Pharmaceutice Rationalis SIVE DIATRIBA -)E MED 1 CAM ENTO RV M OPERATIONIBUS I N Humano Corpore. •jj M. D. in Uuiv. Oxon. Prof. Sedleiano 3 nec non “ Coli. Med. Lond. & Societ. Reg. Socio. AUTHORE Editio tertia. OXONI&, E Theatro Sheldoniano, Proliant apud Ric, Davts. iCjcf. CELEBERRIMO MEVICORV M LONDINE NSIVM COLLEGIO. Et Singulatim VIRO insign issimo DOCT IS SI MOQUE Dno Georgio Enc EQ.U IT I AURATO / Illuftrifllmo j Nec non CENSORIBUS DIGNISSIMIS, CsBterifqus omnibus, ampliffims hujus Societatis Membris 5 DIATRIBAM HANC PHARMACEUTICAM Obfervantise & Honoris ergo Dicat, Dedicatque, Tho. Wiuis LIBRUM hunc, Authore Tuo, faga- ciffimo Phyfiologo, Medico peritifli- mo, dignum ; olim Symmyfta, femper Ami- cus, libentiflime Typis mando. Ottoh. 31. 1673. Oxon. RAD. B ATHV RST fice'Cane el candido LECTORI PRiEF ATIO QUodin plerifque aliis fcientiisyac artibus. eum maximo femper emolumento conti- giffe advertimus 3 nimirum ut experi- mentis, & observationibus, aut cafu3 aut confilio repertis, fatim c_/Etiologia quantum fieri potefl apta jubderentur 5 quot dein fedulo perpenfa ad inventa fuhinde altiora deducerent: hoc in Medi- cina, qua inter jcientiarum nobiliffimas jure cen~ fetur 3 nimis defide ramus* In Mathematicis & Mechanicis experientia & Praxis Theorie en pri- mo fef/fre i dein Hac rerum cau fas} & effi- ciendi rationes proferens, Praxin haud tantum excoluit 9 fed auxit plurimum , ac illufravit» kAts tamen medendi licet primo ah Empiricis tradita t (f ab Agyrtis quibufque & mulierculis paffim arrepta, ufque tamen quaft myferti ritu , in cujus rationes minime inquirere fas effet > in- explicata permanjlt: idcirco indocti 9 quinimo interdum doctique , nunc temere ac pene fortuito (tanquam funditores jacula in aerem mittentes ) pharm ac a propinant 5 incerti quo tendant 9quofque fines aut ejfeBw habiturafint• Hinc non modo e literatis Cynicis quidam , fed vilifjimi quique e PRAEFATIO. flebis face, in latricen oblatrant 9 & oppro- bria pajjim impingunt. Et quidem nefcio quomo- do illa in totum excufari poffit, ne mendax, vana, aut prafiigiofa dicatur5 quoufque Pharmaceutica, d qua vita falufque humana multum dependent, & fape non minus periclitantur , rationes adhuc in abfirufo latent• Enimvero hac five negleffa , ignorata, Operationum medicinalium doctri- na y magnum velut Chafma pandens, 4«* fait em potiffime haffemslatrice quoad fyflema ejus integrum tandem rite compattaom- mbus numeris abfolutaprodierit'Quippe cum ma- teries medtca ex fingulis tum vegetabiliumf tum miner alium Jum infuper animalium familiis con- quifita fatis digefia,& completa videatur * cumq5 morborum omnium Typi, c5* natur&t per obferva- tiones accuratijjimas colleBi ab innumeris Autho- ribus explicentur 5 cum insuper corpus humanum, in quo velut campo Martio, inter pugiles iflos de- cernitur, quoad omnes fuas partes ab Anatomicis exatfiffime describatur: attamen quod maximi interefi $ fine quo praditta ifia haud bene conve- niunt giondum fatis clare detegitur,qua fint pugi- lum ifi orum tela, quis apparatus }qu is demum im- petus, ac refiflentia • qualis porro inter medica- menti particulas,at que fpiritus fumor es,aut f oli- das partesio)pa(fto,& reaCtio fuerint- Enim- vero Dramatis huius pharmaceutici res fere tota PRiEF ATIO. fuh velo peragitur , quapropter varii particula- rum congreffus y fermentationes, impulfus, alii- que motus diverfimodi > qui intus peralh fen- fus latent altiori intellefftm fcrutinio tndagan- da fuerant• ffu°d fi felici tandem invento per- fici queat , nihil amplius defiderabitur, quo mi- nus latrice fecundum omnes fui partes confumma- tifjima, in fcient tam vere , & majori cum certi- tudine praclicam t imo Mathefi haud inferiorem accrefceret• Ita namque remedia empirica ab An- tiquis tradita non promifeue ac perperam ( uti nunc a Medicajlris ajfolet ) in quolibet morbi fiatu, aut eyEgrotantis cafu , fed opportune fem- per, & fecundum aptiffmas fanandi intentiones exhiberentur • Torro medicamenta novat & magis efficacia (quoties ad magnos, & infolitos quofdam affeffus talia indicantur) & facile7&tuto, cum nullo aut medici errore, aut patientis diferimine inveniri queant, filpippe dum mmifeflo liquet, cujufmodi particuU in patiente aut alterandat aut tn motum concitanda fuerint t & quales in agen- te ad opus illud requiruntur 3 non difficile erit hoc fatis apte defignare ? ac ad alterum illud rite accommodare. Verum longe aliter 9 cumque in- figni corporis humani periculo & abufu> a Pfeudo- chymicis res agitur} qui remediis ufu receptisf & probatis haud contenti, nihil minus quam ma- gnum Elixir 3 aut Panaceam auandami ftve medi- PR MV AT I O. einamVniverfalem } fe in fornacibus fuis moliri j abi itant, Dumque interea mineralia infcite tra- Nant 9 eventum quendam incertum expebiantesy potius quam aliquid fero de [innantes j fiforfan productum infolitum apparuerit i cum novo hoc pharmaco 9 ( cujus virtutes prorjus ignota 3 fape aut nulU3 aut malefica exifluntj) fefe morbos fla- tim omnes fanatur os pollicenturj ipfumquein quo- vis ca fu ad m aer nam aegrotantis noxam f & non raro perniciem audabier exhibent: adeo jecure , & temerarie f olent carnifices ilii, decorio hu- mano ludere» dum ad medicamenta ifin {in qui- bus aculeus femper latet venenofus ) aut paranda9 aut exhibenda 9 nullo conftlio 9 nulliufque me- thodifilo9 jed mero cafu9 & csco quodam impetu ducuntur. Itaque fumme optandum ejfet9 tum pro Medici- na dignitatef & augmento7 tum pro f alutis huma- na cura ac incolumitate> medicamentorum in cor- pore nofiro energias , & operandi modos quoad pin- guior tim indolem , & rationes quafi mechanicas fate fert. Nam fi plane innotefceret, & quo ri- tu pharmaca ajfumta vires fu as ftatim in primis viis exerunt 9 indeque eas mox per totum corpus diffundunt, $ quas ait erat tones illa in pngulis regionibus fufcipiuntf quas item in fpiritus aut fanguinem humores aut partes [olidas faciunt > tunc equidem tutim multo ac certius, cumque PRiEFATlO. majori agrot antis commodo pharmacia exerceri queat• Spartam hanc j fc. operationis pharmaceutica oy£t/ologiam, prius fere fi nunc temere aggreffies y non digne fatis ahfolvero 9 veniam ut- cunque merebor , quia terram non modo incogni- fed& valde [alebrofam3 & qua fi labyrinthe• am peragrare incumbebat 5 etfiforfanin pertra- ctatione hac fecretiores quofque receffus 9 & fimus omnes intimiores5 quidqusin ibi is agitur3 nondum fatis tnvefitgavertnh attamen exifiimo9 me filum pro iis quibufque olim accuratius adinveniendis appendifie. Enimvero fi hac dttoy qua in tota hac difquifi- tione profequutus [um , exaCie cognoscerentur, Viz,. quo ritu pharmaca } five eorum particula 9 fpiritus Animales in quibufque locis afficiunt\qui~ hus item.&auot modis fila fangutnem>& humores fermentant; inde ad pharmacia cujujque ratio- nes explicandas jemita per duceret, melius ifi orum & totius pharmaceutica rationes pate- aclnteflina quoad eorum mem- hranas9 & fibras (in quibus nempe fpiritus Ani- males hofpitantur & ubi primo particulis me- dicamenti afficiuntur ) accuratiffime deferihen- da curavimus. Quamvis enim horum fubfiant ia 9 figura cavitates i (itus, & connexiones jamdudum ab a his fatis exatte delineabantur 5 attamen fin- PRiEFATIO. gulorum membranas & nerveas, & mufculares, & glandulofasy atque fibras quafdam mere [enfi- les , aliafque quinetiam vaforum [an- guif erorum plexus denfiijjimos 3 & glandulas nu- merofijjimas 9 ab ore ufque ad Anum}t ume a inte- rioris tergum conftujjime incrufiantes, in- quam ad dotlrinam pharmaceuticam illustran- dam adprime facientia ) nullo exemplo, aut alio- rum Aut horum ductu 9 clare deteximus: circa qua tamen inventa Anatomica, ficut olim in quibufi- dam prioribusyWg rurfus operae fieduU ,ac indu- firia, Med% Doclifs. D. D. EdmundiKing plu- rimum debere agnofeo. Torro mihi in hdcpenfo abfolvendo Amicus meus D. D. Mafter manus adjutrices [ape exporrexit. A principio incepti pharmaciam hic totam per- traBare* ejufque operationum omnium, aut [al- tem pracipuarum rationes expendere deftgnaram: verum hoc opusfub manibus dumfuiti prA fubjeBi fecunditate in tantum molem accrevit, ut necejfe habuerim 9 longe ante metam abrumpere5 eique medio nondum fuperato, finem inponere. Nam prMer medicamenta univerfalia, quorum a?, & operandi modos jam defcripfimus, ad spe- culationem hanc remedia alia (fpecifica9 & appro- priata vulgo diBa } pertinent • quA nempe aut peculiarem morbum fanare , aut privatam quan- dam corporis regionem aut partem re [picer e per hi- P R iE F ATIO. bentur* J)e nonnullis horum 9 & prafertim de Medicamentis Thoracicis, meditationes quafdam congemeram. Sed cum perpendo, in mari pericu- iojo 9 cenfuris ac convitiis tanquam Scopulis u- hi que pleno 9 navigandum effe , haud a quum duxi, fragili huic rati 7 merces fimul omnes f aut nimias una vice committeret fed primo cum his paucis fata experiri s qua fi benigna fuerint9 pofleaforfan c ater a hujus generis exponere minus verebor. ELENCHUS RERUM Se ct. I. Ca p. I. J)efignatio totius operis. MEdicin«>n,^^cProSreffu* : operationum medicinalium ts£~ tiologi3 deliberatur, & confideracionem meretur : illarum loca notantur.tum ubje&a; fpiritus fc. primas vias,cerebrum, & nervos incolentes; tum humores, utfanguis , ejufquc re- crementa , atque liquor nerveus. In unoquoque pharmaci* genere tria confidcranda, primo Medicamenti virtus & operandi modus : fecundo ejusfpecies, & formulsfeledt® : tertio praeparationis ratio. Sect. I. Gap. II. Trimarum viarum defcriftio. PHarmaca in primis Viis operationes incipiunt, qu® ideo defcribuntur. x. Oefophagi tunic-e tres ; interior,intus villofa,extus nervea, cjufque ufus .■ media, muiculofa ; duplici fibrarum ordine conflans; extima, fibris membranaceis pr*dita. n. Singularum ulus. ni. Intima fenfa- tioni infervic ; xv. & etiam motui. v,vi,vii. Ofcitatio quomodo fiat, ibid. item Prxfocatio in guttcre- ibid. Ufus tunicarum medi®,& extim®. thtd. Ventriculi defcriptiq; tunic® tres. vixi. Interior , nervofa; intus villofa, glandulifque oblita, ix. vaforum plexibus donata, x. Tunic® hujus ufus ac munia, xx. Affefiiones ejus quoad inflationis & diftentio- nis modum, xxi. Tympanuidis ratio innuitur, ibid. Ventriculi plicae, quibasufibus inferviunt. xnx. Tunica media, ma/culiris ; multiplici fibrarum ordine conftans. ibid. Quomodo fibrae ifty invefligan poliunt, xxv. Tunic® extim® fibr® longitudinales, ibid. Medi®, exteriores; qu® & circulares , xv. Interiores, earumque duplex ordo 6c munia defignan- tur. xvx. Motuum inftin&us ad contraftiones ineundas per nervos inci- piunt. ibid. Tunic® extim® ufus. ibid. Ventriculi bina orificia, xvu. flexus ncrvei ad os ejus pertinentes, xviix. Pylori defcriptio, xix. Sc xx. Vafa ad ventriculum pertinentia, xxi. Defcribuntur Nervi, *bid. itern rterjK gjr Ven®. xxix Earundem ufus affignatur. xxux, XXiv. lnteftina duplicia, ibid. Tenuium munus, ibid. litus & dimen- faones. xxv. Quomodo Mefenterio affigantur, xx -' • Tunica int« fimorum intima quomodo & quare rugis donatur, xxvij . Interius crufla villofa & glandulofa obduda ; exterius nervea ec valorum plexfbus intertexta. Xxv xix. Tunic* medi* fibrarum duplex ordo, ibid. earundem ufus. xxix. Inteftinorum Periftalncus morus quomodo peragitur, xxx. a qui- bus excitatur. xxxx> xxxix. Fibr» carne® motus ialiin&um 3 Mefente- blenchvs rerjj m. xio accipiunt; ibid. Tunica extima Tendinis vice fungitur; xxxni. In- teftinomm vafa Scdudus. xxxiv. Arteriae & vente,tunica: intimae infe- runtur. xxxyi. Quamobrem tantus fanguinis affluxus inteftinis deftina- tur. xxxvn. Inteftina craffa. xxxvxii- Iliae* paffionis plerumque fe- des. ibid. Cruftavillofa ventriculum SC inteftina obducens, peculiaris eft tunica, ibid. r SEe T. II. C A p. I. De Vomitione. . Dicendorum ordm x. Vomitio Ventriculi & Oefophagi motus inver- fus, 11. A fibris carneis fpafmqdice affe&is procedit, ibid. Quomod» differt aCatharfi per inferiora, ibid. item iv. 8c v. Vomitionis caufa con* jun«fta eft fpiruuum vehemens explcfio, tu, & vx. propter irritatio- nem fpiritibus induftam excitata, vxt. Spafmus emeticus fit vel ob ma- teriem incongruam ventriculo ingeftam , aut in eodem genitam , aut a- liundecommunicatam, vx n, xx, x, xx. vel ob moleftiam alibi fpiritibus infliflam,& ad ventriculum percingentem, xxx. Loca ifta funt propin- quiora, ut ventriculi duo oftia ; vel remotiora, ut tyittyatX&y renes, lien, uterus,aliaque vifcera. xxxx. Horum omnium rationes fingulatim explicantur. xux,xiv,xv. Hiftori* du* , Pylori tuberculisobfiti •> 8c finiftri orificii paralyfi affe&i. xv. His prxmiffis inquiritur quomodo pharmaca emetica operantur, xvi. Et primo qua ratione a Cachatticis differunt, xvti, xvi ii. Dein cur h®c micius,alia fortius operantur, ibid. Operationiscmetic*modus, ratio,& accidentia, xix,xx. xxxi per vo- mitum ejefiorum ordo. xxi. Quare Vomitio in aliis citius , in aliis tar- dius accietur j quin etiam modo facile, modo difficillime fedatur. xxm, xxxvptxv. Vomitoria in forma folida quomodo agunt: xxvi.Haud perin- de eft in quadofi fumuntur. xxvxx- Non virtute fpecifica agunt,xxvn i. ncc in peculiares humores. xxtx. Pharmacia emetica magis efficax , fed cum cautione adhibenda, xxx. Vomitoriorum indicantia , permittentia, prohibentia, xxxx. Emetica aut mitia, aut fortiora funt. xxxn. SE CT. II. CA P. II. V7mi tortorum formuUj pr &io. xv. Prioris curatio, xvi. poilerioris. xvu. S Ec T. III. C A P. I. De Purgatione & medie Amentis purgantibus PUrgatio eft affeCtio vomitioni contraria, feu potins inverfa. I. De- icriptio ejas. n. Qu», 8c quotuphxmateries per catharfm educitur, ix- Quomodo Flatus gignuntur, xv. Extentionum fplanchnicarum modocaufa, modo efferus funt. ibtd. Inteftinorum motus excretorius, qubmodo fecundum naturam fe habA. v. Quibus fibris perficitur. vi. Quibus ftimulis urgetur, cum naturaliter fc habet, vix. Quibus etiam, cum violenta fir. viit. Qua ratione medicamenta cathamn excitant, xx, x. Qualis cathartici operatio intra ventriculum, ibtd. Quare pharma- co purgante aflumpto, aliquando fuccodit vomitus, ibid. Catbamci opera- tio intra Duodenum 8c inteftina tenuia, ibtd. in potum Bilarium 8t Pan- creaticum, xx. in cruftam villolam inteftinorum, xn. in fanguinem Xlv- Operationis catbarricae tres gradus, xv. Cathartica per attractionem aut ele&ionem minime operantur; diverfbs vero humores excerni'fa- Purp’^Ua!enus varie vifcera irritant, aut cum fanguinc fermentant, xvi. .. , 1(?n*s elateris mala , ejufque notabilis inflantia, ibtd. Purgantia rf tquando hameri excreto tintturam impertiunt, unde purgationis ele- «iv t error, Humorum pnparatio ad catharfin non neceflaria. xvi i. Qualis apparatus requiritur refpedtu ftomachi, xvi xx. tum fanguinis. xxx. Cachartici facultas irritativa a quibus particulis dependet, xx. Fer- mentatio cathartka quomodo fanguini inducatur, xxx, xxtx. Septica per Diarrhceam operantur, ut Cantharides per Diurtfin. xxx 11. EL E V S RERVM. Sec t. III. Gap. II. Catharticorum [pedes, formuU, & quarundam fiitiolojria« CAthartica vix ulla e Mineralibus petuntur, licet inde Vomitoria Sc Diaphoretica prxcipua. i. Difcriminis hujus ratio inquiritur, ibid. E vegitabilibus veroquamplurima. iir, ires claffes. ibid. Ex his plurima praparationem chymicam minime requirunt, xv. (fal Tar- tari ad tinftur® catharticas extradiionem quid confert, ibid.) licet non- nulla illam poftulent v. Purgantium formula: quzdam prsecipux notan- tur ; fc. Potiones, Pilula:, Pulveres, Eleftuaria, Tabui®,8c Vina, feu Cer- vifis medicatae, vi. Mercurius dulcis, vn. Refina Jalapps. vm. Re- lina Scammonii, rx. Extra&um Hellebori nigri, x. cum omnium tiologiis. Sec T. III. Gap. III. De Hypercatharfeos Remedio, item de Dyfenterla Londmenfi. HYpercatharleosmedicam«ntofxratio, i, ii. Ejus praecautio, m. & curatio, iv. Diarrhoeae fymptomatic®,quomodo tracfand®. v. Dyf- enteriEs Londinenfisdusfpecies, squofa, & cruenta, vi. Prioris deferi- ptio. vn. Curatio ejus quibus medicamentis perficitur. vm,ix. Mor- bi hujus tx£tiologia. x. Oritur imprimis a fucci-nervei vitio, ibid. & xi. Virium tam fubitx concidenti® ratio, ibid. Caufas ejus remotiores, xn. Quare in Autumno deflevit & huic urbi endemia eft. thtd. 8c xm. Caufx evidentes, xiv. Dyfenteriacruenta cum Febreanomala aliis locis huic contemporanea, xv, xvx. Medendi methodus, una cum reme- diorum formulis. xvij, &c. Morbi ALtiologia. xxn. Tria ad hunc con- currunt; primo fanguinis dyferafia propter anni Intemperiem orta; fecun- do ejufdem effervefeentis compages nimis conftrifta, & particularum confufioj tertio pororum conftri&io. xxm. Morbi hujus differentis, xxiv. Caufx evidentes, xxv. Indicationes & methodus medendi, xxvr, xxvn. Curationis exemplum,cum remediorum formulis, xxvn r. Exem- plum aliud, xxix. M LENCHVS RE RV M. Sec t. IV. Gap. I. De Diurefi & medicamentis diureticis. DIurefis& Diaphorefis inter fe affines. j. Urina: materies ex quibu» liquoribusconftat. n- Quomodo ferum a fanguine intra renes fepa» ratur. ibtd. Ad hos non attrahitur, m. Renum ftru6hira & ufus expli- cantur. iv. Serilecretio Panjm percolatione peragitur, parti m fufione. v. Succi nutritii pars quaedam per renes effluir. vi. Urinae materies po- tiffimum a fanguine, vn. i q«o modo aegre, modo facile nimis fecer- nitiir. vin. Seri a fanguine fecretio per la£Us fufionem, coagulationem, & redu&ionem optime illuftratur. ix, La&iscoagulatio quibus modis fieri, inhiberi, aut tolli lolet. ibid. Singulorum rationes traduntur, x, xi. Ad fanguinem quantum analogas habet, declaratur per experimenta de liquoribus fanguini calenti affufis, *n. Seri excretio quomodo in exceffu & defeilu peccat, ac quaenam mala exinde oriuntur, thid. Diureticorum diftributio quoad finem,materiem,& formam, ibtd. Cujufmodi flatus diu- retica indicantur a fanguiniscompanimis re ftrufla. xm. Qualia etiam * compage ejus nimis laxa, xiv.