut 7 deptra*et ergo tales bomi nes funt bone coplepionis KMobleumata Ouare mulieres no funt abidep tre ficut virwvt t>icit fpocrao cir* es vltima particula apborifmoru circa fine* nr*fco56alic«5 q boc eft ideoqrcalidtfTima mulier lana frigidio: efl frigidilHo viro fasto*et bicft notater( fana )qr fi febricitaret tuc bictu no elTet veru3:q: ia tali cati? mulier calidior eiTet viro caliditate accidcntuli* Ouare bigiti funt articulofi*f\nr fcomH rift*in U*be aialibus q%p pter aptitudme ad recipicdu et adtencdu receptu* _ Ouare quilibet bigitus tres b5 iuncturas feu articulos* et pollet ratu tuas *ftnrq?poIlep etia babet tres articulos euiucmras* f3 ter cius wgitur braebio .et ergo fortior eft qs alii digiti: vtP5 evnole ei9 qr btctfpollep a polleo et a lep*t*virtus qr fcomjlrift «maioris eft virs tutis cu etia maior fit in quantitate* Ouare bigmbertre man9fut fabriliores cp fmiftre*vtvult£gidi usnr q> 4?pf calore in tali pte b nante qui facit maiore fubrilitatem* Ouare bigiti funt greif ores ante cibu q> pofbvt bicit 3Uber» *Anr fecudfiocs medicos g?bo iciunusrepletuseftmalis bumorib9etfu moiitarib9biuerfs8«queingrofiant oia mebraet etiabtgiros* fcd 013 illi bilcres funt per cibu eppulfufic bigiti magis graciharur* £t cade be cauta bo iemnus eft grsuiorqj bo cibarue«vt P3 etprelTe be ieiuna tibus* £ t pet reddi melior ratio* quia pcft cibu calor a mebrts ejeteri oribus belegarur ad interiora propter bigeftionc ctbi«et ergo mebra ettencra grarilatur*fedpoft bigeftionccibi ecouerfo birigft ad mem bra ettenora et ergo tunc ingroffatur* Ouare aliqui funt boiesmagis gratiles in finiftra manu cp in bet tera ad aliquod opus faaedfi«*ftnr*ip in illis cor no influit bettero Ia teri calorem*! ed plus fimftro et ena operatur in finiftra manu fabtifa tatem er gracilitatem* Devngufbus* Ouerif vndegeneratur £alienu in corneto £> ncfticoru cg cp fumofitanb9 reiolutis ingrediennb9 ertremitates bi gttortuqueaere epteric ri epf ccantur rm cornu reducutur* Ouare vngues fenu mgreicur et paleicurftnr qr tande calor cors dis befict«qi o beflcteteiplcrfi pulcbrftUdobefictr* Ouareboies indicantur bene ccplejdcms vel malefecudu bifpo fitione vnguiu«*fteipcde£ q: vngues teftamr iuper bonitate vel mali eia cordisTergc etia cdplenome qtftfant rubei teftatur fup colericaj bcr.e teperata:tedfial:qualiterfut inclinati cu rubeo colore ad nigre dme*teftatur fup sanguineaccp!cpionc*fedlifunt crociet coloris vel nigri tefiantur iuper melancolica* Sriftotdis Ouare aftquado maculc albe apparent fue generati? in vnguib9* ■Aefpondet cpnutrimeta vngmu funtb uerfificara: qr aliqua go fleg matis efl admista* ergo er tali fiegmat emacula tHa caufatur* Ouare omne animal gradico pedibus babet vngues vel vngulas ve? aliquod ,pportionabi!c eis* vt P5 in auiculis folucuruos vngues babentib9: -z m equ io quortt pedes i ubfer ramr: % illa regula fecundu arifKeft vera ecceptts natatibus* vtp5 in auca vel in anera: que caret bumfmcdi vnguib9: qt naturaliter vngues funt graues: % fic impedi rent natatione* £t refpcfio fic poteft elici er Dictis* bepecrcre* Ouare pectus ei! cccaumftefpcdef fc6m arifl* q: ibi efl fedes fpi ritualiu mebroru: que mebra funt nobiliflima* vt cor et pulmo*vt er* go itta cuflodian? a lefione- necelTariu ell vt pectus fit concauu* Ouare bd inter oia atalta babet latiflimu pectus* vtbirit Jlrifto* espcdef fpirit9 in boie funt bebtltores -zfubtiUoresiergo reqrut regione ampliore in qua polfunt cetineri: vt efl pectus* jQuarepectcraauicularumfunt rotunda et acuta* •ftefpondetur quia funt in continuo motu: modo figura aeuta ? orbicularis motui cft apta: vt P5 quarto pbificorum* O«are ea que biligim9ad pect9 trabim0* efpodef q> propiorlo cus cordis eftfub pectore: ergo illa que cor amat ad pect9 trabit ,pp* ter vicinitate cordis sppltddc amatu amanti* Ouare mulieresfimtbreuiorispectoris qjviri* *f>efpondetur qt in viris eil caliditas que naturaliter furfum mouef* fupenora viri in* groffando et ea ampliando: ergo magnu pectus efl figrm aiofitatis* vtp?pH rift* in pbifioncmia* vbt beclarat boc oe leone et tauro* fed in mulieribus frigiditas bominaf: que naturaliter mouef seorfumr et ergo tucit 31 rtft* q; mulieres frequentercadut fupra culum: qr culi ileria earu ingrefianturep frigidirarebeiccndeute* led vir frequeter cadit fuper pectus propter eius groflkiem* % t>e mamillis* Ouare mamille funt pofite fupra pectus* ftefpoitdeturqrpectas e(l tenes cozdiQ calidiflmu* ergo ibi mamille generatur vtmcflruum ad eas miffum calori cordis vicinu citius beccquererur et in materia lactis conuerteretur* Ouare in alis aialib9mamille funt infra pect9* fed in muliere fut fi pra pect9* finde? q: mul;er efl bipes: ergo mamille ettftctes infra pectus impediret eius trafr u: fed alia aialia quacuor babSfpedea:er go ipfa no impediatur in corii trautu vel motu progrelTmo* TP>2obleumam Ouare viri non babettam magnas mamillas ficut mulieres* ttef pondecur q: viris non generantur menftrua: nec ibi eft vas meftruo deputatum» Xamen birit 2\rift*q> viri babctparuas mamillas et mu licrcs paruos tefticulos* Ouerif que mamtllefunt magisvalctes pueris lactcrib9 an parue vel magnedeu mediocres* iRndef in magniscalo: eft bisfufus z bifp fus: ergo i bi no eft bona bigeftio lactis; fcd in paruis eft vnit9 et fo& tis:cu o;s virtus vnita eft forno:feipfa btfperfa: et p ofequens ibi eft bona bigeftio lactis* ergo paruefunt melio:es cp magne* mediocres sute funt optime: er quo omne mcdiu eft optima* Ouare in tredescimo zinbecimoquarto anomamille iuuecularu incipiutcrefcere zmgroflarbvtbiciE 2Uber« per Srifto* in be generatione ammaliu q? ideo: quia tuc puella efficitur pubee:z menftrua mcipiut augeri in ea z fluere: vt bitit 2lnft*q:m cade etate puellaru crefcunt mamille/et viro:um fperma ♦ Ouare mamtlle muliero generatiu abo:tu*i* puero q egredif mo: tu9ervferomatrioCvtt)icit3pocra8mfc6apticu!a3mpboufmo:u) mollefcut* flfidcf fcom gloiamibide: q: tuc meftruu non fluit ad ma millas a quo fetus beberet nutriri* ergo tuc mollefcunt* Ouare mulier imp:egnata concipies mafculu mvtero berreram mamilla babet burio:e cp ftmftra**ftefpodetur fcom 3pocratc*q; ma fculicocipiuntur in bertero latere matricis* ergo tuncmetiftrun fluit ad bejeteram mamilla ipfam indurando* Ouare mulieribus tmp:egnatis lac flues be mamillis fignifccat be bilitatem ferus* ‘Rcfpcdetur fcom 'Brift*quia laccftp:op:iu numme tum fetus mvtero: z ergo quiido lac fluit fignu eft q? fetus no numf: et er boc vtique bebilitatur* Ouare bura mamilla bitit fanitatem in puero eriftente invtero* efpondetur quia menftruu couertitur in lac: z tale lac mflficieter nu trit fetu* z er boc arguitur eo:u fo:titudo* Ouare mulier b$ tili buas mamillas; z aliqua b:ut3 vt pozea et ca nicu!a bnt b ccc vt pies ftnrq frequeter muliercocipit mafculuvnu vel femella: z buic fufficit vna manulla vclbue* Sed aialia bmta ba= bet multas icifluras pereantes multos fetus: ergo babet mamillas* p:imo fc5 fetui ptima: fecudo (coam:z ficbe alus g o:dincm* Ouare tcpo:e imp:cg;iatiouis mamille funt bure: z alio tempote funt moHes* q: tuc inflantur et tumefcurucut vterusquia multa bumiditas meftrualis fluit ad eas q alio tcpo:c manet in matri ce* er crpelUmr per loaim beputarum* 3ri(totdfc Oueritur per quem modum lac mamillarum verne ad matricem* Tftelpodeturfecudu 3pocrate vbifupzaq? mamilla babet colligatu eu matrice* et quafda venas quas abfcindutobftetrices tepoze gtu9* et per illas lac fluit ad vmbilicupuerozu: et capiut nutrimentum per vmbilicu*Unde aliqui bicut q?puer ejciftcs in vtero nutriturperos* fed boc eft falfum: qz fi fic tunc ftercozi$arent etia: fed boc efl falfum* qz non videtur vbi bimittatur illa ftercoza* ■Ouare lac egredies be mamillis fpilTum et grolTum et non multu fluidu eftfigno mafculi in vtero* fed lac tenue efl fignu femelle* Y\eft pondetur quia mulier geflans mafculum eft foztiozis calozis quibis gerit ipfumlacinfpiflando* Sed in mulieribus babetibus femellam non eft tantus caloz: ergo manet indigeftum etaquofum et fluidum fupernatans fiponatur m aqua* -Ouare Iacfir albu*cu tn mcftruu fit rubeu ejt quo generaE *ftndeE qz fanguis no bene becoct9 recipit fozma alba vt P5 be carne:cui9 $- P2ius coloz eft alb9*2Uiter riidef qz qlibet bumoz (qui generaE in ali* quo talirnebzo m coloze mquatu poteft* fed quia caro mamillarum eft alba* ergo et bumoz lactis eft albus* Ouare vacca batcopiofelac pzealiis qzvaccaeft aial multu vozaj:* % vbi multu recipit be nutr imeto ibi multum gene raturbemcftruo* et quia lac non eft aliud mfimenftruubecoctum et be albatu* ergo etiam in ea multu generatur be lacte* Ouarelacnofitfanu: vtbicit3Pocras fecuda pticula ampbozif* mozu* ttndeE fcom glofam ibide* q> ,ppter multas caulas eft infanu* 3bzima qz qnqj coagulsE in ftomaebo ep quo vlterius mal9 anbelit9 generaE*Sed YPocras ponit remediu in loco allegato*bicens fi ter* tia pars aque admifceaf lacti tunc non eft nociuu: et boc intelligiE be aqua fluuiali*3Uia caufa qz lac aliqn in ftomaebo acetefcit % ejtcoquit* et iteru cy eo generatur malibumozes inficietes anhelitum* Ouare lac pzefertim bolentibus caput nonvalet* efpondeE fcoj 3pocratem vbi fupza et Icom glofam ibide: quia lac cito tralit in mul tam fumofitatem* et multu babet be materia terreftri quefumofitas afeendens ipfum facit bolere* Ouarelac eft conueniensnutrtmetum infantibus et pueris* ttef podetur quia eft naturalis eozu cibus et coiiiet9: quia etia in vtero nu triebatur tali Cibo: ergo eft eis conueniens* Ouare lacticinm tepoze part9 vaccaru fitbonu* qz tuc lac eft multu ipongiofumiergo tepoze illo multas fumefitates ejepel lit: et quodarnodo eft v»a purgatio tali tepoze* -Ouare ?ac in mulieribus coeutibus oeltruit puerum lactentem* *ft efpondewr fc5m arilto* in libro t>e ataltbusrqr tepere coitus iubti lio: et melior paro lactis vadit ad vafa feminalia et ad matrice* er pes ioz paro manet in mamillis que bdtruit puerum* Ouare 'ac mulieru fufcaru fit meliue qj albaru* efpcdetur quia filfce muliereofuntcalidioreoaluo: etqrcalor bigerit nutrimentum fufficienter:er fic lac meli orarur* * -OuaretneadcmcnfaOmulcomcderelac etpifceofit prohibitum a medicio* ftefpederurqrmanmebifponutadlepramqrambefwnt flegmatice nature tam lac qj pifceo* Ouare auicule no babct lac necp mamillas* efpcdef qr mamille impedirent eio volatum*£rta pifceo no babct mamillas vel lactqma ipfi emittat lacteo: vt bitit arilic* in Ubco te generatoe ataliurquia fe mella emittit poligranu: et mafeuluo fuperaddit lacteo ♦ ficeoruipe* cieo etematur per fucceflionc indiuiduo:um* ■Ouareaialia babct p creo caufas**£rfa vroeerfum elTet via neruoruafptnabcrfieptefcru ptotuco:pus*vt patetfulfidcrer infufpenfio: qrquadofuntlacerati tuncadbuc ncrui fcependent in fpina borft* S ecuda cauta eftrvt effet cullcdta mebro* rum molliu in corpore eptftentiu: vt (lomacbi eparo pulmonis: r fic te aliis.Xertiacaufa cft: vt elTet fundamentu oim cftiu: q: videmus q? alia offa vt colle figutur in fpina t>o:fi* -Ouarebo inter oia alalia babct borfulatu: ita q? nullu atal preter boiempot puenicter iacere mbo:fo* 'ftfidef qr pectori lato correipo det bozfum latu* fi ergo bo baberet borfum acutu ficut alia ataliarilla elTet indeceo % inepta bifpcfmo* ergo reqrif q babeat borfu latu* Ousrc borno iaccn o in fcorfobabet bombiles detur qr tunc meatuo fcu neruuo fantafic elt apemio: qui cft in an teri ori pte cereb2i:et ergo tue fantafiatur* Uel alia ratio c q: bcmoiacco in borfo babctfe ita q> bumo:eo pturbamnimouetur turfum vbi elt fantafia: % ergo fantafia pturbatur* Ouare malu eltiacere in borfo* Ysndef fco5 med;cos:qr bocbifpo nit ad ad incubu* Cibi nota q' mania cftmfe ctioantenorioptto cerebri cupriuatceYmagmatcis* J0edmcub9itt .ppofito elt paffio co2dio cu altqo fe in fotrmo fuffocart putet*? putet aliquid iacere fup ipfum quod liberer remouerer* Otiare fpina t>orfi babet multoo articul00 % multa mebra q apud medices fpondalta bicurur* ndef q? ,pptcr flepibiUratc ipfi9 bcrfi* q2fine lilio articulis flepionco fieri no polfunt: necp met9: vt paret p ‘flMobleumata 'Sriftofclts 31 riftotele in ltb:o be mcttb9 aialiu* £t erg o bicetes q? elepbao noti babet membza bicut male:quia tuc no poHet fe mouere Ouare fpina botfi m pifdbus fracta ptfces dro mo :iumr ♦ efpo detur quia fpma bo:fi mpifeibus eftloco codis: modo coz efl p:ima viucs % vltimu mo:ics*vt patet inlib:o te longitudine et b:emtate vi te* ergo lefa fpma todi pilees biuti9 viuere no poliunt* Ouarelefa medulla bomo faciliter modrur* fsefpodeturqufame dulla venitacereb:o q5 eft vnu meb:u pnndpale vt pat3 m tuobua* “pamo quia medulla feu nueba eft alba ficut ccreb:um« Seeudo quia alie medulle non babent cute neqs pellicula* fed nueba babet tuplice pelliculam ficut cereb:um*f*piam matrem et buram matrem* £t etia circa fpinambodifunt quincti vene*que fc6mmedico3 bicutur emo* rcides: ab emo:ots grece quod eft fanguts latine* ideo modicum vi* dendum eft be venis emo:oidarum* £>efluruemo:oidum« Ot uare aliqui viri patiutur fluru emo:oidu* nde? q: funt melan colici: ergo multu genera? in eis melaco!ia:q: frigidi funt*que p:imo mitti? ad fp!ene*f*ad.ppaa fede melacolierribi 4?pter fanguinis mul rirudine retineri no pot: ergo mitti? ad fpina bo:fi vbi funt alique ves ne que terminatur in bo:fo % in collo: et qn ille vene valde replentur fanguine melacolico: tunc aperimur vie nature: % erit illefanguis fe mei in menfe vt menflruu mulieris* -r tales viri p tale flupu p:eferuls rur a magnis !nfi'rmitaribus*f«ab bpdropifipelle t ceteris* Ouen? quare mdei mdmter patiun? tale flupu* Unde? p:imo tbe ologice: qdpfitepoaepallioms cbdfti clamabar*Sagu!s eius fuper nos 'r fup filios noftros* £rgo bic;? in pfalmo TberculTit eos beus m pofieriota bo:fi*3Uiter relpode? magis naturalitenq: iudei vefcutur cibariis flegmands i frigidis* er quib9 dbariio genera? fanguis me lancolicusrqui p fluru emotoidu er purga? * 'p.lia ratio naturalis efl: q: bicit arifio4n be celo t. mudo*q? mot9 facit calo:e: et calo: bigeftio nc*vt p5*iiu*metbeo:o:u* fed iudei no funt in cotinuo motu r labo:e* nec in puerfatee botm* £tia ideo:q: funt in magno timo:e q: timent nos vldfcipallionc noflrifaluatozis* et bec ota in cis frigiditatem fa dut 'i imrediut bigeft!one:et ergo iteruin eis generatur multus fait giiis melacolicus: qui in ipfis tuc tepo:e meftrui erpurgasur* Decode* Oneritur quare co: et pulmo bfcun? memb:a detur vnc medo a afpirim: q:fpus vitalis in code generatur* Sed tUa refponf.o non v ;de? valere:q:uc epar et cereb:u erur meba ipiri tualia q6 efl falfum:q:epar efl meb:u nutritiuu fed cereb:um aiatiutf* £ ed tn ?fequetta py. q: fpint9vitalis generaE inepate: etfpirit9aia 1(8 in cereb:c*£ tergo relpodef q> coi i pulmo ideo bicunf memb:a fpilalta: q: m eis rgcipiE fpirit9 et aer* Uel bicunf fpualia .pptcr eo:u tmpafiibiiitatc rcfpectu alto:u mcb:om: ergo ipfa g quada pellicula biuiia fuut ab alus incb:is nutrttiuie* vt a flomacbo* Oueritur quare pulmo fit ita rarus 'RefpondcE vt ibi aer melius poflTit recipi ,pco:dis refrigerio: et ejrpulfione fugflua rufumoiitaru: q:fc5m 2inli*mlib:obemfpirationeetrefpiratione* “pulmo efl flafcelluco:di9 feu vctilab:um. et ficut follis tnfpirado in flatur: et ejrpirado ccptimitur et cctrabitur* Sic fimili modo pulmo mlpirat aerem feado refrigerium co:di* £t infptrar et refpirat neco: fuficcerur per nimia caliditatem aeris infpirati* -OueriE quare caro pulmonis fit alba«*ftndeE q?,ppter eadem cau fam* q: cfi m cotinuo mctu*£tid folet queriquarelola aialia bab en* tiaco:babetpufmoncetncalia* *ftndef q:pnlmonoeflmcb:u gfer fed,ppreral:ud*f*,ppterco:: ergo fi aial cares cotdebaberet pulmo nc: tuncluperflue et fruflraeflet: modo natura no gmittitboc* q:na ture non befteit in neceHariis nec abudat fuperfluis* Cuare aialia no babetia pulmone caret vefcatvt bicitariflotelea ftndctq: talia no recipuit aqua potabile vt potu fuCnvtcibu faciant feruere:ied,ppter teperametu cibi: ergo caret vefica 'z etia v:ina*v* P3 in autculis* quaru qda i implr no bibut vt falco nifus accipiter* O uare co: fit in medio aialis* *ftndef ideo vt aliqualiter oibus mcbtis influat vita* et ergo pparaf folt qui eftfituat9 in medio plane* taru: vt aliis planetis influat lumen: et ergo pitagotici bicetes celum efle magnu animal biperut folem efleco: illius aialis* •Ouare in iolo bomiite co:fituatur in finiflro latere* ‘ftefpodetur vt calo: co:die temperet frigiditatem fplenis* nafplen eftledesme* lacolie: qui etiam in fimflro latere collocatur* O uare inter oia mcb:aco:p:imo generaf*vtt>fatariflo*q? co:eft p:imuviucsi vltimumo:ic8' ndeE ico5 arifl*in ltb:o t»e luuetute t feuectute:q: co: efl p:mcipiu i o:igo vite et oim mcb:o:u: et fine illo nullumcbcuviuerepot* Tlotafc5mpbificos*t)efemmemmatrice reteto p:imo generaE qda pellicula circudansipfumfemen poflboc generaE fpus fo:matiuus qui er fubtilio:i fanguine p:imo facit co::% befaugume minus (ubtiliiucceffiuefacit epar* etbe fanguine groflo et frigido facit medullam et cerebmm* Ouare aialia parui coiiis funt audacio:a*vtlco* q5 efl aial