- Sect. IV, Gap. II. Diureticorum fpecies & nec non quorum dant JEtiologia. Diuretica falina, cum varii fint generis non fine eautela exhibenda, t. Diuretica quibus fal acidus pro bafi eft, quibus conveniunt, u. Eo- rundem formulas, ibid. —Sale fixo conflantia, quibus congruunt, cum eorundem formulis, 111. Sale volatili prsdita , quibus exhibenda funt : iv. Sal-nitrum, quibus falibus accenfendum fac. v. Quomodo fanguinem exaeftuantem refrigerat, tum urinas movet. vi,vn,vm. Diu- reticorum nitrofbrum formulae, ibid. Diureticorum quibus fal alchali pro bafi eft formula:, ix. Diuretica fulphurea, & fpirituofa, quibus con- gruunt, cum eorundum formulis, x. Sal prunell». xi. Spiritus nitri. *u‘ —Salis marini, xiv. —Urinae, xvi. Tin&ura falis Tartari, xvif. (cum eorundem aetiologiis) Sulphur five oleum vini parandi modus SC «tio. xvm. sai fuccini, cum ejufdem atiologia, & exhibendi mo- ELE NCHVS Shct. IV. Cap. in. De Dmref nimia, ejufcjue remedio; & de Diabete. Diabetes, morbus olim rarus, i. Defcriptio ejus. n. Urina in Dia- bete excreta mire dulcefcit. ibid. Diabete , languinis potius quam renum eft, affe&us, m. eft fanguinis deliquium, ibid. 8c iv. a renibus tamen aliquatenus dependet, v. Urinas fuppreflx caufa. vn, Ejufdcm notabilis inflantia, vui. Diabetis caufx remotiores funt humores acidi in fanguinem fuffufi, ix. & prxeipue liquor nerveus in crafi degener, x. quod confirmatur ab Urinx profluvio affe£tus fpafmodicos fubfequen- te. xi. Diabetes quamvis hydrops ad matulam dicatur, ab eo tamen plurimum differt. x»i. Diabetis caufa: evidentes, xui. Symptomatum rationes, xiv. Unde fitisac febris, ibid. Quare aegrotantium urina: inftar mellis dulcefcunt. xv, xvt. Morbi hujus prognofis. xvu. Methodus medendi cum indicationibus therapeuticis, xvi 11, xix. Curatio falinis,ac jncraflantibus potiflime perficitur, ibid. Curationis hiftoria. xx, &c. Aha, aqua calcis viva: curati- xxtv- Sec t. 1Y. Gap. IV. Medicaminum Ifchureticorum fpecies as formula. A Stringentia in Diabete minime juvant, i, TrCs medendi intentiones; ■**falium combinationes impedire , fadlas tollere , & fanguinis effer- vefcentias per hypnotica impedire, thid. Prima intentio incraffantibus perficitur, ibid. Eorundum formulx. ihid. Secunda in;entio per falina perficitur, u. Quorum formulx fubduntur juxta quod pro bafi habenr, autfalem fixum alchahfatum, aut volatilem, m. Hypnoticorum quas per indicationem tertiam indicantur formuix. iv. Sec t. V. Cap. I. De Sudatione, & medicamentis hydroticis. EGeflionum plurcs vix patent, licet ingeftionis fit unica, t- Hujus ra- tio innuitur. ibtd. Diaphorefis quomodo a Catharfi differt, n- Sudo- ris materies elemcnrahs, m. —humoralis, iv. Ad fudorem copiofam requiritur sprimo ut fanguis rapidius circuletur, v. I,t fecundo ut compa- ges ejus fit loiuta. vi x i .Tertio ut cutis pori fint apeui. is. E$ifye»cn<; ob elenchvs rervm. multas occafiones & cautes evidentes contingit, fc. ob fanguinis dyfera- fiam,uti poft febres diuturnas ;ob ferum per renes non fatis amanda- tum : ob poroscutis nimis apertos, x. E(pifyaireae caufaconjuna®, Xli —procataraicsEjXd. —evidentes, xm. Differentis- xiv. Sudoris fa- gidi ratio.ihid. Medicamenta diaphoretica cujufmodi effe debent: xv. Eo- rundem ratio generalis innuitur, tbid. Cardiacis nonnihil funt amnia. ihid. Eorum materies aut mixti partes integraks, aut dementares funt. Xvi. Qux prioris generis funt, rccenlentur, sic operandi titio extenditur* ibid. Qute pofterioris, aut fpirituofa, xvn. aut lalina varii generis. ibid. Ad Diaphoretica rite exhibenda quinam apparatus requiritur, xvui. SecT. V. Gap. II. Diafhoreticorum facies, acfomnU, & querandam Mtiologia. Diaphoreticorum cenfus. n Quae pro bafi habent mixti partes inte- grales , praeferibuntur in forma pulveris, boli, potionis, tbid, inra- ftonis, aut diaetae, n. Cur fudorifera tantopere profmt ad morbos quol- dam Herculeos abigendos, in. Alia pro bafi habent partes dementares t & fic vel {pirituofas, vi, vii. velfalino-fixas, aut volatiles, viU. vel falem nitrolum, ibid. vel acidum, ibid. vel particulas fulphureas. ibiu. Bexoarcicum minerale. IX. Antimonium diaphoreticum, x. Flores (alis Armoniaci. xj. Spiritus falis Armoniaci. xn. (Seborum proceflum ra- tiones) Spirituum C. C. Fuliginis, & fanguinis re&ificandorum ratio, xm. Spiritum falis Armoniaci alia deftillandi ratio, xiv. Spiritus Fuli- ginis, fanguinis. C. C. ibid. Spiritus Guaiaci, Buxi, &fimilium, cum proceffus ratione, xv. Refina Guaiaci. xvn. Spiritus Tartari, xviu. S e c t. V. Gap. IU. De Diaphorejt nimia aut depravata ejujque remedio. AFfe£tioh*c fatis crebra, i, u. Interdum morbi alterius fymptonaa eft. ni. Cura ejus, iv. Quandoque item eftedus eft; cujus nota- bile OCmpIum profertur, ibid. Calus iftius xtiologia. v, vi. Dia- pborelcos nimix caufx. vn. Ejufdem curatio, vin. Indicatio pruna* fc. humorum dyferafias tollere,Antifcorbuticis perficitur, thid. &. Cnaly- beatis. ix. Secunda pororum debitam conftitutionem requirit, x. - Aflfeftu qui vulg0 dicitur Aptitudo ad frigus captandum, xi. Ejuldem exemplum notabqe, iM. una cum morbi xtiologia, xn,xm. Caulxejus procatanfticx. xiv, xv. Curatio defignatur. xvi. Inteut.o pnrna,&; prx- cipua, eft fpirituum animalium corroboratio, ibid. Medicamentorum formulx. thid. Incentio fecunda, & tertia, quibas remcdiisconlequuntur. xxi. Sudationi* tertia fpedes. cmx Ic. per.fe morbus eft , xxn. Ejus E L ENCH V S RSRVM, kiftoria notabilis, cnm ejufdem aetiologia. ibid. Sudor anglicusj xxt tr. Morbi 8C curationis ejus hiftoria variis Authoribus, xxiy. ejus inquiritur, xxv. Cau/a ejus non in /anguine, xxvi. verum in ‘li- quore nerveo fubfiftit.xxvn. Symptomatum rationes explicantur, xxvm, xxrx. A fimili huic cauta DiabStes, Dyfenteria incruenta, a liquore fc. nerveo degeneri in languinem redundante, procedunt, ibid. SEC T, VI, C A P. I. De Medicamentis Cardiacis & Alexiieriis. *4v HUjufmodi remedia communiffimi funt «fus. i. Cordi fuccurrere vulgo dicuntur, ii. Unde haec opinio nata eft. ut, Veritati mini- me congruit, quia in fanguinem & fpiritus animales potius quam in cor agunt, iv. Sanguinem emendant, & quoad crafin & atccnfionem ejus, vi. Cur fanguis aliquando minus accenditur, vn. Quibus remediis emendatur, vi n. Quibus etiam plus jufto accenditur, ix. Sanguis in crafi peccans, compagem habet,aut nimis ftri&am.aut nimis laxam, x. Poftc- rioris hujus vitii remedia, funt Alexiteria ita di&a. xr. Qua ratione Ale- xiteria operantur, xu. Sanguinis compages nimis ftrifta remediis /ali- nis potiffimum reducitur, xm, Quae pro bafi habent,vel fakm volatilem, velalchalifatum, vel acetofum, vel fixum, vel nitrofum. xiv. Hujufmo- di remedia Vitalia magis proprie dicuntur quam Cardiaca, xv. Quomodo in ventriculo operantur, tum in fanguine, xvi. Secundum Cardiacorum genus, quae fpiritus animales refpiciunt. xvm. Hsc duplicis funt generis, ibid. fcil. Lenia, & fpiritus demulcentia, xvtll. vel afpera , quae fpiri- tus in ordinem quafi flagellant, ibid. SEC T. VI. CA p. II. Cardiacorum [pedes & formula. CArdiaca fanguinis accenGonem augentia. i» Eorum abufus notatur. ir. Propter quas occaGones hic invalefeere folet. m. Cardiaca /'an- guinis nimiam accenhonem reprimentia, iv. fanguinis compagem ni- mis Aridam aperientia, v aut fale volatili prxdica funt, vi. auc alchali/ato. vn. (quss Pleuriticis valde conveniunt, vm.) aut nitrofo, ix. auc acido, x. auc fixo live lixivo, xi. Alexiteria pnelcrvatoria, tum curatoria, xu. ELE NCHV S RERVM. S e ct. VI. C a p. III. Defujfionibus Cardiacis eoramque remediis. COrdis pafftoncs funt Tremor, & Palpitatio ejus. i. Pofterioris defcri- Ptio, u. Ec ttiologia- m* Quae inflantia notabili confirmatur. 1v. Infuper ob alias caulas interdum oritur, v. Utcunque tamen ejus c3ufa conjunfta confifijcin «anguinis circa bafin cordis, & vaforum radi- ces remora, & aggeft'°ne* vu QP* quandoque ab ipfius fanguinis in corde ftagnantis vitio fit: vx t. quandoque item a vaiis obftructis. viu. (bujufmodi inftamiacn0Ca is* lhic*-.) alias vero ab eifdem fpafmodice affeftis. ix. 1° hac caufa hypochondriaci fsepe cordis palpitationem patiun- tur. xi, AfFe&us hujus curatio, xn, Scc, Cordis Tremor defcribitur. xv, xvi. Motus mufcularis qua ratione perficitur, xvu. Fun&iomotiva duplex, fpontanea 8c mere naturalis, xvm, Quo ritu utraque perficitur. ibid. & xix. Quomodo pervertitur, xx. Fun&ionis Ipontanete perverfas duae, fc. Ttru &- (ttye (CttllUP & fubfultus fibrarum mu- fcularium. xxi. Utriufque aetiologia. xxn. Unde Tremoriscordiscaufa formalis affignatur, xxm. tum caufa procatar&ica. xxiv. Quae perpe- ram Lieni aut vaporibus afcribitur. xxv. Curatio per tria remediorum genera perficitur, cum eorundem formulis, xxvi. De Pulfu intermitten- te. xxvn. Ejusduatfpecies,quarum una propter Aorta;culpam,xxvtu. al- tera ab ipfius cordis vitio procedit, xxix. Hujus defcribuntur varii typi, ibid. affc&usjxxx, caufse,xxxi. prognofis,xxxi i. cura.xxxi n. Arteriae de- fcriptio anatomica, xxxtv. Eidem quatuor tunicas afcripfit Galenus, xxxv. & totidem revera habet, cum t-afdem inveftigandi ritu, xxxvr. quae fin- gulacim defcribuntur. ibid. & xxxv n. Tunicarum harum ufus. xxxvr 11. &c. Vaforum fanguiferorum plexus, 8c glandulae optantur, xxxxx. fcc. SEC T. VII. CA P. I. De medicamentis optatis. SOmni & vigiliae viciffitudo, ficuti ad fanitatem tuendam neceflai ia, ita CUIT*c'rca eam deliquitur, medicina opus eft. i. Opiologix contenta qux, quot fine. ii> iji. Primo oftendendum cnc quo ritu Opiata 1?lr't“s anilI»ales afficiunt, ibid. In cujufmodi particulis eorum vinus conlutat. ln quibus locis primo operari incipiunt: v. via. potilfi- mum in cerebri cortice, ubi cerebri fpiritus extimos perimunt, aut repel- lunt j interiores ab cfRuxu m panes interiores inhibent: ihid. aliquatenus etiam in ventriculo, vr. Opiacarum virtus quoufque fe extendat, & in quaspartes; vili. Illas non fanguinem , uti fpiritus animales, vene- nant. ibid. Primario in fpiritus cerebri incolas agunt, ix. Quandoque ELENCHVS HJERVM. r«ro illarum vis in cerebellum,ejufque fpiritus incolas pertingit: x.Opia- tarum elfedus notantur, qui boni funt.aut mali. xi. Horum boni imme- diatius fpiritusreipiciunt.- xtn. quos refpedu motus illorum juvant in Vigilia, ibid. in Delirio : xrv. refpedu fenfus in Dolore, xv. Qua ratione Opiata dolorem fedant, abfquefomno , vel poli eum finitum 5 ibid. ubi atitXynr.oif hujus ratio inquiritur uique ad. xx. Opiata in cal- culo 8c podragra juvant, ibid. Refpirationis St pulfus inordinationes fe- dant, xxi. item vifcerum fpafmos excretorios Scdyfentericos. ibid. Qu0. modo in fanguinem & humores operantur, xxti. Sanguinem fere illibata tranfeunt; xxm. Urinas tamen & fudores movent, xxiv. quod Hifto- riis tribus confirmatur, xxv. ad finem. SEC T. VII. CA p. II. De Opii nocumentis & cautione circa ufumejus. QUot & quibus modis Opium laedere folet. 1, n. Malignitas eju* interdum cerebro , quandoque etiam cerebello prius ac potius infer- tur. ni. Cujufmodi mala a Narcoticis producuntur in capite, in pe- dore, in imo ventre, iv. Quomodo Turctc aliique Opii devoratores ab co affici folent: ibid. Cautiones circa Opii ufum primo refpedu conlii- tutionis a^roti: fecundo refpedu morbi: tertio refpedu Ipirituum animaHunA ultimo refpedu fanguinis & humorum, v. Vitiofi humo- res in ventriculo aut intellinis accumulari foliti, ance opiatx exhibitio- nem expurgari debent. vx. SEC T. VII. Gap. HI. Optatarum fpecies praparationes & formuU. MEdicamentorum AnodynSv dlftinflio. i, ii. Narcoticorum re- cenfio. ihid. Opii natura & partes in quibus vis narcotica confiftic. ut. In omnibus haud pari modo operatur: &C praefertim non incane, uti in fele ac homine, ibid. Experimenta circa opium canibus exhibi- tusu. ihid. Papaveris albi capita cum feminibus tutius Anodynon exhi- bent. rv. Opii praeparatio, v. Veterum Opiata recenfentur. vi. Re&c vn. Neotericorum Opiata , Laudana unde difta, item Nepenthes. vili. Laudaniftarum mala. ihid. Laudana in forma cx- trafti, ix. in forma liquida, x. Pr° Laudanis conficiendis menftruura maxime idoneum ett Tinftura falis Tartari, xi. Laudanum Helmontii di£tum. xii Noftrum. ihid. Papaver erraticum, ejufque praeparata j item Cynoglo/fus ejufque pra:parata. ihid. Nicotiana , ejufque fumi- fuiSiouis mos, eifeflus, eorumque rationes deicribuntur. xii. Opiata 2* fulphure vicrioli improbantur, xiv. Opiatarum formulae, ibtd. Medica- menta Anthypnotica, xvx. & fpeciatim de potu Cujfee, cujus effedfus eo- rumque rationes explicantur, ihid. it»m Xvu, xvni. Ejus commoda c«m incommoda, xix, xx. ELENCHUS RERUM SE C T. I. kJ)e Medie amentis Thoracicis, C A P. I. Ve Refvir titionis organis & h[h OPeris inftitutum. i. Partium Thoncis recenfio, ir. Pulmo- num fubftantia membranacea, m. ex lobulis pene infiniti* conflans, iv. Quosinterftitia quaedam diftinguunt; v. &Lym- phadudus comitantur, ibid. Pulmonis comp-ges tota nfluloia. vi. item, xxv- Vaforum Pulmonis recenfio. ibid■ Eorum ad Tracheam habitudo, vix. Trachea: & Laryngisdeferiptio. vxu, ix. Tunicarum Ttacheaufus : x. ejuifiemvafa deicribuntur; xi. uti & Bronchiorum conformatio innuitur, xn. Eorundem ufus, xin. & valorum confor- matio. xxv. Hujus conformationis ufus. xv. Fiftul» bronchiales in nu- meroliflimas cellulas veficulares definunt. xvi. Q_narum conformatio & ufus explicantur, ibid.Sc xvxx. Arteria pneumonica? ramificario, xvi 11. non tantum & ejus propter aerem adtniflum fer- mentationi infervir. ibid. Venae pneumonica: diftributio. xix. Vena- tum Anatomica deferiptio •, recenfione quatuor illarum tunicarum perficitur, xx, &c. Quare nullus in venis pulfus. xxn. Sanguinis per pulmones circulatio qualis, xxm. Cur vena pulmonaris valvulis ca- ret. ibtd. Lymphxdu&uum deferiptio, xxiv. uti & nervorum pulmona- rium. xxv. Tunicarum pulmonis deferiptio & ulus. xxvi. Pulmonum fyftoleSc diaftole mechanice explicantur, xxvu. uiqueadxxxv. Mufcu» lotum infpirationi inlervientiuma&io, explicatur, xxvxn, &c. Expira- lio non eft mera infpirationis intermiflio. xxxi. (item xxxni. & xxxiv.) Mufculihuic infervientes. ibid. Ratio redditur quare mufculus Triangularis in homine parvus, incane per totum pedus protenditur, xxxn. Quo inftindu hi mufculi motuum vices obeunt; xxxv, Fundia motiva Ipontadea, ibid. —- Naturalisxxxvi. fpirituum utriufque ditio- nis difpcnfatio. xxxvu. Queritur an Refpiratio fit adus fpontaneus, an mere naturalis, xxxvin. ire. Quare Lobulorum intciftitia inter k, ®e inde in Lymphwdudus tranfitum habent, xlu» &e. :E LE NCHV S T^ERVM. Se c t. I. C a p.II. De Refyirationis Ufa variis fpeciebus, cau(lsy & fjm- ytomatum rationibpu, CUr Refpiratioms organa multifariam Itedi periclitantur. j. Refpfra- tionisufus & fines qui, & quibus modis laedi folent. n,tu. Cl. Sylvti opinio circa fanguinem in pulmonibus efFervefcentem, quae minus verifimilis videtur , Autorifque fuper ea refententia. iv. Sanguinis cir- culatio pneumonica inhibetur, modo cordis ipfms vitio, V- modo ftngui- nisculpa, vi. qua: in ejufdcm accenfione depreffa, ibid. aut nimia, vir. am crafi vitiata confiftit. vm. Hcec vero aliquando nimis laxa , ferum intra pulmones exuere facit, x. ("Variae hujuscauf£e,&fiendi modi, xi.) aut languinis recrementa, xui. aut ejufdem corruptelas: xiv. alias autem nimis confiridia , languinis circulationi officit, uti cernitur in fe- bre, xv. in Pleuritidc 8c Penpneumonia. xvi. Infuper fanguis in pul- mone impeditur cordis vitio, xvn quatenus fpiritus ejus deficiunt, aut inordinate moventur, xvin. Demum fanguis in pulmone impeditur propter vias obftru&as, xix. ('Hujus varii fiendi modi, ibid.) aut ab- ruptas. ibid. Quin & aeris defe&us, aut vitium, fanguini in itinere pul- monico impedimento eft. xx. SEC T. I. CA P. 111. De Jnfftratlone Ufa INfpiratio laeditur ob aeris vitium aut defecluttl,. i. Aeris vitia notan- tur. ibid. Aeris defeftus infpirationem Itedens , ab organis pneumoni- cis procedite it. Quorum vel motus deficit ; in. vel meatus obftruun- tur. rv, Varii obllru&ionum modi, fc. duftuum oppletio a Cacarrho , eorundum compreflio a fanguinis turgeTccntia fa&a, ibid. aut ardior con- rraftio fpafrnodica. v. SEc J. I. CA P. IV. De Ex/jjiratlone lafa. EXfpirationis a5ns 5nfpiratione facilior, i, Exfpiratio lasfa quando- que abinfpirationis vitio procedit, ii. interdum vero folitaria eit, ▼ariifque modis contingit ! ibid. fc. a /olutione continui, fpafmo, aut paralyfi, in parte motri«e, xji- aliasaXufli, fingultu, 8cc- iv. Tuffis elenchvs rervm. defcribkur. v. Eius ratio formalis Sc fiendi modus. vi,vu. Caufaejus Primaria, vm, Caufae evidentes, ix. Ejus fpecies. x. Prima, Tuffis humida. xu Secunda, Tuffis ficca. xir- S E c T.I. c A P. V J)e Phthifi5 five Tabe in genere PHthifis inter morbos peSoris prima habetur, n. VocabuJ» hujus va- rias acceptiones- rri. Atrophiam quamcunque denotat, ibid, Atro- phia imprimis a fanguinis vitio procedit; iv. qUi redditur propria ipfius labe , cujus dux fpecies recen/entur, vi. aut aliunde com- municata: fc*L * vifceribus aut partibus folidis dyfcrafia affeftis, vn. aut a fucco nerveo vitiato- vm. Hujus dux fiendi rationes explicantur, ix. Atrophix dux fpecies primarix, Tabes dorfalis & pulmonaris, x. Ta- bis dorfalis fpecies item dux. xi. Prima a fucco nerveo in Lumbis inhi- bito, aut depravato; ibid. altera ab humoris per partes genitales di fpen- dio. xn. Humor ifteaut femen eft, cujus nimia jaftura, live voluntaria, *ni. five involuntaria atrophiam inducit j xiv. aut fecundo Ichor, five puttilago e partibus iftis ob continui lolutionem effluens, xv. Gonorrhce» ■virulenta: ratio formalis, ibid. SECT. I. C A P. VI. De Phthifi proprie dici a, five de Tabe pulmonum vitio excitata. PHthifis pulmonaris definitio, ti. Caute a Veteribus affignat*. irr. Materies tabifica quibus viis pulmones fubeat, ihid. aliquatenus Ic. per Tracheam : xv. hon tamen a capite deftillans, ibid■ led ex vafis tra- chealibus exudans : v. Prxcipue vero per arterias pneumonicas infertur, vi. Tuflis, & expuitio hoc modo excitata quandoque falutaris, vn. fsepe nimia 8c periculofa exiftit. ibid. Hujus fiendi rationes, ibid. tum & ul- ceris pulmonaris. viii. Pulmonis ulcus callo obdu&um , minuspericu- lofum. ix. Phtbifeos caute procatar&icx, x. e parce/anguinis, incrafi nimis ibluti. xi,xii. Hujus dyferafia tabifica aliquando a proprio ipfius oritur; xm. Quandoque a fucco nerveo inducitur: xiv. alias a '^mPbasduftibus obftruftis. xv. Tabificus etiam redditur propter eva- xacion1168-^ennes imbitas aut fuppre/Tas, xyi. tum propter Tranfpi- reft usm*in^itain' xvii. Noxa Tabifica ex parte pulmonari, xvi i i.ob in dnnlin e c°nformatum, xix. propterdiathefm haredicariatn,xx. fquae in v xxn.) autobpe&orismorbospra:vios. xxm. Aeris n x anidos influentia, xxxv. Aura crafia & urbana Phthificis quibufdam ,„!n’k"Snni,i xxv. hujus ratio inquiritur, ibid. Multis phthificis . ‘“iphureafalutaris, tum medicamenta fulphureamaxime congrua. ‘ r“®s tria tempora: xxvi. primo cum recens, phthifeos fufpicione afC; 5*vu. fecundo,quandophthifminducere incipit: xxviu. ter- «io,quando in phthifinconfirmatam cedit. xK'x. Methodus therapeutica contra Tuflim recentem, xxxi. cujus rresindicationes. ibid. prima fan- guinis erfervefccntiam relpicit, xxxn. fecunda feri , aliorumque recre- mentorum fecretionem, xxxm. tertia Catarrhi fuppreflionem, hve pul- monis corroborationem intendit, xxxiv. Medicamentorum formul» va- ria:. xxxv. Puerorum Tuflis convulfiva difta) deferi- birur. xxxvi. Ejus ratio formulis, xxxvii. Caufa , partim catarrhus, xxxviu. partim pe&oraliumdiathefis fpafmociica. xxxrx. Ejusprogno- fi*. xl. Curationes empiriese, xli. pattim Mufco pyxidato perficiuntur» xli i. (Hujusratio innuitur, xlin.) partim terriculamentis, xliv. Mor- bi curatio rationalis, xlv. Tuflis in phthifin degenerantis curatio tribus pociffimum indicationibus perficitur, xlvi. Prima fanguinis diflblutio- nem nimis promptam inhibendam praecipit, xlvi I. quod tribus itidem perficitur j ic. fuccum nutritium fangumi propordonando, fanguinis aciditates tollendo , denique ejufdem recrementa a pulmone avocando, xlvi 11. Secunda, remediaexpeftorantia requirit, xlix. Tertia. Balfami- cis perficitur, 1. Remediorum ad phthifin formule. Ii. Vaporationes 8c fuffitus. 