valde feror 'i audap*ftiidef q inparuoco:deaiali8calo:ertbnaJunat91 #>:obleumata 3riflotelis vebemes«et fanguis adueniens in tangcdo tpfu cm° calefit*e? ad alia mebza moueffpu calefactmo*medtate quo audacirate eis tribuit* Ouare aialia magni coidis fut valde timida vt lep9* ftnr q: ca' o : eft ibi biffufus t bi fperfus*et no pot calefacere fanguinc ad ipfu co: cocurrentc*et fic timo: ibi generatur* Ouare in co:de magno:u aialiu vt ceruo:u 'i boim fc5m S Ibertu eft quodda os* ftnr ideo vt fit fundamentu motus cotinui ipfius co:dis quia fecudu eunde tn lib:o be motibus ataliu* 3n quoli bet motu eft quidaflu tus et quies* Ouare co: cotmue mouefftnr fco5 UrilMn libao be motu co:dis et p galienu et £gtdiu«q: ibi fpiritus generaf *qui efl fubtilio: aere* q p:opter maio:e rarefactionc queritlocu amplio:e*replendo cocauu ipfius co:dis*£t quo fequitur bilatacio co:dis*et quia co2 efl terres ftre*ergo celTante impulfione partes eius ceffant* et tendut ad cetru £t magifler 5altenus ponit ejeperietta be glade*Si glans ponatur ad igne calo: ignis eius buiditate refoluitin fumit*qui efl maio: % ra rio:bumiditate et ergo maio:e loeu occupat*etfic no potefl manere in tefta:ergo ipfam eleuat*et facit ea er igne faltare:ficccfo:miter efl be co:de*Unde nota q> co: aialis efl triagularis figure aliquo modo et pte mino:e babet verfus finiftra*parte vero maio:c verfus beutc' ra et in parte tninoa fe continue aperit et claudit * et fic efl in cotinuo motu**fb:imus motus apud medicos vocatur biaflole* Sed motus conftrictionts fiue claufionis vocatur fyftole* £jt quibus buob9 mo* tibus fit pulfus in toto co:po:e*que medici in venis arteris fentiur* Ouare aialia magni co:disfunt macra* ftefpondef q: calo:natu ralis egrediensbeco:decofumitbumiditate aquofam* quabumidi* tatemopo:tet conuerti in pinguedine* et vtfrequcter mulieres funt pinguio:es cpviri*quia babent multum bebumtdo * etfunt bumidis otfs coadisqjviri* Ouare caro coalis efl compacta % fpilTa.ftcfpondeturqma in re benfa et bene compacta calo: fo:titer recipitur*vt etia patet in aliis* Aliter refpondetur: vt co: fua caliditate temperet frigiditatem ceres b:i*ideo efl compactum* Oueritur quare co: efl calidifiimu in toto animalbftefpondetur quia ibi efl materia fpiifa et benfa et bene copacta*et calo: fortiter res cipitur in eo*vt patet in fcilicib9*£tia alia ratio eft*quia co: fua calidi tate temperat frigiditate cereb:i* Oneri? quare co: efl panripiu vite* quia in eo generatur fpis ritus vitalis*qui eft fedes vite* Undefecudum $ngufttnumlib:o be tifferctia fpirit9 'i anime* co: bab5 tuos vetree £3 tertera ‘Zfmiftru Der ter enim venter plus babet te fanguine q? tefpirttu* quifpirtt9 generatur od viuificandu totum animal* Ouert? quare co:fit rotudu % b$ figura piramidalc* *ftnr fc53 ari* q fi gura rotuda no b3 agulos: -z ideo coi efl rotudu ne materia co:pi noctua ibide pofTit retineri* Witter rndef fco5 Slrifl. q: figura rotuda efl motui apta* 7 ideo figura rotuda fco5 Siri* metbafouce agononia tirif ab a qo efl fine:z gonos angulusrquafi fine angulo* Ouerttur* quare in folo co:de per ercellentiam fit fanguis* *fte!V pondetnrqura fanguis efl in eo taqs in p:op:to loco vel tacp in efficte te: quod alii ticut te epate* U nde co: a nullo memb:o recipit fangui nem: fed alia meinb:a ab eo* Oueritur*quare aliqua animalia non babet co:* efpodetur qI5 no babet co:*tame babet aliquid co:di vt P3 te pifcib9 et an guiUt0 qui fpinao to:ft babet x> co:de* Oneri* quare (vt videm9 ad fenfum) in bnttte aialib9 vt in auris et pullis* capite ipfts amputato vwiNftndef quia fpiritue vitalis tiurius manet in eo qua in altis membfis* eo q coi efl p:imu viues 7 vltfmu mo:ies*vt tirit artfldn te fenecrute et iuuetute ergo coi ttutius pulfat-zmoueturcg alia mcmb:a* Oueritur* quare omne atal cares co:de vel 4)pomonabili ipft co: dicaretfanguine*vtp5mmufri8.'Aefpodelq2Co:eflp:mcipiumfan guinis: moteficietecaufa teficiteteffectus* O ucrif* quare pulfus co:dts certius iudicaf in tertro latere q in finiflro* •ftcfpodcf q:calo:co:dis ibi facit maioteabilitate er calo:e* ergo ibi plus fentitur q in finiflro latere* Ouareco:aliquandofincopat caducis 7 in epilepticis* efpcdef fc3m Ccflatinu in lib:o te flomacbo: qbocfit er tefectu fuitpfius 7 pelliculam quib9 cooperti* quibus tucinfectis cozfmco» ptfar*z aliqn fit er infectoe mcbjop. Undeqn er o:ifirio flo maebi erit bumo: venenofus* ille ledit co: 7 meb:a fibi vicina* et tuc illa inducunt fincopifationc co:dis*Tlotandu q fco5 Hrifl*tifpofitio co:dismarimecognofciturp pulfumco:dis: quia pulfus velor mas gno-z frequens cognofciturfiueteflatur fupercaltdttatcm cozdtset fuper bonam complertonem: et pulfus tardus 71 ebilis teflatur fup frigiditatemco:dis 'zmaltcFac6plerioms*vudemulicres in cptufunt fane babent tardio:em et tebilio:em pulfum viri«£t boc etiam pj per aliae caufas vt infra patebit* De flomacbo IjMoblcumata -Quare ftomacbuo eft aplus* ■ftndef fcom $rirt*in lib:o beaialfo9 q: m eo cibus vt in olla p:imo becoqutf % bigerii:* vt puro ab tpuro fe paraf *£t ergo p multitudine cibi natura apliat ftomaebum* Quare flomacbus eft rotundus* *ft efpodetur fecudu Conftatinff in lib:o t e flomaebo: q: fi baberet angulos tuc in illis cibus nociuus maneret* % fic bomo niiqj febzu9 careret*qui tn bumozes eleuatur % ccfumutur: % no eiusrotuditatem* Quare caro flomacbi fit mu Itu neruofa % fenfibilis* *ftefpodemr fecuduarid* 'zConliant;nu*qzneruifunt tilatabiles 'tettefibiles* et ergo flomacbus tcpo:e replendis bilatai:mepo:e famis cdllringif ♦ ergo natura fagat tifponit neruofum ftomaebum* Quareftomscb9 tigerit**Rndef ,ppter calo:e in eo ejriftcte. q:ca lo: .puenit a mcbns vicinis* fc3 ab epate i co:de q: videmus in faba* ca arte q? calo: ignis fepat etrogeuia:'vt fcbozia a ferro: auro a cup:o argentu a Hanno* fic etta bigeftione p caloze fit feparacio puri ab tm* puro* 7 taD3 bigeftio eft quadruplet fecudu medicos* Quare flomacbuo adiugif epati*vt P3adfenfum* ‘Rndef fecundu Confiat mu vt fup:a:q: epar eft valde calidu q: ticif a pir qo eft ignis* vt ergo fua caliditate poftit iuuare ad bigeftione* igif circudat ipfum* Quare coiter patiamur pl9 frigus poft pzadiu cp ante*'Refpondef q: tuc totus calo: vadit ad ftomacbu ,p bigeftione facicda* etfic ptes epteriotes infrigidatur calo:e pziuato* Quarepoft p:adiu tmediate fit maiu ftudere ndef q: cu calo: te bet Iabo:are x> tmagmatee ftudii tuc no labo:aret ,p cibo tigeredo*? fic cib9 pmaneret crudus* tdeo fcom medicos bomo p:ius bebet fpa= ciari pcHp:andiu ad centu pafTus* vel fecudu aliquos ad mille* Q uare mulieres ‘zmatimeimp:egnatc p:imo -t tertio menfebnt appetitu ino:dinatu adeomededu carbones cineres ?c*'ft efpondef fecudu ConHdtmu vt fup:a*q: quales funt bumo:es in ftomaebo illa ru muliero: talia nutrimenta appetiit* % q: in mulierib9 impugnatis funt putridi % co:rupti bumo:es replctes ftomacbu* ideo appetiit ffr milia* cu omne fimile applaudat fibi fimili* Quare ftomacb9 carnes valde pingues tarde bigerit* tsndcf q: ta les carnes natat in ftomaebo* mo optia bigeftfo fit in ,pfiindo ftoma cbt vbi carnes pingues no pnt venire % ergo tales funt multu fomno Icti poft efum pinguiu carmu: q: in eis tigeftio retardatur* Quare ftomaebo infirmo ota alia meb:a babet fe male et eo fano melius funt fingula meb:a tifpofira» fcom Coftatmu in p:inci pio fui Iib:i: q: ftomacb9 colligantia babet cu cereb:o/co:de/-z epate Sriftotelte que funt mebra pricipalia ergo ipfo bolete oia bolct*3liter rnr*quia impedita prta bigeftioe alie bigeftiones ipediutur: na in prima bigef tione principiu efl infirmitaci8«fc3 in ftomaebo* Ouare iuuenes citius efuriut cp fencsMnr fecudu ppocrate i pri ma particula ampborifmoruret galienuibidc incomentorcp tuuenes propter tria cibo indigent**primo.ppter incremctu«Secudo ,ppter reftauratione vtte*Xercio ,ppter coferuationc rnr*q? tu* uenes funt calidiores fenibus* eo cp iuuenes funt frigidi % ficci* vt P5 fecudumXrifto* in lugeneratione aialiu* ergo calor in luuembus pl9 bigerit*et per cofeques plus appetut* Ouare medici precipiutip enitete appetitu comedcdi b3 quia co* medere* *ftnr fecudu auicena*<ptolerare fame ftomacbu efl malisibu morib9 et putridis adimplere quos attrabit ad feloco cibi*vt P5 p er perietia cu ieiunamus be nocte appetitu omededi babem9* fedfeque ti nocte mie«ergo clt fignu cp ftomacb9 tuc eft replet9 malis humori* b9 er mavtc orificiu eius que repletio no eft vera*fed tnedar % ,ppter bocfupto modico cibo regredif ftati appetitus«et ergo bicut vulgas res 4? coi ,puerbio*q? os eft trufator*qr licet fuerit corruptu malis bu moribus fupto tamecibo reuertitur appetitus* Ouare cofiliu medicoru cq?bo comedere b5 fuccciTiue«*ftnr fcom autcenna qr quado ftomaebus mrniu replef :tuc ctb9 fupnatabit in eo quod eft valde piculof0*11 lia ca eftqr ficut ligna multu frigida fuffo* cat ignc:fic cibaria fuffocat calore naturale*et ergo optima medicina eft vti modeftia et tepersmeto i cibo etpotu*vn vfus £ffe cupis lan9 fit tibi parca one gul£ metas etas vt fit tibi longa* Ouare alio % alto tpeanni % alia cibarta:vt in bpeme carnesbouttt£ etporcine:3n eftate appetutur carnesfub tiliores*vt vitulin£3gnine**fcnr ideo quia coplejcto variaf fecudu te pus anni*vt patet per 2Ubertu in li*fer principioru* XUter refpodef et melius quia boc eft ,ppter qualitate ipforu teporu* qr frig9 biemis facit meliore vetres calidiores funt m bpeme Rapter frigus circuftas*vtbicit ppocras in prima gticula ampbortfmoru * et 2lrift«primo metbeororum* Ouare cib9 no 05 ee nimis calid9jvt piper 5inciber* ‘ftnrqrcibus calidus adducit fan quine et bifponit ad lepra*ficecouerfo cibus frigi dus tuor; icat et cogelat fanguine*£tia cibus no bebet ec n imis ace tofus*quia ille cito inducit fenectutc*3teabus noubebet e fle nimis conditus,quia ille adurit interiora* et poft illi! cibum oportet potare multum vt poft aleca crudjf*3t e® cibmuon bebet elTe nimis bulcis TfMoblcumata quia Ptilcedo marime conftipat venas* Ouare f r bona ccnfuetudo cafeu comedere poft p?ad;iitu ? pira, poft omnia fercula tmed?atr*ift cfpedemr qz cafeus roe terre tis ? grefitdei tedit ad fundu ftomacbt* ? fic deprimit carnes* ? ille a bus Pigerit oee alios: feipm Pigerqno potell* Sic etia Pid£ oe piris* Tlotandu pe cafeo q> cafeus recens cereris eft laudabilio:: fed cafeus vetus/z ficcus ? falfus eft peflim9 cito faciesbbroze capitis/et epatis facitcoftipatione* ? Pe esto fuerit vcteriozPe tato eil Peterio;* Un9* Cafeus eft nequam nam t>ingtt omnia fe q;* OuarepoffpTfcfcsfitbonumcomederenuces*~vtPidtmetrifla * *£> oft pifces nuces-pofl carnes cafeus alTit* f\ efpodeH q: ptfces aliqn funt venenoftf q:funt PiTffcilisPigeftibms; ? faciliter putrdeut?coz ruputur: ? nuces iuuat ,p Pigeftioneqzfunt mediocriter calu|c* 3llia ratio* qzqnqjfimtvenenofi vt Pictu eft: mo nur eft remediu cotra ve nenu* ergo pifces teperanf p nuces* et fic fanu eft fumere nuces poft pifces* Sed tn notada eftregula Pe pifribus: q: pifces Pebent e(fe Pe aqua clara ? petrolaTi no frigida et lutofa nec quieta* Cinde verfus* Currant p aqua mundiclaracg petrofam * Sint cocti vino pifces, cu petrocftltno* et tales ptfces minus nocent* O uare nouus cibus multu nocet ftomaebo *vt in fefto pafebe mul tileduturec nouocibo* *f\efp5detur quia talis cibus nimisautdeco meditur*crgo replet ftomacbu* ificftomacbus Piflfculter poteft Pi* gerere iftum cibum: ? fic er eius imoderata comeftione multi mo:iu tur: quia eft regula £aUem ? YPocratis: cpgula dius* ideo fumoperc valet moderatio cibi et potus* Ouare fit malu paufareiti mefa et paulatim Piuerfa cibaria come dere* “Rndef q: qn vltimu pfentaf tunc pamfi incipit Pigeri: ? fic ptes m Pigeredo no equanf* ? cib9Pecoctus cozrupft* ? boc bene ppedut gallictiqz ad m aius Puo vel tria fercula comedut*£ft tn notada regu lat>eo:dine qaft plura habetur fercula quo£ quedamfunt fubtilia in Pigeftione: ftcut caro pullor mollia etfoMiaerbuiufmodutucilla fubtiUaPebct pa eccdere* Sed grofta vt caro feniop. allatura p02dna vel vaccina/oua Pu rain patella fricta Pebet poft comedi* “Ratio eft. qzfippor.ereturtuc ipfis dto Pigeftis impediret Pigeftione et tuc fubtilia iam Pige fia violenter retineretur*? in ftomaebo cozruperetur* £jc quo fequi tur eructatio naufifa faftidiu ? Polo2 ca pitis*Polo: ventris* et magna fTtis* £tpercofequcs eft valde nociuu in eade menfa comedere lac? bibere vinu: quia Pifponut ad lepzam* «i ? Sriflotclis* Queriturquidmeliuseft ftomaebo cibus vel potusSfcefpondef epotus qzcibus eft magis materialis cjp pot9: ergo cibus bifficilius bigeritur* -Quare bonu eft potare ad p:andiu«*faefpodei; vt poma temperet ctbuj vt reddat eu aptu bigeftioni*q: olla repleta carnibus aut pifcib9 fi no babet bumiditate: tuc fequitur illius pulmenti 'i olle beftructio* j£tftomacbuebabetfevt olla becoquens cibum* ergo a medicis eft confultum inter prandia potare* Quare bonu fit cena q> ideo: q: poft cena no fequif mot9* i fic cib9 no intrat ,pfundu ftomaebi: fed remanet idi geli9*? ftc iducit nocumcta:T ergo bonu eft cena efiebzeuc % modica* Un^s*Ceria]eut^ena^b:euisjibifit*q2magna Cena n ocet* me diema bocet* res eftmanifefta«£t: magna cena ftomaebo fit matrima pena*JP_t fis nocte leuis: fit tibi cena b:euie* Quare ieiuno ftomaebo vinu bibere eft valde fecudu 2uiccna <y talis fotoia potatio vmijpat niagnu penculu ince reb2Q*<zqncp inducit mozbu caducu,vel apoplexiam* Quare aqua frigida multu bibere c valde nde£ q? vnu cotrarioft eepellit % impedit reliquu vt patet p 21 riftc*p:imo be generatione:fed q: aqua eft fumme frigida *ergo venies ad ftcmacbu impedit bigeftione % calozent bigerctem* Quare bibere benouo muftoftt valde giculofum tpfi ftomaebo* •Refpodef q:eft indigeftibiie*ergo multu inflat ventre*fic aliqualiter p:ouocatbilfenteriam*i*flu]rum ventris fanguineHm* Unde verfus* 3mpedit vrmammuftu foluit cito ventre* Sed be vino bono bibere eft coucniens*vnde verfus* Uinu fit clarum vetus fubtile maturum* 2lc bene limpbatum*foluens moderamine fumptum* Quare ftatun poft pzandtu labozare fit p:obibitu a medicis*iutrta buc verfum**j>oft mciam paufa nec eas necftes finecaufa*t\ndef q> bmoi tripleir eft ratio* *|> ama eft: q: mot9 poft p:adiu ledit virtutem cib9 indtgeftus bepellif* Secuda eft: quia motus poft pradiu facit vt meb:a crudu att. abat cibu*quod ftatim eft caufa egri= tudmi3*Xema eft: q: mot9 facit cibubefcedereantecp bigerft *t fi bo inciperet abulare poft p;adiu tuc motu paulatim incipiet * Sed poft cena motus eft bon9 q: poft cena cito fequft fomn9* ergo paru eft fpa ciadu: vt p boc cibus intret ,pfundu ftomaebi* Quare be fiianeante pzadiumfit bonufpaciart* *ftefp6deturquia talis motus bat mcb:a comoda % cogrua ipfi fpaciati* q: calote natu- rale foatiftcat* et facit befccdere fugfluitates ftomaebi* £t ergo biat TPzobleumata % uicenna q?bimitteres etercitiu et motu ethica r ille mot9 P3 in bis vfib9» "Bute cibu perge motus p:im9 moderat9» *p>oftcena ftabis»aut pafius mille meabis»^ Cuare fecudu boctrina Huicene vomere fit valde fa nu»*ft nr fcom eoe q: purgat ftomacbu ab oi bumo:e nociuo* »135 ibi ejtrpellif materia pafliua«f»glauca vel viridis quefi in ftomacbo mane ret feb:ilia pericu la induceret» £tia fcom auicen»vomit9 purgat ocu los purgat caput»et mudificat cerebm» C uare fonu3 valde fomficat ftomacbu et virtute bigeftiua» ftnr q: in fono vadit calo: naturalis ad intra bigeftionc cofo:tando»f3 ot- io: in vigilia manet circa loca fenfuu:etin toto co:po:ebifperfus» Ouarebo patitur infirmitates 4ta vt cibus etpot9 aftomacbo re ceptus in eade qualitate et cfjtttate per inferio:a eppellantur» fcnr q? hoc e .ppter bebtlitate virtu; is naturalis fc3 appetitiue vel attractie bigeftiue retentiue et erpulfiue que infirmitas lienteria vocaf Tlota bifferctia inter lienteria et biflenteria»vn v9»Cruda lien fim ple,e fed fanguine biflen» £>e fanguine Cuare oeaial babes fanguine necefte eft babere epar» ftnr fcom 23 rift»q? fanguis p:imo generaf in epate eo q? epar eft fedes faguinis fcom aliquos medicos» et trabi? a ftomacbo g quafda venas p:icipa les:a quo genera? talis fanguis» Cuare fanguis fit rube9"Rfirq: afiimilatur meb:o tn quo genera? fc3 epati»quod eft rubei colo:is»£tia fanguis eft bulcis q: eft bene bi geftus et coct9 % paru be terrefteritate fanguini admistu caufat falfe dine t eo vt P3per pbilofopbu i ltb:o metbeo:o:u» Cuare mulieres babetfpilTio:e fanguine q> viriftnr q? ,ppterfri* giditate infpiflante»frigidit38 em ep fua natura ?denfat coadunat co ftringit»vel cogela t»vt P5 quarto metbeo:o:u» Cuare faguis venit ad totu co:p9 ab epate»£tpque modu»nr q? g venas p:tncipales*vt g epatica fepbaiica mediana»? g venas eas pitaleskbequib9 P5 inlib:o ampbo:ifmo:u» £>e vrina Cueritur quomodo vrina venit ad vefica cu tame vefica fit claufa 3Uiqui bicut g?fudado: et videtur ee ver u cu vrina non fit mo:tificat» ua vt P3 p£gidiu £rgo aliter *Rnr fc5 q> femipelliculaCque eft in vefi ca)aperi?»et per ea intrat vrina et quia illa pellicula eft buplata» ideo ecouerfo clauditur»£t bicitXbeopbilus vrina e nucius no