1 ii. De phthifi confirmata, lin. In hac quid agendum, ibid. cum remediorum formulis. ibid. Tuflis fiuiplicis fanguinis vitio excifd- tshiftoria,cum curationis methodo. Iv. ad Ix. Hiftona altera notabilis Tuflis clangofe a liquoris nervei vitio profeftx. ixi. Ejuldem cefitiolo- gia, lxn. &c. Medendi methodus ufuata. Ixr. ad finem. ELE TifHV S X.SRVM, Sect. I. CA P. VII, ’ De [anguinis fpnto» PE'Roris plerique morbi in Phthifin terminantur, t. Sanguinis fputura affeftus valde frequens. n. Circa eum tria confideranda. in.Ptimo c quibus vafisfanguis erumpit, iv. Quali tam horum tum fanguinis vi- tio contingit. v, Qule potiflimum arcerix,ac ubi confitas fanguinem ex- fpuunt. v. Hxmoptoe e vafis Trachealibus, raro periculofa. vu. Secun- do, in quibus locis deponitur, vm. Vel in Larynge fc. vel in mediis bronchiis, \el intra veficulas orbiculares, ibid. Pro diverhtate horum lo- corum fanguis diverfimodeexfpuirur, ix. M >rbi hujus caufxevidentes, x. Prognolis. xi. Curatio, xu. ejulque indicationes dux, ibid. Qua- rum pnma fanguinis fluxum fiftcndum curat, eundem a parte affeRa avo- cando, x iv. & vafis aperturam claudendo, xv. Secunda intentio prxfcr- vatoria fanguinem in crafi re£ta concinendum, xvi x. tum Pulmonis Con- formationem debitam procurandam indicat, xvui. Medicamentorum formulas intentioni primae intervientes. xix. Indicationis fecunda; prae- fervatori* Intentio prima relpicit fanguinem, xx in quem finem pne- fcribuo.tur evacuantia, xxiu vel mere alterantia, xxn- Incentio fecunda pulmones refpiciens,Ba!famica requirit, xxt 11. Morbi hujus hiftotia pri- ma. xxv. ©-c. Ejus xxx; Hiftom fecunda, xxxn- Cafus vflStiologia. xxxsY. ELE TiC HVS RE RV Ai. S e c t. I. Gap. VIII. De Feripneumonia. P Eri pneumonia defcriptio. *• Phlegmone quomodo in pulmone ex- citatur. ii. peripneumoni*caula conjun£la in his duobus confiftit, nimirum ut fanguis effervefcat; lecundo, ut fmiul intra duftus hsreat. ***• Diathefis modo h*c, modo ifta prior, ibtd. Qualis vero fit, phleboto- mia detegit. iv. Quam ob caufatn haec fanguini duthcfis inducitur, v. Pulmonum viciofit35 ad Peripneumoniam difponens. vir. Morbi hujus caufaeevidentes, vin- Sspiffime' Pleuritidifuceedit aut fupervenit. ix. Hujus ratio inquiritur, x. Morbi differentiae, ibid. Prognefis, xi. ex fym- ptomatum apparentia, xi I. abexcretis, xin. aviriumftatu. xiv. Cu- ratio duas habet indicationes primarias, xv. Prima indicatio quatuor fug- gerit medendi intentiones, xvi. Quarum prima , ut fanguinis affluxus pr*fcindatur;fecunda,utextravalatus circulationi reddatur, ibid. Hisutrif- que latisfacit venae-fedio, xvn. circa eam regulae, ibid. Tertia meden- di intentio, ut fanguinis vifeofitas tollatur, xix. Quarta, uc fymptoma- tis urgentibus occurratur, xx. Indicatio fecunda maceri® morbide® ma- ctationem & expeftorationem refpicit. xxi. Remediorum formul® ad Primam & lecundam intentionem, ibid. Vomitoria minime exhibenda- *Xil. Purgantia aliquando concedenda, ibid. Enemata vero in quotidia- nofintufu. xxizi. Medicamentorum fanguinis lentorem diflblventiun* formul*. xxiv. Symptomatum curatio, xxv. Medicamenta contra vigi- has& dolorem, ibid. Maturantium & expe&oranciura formul». xxvu Hiftoria prima, xxvix. fecunda, xxvu. Sect. I. Gap. IX. De ‘ple^ritide. Pleuritis & Peripneumonia morbi affines, i. Loco affedlo differunt, ibid. Pleutjtidisfedes. u. Caufa ejus proxima, tu. Cur ahquotie* in Peripneumoniam, alias in Anginam commutatur, ibid. Caufs Pleuii- tidis remotiores, iv. Pleuritis notha, v. Pleuritidis differenti*, vi Pro- gnofis. vu, vin. Curatio tres indicationes fuggerit. ix. Quarum prima «uratoria fanguinis extravafationem tollendam curat, x. Phlebotomia in °mni Pleuriride necelfaria. ibid. Qu® vena fecanda; xi. Cucurbitulae jjUtn {carfficatione,Phlebotomis aliquoties vicem fupplent. xn. Cathar- luncC*fte> Vomitoria minime exhibenda, ibid. Enemata femper neccflaril :• u Us- ibid. Secunda indicatio prsfcrvatoria fanguinis lentorem coi- xic. xin. Tertia viralis,viftus rationem , Cardiaca, 5c Anodyna prsicri- it. xiy* Remediorum formul® ad phlegmonen tollendam; iv. ad languinis lentorem,xvi. Huic hni inferviunt ftercus equinum, ibid. tum »ia itercora, 6c poiy^8, xvn> tum liquores cbymici. xix. Cardiacorum Anodyaoruro formul», xx. Fisuricidi* Hiftoria. ELENCHVS %ERVM. SEC T. I, CA V. X. De gmfyemate. EMpyema affe XvC Deoppilativa, indicationi primx rafervientia. » i1* 5: 5-0 Indicatione fecunda requiruntur remedia anti&erica ,uh vo- tu* animali, xix. tum minerali prxdita. xx, Medicamenta Chalybeata ELE N CHV S RERVM. varii generis, xxt. Anti£leriea externa & fympathetica. xxrv. Ouo* rundamexiis xxvi. Vidusratio, xxvm. Cardiaca, xxix. Anodyna. xxx. Se ct.II. Gap. II. De Remediis aliis hepaticis. QUibus morbis Hepar laborare folec. t, u. Circavifcus hoc duse ge- nerales medendi intentiones. i11 Medicamenta fplanchnica vulgo ditta, primo & potiffimum in fanguinem operantur, iv,v. QualiafunC quz Hapar fpecialius rcfpiciunt. vi. Formula medicamentorum contra hepatis nutritionem nimiam , uti& Rhachitidi appropriatorum. yit. Remedia ad alios hepatis affc&us dicata enumerantur, vxn, primo fim- plicia, vegetabilia, ibid. dein fales fixi,& acidi, ix. poftremo Chalybcata. x. Hepaticorumcompofitiones officinalcs. xu. Magiftrales. tbid. S E C T. II. C A P, III. De Hydrope Ajcite, remedii t. HYdropx hepati* aut lienis vitio minime aut raro oritur, r. &. nr. Hy- dropis tres (pedes, & Afcitis exemplum notabile, it. Aicitis mate- ries & caufa conjunda , vel humor aquofus £ fanguine deciduus, v. vel lympha , aut chylus S propriis utriufque vafis effulus. vi. Minime vero humoris nervei ftillicidium,aut vaporescondenfati. VIi. Sanguinis pars aquofa in imo ventre deponitur fanguinis ipfius vitio, ix. aut vaforum.X. Cur lympha in aqualiculum erumpat, xt. Cur item chylus, xu. Morbi differentis, xi u. Prognofis. xv. &c. Afcitis curatio, quibus & quot rnodiscentari folec. xvi n Cathartica ah quoties parum Juvant,imo po- tius obfunc. xix. Cathartica, aut emetica aut Purgantia xx. Emetico- rum cenfus. xxi. Purgantium cenfus. xxix. Gummi Gutta, xxiiia Varis ejus praeparationes. xxiv. Hilloria Afcitics eodem curats. xxv. Efuia fiveTichymallus. xxvi. Hercules Bovii. xxvn. Pilulas Lunares, xxvm. Hydragoga purgantia, mitiora, vel fortiora, xxix. Sambuci Sc Ebuli femina, xxx Soldanella & Gratiola. xxxi. Succus Ireos noftra- tis. xxxii. Elacerium xxxin* Ex his varix compofitiones & formulae, xxxtv. Hydragoga diuretica in Anafarca f*pe juvant, xxxvj. in Afcittf quatenus conveniunt, xxxvii. Quareadftringentia diureticis pcnmlcen- da. ibtd. Quo difcrimlne & dekftu exhiberi debent, xxxvit . Diapho- retica uiAlcitc quatenus juvant, xxxix. Enemata & Emplaftra. xl. Pa«» racentclisin Aicitcquando 3c quibasconvanic. xli. Curationis hiftoria. xl * n. B LEIStCHV S RSRVM. Sec t. II. Ca p. IV. De Tympanite. TYmpaniteshaud proprie hydropisfpecies. i. Cau/a ejus quare occulta ibid. Flatui vulgo,leo perperam adferibitur. ibid. Flatus enim non intra Peritonxi concavum, aut Inteftinorum cavitates, 111. aut eo- rundem ac Mefenterii tunicas fubfiftunt. iv. Quot & qiubus modis ven- ter intumefeir. V. Primo ic. a vifcerum tumoribus, vi. Qui Tympani- tis aliquando funt caufa procatarftica. ibid. Secundo ab aquis aggeftis, ut inAfcite. vn- Terrio a natibus, vin. Quarto a fibrarum *um inflatione Ttrumde,. rx. Tympanites paffionibus Colicis, aut Hy- ftcricishaud raro fuccedit* ibid. A fimili caufa, fed fixiori procedit. x,xi. Quod inflandis & rationibus probatur, xi i. Tympanites univerfalis. ibid. Ejus caufa inquiritur,atque vera affignatur. xul. Cur fumptis venenis corpus intumelcit, ibid. Cur item in defunftis venter, xiv. Quomodo fpiritus, qui irriquieri & mobiles lunc, ventris tumorem fixum 8c perma- nentem excitant. xv. Hoc fucci nervei vitio accidit. xvi. Cujusobftru- ione fpiritus intra fibras detinentur ac immobiles fiunt, xvn. Morbi .„^riPci°. xviii. Caufa; procararfticas funt morbi alii praegredi, xix. *«hmatis in Tympanitem delinent;» ratio, ibid. Prognofis. xx. Thera- Pei® vulgaris ratio minus commoda,ac raro prodeft. xxi,xxxx. Tres in- dicationes therapeuticae. xxxv. Prima curatoria, & difficillima, xxv. qui- bus remediis potiffimum perficitur, ibid, Diuretica maxime accommoda. vi. Cacharticofum mitiorum formulae, ibid. Item Enematum. ibid. °>ureticorum formulae, xxvii. Topica. xxviJi. Indicatio fecunda rem: dia alterantia requirit, xxix. Inter qu® Chalybeata maxime juvant. Cujufmodi e ferro praeparata non conveniunt, acxx. Qualia admitti poliunt, xxxii. Horum formulae, ibid. Liquor a floribus Tapfi barbati, atxxrii. Remedia alia appropriata. xxxiv. Indicatio vitalis, Cardiaca, Hypnotica, & remedia contra fitim prssfcribit. xxxv. Singulorum forxnu- l«e. ibid. Se ct. II. Gap, V. De Anafanx. dcfcriptio. i. Quomodo ab Afcitediffert, u. Origo ejus efficiens**!?11*116' ,u' materialis & efficiens, iv. Sanguinis caufa Hsemar frefpe&u- v- Primo quod non rite fanguificat. ibidi a • modus explicantur, vi. Per fermentat ionem fc. per- vel K • • &Accenfionem. vu. Sanguinisdiatbefis hydropica oritur» od vitiatam fermentationcm, ix. vel ob accenfionem Isfam. x. A- rn "rr?cau^‘E Procatar£iic® (unde fanguinis'afFe0PSrati°nes fuas perficiant,j viz.. quomodo,& quare h®c vomitum,illa p J.ga.tonem , aliadiaphorefin , aut alterationem , aut quandam alterius genens operationem moveant ; qu® fit partium & particularum in a- geme & pauente affinitas, aut diffimilitudo, impulfio, pulfio , & readlio : dc,n quali illx invicem coramift® luda aut fermentatione agitentur ,Sc qua mechania aut c’vioyetx effc&us fuos producant. Super his foluti® u garis foiec effe, pharmaca quxque per virtutes quafdam ipecificas o"- rDefgndtio Operis. S E C T. I. cerari, 8c ttufafii* luas peculiares exercere. Quod equidem nihil am- plius fonat, quam idem per idem explicare j quemadmodum fi dicatur vomitoria quadam effe, qusa facultate vomitum in nobis ciendi prxdita funt. Quandoquidem igitur fpeculatio hxc Therapeutica haSenus a me- dicisfcre"i mada relinquitur, opera: pretium videtut inquirere de ratione ouali mechanica, qua medicamina cujufque generis in corporibus noftris vires fuas exercent; fcdicet ut, p*o 1 bitu noltro , illa in vifcenbus excre- tionum motus aere . aut fi flere, fanguinis & humo, um elfervelcentias ex- citare velcompefcere , cujufque infuper partis aut membri indigentiis, aut anomaliis peculiari quodam refpedtu , ac velut tributo {obvenire va- leai.t. Hic etfi parum refert quo ordine pharmacorum fpecies iccenfentur, tamen methodi gratia , eorum rationes quafdam generales imprimis de- fio-inare vifum eft, dein juxta has eadem in claffes redigere. Itaque circa medicamentorum operationes primo diftinguere oportebit loca in quibus virtutes, live energias fuas primo, aut potiffimum cxerunt; quce nimirum Vulgo dividi folent in tres regiones, fcil. primo, primas vias, quibus prx- cipue comprehenduntur Ventriculus, Inteftina, du&us Felleus ,& Pan- creaticus, nec non vaforum Meferaicorum ofcula j fecundo, Maffam {an- guineam cum appendicibus ejus fanguineis,fcil. Prscordiis, Hepate, Lie- ne &c tertio, Cerebrum & fyftema Nervorum, cum membris &'habitu corporis. Praeter has diftin&as activitatis fphxras, quarum modo haec, vel illa leorfim a exteris, modo plures, aut omnes fimul a pharmaco attingun- tor ; infuper fecundo in loco confiderare debemus fubjeCta immediata in que5medicamenta operantur, qus nimirum non folidx partes, fed vel Spiritus animales, vel Humores lunt j tametfi his mediantibus etiam illas interdum afficiantur. Pharmaca intus fumta vel immediate agunt in qpiiitus animales, eos nempe quiOefophagi, Ventriculi, Inteftinorum, aliorumque in primis viis duftuum fibris infident; vel mediante fangume in eos qui Cerebrum & partium longius diffitarum haras nerveas aut mem- branaceas incolunt. Sive hos, fi ve illos cum illorum virtus attingit, eofdem vel irritando in motus excretorios cient, aut erigendo amplius expandi 8c velut ovare faciunt i vel demulcendo ipforum inordinationes fedant & moleftias tollunt; vel denique confternendo eorum furores confopiuht. Humores, quibus pharmaca intus fumta vires fuas impri- mant, funt Ventriculi, & Intcftinorum tum fermenta, tum oblinimenta. Sanguis, cum fucco nutritio,& recrementis, fc. Sero,Bile utraque,8c fucca Pancreatico,&humore Lymphico, atque liquorNervofus ; in quos modo lingulares,modo plures fimul medicamina diverfimode operantur,in quan- tum eo? aut fundunt & prxcipitant,aut ab eo flatu reducunt j quandoque fegnesexagitantjvel nimium effervefeentes leniunt ac demulcent; vel de- niqj eos qualitate, confiftentia, temperamento,aliifque accidentibus enor- mes alterant,£c fenfim crafi genuina: reftituunt. Cum itaque circa pharma- corum operationes,totidem & tam variae fint conliderationes,methodi no- itra- filum juxta loca , in quibus vires fuas primo aut potiffimum exerunr, ducatur i eoque rdpectu a Gatharticis tum Vomitoriis, tum Purgantibus incipiemus-’ dein proxime meditamenta Diuretica, Diaphoretica & Car- diaca traflabimus : ac ultimo de Opiatis,&Specificis vulgo didis, hoc eft, de medicamentis cujufque particularis membri aut vileens anomalias , aut defectusrefpicientibus, .dicemus. In fingulis hifce tradandis hxc tria ob- fervabirnus j fc. Primo in unoquoque pharmacis genere medicamenta in corporis humani five Spiritus, five Humores , five in utrofque fimul & parces fblidas operandi, 8C afficiendi modos defignabimus. Secundo cu- tufquemedicamentorumclaffisfpeciesomnes, a tlaltem prxeipuas,una8C {electiores prxfcribendorum formulas notabimus. Tertio quce ad fingulas fpe&tnt remedii Ghymica prim» not* deferiberaus, eorumque .Otiolo* C a r>. II. Trimarum Viarum Defcriptio. oiJs,hoc cft , mutationum & accidentium, qu» in eorum properationibus contingunt, variationes, nec non virtutum ,6c e&Suum q ■ in prmpara- l»s eminent rationes fubdemus. Quarto hisfuperaddi poffit, in re phar- maceutica exercitatio adhuc alia , nimirum tat propararionum Chymica- rum ALtiologiis rite perpenfis, ejufmodi me ucainenturum apparatus alii, tum elegantiores , tum utiliores inveftigari queant. Verum hanc nos in- ftirutionem, quia Arcana, temerariis Agyrtis medicinas hodie quafvisver~ bo tenus perceptas, non fine jSLgrotantium periculo, paflim in pune fa6U- tantibus facile violanda , continet, iu aliud tempus relervabimas; quod proxime incumbit, in corpore humano l rimas vias vulgo diftas, viz. in «luibus medicamenta operari incipiunt, & adionis cujufque pharmaceu- quah profcenium lunt, breviter &c accurate deicribemus. SE CTI O I. CA p. II. Partium intra quas medicamenta operari incipiunt De~ Jeripio, Vfm & Ajfeftiones. UAN D O QJJ IDEM medicamenta ficut alimenta iifdem ia corpore humano ingeruntur viis, &r pereofdem ubique feruntur dud;us; idcirco velut aa Chylofeos, ita ad Pharmaci» rationes, & fiendi modos rite intelligendos , partium ac vifc jrum ,in quibus dramata utra- que ifta peraguntur, fchenographiam quandam deificare ex ufu foret. Attamen hoc opus plenum, & omnibus nam “dsabfolutum trad re , effiet totius corporis humani Anatomiam exhibere Quapropter illas foiummo- d° partes, in quas pbarmaca recipiuntur, & ubi operari incipiunt, breviter delineabimus. Sunt autem h» , Oefopbagus , Ventriculus, & Inteftina, cuna appendicibus eorum ; in quibus non tantum Vomitoria 8c Purgantia, fed & Cardiaca, Opiata, Diaphoretica , imo 8c alia cujufcunquc generis medicamina virtutes fuas primo exerunt, &ad Wioyj.M quafcunque edendas determinantur. Horum itaque non perfefltam dderiptionem fqu» jam jam ab aliis Anatomicis accurate fatis traditur ) at breves fo- lummodo Commentarios, qui Pharmaci» illuftrand» infervire poffimt, ad- jiciemus. Cumque infuper medicamenta qu»que immediatius agant in piritus, aut Humores, aut fimul in utroique j atque illorum fubjefia lint 'rs, membran»,vafa , &du£tus, quomodo h»c in pr»di£tis vilceiibus a 5ent, & affici folent, particulariter exponemus. r ‘ Oe-ophao;us, juxta omnium fententias , & communem obfervatio- dam ’ tfSS a^et tunicas. Harum interior in intima fuperftde quod- ejusqc 1VeIum habet, fibris feu villis tenuiffimis conftans, quod totam lubftanMaatlm ve^ut lanugine quadam inveftit: reliqua hujus tunica: nata, pant”** nervea c^-» fibris varii generis & divetfimode contextis do- rnem"brarf,6]^C Ventr!Cub & InteftinOrum tunica interior. Porro h»G per illa ur palatum, os, fauces, & labia tegit, continuatur ; infu- fnariii f A' Ventr'culum defendens , os ejus circumcirca & inferius jn.:, nam igitorum latorum oris latera intus obducit. H»c tunic» Inia ex*re??’tas intra Stomachi orificium craffa admodum & vii- cej !_ a . ent^!CU 1 tun• ca interiore, quam obtegit, valde difiinda appa- ■» H polt levem elixationem plenius cernitur ■, tunc enim tunica 4 Trimarum Viarum Defcriptio. Sect. I. ifta a Gula proveniens , fccus ac interior illa Stomachi,mire candicat. Pars ea procul dubio ad fenfationem maxime exquilitam facit. Hinc enim gra- ta comcfla & deglutita , grata jucunditatis affedtio ufque ad Ventriculi in- grelTum comitatur : quin 6c ab ingratis comeftis aut commemoratis s ir- ritatione hic fadla, nauleaftspe ac vomitus fuccedunt. Porro hujus tuni- ca: altior in Ventriculum infertio , intimum ac citilfimum illud inter Sto- machum & Gulam commercium facit j ita ut , h pars alterutra in vomi- tionem cieatur, mox altera in c7vw.t-y.5iv adducatur: cumque eadem tunica Palatum aliafque Oris panes inveftiat } etiam hsecum iliis circa vo- mitionem mutuo conlenfu afficiuntur. 2. Proxima GuJse tunica caruola admodum & cralfi eft , veluti fi efiet mulculus perforatus. Hofmannus revera hanc mufculum efle, & Paralyfi & Cqnvuitionibus obnoxiam fitri aflerit. Hujus Tunic* fibrae carnex vulgo rorundte &tranfverlse habentur; fed Ciar. Stenon. obfervavic eas fpirales atque duplicis ordinis efle , qua: nimirum /e mutuo intercuflanr, & binas vel ut cochleas oppofitasconlfituunt. Superbis, quantum obfer- vatione propria colligere potui, ut dicam j videtur totus Oefophagus duobus mufculis o>mpolitis conflare , qui qu iruor parallelogrammos cum fibris oppoficis, &fe invicem decuffantibus efficiunt. Hoc plane confpi- cietur , fihatcGulse tunica media exteris exuta , & in extremis ligata in- fufflationo diftendatur, fimulque aquas ebullienti, ut fibrse contrahantur & jntumefeanc, aliquoties immergatur > ita namque dux feries fibrarum defendendum cum tendinibus cernentur. Dein fi h*c tunica inverfa pariter mfuffletur, fibrarum afcendehtium ordines oppofici in confpeiftum venient Ultimo fi tunica in medio tendinum per longum fecetur , & in planum explicetur, duo Parallelogramnii in una luperficie, Sc totidem oppofiti in altera apparebunt. 3. Tertia Si extima Oefophagi tunica, qux huic & Ventriculo commu- nis, atque a Diaphragmate (cui dum foramen ejus pertranfit, unitur) o- riimda, tenuiffima , & fibris tantum membranaceis Sc perquam exilibus praedita exiftit. III, Q; od ad ufusSc officia harum partium fpe&at , dicimus in genere tunicam interiorem potiffimum ad fenfus , mediam ad motus munia prte- ftanda. atque tertiana, ut totius integumentum fit, componi : fuper bis vero, quia pruni Pharmacia:aditus five propylsa Iunt,operx precium vide- tur utparticul rius,& paulofufius difquiramus. IV. Primo igitur quod Oefophagi tunica interior crufta villofa feu yeluc lanugine quadam obducatur, (qua; irem Palato &C Lingusc communis c fi: } hoc ita fieri videtur ad comelfationem, qux pro vita tuenda neceflari a eft, magis invitandam ; nempe ut, dum alimenta grata deglutiuntur , in toto Oefophagi tranfitu, a. villis iftis arripi, iifdemquc diutius adhaerere, & ju- cunditatis fenfum imprimere queant. Quod autem tunica ipfa fibris tan- tum nerveis varie intertextis conflet, imprimis ad fenfationem facit; dein §d robur & firmitatem, uti cum Iporcula pluribus viminibus intexitur ; & j-ertio ut pars ea melius diflendi queat. Prxcipuum vero illarum munus eft fenfibiluun appulfus lufcipere , eofque mox •.-■■■! % ■■■■ 3 quibus fibris. Sequo ritu affeflis, iftiufinodi yf p a^-0nes ve Paffi°nes obeantur. • • aUopius pVxftantiflirnus fui feculi Anatomicus, cum obfervaflet Vart"* U1 Pra5ciPuum aut unicum motus localis inftrumentum eftj exrn ’ a^crdm am tnovere j tandem concludit, nullam partktdam in fe- P- A2'n°Verey mfi fibrnfa fit, ac carnem peram habeat. Obferv. Anatom; gj' UriE’ fluar|doque ad hunc modum fieri convenit; nimirum ut,dum exnanf^UaS conilituunt, lubcendunt, aut inveftiunt, hoc ritu exruti &'nr,U!> ,u.rnores‘uPerflui,autmoleftiiifdem infixi, aut adhaerentes, ofeirar aDleflari poflint. In hunc finem & hac ratione, paiidicolationes, ciira-n * o*165 “ quopiam alios inflacjonis,aut diftenfionis motus excitari L ■ S‘. Quapropter fiquidem in ofcitatione , Oefophagi duiftum nobis rnlTJ rP,1,ar,> fl a veuro quodam inflari, & expandi fentimus * terior^nronr^/11 ’ exln^e hunc affectum oriri, quatenus Gulx tunica in- rD; ’ P lumiditatem nimiam (qua aggravatur ) difeutiendam , a tation-Q01 ° lone fluadam expanditur, & ampliatur. Porro hunc olci- here n.>m0 Um U'a moleftus femper & indecorus videtur) dum inhi- tur ’ x Tunics exterioris fibrx carnex in contra&ionem cien- OefonhT 'rucmceroppofitoshofcecxpanfionis & contraftionis nixus in °tiatur tUmCls quxdarn quafl Coilmftatio ('quam facile percipimus) tnenibrm^0 ri|j 'Piritus Animales in Affeftibus convulflvis vifcera mencianr ea vamc inflent, acattollanr, ac, ut vivi animalisexilitiones tnaco inCo r,i-nfUmefaC'anC’ahbia nobis oftenfum eft. Porro cum a Phar- inflatior,ein|’lUo’ a'JC Veneno , Ventriculi,aut Inteftinorum diftenfiones & nex, & 20rrencl‘e> & non raro totius Abdominis inturnefeentix fubita- fumme conc*n8an:: i ica foler, in quintum piri tus animales tnul omnes i*’ ’nclue impetusexplofivos ada&i , fibras membranaceas fi- ab iisconrextumrrUnt ’ fluoa£f ultimum extendunt; proinde ut vifcus Verum e diverf >,I|1C>X rorum infletur , & quantum fieri poreft amplietur, ferius ufum confidi^*°C m0Cu membranaceo regrefli Oefophagi cunics tvrcjt Gulx tunica , carnofa admodum & cyalTa, fiquidem duobus Trimarum Viarum Defcriptio. Sect. J‘ fibrarum earnearam ordinibus, qui oblique afcendimt & defcendunt, feque fBQtno decuffant, conflat, duplex quali mufculus cenferi debet ; cumque imus fibrarum duplicatarum ordo fic defcendens deglutitioni iriferviat, al- ter procul dubio afcendens expuitionis & vomitionis opera perficit. Novi qoofdamob Paralyfin in hac Oefophagi t unica carnea excitatam , deglu- ritronis magna difficultate laborafle , aliofque ob fibras penitus refolutas, fame interiiffe. Porro lufpicari fas fit, ob fibrasnerveas tunicx interioris, dum fpiritus in iisexploduntur, inflatas nimis & diftentas , praefocationis fenfam & vehit globi cu jufdam alcenfum in Hyftericis evenire. Tertio de Tunica Oefophagi extima & communi non eft ut multa dicamus; ha?c enim fibris tenuilfimis & membranaceis conflans, fere cantum pro vilue- ris ha jus integumento efte videtur. Ventriculus (in quem Oelbphagus definit, cjufque Orificio fin iftro Tunicam fuam nerveam inducit) inftar manticae oblongus eft, cum fundo ampliori & orbiculari ter expanfo, cumque fummitate plana , & breviori. In qua duo exeant orificia , ad quandam diftantiam e regipne confica ; per jfiniftrum alimenta du&u reflo & perpendiculari in ftornachi cavitatem defcendunt, qux ibidem diflbluta, &in chylum mutata, per oftiura de- xtram, cujus duflus obliquus eft, ruidus alcendentia , exinde ad Inteftina Iranfeunr; adeo, quicqu'd alterutro ftornachi oftio egreditur , fic per ac- clivem alcenfum : atque, ut Ventriculus contenta fua a Ixva per vomi- tunx, atit a. dextra per fedem amandanda excernat, neceffe erit fimul fun- dum & latera ejus una contrafia , & furfum lata , ad Orificium hoc, vel illud tota inclinari. VIII. Hatc cie Stomachi exteriori; amplius in hoc vifcere (quod ad Pharmaciam attine:) confiderare oportet ejus Tunicas , cum fibrarum textoris. Orificia, atque vafa, & duftus, fimulqueeorum omnium aflio- r.es , &ulus. Ventriculus pariter ac Oefophagus tribus conflat Tunicis ; wna communi a Diaphragmate orta , & dyabus propriis, externa , incer- Itaqoe, IX. Hacc interfor tota nervofa efl , ac (prout de Gula obfervavimas,) in fitper&cre interna, fabftantia villofa , feu filamentis redis , Tunica? ipli perpendrcufanter infertis (prout in panno ferico qui dicitur velutus) ubi- «ja e obducitur, Hsrc crufta Ventriculum intus obtegens, poft levem eli- xatiotnem manifeftiffitne apparet, diftinfta tamen ab ea qua? Gulam inve- frit, (urpore levidenfis & minus candida) frmilis videtur illi, qux lin- guam obtegit. Qatppe tum hujus, tum Ventriculi fuperficics aipera & cmfrafa efiedebet , at alimenti tum libati, tum deglutici particulae parum in ea detineantur, & dein paulatim tunicae nervofse'"tradantur , quae ab eo- rum nudo 8c immediato conta&u , nimis irritavi & poftea indurari pericli- tarerur. Porro hsec ventriculi crufta villofa, aliis etiam afrbus infervit; Chyli enim lehqaix inibi aggeftae, & ad acorem fervztx, in fermentum «Ttroddam , & pro appetitu, & pro digeftionerequifitum,evadunt. Cxte- rom hxc lanugo vaforum, qux tunica; nerveae denfilfime inferuntur, ora «bique obtegit, ac lutatur, nec non humores ab arteriis & nervis exudan- tes fulcipit ; dum incerim vena? Chylum aliofve fuccos rn hac parte Ica- renres exogunt. Crufta ha?c villofa in poftka frve convexa ejus fupcr- iicje, qua tunica nervex cohxret, glandulis annulatis numerofilfimis ubi- que confita eft , qux procul dubio vaforum in tunica nervea dehifcentium ora contegunt; ac, uri videtur, humorem illis deftinatmn , aut abris de- politum immediatius excipiunt & percolant. X. Velum hoc. frve crufta villofa , poft wmerfionem ftornachi in aqua fervida facde feparatur, & per fe tunica fatis firma , & ab aliis diftin&a ap- paret , atque ob rationem modo di&am , haud improprie tunica glandu- la dicatur* Kac igitur amota 3 occurrit ipfa tunica nervea fibris varii Cap.II. T rimarum Fi arum ‘Dejlrlptlo. generis, & diverfirrsode intextis conflans per cujus Telam A. A. raram, vafa fanguifera innumera, & ramificatione denfiffima producuntur 5 in- que fuperficie ejus-interiori, ubi cunicae glandulof* cohasrent, rerminan- tur. Utriufque harum membranarum, fcil, nerve* & glandulof» portio- per Iconas, in Tabula quarta eleganriffitne repr*fentantur. XI. Tunica ifta nervea interiorem Ventriculi cavitatem , quafi vasChy— «licum hve Matracium, in quo alimenta diffolvuntur, & in Chylum dige- runtur , conftituit. Fibrae ejus potiffime ad fenfacionem , &forfanqua- dantenus etiam ad motum faciunt. Quoad prius , hae inanit* famem ex~ cicant, atque pr* ficcitace aut falfedine corrugatae, ab Aromaticis,aut potu- lencisvinofisingeftis excalefacfs , hrim inducunt; fi quando humoresa- resj aut acidi has ftimulant, aut vellicant, Cardialgia accietur. Denique w has fibras medicamina qusque imprimis agunt, &, juxta impref- fenfibilem iis infligam, operatio hujus aut illius modi (pro- ut inferius fpectatim declarabitur) fuccedit. Quamprimum ab alimen- tis idoneis Ventriculo ingeftis, h» fibra; implentur, illico fpiriribus barum incolis complacentia quxdam & fatietas, dein horum confenfu toti i piorum fyftafij five Anim* fenfitiv* , refedio & velut ovatio quaedam in- ducitur : Interim , quatenus ven* mox fubtiliffimam Chyli portionem ar- ripiunt, etiam flammae vitali pabulum ditius exporrigitur. XII- Quoad Tunic® hujus motum , etfi contradiones fpontaneas ei prorfus denegemus, attamen fatis manifelto liquet, eam frequenter diden- di, inflari, intumefccre , inque majorem capacitatem ampliari ; quod in* iri contingit, non folum a flatibus intra llomachi cavitatem genitis, fed l°nge fxpius a fpiritibus fibrarum ipfarum incolis , qui, fi valde irritati, inque impetum cxplofivum adaiti, illas fimul omnes, dum cumukuofe, & incurrunt, fumme inflant, & diftendunc, proindequc totam mem- branam quafi veficam inflatam intumefaciunt. Nam fi fibra: ili* nerve* «mnes effient cav*8c tubulae*, iifque ventus fubito infufflaretur, ne- «efle foret vas quod contexunt, illico diftendi & dilatari. Pariter habec quando fpiritus , velut Oeftro perciti, in eas impecuoflus irruunt. Pro- pter hujulmodi caufam conjundlam , & afficiendi rationem Ventriculus iu Paroxyfinis Hyttericis, 5c Colicis , & non raro in affcdlione Hypochon- driaca mtumelcere folet. Hinc etiam fingulcus oritur , ejufque reciproca- tiones , propter Ventriculum per has fibras modo inflatum, & per Dia- phragmatis fyftolem modo depullum , contingunt. Denique Pharmaca deleceria & ventna , quatenus fpiritus valde ftimulant , inque has fibras furiofeconcitant, Ventriculi aliorumque vifcerum diftenflones, & infla- tiones f*pe horrendas inducunt j atque ob fimilem fere rationem Tympa- niten oriri ftatuimus. XIII. Interior hsc tunica in corporibus fanis multas habet rugas fiva plicas, in Ventriculi fuperficieconcava eminentes, qu* videntureffie quafi totidem fepimenta, five fulci, quibus chyli portiones hic illic tenuiter difperis, melius coftionis ergo ab invicem detineantur, ne fimul in maffara Ptfliorem confl uerent. Plicas ill* formantur, quatenus h*c cunica exte- t‘ori.carnea multo afhplior ell; quare ut ab ea contineatur, necefie habet creb‘‘II? ’ -^ve rugas iflas colligi. In Bibonibus vero & Gulofis , quibus a etiam ' rufl3i'1 vcntr'cub impletione tunica carnea plurimum extenditur, • n ‘Htctior fili coexcenfa , rugas fuas omnes amittens , plana & tenuis exprimuntur n^at* Pra confpici poflint. A- Oefophagus. B. Os ventriculi , juxta quod Oefophagi fibra matrices fugerim obliqua, ob fubitam illius occlusionem ac apertionem retia evadunt, C. Pylori orificium cum 'D uodeno appenfo. DD. 'Duodeni portio, cujus fibra caxnere illic loci crafiores fub tunica extima apparent. PF. ad C. Pylori GG. Ventriculi fummitas, ubivafa /anguifera inferta defcendmt , & qua- quaverfus furculas & propagines fpargunt. HHH. Ventriculi fundus, cut vafa /anguifera inferta, in afcenfu fuo ra- mulos & propagines rmaquaverfus derififiime fpargunt. III. Vaforunt utriufque in fertimis mutua inofeulatmes, & mira communi* cationes. K- L. Stomachi finis dexter, ac finifter. TABULA II. exprimit Ventriculi Humani Tunicam extimam prorfu* nerveam , cujus fibra: ner vex per longitudinem ejus du&» , carneas exte- riores fubflratas ad redios fere angulos fecant. A. Oefophagus,in cujus Tunica exteriori fibra omnes nervea reBa defeendunt, carneas fubjlratos oblique decujfantes. B. Os Ventriculi. C. Pylorus cum ejus D. & Duodeni appenfi portione E. F. Ventriculi fummitas, ubi vafa [anguifera denfifime conjha apparent. GGG. Fibra nervea tenues per Stomachi longitudinem ab orificio uno ai alterum, &■ utrinque ulterius protenfa. TABULA III, exhibet Ventriculum Humanum Tunica extima nervea nudatum , ut Tunica: medix cum fibris ejus carneis fuperricies exterior live convexa appareat. A. Os ventriculi cui Oefophagus a. a. a. inferitur , & quem filne circulares carnea b. b. b. cingunt, ac pro data occafione contracta, occludunt. B. “Pylorus cum Duodeno appenfo. C. Pylori orificium & Antrum ; qua utraque fibra circulares dum contrahun- tur coarBant, ac (uti videtur) occludunt, DDD Ftbra cuculares ventriculum in toto ambitu ejus quoad profunditA- ■ tem cingentes. EE. E. Ventriculi fummitas, five jugum , ubi fibra ifia; oriunda , ver fu ijfum dum contrahuntur , tutam flomacht compagem valde coarBatam du- TABULA IV. Cujus figura I. oftendic Ventriculum inverlum , cum fuperficie interiore 8c concava in exteriorem & convexam mutata, ut crufta villokcum rugis & plicis ftomachum obducentibusconfpiciatur. Tab. I Piate II missing v.j.6. Tah.m jy. i 6. Ty.Z. T'ah. IV. % • 3 Tis-1 f-V- Tah Takvr P 17 C A p. II. Figurarum explicationes. A. Orificium fiiniftrum, five os ventriculi. B. Pylori „Antrum, in quo Tunica crafioresexiflunt. C. Orificium ejus, cui Duodenum anneUhur. DD. Ventriculi fummitas five jugum orificiis interjeftum. EEHE. Latera, finis, & fundus ejus,in quibus Tunica interioris crufia vil- lo fa, ineaque ruga ac fulci, ad vivum exprimuntur. 17 Figura II. repratfentatportionem Tumes nerves, in qua, crufta villola exemta, fuperficies interior five concava, cum vaforum ramificatione den- fiflima apparet. . _ . Figura III. exhibet portionem Tume» villola:, five glandulofs, jn _ua fuperficies ei us exterior , qua Tume* nerves cohsrec, glandulis & vafo- rum ofculis referciifiuia confpicitur. TABULA V- exhibet Tunica carne* fuperficiem interiorem, & conca- vam exterius inverfam, ut fibrarum motnemm feries altera confpiciatur. A Os ventriculi, juxta quod fibrarum feries exoriri vifa antrorfum lineis par- tim reftis partimque obliquis defertur. BBB- Fibrarum manipulus infignis, qua os ventriculi cingentes fupra jugum ejus, ad 'Tylorum tendunt, ir *Antri ejus Longitudinem obducentes in orificio terminantur. p. Tylori orificium. E- Pylori FFFF. Fibra carnea alia, qua a Stomachi parte lava, verfus dextram oblique tendentes, ad fundum ejus defeendunt. TABULA VI. reprsfenrat inteftinomm gracilium Tunicas omnes ab invicem feparatas } ut fibrs nervescum glandulis & vaforum ramificatio- nibus , nec non fibrarum motricium ordines, clare & diftin&e obfervari p olfiat. AA. Sxhihet inteflini integri fuperfickm extimam ,'cujus Tunica ntrvea te- nui fima cum fibris nerveis tenui fimis in longum , uti videtur, protatfis ap- paret. BB. Tunica carnea five media fuperficies exterior, qua, altera exemta , cum fibrarum motricium longitudinalium ferte, five ordine fio, plane eonfpi- citur. CCC. Ejufdem Tunica fibra circulares five annulares, qua, priori ferie ftvt ordine exemto, mamfeHe apparent. PDD. Tunica interior nervea, cujus fuperficies interior, crufia villofa fubl.it a, cum vaforum ramificatione denfifima in confpecium prodit. EiLE. Tunica villofa five glandulafa fuperficies exterior five convexa , qua tunica nervea eebaret, glandulis ir vaforum ofculis confuifimis referta, De Vomitione. Sect. n. Sec t i o II. Cap. I, De Vomitione, & Medicamentis Vomitoriis. I. 1"\E SIGNATA ad hunc modum A&ionis Pharmaceutice palseftra, JLy aut falrem primo ejus circo breviter adumbrato, jam proxime in- cumbit fmgula Op6rationumMedicamentaliumgenera,eorumque rationes, & afficiendi vias, delcribere. Itaque ab initio, quid in primo ftadio, fcil. Ventriculo peragatur, & quomodo Vomitoria operentur, difquiramus. Ubi imprimis explicare oportet, qualis affeftio Vomitio fit, quibus item de caulis, & propter quas occafiones, fecundum aut pratter naturam excitari foleat. Dein fecundo oftendetur in quas partes , eai umque aut fpiritus in- colas , aut humores irriguos, & quo ritu Medicamenta, dum Vomitum cient, operantur. II. Quoad prius, liquando quifpiam Vomitu afficiatur, in fe perfentit fundam Ventriculi furfum contrahi, atque orificium fuperius aperiri, Py- loro interim (uti videtur) occlufo,aut introrfum dedudlo , fimulque to- tum Oefophagi duftum motuinverfo, fc. ab imo ad fummum, veluc cochleationequadam conniti, ut contenta quaeque ufque fuperius protrufa, demum per os egerantur. Hujufmodi partium iltarum motus, proculdu- bio perficiuntur per fibras carneas inediam ventriculi tunicam contexentes. Nam advertimus in hac binos diftin&os fibrarum carnearum five motri- cium ordines , qusc ftomachum quoad omnes dimenfiones fuas cingunt, atque limul contraflac, fundum & latera ejus una colligunt, furfum du- cunt, & verfus hoc , vel illud orificium inclinant j propterea uc contenta quasque per oftium, modo hoc, modo illud ejiciantur. Quoad fibras inte- riores, qute ceterarum omnium contraftiones ad'hanc, vel iftam evacuatio- nem determinant, fi irritatione leviori circa ftomachi fundum aut latera alicubi fafta , fpafmus juxta Pylorum incipiat, atque fibrce motrices inter- nae in finibus fuis dextris prius ac potius contrahantur,rota ventriculi com- pages illuc contrafia, faburram fiiam ad inreftina fuftundit; fin vero irri- tatio vehemens, & valde laceffens in quavis ftomachi parte excitata, facile competi, aut verfus inreftina transferri nequeat, fpafmus juxta fibrarum interiorum fines finillrosincipiens , 8c verfus os ventriculi ducens, illuc totam ftomachi capacitatem, lumme coardatam , & fimul contraftam, corripi facit j adeo uc Pyloro intus dedufto, vel occlufo , atque ventriculi contenta quxque fuperius ejiciantur. Eaxlem fibne carne», prout fpiritus animales varie proritati, ex his vel illis tendinibus prius in illarum fines dextros aut finiftros profiiiunc, ibidemque fpafmos inchoant, jefpe&ive ad feceffum aut vomitum moliendum determinantur. Porro dum ad egeftionem fupernam Ventriculus pratdi&o modo difponitur,etiam Oefophagus propter eadem contenta ejus furfum efferenda in aftione con- fpirac. Quippe cum in tunica hujus carnea fibrarum motricium binos ordines duplicatos, quarum ali» oblique alcendentes, aliatque defeenden- tes fefe omnes mutuo decuffanr, notaverimus; priorum munus effe vide- tur, uc elise innixu Vomitivo feriatirficontraft» , gulam pone faburram (egerendam ufque occludant, eamque adeo in oris hiatum propelli faciant. III. Vomitio igitur, fiquidem ftomachi motus violentus Sc f*piffime involuntarius fuerit, haud immerito convujfivus dicitur; quem infuper i fpirsctmot animalium, qui iftas fibras carneas poffident, explofionc, fiva pago? quadam expanfione , (juxta fpafnaoiogtara no liram alibi traditam) C a P. I. De Vomitione. procedere Enimvero fpiritus ifti fumme irritati, & proinde itatim elaflici, primo e tendinibus prope orificium finiftrum conficis, & de- inde mox ex aliis, in fibras carneas impetuofe irruunt, ea (que fumme in- flant, ac abbreviant j adeoutTunics iftius partibus omnibus ad fe invi- cem propius addufiis , tota ftomachi cavitas coarftaca, 8c fimul complica- ta, adeoque furfum verfus finiftrum orificium contrafta, contenta qux- quevelut emboli irc\pulfu, fuperius per Vomitum excernenda propellat. lv. In plerifque aliis fpafmorum generibus motus Convulfivus verfus eundem terminum ac naturalis peragi folet: Vomitio autem videtur af- fe&io, ftomachi adlioni ordinarix & naturali contraria, aut faltem oppofi- ta. Hujus enim folennis & fere conflans geftus eft , quoad totum aut par. tes ejus deorfum , aut verfus Pylorum contrahi: tali namque motu , 8c tendentia ejus opus eft, quo alimenta deglutir i, in ventriculi fundum delcendere , ibidemque anSius comprimi, de latere in latus devolvi, in chylum digeri , ac demum ad inteftina tranfmitti queant. Itaque propter hos ufus fibras mocrices utriufque ordinis, blandis fpitituum incurfibus inflatas. Ventriculum ad eum modum, quem natura; inftinaUslug<*erit, facile componunt. V. Quinimo fi irritatio quaspiam ftomachi fibris nerveis acciderit, do- nec noxa levior, & facile mobilis fuerit, contra&io expulfiva verfus Pylo- rum potius quam gulam inftituetur: In Vomitu autem fibrarum motri- cium fpafmus ab alteris eorum finibus, viz. finiftris incipiens, & ftatim violentus , & impetuofior fafius, totam ftomachi cavitatem fimul colle- plofioncs Emeticas agantur j in aliis vero eos aut fubtiliores , aurnimi® De Vomitione. S e c t. II. 20 elafticos efie, m a levi occafioneinfpafmosVomiUvds incitentur. Porro cum noxa aut moleftia ftomachi fibris carneis infligitur , fpalmus excitatus in his verfus pylorum ,in aliis verfus os Ventriculi promtius fertur; pro- indeque aut Vomitio, aut Purgatio fuccedit. VIII. Quod itaque ad Vomitioniscaufasremotiorcsfpeftar, hujus