fallap»q: tefta? fup:a fanitate et egritudine aialis» vt bicit ypocras in lib:o am tHriflo telis pborifmotfl g> boies habet be mane vrina alba»et ante ptadifl rubea et poft ptandiu candida % fimiltter poft cena» Bx multi funt colozes vrine be quibus nicbil ad p:efens» Ouare Ydropifis venit ab fcom Cofta» qt virt9 bigerti ua in epate ne pc t maf ia grofia ccuertere in quatuc: buo:es fed ouer ritur folu in aqua que tumefcit et inflat boiem et mapime ventre» Refelle Ouareaialiababetfel»ftnr q>ibi recipiturbumotcoleric9»qfuo acumine multu iuuat vifcera ad erpellcdu fupflua» £tia iuuat ipfum ftomaebum inbigerendo Ouare icccrida venit afelle» iftnr qtbumo: fellis efl glauc9 -rcro ce9»igitur cu poti fellis obflruutuntuc ille bumot no pot intrare fac* culn felli8«f5 mifcef cu fanguine vades p totu cotp9 inficiedo cute» O uare equus mul9 aftn9 % cotu9 no babet fel-ftndef fecudu 31 ri« <n Ubto de atalib9 qjuis illa aialia fic bicta no babet fel in facculo ba* bet tr» fel bifperfu per paruas venas» fcefplene Ouare fplcn eftearo nigra»vt P3 per fenfum: ttnr fc6m 3lrifT»no co pteallegato caufatur er materia terreftri» id eft er materia nigra»ttfodo affectus aflimilatur fue caufeUliter refpodef fecudii me dicos»q:fpIeneflreferuaculu5 melancolie»mo melancolia eftmgra» na bicirur duafi nigra colera» Ouare bc babes magnu fplcn e fit macer nr qtfplc multa rrabit ad fe materia que beberet tranOre in ptguedmc»? ergo peroppofitu boies parui fplenis pingues effidutur» Ouare fplen facit ridere*vtbidt yfidotus» Splene ridemus felle frafdmur»cotde fapimus iecote amamus »et cerebto fentimu3 vt etia tangit ebtardus capitulo be verbis» Co: fapit et pulmo loquitur» fel ccmouet ira» f\efpodetur valde naturaliter quia fplen attrahit ad fe melancoliam» eo q? eft ptoptius locus eius«que melancolia efteaufa triftideulla ibi confumitur % ftcbefidente caufa beficit et effectus»q? autem melancolia efl caufa triftidep5per3ln»m ptobemfo beanima et ergo illa cofumpta fequitur oppofitu triflide £3 gaudiu* Bt eade be caufa fel fadt trafd»quia colerici funt iracundi»quta multum babet bebumotefcUis»£t nota ptolucidiotiintellectu illotum q> quatuot bficccs funt in bomine fc3 fanguis colera flegma et me' acolia quotu quilibet b3 fpeciale referuaculu«et membtu feptiale! quo feruatur et conferuatur»Unde er pte materie ficce et calide gencraf coi era» q va dit ad fel vbi b5 loeu in quoda facculo»S 3 er pte maf te frigide 7 ficce UMoblcumata stritto telis generatur melancolia: que vadit ad fplene taq* ad fuu receptaculum icom medicos* Seder pte materie frigide % bumide generat flegma quod vadit ad pulmone taejp ad fuu receptaculu*vel fcom medicos ad fplenem*<5edfanguis (qui efl nobililTimus bumon) t>;ci6 generari in epate* et ibi videtur elfe fuus pnopdus locus* Sequitur becoito* Oueritur«quare coeut aialia* efpodef £05 “Suiccna fcoo be afa fup illa littera* Tlaturaliffimuquidcoperu inviuetibus efl generare fibifmilein fpc* quod fitpnoptercoferuarionefpedei q:ficoitus no effer: omnes fpecie3 budum perilfent* Oueritur*quidfit coitus**RndeE q>coitus efl mutua actio maris % femine p inllrumeta ad tale actum beputata ad feruadum fpecie * St ideo bicunt tbeologbquandocucp coitus non fit pnopter generatio nem ftbifimilis: tunc efl marimu peccatum* Ouare coitus tep eratus fit conuenics falte quibus licitu efl* *Rnr fcom uiccna et Coflatinu in libzo be Coitu* q? coitus alleuiat co:p9; etanimu erbilarat* caput % fenfum ofontat* i aufert multas egritudi nes melacolie* q: erpellit fumu fpermatis be cerebro: et er pellit ma teria apoflematica* £t ergo fcom 'Suicena tertio canonis er bimiflio ne coitus aliqncaufaf teneb:ofitas oculonu tvertigo capitis* Unde fperma viri vitra bebitu tepus retentu couertil in venenu* Ouare bifleperat9 coitus % nimis affiduus fit nociuus* ‘Rndef qz bcflruit vifimu-T co?p9 erficcat* q: bicit 2lriflo*fcoo be generatoeata lui «Lur uria efl emiffio pure bumiditatisi-zcerebnu ofumit«Ttnducit febnes acutas fcom Huicena: vt erptu efto mar ime abbneuiat vitam fco$ vite* Stbocbeclarat JUbert9 be pallere: qui ,ppter nimiu coitu titt puenit ad tertiu annu* Ouare melacolicis t colericis % vniuerfaliter boibus macris val de nocet coitus* *f\nde£qn eosmultu erficcat* cube fefint ficciipfis mducitf!ccit3te**p>er oppofitu flegmaticis -zfanguineis coitus* vt bicit 'P uiccna* qz in eis efl multube tali materia*q nece Has rio a natura erpellenda efl*Ouauis 3lrifl*bidt q? oe atalia pingue fit pauci fpermatis: q: materia trafct in pinguedinem* Ouare femelle aialiu bnutom no appetut coitu pofl impgnatione tldef fcom albertu: qz tuc matrir femine eftclaufa: iniellruatunc funr retenta: ergo appetitus circa illas celTat* O uare tuc mulieres % equa pofl impugnatione appetut coitum* vtb!dtartf1*mlibnobeaialib9*ftndeturfcom Salienti be mu!iere:q? recordatio tuuat adeoitu: 'iqz mulieres recondantur ad belectatione in coitu p:ecedcti habitaret fic appetiit coitu* Sed be equa mr*q: ril atalmultuvorar*quareb5 in fe multas fumofitates bifleperatas er go appetit aliud fperma eo q? oe fimile appetit fuu frnitle Ouare repleto co:po:e no elt coeudu* ndetur fc 5m 2lrifl*q: p bibet bigellionc*8im!lirer no bonueft ventri famelico* q: ille coit9 valde bebilitat cotpus aialis* Ouare no fit bonu poli baltieu coire*tt nr q: tuc po:ifut aperti*? calo: per totu co:pus efldifperfus*ergo coitus fequene balneil ma* jeime infrigidat ipfum co:pus* Ouare poli vomitu et poli folutione ventris minime wletcoifr *f\nr q: ell valde pcriculofu facere buas purgatioes in vno bie* vt bi cit 3Pocras tSalienus Sic eil be coitu et folutoe vctric*cu renes p coitu purganbct intellina p vomitu* Ouare aialia agrellia in coftu funt valde p5 in cer uis qui tuc ma cime clam at et vocifierat*vt etua P5 be afims*qui tuc fo lctinfanire:vtbicitConilan*er auto2itate3pocratis*mrq: tuc mcm b:a funt manmemcenfa er appetitu venereo* natura laborat ad er= pelledu fupcrfluatquem fenfu bifponut ad ira et ad furo:e ergo poli coitu funt llatim manfueta* Ouare in coitu fit tanta belectatio* ftnr q: coitus c op9 befpectu in fe et totu rnalii et tmudu valde*ita q? oia aialia naturalif abbo:rct illu actu*et fi no fuerit tata belectatio in eo nuq- fieret act9 coitus: q: talis actus immudus cft et maliciofus % ergo natura i talibclectatoc fe libcter erercet*vt fpecies reru pollet conferuari* Ouare frequeter coeures no babet tanta belectatioem ficut raro coeutes* b nr cpboc fitrppter tres r oncs* *|b :ima ro ell q: meat9 feira nis e nimis larg9 et apl9*ergo femc no facit ibi mo:a*ejrcuius inora b ducif belectatio Scoa ro e*q: in illis fcp coeutib9,ppter cotinuu coi tu e paucitas feminis*! fic iteru no facit belectationc* cercia ro c*q: in illis aliquado loco feminis emittitur fanguis crudus ? indigellus* vel alia materia aquofa*et quia bec materia non ell calida* ergo non facit talem bclcctationem. Ouerttur vtru coit9 pot fieri per os*fcilicet q? aliqua aialia cocipi ant p os*vt bicut qmda be co:nicib9 q> ofculddo fe rollro coedt i con cipiat*£t qdabicutqmmflella cocipit -zparitp os*f\nrfcom Urifl* in lib:o be ille fermo ell penitus falfus et fictus*q:lic5 colube roHr15.lt fetam cer boc no codpiut*necetia fic coeat* £tiam q: muflcUa feinper po:tat in o:e fetu fuu be loco ad loeu* et ergo ipfi putat q? pariat per os*UndeSrifto* ita beclarat et arguit* Ouicquid •flMobleumata Briftotelis intrat per os boc dirigendo cofumiturfed fifemina intrarent per os tunc bigcr edo confumeretur ergo -zc* ZPaio2patet:quia non eft ba bilis inftancia*fed ona tenet in barii* Sed biceret fo:te aliquis* tame beata virgo cocepit p aurc*f*p verba ergo etia poiTibtle eft* q? aliqua mulier cocipiatp os *Rnrq? boc no fuit naturaliter f3 fupnaturaliter et miraculofe et be illa coceptoe nicbil efl ad ,ppofitu*Cl ndebicit ves nerabilis micbi be theologia cumpbifice loquo:* Oueritur vnde genera? feme viri«*Rnr q? befup funt biucrfe opis mones medico2u et pbilofopbo2u* £t bicut quidaq? fit bumozfups flu9 quarte bigeftionis*£t aliqui bicut q? fpermafitfanguispurusa cereb:o fufus*-z c becoau % in tefticulis bealbatum. Sed alii bicunt q?fit fupfluu fedide et tere,e bigeftionis* Sed qjfimiliafut fudo: vri na fputu flegma colera ergo bicitHriftun be generatoe aialiu q? fper ma femp eft fuperfiuu vltimi nutrimeti*f* fanguinis p totu co:pus bif perfi.f3 tn peipue biffuditur % becidif a mcb:is P2incipalib9*f.aco2de epate 'i cereb2o: £t bui9 fignu efl*qr talia meb23 in bigeftione virtus tis fcmialis matrime bebilitarur«£teje illo patet q? coitus fit minime p2oficuus * £ ed tamen aliqui afierut q? pzcdicta funt intelligenda de coitu etrcellentNfed no b e coitu moderato*Tlotande funt alicjue virs tute3 que lucide patent in bis metr is be moderato coitmvn, vfus* 3U!eutaf cc2pus coitus moderamine factus C uibus fit licitus quibus non valde nociuus* Ouare femen viri fit albu cu tamen femen mulieris fit rubeu* fte fpondetur q; in viris eft albu p2opter magna caliditate3*et eft magis becoau q2 in tefticulis bealbaf quo£ caro eft alba ficut -zearo mamil laru*S ed femen mulieris eft rubeu q2 eft fuperfiuu fecude bigeftiots que cdeb:atur in epate«qut epar eft memb2u rubeu* igitur -zc* 2Uiter refpondetur q2 meftruu eft fanguis co2ruptus etindigeftus*ergo ba bet co!c:emfangmnis* Oueritur vtru fperma becidatur a m&ms vel ab bumo2ibus. ifte fpodef fcom aliquos q> a mcbzis ficut ia bictu eft*£t boc fic ,pbar* q2 fenftbiliter videm9 q>claudus generat filiu*£t pater babes cycatris cc generat filitt babete cycatrice vt bicit2lrift*m lib20 be aialib9* £t bo c no fieret fi no cet becifio a mcb2is* S ed tn alii bicut q? becifio fit ab birnionbus*q2 fit ab vltimo nutrimetomo nutrimetuno emeb2u fed bumo2* S ed ad p2ima opinionem be patre truncato refpodef q> 2lrift*m fecudo de generatione aialiu vult q? boc fit 4?pter fmagina tionem matris teinpocccoitus* UMobleumata «Quare imaginario matris be etbiope generat filium nigruit bcc etia eft veru t>e aliis opinionib9*Un refert albcrt9magn9 q? qda regi na in coitu imaginabaf t>e vno etbiope ,ppe lectu bepicto cu immine magno ?btfto*to: ?fic ocepi: % pepent liltu nigerrimu* 3ld bocrefc podef fco5 auicena* q? imaginatio be cafu facit botem cadere: etbele p:a facit botem lepzofum* fic etia in ,ppcfito* imaginatiua eft fugio: fo:matiua fetus ? pctpit formare tale quale fc5 imaginatu eft* Queritur vtru femen viri ingreditur fubftatia et materiam fetus* •ftefpodef q> vtru cp femen ta patris q? matris materialiter intrat fub ftatia emb::onts« q: vt lac coagulatu intrat fubftatia cafeirita babet fe fperma vt coagulu ? meftruu plenitudine babet lactis* Sed illa opis nio no vide! valere* ergo refpodef fcom arido* % fcom alios pbos*q? femen viri non intrat fubftantia fetus* Quod ,pbaf fic:q: fic materia et caufa efficies coincideret: qo ell cotra pbm*Xcnet pfequcria: quia femen viri no intrat fubftatia fetus eo q? eft p:inapium efficies ipfius pueri:ftcut bomificato: eft caufa efficies t pancipiu ipfius bom9* Jtt eje alio ,pbaf: q: eade eft materia nutrimeti:? generatois fcoo beata: q2 cx eifde fum9 % nutrimur*ideo fperma no pot effe materia itutrime tifeom 2Juerroim*Unde fcom rei veritate refpodef: q> femina ambo claudutur in matrice*? femen viri bifponit femc mulieris ad receptio ne fo:me feu aie* quo facto puertitur in bumidu: ? eralatur g po:os matricis*q6 P3 q: folu menftruu eft materia fetus* Q uare matrije auide ? cupide attrahit femen :q: vt bitit auerrois* fuit qda puella in balneo vbi fpermatifatu fuit* ? illa puella ab artra= ctice feminis cocepit % peperit* ndef fcom 3 uerroim: q> matriji* eje natura fpecifica attrahit ipm femen vt magnes ferru'? agates caiibe fic attrahit ipfum ad fua gfectione pzopaiam* Quare mulieres babet menftrua**ft efpondef fcom medicos quia funt frigide in rcfpeccu ad viros* ergo totu nutrimenti: m non poteft coiiuertiin eius fanguinem* % ergo magna parstranfit inmenftruu: quia in omni menfe a qualibet muliere bebite etaris ?fana erpellunf quia ante tredetimu annu non i omt* etiam btco(fana) quia aque mu lieres infirme non patiutur menftrua* Quare me ftrua fluut a mulieribus* “Refpondetur q: menftruu eft materia venenofa*na t icit arift*in generatione aialium q> meftruu re cens? fluens fitangitarbo:em vel ramu arboris virentem: talis ars bo: arefeit vel beficit* 3 tem bicit rifto* fi canis guftaret be mcftruo tertia bie eflet rabidus: etfi mufee tangunf ab ipfo illo bie moriutur* et ergo naturafagaje oi mcfcejepelli voluit amulierib9 meftruutaq* imimcu vite cotrari5*ergo retetu a mulierlb9 vitra bebitu tcp9 fcom Srift*indutitpeflima8 infirmitate8*f*fincopin et ejctafin* Ouare ate tredecimu annu no fluut meftrua**finr q: iuuecule fut calide*ita*f*q? bene bigerut totu cibu ergo meflruu in cie no generat ante illud tepus et per cofeques no erpellif* £t boc eft veru nifi bos nitas vel malitia coplejcionis impediam Ouare mulieres poft quiquagefimu an nu no patiutur meflruu vt P3 in bis metris* 2fdde becc trinis mulieru meflrua cernis* 2ld quin quaginta burat purgatio tota*3bi rnr q? mulieres veteres funt Iteris les*ergo nc babct rnr x meli9 qz tuc natura e bebilts et fic no potipfuejtpellerepze nimia bebilitate ergo generat i eis ma jtieqmtates tmudicieivna mafTa*etficefficiuturitatmudevtfuo an behtu infttiut boies et ergo tuc in eis tuffis abudat % alia mala ergo fecuducofiliu medicozu abftmedu eft a talib9 vetulis* Ouenf quare mulieres taliter erifletes venenofeno tftciutfemet ipfas*ft efpcdef: q: venenu no agit in feipfu5*fed in aliud fibi obiectu 2Uiter rnr % meli9 q: pfuetu e mulierib9 tale materia babere ergo eif no nocet* ttefert em 3Ubert9 magn9be quadi puellaCqueiColonia ad ip u bucebatcomedit ocs araneas nil ei nocetes*f5 fuerunt fibi tib9 aptiflim9*£ t bitit2lrift*inli* be regimte pzincipiu ad jSlepadru regc*et narrat fibi bequadi puella* que i iuuctute fuit nutrita venes nox iupillobicitcomctatozfcSopbiftcozuq?quida botes vifitatifu erut comedere venenu fic q? erat ei cibus quotidianus* Ouare mulieres impzegnate no patiutur meflrua* ttnr q: tuc me ftruu tranfit m lac et in nummetu fet9. ergo mulier impzegnata quis do patitur menftruu boc eft fignuabozfionis •Ouare in trib9 pzimis menfib9 menftruu mulieris impzegnate ad buc fluit* "ft rir ,pprer pultate et nouitate pueri qz adbuc no poteft fu mere tota materia menftrualc* Ouare femelle antaliu bzutozu:vt volucra 'rpifciu no patiuf men ftrua* ftefpodd: pSnft* et alber» q> in bzutis grelTibilib9 meflruu tra fit in mareria pilozu in piftib9 trlfit in fquamas x in auib9 in plumas £t boc ccf derldu eft fic ee veru*qz inter bzuta aialia femelle freque ter magis fut birfute q? mafculi et femelle ptftiu magis fut fquamofe et femelle auiu mag s fut penofe xc* Ouare meflruu recipit nome a menfe**Refpodetur q: eft fpacium tempozis menfurandi motum lune quia luna motu fuu perficit in vi= ginti nouern biebus et quatuozdecim bozis modo luna babet bcmis mu fuper bumidum*vt P5 fecundo metbeozozu*fedquia menftruu e firtftotdfe bumidu* ergo capit denominatione a mente* na bumidu crcfcit lima crefcente: etipfa deficiente: deficit* Ouare queda mulieres diutius patiunt tale flu eu* % queda b:eui* queda p fer dies* queda pfepte*ahe vero p rres: vt frequeter in oib% efpodef q piime funt frigidio:es: ergo plus generat in eis de me* ftruo: % p cofeques Icngioti tepoze crpellit* ? alie funt calidiotes: er go minus generatur in eis % b:euio:i tepote erpellutur* Ouerif vbi referuaf mefiruu ante fluru* Didit aliqui q in matrice Sed Jluerroisbccrcpzobat* edicit q?mamr eft locus generattois fed tale mefiruu ad generatione nicbil facit* ‘findet ipfe ficut dicebat de fluru q qda vena circa fpina dozfi ipfa menftrua re feruat*£t butus fignu eft: qz mulieres ifte tpe majeime patiutur dolo rem oozfi ,ppter eius erpulfione a natura* Ouerif vtru mefiruu qo oi tpe crpellif *-z mefiruu de quo fetus ge neraf fint tdc*Tsnr q? no q:pzimu efi ipuru et idifpofitu ad generatio ne f3 fecudu cfi valde puru et daru et q fanguis ille c apt* generatoi* Ouare mulieres ipzegnate tcpo:e meftrui generat filios leptofof eubeailesOAnrqtmcftruueft veuenofum imo veneaolifltmaemu lierir>cfiruofa*mo v t P31 lib:o de caufis caufe relucet i effectib9 £tia per pbilofopbu effect9 gerit 8liqualefimilitudinefuecaufe*ergo ille natus male difponitur* Ouare mfteres n vmfotmif eode tpe mefis patiuf meftrua q: qda in ncuilumo* queda i plenilunio queda in ofectu lune* ‘ftnr q efi.pp ter diuerfas pplepces I5 omnes mulieres in refpcctuad viros funt flegmaticc: tn mulieres inter fe fiefe babet q?vna efi magis fanguinea* % alia magis colerica-zc* moqlib3 lunatio babet quatuo: quadras* 1 ille babet quatuoz copleriones*p:ima eft fanguinea* fc6a colerica 'ZO.ZDulter fanguinea patif in pnma quadra*colencainfcoa melancolica in tertia* % fic de aliis* Ouare mulieresfanguineepatiutur flurumefiruu inpma quad:a ■fteipondef fecudu£alienu inlibto ampboafmo:fi Tfecundu SuA bertum in fer principiis* q'oc tale additu fuo tali facit ipm magis ta« le ergo puma quadra lune mulieri fanguinee augmcrmmt f3nguine ergo tuc fic erpellif *£ tiam refpoderur q luna noua recipniuuenes* quia tales funt magis fangumei (£fenes*iurta bunc verfum iuna vetus veteres iuuenes noua luna requirit* Ouare vt frequenter omnes mulieres in fine mefis patiunturme firuu* efpodetur quia generaliter omnes mulieres funt flegmaticc modo vltima quadta efi flegma* 2Uiter refpodct q boc eft fipter de* Tfhoblcumata Sriftotelfe. fecturo lune. ergo in do frigiditas operaf §d multiplicando illa mate nam. % materia multiplicata tuc erpeUitur. Ouerif.quareMtaUfluru mulieres patiuf bo!o:e8. *ftndef q:eft fimilis bolori draguinee.i. ,ptectois vrine paulatim % guttatim: q: fi= cutllraguinea que fit ee potu indigeflo vias vrinales fubttlesledtrii cut cotingit poft balneu. fic etia materia meftrualis que efl terreilns et indigefta ledit vias p quas t>igeri bebet % tranfit. Ouare poil fiuru menftrui mulier faciliter cccipit.ftnr q: tuc me Itus eflbifpcfita ad oceprionem. q: eil mudata a medruis. Unde legi turin£>:odo cu iudei eiTent in egipto inb:eui tepo:e augmentaban turfup Ibuius no fuit alia ratio naturalis nifiq?viri iudei non colebant cum mulieribus fuis nifi efTent purificate et mundate a menllruo qnuc funt apte ad cccipiedum. Ouare colo:muUerii medruofaru mutaf inpalledine. *Andef q: tali tcpo:e calo: recedit aboibus mebris erterioribus ad meb:a iteri o:a: adiuuadu natura ? evpelledu mcflrua: quepuuatio calo:is facit palledine in faciei liter rnr q: mcflrua funt crudi bSo:es« ergo ipiu fluetib9 b5 t>ecolo:are facie.? p pfequcs inducut palledine. Ouare mulier medruofa abbo:ret ribu capere. •Rnbefquia natu ra pl9 labo:at ad erpulfione medrui cp ad bigedione. ergo fi caperet cibu ille maneret crudus, ergo natura fagajeboe no admittit. Ouare queba mulieres futdertleeetno concipiut *ftnrfco5medl cos q? 4>pter multas caufas. *p>:ima ed: q: aliqn er pte viri e befect9. .f.quldo vir ed frigide naturerqma tuc femen fuu ed ineptum genera rioni. 