cenfus erunt, quacunque fpiritus , ftomachi fibris carneis infitos, multum aut graviter irritant; Quod fiquidem pluribus modis fieri contingit, eos ad certa quadam capita reducemus. Atque imprim.s huc referri debent ob- je&a improportionata ventriculi tunica alteri interiori acnervea, feti po- tius ipiritibusejus incolis, admota j hac enim vellicata, fepe alteram fuperftratam in Ipafmos Emeticos ciet. Irritamenta iftafunc vel ore in- gefta; fcil. Alimenta incongrua, Pharmaca, auc Toxica ; vel Mate/ies in ventriculo genita,vel denique e longinquo per arterias & nervos illuc dela- ta;aut fecundo Spiritus fibrarum ftomachi carnearum incola: irritantur pro- pter moleftiam quandam fpiritibus aliis, hic illic procul dillitis inflidam, & inde per fibrarum , auc nervorum duftus ventriculo communicatam. Vomitio priori modo excitata , dicitur propria ventriculi afFe&ig , atque hac pofterior per confenfum fieri. Horum omnium inftantias quafdam notabimus. IX. Primo igitur irritatio ventriculi tunica interiori fa&a, pra alia quacunque caufa Vomit Amem ciet. Etenim ha?c pars nervea ,& valde fenfilis, ab omnibus ftomachi contentis impreflionesfufcipit; & juxta quod ha jucunda, aut moltfta fuerint, tunica carnea fuperftrata ad com- plexioni, vel excretionis motus ftimulatur j & quoad ppfteriores prout objeiftum improportionatum plus,aut minus natur» infeftum eft,anc Vomitio aut Purgatio accietur. Porro in hac ftomachi tunica, peculiare quoddam ftnfqrium five taftus fiveguftus 5 a quovis alio in toto corpore diftiKcium collocer' videtur/ Quippe cum Pharmaca , aut alimenta qua- dam, uti Stibium, Mercurius vita, Plores Antimonii, ova Pifcis Barbi, cum multis aliis ore maftkata, nullam exhibent fenfui moleftiam, illaftomacho immeda tunicam hanc quam immaniter irritant, & brevi fpafmos gra- vilfimos cient. Porro fi quis Alimenti per Antipathiam incongrui por- tiunculam , vd infciusdeglutiverit, illud quam minimum licet, aliifque cibis obvolutum, & veluc larva obtedum, a ftomachodignofcitur, & tan- quam effet boftis clandeftino ingrefifus , impetu protinus concitato foras ejicitur; Irritamenta Emetica ore ingeiia , funt vel Pharmaca, quorum agendi rationes mox fubdentur j vel Venena , qua efFedum iftum produ- cunt , quatenus naturae plurimum; infefta fpiritus ftomachicos primo con- taftu percellunt, Scvelut in furorem adigunt; vel tertio Alimenta, de quibus fatis vulgo notum eft , ea fi in qualitate manifefta aut occulta , vel quantitate, vel affumendi modo delinquant, ftomacho improportionaca evadere, proiudeque non raro Vomitum ciere. X. Secundo, Materies Emetica nonnunquam in ventriculo genera- tur j nempe cum aftumtomm nulla fit culpa 5 quandoque chylus, aut ventriculi fuccus fermentativus in humorem acidum, aufterum, aut amarum, aut alias infeftum, proindeque irritativum degenerat; prout in Cholericis,& Hypochondriacis paffim evenire folet. XI. Tertio, nec minus frequenter humor irritativus in ventriculum a- liunde fuffunditur : praterquam enim quod Bilis (ac uti nonnulli opi- nantur) fuccus Pancreaticus, modo fingulatim , modofimul congrefia & mutuo effervefeentia in ftomachum exantlata, fibras ejus in fpalmos Vo. mitivos cient j infuper materies heterogenea per arterias huc tranflua Vomitus fape immanes concitat; ita in Paroxyimis,&crifibus febrium, &,praErertim in pefte, 6c variolis fapiffime contingit. Interdum mafla fan- juinsa turgefeens recrementa fu a, fiqqidem per •AU/.wzlul expdlere ne- Cap. I. *De Vomitione. quit, per Arteris Cceliacx ramos, ventriculi & intefiinorum cavitatibus ingerit j adeo ut horum tunicx , infigniter vellicata:, Vomitiones hor- rendas, fimulque affeftus dyfentericos patiantur 5 Nec tantum per Arte- rias fed quandoque etiam per nervos materies Vomitiva defcendere vide- tur. Hinc Colicim fxpiffime oriri fatis clare offendimus: Quinimoin multis (qui Pathematisfpafmndicis obnoxii fuerunt) obfervavi, poft Ce- phalalgiam cum torpore , & vertigine diathefm Vomitivam fucceffiflc: ut abfque notabili ftomachi impuritate , quotidie ingefta vomitu redderent. Materia ita per Arterias vel nervos ftomachi tunicae fuffufa, modo laxa Sc facile diffipabilis , brevi rurfus excutitur, adeo ut afle£tio cito pertranfeat ; modo fixior iifque pertinacius adhxrelcens , immo nonnunquam in Tu- mores varii generis concrefcens, diathefm Vomitivam diuturnam & non facile curabilem inducit. XII. Hsecde Vomitu , cujuscaufa materialis uve irritativa alicubi circa ftomachi fuperficiem internam confrta, & nudo contactu fibras nerveas afficiens , fpiritus fibrarum carnearum incolas, in Explofiones Emeticas ciet. Rcftant plures alix vomitionum fpecies , in quibus irritatio fit in aliis locis, Sc mox ftomachus per confenfum in fpafinos concitatur. Quip- pe inter hoc vifcus, 6c plerafque alias partes, cum tanta fit neceffitudo, & mutua dependentia, frequenter accidit, ob fpiritus quofdam animales alicubi valde perturbatos, mox fpiritus alios ventriculi hofpites, aut fibra- rum continuitate, aut nervorum commeatu, pariter affici, inque explofio- nes Vomitivas adigi XIII. Hujufmodi Vomitionis fympathicse loca, funt vel propinquiora, fcil. urraque ftomachi orificia,cum Duodeno ,8c Oefophago; vel remotio- ra,fcil. tyxtfpM \®-> & Meninges, nec non Lien, Renes, Ureteres, Mefen- terium, Uterus, & alia forfan abdominis vifcera; in quorum uno , vel fi- mul pluribus,/palmus excitatus, & exinde per nervorum duftus ftomacho communicatus, fibras ejus carneas in contra&iones Emeticas ciet. Pariter in Capite, cum fpiritus Animales valde perturbentur, horum inordinatio mox alios Ventriculi holpites per confenfum afficit , inque fimiles concitat. Singularum ex his inftantias cum earundem Aitiolo- giis notabimus. XIII. Primo utraque Ilotnachi orificia five oftia , cum ob multiplices nervorum infertiones valde fenfilia fine., facile irritantur•, proindeque modo introrfum,modo extrorfum dcdufta, varieque expanfa, vel occlufa, fpafmos excretorios in toto ventriculo , aut furfum aut deorfum tendentes excitant. Nullus fere in feipfo quin perfentiat, humores acidos aut ama- ros in ftomacho ftuiftuantes, & orificium finiftrum mordicantes , naufean» & vomitionem ciere. Nec minus a bile in Pylorum regurgitante idem efFedus producitur. XIV. Nimis a propofito effiet, Helmontii de partium harum dignitate, ac Dominio inforemia referre .• Orificium finiftrum animx fedem ftatiiit, arqae dextrum, fcil. Pylorum appetitus, aliorumquePachematum mere naturalium officinam efte; Porro ab hujus indignatione & obftinata oc- clufione, Vomitiones horrendas procedere- Quanquam his minime affien- tiamus, attamen propter hxc oftia nimis obferaca, Vomitum , ahafque fto- machi aftefliones malas oriri, Hiftorix feqoentes declarabunt. XV. Juvenis illuftris diu Cachecticus, ac Vomitu crebro & dein per piares menfes quotidiano, & fere continuo laborans, demum viribus fum- me attritis mortem obiit: Cadavere aperto deprehendi Pylorum tubercu- lis fcirrbqfis valde teneris, & fenfibilibus circumcirca obfitum, qux hiatum ejus pxne occludebant; adeo ut Chylus nodorum interftiriis impactas, fumme putrelcereq, totumque proinde vifcus fcnfu moleftiffimo , 8cfpa- luio fere continuo afficeretur* Nec minus a finiftri orificii occlufione vo- *De Vomitione. S E c T. IT. mitum fere perpetuum excitari, Oxonienfis cujufdam cafus oppido rarus indicabit: Vir robuftus, 8c aliter fatis fanus , a longo tempore vomitu cre- bro laborans, comefta quteque faspius, etfi non (emper, mox rej icere fole- bac: Tandem vi£tis omnibus remediis morbus in eum flatum exfe fatis fanum & infontcm, partium aliarum longe diditarum culpas luere; quod non fibrarum continuitate, fed nervorum commeatu five commercio peragitur» Quippe horum dufiu, cum fpiritus animales in uno loco perturbantur, alii procul degentes fimilem concipiunt, atqtie fpafmos ineunt: hinc a vulnere aut plaga graviore capiti infli&a , quatenus fpiritus intra l!x.t(pxXov perturbati, nervorum paris o&avicommeatu , alios ventriculi hofpttes in pares tov; concitant, vomitio irequenter fuccedit; pro- pter eandem rationem, nonnulli in navigio aut curru vefti , vomiru imma- ni tentantur : Cujus fymptomatis caufa haudquaquam eft, ('uti quidam afferunt) humorum agitatio ; at vero fpiritus animales cerebrum incolen- tes, in motus inordinatos coa£li, nervorum principia tumultuofe fubeunt, corumque du£iu vifcerum contraSi&neS emeticas cient. Interim materia vomitu reje&a , mera eft bilis, qua: a vafis choledochis, propter fpafmum prius induiium, exantlatur; tantum abcft ,ut paufa vomitionis primaria fuerit. Porro ex ejufdem oflavi raris nervi trunco fi quando propagines, & rami inferiores, ac in abdominis peculiaria vifcera diftributi, in fpafmos irritanulr,alix haud infrequenter propagines quantumlibet inta&e, pariles Gap. I. De Vomtione. concipiunt Anomalias, & aliis ipf« vifceribus, ac imprimis Veritriculo mo- tus convulfivos impertiunt. Hoc manifeftum eft de vomitu , qui iri Pa- roxyfm is Nephriticis, item in anentibus Colicis, & Hyfterjcis ita di&is, pamm excitatur. XVI. Haaenus de vomitione in genere , ejufquefubjcao, rationefor- tnali, caufis» varii (que fiendi modis j ubioftenfumeft affeftionem hanc omnino a fpiritibus Ventriculi tunicam carneam incolentibus fumme ir- ritatis, inqueexplofionesfpafmodicas adis produci, eos vero plerumque acpotiffimum in ejulmodimotuscontraaivosincitari, propter fenfionem moleftam tanic» interiori nervex imprelTam ; prxterea tamen fpiritus iftos affici, ob fpiritus aliis in locis perturbatos, & inor- dinationem luam, aut fibrarum continuitate, aut nervorum dudu, ventri- culo communicantes. His ita prxmiffis, rei at proxime ut (quod fecun- do in loco erat propofitum) de Pharmacis vomitivis agentes , quo ritu 6c quali dilcrimine illa in ventriculum , ahafque corporis noftri partes ope- rentur, o (tendamus. ... XVII. Circa haec obvium ent concipere, vomitivaoreingefta, & fn ventriculum fufecpta, primo tunicam ejus interiorem prorlus nerveam irritare, eique moleftix lenfum affigere j dein hujus inftigatione tunicam carneam fuperftratam affici, & ad moleftum hoc ejiciendum in contradio- nes excretorias concitari. At vero in hoc opere , tum quoad irritationis modos, tum & excretionis vias, diferimina qutedam fubfunr, eorumque rationes non facile patent. XVHI. primo enim cum Pharmaca Cathartica , ftomacho immerfa, fi- bras ejus carneas in contraftiones excretoriasftimulent} undenam contin- git, ab his fxpius ac potius vomitum , &ab illis purgationem , & non in- differenter alterutrum concitari ? j. Porro ex iis qux vomitionem plerumque &fere conftanter movent, obfervare eft, quxdam five operandi ratione manifefta, effefium iftum producere; uti cum aflumta, fapore, odore, aliave qfialitate fenfi- bili prorfus ingrata funtj aut quantitate peccant ; infuper & alia dari Fharmaca, proprie magis, & fpecifice pro Vomitoriis habita, quorum vir- tus Emetica, fenfibus noftris prorfus abftondita , tantum per effeftusirs ftomacho editos fe prodit. Horum folucioncs pro Emetologia rite con- denda plurimum faciunt. i. Quoad prius, ut medicamen quodpiam per vomitum potius, quajtl per fecelfum operetur, ejulmodi illud particulis conflare debet, qux, cum naturxinfcftz,aut faltem incongrus fint, infuper quoad qualitatem vel quantitatem ita habeant, ut neque a ftomacho prorfus fubigi; neque tana diu ab eo tolerari poffint, donec fibris, five villis ejus paulatim deterfe, una cum aliis fuccis fenfim & per panes a Pyloro eliminentur: Quin vero fiquidem ilice, aut Ventriculi fibras atrocius vellicant, aut pertinacius adhae- rent, aut motu fuo ipfum aggravant, ac diftendunt, ftatim carne* fibras ad fpafmos excretorios accinguntur , &C dein riaturx inftinfiu illas potius in eum modum contrahuntur, quo moleftum hoc cum majore impetu , &c breviore exitu foras amandent. Quomodo fibra: carnex moveantur pro purgatione molienda, ordine infra dicemus. 2- Quod ad Emeticorum diftinCtionern, & diverfas operandi rationes fpeftat, cum vulgo duplicia audiant, icil. mitiora, & fortiora; quorum priora vim fuam emeticam in aperto gerunt, & per manifefta indicia vim irritativam produnt j uti cum decoftum Hyflbpi aut Cardui, infufio radi- cum Scyllae, aut Raphani; iolutio Vitrioli, aqua tepida vel mulla plenius epota , & limiiia ; qux primo afpeftu, vel libamine ftOmachum movent, ad vomitionem ciendam exhibentur : iilque exhibitis , ut vomitus fucce- dat, Ixpe palati aut gula; irritatio fuccemuriari debet. Secundo Emetica De Vomitione, Sect, II, fortiora (qux & proprie magis ad hunc cenfum pertineru) ejufmodifunt Pharmaca, ut, fi in debita quantitate vomitionem fere in omni- bus concitent; qualia imprimis funt Helleborus albus , Nux vomica, Vi- iriolum, eommque, uti & Mercurii varia prxparata j quae certe licet ufui Medico fatis commoda, immo perquam neceflaria exiftant; tamen quoad eorum naturam , & vires, in quibus potentia Emetica confiftit, parum k venenis differre videntur: quare fi in dofi nimia exhibeantur, non raro nionerq accerfunt. Quo ritu & quibus afficiendi modis, hxc in Ventricu- lum aliafque corporis humani partes operentur , quandoquidem nunc dif- quirendum reflat; imprimis Phxnomena, quas in hoc Pharmaci* genere prxeipue notabilia occurrunt,fubdemus. XIX. Emetica ftibiaca, aliaque fortiora ftomacho , haudftatim ("nifi in prius naufeabundis) irritare, aut moleftix fenfum inferre folent; pottea vero; modo citius,modo tardius naufea & perturbatio quxdam fen-- ritur, dein ftomachi contradio, Scafcenfus, cum orificii ejus apertura, & Ocfophagi verfus guttur exilitione fuccedunt, vomitu mox ffibfequentej dein hoc finito, vifcera hasc fubfidunt, & paululum quiefeunt: brevi ta- men poftea ftomachi inquietudo, & naufea , atque hujus, fimulque gulae afcenfus cum vomitione redeunt; adeoqueper plures interdum vices vo- mendi impetus, & ceffatio repetunt, donec, viribus Pharmaci penitus at- tritis, operatio hasc definat. XX. *A Vomitionis initio Ventriculus tantum furfum contrahi,8t non immaniterlaceffi videtur. Poftea hujus fpafmi vehementiores fiunt, &fe latius explicant, adeo ut duodenum motu inverfo, coritradliones fuas fut- fum dingat, & contenta quasque in ftomachum (quibus irritatio Emetica intenditur) fuffundat: Si irriiatio adhuc amplius intendatur, non tantum fpafmi, at Eepe diftenfiones , & intumefeentix , ac imprimis periculpfior Ventriculi ccmvulfio, fcil. fmgulcus, fuircedic: quinimo ob Ipiritus anima- les in tota fyftafi perturbatos, 6c quandoque difllpatos nimis, vel excicatqs, X.ipothymta crebra;, fudores frigidi, & non raro membrorum aut totius corporis fpafmi lechales eveniunt. XXI. Ab Emetico fortiori exhibito, quando ftomachus evomere inci- pit, primo ejicitur illud quod in cavitate ejus fluftuat; dein quicquid vi- fcofi phlegmatis villis cjusadhxret, aut in plicis reconditur : Si vellicatio perfeverec, ferofi humores Arteriolarum , & nervorum ofculis exprimun- tur j dein fpafmo Duodeno ejufque duftibus communicato , bilis & fuc- cus Pancreaticus, e meatibusextorti inque Ventriculum fuffufi egeruntur Hincbiliofa plerumque ultimo rejiciuntur, & tunc non raro mera bilis copiofe evomitur: quod fi ira contingat , qualibet excretionis vice , tor- mina paulo infra Ventriculum, in latere dextro excitata, furfum perre- ptant } qux procul dubio funt a bile in duodenum expulfa, & jftincob motum inteftini convulfivum ac inverfum, intra Pylorum fuffufa. Si irri- tatio nec dum ceffiat, Arterix (ofculisiplarum fumme irritatis) humores e tota maffia fangumea vomitu excernendos profundunt. XXII. Ex hac Vomitionis hiftoria conjicere licebit, quomodo & qua ratione Pharmacum Emeticum operetur ; vix. hoc ventriculo immerfum, cumque humore iftic contento fefe immifeens , fuique tinfturam impri- mens, a crufta villofa fuperficiem internam obducente paulatim fufeipitur : inde fibrx nervex, tunicam interiorem contexentes, & hanccruftam fufti- nences, tindfuram iftam virulentam fenfim imbibunt ; qua cum aliquate- nus faturantur, propter fucci incongruitatem, corrugari, & multum in- quietari incipiunt; hinc fibrxcarnex fuperftratae, propter molcft>ani a sierveisconceptam irritatx, fpafmos primo leviores hic illic fparfim in- eunt ; unde naufea & ftomachi perturbatio j mox vero, earum ordinis u- triufque interioris omnium, fpiritus incols fumme excaaddeunt j & fimul 24 qa p. j- De Vomitione» 25 cxploficontra&ionesvalidiffimas & Emeticas, quo moleftum illud fibris nerveis excuflum vomitu ejiciatur, peragunt .