6 coa caufa ed q: femen ei9ed aliquotiesaquoluno facies mo ra in matrice, tertiaq: femina viri et mulieris funt bifp:opo:cionata« vtfi vir e melancoltcus et mulier fanguinea. velfivired colericus et mulier majrime flegmatica: q: vt patet er p:imo be generatioe anima Uum er fecundo be antma2lgens % patiens bebent effe p:opomona ta. alias actio impeditur. Ouare mulieres pingues raro cccipiut. ttndef matrice Iu' brica p qua femen receptu labif neci erinef. iUiterrndetur quia talcf pingues babet orificia matricum valde dricta. ita q> feme impeditur, et fi intrat tuc tarde intrat.ita q? feme medio tpe mfrigtdaturet fteno valet ad generatione: fed tn materia carnei refoluitur. Ouare mulieres nimis calide raro concipiunt, ftefpodef quia fe= rnenin eis receptu ertinguif ?co:rupiturac fi pauca aqua in magnu ignem funderef ergo videmus q> mulieres feruenter appetentes iu ruri a m 7 libidinem minime concipiunt* Kbtobleumara Quaremulierespublice vtmeretrices no concipiut nr q> boc c p:opter biuerfa feminare quib9 earu tnflrumenta concipiedi beflru untur et lubdca efFidutur*tta q> natura feminalis no etii q: vnfl femen bcllruit aliud ira cp nullu valet ad generatione* vn vf9* 3mpedit et femen aliud fimul et mediante Quo impeditur fequitur beflructio p:olis 3tem nota vt patet per albertu cp fummu remediu efl ad coceptione recipere matricclepodf puluert3ata x purificata i potu*que a rota na tura fpedftca operatu r ad coceptione -Quare quedam mulieres concipiunt mafculos* efpodetur fecu diiConflantmunvetllrifUvqjfifemencadatad beptera partem ma tricis tunc generatur mafculus* quia beepars efl calidio:. et calo: fe- cundum p:edicta operatur ad generationem mafculi* ergo fecunda albertu quando beetera pars mulieris ma tume tumet efl fignum ma fculiinvtero. Sed alii aftignat alia caufa*f*quando feme patris bab5 beminiufuper femen matris tuc generatur mafculus*fed quando efl ecouerfo tunc generatur femella* Quare queda mulieres cocipiut femellas* *ftefpodetur quia feme efl lapfu ad finiflra parte mamds*que efl frigidio: ratioe fplenis ad* iacctis*q:fplccooperaf ad frigiditate*!! illae cafemclle* 3te vtbidt alber «quado mulier pofl coitu iocet i bejetero latere cocipiet mafculu fi aut t finiflro cocipiet femella«q: femina reclufa ad illa gtc matrids fiuut in qua mulier iacet«et tuc talis fetus illic fo:marur« Quare mulier b3 matrice ftnr fecudu Suerroim tnlibzo quibicif colliget quia efl ,pp:i9 loc9 generationis et illa efl fituata i medio mu lieris ficut cloaca in medio ciuitatis:q: ficut ad cloaca fluunt omnes i mundicic ciuitatis*ita ad matrice fluit fanguis menflruof9 x imud9* Quare qda mulieres po:tatpueros longos 'tgracilesietaliepo: tantbteues etfpifibs **Rnr fecudu'Suerroim vbi fup:a x etia fecudu femduquatitatematricis f3quiaalique mu lieres babet matrice loga et flricta* ergo pueri erut longi er graciles fed alii per oppofitu bicuntur babere matrice bifpofita ergo etia pue H per oppofitubifponuntur* Quaremulieraliquadocondpitbuosgemellos**ftefpode£fcom ioalienuin Ub:o be naturabumana q:in matrice funtfeptem cellule et receptacula femis*et tot pofiut naturaliter generari pueri in quot cellulas femen ceciderit et biuifu fuerit quia tres cellule funt t bepte* ro latere*etin illis generatur tres mafculi:et tres funt in finiflro late re* in quibus generantur tres femelle*fed alia efl in medio ttlaru3 vbi $riftotdi$ sntiqui autenticiDicut generari bermofrodita*i*bomine babete m£ bzu vtriufcp ferus* ©i ergo mulier pareret vitra feptem pueros boc potiiis eflet miraculofe q$ naturaliter* -Guare gemelli ffit fetui botes et no tta foztes ficutalti: vtbicutle geo ipfos 4) medio boie tn Duellis repu tates* efpodetur q: feme et materia' que Deberet trafire tn vnu fetu)cecidit tn Duos et ergo Debi litatur*et fecudu rei veritate no Dm(vt frequeter) viuunt -Ouerttur quomo generatur bermofr odite**f\nr per tale modu3« q: in matricefunt tres cellule panctpales vna tn Dertro latere*alta tn fmiftro*terciaveroinmedtotnqua femelapfu Dicitur generare ber mofrodita p tale modu quia natura fp tendit ad meli9* ergo intendit femp generare mafculu et nuncjp femella quia femella eft vir occafio natus etmonftru tn natura*vt p$ in ltb:o De aialibus ergo quandoq5 generatur mafcul9quo ad ota mebza pacipalta fed tamen tande p:op ter mdifpofittone matricis et obiecti er fecundum inequalitate femi* nis cu no pofiet pficere mafculu perfectu*fic generat femella vel ber mofrodita* et ergo Dicut naturales q? bermoffodttafit impotens in meb:o virili*vt patet per ejcpertentia* O nare natura no Difpofuit in eo Duo meb:a virilia velDuofemia lia*fed femp vnu virile et aliud femtnale**ftnr quia natura tunc face* ret aliquid fruftra*quod eftcotra 3lnft*m multis locis fc$ in tercio De amma*p:imo celbquarto metapbifice*vbt Dicitur q> natura nicbil fa cirfruftra*etDeus Cluent vtru ille fit babedus x> vito vel muliere* *Rnr cofiderada eft quatitas vni9 mebafup quatttate alterius mebzi* etbebet pfidera re in quo mcbzo fit potes inactu venereo*et fi fecudu actu muliebte: tuc eft mulier«fi fecudu actu virile tuc eft vir* Ouerif vtru D3 baptizari note viri vel mulieris* *ftnrq?noievtri* *Ro e q: noia tponutur ad placitu*et fecudu nome Digni9 D3 ri q: ots vir Digniot eft muliere*q: oe agens pftantius eft fuo palTo vt Dicit Thrtft*in tercio De anima: Cuerifvtru d3 ftarc in tudicto loco viri vel mulieris *ftnr fcom via iuris cp p:imo D3 furare anteqj admittatur ad tudiciu quo mebzo pof fetvti et fecundu boc eft admittedus iujrta vfu -r potentia illius mem b:i*etft vterctur ambobus mebais equaliter tuc fecundu fanctam ma trem ecclefiam non efttolerandus*£t quo etia querit -rfoluttur tale p:obleuma*vtrum ipfe poteft ad facros 02dines*£t refpoit detur fecu udu iam Dicta* Oventur an natura facit mcftra* ftnr q? fic*vt P3 tercio pbifico:u3 l£:obleumara cjj fi no tuc priuaremr fuo fine: na er poffMib9 femper intendit ,pdu cereidquod melius etperfecmi3 edfedtandccr tndtfpofitione ma* terieetmflurupdellatioms fpecialis no potes ed perficere 'ifufficis enter piucercinteta ergo producit illud quod poted.Ut contigit te pozib9 2Uberri*qmquada villa vaca pe perit vimlu femibomfnem tunc radici fu fpiaces bepaf!o:e tpfirei caufam variam tmpofueruut et tandcipfucuvaccavoIebatcremare*fed 2Mbertus aflronomte er pertus agnofees rei veritatem eu confteUatione fpeciali hoc factum cfie bi,rit.et paftoac a manibus eo:u redemit* Hloecfunt verba $lberti«CIidimusbico:po2c* et co2po:aeo:u5in nullo loco erant coiuncta nifiin dozfo*ct habebat buo capita «quatu= o:pedes*quatuo:manus.etibantadquacucpp0rrem vertebantur* Clerba alberti* CJidtmus hircum non habentem nifi pedes anterios res et partem pofterio:emfdlicet culum trauitpoflfe fuper terram* Uerba ‘2Uberti«Tlarrauerunt nobis buo holes fuerut in bo:fo coiu cti et erat cotrarie copledonis et cfi vn9 fuit furibud9* alter fuit mafu etus*7 viuerut monebatur alter vero ta biu fupuirit bonec et fetoze infectu s monebatur* Oueritur quomo fiet bec* fiefponderur q> per tale modu*quia fe men funditur ad cellulas mat rtcis:qucd pzo generatioc buom fetuu fufiricit«runc foztequandoqj cotingit qnnterdiciu pellis mediasmter buas cellulas rupitur et in bozfo ramificantur* et cSiimgatur haben tes buo capita bidincta* Ouerif vtru fit vn9 bo vel buo«*ftnr fecudu Uri fi* refpiciedu cad cor*vndcquado fut buo co:dafutbuo homines. Cuare aliquado h5 genera! cu magno capite veku fer bigitis in vua manu*vel cu quatuo:«*ftnr c qapter fupfluitares % nimia abudatiamateric*vndequado materia fuperfluif*ruc gcucraE caput nimis magnu vel fer bigiti vel quatmo: pedes «vel alio:u fu pa budatia mcb:oiu fed quado materia beffdt tuc genera! meb:u min9 q$ bebere; vel paucio:a mebja* £tfic2Uber«et auerrois bift ingut fes cudo phificom qjritare bifereta et coutinua* 0uaremulierfitmondrumnatura**ftnrerfecudopbtfico:u*oe occafionatu ed monftru fed mulier occafionaliter,pducta c«ergo rc« ZDinoz .pbaf q i natura nuqj mtendit generare femella «fed femp ma fculu*3ed natura generat quandocp femellam materie mdif pofitionc«vt p2ius biau ed* Ouare quida totaliter afTtmilltur patri«quida totaliter matriqda vtricpquida neutriparetu*indetur fecundumBrid «fifemen parris &riftotdte toralirer fuperat femen matris«tunc puer totaliter aflifoturpatri*8i auteper oppofitu tuc matri* Sed quadocp neurri afli&tur % boc coii tingit variis becaufisqnq3 eebifponeptimaru qualitatum* qnqjee iaflupuconftellatioms celeftis* £tfic refert 2UbertU3 q> quodam t epotis erat bona coftellatio pto generatione potcotum* et generabatur bomo habena faciem ad inftar potei* fecudii boc pto ducuntur monftra biuerfimode* •Quare pueri frequetius affigantur patri qs matri* efpodetur q> boc eft ptoprer Ymaginatione matris be bifpofitione patris in coitu V nde ratione fo:tis Ym5*gmatioms be qua memotatur tepote con* ceptionis pueri mar ime attrahunt eius bifpofitione aut colote vt fu perius patuit beregma* qua Ymagmante beYmagine nigrapeperit filiu nigru* et rurfus patuit t>e quada regina etbiope* que tepote con ceptionis Ym3S*R3katur t»e albiifimo colote: % tuc peperit filiu albu jgndem habetur ep artificio iacob: qui virgas bifcolotatas mifitiu aquas tepote admiptionis ouiu* O uare pueri aliqn aflifantur auis t attauis plufcp ,pptits parerib9 Iftefpcderur naturaliter qt virtus auo# eftimpofita in cotdib9 gene rantrn* er poteft biti q> fit aliqn cp fimilitudmc nutrimenti* et tuc fet9 fotmatur et* fimilitudinc auotum* iduare mcbta pueri funt biuerfimodebifpofita* queda magis bu* ra*qucda magis mollia* efpodef q? boc bominiu biuerfo ru elemetotu* qt olla fuit eje materia terreftrUergo funt magis bura* Sed medulla zcerebtil fiut ejt materia magis aquofa* ergo funt mas gis mollia*Sed fpus vitales % afales generant et materia magis ae rea* % boc mteihgitur be fuis mcbtis et qmb9 refultant: ficut epar et cot* in quib9 ptincipaliter fptrit9 vitales epiftunt* ■Oueritur*quomodo fetus fucceifiue generatur* ‘ftefpondemfgj In ptimis fer biebus femina habent colotem lactis* fed in fet biebus fcquentibus habent colotem rubeu: qui colot eft ptopinquus toifpos fittomcarnis: -z tunc trafmutatur in materia fpifliTanguims zcoagu lati non duentis:f!cut malTa carnea* fedm buodeam biebus fequenti bus pofl illos illa materia condeufatur % confolidatur ita q? pollet fu fcipere et quia res fluida et bumt da no renet impteiTionem*vt patet per 2lriftc*fecudo be aia* Sic fm= gulis biebus vfcp ad partu aliter % aliter bifpomf ♦ Sed quomo fetus per fingulos menfes regatur per planetas boc pt5 3libi*f* in Boetio* St ille modus tranfmutationis feminis patet m bis metris* £> ufeeptum femen fep ptimio credo biebus j£ftqflafilac»reltqu(fq$ nouemfitfanguis. abinde Confolidat fcuodenabies» bis nona beinceps £ fficiat totum» tempufcp fcquens o:tum« Cluent' vtrufetus % mingit» *ftnr qmo» % ro eft qt nort b3 pmaoigeftione q eft tn ftomacbo»q: cib9 no venit ei p p vmbi licii» 7 ergo no vrinat»fed fudat»que vrina eft pue quatitatis» 7 refer** 1isti in quada pellicula matricis» 7 in ptu emitrif iit magna copia, -Ouarefcom vfum et curfum nature pueri e.ceut vterum maternu in nono menfe»*ftefponde£ q:tuc fetus eft totaliter pfectus» vel boc (deo cotingit»q: tuc regnat planeta mellifluus'7bemuolus»f»iupirer q: eft amicus nature»Tla fcom aftronomos ipfe eft calidu9 7 bumid9» et ergo temperat maliciam farurni frigidi % ficci» ideo oes pueri gene rati in nono menfe funt fani vt frequenter» Cuare pueri epeuntes in octaua menfe p:out frequetermozmtur etillipueribicuturfetuslune* *ftefp6deturquialunaeftplanctafris gidus babens Oominiu fuper fetum»ergo fua frigiditate ftringit fetu: (ta q opo:tet eum mo:i» -Ouarepuer enc9 ftatim flet» *ftnde£q?,ppter fubttafcparatione a caliditate ad frigiditate: que frigiditas rnatime ledit fua teneritate» <B ed alia ratio efte pot talis: q: tuc pueri babet mcb:a mollia % rarquecopamuturcuepirebebet ppo:ta matris ftricta -ranguftam* et pcipuecerebmbumidu capite copjefle t>efe facit ftillare quofdam bumo:es»q petentes epitu p oculos caufant fletu 7 £ ed tbeologi alta aiTignat caufam» videb; q? boc ftt ,ppter traigrelTionem pnmo£ parentu 7 ,ppter petm oagmale» matrice epit a calido balneo ergo intras frigiditatem ponit oigitu in osp:opterOefectumcalidit3tis« ■O uare mulieres aiTcrt q> puero clamate in vtero eft malu fignum* ‘Refpcdef q? eft malu eo q? no viu9 enet» et ergo oicut tbeologi q?bu puer cognofcit fepziuari biuiivo intuitu .ppter carctia baptifmi»ergo tuc clamat» £ ed naturaliter refpondef»q? clamo 1 eft fignu fue palfio nis» q: fi mapime non pateretur non clamaret» Oueritur» quomodo puer epit bevtero» caput eptendit» 7 fi alio modo epiret.f»per crura tuc inter ficeret matrem et femetipfum» Oueritur» quare muiieres comedentes cibu infectum vt puta car r:es rancidas 7c»t>c facili generant obomuu» ftefpodetur quia in eis generatur femen infectmmquod anima abbo:ret 7 ,pucit ab agro na flMobleumata cure*f*amatriceiqrnon ert aptum pro forma nobiliflima* f*bumana: y ei anima infunderetur* Ouare corea luctatio et faltus faciunt abortum* vt alique mulies res allute bene fciunt % faciut*fiefpondetur qr per talem motu liga * menta embrionis foluutur* et p cofequens feqmtur abortiuus q: ma teria biutius retineri non potert* Ouare ictus fulminis et tonitrui factut aborttuum*fiefpondetur quia ille vapor ert aduftiuus ratione cuius faciliter ledit materiam te nerrimam ipfius fetus* intrans per poros matricis* imo bicit 3Uber tus: fi puer actualiter viueret in vtero materno: per fulmen et toni* truum interficeretur* Ouare mulieres iuuenes et non antique propter caufas prius t>i= ctas abortiant* fi efpondetur quia corpora mulierum iuuenum funt magis rara porofa et graciliora* ergo vapo: fulminis citiuscorpora earum intrat procurado abortiuu in eis* fed mulieres veteres babet carnes groflas et compactas* ita q> vapor eas faciliter intrare no po tert» ergo non fequitur talis actio in eis* Ouare multu gaudiu facit aborttuu* vt vult Srirt* fiefpondef qr tcpozc gaudii matrix bepauperaf calore % per cofeques abortiuus ef ficitur*£adem ratio ert quare timor facit abortiuu* qr tuc calor vadit ad cor fubueniendo ipftberelinques matricem* Ouare in principio impregnationis* f* primo fcdo % tertio mefib9 faciliter fit abortiuus*3ld boc 6alien9 rndet*q> ficut fructus in principio faciliter cadut* qr ligameta adbuc funt mollia et bebilia* ita etiam ert be puero in vtero* Ouarein fine impregnationis*f*vii.viii*7*ix*mefib9puer faciliter exit*findef fc5m £alienu* qr qn fructus funt maturi tuc ligameta fa riliter frangutur* et fic faciliter cadunt* O uare tepore impregnationis adbuc medio*f*in*iiii*v*et*vi*men fibus bifficulrer fit abortiuus* fi efpodef qr tuc ligamenta pl9 funt for tificata vel folida*? g ofeques no cito coYuputur* Oua re aliquib9 mulerib9 maior accidit bolor gturicdo % aliquib9 minor* findef caufas*aliqn 4?pter fetus magnitudine vel qr obrtetrix ert indocta. £tia aliqn fit qr fetus mortuus eft qr tuc n on babet flexibilitatem: fed in exeudo ert inflexibilis* Sed bolo: minor continges in aliquibusperoppofttumfit* Ouare bomo