• Cumque hoc ritu fibra iflas fucco medicamentofo, quem imbiberant, liberantur, paululum ceffatvo- mendi nixus-, donec tiniftur*virulentaf quam fubinde a crufta villofa hauriunt, novo penu rurfus imbue*, in parem moleftiam & irritationem Emeticam urgeantur : Atque ita aliquoties repetit vomendi impetus, ufque dum tin&ur* venenat* materies, etiam a crufta villofa abftergatur, & de- mum tota foras ejiciatur, proinde ut tunicx interioris fibr* nerve* , virus illius non amplius imbibant. XXIII. At vero ,non ideo femper Vomitionem finiri contingit, quin Pharmaco licet penitus reje&o, nulloque ejus contagio fuperftite , f*pe ta- men fpiritus ifti ftomachici, nimis laccfhti, furorem fuum *gredimittunt ; adeo ut a fucco quocunquealio (quem nor* nerve* imbiberint) irri- tentur, inque Ipafmos Emeticos agantur, qmn & crebra interdum vice eos repetant. Quare tunc, ut vomitio ceffet, nihil omnino potus five alimen- tofi, five Cardiac* ventriculo ingeratur; atqui, fotu calido externe adhibi- to, fomno indulgeatur* XXIV Porro nonnunquam humores alii e vafis expreffi ,ac prxfertimi bilis e meatu choledocho in ventriculum fuffufa , non tantum vomitorio vires addunt, fed operatione ejus finita, ftomachum ultra laceftere 5c in. contraftiones excretorias urgere perftant; quinitno fibra hujus nerve* fla- vum iftud virus, tin&ura Emetica haud minus moleftum imbibentes, fpa- fmos excitant, & fupra Pharmaci vires, crebros vomendi impetus propter molefti iftius exclufionem continuant. Ob hanc rationem, quando bilis exundat,fiquidem a levi occafione illa in ftomachum accerfitur, fxpiffime a pharmaco mitiori, vomitio immanis cum horrendis fymptotnatibus excita- tur i cujus interdum fedand* gratia , Enema leniens, quo bilis turgefeens verius jnferiora folrcitetur, exhibere convenit. XXV. Quod vero interdum ab Emetico aftumto vomitio immediate confequatur, cum fcil. Pharmacum vix fundum ventriculi attigit nec dum fibras ejus altius fubierit; incaufaeft , vel quod crufta villofa ex parte de- trita ("uti in gulofis & bibonibus aflolctj fibrx nerve* nudat* cito ac fa- cile irritantur5 j vel quia phantalia, Medicinam averfata, naufeam prius in- tulerat ; vel denique quia ftomachus materi* excrementiti* putrilagine peraravatus, fponte prius fua fuerat in vomitum proclivis. Quod ad fibras' nerveas fpeiSta.c, qu* finituram Emeticam imOi entes, molefti* ienfum, ai quo fibr* carne* in fpafmosconvulhvos irritantur, concipiunt; prorfus e*demillx funt,qu*plurimum inanit*famem five ftomachi latratum,ex- ficcacx fitim efficiunt; ab alimentofis fucco grato laturat* ventriculo com- placentiam, 8c coci pracerea corpori refe&ionsm impertiunt, XXVI. Cum Pharmaca Emetica in forma liquida vel folida exhiberi foleant, facisobvium erit intelligere , quomodo priora ventriculi fit ras nerveas fubeant, eafque ad plenitudinem irritativam faturenr: Artamers de pofterioribus merito a nonnullis ambigitur, quo nempe ritu , pul- vere perexiguo, prout ftibii aut florum Antimonii, jn trium aut qua- tuor granorum pondere exhibito, vomitio perquam immanis inferatur; cnm a Pharmaco tantillo & non facile penetrante videatur fibras illas vix ulla ex parts, filtem haud quantum pro irritatione Emedca fufficiat , im- bui pofle. Super his dicendum erit, Medicamentum iftud in fubftantia fic- ca exhibitum , niico «fiflblvi, & humorem fatis multum in ventriculo im- prxgnare ; adeo ut fa&a velut Croci Metallorum infufione, fulphuris An- timonialis paniculas hjlutas fibr* ftomachicx imbibant, inque fpafmos proinde Emeticos irritentur. XXVII. Quod a nonnullis afleritur vomitorium in dofi quantam- cunque magna exhibitum, non fortius operari, quam fi in modica folum 26 De Vomitione. Sect. II. quantitate Tumeretur j a veritate omnino alienum eft , ejuTque rei expe- rimentum non fine periculo tentandumi quippe fi plures adfint Medicar, minis particulae, fibras etiam plures imbuenr, eafque altius fubeuntes, <*ra- viuslaceflentj adeo ut fpafmi immaniores & crebriores necefiario conic- quantur. XXVIII. Quod ad vulgi opinionem fpeflat, Pharmaca vomitoria proprietate quadam fpecifica, humores furfum agere, & per fuperiora ex- cernere, mere frivolum videtur 3 nam cujufmodi illa virtus fuerit, nullus explicare; nec, quod talis revera exiltat, probare potelf. Interim pro Emctologia intelligenda fatis erit concipere medicaminis particulas na, turse plurimum infeftas, a cunicae ftoirachiinterioris.fibris nerveis imbi- bi, ipfifque moleftiam magnam inducere; dein ad fuccurn iftum fubito & viciniore via rurfum expellendum, tunica: alterius fibras carneas irritari, inque fpafmos Emeticos inftigari; Quod vero a nonnullis urgetur Helle- botum album umbilico admotum, & intufionem Croci Metallorum ciy- fteris forma exhibitum, vomitum movere ; experimento faepius fa&o, mi- nime verum efle deprehendi. Quod fi interdum ita fiat, quidni irritatio violenta inteftinis inflidfa ibidem Spalmos & Contractionesinver/as, 8c dein , fecundario & perconfenfum , in ventriculo Vomitiones concitet ? pari quidem ritu ,ac cum hxc ventriculi afte&io, fxpiflime Colicae ac Iliacx palfioni fupervenit. Olim vinum ftibii infufione impraegnatum in canis robufti venam Jugularem ad Unc, vj. injiciendum curavi ; poft 5 vel 6 circiter horx minuta iftecefpitare, inter progrediendum titubare, 6 dein immaniter vomere cxpit, Attamen arbitrari fas fit, effeflum iftum a Pharmaco, cerebrum potius quam ttomachum impetente , excita- tum tuifle; cum par vomitio poft linimentum aut focum e fucco aut de- co£Jo Nicotian* capiti adhibitum palfim Tuccedat, XXIX. Nec minus fententiam iftam , quas fbatuit quasdam vomitoria in Bilem, alia in Pituitam, aliaque in Melancholiam agere , & humorem hunc, vel illum a exteris diferetum &c quaft imeerum educere , a veritate alienam , & fundamentis prorfus nugatoriis nixam judicamus. Circa de- |e£lum vero in Emeticis habendum , prxeipua diferiminis ratio eatenus obfervari debet, ut in affedibus nonnullis mitiora exhibeantur , quas ultra ventriculum nihil perturbent; &folaea qux in cavitate ejus flu&uanr, aut cunicis adhsrefcunt, leniter educantur : In aliis fortiora conveniunt 3 utfpaimo etiam viicenbus aliis impertito, quodcunque excrementitiurn in iis ftagnar, aut alicubi congeritur, bmincra commoveatur, 6c protinus furfum aut deorfum foras eliminetur. Quod vero interdum maceria vi- fcofa & veluc Phlegmatica potiflimum excernatur in caufa eft, quoniam ventriculi faburra, inconcuffis biliofi humoris receptaculis, fere tantum ex- purgatur; veruntamen quando emulgentur vafa choledocha , exerctio maxima ex parte evadit biliofa.- Humoris atri vomitio a medicamenti lin£fura ut plurimum dependet j egeftam enim materiam vitriolica ni- gredine inficiunt. * XXX. Evacuatio per vomitum uti violentior,quam per feceflum ; ita, ficum virium tolerantia peragatur,in nonnullis afte&ibus plus quam pur- f ario decies repetita prodefle lolet; Hoc enim modo Phlegma pondero- um ftomachi plicis coalefcens, quod catharnca extera quxvis prxterlabe- rentur, veiut fcopis purgatur ; infuper parres vicinx , Pancreas, Melente- rium, Lien, ipiumque Jecur, concullione valida commoventur 5 adeo uc obftru&ionesin iis fa&x, etiam fanguinis & humorum ftagnationes quas, cunque hoc remedii genere facillime amoveantur. Fermenta extranea, ubivis in corpore genita , atque alciora morborum feminia , abfque Vomi- toriis adhibitis raro extirpantur: prxeipue autem in Cerebri Sc nervofi teneris afte&ibu* Emeticorum uiu* valde proficuus deprehenditur; Etenim Cap. I. hoc pharmacis genere non tantum ftomachi, 8C vifcemm fbrdcs, qu« chylum & fanguinem inquinant, uberius abftergentur, led etiam Glandu- lae, quxfanguinis & fuccx nervofi emundloria iunt, in vifceribus confit* emulgentur, vafi» choledocha, aliaque excrementorum receptacula copio- fius evacuantur , proinde ut eadem inanita, ferum, & alia utriufque hu- moris purgamenta, 8c (uperfluicates, fecus in caput reftagnare apta, prom- tius fufcipiant .• Infuper his, cum innumera Arteriarum ofcula, fuh cru- fta viilo/ain Ventriculum dehilcant, hxca vomitorio infigniter vellicata, humores quofque vitiofos aut malignos in fanguine fcatentes, ibi per vo- mitum excernendos profundunt j atque ob hanc potiffime rationem eft, qvod morbi Herculei ab Emeticis optime, & vix fme iis curantur. H*c enim pharmaca liquidem natur» a£fivx ac indornitx fuerint, non tantum Arterias vellicando, humores fuperfluos e rnafla fanguinea exprimunt , Icd & Venarum qu* illic innumer*dehifcunt duftus lubcundo. Sanguinem fundunt, ejufque feroficates, aliaque recrementa praecipitant ac fecerni fa- ciunt» Interim vero pharmacia emetica haud indilcriminatim ab omni- bus ufurpari debet. Quippe in nonnullis Ventriculi tonus ntmis laxus, & debilis eft,, & conftitutio adeo tenera,ut a Vomitoriis ftatim fpiricus fa- tilcant, 8c vires exolvantur , nonnulli etiam vifcera fenfationis immo- dice pertinacis obtinent , qu* licet difficulter evomant, Vomitio tamen femel inexpta haud ficile fedatur; quin & creberrimo vomendi nixu, ufijue ad magna virium dilpendia, & non raro animi deliquia,tentantur. XXXI. Quare ut Vomitorium rite exhibeatur, perpendere oportet, qu* lint ejus indicantia , permittentia , & prohibentia Emetica indicari vi- dentur, quando in Ventriculo humor biliofus, 8c amaricans flufluat, uc exinde naufea, /apor ingratus, aut cephalalgia inducantur j item fi ftomathus Pituita vilcida aggravetur, ut in virginum Pica, in vi- ris poft crapulam & vi&um inordinatum. In plerifque cafibus , ubi cum refpiratione difficili, Ventriculus oppletus Anorexiaj, vel Naufea afficitur, Anacatbaffis ufui efte folet. Porro dum ftomaebus fermento ex- traneo oblidetur, ut ingefta qu*que ftitim vomitu rejiciat; etiam ratione partium diditarum , non raro Vomitio cum fru&u adhibetur : namque hoc pa£lo vafa choledocha quam maxime inaniuntur, ut propterea bile & /anguine uberius elutriata , ejus febriles Dein qua- tenus humoris nervofi fuperfluitates, aut ftagnationes, hujulmodi excre— ticnis methodo ficillime curantur, in Arthritide, Afthmate Epilepfia, Mania, 8c plerifque aliis morbis, qui magni & Herculei habentur , Emeti- corum ufus haud minimam medendi rationem fuccenturiabit. Secundo hujus remedii exhibitionem permittunt vifcerum robur , & corporis firma conftitutio, ac imprimis quibus collo 5c peftore curtiore praeditis Ventri- culus 8c os fpatio minore dlftant; huc etiam faciunt Vomitionis facilitas Jucpe&ix, materi* excernend* laxitas, & pronata fecretio, itemnatu- rxfedacio, & huic operi infiftendi velut otium. Tertio Emeticum prohi- bent, vomendi difficultas, five inepticudo priore experientia inventa, cor- poris tenera & mollis conftitutio, ftatura gracilis & procera, vifcera infir- ma ; 8c praecipue fi adfit diathefis tabida, cum ulcere Pulmonum, aut (pu- to fan3uine° : item nimia Cachexia, in qua periculum exiftit, ne humo- res a toto corpore afyoeu- in Ventriculum exprimantur; Inlblita etiam fanguinis elfervefcentia, febrium paroxyfmi, & Crifeos expe&atio hujuf- modi Pharmaciam omnino excludunt. T>e Vomltione. 27 XXXII. Medicamenta qux Vomitoria perhibentur3d iftingui folent quo- ad operandi vim , in lenia, mediocria, & fortia; quoad materiam e qua defumuncur, in Mineralium , Vegetabilium, & Animalium partes , aut pr»f arata; quoad faporem , aut palato valde ingrata funt, uti Vitriolum, 28 Nicotiana, Radix Bryoniae, &c. vel fapore pollent fatis grate , utifrufius Mexerei, Nux Indica, ova pifcis Mulli five Barbi; aut funt fere infipida, uti flores Antimonii, Crocus Metallorum, Mercurius vkx, &c. Vomitoriorum FcrmuU. S E C T. IJ. Sectio. II. Ca p. i|. Vomitoriorum formuU, & cjmruvdaM ex iis quoadprfus in totam ejus cavitatem, nec non vifcera juxta confita, nempe duo- denum, parum choledochum, du&um pancreatis protenfus , eorum omni- um contenta exprimi, ac in Ventriculum exantlari, quinimo ex arteriarum ofculishumores ferofos emulgeri faciat j adeo ut vomitus atroces , &diu infeftantes/uccedant. C*terum probabile eft, tinfturs iftius emeticte ali* quantulum a venis etiam excipi, quae in maflam fanguineam delata ob fa- lium occurfus, & collu&ationes ac combi natio nes, ma'cri« cujufdam prae ♦ cipitationCS , & excretiones inducat; quapropter affe&us partium longe diflicarum, fc- morbi cutanei, leprofi, ac arthritici a medicamentis ftihiatis n&Hnunquam fanantur. 32 Vomitoriorum Formula. Sect.II, XII. Attamen hoc mulco efficacius medicamenta Mercurialia ('de qui- bus jam proxime dicemus} efficiunt j utpotequ* non tantum inftoma- cho vellicationes, & excreciones vomicivas cieant, at inluper per particulas fuas magis activas languini communicatas, diverfimodas ejus fluxiones, atque feri aliorumque humorum fufiones, praecipitationes, & fecretiones faciunt; unde praeter vomitum & purgationem, diurehs, aut diaphorefis, ac interdum falivatio inducantur: Quapropter in morbis inveteratis, & contumacibus ad horum ufum quafi ultimum refugium recurritur._ XIII, Mercurius five Argentum vivum fi per fe Scfimplex aflumitur, pariter ac Antimonium, nec per vomicum,nec leeefTum operatur, nullam- que fere in corpore humano perturbationem ciet. Sin vero miftione fo- luta, ejufque particulis adtivis in libertatem folutis, in pulverem rediga- tur, medicamentum fumme elaterium evadit. Cum plures fmt modi yetfatilem & fugitivum hunc Protea figendi, ac in ulum medicinalem praeparandi, pociffimum his duobus infiftitur ; nempe vel lublimatur , vel in Praecipitatum reducitur. Prioris generis praeparata ejus , Emeticorum claffi haud proprie accenfenturj polleri oris vero fere lingula huc referri debent. Attamen in rCm noftram fatis erit, illorum pauca, qux praecipuae notse funt, hic breviter perftringere. Itaque imprimi? advertimus Mercu- rium pracipicari vel per fe , vel cum metallis lolis, vel cum lalibusfolis, vel cum metallis Sc falibus fimul. i. Mercurius praecipitatus per fe. Rec. Mercurii optime purificati Unc. iij. indatur vitro ad hoc opus adapta- to (ejuod fc. nonnihil ad clepfydra formam accedens duplici conflet fando turbinato, fitquein utroque latumplanum, ac in medio anguflam , habeat- qcteriftrum iingufitfimt orificii, d fundo uno in ventrem ufque produchim ■ ) huic vaji in furno arena, ad cy&quihbrium collocato fubdatur ignis primo len- tus, det it furitor , dottec pars Mercurii in pulverem grifeum , atque altera in fundum fupertorem elevata fub forma argenti vivi h&reat ; dein vafe inverfo fundas fuperior arena immcpgamr, ac ita vitrum aliquoties invertatur donec Mercurius omnis in pulverem abeat, qui vitro ejfratto colligendus, aqua dulci abluendus ;■ dufisgr. iiij. ad v. vel vj. Vomitum fere femper movet, ac minime per faltvaitonem operatur. XIV. Procefllis hujus ratio videtur efle , quod ignis perennis effluvia Mercurii concretionem primo laxant , ejufque particulas paulatim dif- foWunc , & deinde ab invicem diltrahunc, ita ut alix ab aliis fecedant , 8c qaafl in minutias fradla:, diftin&e permaneant ; hinc corpufcula maxime aftiva, falma potiffimum ac fulphurea, fui juris fa£ta , in corpore humano, & fibras vellicando, & cum falibus effi.-rvefcendo, perturbationes ingentes cient; attamen Praecipitatum hoc in fajes fanguini infitos minus operatur, quam Mercurius cum falibus tantum praecipitatus, quoniam falivatio ab hoc facillime. & nequaquam ab illo concitatur. Quemadmodum Mercu- rius, ita quxdam alia corpora mineralia, fc. plumbum, ftannum, Antimo- nium, & ferrum, conflanti ignis obfidionc , in pulverem fiye crocum cai- cinari foient. i. Mercurius praecipitatus Solaris. Rec. Muri cum tAmimotiio purgati, & fMiliter limati Vnc- j. vivi optime deputati, five ex Cinnabare &■ fuhltmato dicut Unc. viij■ f amalgama in crucibulo, Aturum candefaclum in Mercurium aVtu calidum projiciendo hoc fale &■ aceto probe lotum, & per linteum exprejfum}in tali vitro, ac jtmili C a V. II. Vomitoriorum portnuU. apparatu ac Mereuriw pracipitam per fi ,in arena digeratur donec in pul- verem rubrum redigatur i cum aquis cardialibus edulcaretur. Do fis gr. iij. ad vj. per vomitum fere tantum operatur , nec uti pracipitata faltna Jalivatio- nem movet. 'Eodem plane ritu Lunare Pracipitatum , item Joviale parari pofmt. XV. Hujus proceffus ratio eadem eft ac Nuperioris, nimirum ignis cor- pufcula , quafi totidem piftilla corpus minerale in particulas minutas con- tundunt» eafque ad tempus ita frangunt, ut n°n facile cohxreant & una concrefcant. Porro atnalgaina hoc, ob Mercurii & Solis corpora prius a fe invicem refetata, multo facilius quam Mercunus per fe in praecipitatum abibit, 3 Mercurius Praecipitatus communis. Rec. Mercurii opime purgati Unc.ij. Mq. fortia Unc. iiij. fiat falutio , qtu vaft terreo vitreatoindita primo leni calore evaporet, ad httmiditaw ah- fumtionem, inde igne aucto ufque ad vafis incandefccntiam calcinetur, agitan- do cum Byl° ferreo’ donec colorem rubicundum acquirat: Materies extmta, & pulver at a primo crebris ablutionibus cnm aqua dulci , deinde iterata itccenfiune fpiritus vini eidem, affv.fi edulcaretur, ac ufui fervetur. Dofis gr. iij. ad v. velvj. operatur per vomitum fiat violenter , & certiui quam aliud, quidvis Mercurii prap aratum, falivatiqutm ciet, XVI. E hujufce chymicsc R ratio inquiratur, dicimus Mer- curium ab aqua forti diflblvi, quatenus particula: lalinae menftrui , fahbus metalli occurrentes, eos fibi ftatim arripiunt, proindeque miftionis vin- culo loluto extera: omnes particulae manumiflx, & quaquaverfus ex- panfx intra poros menftrui delicefcunt, dein poftea humidrtate abfumta, particula falinae reli<£tx, & in confpe&um data , Mercuriales inclulks , & ubique pcrmiftas prorfus obtundunt. Quod autem Mercurius hoc modo cum aqua forti, aut Regia, pnecipitatus rubdeat, fecus ac cum oleo fui- phuris auc fpiritu vitrioli paratus ; ratio eft partim ex nitro colorem flam- meum femper prxbente, quod menftrumn illud , & non hac ingreditur ; partimque ex ipfo Mercurio , cujus foluci particula, dummodo libera & non ab aliis occultata;, ex fua natura rubelcunt, prout cernitur in Mercu- rio praecipitato per fe, & in folutione ejus, qux ab oleo Tartari infufo pul- verem rubicundum, fc. mercurialem deponit. XVII. Medicamentum hoc falibus valde corrofivis, atque ac particulis Mercurialibus folucis conflans, in quantum Ventriculi fibras fumme irri- tat , Vomitionem atrocifttmam ciet, ita ut in hunc ufum , folitarium raro exhibeatur. Siquando autem affumitur , atque Ventriculo & primis viis demum fuperans , in mallam /anguineam defertur, quatenus hujus fales infui exinde plurimum fermentantur, cumque ipfis particula: Mercuriales ubertim infufse, ac intime commiftac, invifeantur adeo , ut nulla via com- modius quam per duftus fahvales Cprout alibi oftendimus) rurfus elimi- nari polline; id propter hoc pharmacum prs aliis plerifque fputationem movet. Kec. .Argenti vivi purificati , oleiVitrioli (vel fulphuria per campannm) dephlegrndtt ana partes aquales', retorta vitrea indita desilientur, igne per gradm auffOf donec humtdnas omnis abflrakatur, reflante m fundo maffa alba, qua ab aqua fontana affufa illiso flavefett > hifc crebra ablutione &• fpintv.s vini Acctnfione (dulcorata, &- exficrata detur d gr, iy, ad vi. velvij. ‘Ter 4, Turbith Minerale. 34 Vomitoriorum Formula Sect. II, vomitum operatur paulo mitius quam '1’necipitatum commune, quandoque item fali vationem inducit. XVIII- Proceflus hujus quoad Mercurii praecipitationem ratio eadem eft ac prioris; calx autem refi dua non uti prior rubeicxt, partim ob nitri ablentiam, & partim quia Mercurius minus fuba&us, calcinationem non adeo inteniam patitur, ut Talibus magna ex parte difflatis ipfe proprium, nempe coccineum, colorem oftentet j quippe fi hujus gratia igne violento urgebitur, prorfus avolabit; itaque a Talibus qui Mercurii paiticulis ad- haerent, eafque occultant, color albidus procedit j quibus poftea aliqua- tenus ablatis flavedo fuccedit. Porro in quantum panicul* mercuriales lalibus non ftrifte adeo combinantur , proindeque haud tam uberi copia ab iis in maflam fanguineam introducuntur , falivatio non ita promte ac certe, ab hoc pharmaco excitatur. XIX. Medicamentum hoc compendio quodam, & non minus efficax ad hunc modum parari poteft. Rec. Argenti vivi depurati, deivitrioli, vel fulphuris ana Vnc. ij- truci~ htdo indita igne primum lento bumidhas omnis evaporet, dein fortiori urgean- tur, ut materia calcinata melius figatur. s. Aurum vitx. Rec. Mercurii purificati Vnc. v. Solis optime purgati Vnc.ffi. fiingulaum folvantur propnts menjlruis, fdutiones conjungantur , ir deJUllatiane in retorta bumidhas omnis avocetur; calx refidua ealcinetur fuper laminam ferream ignitam, ut /ales magna ex pane abigantur, materia relifta eduleoretur , ab- lutione cum aq- dulci, ir accenfione Jpiritus vini. 6. Hercules Bovii, XX. Medicamentum hoc melius parabitur, fi utrumque corpus metal- licum eodem menliruo Tolvatur, quod ex prsclcriptione Thomau Bovii ad hunc modum conficitur. Rec. Vitrioli calcinati, & nitri ana lih. j. deflillentur in furno revtrberii, liquor exftillatus affundatur falis marini calcinati lib. j, in retorta vitrea, & avocetur Uni calore arena j nam facillime afeendit: Hujus portio una Mercurium , & alia diffolvat biurum ; dein utraque filiationes conjuniia a- vocentur, & Cxcan- defeentes, inordinationes fuas haud facile, aut ftatim remittunt3 quin illi crebra vice explofi fpaftnos Emeticos violentos cient, & ftepius repetunt. Forro impetus ifte explofivus, in Ventriculo inceptus, non raro in fpiritus partium vicinarum incolas, & exinde in alios , & demum aliquando in to- tam eorum fyftafin propagatur, in tantum, ut vomitioni tormina & fpafmi in vifceribus, poftea in praecordiis , & denique in toto corpore cum mani- fefto vitx diferimine fuccedant. III. Spiritus fupra modum irritantur , vela foJo Pharmaco ob quan- titatem vel qualitatem iis improportionato ; vel infuper ab aliis humori- bus, ut bile, fero acriori, aliifque intervomendum in ventriculum fuffu- fis. Porro in nonnullis fpiritus animales adeo teneri, & daftici exiftunt, ut ab irritatione quavis errmica ut ut leviori, turn ventriculi hofpites,tutn vicini quique in explofiones/pafrnodicas concieantur. Hinc plures a Vo- mitorio, de Liene, Utero, aliifque vifceribus perturbatis & non facile fe- dandis quaerentes, rem totam Vaporibus a pharmaci operatione fufeitatis imputant-, cum revera illud omnino ob fpiritus animales promte nimis commotos, & asgre eompefcendos accidat. IV. In hypercatharfi a Vomitorio indura , patiens mox ledo commif- fus, remediis tum externis, tum internis ledulo tradetur ; & primo, ut ventriculi hofpitesquietentur , aut fotus calidus e decodo Abfynthii Pon- tici, Menthcu, & Aromatum in vino rubro adhibeatur j aut placenta e mica panis tofti , & clareto calfado immerfi applicetur. Enemaex lade cum Theriaca diflbluti injiciatur, membrorum fridiones calidae, & fu- pra genu ligatur® fortes, qu» fpafmos ab iis partibus arcent, adhibeantur. Ventriculus interim, nifilipothymiaurgebit, vacuus fervetur; quampri- mum vero ifte quidpiam alimenti aut medicamenti recipere poteft. A- Cap. III. De Vomitionis Remedio, qua cordaIis,aut vinum uftuns calidum adamatur. In perturbatione ingenti, fi pulfus admittit, Theriaca Andromachi, aut Dialcordium, quandoque item Laudani folutio,aut TinSura opiatica conveniunt. V. In vomitu pratternaturali, ab aliis caulis excitato, conliderare opor- tet, an Criticus ifte, vel Symptomaticus fuerit. In priori nihil fubito aut temere agendum eft : excretio iftsc, dummodo vires ferunt, minime fi- ftatur; quin materix expellendte exitus, aut facilitetur, aut feftinetur, aut alio ducatur. Hinc nixu vomitivo urgente, cervifiam lafica- tam, aut fimplicem, aut cum foliis cardui incofhs alteratam, quandoque item oxymel, aut vinum fcilliticum , aut ftibiatum exhibere conveniat. Enemata interdum ex ulli erunt; quandoque item lenis purgatio mate- riam in ftomacho turgentem faciliore exclufionis via per inteftina per- ducit. VI. In Vomitione fymptornatica caufa conjundla (prout fupra innui- mus) aut in ventriculo fubfiftens affe&um illum idiopathicum producit, aut in aliis partibus defixa earum fpafinos, &, communicatione per nervos fafta, in ventriculo perturbationes emeticas ciet j uti in paroxy finis Ne- phriticis, Colicis, Hyftericis, Vertigine, & multis aliis contingere folet ; cujufmodi vomitionis fympathic» medela a morbi primarii curatione dependet. VII. Quando Stomachus primario afficitur, in caufa eft, quod fibra nervete fupra modum irritata, alteras motrices in fpafmos excretorios cieant. Irritantur autem iftx ab obje&o improportionato : viz. in quan- tum materies quadam iis incumbit, quam rite concoquere aut lubigere, aut ad inteftina detrudere nequeunt; quin necelfe habent vomitu exci- tato eam ociffime foras ejicere. Materies illa adeo Incongrua aut indomi- ta evadit, vel ex proprio ipfius vitio , quatenus qualitate, vel quantitate peccans, fibras nerveas Jacellit; vel ipfius (lornachi culpa , utpote cum to- nus ejus laxus, & fibra adeo debiles fiant, ut ne chylum ipfum , multo mi- nus humores excrementitios fubigere, aut tolerare queant 5 quin, farcinx cujufque impatientes , contenta quaque per vomitum excernant. Utriuf- que horum cum varii fint cafus , 8c afficiendi modi, ex iis pracipuos quofdam , una cum remediis, 8c medendi rationibus, hic breviter i obji- ciemus. VIII- Materies emetica in Ventriculo fubfiftens , vel in ipfum aliunde fufFunditur, vel obeoftionis defe&um , aut depravationem illic progi - «mitur : utroque refpedtu pra/ens faburra imprimis eliminari; deinejuf- m- petuofe, &c quafi a cathar£fico proritata ejicere cogatur. Sunt autem in- irinfccahxc alvi irritamenta, imprimis Alimenta i ncongrua aut immodica, chyli degeneris corrupte!* , fanguinis & fucci nervei recrementa copiofa, vel acria £ glandulis, aliifque vifcerum emunctoriis, & prxeipue h cylli feiiea, atque dudt» Pancreatisexudantia j quinisB® feroficates, aut huroo- Cap.L Purgatione. res fuperflui, vel incongrui i Cruore, & Nervofo genere , vel habitu cor- poris intus rettagnantes. De praecipuis horum, quoniam in catharfi fxpc emergant, & pharmaci operationem intendunt, ipeciatim ac breviter di- cemus. ... _ tCUIU*. .... j* 1. Itaque imprimis Alimenta, Ii quando intercoquendum pervertun- tur, aut fubigi nequeunt, non raro Diarrhoeam excitant; uti in crapula, viftu inordinato ,ab incongruis comeftis, alnfque jn Diaeta erroribus, aut fermenti Stomachi depravationibus , frequenter accidit. Quinimopropter Apepfiam, quandoque item propter obftruftiones inme(ennerio,autdudtu inteftinali, a vifcofitace nimiaTunic* glaudulofe aut vaforum ofculis impa&a, fucci nutritii diftributio impeditur, proindeque ingeftorum raa« teries fere tota in primis viis cohibita , dejectiones crebriores & uberiores producit. r a. Recrementa languinis & fucci nervqu m vilcerum glandulis , cyfti fellea, du£tu Pancreatis , aliifque forfan receptaculis congefta, fiquando ob plenitudinem aut irritationem exundantia, in cavitates inteftinorum af- fatim deponuntur , in quantum nbras ibidem nerveas vellicant, aut cum aliis fuccis effervefeunt, flepenumero Diarrhceam producunt. Videtur fla- va bilis quoddam quafi Catharticum naturale, quod e vafxs choledochis ufaertim etfluens, purgationem fponraneam movet. 3. Materies a regione adhuc remotiore, nempe aut a mafla fanguinea, aut e liquore nerveo ejufque emun&ariis, vel a toto cor- poris habitu, interdum ad inteftina tranfmifla, fibras eorum nerveas irri- tat , proindeque carneas in fpafmos excretorios ciet. In praedicis enim partibus ae locis, ac imprimis in mafla fanguinea , humores degeneres aut fu perflui turgefeentes, cum perdiaphorefin autdiurefm nec facile , nec fa- tis amandari queant, fxpe mecaftafi introrfum fa&a, vaforum inteflina- lium ofculis ubique confitiffimedehifcentibusexudant, dcjeftionescre- bras & aquofas inducentes. Quinimo ipfe interdum eruor, in crafi vitia- tus, & ad coagulandum aptus, cum per minuta iftaec vafa haud expedite circulatur, frequenter in magna copia erumpit,& Dyfenteriam parit. Cae- terum obfervare licet, quando pori exteriores a frigore fufeepto conftrin- guntur , aut tumores cutanei fubito evanefeunt, alvi fluorem fuccedere. Novi pluresventrisconftipationi obnoxios , hoc tantum remedii genere curatos fuifle ; nempe ut diluculo, & hora prius aflueta citius , le&o adur- gerent. Quantum enim folita adimitur, tantundem ad alvum lubricandam additur. IX. His ita praemiflis de variis Inteftinorum contentis, tum ingenitis, tum acce{Toriis,nec non de vilcerum horum motu excretorio, tum naturali & folenni , tum violento live , item de variis Hirnulis, five irrita- mentis, quibus alvus fponte naturae moderare folvi, aut inordinote pertur- bari folet j facile erit offendere quo ritu, & quali tlifcrimine medicamen- ta purgantia ventriculum & inteftina ad excretiones movent, 8c eo- rum contenta modo hasc , modo ifta feorlim , modo plura fimul educi fa- ciunt. X. Cum Medicamenta Purgantia fumuntur In forma liquida, jam jam ad operandum fatis parata funt; fin vero folida fubflantia conflant, ventriculo ingefta, & a fermento ejus difloluta, ac imbuta, quafi Tinfiu- ram conuituunc, qua: parj modo ac liquor purgans juxta rationem ac mo- dos fequentes Cathar&ica evadit. Videtur enim quod ejufmodilatex , primo in ventr!culo,& pofteain inteftinisconclufus, mox tunicae interioris filamenta villofa, cum glandulis imbuit , iilque dum penitus adhaereat, particulae ejus fibras nerveas , & vafa tum fanguifera , tum chylifera (ab- eunt, ac unaquaque horum infuper Sc rorum choledochum , & Pancreatis De 'Purgatione, Sect.III. du&um ad contenta fua reddenda,ac vehit exfpuenda irritant. Interea cunj Tunicae interioris fibrae nervete, partim a pharmaco imbibito, partimque ab humoribus in cavitatem ejus expreffis vellicantur, tunicae fuperioris carnem fibrae fpafmos excretorios ineunt , quibus quod moleftum eft amoveatur. Quo ritu haec primum in ventriculo , 8c dein fuceeffive in quibufque in- jceftinorum partibus fiunt, 8c cujufmodi humores in toto tranfitu eliciun- tur, paulo accuratius perpendamus. i. Quoad Ventriculum , juxta modum fequentem habere videtur, vi*. Tindiira cathar&ica intra ftomachum diffufa , imprimis tunicae interioris filamenta villofa imbuit , iilque pertinacius adhaerefcens , inde paulatim fibrisnerveis traditur, quaslubiens, 8cbrevi adlaturitatem implens,de- mum irritare incipit j qua: propterea ftatim corrugatae liquorem imbibi- tum una cum proprio fucco, 8c phlegmate vifcofo ventriculi rugis impa- cto. exlolvere latagunt. Porro ejufdem medicamenti, dum in ventriculo moratur, particulae quaedam alias, vaforum & glandularum ora fubeunt, £c vellicant, iifque ferolirates, aliofque humores exprimi, & emulgeri fa- ciunt. Dumque adeo ventriculi fundus, & fibra» nervea: a molellis hu- jufmodi contentis aggravantur & laceffuntur, fibra: carnes in contra&io- nes excretorias concitae, ftomachi fundum, 8c latera furfum colligunt , 8c verfus pylorum inclinant; proinde utfaburraifta una cum Tin&ura me- dicamentofa foras eliminari, Scadinteftina tranlmitti queat. Inde ilo- macho fedario & quies parumper obtingunt, donec ejufdem Tintfturx, filamentis villofis in partem adhuc adhaerentis, fibra: nerveae penum no- vum imbibentes rurfus irritantur *, cumque adeo nova faburra in ventri- culi cavitatem exprimitur , & commovetur , fibrae carnes propter illius exclufionem fpafmos excretorios repetunt; adeoque haec crebra vice per- aguntur, donec Pharmaci virus e filamentis villofis eluatur prorfus , 8c ab- ftergatur, atque fpiritus fibrarum incolx excandefcentias fuas dimittant ; quod interdum brevi ac facile fuccedic, ita, ut ftomachus poft horam unam auc alteram molcftia quavis a Pharmaco imprefla immunis fiat, perturba- tione reliqua omnino ad regionem inteftinalem tranflata. Saepenumero tamen accidit a catharftico aflumco brevi vomitiones perquam atroces ex- citari, & nihilominus, pharmaco licet rejedo, purgationem fatis copiofam fuccedere. Cujus ratio eft, quod irritatio nimis violenta ab initio fafia, fpafmos fortiores, id eft , emeticos concitat; deinpoftquam irritamenti iftius impetus relaxatur , aut infringitur, contraftiones micefcentes cathar- ticx evadunt. Enim vero medicamenti purgantis. & vomitorii virtus , & operandi modus , non tam quoad qualitates fpecificas, quam fub hoc re- fpeftu potiffimum differunt . quod molettia ab illius irritatione fafta faci- lius aut diutius tolerari, Sc demum ad inteftina transferri queat j non au- tem quse ab emetico excitatur. Quod vero poft cathartici operatio- nem per fedes copiofe faStam, nonnunquam Vomitio oriatur, in cau- li» videtur efte, quod medicamenti Tin&ura, a Tunica villola altius imbibica , non facile abftergetur: quare, poft nixus purgativos plures in- cafium habitos, demum ad eam penitus excutiendam fpafmus emeticus accietur. Ufitatum eft a cibis, antequam ftoroachus pharmaco inanitur, Ingeftis vomitum cum naufea 8r moleftia infigni concitari; quia nimirum cb pepfm impeditam aut depravatam, chylus in putriiagmem incongruanj ac irritativam degenerat: utplurimum vero medicamentum purgans ventriculo nimis cito , & abfque fordibus ejus deferiis dabitur , vires fuas maximas intra duftus inteftinales impendens ; Quojrituhoc fiat proxime fid^amus. a. Tin&ura cathartica a ftomacho deturbata, & fecum exinde mate- riam qaandam excrementitiam deferens, inteftinis illabitur ; ubi ftatim |-3 I?uod>ni ac fuperioris Ilii tranfitu tunicas villolae filamenta imbuit, iif- Cap. I. De Purgatione. 45 que tenaciter'adhsrefdt •• deinde particula: uberius dif- iuCx fibras nerveas , nec non glandularum , aliorurnque vaforum dudus fubeunt, eorumque fpiritus incolas irritant, cum humoribus inibi fca- tentibus fermentelcunt, eofque illinc exprimi, & velat emulgeri cogunt, adeoque in cunftis perturbationem magnam cient, quapropter fibrs car- nea a fpiritibus irritatis & in explofiones adis inflata; , & contradite, fpafmos molefti iftius excludendi gratia excretorios ineunt. Hinc cum fuperior dudtus inteftinalis regio , in vermiculationes crebriores , ac for- tiores, quibus contenta ulterius propelli queant, unjetur, excretionis mo- tus illic inceptus ad reliqua intellina propagatur j fimulque h;ec a fupq- riorujn contentis in cavitates eorum detruus ftimulata , fpafmos excreto- rios feriatim ineunt, donec alvi feces, qua: extime confi ftunt, foras detur- bantur , aliis ac fubinde aliis ufque in loca eoium fuccedentibus. Tin&u- ra cathartica, quatenus fpiritibus infefta , horas nerveas in corrugationes, & non raro extenfiones dolorificas, atque nbras carneas in fpafmos excre- torios ( uti oftenlum erae _>•. irritat: dem quatenus eadem cum humori- bus , & inteftinorum contentis fermentelcit, ebullitione intra cavitates eorum fafta , & flatibus concitatis , membranas continentes varie inflat, ac diftendit, proindeque alvi deje&iones cura torminibus & crepitu in- ducit. XI. Dfim fibra: Nervese & Carnes ob fpiritus a Tin&un cathartica irritatos adeo in fenliones moleftas,&: fpafmos excretorios accientur,etiam ponis Bilarius & Pancreaticus vellicati & fuccufll, humores fuos profun- dunt , ac in cavitates inteftinorum velut cxfpuunt; d quibus utrifque & praeferam a Bile copioflus futfula , membranae haud minus qnam ab iplo pharmaco irritata;, ia excretiones majores crebriorefque urgentur ; cumque adeo dejeftiones humoris iftius flavedine tingantur, dicitur vul- go (licet falfo ) bilem flavam a medicamentoelici, & peculiariter edu- ci ; Quod fi humores e duftibus iftis fuffuft mutuo effervefeunt, ac, uti quidam opinantur, cum infigni orgafmo invicem colluftantur : pro- pcerea intra cavitates inteftinorum perturbatio adhuc major cum humo- rum &c flatuum turgefeentia concitabitur. XII. Nec folum Bilis , & fuccus Pancreaticus , a Cafhartico in du&us jnteftinales exprimuntur j fed in/uper e glandulis tunica: interioris , ob velhcati°nem conftriiftis, & arteriarum oiculis affriatis, & referatis, hu- mores ferofi velut emulgentur, qui alvi contenta plus diluunt, & tum lubricando, tum irritando excretiones promovent. Csrerum ipfemu- cus Inteftinalis cruftam villofam oblinens, ftquidem ab humoribus fero- fis ita exprelli.s eluitur, atque ob fibras nerveas corrugatas, & lucendas ab- ftergetur, alvi purgamentis accedit, eorumque molem adauget. Quinimo interdum hoc muco plurimum abfterfo, & vaforum ofculis infigniter vel- licatis ac velut raiis, merus fanguis effluens deje&iones cruentas con- ftituit. XIII Ad hunc modum intra ftomachi, & inteftinorum cavitates me- dicamenta purgantia, quatenus fpiritus irritant, cumque humoribus fer- mentefcunc, operationes fuas perfleiunt. A cujufmodi autem pharmaci particulis aut elementis, tum vis iftaec Irritativa , tum virtus Fermentaciva firocedum, rnox inquiremus, interim advertimus Cathartici Energiam, onge extra Primas vias, vfe. in maflam fanguineam , & liquorem ner- Veum, adeoque conlequenter aliquatenus ad cerebrum, prxeordia, aliaf- que parces aut vifcera extendi, XIV. Quoad fenguinem,Cathartici particulas in maflam ejus fufeipi, 8c cumeo circulari inde conflat; quoniam urina a quibafdam odorem , &C colorem mutuatur. Lac Nutricis medicatae, infantem purgat- Pharma- ca qusdam hydropicorum aquas per fedem evacuant. Refina Jalapi» 46 De Turbatione. Sect, Ilf. ferum lixiviale odoris urinacei purgare folet. Porro ex communi tum veterum tum recentiorum obfervatione , Catbarticum in febris declina- tione opportune exhibitum, materiem febrilem prius maturatam, & fecer- ni aptam educit. Quapropter extra dubium ponatur, medicamenti pur- gantis corpufcula quadam in fanguinem admitti, perquerotum ejus li- quorem diffundi. Et quidem circa introitus ejus vias, non eft ut longe qustramus; quippe neccffe erit quafdam Cathanici particulas fucco mi- trkioperrniftas,pervafa fidea obrepere. Porro cum Venarum quaedam quafi filva denfiflimacodionis vifcerum omnium Tunica: interiori ubique inferatur, fatis obvium erit concipere, Medicamenti haud minus quam Alimenti particulas quafdam, his ducibus in fanguinem traduci, qua» copia ingenti primo intra venas, deinde etiam intra Arterias diffufse (fi- quidem heterogenese prorfus, ac indomitae mafTam ejus exagi- tant, varie fundunt, fuiqueuna cum aliis Anguinis recrementis excluno- nem proritant; atqui fanguis adeo fufus , &in ferroentationem excreto- riam concitus, medicamenti particulas, unarum recrementis aliis expur- gandis per Arteriarum Inteftinalium cfcula, tunc temporis etiam a Phar- maco vellicata, & referata, in vifcerum iftorum cavitates deponit , unde nrox per fedem amandantur. Ad hunc modum e Cruoris maffa, una cum Tindura Cacharrica ad Inteflina remandata , ferofa colluvies , alisque fimgairti» fuperftuitaces aut corniptelx expurgantur. Porro cum vafa fan- gnifera hac ratione depleri incipiunt, humores alii fuperflui , aut recre- jnenritii circa Vifcera, Prxcordia, Cerebrum, aut corporis habitum prius depoliti, in maffam (anguineam reforbentur, & exinde ftatim, perdurante adhuc effervefeentia ejus excretoria, verfus Inteftina correpti, qua via tunc patet, foras ejiciuntur; adeoque ad hunc modum pharmaca Cathar- ffca in tottim corpus operantur , & a partibus quibufque remotis mate- riaro mcongruam, &c excernendam educunt. XV. Quemadmodum igitur fuperius, Diarrhce* humoralis, five Ca- tbarfeos Naturalis, tres gradus notavimus ita in praefentiarum totidem Purgationis Medicamentofs Species,five claftesconftituere vifum eft. Ha- rum prima fit, cum propter Inteftinorum fibras nerveas leniter proricatas, carnes fupra morem folitum paulo crebrius, & Aridius contradas, con- tenta quaique laxiora , celerius e parte in partem promovent, & demum blanda foras ejiciunt. In fecunda Purgationis fpecie, humo- res quidam alii e Poro Bilario, dudu Pancreatis, & vaforum ofculisa pharmaco vellicatis exprefli, una cum alvi fecibus deturbantur. In tertia tatndudus hi vehementius proritati, humoris cujufque generis copiam majorem, in cavitates Inteftinorum profundunt; tum infuper c fanguine propter adni i fias Pharmaci particulas fufo, 8c praecipitato , & per confe- qaens etiam e SuccoNerveo , & partibus aliis maceries recrementitia ad Inteftina per Arterias delata expurgatur. XVf. Ex his facisconftare arbitrorcatharfin foluramodo per irritatio- nem, fermentationem, & expulfionem , ac minime (uri vulgo fertur) per artradionem peragi; nec quidem Philofophum , aut quempiam Am Xnyw & ratiocinatione urentem decet aflferere, pharmaca ulla pro- pter flibftantis fimilitudinem , aut virtutes nefeio quas fpecificas, in de- terminatum quemvis humorem agere , eutnque fincerum Sc peculiarem foras educere. Quod autem interdum Bilis, Pituita , Serum, aut Melan- cholia feorfim a reliquis fecerni putatur, illud adeo fieri videtur > aut quia Medicamenta diverfa ratione in vifceribus irritant, aut variis modis cum fanguine, aliifque humoribus fermentefcunt, aut denique ipfis dejedio- nibustinduram imponunt. Cujufque horum rationes 8c inftantias quaf- dam opera: precium erit ut exponamus. Cap. I.' Depurgatione. 