non babet caudam ficut alia animalia*fiefpcdetur quia bomo non ert ammal cui9 propriu ert federe* fed boc nulli aliop animalium caudas babentiu ert proprium* :Hriftotdte Ouare balneato:eacu aqua frigida et no cum aqua caltoaeppels luntcalotcm be fomace*f\efpcdetur quia ille funt qualitates cotra rie que maioris actionis funt adtnuicem et ftc calo: in lapidibus me* lius ejtpellitur* Ouare aqua calefacta magis congelatq>frigida«*ftefpondetirr q> ideo*quia talis cfl magis rara*et per confeques magis dat ingreffum frigiditati* Ouare boies fut magis pingues r craflicirca vetres q? alibbftnrq: maria bigeftio efl in (lomacbo ideo ptesque funt macbo magis impinguantur et incraffantur* Ouare animal poli coitu triftsfttefpedefq: actus lururie einfe turpis et imud9 -zfic oe animal abo:ret tale actu«quia boies cufuper eo cogitat erubefctmt et mftatur* Ouareebrii no babcrbtfcretionc inter fapo:esficutfob:ff *ftnrq> caro ligue efl multu po:ofa fiuefpongiofa«et in fe rnulrn capit be bu miditate«et magis in cb:iis in fob:iis*ergo lingua replcf malis bu mo:ib9 er frequcti potatioe*er ftc er illa repletione caro lingue reple tur 7 o:ganu gull9 ingroffaf quia o:ganu gullus eff venalinguefubti licarnefubflrara*ideo,ppteringroffatione gullus po tus ab ipfis ebene fumpt9 no perfecte fentitur*quia ad bebiram fenfa tionc requiritur p:opo:tio bebtta tnedii*£t er illo elicit caufa quare eb:ti no babet perfectu modu loquedu Ouare aialm melicolica babet longas aures* 7 quare buiufmodi boies babctes logas aures vt in plurimu non funt ita fapienres ficut lebetes b:euesaureo vtp5pHrill«mlib:obe aialtb9* *ftnrq>aures generantur er materia frigida et fscca que bicitur C3rtiIago«que efl in potentia .ppir.qua ad 00 vel ab offis generatione 13 q: aialia melicos lica tali materia abudit*ergo babet logiozes aures*er quo babet ma teriam fulficiente et abundante ,p auriti generatione % fic tunc aures abundantes generantur er magne* Ouare p:ediai funtfemKatunftefpondef q: anime fequutur co: po:a nam fifenfus corporis fu nt fubnles*tuc anima erercet fubtiles operationes ram praeturas qj fpeculatiuas et per oppofitum eltbc corpore greffo* -Queritur quemoaia intellectumcoiugiturpuero i vtero matris «f.vtrti pater generas bifpomt mateni ad receptione aie intellectiue •ftnr theologice q> in materia fetus fuff.cicter bifpofita be9 infundit anima intellecttui*et bccide vult beatus Huguftmusbicens*amma creando infunditur et infundendo creatur* ifcobleumata C Solutis et moris «pbleumatib9 t>c prib9co:pis buani er variis bi ctis3lri*et alio w pbozum % medico:u cobicibus lucide electis«iequu turalia,pb!eumata vuliaquo:up:imueft« Ouare lepoaes aptis oculis bomtmM^efpondeturq:habet ocu los paeemmetes et palpcbzas b:eues«etficcu oiificuitate claudatur 2Uia pot elTe caufa q: funt animalia timo:ofa*ideo vt fe cuftodire pof ftmt apertis oculis bo:miunt« O uare coaut non cibat pullos fuos ante nouc bies *ftnde£ quia vi dent eoe non elTe eiufdem colozis fcu non confoameo colori luo 7 io putant elTe be alieno genere«fed tame beas omnipotes pafciteosg illos bies roaeceli* Linde pfalmifta Oui batiumctiecicaimpfonjm et pullis como:um?c* Ouare ouis et coluba fut animalia mitiiTima* itr q: carent fetle« et fel comouct ad ira vt patet lup:a* Ouare aues habet tefhculos ad intra* fcnrq: fi haberent eos ad ejetra impediret eo:u volatu et leuitate Onere auiculeiton qa illa fupflmtas quebeberet co uerti in vrina couerritur in penas*et hoc P5 q: m penms malta appas ro eft q:fut in cStmuo motu*etergo multuhami du in eia ejtficcatur per aere et ventu* Ouare oua oblogaefltciut mares*? obtufa femellas* IVIrvt vult jpocras«q:calidi e mittere a cerro adcircuferccia frigidi vnde fi oua lunt longa fignu eft q? habet multa bc calo:e et ideo trafeut ad mate* ria mafculi*q: i oi genere ataliu maicui9 eft calidio: femdla*tefte phi lofbpho* ‘3i vero oua fut obtufa fignu eft cp calo: m eis eft bifperfus et remiftue*et ideo tendur ad materia femelle Ouare melius auditur be nocte q> be bie* ftnr fecubu 2lrift*q: be nocte maio: eft tranquillitas cp in bie quia fol no ita bene eleoat vapo rem in nocteficut in bie ideo tuc mediu eft melius bifpofitum % per ip fum melio: fit motus qui bicft efie cu fono*2Uia ratio eft q: t bie pio* res fiut mot9 aeris et toni cp ut noae*qui fe mutuo tpediur«icti3m in nocte eft magis filentm quod eft oppoutu fono fed q: oppofita iupta fe polita magis elucefamt ideo bequato oppofita funt uirta fe oppo fitabe tanto fe magis notificant* Ouare bo tactus fub aicellis citius ridet q> tactus inalio memb:o *Refpondetur quia ibi eft edeurius pluriu neruorn*? q: etia medium tactus fc5 caro eft ibi fubtilius et ergo ibi fit maio: a: iubtilio: i eniatio et hoc eft verum It talis locus no mmis tagitur quia I i fieret per e/ccel lene fenfibile tuc ibi no fieret talio beleccano 7 quado ftc tagft tuc fit Sriftordi^ ibi diffufio fpiriruu ejtr multis neruts ibi collectis* tadem venit fptrtt9 ad faciem* et ficinde caufatur rifus* Ouare ligtm adufium vertitur in carbonem* et oe adufium verttf in co:pus album**Refp6detur quia lignu ante eius aduftione efi iuffi cienter bumidum* et fic poli adufiione acquirit in fe calo:em acciden taliter» et ille calo: bumidum in ligno totaliter confumere no po tefi* etficremanetbumidumpofiadufiione -zcouertitur in co:pus mgru* eo q> bumidum ligno fuit fatis vifcofum et non potuit ab illo igne in toto confumi* Os autc cx fua natura efi frigidu % ficcum modicu ba= bensinfe de bumiditate* que adufiione totaliter c6fumit*et l ic p acd dens bumido confumpto os albefdt* Ouare aliq magis delectatur in colo:e albo: % aliq in colo:e nigro Similiter reipondendum eftvtfupza* O uare alique mulieres plus diltgut viros albos* et alique viros mgros**ft efpodef buius duplejc eft caufa* *p:ima efi:q: alique ba* bet vifum debile. % ifie magis delectati? i nigredine*q: albedo ,ppter fufficies lume fup natura luas qua in fe babet magis ledit vifum q$ ni grede-Secunda caufa ell* q: omne fimile applaudit fuo fimiTt* fed q: quedam nature calide funt*? ille magts delectatur in nigredine* q: ni gredo fequif calo:e*fed queda frigide funt: % ifie magis delectatur in albedine: q: frigiditas efi mater albedinis* Ouare animalia do:miut* *ftefpondetur q> p:opter necefiitatem: quia ejr longitudine diuerfo:um actuuo:gana funt fatigata* fed per requiem (que fit in fomno) refo:mantur* vt pat$ per Srifiotelem in Ion gitudine % b:cuitate vite* Ouare fiudentes fiatim pofi p:andium volentes (ludere impediu turper fomnm* et non tempo:efolacii*‘Refpondetur quia cum aliqs dat mentem ad (ludendum: tunc calo: naturalis egreditur ad intra a memb:is erterio:ibus* et fic per cogregationem fomficatur etficfa at afcenderefumu cibalem vfcp ad cereb:um* et fic caufaturfomnus per tngreflionem fumi*Uel potefi dici cp ideo: quia cum virt9 atumas lis intenditur* tunc naturalis remittitur *S ed quando bomo efi in fo lacio* tunc per folacium calo: naturalis diffunditur* et non permittit fumu afcedere ad cereb:u* % fic bomo no do:mit*fed dilatatur g rocu co:pus: ? per cofeques folaciu impedit fomnii* Ouare pofi labo:es boies libeter do:miut* quia in la bo:ecalo:difpergiturgeotinuumotuadmeb:aecterio:a: quiecon uerfo pofi Iabo:em ad mterio:a colligitur circa loca digeftiua et facit digefiione aqua fiunt vapo:es*qui p:ocedut a co:de ad cerebm % ob flbzobteumata fhuut meatus per quos calo: naturalis ad mcb:a erteriota beberec biffundi«et fic in frigiditatis ct ingroflitatis illis mebzis epteriodb* cjtr frigiditate cereba tunccaufaturfomnus* j£r boepatetqmule tum comedentes et bibentes multum botmiunt et tuu* eo q ennde refoluitur multus et magnus vapoaqui non potell bene bigeri z co fumi a calo:e naruraln-zc* Ouare multum bo:mieteefunt indifpofiti et malecolerati* nr q in fomno colliguntur multe buiditates que in vigilia erpelluntur* que non poflut in co:po:e cofumi«etficpetutcito eud«er petunt eri< tu per fuperfidem co:pous«et p:edpue ad faaeimetfic caufant ma« lam bifpofitionem feu malu colo:ermvt patet notanter in flegmati* ds qui p:e ceteris funt longio:is fomnt* Ouare aliquib9 apparet infono q?comedut ibibut aliqua bulcia nr q: flegma eleuatu flillat ad fauces? ad guttur z tale flegma quo damo ellbulceagitur in eis boc apparer* Cuare aliquibus apparet in fomno q? funt in aqua etfubmergun tiir*et aliquib9q? funt in aqua et non fubmerguntur<et boc contingit marime in flegma tici9*f\nrfecundu3lrill<q?buiuscaufaeft«q:quan do materia fiegmatica fluit ad fuperio:a« tunc apparet illis cpfint in aquaetfubmerguntur* Sed quando fluit ad inferio:a tunc apparet eis q euadunt* 3llia potell efle caufa fc5 nimia repletio feu ebnetas* Clnde cum bomo eft nimis repletus tucfiimifurfum afcendut et mul tiplicanfet inde apparet q bebet fubmergifeu flragulari fi autem no pot tam marime afeendere tunc apparet eis ac fi euaderenr* Oueritur vtrum aliquis poteft facerefomniuab ertrmfeco«f\ef ponbetur fecundum per illum modum«qma fi aliquis alicui remilfe loquitur ad auresdic q ipfe erdtaret tunc er co motione fpirituum in capite tonitrua fiunt vfaliquod aliud fimile*et ficbeillo fiereteisfomniu*£tficfepealiquis er reuelatione biuina potell baberefomniubebeo gloaofo ipfum in fomno bono:ado cui fiquidem conditoa totius vniuerfufiliocp virginis illibate conbigna laus et actio fit nuncet femper per infinita feculos rumfecuMment Sriftoteli'0 &e vita 5ficipitliberdevitaetmo:teSrifloteh0 omniui pbdofapbozum pzindpio* naturaliu £ mo:a f rerum recto: fine paufa 4<(fcct9 bicif qlibet creatura Cuius factura fertur queuis genitura* entia ,pduces peroiatpa natura no. quia per fecula ourano. tribue biuina tbzono fapietiii •dfcitte micbi oiuam celi de fede fopbtam habitante fc3 labosis et vite Megnantem tecum- fittn ifto tempoze rnecun» adiuuans fubfidia Ahc iuuaroinapoztans intellectus apta «wogrua 4lbcno per que nata mea fcribercflttibi grata fc5beariltotele tntellect9 ftupendo 50efapiemevtro:cuiu0co:lumincmiro illuminafti biuine «fbomines Cuftrsfhoiucfuperomneepbilofopbic .f.ariftotele 4«co:ruptu moms bolo:ofe i&ucm fi non fractum leti per flebilis actu m fcjiufticie Sducntuo pzolig oiui veri quocg folio «f.jtrpiane lunlTet Tp>oft fcliquiffet. fidei q> vi micuiflet eeiftimaf fde evptis Creditur a multis ooctozihusartio adultis ♦fopiane illuminas co:dis fubtilitate fidei lumen illu ftrano mentio acumen fc5?trabereticos cognouilfet vtiliozem vije femiffet melio:em* ff 3fie eft liber be vita % mo:te 2lrirtoteli8< qui pma fuibiuifione biui dif in bu2e ptec« 3n qua;: £ma beteriat be origine 2\nfto«qtu ad pa retes % Iccm? be gellts circafuubifcipuia Slejtadrumagnu«3nfa3a &riftotelte vero pte bereriat be muWplicib9 fentettis ab eo umetis x iit biuerfis volmnmib9 collectis* ibi (3ndefua,pp:ta) *f>:imavero psadbucin buas biuidif ptes*f«in tracratu*Xractat9 vero icipit ibi ( TTome ariftotelis bat -zc*) zobemiu vo a pncipio lib:i« in quo btui nu ipio:at auriliu: icipics acomedatoe bine mateftatis* Dices q be9 fit 013 re£ caufa-z gubernato: ptinu9* q:fiipefuamanu abflraberet* oia i nicbilu caderet* *p :opiea poftulat auto: fapictia befedefuema gmtudmis*p qua pfo^rat9 pofietbefcribere vita fapictilf.mi ariftotei' q IKno fuifTet mc:tu9* f5in vita pfeueraiTet vfcp ad vbi bei tcarnatione (qeftver9foliufticieppsbe9ii? )opmanf multi bocto:esantiq* qp lumc fidei ad fupnaturalia itellectu illuminatis fuiflct fact9fo:tiffim9 oppugnato: ptra fallas in cb:ifhana religione berefes* f[ Dubitatur p:imo circa tertu*vtm beus fit oim reru ca p:oductiua Solutio fic«p5 pmo auro:itate benefis pmo*3n pncipio creauitbe9 celu z terra* £ ed noieceli intelligifvniuerfop. creatura «ergo oia per ipm facta funt*vtbr 3cbanis pmo**ftatioe autficp3*nullu ages fini* tu pet er mcbilo aliqd ,pducere*fed ois creatura efl finite vtutis*fol9 aut eft infinit9* ergo no efl mudus ,pduct9 a creatura*fed a beo create Confi rmaf aute iic«q: ois creatura agitp motu* qui neceflario pfup pciat tubiectu ipfius motus«ergo ad minus illud fubiectu non potell creatura p:oducere: fed folus beus* C2lrguif*Diaf pmo pbificop. er nicbilo nicbilfit«f3 ante mudicrea tione nicbil fit*g no potuit mud9poflea ,pduci«Dicedu qp virtutem naturale er mcbilo no pot aliqd fieri*fed bn p virtute fupnaturale* U Cotra* p virtute fupnaturale no fit aliqd er mcbilo* ergo ?c« 3fns ,pba£: q: aia efl res fupnaturalis* tn no pot aliqd er nicbilo Dicendu q licet anima ercedit natura p:op:ie bicta* ipfa tn eft fub na tura comuniter accepta* et efl finite virtutis* x fic no bicif fimpliciter fupnaturalis* -z p pleques no pot eflepzmcipiu ,pducttuu alicuius er nicbilo: fed lemp p:oducit er aliquo ptefuppofito* C Dubitaf fcoo vtru in oibus operib9 noftris biumufitimplotandu fluriliu* Dicendu q fic* '£>atetpmo autozitate Boetuin tertio bepfo latce pbilofopbie*p:ofa nona bicetis. Sed cu vti in tbrmeo platoni inqt nollro placet* in minimis queep reb9 biuinu bebeat iplo:ari pft diu* quid nuc faciedu cefes: vt illius fummi boni fede reperire merea mur*3nuocaduinquaoun rerupatrem*quo ptermiffo nullu rite fun daf epo:diu«Ouonia vt fcribif 3scobi pmo* Omne batum optimu x omne bonu pfectu be furfum eft befcendcs a patre lummu*apud que no eft rrafmutatio* necp vicilTitudims abubzatto*3uguftm9 biat*Tlc mo ta eradit9*ncmo ta boet9 e(t*qui fuperna tlluftratione no fdigeat 3deo intus fit qui boceat iuanu bocteds Itgua labo:at*3deo aucto: nofter iplo:auit beu,p fua fapia be fuc magnitu dinisfede vt fecu labo:et* vt opus intentu infalub:c -zcofummatufi nem beducat*Ubi notanduq? tria requiratur ad petitione audieda* volutas be quib9 in quarto decofolatis one pbie bictt £oettus*Duo funt quibus otm bumanom actuu con flant effectus*f*volutas et potellas quo:u fi altera beftt mcbil ejtrple ri queat*que oia funt in beo verbo fue virtutis po2tante ad t>eb:eos pdmo*Zercio reqrit fdetiatque c in beo que nicbtl latet*vt P3 ad Ve b:eos*iiu* Omnuda et aperta funt oculis eius* ClSrgutturCnutnu aujdliu iplo:are no efl fp neceflariu boi*q: bo eu perfectio: reb9 naturalib9 f3 res naturales fine tali inuocatione pfid untfua opa*ergo 'ZoDtcedug? tales opanf er nccelTitate nature no babetes Ubera arbitriu et intellectu p quas potetias polTut tn beu te dere ficut efl i bote*ergo bo tplo:abit btuinu aujdliu ficut bictt 3po« fcoaCbo£*iit*Tlo fufficietes fumus aliquid cogitare er nobis quafi a nobis*fcd ots fu fficictta nollra a beo eft* C Ouerif vtru$rift*fuilTet marim9 fidei cbnfliane befenfo:* ftvfcp ad tps plenitudinis feu incarnatois rpiviriflet*£>iccdu y fic*vt vult auto: n? in littera* Cui9 ro e q: beretid infultabat ptra fide rpiana p fubtiles roes pbificales % logtcales*f5 arifl*babuit oim rern naturali ter cogn ofeibiliu notida*ergofifui(fetin fide inflruct9bep:ebebinet filas rdes fp fuilfe falladter adductasUnde intellect9 capil i obfequ fidei* f3 fobtiliflimu ttellectu tter oes creaturas fub fole eriflctes ba buit3lri*ergo fuifietmarim9 beretteom opp:elfo: et beftructo: fi ad tps rpi feupofieavpilfet*Cofeqntiap5*q:fupnaturalia baf fecudu5 bifpofitione naturaliucu conatu bominu C Srguif vbicucp c equalitas ibi no fut grad9 maio:is vel mtods pfe ctois*l3 itellect9 rifl*e equalis itellectui aliop. bot5*g 7C*fflmo:p5 q: intellect9 arifl*et alto:u bo? m funt eiufde fpecies*q e atboma % tdi uifibilis* jbicedu y licet fpede ?uentat*bifferut tn in gradib9 tdiuidu alibus in qutbuslirtftaltos boies tncoparabiliter ercellebat* pbet copia «JLf *0mcn Srtftotcleo but virtutum fibt moles ♦f*virtutu culto: duarum cultiuuo fuerat ipfc modo diuu* *f*percelletiam *f*arifloteli Bntbonomafid ost et oe pbrtofopbta ©evita Sriftotclte* arido* «cdpit fcietijs iuuameit 0&uicapitnomenperamo:iemarribusomen ficbictus ,pptcr qua ronem Tfbbilofopbus quare figoaturnomtneclare _ f[t>icauto:pomtbuplice noiatione 3lridof.,ppria autcomtme r ro ites earudcbicc8oq?2lridoillonoie notat9 e jpptercodancia virratff et multttudmc qo P3 er tterpratione bui9 nois arido Didi; et ab ares qo e virt9 t do lias dareoqfi codasm virtutib9 qua£ p:ecipuus erat culto:«Xucibiv JUitbcmomafia) Dicit q? Ide Undoappeliat9 e pbtla fopbus qS quide nome I3 plurib9 ?ueniat tnipfifoli ?uemt p atbono mada q:ipe(quare note pbibefignatur )marimus fcietiarfi fuit ama to2.vtp5mfuaru fcientiaru tr aditionibus-» «barifteteles er gente virtutu fplendenpe f5recu0 qui gente laudum tituli redolente vtrruofus 4*cp paterna duitate adrageria TPzeclarua vita, patriocfc loco ftragerifa Illius viri natus fulcitus TRicbomacbi ftlius-artie gratuttate pzobatus magider of.alerandri .wurebelK cratregia magni moderamine legis «forer celeriter totuozbc latum pzopere mundum totum vaftumq* rotundum »tude fubegit imperio fuo pmdentia TPulcbrcfabiccit libi-quod fapientia fecit ...aridotelis vbiqs cofuetudmis Ibtiiu0 ooctozis mozis aleradruinfozmare bocumetis ornare Iftegem munire ooctrinis.feu redimere bono of.boni m,ppmquo inloginquo Condlq t>ote fani pzope flue remote inloginquo oMfis oi.g verba afga Honge fcrtptura p:ope fed perverbula bura «ioboctrinas of.arido tradiderat ofoalerandzo ernti dogmata qui menti oederat muem tamen enti Ctiic autoz ponit occafione bicti priozis:fc5 quare aridobict9 e ama tozfapie.tdeo fC3qt natus edbe gente grecozuoa quib9 faptetta ozra b? be quada ciuitate nat9 q bicif dragiira fiue drages cuius pater fuit Ttycomacbus. Xuc ibi( Doctoz erat)btcit q?2lrift<,pp£ mftas boctri nas et vtutes erat fact9 magifterSlejtandri magnbq paucis tpib9( vt ei'9 narrat byfto2!a}totu mudu fibi fubiecit p fapietia fui magiftri ari* Xunc tbiCCuius fuit vndicp mo2is)notatbiligctia ari** circa fuu bifci pulu2i lejcad:u biccs q> bedit regi bona cofilia prefenti ? abfenti* i p pinquo vel in remoto*abfcti quide p litteras*pfenti vero p bura vba cui9 boctrinasCqpuis alejrader eet iuuenis )mco:ie tenacif pmedauit bicta illius pbi fideli confidera Carmina pitbagore fido circumfpiee more illius pbi aucto:itates vide tradita Cmpedoclio oictanobie concerne relicta ficutintelligis illius pl?i boctrinis bitere ceu fentio anaxagoze oocumentio attende illipbi Confpice.lcucippuo focrateooemocrituo bp ppu* eme illud quod birerut fciuim9 feta fplendere &tuicquid Dixere, quos noiumuoarte nitere ille illepbs intende fcripftt piato et bcraclituo ipfe probato <f«pbi fetaru pleni Bcl reliqui cuncti Doctrme nectari puncti f[ 1:ucc6firmatq5fup:abictueft«q?antiq nicbilfctccialiter tradides rut btees bccpolTe patere infpictcdo bicta pbo:u q nobis aliqua no ttcia tradere intendcbat*f*fMtbago:c£mpedoclts Snaxa g ore leucippiB ceratis Democriti** *b pppb* fcucucp alio £ ferip ta in qb9nibil nobiecertitudmaliterrelictuinuemrepoflumus* ♦bpbis inuenire TBil potcritfcireDc Dictio vel reperire «barifb fapientis fcrtptis poterit ?pari IfDuiuo quod gnari Dictio oueatalTimilari ♦ficommcntu *f*bictis adiunctu JmmomaritatumfTteiuoflmulalTociatum referam *f*arift* «fmonftru B t Dica m vera. Dici valet vn a cbimera ♦bbotb9 «f«arift« «i «coite r S multio vnde manet ipfe vocatuo abunde ♦f«pbos fapientes «i«p:eripuua *&uoo gnaroo fcimuo preceprorfcribacg pzimuo ©evita Sriflotelis f[ tnc auto: omcdat Mftotele abejtrcdlcd ojdmcinfuisboctrinfe obferuato* bicens cp nicbil copilotu vnq$ ab antiqs pbilofopbi 5 pot bicris 2 riflotelis coparari* m qmb9 ta ornat9 ,pceflus dt atcp firm9* quafi cflct matrimonialis copula in fuis bictis: que nucp biiTolui pot nifi p mo:te: cm9bicta fe babct in coparatoead alio# pbilofopbom boctrinas* ficutcbtmeraCqoeft aial fictu) febabet mcoparatioead cetera aialia in reru natura fubfiftetia: quo#. coparatioefl ficut entis ad no ens* que in infimtufme coparatoe billat*£t tanqj pdmus orni in bigmtatefdentiaru erat bicrato:* *f*aler3ndri *i.mulriplicis vtutis Illegis pcllci oiucrfe mancrici liber app:obat illius poete*f*codep voca! Codeje reflatur. galteri qui recitatur aperte eperu modus aleradri btuerfo^ Clare geflozum feries regis variouim Zfmt bns quia mudi illetroianua duod mirum, recto: quoniam futtozbis vtbecto: Ct)ic pfeqnter bicit: q> liber geflo£ regis pelleiC*!* SUeradri magni qbfpelleus a qda duitate: quelibdi 6ualter9 poeta pfcripfit) pmett dat variis modis ip33l ri(lotele:in quo qfi miraculofe bicit fo:e factu: qupe 2Uerader velut ille foztis ac magnamm9 t>ecto:Cotufibifubiu gauitmudu p pfiliu % p:udentia magiflri fui Urillotelis* V.alepadru gubernat *f*ariflotef rejeit tanta vere lapientia, quanta pacta *f*boun babita TPteterira vita nuncp fuit antea fetta Cio ic pmedat 2Uejeadra er fapietia fui magiflri que fibi degit bices: cp tata eratfapietia ipfi9 Sriflotelistq? paioaib9 tempodb9 nullus fibi fifis ertiterat: bequobabef memozia boi3*,pptereafolet bici*q7 tria marima ingenia naturaliter loquedo fuerfit in illis trib9*f*2lriflotele Salomone et liberto* qui cognitione ep cedebat* bempto fo!o rpo cu eius matre* ♦f*arifl*02iginebmeadbibuit finem fapientie ftoic oztum mueocdcritpozrmncpfopbte *f*fopbie tntellcct9 pt *f*arifloter 5nuentrijecuius oici mens quit fatis buius antiquo# fapientiu lP>:edeceffo:um nullus quocp pbilofopbozum vita vllo tpe aliqd fcripfit fete pneipia flabtliiric t£lnq> quid oim. artis g> Iimtnafijeit •f.fcie poterat vere parris. quod qmdfotequiuerat artis, fi tucautojccmedat 21 riflotelcerfuaozdinataintetionet>ices q>fn pneipio vire fu e tsedtt opera pbilofopbte. qua vfcp ad fine vite fueeo tinuauft* Cui p fua fapiete tnllgetia cofcripfit omnw frientiaru % ars ttupfiapia.oe qmb9nuU9pbrtofopbo£ (qui ante ariftotele fuerat) fipe et firmiter aliqd tradiderat in aliqua fdentiaru* ♦bpfummatione fecit fejentiis Ctcomplcmcnmmoeditartibusipfcfcicntuin artes impfeuit *f.pl?8 epeeffit feta ornatus .f.pbi!ofopbo2 fc5pfeae &rteoccotatue-quianulluo cum comitatus ariflotelis eaufa ppofitis 3 pfMeoicttsfpeciebteuttatis amictis ♦i.aliqd potuit Addere quid fetuit. pteualeno quod oicerequiuit capi «f«artfb reru naturas Bumi quin pcfifit ab co qui res bene nofeit aliquo tpe inuenta fua t»iaa linquam comperta nccfuntfua verbula certa in febfe falfitatis tfrrrezem fapcrc. falli quicq$vclbabere oe illud qo ?pofuit ,pbaufc ta magna fapietia fuptema Cantam virtutem fummam quam oico falutem babere.f.artfto* mtrabile tf>olfc tenere virum conftat fiper omnia nurnm pfuetos curfus 0upcr mo:talis folitofq* ftatus animalis quare magis fine peto brntnus Cur oici potius oebet line crimine oiuus ,p vitate mamfeflo Ciuam mo:tali's bomo, quodpio vero tibi p:omo Sriftotelis. atterere TBon eft bumanum* noti eft quoc& Dicere vanum nullo tpe errare Deficiunt Wunqppcccarc. Diuinum otfce vocare ?gregatio pbop Sicut errorum rota catcrua pirorum 44$tio&ntie abulafie vitatis parum fcmitTe Jnrenebuo iflt. vertmodicum quocpfciflc fpleitduit «f-aridoteles Difpofuit Sed poftq* lupit preriofa Diecula Dircjcit 4f«ariftotele fapientia Ibunc que prudentem nobie bclicona tenentem pptogerili erranti ILux patuitgetm tenebrarum fece furenti fucceflio nota nobis eft etiam fua tota adiuta aritlotele SCanto fulta Duce fruitur tantum modum luce g[t>icit autor q> Urilloteles tanto lumine fcietie erat mflruct9 vt fcie tias imgfecte ab aliis traditas ipfe cofummaret artificialiter in ferips tis relinqueret porteris* ira q? nullus poli eum fuis Dis ctis aliquid valeret addere: aut eria aliquid Dicere qo eje fuis feriptta origine non baberet* 3n etia Dictis non potefl inueniri aliqua falfctasrqrfemg fua eloquia firmiflimis rationib9 flabiluml>Oui,pp ter illi9 vtutis epcellctia fug ceteros mortaliubominu (latus appella ri Debet Deus qj bomo: qr in fuis Dictis no errauit*qo poti9 ell Diuinui cp bumanu* |[£t bine ell q> ei9 elucete Doctrina ignorantia gentili» pl?o;r effugauerit* Cuius Ducis belicona abbelicon moteCinquo llu debat) Dicta fapientia Ducit nos fine errore in viam veritatis* originalis turbis Uupeftfontalisriuosfapientibusalis riui ♦f*valde nobilis fplendens mmis inflgmsardenslucensfimul ignis fol fplendorem Kmn feruozem fummu fapienf$ mtozcim ©cvtta fo! fplcdet*Up\aneta fylcndere nefcft Latoum lucefcit venus ipfanitcfcere ncfcit t)UlCI flos fua ut moze quo flofculus omnis odoze letatur ede B5mdct perfufum fozefe faptentis ad vfum frondibus pinguibus &rboz pulcbza nimis ramis infignis opimis. «pducunt Ominum poma oiftillant.cmus aroma pulcbrn fructu pzedofum partum fozmofum germen tribuetis gcncrofum recreans .f.boiem fociatu t0blcctans cunctum fpaciando pie fibt i n netu m f[T>ic 3uto:t»icitq? Sriil.babetfe adindar fotis fcaturiensmf tur= mas iapicru«qui in eius oparatione riuuli tncuf. 3pfe ei e vt igms lu ceo* reliqui vero igniculi ab eo fpledozefeientiaru capictes lucet in» qua in perfpicua veritatis traditioneardeti errozuertirpatoeio iol cogrue appellatus ed«qzficut ceteri planete lumc a fole p fe lucete re cipmt.ita ocsaliipbilofopbi veritatis noticia rut« ipe ei arboz ed in quo ceteri tanq> in arboze rami radicatur cui9 poma ret>olcti3 fut fderie fructificltes magna felicitate.Oui c par< tu fonnofuoiuerfitate flo:u.ided fcietiam plenu germinas iumc et vltime felicitatis co gnitionem no:ma fplendida JRegula nature oiuino fulgida iure paradigma aptu J£jcemplar gratum oante natura creatum Jurcbuefactumfuminuq? noeeretactum regula vitatis omatiflims fpecie 3fufticie nozma veripulcberri ma fozma camera ejecellentis tbefaiirus Cellula virtutis fupzemc gaja falutis peritozum & loztaooccozum feu gratia oifcipulozum Srtis oulccDeusfuitideomma grecus Sriftotelis plura ptoptcrquidbid tribuam Certa quid referam laudem libi ft oabo veram beficiet t>icendo tremet &ingua vacillabitnarrando ftiluo trepidabit obid virtute tncamr Curcondudatur plenus qp laudeferatur «f*virtute loqui iPlus babens $fari poterit feripto ve notari fttHctricitcp Uriftoiumofui intellectus luineepcplar gfectiflimut ter oes creatas roales fuit creat9 q lufhcia ppollebat in cui9 cofpectu necp lucifer necp befper9 pclario: edidit fo:ma veritatis tgmutabilis ab oib9 t>efiderate«camera oi5virtutu*tbefaur9faluns fupme gaudiu fcoctoatetfolamc t)ifcipulo2U*fplcdo: ois artis<q t>e greds o:tu fuf eepitem9 laude fi qs enarrare intederet Itgua balbuciet. flil9 oeterio rabiiqua,ppter ei9 laudis plenitudine tgenio ccpbedere*vel fermoe epplicare feu calamo feribere nulli vnqj mo:taliu boi3 coueit potuit* Ipoftbcc «f-tucta 1Hdc fua p:op:ia referam oe pbilofopbia obfequia fecretarii tribuit iRununafummtitc cui oonauit pater ifte fcei fine Cuius fecreta penctrans.quefunt fine meta pgnitione 3£lel oiuiuo:um fdtusfimul inferiozum feffos idue laflbs animos folamine pzeftat opimos 4[ *Dic suto:incipitdeterminare t>e multifozmifcietia tradita ab ari flor de t>icens«q? fccus omniu reru parr ariftoteli taq> fecretario fuo cotulit potellate cognofcedi fecreta ipius nature* £x etia illaru reru que funi in fine vt celu angeli t>e9«3deo oictus eft pl?us a pfta* cuius vera ipe babebatnotiaa*q: Oicit auto: cp babuit veritatis noticia vF fcientiafuperio:uetinferio:uq:dicit buuc mudufupenoub9 latioi b9 necelTario gubernaruCm9 pbilofopbie efF ect9 eft aias lalfatas g tenebzaaignozantiedfftcerelummeveritatisi otuiia <f*botb9 pfcita Jfta biperrita multis poterit foze fcita devita familiarfs p zecipiette 3 nftrumentalis fimul eft ac imperiali Diuifa tantumo efle #mma bifurcata oumtajcat vult foztc nata Grammaticepartcs logice# noutt artes iMfcietm fubfidm GrammaticamlingueDicaujCtltumoarcptngue Dum cffe loquedo Subtil ia quando foze Debet verbulafando factcdilfas *f*vba nofcendi Gft aro fcrtbcndi bene feu pzolata feiendi fecreta pmurna Jfttusarcbana qmtsfunt quotidiana ariftoteles aujrilium 1R ofter fmba tamen oat eieile luuamert turpe 1Rullum nam bellum fedumoatci vclibellum illiautoa Jpfam oonato commifir numere grato antecedit Grammaticus veros* qui pzecellit velut beros pzifdanus Doctrina Diurnus t>ztfdus ipfius eft folum Dogmate plenus finem pzmcipift Jpfius ad pozum feribens qui d (icerat oztum egregie qn fequerc ?ftos pzeclare fari oum vis comitare* fl*bic auto: pofira ipfius pbie DiffinitioeDiuidit ea Dices q> pbie alia quide eft impiatis* alia vero tfw umetalts feu o:ganica: que aliis eft in obfequiu* ficut ozgana cozpis famulant ipfcaie. Xucibi (*pmma bis fiircata) Dicit q? ars inftrumetalis Diuidif in gramatica et logica taq? in ptes fuas totu partit* Xuc ibi (Bramatice) Dicit q> gramatica eft fcia Diriges lingua ad cogrue ,pfercdu verba noftrelocutiois* Doces cu mo .pnuciadi cogrue rectu modu loquedi q qjuis fit babes Difficul tate tn eft in coi vfu p que Difficultas tollit* 3deo ariftoteles nullo Ubzu De eo ?fcripfit*l5 ipfiDonato feribere pmiftttqvt ariftoteles iter Sriftotelis pbiftcos)fup:agramat!c9 ee pzinceps ceceUetilTim9«Cui9 oie * ta imitat9 cft pafeian9 mttiado eje illi9«etitem ei9 Doctrina infuisDic na £iando«quoe cogme voles loq imitabrf in fuis regite zboctrim i gramatice magia pfuetudo Ibuius oiffufus plus arte valet vfus accepta fcia tPbilofopbo grata cur non eft a rs fua nata qn loqtur folus Dirigitur 0cd outn quidfatur.vfus fibi nudus amatur grofla *f.cleric9 renuit fc$fitfltc Kuftica fubtilis vitat-qsuis iuuenilts Xaliaartia iuemf familiaria IRaro grdmaticus logico reperitur amicus oculos lippetesbntib9 tediofa t£ltlicfo:mofa lippis lu]c eft odiofa ff ToicDicit q> vfus cois ipius gramaticefcietie e magis grat9 cp ipa gramaticatqua folu pbs modu loquedb£t Dicit c*5 illis ee» q: fubtilis elerie9 fg naufeat in groflte et rurpib9 traditionib9 fciaru f3 pBs multu fubtilis reperti: in coparatioe ad cude gramaticu q ad modu pice buanu eloqu ,pfera:is fuo£ DictomCficut nec ftult9 no potes)eft reddere r5ne*£ti6 pur9 gramatic9 ilogic9 nu(jp vf ra* ro fut bom amicnftcur lur pulcb:a egrotatiu oculis eft inimica» talis fcia valde amicabilis iPbilofopbo logica multu reperitur amtea 4?q: vtiliterfamulaf Cantum namcp pieoeferuitpbilofopbie ttellect9pjacttc9 Docear ,pq? vita fpernit flMatis quid oicatper eam quoniam ala vitat medacia certe refutat pgnitio vitatis rcuera refugit fpeculatio vera o:dmat fc3 fpeculatio aiam intellectu cupiete digerit bec mentem ratione vigere volentem poflet Deuiare falfitate Defedare TRe queat errare vel falfo femaculare tfftic Dicit auto: q> ptft 'i veritatis amatotes multu Diligut logicalg fciam cui9bac Dicit ee rone qz fubferuit itellectui ad bndu cognitione toti9 naturalis pl?ie«£>iuidtf eiintellect9 i pjacticu q Docet bonu oga ri t mala vitarent fpcculariuu cui9 e cognitioneacceptare* % Bevin errozc falfitatis fugere«£t q?tu ad vtruq$ logica dl itdlea? oirectfa q:b3 via ad paripia 015 'iftcin operabilib9 no befoznwt effectu nec in fpeculabilib9 oefedat intellectu* .Rogica tribuit ?fta modiiDcdir.autota lacuna crcdtt capere cu aliis Sumcremfcendo quam cum reliquis repzcbcndo ccgnofcunt Difficili9 fcia pariter ffiofcunmrpetusars in fimul ct moDuo cius quare interroget fcia «f. logica ♦f-fda imitet Cur n queratur* aro tftam,qucq$ fequatur fplendefcat logica dzdinc. vejtillo fulgcfcatet tda fub illo fdam Dimittere nequit dut logicam fuefcitpoftponerc oifccre ncfcit Icgicumpare fluito efie refero fbuncfitmlcm modtco non frunito fozeDico medicus fanat infpicir in vltimo dui curat pzimo libzii fcd vifit in ymo Intuef infirmfi effe Confpicitegrotum redicno moztfo fozctotum adeft in fozibus iffa Deceptio «dkozo efliu cifta.qtioticno reo luditur ilia C t?ic t>icit q> logica tradit modu foedi t acqfitoe orni alia# fcta£ qz mod9 fcicdt e pponcd9 an actuale acqfitoe5 fciaru «q: abfurdu e fit qr£ fcia3 % mo5 fcicdi«£t io voles bere fcia5 imitet artis logice pcepta qz ficut verillu efignu victozie ita epns tftruct9 i logica bj t fe fignu ptl tis i colligcdo ces alias foentias buanit9 baberi p cffibiles. V ec aut logic3 c talis nature y eruditu i ea fp facit velle ftudere.fn q fi qs veb let accedere alias fetas pbifies V5 metapbicas.medico ieppto fifis e q pao vifitat egrotu voles ipm curare 7 pollea ifpicit lib:cs medicta les.redics at maluit mo2ib9iiftrmo icurabili effecto poflulat pectua et fanate afferes De fta recupadc faitatif Difpoe itacp Deludcf boie3£ic t altis abfcp logica n pueniut ad fauita te pfecta tteUect9 ftcut nec medie9 puenit ad fanitatis recupationc* fc3ariff« «Rcie Dedit modu amicabtlitcr ipbtlcfopbuologicctributtmoderamenattuce Sriftotelis. ♦fdogica implcmt incboauit ?tinuauit ifomm confummatm tn ceperit et medtamt opofuit pciofas t'npzicipio ♦Mib*pdicamctozu Edidit ejcimias in pzimiscatbegozias Senario terminat Sub numero oeno caufat itt ozdtne pleno ♦bfubftacia efle qjtitas qualitas relatio i£ft fubfta 110 natu m foze quantum quale relatum actio palfio qn vbi babitus pofitio SCangenspaflmu nuncbicretinene pofmuuin C nogmodupcipietf f5 famulatis i ?gatoe ad ocs ais fcias qua arwcepit otinuamtifinalif gficicdo ea copleuiriq i pmis tradidit glucide noticiabece pdicameto ru q fut fba quatitas qlitas relatio actio palTio qn vbi btt9 % pofitio» quinqj .f«vniuerfalib9 famulaf boctrime Quinis pozren iebo:um feruit Documentis ille pl?s fineqb9 infcius illi9fde.i<qlibet«f.efl iPozpbirms-tfne quis ignarus logice quims »i»fpcs acens sifferentta genufes cadens pzopztutn cadens dVria «bmoltra platonis boctrtna Ibcc funt poztenta platonica per Documenta C*bic bicit q? *p>ozpbir9 tradidit noticia qncp vmuerfaliu q fut gen9 fpes brntta .ppziu 7acens quozu noticia vtilis e ad bndu pdicameto ru noticia vt P5 i pneipio fui Ubzi fnquom vniuerfaliu cogmtoe nibil pot fciri i logica«bec autvniuerfalia fco5 *p>latois boctrtna fut moftra q: beftciut a fuis gfectoib9 q:fmtp5 fut g fe fubfteta: % ita n pnt figfart b9 bare ee nome % r5e3 qo tn fm vitate eis ouenit f m biffinitione vnt SrUFe e vnuverfu in multis^fingfarib9 feu inferiozibus» 4«fee 4Mo principiis fenis fubtili fccmater lenis pozitanus famulari inuentus Jllis gilbertus efl Dcferuire repertus illa terra »i*epifcopalie &n glia natalis fua patria* pontificalis bignitatis «f«gilbertu Culmmisozuatu.in quem ocditatcppzobatum 10e vita f[*bic Dicit g?£ilbert9jpo2it3n9?pofuttlib£ (eppucipiop q*jbetrus byfpan9 appellat poflpdicameta in fumulis quo£ intelligctia marie Difficultatis e jppl t>ebflc entitate talift pacipio p naturis res- puenie* aut£tibert9 fuitanglia nat9.q ,ppter vite fuepbitate % Doctri ne etcelletiaibtdcadpottficalis Hat9 Dignitate fuerat epaltatus* pofibcc fcitatur ille liber Ibmcvttiofcaturperibermcmaebabeatur fc3lib«piberme«Diflicili0 intellectu pfoztat Ciutlicetobfcurusrccntmfolidatquaftmurus ♦bobfcura Documcta ♦(♦Difficilia Barbara per verba quia dogmata reddit acerba .f-vba integra pltruimr |>cr que totalis ozatiofitlogicalis (L £>ictt q? libm pibermenia^rcui9 traditio qjute fit a Difficilia multu Docet quo 020 logica lis q veri velfalfiefigniffcatiuae)t:qbufdapnb9o2oi3 cobtari Debeat ♦i.noua logica flarim ♦uinquattuozlibzis &re uoua tnojcfequitur quadrangula que repentur •finoue logice fic Dictus Cutuslibzozumpzimuevultdrcpziozum ♦f4ib2tp:t02u regula ptinef fyllogiifmifozmatio Sub cuius nozma paufat fyllogiftica fozwa fornis generalis ffllogtfmi Stmplejc et pura*mplejcoiftincta figura fc5lib:02u appellatus %\tctet ipfozu m liber cptat pcftcriozum bemoftrationc facere pgnofcere manifefle %\x ocmonftrare poteris quo oifccreclare caufatiuus ©emonftrattuus ff llogifmus erit genitiuus fele «bDcbite * Srtis perfecte fuerit tibi tradita recte f^fctabernoflratiua Caudct bec innatis veris ac immedi a tis manifellis *i.a pdicione gticulariu notis a patris lege remotis ♦i.aquib9 4?duci evigit a quis caufariconclufio vultqspzobari Slrtftotelis C *btc auro: bitit q>Hrift<didit noua logica q biuidif t qttuo: libzos pzicipales inter quos pm9 oim e Uber puop q tractat be fozmis filio gifmo£.f«be modis?: figuris «q figura biftiguft i tria pzima fcoa3 ? fcia in qru pfia mediu fubiicft i vrva fipoc z pdicaH i alia« et iit fcoa bis pdicaE mediu i tercia vo bis fubiicif^vri *p>:ia pa9 mediu fu biicit-p9 pdicat ipm«2Utera bis pdicatfcia bis fubiicit*Xuc ibUTtttz g?fcos liber none logice vocai: liber tas be filfo bemoftrattuo q eft generatiu9iae .pcedes er ppme pa* mis imediatis veris % vnmerlalib9 pudpiis fepatis a lege gtic&r W3 £p qb9 qde pzicipiis ,pba t1 inducftcoclufio bequa eft fc tat ♦i«b Yleticavf munerib9 ♦t«p9fcias letatur liber tabictas SCbopica oe oonis poft free gaudet rationis -f*tbopice caufaf efficap Cuius vifoztis generatur opinio foztis ♦i4iber ficbiaus Candemtractatusfitelcncboznmnumeratus «Mibzo elccbo#. ♦bbeceptozia £ ui ra tio rota vult eflfe fopbiftica nota ♦f*ro apparetis b$ bubttat &\\c fati 0 apparet per eam fed mens nimis aret effe aliqd ventatis appetit ♦ffopbifttca *0tuam foze quid veri nam plus ama t ipfa videri boim appetttiita beceptois foumane laudis eft q uefmuacp fraudis intellectui fugba venena Cuius oat vita menti turgens aconita fatis bocumctis terminus fbec fat ooctr inis logice pzopziis oata finis f[ *Dicbicit qdiber tboptcozubocet fozmare roes ,pbabiled« er cjb* colligft fillogifm9 b Yalecticus opinionis generatiu9-Xuc ibiXandS tractat9 bicit q>vltim9 e liber elencbozu q tractat be fillogifmo fopbi ftico beceprione 1 igitis caufatiuo«£t 10 folii facit apparere mete ♦ q apparetia eft ei9 finis z no fcta«quare p mittit mete arida zvacuafolu fouedo metis fupbia £t in boc finit9 eft nuer9 libzo $z ozatoiis facundia dVarift* Iftbetous oznarus Dignos oat ei famulatus Bc vita pediffeeq pulchre Ifcut famulat Dne ftie Slbzafuebdlcvdutobfequituroomtcdle (III9fctc accepta elTe ozatozia fdatn tdic logice partem gratam fozerbetozio artem ♦f.rbetozica cognofcit veraciter l&ueperfuaderefat per commu nia vere •f*rbeto2ice ejecellentiflimus Cuius erat fautozfcribarum fummusetauto: triplici illi9fcie codice ♦f«libm Crino rctbozice libzo.qucm fcripfit amice |[ Id ic Dicit autoz q? rbetozica pedifleq feu andlla efeques logica fd entiaficutpedifieq feu ancilla feqf fuaDomicellaiet ipa retbozica bj veritate boib9 pfuadere p cota % vera pncipia ad alliciedu iposvt po ftolatacofentiat Cui9 rctbozice fcie pcipu9 autoz fuit 2&riftibe qua ? fcripfit tres elega ntiflimos libzos <*i«fcta «bozatop *Ulo$icc(cic Srs q> poetarum doctrinarum variarum •bfinio *u mfim9 ♦faerminuo Cermtnus eft: y mua-vltra quem »on magis y mus ♦f«fctapoetara ‘SJtiturbcc figiusejeemplio fequocp Dignis aliqo pmedadu geltu vilipendendum 3d quod laudandum factum vel vituperandum quare Difficilis fabula cur rara flbi non ejetat vel amara *f*fabula multociens flon fieret ITne qua ratio perfepius equa augmetu pbet Doctrina Tfloftro fomentum oat ei feribe documentum ♦f«poefim ppofuit ♦bDuob9odicib9 oznauit fca nc qui tractauit bimfcp Ubzio oecozauit |[ t)tc6t autozqj poefis e finis logice fcic«ftcut ottrailatoz poetrie arifbin ,plogo viri fludiofi fe pplementu logice inue nifTeOoec aut poetica fda vnf fignis % oucmetib9 e,replis ad laudan du vel vituperadu aliqo factu q ipfius poefis finis e fcdm qna poefis couenictes laudadi vel vituperadi pnt capi ozoes «qb9 ,pcedit t effeo tu quaJirilUradit in Duobus libzis fue poetrie Sriflotelis Ifcte biuifto fflflrumentalis eft artis lectio talis fpeculatiua p:actica d«pbilofopbia Altera tbeo:ica p:atifq? fcit elfe fopbta metapbifica tres fete #>bifica oiuina matbemattea numina trina «Mn qb9 bonata .i.fcta fpeculatiua 5n quia ootata remanet fpeculatio grata. fe*btc auto: arte feu fcictia (qua vtimur tag> inftr o intcllect9.quo va dittn actuxtelligedObiuidit bices.fcta”. alia e fpeculanita.alia vo p:a tica-Speculatiuefcie fima vo operari finaliter.Sub fpeculatiue fcie notitia cadut pbifica feu naturalis pbtlofopbia.? me tapbifica q bf pma pbilofopbia* 'i mathematica tractas be quatitate ptt nua vel bifereta-» in qb9 ata bulcif fouef in actu fpeculadii naturaliu reru cognofcibilia roabiliter TPbiffca nature Ubi pzcflat fulgida ture «f.pbiftce £ns bene cui notum vult elfe mobile totum «f.pbifice rnagf bat optima fercula IRofter cui feriba pzcbet cariffima liba «idibas plurtb9 bocetur -.f.fcbolarib9 Cartallismultisqueptefcntanturamicis ornatus jf>l?iCicu6 auditus fo:ti ratione politus animu generaltb9 cognofcete TPuncipijs mentem comutiibus elfe fcientem .f-pnneipia plene biflimt Dature pteftat. que perfecte manifeftat ♦fdibcrpbificop bocet finetermioburari Ibic motum fpfrctraditfinefinenr nere «f.motu inquirit ♦i.pximusmoto: Tp>er quem rimaturcaufa. quepuma vocatur «fpximecaufe nopot d.virtuo cognita Cuius finita nequit elfe potentia Cata Ctnc bidt q> naturalis pbia bocet be pulcb:itudine feu bifpotte rep. naturaliu roabilif« Cui9 natura X pbie pmi lib2i«f.pbificop fubiectu e c ozp9 mobfe fcoj es mobfe fco3 fetm cbo43q> aliqo t baefeia devita pmo motfwn 4 befmtnas eoiora nature q funttaqj optxa lfba*i«ttelli gere voletib9 bulda»befcedes pollea ad fpecialiora q bcfcribit t biuer »8 libate naturafpb!e«Xuc ibi(*p>btftc9 auditus) Xutozbtdtq? liber pbificop vocat Uber be pbifico auditu* 7 b buplice cam« t>zia q: ille liber pfcript9 e i coi fcbolariu audietia fub arifto*Sc6a q: i b libro tractat be coiorib97 gnaltorib9 nature pncipiis* q n gcipiuE alio lefu q$ fenfu audit9*Xractat em ille liber be pncipiis rep naturaliutbe na tura:be caufio:be motu:be ifinitorbe loco; be tpe:be vacuorbe gtib9 fubiectiuis 7 itegralib9 mot9: ibe adunce opatoe*mf qs mot9 finalif pcludit vnu ee motu gpetuu: 7 vnu ppetuu morte:cui9 potetia ell infinita 7 ifatigabilis: fine magnitudine femg moucs* ♦idibrubecelo glocu ptrariu Celi tractatum oicenspervbi variatum bocere plene biuidere Craderc perfeetepoterts quod fcindere recte 4«mquatuo2elemera (lellis ornata Jurem terenamflmulctrem fidere plenam *Riber Celi naturam occet iftepolic&ff guram TMcautor ponit illabeqbus 31 rill «tractat in libro becclo tmudo bices q?ibi tractat becorge mobili ad vbirqd biu!dit«q: qdafut corpa terrellria: q funt fub celo erntia: ficut qtuor elemeia vt ignis aer aqua terra* 7 eje bie ?pofita*qda fut celellia q fut vndecim* celu emprrreu Cmobile/pmu mobile/fpcra nona/cclu flellatudpera fatumi/fpera io uts/fpera martis/fpera folis/fpera veneris/fpera mercurii/ x fpera lu ne*£tbemotu 7 figura ipfi9 celi tractat 33 rifioteleo in fcoo libro«£ t fina lirer pcludit betermin ado be to cis in quarto* fcire multa liber .bbegeneratoe TRofce facitplura tractatus oegentrura *f*illo£ «f«corpus regula formam per quotum mobile normam *f*formam T(>cr quam mutatur corrumpitur et generatur C t>icb;dt autor q7 arifl* i libro be gnatoe tractatbe mobili ad forma fcds cui9 mutatione res bf gnari vfcorrupb mutationu fub iecto qo c mada pma feu ? le«qo c fubiectu gnatois 7 mo 013 t rai mutationu*vt ibide bicit 7 t rafmutatoe* t be caufis gpetuitatis generato» 7 corruptionis* - Sriltotelis •f*Iib:o fcia habetur 3n mcthcowmm fpcculatio traditur hornm] fpcs in tali elemento Quotum natura generatur in aere pura video gnata antris 'Slel que concernis et terre natacauernts «liqua ppona Quotum funtquedam que tunc ejctalibue edant *i*cometa *i*volans lactea comata* vel ftella per aera lata implTio ignita mare crefcens ?g nis nijc grando pontusturgens aliquando hiatus fulmine ventus Iftos nebule fcatus tonitruo cum fulmine flatus *t*:erremotus circul9 lune .i.-jms *5£>otus terrenus halo flmul arcus amenus appetat fcire aliquis Salia cum reliquis cupiat cognofcere fi quis cozdis operabet boctrtms Jtibzi vi mentis vacet tfttus Documentis CCofequeter bicit: q? in libzo metbeo:o£ $rifto*betemuat be illis imp:dTionibu8 que generatur in aere* et be illis que generatur in ca uernis terre* vt funt cometa flella ardens* ignita impzeflio* nijr* gra* do tumo: mane/ ros/nebula tonitrus/fulmen/ qui eft arcui9 lune circudas ipm t fignu fimire pluuie galaria: et eft la ctea via: queper modu vieincelo eje multitudine ftc apparet* que fecudum vulgares bicitur via ad fanctum 3acobumOuo:um na turam fi quis velit per feams cognofcere perlegat lib:um mctheozo rum: eteiuscomentatozes* mineralia * iuerfaru ooctrijeejttat variarum URerum mfrtarnm queDotecarentainmarum JHa dant vallum, fal* fulpbur* petra* metallum arifloteles ede TRofter feriba parum cuiusfecitfozeclarum* devita fTIMcdocct q> nofter fcriba Urifto. etia determinat de mineralibus que funt qdn mirta er elemetis % inatata. /Et furit in quadruplici dif< fcrcm* vt funt faPfuIpbur/lapismetallu: et dicftf mineralia a nucra queeft qda materia terre: de qua ifta mineralia fluuc« tribues doctrinas pbifice ZLibzozum fertus oatts Dogmata pbtfica tertus manifeftas illi9fo2me edentia abudater Bcclarans anime naturam ponit opime diffinitio illi9 materie fo:ma $Cermmus eft factus anime bene cozpozis actus ff-rei TPzimusviucntis ac inftrumcnta tenentis foucmur vtimur iBos quo nutrimur motu fcnfuqs potimur triplici letaf vetera Ibec fpecic trina gaudet per Dicta verrina ff»pona nutritius iUapona regitur IRutritctarmarurfenfurationeiuuatur «f.nutrifiua fenfitiua iPIantio pzimo Datur, pecudicpfcqucns foctatur ♦f.ronalio infpiciat tertia Debetur bommt* qui cuncta tenetur ♦fffibzodeaia oia Jfti contuncra dicelfe volumina cuncta cognita ata£ quibus cft nota viuentis pafUo tota C iDic dicit q? fertus in ozdine natural' pbie eftliber de aia q tractado de aia declarat pmo eius naturadifftmriue* dices q? aia cpn cipiu quo vtuim9 fentim9: mcuemur fcom loeu: % itelligim9* £r quo eliciutur gradv vitc.q funt veg natiuu fenfitiuu«motiuu fc5$locu.'T i* te!Iectiuu«Cui9fut tres fpes fco3 fentetiao doctos» quarti pma e ata vegeratiuaffcoa fcfinua. tertia c itellectiua. £ma oucnit pia tis.fcda puenit belliis-tertia boib9 tfft. p qua quodamo fibi poffibiT e 015rerucognitio naturalXucibi(3ftipiucta)didtq^oeslibzi iqb9 detenaf de pafiiontb9 aialis. fiue toti9 aialis* fiue aiefiue coepis funt ifttUbeo piugeduvtfuntlibei de fcnfu 'rfenfato.de memoei? -zremim lectia» % cacrcv quos pbilofopbiparua naturalia appellat» Sriftotelis accepti Cntis funt grati libzi poft bcc animati Cui plantis nomen animalis Donat et omen ?fummata talis fcia terminu Ctllccompletam foztitur pbiflca metbam illigetis fplendida TRofter ariftotelcs grecozum fulgida pzoles nifi pbilofopbia cognita fbic ni virtffetpbiflo male nota fuiflet. C 1Mcbtcitauto:q>podbeteriationelib20£ p:ius fequtE liber De vegetabilib9 z plantis % aialib9* in qb9 naturas are bo£ % aialiu fatismirabiles (vtpoflet patere intuctib9)pul cb:e Defcribit noder 3ridoteles*qui o:tu fue natiuiratis babuit a gre cis* 3n quo auto: omedare intedit Jlridotele in fua fapietia* q: ec eo a fapietibus natus eft otno fapiens Dici£*q: Didicit ab illis mozes % p:udentu ofilia*£t ,ppterea fi Sriftoteles no vijcifletmaturalis pJpic notitia a nullo eet gfecte tradita: ficut ab ipfo nobis Docta e* 3u quo pcludif eu fuifle oim faptentiflimu* metbapbifica fupme &rs Diuina fatis fumme comes cft bonitatis tribuit Cntis naturam, queoatcognofccrcpuram feta tnqrtt Duia 3fta tbeozia veftigat culmina oija ♦f«rcb9 ed cognitio Cuioeoiuimsejttatfpcculatio finis fecretario aridotele Srs pzo fummifta noflrum feribam tenet illa fetam pulcris fpledere lil :is 5pfam q ut bellis fecit clarere libellis libzis mathematica fcia latens 5n quibus cft multa matbeds Doctrina fepulta *f*matbematica cognofcif inuenitur 0.ue velutfcitur. imperfecte reperttur quare pziuata 3d nos tranllata hbzis cur eft viduata ©evita mftoteY celfitudine fctuit virturio IBoftri Doctousculmen qui nouitbonozis fT Ibicbicit auto: nfq>fda bina vel metapbitfcaK q cfum3 ttercefas fcias' tractat be ente t qptu ensvr t>e ei9 .ppdetatib9* q fut vntU veru« bonu 7C*j£ t et loqf be reb9 bmts*f«be pma ca vniuerfalifl!ma*q e be9 etetbe ipis qs fe h$ ode nf e itelligctie (vt b? tc6o mc- tapbifice )ficut octtis noctueadlucefolts* 3nqb9 ltb:ts ct be reb9 ma tbematicalib9 tractae pcipue i octauo«q matbematicahs feta tp fecte nobis eft tradita* er eo q: libn artftotel' tracrates be tUis reb9 ad nos no beuenerut* vel falte impfecte* vt P31 tllo£ Ub:o£ .pcefiibue* folu qualitate fcire qjdtatem 5fta o occt ta ntum flnc quali cognofcere qua ntu m ftderu ornata Cerre menfura ftellarom pulcbia figura IRcgula foimandi modulos. ratio numerandi tntrinfecas fbtncoantintcrnasparteelaibonaquaternas. #rioic auto: nofier manifeftatbe qb9 mathematica!* fcictia bocet* bi ccs q> illa ars folumo bocct natura quadratis fcom cy fepata eft a qua litatib9fenfibilib9*Tla geometria bocet artemefuradi terra Bftrono mia vero bocet natura aftro£«XPufica vero bocet modulationem iit catu: queadmodu arifmetrica ratione numeradi* £t tantubefcietiis fpeculatiuis Sriftotef- Sequtf nuc be p:acdcts fcientiis Briftotelia farta biuifione p:ius pzemiftam* p:actica etiam Acnuam pzajcis vebttactiuamffmulaicis factiua operadicumanu fetas TPdmafuas partes manuales continetartes artib9 ercelfa beclarat fcientia Be quibus ejeimia nil pbilofopbia *f«Yfum > cognofcutur funguntur: per quem plus arte fciuntur |F t)ic onrauto: tpi9Bri*Cui9 ro o v d!niseftq2pfec!:io:afutp:!o!a*f3fpccul3tiuafciaepfectt0: qj pzactt ca*g prius be tlla % et9 mcb:i3 bereriauit* Oiuiditaut pjarimin pacti ca aedua ct factiua Bcdua eft be reb9 agiltb9 % talib9 operationibus m qo9rppde no relmqutf aliqua res opata* Sed factiua eftbe reb9fa Sriftotelio ctibllibus* q funt rea ad eetra facte» cuius gtesfunt artes manuales et ppbedunf i boeviu. lana nem9 miles nauigatio rus medicina zc* be qb9 gtib9 pbia mcbil tractatio q? taliu notitia poti9 habet gvfum c# g arte: na eo q? funt g oiuetudmc facillime* fciap traditio no eft ne ceifaria*eo q? ars fcSmpbilofopbu efUircabiificillimai factius moalis pbia acqrere Blrera cognofcit quicquid mos pzenderc pofitt vocata g&uare mozalisefi: Dicta fcientia talis TBam vel perfecte oocct vllum viuere recte tnplee valuerit pgnita Oe tripertita tibi que poterit fote fcita Oiipomtur familia regitur oifpenfatur per eam Domus et moderatur ccem ppM Sut inter emes pzopzios per eam bene viucs Yconcmica politia iStbis babet pztmam. oomus altera, fedpolis imam pdicta copilata 0mnm pzefata Iibzis ftmr condecoza ta ariilotei' fypictis mftructoas laudati IRoftri cozdati mon irozis m arte pzobati €Et>ic bicit au tozq> altera gs ipius poetice fcietie*f*actiua tractatbe regimine % virtutib9mo:alib9 botm* ideobicta eftmotalis pbiloios pbia:3jla aut mozalts pbilofopbia biuidif in tres gtes*f*i nomica/z politica* U n etbica bocet be regimine vm9 bois fcom ie*x io illi9fubiectu ponit bomo felicitabif* Sed Yconomica bocet be bif pefatoefeu gubernatoebomus % familie* ~po Utica vero bocet begu bernatioe multitudinis feucimtatis* r bf a polis qo eft pluralitas: et fcos fcietia* quafi fcia tractans be regimine plurm*, pgnofcitur inuenitur lf>er talem fettur quo fclijc quis repetitur bicere modica biligere J0equotractarenuncpaucavidcbo:amare fciutur cupere £ntf ecimcta bonum nofcuntur glifcere oonum devita fcicntus vdtur 5ft oifctplinisfrutturcum nomine finis finis inueftigatu r habeatur 0,ui fi queratur: vt propter fe teneatur alicui9 alteri9 £t non vilius ob caufsun finio alius virimus beat9 efTe 3ple fuptemus erit quo fdijt quis fotequerir nouiifima cpw felicitas Ultima moztalis ens pzofperita? animalis farnis beatitudme £flevoluptatem pzedictam felicitatem pbi retulerat veradter Cuidam oijcere» quod falfum Dicito vere jjq r ntcbil TRancp voluptatis ml humane pzobitarts bo plane aialmb:uto£ tlir fapitctptdTc.fed et hoc pecudum Dicit clfc fictus vero flatus homini manet appzepziatus C loicbicit q> ppbiam mortalis homo efficit beatus.*t>equo autorfo pfiti libello p3£ mtedit tractare» Docet em ethica q> ota bonfi appe* tiit»£t iduettue in oifciplims % fdeuis»qfunt gratia alicui9 finis» fed finis ibonucomcidut» £teftouplep finis«f»fims ,ppter fe no in aliu ordinatus»vt felidtas»£t alius eft finis in aliu ordinatus»fi cut federe ad qete ataf» % quies aiatad fortificatione viriu naturaliu* et p illu fine null9 pt fieri beat9»f5 g pmu fine (q noe alteri9 gratia) ho reddif felip % ideo ille eft vltim9 fims»Xuc ibi ( Clltia mortat) redtat quoruda opinione» q biperut vltutia hots felicitate ? fumu bonu efTe voluptate corgale»Sed hoc reprobat oiccsrq? felidtas eft folu bonil puenies creature •pueniesefthoib9'! brutis» ergo illa no pt ee fumu bonu» £t hec .ppterea no noiaf fcorn veritate a Uqobonu hois» ted potius vitiu tolles virtutem* nitor TRec meetur honoz» quod fic offendere cono; honoras honorata I33 <Mus oecozans flozis oecozata gclfat honozis SlriftotcUa 0edbona fumma baro cuicuncpbeatificafo fo:e felicitate flMoptcr virtutem banc Dicimus elfe falutem vltimi *£luod fummi Doni non conueniet rationi fo:e adero iHon tamen ede ftatum virtutem Dico beatum nicbil q: malu babere felicitatis Tftil quoniam ti i fte compzebendere vult ftatus tfte bicif virtutis Criftis Pcpe ftatus fertur ncftre pzobitatts f[ T>ict>tctt auto:q?fumu bonu no pfiftitin bonozib9» Cui9p:ima eft illa ro»q: felicitas t>5 ede in illo cui9 eft tacp accides in fubiecto * f3 bo no: no eft in bonozato: fed in bonozate: ergo fumu bonu no pfiftit in bonc:ib9» Sc6a ro qua ponit ibiC *p:opter virtute) eft ifta: q: fumu bonu er quo eft vitim9 finis fc: fed bono: no eft fe« uno fco3 bcetiu eft gfa rtutts»ergo no eft fumu bonu» Xertia ratione po* nit ibiC Tlotn flatu) q: ftatus felicitatis bebet ede fine triftitia» ep quo felicitas eftftat9 oimbonop. aggregatee pfect9»fed cubono:ib9fimt mipre multe triftitie» ergo in illo no pfiftit bois felicitas, qo ad longu Declarat foetius in tertio beconfolatione» vltimi pftat benarfi TRec finio fummi fozmam oat gratia nummt accedus multoties 5pflue aduentus quia fepius eft violentus violetia fupzeme bomo %*lifcp caret fede fanime bon itatis in ede f[ t)ic auto: pbat felicitate nocefsftereinbiuitits» cui9 tale adignat rone: q: nuli9 pot violcter fieri beat9«ft aliqs pot fieri biue3 violeter» j£tia fumu bonu eft quo quis adepto nicbil vlteri9 befiderare queat» fed appetit9 babedibiuitias in mfimtu crefcit £ tui adepta beatitudo amitti no pot»fed biuinepoduntfinaliter amitti» iummu bonu illt9pbi IRerum fumma Dea nec erit platoms idea ede olm re& £me fozc cunctozumratio queat vna bonozum Bc vita Cognofci non valet tftam ratio fcirmequitaut plene rcpcriri |TT>ic reptobat opinione platonis biccs« cpfummubonu nopoteft pofuit* q:otm bono:u tata eft biuerfitas q?vnu coe babere no pnt«qua opinione 2lrifto«mul tipliciter rep tobat p:imo ctbicozum • fupteme btirodinis Sctio virtutis fumme oatoona faluris * perfecta vita II manfertt fpfa petita tpsvnale vna tribnit auis vduti mundo non vntea Donat prundo manifclte valeat beatificare Stcnccg teclarcpoterub:eiU0 bo:a beare bicatur buplicatur ' Sibenercmdaturvirtuomcrirogemmatur C io actiones virtutufunt cafalutis* fi pfeneranerint talea virtute operado vfcp ad fine vite bois* Tla vnius virtuti3 actus non facit boiemvtrtuofum* fient poftqjvnica ccparuerit yrudo nodu eft fignu veru tgts vernalis* et fic b:eue tepus virtuofe operadi no facit virtuofum* l ed virtutes augmetanf g cotinua virtutu ogationc* Cii quia mozalts virtuo vel fpiritualto ITudio talis virtus Sub pirgo mons p:udentia culmen bonozis pollitia felicitate *0bfcruatlatedui!ip:ofperitate fuperbiente Summepzudentem quapzopter Dico tumentem fapietie Jn regno mentio babitus regnat fapientis fpeculatiua felicitate bina Contemplatiua cur p:ofperitatccp oiua beat9 bicif principatur narratur faptcntiaem Dominatur beat9 illafcia i£ftfeli)cfodacuiconftatpbilofopbia Srifiotelio pbia lucide Srtibus ornatum oicefie oeofimulatum pgnofci Ibecfetota quia cernioatpbilofopbia / Iboc opuoergo pic fpeculari cft pbilofopbie fIt>icbicitauto:noller q? pjodentia eftvirtus mo:ali3 et inter oes illas tenet culme bonozis* boc efl q> omniu mozaltu virtutum p:inci paliflima et conferuat prudentem fumma felicitate* £tta ipfa fapieu tia gubernas regnu aie facit bomine felice fecundu vita coteplatiua in qua bntfi obtinet babitus fapie cui’ focia fertur ee ipa pbia q facit botem beo aflimilari*vt inquit feneca ad lucillu bices boc mibi pftia pzomittit vt me parem beo faciat* beatas ornatus ille flatus vult effe bonis oecozatus operatrip «0ato:umfb:tunaoominatri]epermanetvna beatitudo befiderat Ciuilio verebona plurima qucrit baberc facta • aperta Virtutum gefla per que fiunt manifefta nifi pecuniofus bilaris abfcSdif magnanim9 TBt fit nummofue.larguo latet ac ammofuo fummus intellectus TBon erit abfcg bonio flatus ejccelleno rationis iPerfenaturalludijnefcitfuaiura cibo fanitate indicet vefiitu Cozpoze cum victu fano fed eget vel amictu magis Sed pluo fub pzimo laudet $ fub lare oiuo perit Curbinc multozum marcefcit namcp bono:um pnncipibus Cerre fiuc mario oominio fi non fimularis devita iMtttue felip Urion minue inde (Imie poterittuue effie beatus fupplemctu «fiarillote* «nboctrina Iboc complementum noftri feribe Documentum fpemliter adepta oicit «farillotelc coplemcta pzecipuenactum fertur abeocp p tractum f[ tHcbicit q> flatus felicitatis vult ec talio9 bonie*q cadfit fub bnio ipius foitunc* £t peipue flatus felictatis cmtlis reqrit talia bona*p quop. bono£ bifpefatione bebita maifeftaf+q: fi no bsrmmosno pot bcrevfu virtutis magmficerie:necftat9roio ico tcplado % gubernado pot ee pfect9»n tflis bois q refpicmt boleirm e cib9 ad fardtate coipis ncciuo«r et velles quoiupiimvt trt emags ne cefTariu<pquoiubono# amiflTone bono:bois marcciTirq: no e fili tudinc geres cii p:tcipib9bominatibU3 fuper mare t terra qxucias et bornima pot tn elTe abfo? illis flatus virtutu aie fecudu qua qs co.i tcplatur bca«in quo e totr pbie finale oplemcm copofuerat lecrera «fariflotelea Scripferatocculta tamen fpfe volumina multa fecretis fcientiis &rribuo occultto fuerant que pzefttta multis fcia alcbimiflica «bars biumatoita Sunt vclut alcbtmia medicina feten tia otua ♦bfdebiuinadi * ! fapiunt bene mozes fctcaflronomicc fecit libios *f«libioift Hrrtb9 aftrozu Dedit attE v olumina quotum lectura noofledif muemtur Copia fubtrabiturnobio.quia non repentur f[ lote bicit q’2\ rifbfcripfit multos Ubios r tracta t9q_no venerat ad nram ncncia p miflatoies fur quidaltbii be cccul* tie rcb9 tractares ficut be pfligiis i bmmatctb9-*be medicia*be rbeo* logia feu bina fcia cm9 imitatoies zbifcfpuUtutbeuel ralib9 ejcptnz etfa be aflris edidit volumia quo# noticia ap5 Utinos no babe& fcia ♦f«arift« fplenderc JCL icerat aro vere ffmal bime virtute nitere firma u it fundamentum f!£it namcp viam totam per pbilofopbiam Sriftotclls. eft umerus plenus Cjtrat compertuoomm virtutcrefertus «fortftoteles fupzeme Comparatcterncquioumvttec&rupzemc naturale Alitam nature pzopztebzeufter periture fit firmus nonfomudans Cificitur foztio non curans vincula moztis pfiderat biuerfis Cum videt in rebus varijo nec non fpecfebu* regula capere 3ufticie nozmam: talem vult pzenderefozmam ♦f«fo2ina bo per quam fdici mftuo queat omne otd belitias eftimat ineptias i0tiando voluptates videt bao puta timpzobitatcs qre flarim mudus luxuria fupbiam Cur rnojcfitcaftuo lujcuo vitet quocg faftus liberalis *f«bonu fupzemil Ctlarguominimunegatdfebonumquocpfummu certe falfitatib* Sempcr rcuera falfio pzefert*quia veru eft veras fupzemus Cjetar vertdtcus bououim fummus amicus effe Capiente rectu Ct foze pzudcntem planum fatio eft rapientem ♦f*virum irtus mozalis eft omnio* cui focialis raptetis letfirale Tpbilolopbi veri mozo talio oebet taberi lapiens vifitauit IfbbiloropbuQ H iit- quem non bec gratia viflr n-plus q> bici pt aflimilatur Tpluo oicatur bomo monftro conflmilatur cuniis «ftmonftro (0:donatureroleteflecuimalecure devita bcctor ficut fcienttis Jftemagiftcrvtifuperonmcsambusvti plene fugare potuit * U>erfecte fciuit. omnes fle vmccrc quiwt apice bonatis Culmine virtutis dantisbona cuncta falutis C T> ic autor bicit q? ficut aridoteles habuit pleitudine feta ru ac 013 alum arml*qs in feriptis poderis fuis reliqt* ita etia babutt virmtu copia* p qs coparat vita nature ad vita eterna* qr vita eterna m fcla fdb£ ed ouratura vita aut nature fi ini du ad ali qo tpsburatboctned in multis gicuF* poftqtadenecelTario bcficit* qj oc gnabile efl corruptibile* qo ep betertatoe potetic ad mapimu ta de co:rupif*,ppter cui9 vite meritu mors naturalis* no ed timeda qr i reb9 mutabiiib9 r rep fpccieb9 fubvfu bots cadetib9 e ppbededa no: ma iudiderp qua vnicuicp qo fuu ed reddif*Clir em tu dus voluptates tpales refutat fceleratas«qre carnis lupuria vitat tan§> inimica* £tia larg9 qr in bifpefandopecmiia no credit in ea elTe fumi boni rone*S3 prone bifereridis bo prudes va bona femp falfis pfert. bec aut prude tia ed 015 moraliu vtutu pncipalilTima birtges’ 013 vtutu act9 et opatoes i fuos fines oebitos* q cuilibet pt?o bf ee necedaria* qm fine prudetia pbs modro pparaf qo caufaf ep eo qr cadit eptra nature fre quete o:dinationc*S3 q: aridoteles bac prudentia cu ceteris vtutib9 babuit* ergo no modro f5 oeo poti9 oparari oebuit* qui notitia recte viucdicufcriptis fuis poderis tradidit pfecte* g qua eterna falutem adipifei valeant recte in fptritu ambulantes* ♦f*aridotelis Oefidercs videre Cuius virtutum cuplae (I cernere fcutum refpice bocumctu pcto£ optima medela Confpicc ooctrinam fcelerum fumma medicinam animus fine arte illius viri |>cctusalepandrtmagntfi.ieDotcmeandri *f«bote muniuit alepandrum &lm fatis armauit* ipfum que fola bea uft botibus *f*alepandri Biccp bonis animus oonis fuit eius opimus _ feta virtutu *f*nofm Brs fimul et mozum pzobitas funt nomina* quo:» Sriftotelis metione beclarado fua opera Tflon faciam fefta oeferibendo fua gefta mcbil biligentia bilejrtt TBil quia curaiut. ftudium tantum fed amauit ■*f*artftotelio pmoto . Spfius toto ftudij cur ozdine moto fulget copia Claret geftoutm maioium fumma fuozum bicta Sufficiant ifta oe vita eius repetita f[ t>ic auto: ,pbat qo fupi9 betrh eftt>c 2lriftotele« fc5 q> alios bocuit p:udetia«q? bocuit iUeradramagnut tata pmdctiavt paucis amsto tu mudu libi fubiiceret«£j: q ifert q> ariftotfes fuit abudas i fcietiis % vtutib9 ac mozibus* £>e cui9 geltis cef is b auto: mcbil bicit: q: pauca (eo q> ftudio vebemeter adbefit) fuerat* q be ei9 vita bicta fufficiat* fint manifefla JL * 3nc oe moztefua quedam fiant tibi fcita *f«ariltoteles infirmitatis grauedine pzemi 42luv oum languozis cepiffet mole grauari mo:tts plaga nactus triftis ‘S&ndefuit leti poft vulnus adeptus amari vifitare accefierut ♦f«ariftotele pbi cognofcere fueifirmitatis valde beftderates Scire fui mozbicaulam multum cupientes ♦f-ariflctele maciletia pene nimis affectum maciepzemole oolozis tenentem inuenerut ♦f*pomi *fl>omum feruantem repererunt* cuius odozis «f-arifloteli pzebuit iuuame fentirc t£l rtus ei modicum tribuit releuamen babere incepit pbos accedetes cernere Cepit vt bos ad fe vementes ipfe videre ♦f*pbis <f«anfiotele inftater Ibis optata falus ab eofuir immediate /♦pbt cito bijterut verba accepte SCalia qui fubito retulerunt vcrbula grate l&cmoite oarifioteles infirmatff o ooctoipoftqs teocbilitatum nofter anim9 triilitia turbatum TRoftrum coifuerat meftu multo cruciatum videmus adeptu ♦fqsene tue Bcdq videmus nunc tcn actum rcleuamen magnu aicnoltre tribuit pfolatione Jngensfpirmnnoftrooonatmedicamen /♦vba pbs attenta tntellepir cito Ibcc vt artftoteleo vigili bibttaurerepentc retulit befpate Sub:!dcno Dijrit* veftra Diffidite mente gaudea amo:e ♦ftpalis leter pzopzie nunc fpe viteretinende rpq: leti violctia rapiar abbo:rcde TBam fcio cp momo vi iam capiar metuende retento in manu leusmefentire Ct niit contento palma pomo releuarer ♦i\pculdubio mortis telis beuincerer Semoto Dubio leti taculio fuperarer gaudeo co:pis podere p:iuabo2 Eetifico:. fed ego cp carnio molecarcbo «f«carne beftructa Aeterne vite impetrabo rupta Dona vite mcliozio babebo IT 3Ha efl ps vltis-nn qua auto2 beteriat be mo mortis magiflri ftotcli84bicc3q?qdamanifeftabovobtsbeet9morte« qjpoilqp and» incepit ifirmart cecidit in letale vulnus*a quo p nulla medicina curari potuit«06poftq£pbi‘Z fapietes audierat* ad ipm SnftotelcaccelTe rut interrogates eu be fui mo:bi otiginc* p que tpfc Jlriiloteles val* de macer fact9 fuerat cp nimia penalitate ipfi9 « 3lUs itaq$ pbie acce* detib9 Srifloteles babuit pomu in manufua*cui9 odo: mitigauit pes na ipfi9 (ntaru cp pbop. pntia ?fiderare*quos ftatim viios sffectuofefalutauit* -Qui refpoderut 2lri(loteli bicentes fe multu tri ftes ee ,ppi ei9 mo:bu (que tn cu viderint aliqltf relapatu) gauififunt Cuib9 ita bipit $riftoteles*q? vim mo:tis euadere no pofTum q$uis pena mea p pomu i manu referuatu c mitigaca«tn peilifera mo:s fine bubio meappbcdctSed bocfolamcmicbifupcft* fepara Sriftotelis* bif ab illa comiptMi came beftialiter ptra fpiritu femp pugnante* q cozpoze eruta meliozis vite munera % Donationes participabit* *f*pdicta cum erat *i*pbo£ £>oft bcc vnus ei refpondet fic fapicntum paratu oitge tua doctrina iPzefto tuum femper fuerat nobis Documentum Doce *f*Dtfctpalos fciam intelligamus 3nftrue nos talem ooctrtnam q capiamus ♦f*Dcctrina moztis nonpaueamus iPcr quam mozte tua leti vim non timeamus pfolatione rtoflraata babebit iPer quod folamen noftrum co: grande tenebit moze pfueto Dolebit %tqminus folito pzopzia d e mozte tedebit f[ T> ic Dicit q vn9 De iftis fapictib91 pbis cui nome erat fymon Dirit «d 2lrifto*magiftrufuu*e]e quo Doctrina tua femp fuit nobis parata* rogo Des nobis Doctrina q no timeam9 mozte* vt mens noftra no fit granata Du violentia moztis meditamur*que adeo grauis % amara c: q nu<£ permittat bomme perfecte gaudere* ftatim *f*pbo Iflofter ariftotelcs moje ficrefponderat illi pfolado fodales cozde amaro £5olando focios turbatos pectozetriflt iftius parum leuamefentia ffagoze Jbuius adbuc modicum pomi releuaboz odoze inftruam *i.cu magno conatu &tq$ Decebo vos magno non abfcplaboze fidebabetis infupma *f*pl?i fapientia Creditis m fumma nunquid vos pbilofopbia multoties cognita eft qfi Diuina <0epc micbi vifa que res eictatfere diua 4f*aias *f*pl?ia *i*pbo£ illuflrare dentes que nouit fapientum clarificare Dono falubzi *f*mentes *f*pbiabtificare -Sfomicrefelici quas dicitur tpfa beare {[ t>ic Srifioteles implet petitione fuiDifcipuli ofoladofo cios fuos in metis amaritudie pftitutos Dices* q adbuc modteu mea Bc mo:te IHriftotelia releuabi? infirmitas ejr odo:e bnins pomi*vt pofTim vobis bacmani feftdre Doctrina*£t efl illa q?pbta que e It reru Diurnam bumanaruqj cognitio folet metes bommu tfluflrare ad intuedu eritis eterni cetra cclu effleris cognitioni a quo cuctis Deriuarfi eft effe viuere z intdli gere* bis quide clarius bis aut obfcurius ♦ 3n cuius cognitione bois iumma cotillit felicitas* 3obani8*jevii* ‘beceit vita eterna vtcognos fcat te Deu veru z que mififli iefum cb:iftu* qua cognitione adepta ni cbil elt vlterius quod quis adipifei valeat ♦ Cuius boni ercelletilTnm natura oim tcpo:aliu fitim Delet* facienfq? cupere Difiolui z elTe cum charto. quod nobis cocedatDeus in fecula benedictus* |£Concludoergofinaliter -zeu veritate Dicoq? Sriftoteles g Dei mi ferico:dia qua ee itimo codis affectu implo:amt Dices* O ens entiu miferere mei fua fancta ac pciofa mo:te potitus: tranflate9 ad eterne beatitudinis foliu*<Ouis eni fane metis De buius rei veritate abigare pofiit* cu Uriltotelcs habuit t>ei oipotentis notitia* q> etta Deu fumo ru comunicatoze no Diligeret* cu Dicat p:imo libzo De celo et inudo* q? ectra celu ert ens a quo cuctis Deriuatuert effe* fc5 ta natura le qj gratuitu* Cui quide lirirtoteles ita neceffarius fuit ante verbi Dei incarnatione* ficut neccffario collatio gratie p:efupponit ?ditio« ne ipfius nature* q: 2lriftoteles legis nature marim9 Docto:* z opila to: fubtilis* £v quo P5 q? Sriftoteles fuit peurfo: cb:iitt i naturalib9* ficut 3oblnes baptifia fuit peurfo: cbafti ad pparadu ipfi plebe pres cta in gratuitis*Tlec obrtatjlrirtotelc fuiffe in tcpo:e ante lege gratie q: Dicit 2lugufliu9*q? aliqui erat boies veteris legis fimlliter z nature quig gratia gfonalcfuerutDe ttoualege* £tboc elt qo Dicit IHpib ad •ftomanos* ii*Of- getes lege non babetes naturaliter agfit ea q funt legis* queadmodu norter 2lrirtoteles fecit* vtp3 inlcieti ■ b ce fra= ditis*C6traq4cmurmuratesfuntgcneraliteroc3begai-: lolia» ii qui videtes feituca in alteri9 oculo*m ,pp:iis aut oculis trabe mu u»> cofpiciut* quib9 otbus filctiu impono * q: ipfis ,pp:ios rtatus z condi tiones benecofideratibus fenietfeipfos z flatus oino rep:oba tos: vr p3 in Clementtna ad noftra* De bereticis*cu coco:* vbi flatu z religione intueri valent feipfos iudicatun* t[icf‘pli«t liber De vita et mo:te Jlrirtotelis* 3mp:imepour 2llet*andreDemouranta Tbarisau mont faiucte 5eneuiefue:Deuant lecollege De la ZDarcbe* ifoo* tc*iiii*iour Dapuril*