1. Primo igitur, medicamenta juxta quod particulas magis volatiles aut fixas, lenes aut acriores , molles aut afperiores continent, intra vifcc- rum cavitates divexfiintJde irritant, proindeque fpalmos excretorios levio- res aut fortiores, inque locis modo his, modo illis, prius ac potius cienr, Exgr. Rofte, Viol», Caflia, Manna, aliaque fimilia , qua? funt partium fubtilium, valde tenuium, plerumque ventriculum minime perturbant 9 at Pyloro luperato Duodeni tunicam nerveam exquifitius fenfilem irri- tare incipiunt, & priufquam ulterius pergant , vim luam fere totam illic impendunt j cumque adeo a tunics illius vellicatione & corrugatione Porus Bilarius fuccutiatur, dcjediiones Biliofsfuccedunt. E contra alia, uti Cummi Ammoniacum , Opopanax , Sagapenum, Turbith , & fimilia, qua: materia crafliore 8C vifcofa, atque particulis obcufioribus conflant, non ita promtx funt operationis, ut ftatim irritent; quin intra ventricu- lumfoluta, indeque inteftinis allapfa , in iis non ftatim fed aliquantum provefta, & poftquam tunicis eorum aliquamdiu adhsferunt, infra Porum Bilarium vellicationes luas.inchoant; quare praeter alvi faces, & fctofa Quaedam vaforum oiculis exprefla , mucum inteltina oblinentem abradunr, & detergent, ideoquc dejectionum Pituitofarum apparentias faciunt. 2. Inquantum Pbarmaca particulis diverfi generis praedita, variis mo- dis cum fanguine , aliifque fuccis fermentefcunt, propterea dejeftioncs modo ferofae, modo biliol*, aut alterius indolis fuccedunt. Etenim non-r nulla , uti imprimis Aloe, ac Rhabarbarum, quia particulas materi* velut adufts in fe continent, tales in fanguine gignunt j quin & recremen- ta ejus adufta in motum concitant, inque du£tus choledochos uberius co- gunt .• cumque hac ratione Bilis copiofius aggefta, e receptaculis fuis in inteftina exundat, dejeCtiones plus Biliofs evadunt. Novi quofdami iaCte crudo & fimplici ad lib. ij. epoto purgari folitos, omnino flavam de- jecifle: cujus ratio eft , quod lac ipfumin bilem facefleret 5 prout ex ru- ctu amaro, &fanguinis3cftu ( tanquam Bile turgellente ) mox concitato inferre licuit. Porro alia Catharcica, uti Jalapium , Colocynthis, Ela- terium , & quxdam Mercurii prxparata particulis acrioribus, & non ra- roquali fcpticisconftant ; qu» propterea ab inteftinis fufcepta , indeque fanguini tranfmiffa , malTam ejus infigniter fundunt, & in ferofitatem valde praecipitant j i mmo interdum quafi venenant, 8c crafin ejus cor- rumpunt. Dein fiquidem eodem tempore , quo fanguis funditur , velli- catio in inteftinis habetur, cruoris recrementa ferofa , ejufque corruptela & liquamina, ex arteriarum ofculis ibidem referatis in vifcerum illorum cavitates exfpuuntur; adeoque dejectiones plurimum aquofie inducuntur. Quod fi, poftcruorem a Pharmaco ita fufum, & in crafi Jtefum , evacuatio per fedes parum aut minus copioia fuccedat, fanguis a mixtura incongrua, Sc corruptiva ufque magis depravatus, exinde aut dyfcrafiam infigncm acquirit, vel recrementa, & corruptelas fuas in habitum corporis fuffundens, pullulas, & veficas aquofas, in cute prorumpere facit. Ita namque a Pharmacia perperam celebrata, mala Ispe ingentia fequuntur. Nec enim de nihilo eft quod vulgus adeo pertimefcat, fiquando medicamen minusoperetur, ne virulentia exinde contrafta, & dereliCia , poftquam diu in corpore delituit, tandem aliquando affeCtus malignos produceret: a tali namque occafione interdum pachemata quafi Leprola excitantur.Non ita pridem Oxonienfiscujuldam filiis duobus , cum pulvis Cacharticus (ac uti videbatur Mercurialis ) ab Empirico exhibitus fuerat; unus eorum horarum centies ad minimum , cum torminibus , & magna fpi- rituum fatifeentia purgabatur : Interim ahe. state paulo major nullam ha- buit ledem, verum intra paucos dies capilli ejus decidebant, ungues ni- gricabant ; infuper & brevi poftea puftuls aquofse in toto corpore erumpe- fant, qmbus continue in Icabiem cruftofam induratis, & fubinde deci- 47 48 De VurgAtlone, Sect.III. duis,ftatim noVx repullulabant: cujufmodi affeflus , ob fanguinis crafm fumme vitiatam , & quafi venenatam, nullis remediis cedens, fu- pra biennium, antequam perfe&e fanari potuit, mifellum iftiim gravif- fime exercebat. Nec tantum a Mercurialibus, fed ab aliis interdum Catharcicis, c Vegetabilium familia delimatis, mafla fanguineaita de- pravatur , ut non nili longo tempore reftirui aut renovari poffit. Adeo non immerito prorfus calumniatur Helmontius, dicens pharmaca cathartica non femper aut folummodo humores in corpore prius exiftentes educere , fed potentia fua corruptiva depravatos efficere. 5. Purgationis Eleaivae error altiores adhuc radices egit, ex eo, quod liquida per alvum excreta , cum interdum colores fuos a Pharmaco mu- tuata fmt, falfo creduntur Biliofa aut Melancholica prius exiftentia, feorfim ab aliis humoribus educi. Nihil ufitatius quam a Rhabarb, Aloe, rad. Curcumas, & quibufdam aliis medicinalibus affumtis, ficut Urinas, ita 8c Sedes flavedine tingi: pariter infulio Sennas, Cathartica etiam, qui- bus chalybeata, aut vitriolica admilcentur, alvi feces quas evacuant, atredine inficiunt. Porro diverfunoda corporis conftitutio ,ac humo- rum crafis, diverlas excrementorum apparentias producit. Quippe cum in his vafa Choledocha Bile turgeant, in illis fales vitriolici tin&urte atrata: parentes in primis viis ftabulentur , inque aliis propter imalam viflus ra- tionem Serofitates plurima: in toto corpore aggerantur, proptereacum ejufmodi fedes a quocunque Pharmaco lequerentur , fi contigerit illos humores a Cholagogo vulgo di&o, iftos a Melanagogo , atque hos ab Hydragogo purgari, tales a Medicamento ele&ive excerni perhibentur. Quod igitur fpefiat ad dele&um in Purgantibus habendum , licet decanta- tis iftx medicaminum , fuccohuic, aut illi appropriatorum clafles , mi- nime arrideant; attamen non qutelibet Cathartica in quibufvii cafibus indifferenter ufurpanda cenfemus; quin vero prudentis medici judicio, ac diferimine fagaci opuseft , ut juxta patientium vires, temperamentum, vifcerum robur & tenorem , tolerantiam, confuetudinem , & imagina- tionem ; quinimo juxta morbi naturam , tempus , 8c conditionem , purgatio levior aut fortior, e calidis aut temperatis, blandis aut acriori- bus, in fubftantiafolida aut liquida, aut alia alterius cujufdam generis aut formufeinftituatur. XVII. Antiquiores Medici, quibus etiam Neoterici plures aftipulantur, mi Purgationem ele&ivam , ita humorum praeparationem ifti praeviam , & quali neceflariam ftatuerunc: Quapropter in libris prafticis quoties Pharmacia Cathartica praderibitur, ex more folenni, & quadam quali pompa , prxparmtium cuilibet humori deftinatorum feries longa proponi- tur; quorum ufus tametfi fpeciofus admodum , minime utilis videtur; quia tales humores revera non exi ftunt, prout alibi clare offendimus. Ac vero cum purgatio non omni tempore, nec in qualibet corporis conditio- ne conveniat, ad eam rite peragendam , tum opportunitas, tum Appara- tus quidam requiritur; atque utraque h Mechoaca , Jalapium, Ebulus, Catharticorum fpecies & TormuU, Sect. III. 52 Sambucus, Opopanax,Sagapenum. Ultimo conftituuntur,qux ventricu- lum & inteftina atrociter vellicant, & lancinant, quinimo fangumem aliufque humores vi quadam feptica plurimum exagitant, fundunt, inque mixtione folvunt : talia funt Uelleborus, Elaterium, Soldanella, Enphor- faium, Efala, Colocynthis, &c. IV. Vegetabilia non, uti mineralia, ad compages luas relerandas , lon- ga praeparatione femper opus habent; haec enim Ispius, dum mixtio in- tegra eft, (fecus ac de illis annotavimus) fortius operantur. Nam quo- rum virtus in fyftafi fubtili, & fugaci confiftit, haud magna & apparatu chymico in Extradla, Magifteria, aut quintas Elientias reduci debent: quin plurima illorum, uti Rhabarbarum, Manna, Caffia, Senna, Myrobalani, &c. in pilulas aut pulveres reda&a, aut liquore idoneo infula, aut decoifta, 8c melius, & facilius operantur; qus , ii nimio artificio ve- xentur, Vim purgatricem aut penitus amittunt, aut pigreeam, &cum moleltia exercent. Ufitatum eft ad eliciendas vegetabilium tinfturas , li- quorem, cui infundantur , Tartari vel Abfymhii falibus imprsgnare j ita namque faturatum colorem cito adipifeitur. Etfi morem hunc non im- probo, quatenus lales herbarum fixi cum fuccis acidis ventriculi & inte- fiinorum effervelcunt; attamen dolum in eo latentem detegere licet: quippe tin&uram iftam laturatam fales non eliciunt, fed apparere faciunt* Nam Rhabarbari, Sennx, aut alius vegetabilis infufioni jam faflrx , & co- 3arx, fi falem Tartari addideris, illico tinftura, five color ejus multo fatu- rarior evadet: cujus rario efl, quod particulx falino-fixx obtufx admo- dum, liquoris porosinferciunt j proinde ut lucis radii inter tranfeundum plurimum refringantur; quapropter tinitura qusvis, ob falem Tartari feturatior fa6ta, ab mfufo fpiritu Vitrioli, cujus particulx funt aculeat*, fine materix cujulvis prxcipttatione, mox clarior & tenuior evadet. V- At vero Catharticorum vegetabilium nonnulla etiam prxparatione chy mica emendantur: nam, e quibus Sale ac Sulphure refertis, particula; ailivx & benignx a reliquis hebetioribus & malignis fecerni , inque ex- tra&a refinofa , aut alius generis compendiofa redigi poffint; certe bono cum fru£tu horum Analyns, & nova Synthefisinftituatur. Quamobrem, proCatharticis quibufdam rite prxparandis, cum fpiritu vini partem ful- phuream 8c aliquotam falinam extrahimus j uti in Magifteriis refmofis Jalapice, Scammonii, Mechoacx, &c. Propter alia, menftruis falinis, fc. Aceto deftillato, aut Aquis cum fpiritu Vitrioli, vel fale Tartari exacuatis, utimur.- idquefub duplici relpcdiu ; nimirum, vel ut particulis adtivis a materia terreftri leparatis, pharmacum in minore mole, & forma elegan- liore componatur; vel ut mixti qualitates efferte quseque , aut virulentae, eximi aut domari poflint, VI. Infiniti res operis ac txdiieflet,Cathartica hic omnia fimplicia, eo- rum que Pr.* parationes, Difpenlaciones , & Dofes fingulatim recenfere s Quod ad propofiturn noftrum fatis eft, cum medicamentorum purgantium compofitiones prxcipux funt Potiones, Pulveres, Boli» Ele&uarja, Moriuli five Tabulx, atqueCervifix, aut Vina Medicata; Ungulorum ex hisFor- mulasquafdam fekaiores, eafque triplicis genens , juxta quod pharmaci operatio,lenis, mediocris, aut fortis efle debet, fubjiciemus j quibus ad- dentur quarto purgantium facile parabilium Recepta pro pauperibus. I. Potiones lenes. Rec. Rhaharb. iticifi Drach. iij. Sant.Citr. Drach. //, falis Tartari Scmp,j. tnfunde frigide per noctem in af Cichorei, & vtnt albi ana Une. iijf. colatura clara Vnc.iij. adde fyrupt Cichorei cum Rhabar, ‘Unc.jf. acj. Cinnam. Drach. ij, f- potio. 2- Mediccres. Rec. Senna opi. 7)rach ■ iij. Rhabar. *Agarici trochis, ana Drach. Sani. Chr- Scrup, ij■ falis Tartari Drach Jf, Sem. Cmand. Cap. II. Cathar Ficorum fyecies& FormuU. Drach. j. infund. claufie , & calide in vini albi & aq. font. ana Unc. iij. per mblcm: colatura Unc. iv. adde fympt de pomis purg. Unc.j. aq. Mirabo Drach. ij. f. potio. Vel Rec. decoB. Sen. Gereon. Vnc. iv. fyrupi Rufarum fulut. Vnc. j. cremoris Tanan Drach. Jf. Cinnam, Drach. ij. f. potio. Rec. Sentire opt. Cafiia fifl. Tamannd. ana Unc.Jf. fem. Coriand. Drach. ij. coq. inaq. fontana vnc. x- ad tertia, pan. confumt. colatura clarif. cum albumine ovi,addendo fyr. de pomis Vnc. j. f. potio. 2.. Fortes. Rec. DecoBi Sen. G creonis (cum additione fibrar. Hellebori ni- gri, &• »Agarici ana Drach. ijf.) Unc.vj. Syrupi rofdr. fulut. vel flor. Perfi- cor. Vnc. j. Mtrab. Drach. ij. vel Rec. Sen. opt. Unc. Jf. fibr. Hclieb. nigr. Tuthith, ana Drach. ij. Sant. Citr. Drach. j. fem- Coriand. Drach. ijf. falis Tanan Drach. f. f. inficfio claufa, & calida in vini albi Vnc. vhj. per melem ; colatura clara Vnc. v. adde eleBuarii e fucco rofar. Drach. tij. fyr. e fpina Cathanica Drach. vi. n. hnnam. Drach. ij-f. potio. 3. Potiones facile parabiles pro pauperibus. Rec. Lini Cathanid Jll.j. Sem' fcentculi dulcis Drach . ij. coquantur m aq. font. q. f. ad Unc. vj. ad- dendo vini albi vnc. ij.f. potio. Eodem medo paretur haufius catharticut e flor. rofar. Damafcen, hem ex foliis Mali Ter fici, nec non ex radicibus Eupato- rii .Avicenna. 53 II. Piluls. Primo operationis facilioris. Rec. Pii. fiomach. cum Gum. Scrup. j. ad Drach. Jf. Tartari vttriolat. gr.ij. balfami Pem. q. f f. pii. iij, vel iv. Eodem modo parentur ex majfa pii. Rufii, %Maflichin. de Succino, item extracti noft. folut. cujus de feriptio habeatur in tra elatu de Scor- luto. 2. Mediocres. Rec. pii. siom. cum Cum. Drach. Jf. refinx. falap. gr. iv.adx, Tartari vitri olat. gr. vj. folut. q, ff. pii. iv. Eodem modo parentur ex majfa pii. de fuccino. Tart. Querceum, hem loco refin. falap. fubdatur fcammonii fulpb. gr.vj.adxij. vel refm. Scam. gr.viij. ad xlv. Vel Rec. pii. Hom. cum Cutn. Scjup.j■ refm. falap, gr-vj. ad xij. beilfam. Peru q.f.f. pii. iv. ?• Fortiores. Rec. pii. Rudii. Drach. Jf. refm. 7alap. gr. viij. ad xij. halfam. Peru q. f. f. pii. iv. fumend. cum regimine. Simili ritu parentur ex majfa. pii. Cocb. de Sagapeno. Rec. pii. ex duobus Scrup. j. ad Drach. Jf. Calatnelanos Scrttp. j. f. pil.iv. fumend. cum regimine. 4. Facile parabiles & pretii minoris. Rec. pul. JalapiifeleB. Drach. ij, Diagridii,Drach. j. faryopbyli, Zingib. ana Scrup, j. *Ammoniac. folut, q, f. f. mdfia, dofiis Drach. Jf. Rec, Til. Cocbiar. Drach. f. ad Scrup. ij. f. pii. iv. III. Pulveres. Primo Mitiores, Rec. Khabarb. pul. Drach. Jf. falis xAbfint. Scrup. f. faryophyli.gr.ij. f. pul. detur in cochl.j. aq. finnam. te- nuioris, vel in hauftit brodii. Rec. Pul. Sen. compof. majoris Drach. Jf ■ad Drach, j. detur in hauftu li- quoris pof et. Rec. Tui. fdior. Sen. Scrup. j. Jalamel. gr.xvij, Sant. citr. Scrup. Jf. f. pul. detur in cochl. panatdla. 2. Mediocres. Rec. pul. Diafen. Drach. j- Cremoris Tart, Scrup. j. f. pul. detur in hauftu brodii. Rec. Rejhi. Jalap, gr. x. Calamd. Scrup. j- Caryophyll, gr.vj. f. pul.fi- mihter fumend. Rec. Specter. Diaturbith cum Rhdbarb. Drach.Jf. ad Drach. j. Cremoris ■ Tart. Scrup. j. ad Drach.Jf. j. Fortiores. Rec. Turbith, HermodaB. ana Drach. iij. Diagrid, Drach j, Ztnpib. Scrup. j, f.pul. Dofis Drach. fi. ad Drach. j. Cathartkorum fpecies & FormuU. Sect. Ilf. Rec. pul. Cornachini Drach. j. Eodem modo detur pul. Hermodaftyl. com- fof. item jmlv. hydroticus Riverii. 4, Viles, & facile parabiles. Rec. ‘Tul.rad. Jalap. feleB. Drach. j. Zingib. Scrup. j. detur in hauflu vini albi. Pariter pul. radicum Mechoaca, item fohor• dd Drach, j. in quolibet liquore fumantur, IV. Boli & Ele&uaria. Primo quse mitius operantur. Rec. EleBuar. Lenitivi Unc.Jf- Crem. Tart. Drach. Jf. fyrup, rofar. g. /. /. Holus. Rec. fafiia reecnt. Vnc. Jf. pul. Rhabar. Drach. Jf. Crem. Tart. Scrup.j■ fyrup.rofar. q.f.f. Bolus, 3. Mediocriter, Rec. EleB. lenit. Unc.Jf. frem. E an, Drach. F’ re- pit. Jalap. gr. vj. fyrup. rofar. q. f. f. Bolus. Rec, EleBuarii Diaphcenici Unc.Jf, pul. Hermodaclyl. compoft, Drach.jf. fyrup. Sambuc. q.f.f. Bolus, 3. Fortiter. Rec. EleB. e fucco Rofar. Unc. jf. refitn. Jalap. gr, Cre»j. Tart. Drach. Jf. fyr. Samhu. q,f. f Bolus. EleBuaria componuntur ex iifdem in majore quantitate cmpofitis, addendo Confer, rofar. damafc. vel florum Perficarum, dofis q. nucis cafianea}.fumend. mane primo quotidie, vel bis aut ter in feptimana. 4. Boli & Elechiaria facile parabilia. Rec. Pul. rad. Jalap. Unc. j. Mechoaca Unc. fl. Zingiberis Drach. ij. Caryophyll. Drach. j. Crem. Tart. .Drach. itj. falis Abfynu Drach. j. facchan Unc. ij. fyrup. rofar. folut. q. f f. EleB, fio Jis q. nucis juglandis. (JonfeBio folutiva, & pafiuU Laxantest Dia prunum Sylvii, Praxeos me- dica pag. 30. ✓ ■ » V. Morfuli live Tabulas, operationis mediocris. Rec. Tui. Mechoa- ca, Turbith gummofi, ana Unc. fl- Scam. fulphurati ‘Drach. ij. refin. Jalap. Drach. j. Sant. eitr. Drach. j.frem. Tart. Drach. ij. confer. Violacea Unc. j. facchari in aq.rof. folut. & ad Tabulat.coB. lib.j. f. a. f. Tabula potid. Drach.j. dojisj.adij. Tabula purg. Sylviipraxeos medica: pag. *8. VI. Vina & Cervifise medicat», five purgantes mediocres. Rec: Fo- ■lior, Sen. Vnc.ifl. Turbith, Mechoaca , ana Drach. vj. fibr. Helleb, m eoque facilius, in quantum has prius ex Ce fe.paratx & fimul colie&x in mixto fuerunt-, prout ex venis refinofis, 8c fplendentibus col- ligere datur. Dum parsfulphureaextrahitur, aliquota etiam lalinacon- junfta videtur j quamobrem refina hxc graveolens & fapore acris fortiter purgat, & facile inflammabilis exiftir. Hoc in minore quantitate & forti- us, quam ipfummet mixtum integrum, operatur, in quantum particula omnes aftivae , hebetioribus amotis,fimul concrefeunt. 3. Refina Scammonii. IX. Hiec fimili ritu ac refin. Jalap. paratur; verum in ifto medicaml- quantum particul» falinae inter diflblvendam complures evadunt, nec it i refina cum Sulphureis limul omnes colliguntur , operatio ejus mi- tior Sc debilior eft quam totius mixti. Quamvis enim Sulphuris copia Scammonio infit, a particulis tamen lalinis operatio ejus plurimum Catharticorum fpecies & FormuU. Shct.III. dependet; quapropter dum pulvis ejus a fulphureaccenfo fumigatur, vis purgans multum infringitur •, quatenus fales acidi cumfumo emiffi con- creti xftms particulas aliufmodi falinas , fubigunt aut figunt. Eodem ap- paratu uti ex Jalapio , 6c Scammonio, ex Turbith, & Mechoaca extra- £ta. refinofa conficiuntur. 4. Extraftum Hellebori nigri. Ree- Fibrar. Hellebori nigri lib.f. contund. grnjf„ modo in mortario la- pideo, irrorando cum ff. falvs opt. Drach.iij. dein Matracio inditis affunde fp. vini tenuioris cum fale Tartari ad fiavedinent irnprAgnati Ub. iij. addendo ligni pilees & £aryophyllor. contuf. ana 'Drach. ij. digerantur claufe, & calide in arena per dies tres vel quatuor • liquor totus filtretur , & bm Labici calore avocetur ad confidentiam extraffi. Dofis Scrup.j. ad Drach. j• X. Pharmacum hoc, quatenus particula: a&ivte & benignte,a reli- quis tum hebetioribus, tum virulentis fecreta;, ac infuper a menftrui fali- bus magis fixatje , & fubada: per fe in maflam rediguntur, in minori copia , & mitius quam radicum pulvis operatur j porro ob lales adjunftos, qui cum vifcerum, & humorum corporis noftri falibus effervefeunt, ef- ficacius exiftir. XI. H«c de medicamentis ,qua: ventriculo ingefta operationes fuas fe- re tantum viis maxime apertis, & quafi regiis,nempe furlum autdeorfum, per Oelophagum in os, aut per inreitina verfus Anum dirigunt. Re- flant alia multiplicia,quae,utrumque quo illa tendunt tramitem deflinantia, adiones fuas in fanguinem,& fyftema nervofum cum vario refpedu ad Cor, Cerebrum, 'Renes, aliaque vifcera , aut totius corporis habitum exerunt. Be quibus demum methodice dicemus, poflquam de Hypercatharfeog remedio , 6c fpeciatitn Dylenteria Londinenfl nonnulla fubjecerimus. De Hypenatharfeos Remedio. C A P. III. 57 Sectio III. Ca p. 111. *De Hypercatharfeos remedio, Jive de Ai e dic umentis ■purgationem nimiam , aut Diarrhoeam fifientibns. Item de Dsfenteria Londinenji 5 {n cujus 'Tkeo' riaw-t & Therapiam inquiritur. Circa Purgationem haud minus quam Vomitionem rite ordinandam , frtenis *que ac calcaribus opus eft. Quemadmodum enim medica- menta Cathartica ad alvum lubricandam , aut copiofius dejiciendam ne- ceflrrii interdum funt uffis, ita, n Evacuatio iftsc immoderata, aut non facile tolerabilis fuerit, remedia oppofua feu Diarrhoe* aut affeftus Dyfenterici Antidota indicantur. Quo ritu , & quibus afficiendi modis , Purgantia operationes fuas perficiunt, item ob quas prteterea caufas, & oc- cationes Catharfes fponcaneie frequenter eveniunt, in fuperioribus often- fum eft. Pratfentis negotii erit in quibufque his cafibus , nempe tum in Hypercatharfi Medicamentofa , tum in Diarrhoea , & pathematis Dyfen- tericis, Medendi rationes una cum feledlis remediorum formulis pro- ponere. II. Medicamentum Purgans aut qualitate, aut quantitate improportio- natum , fortius 8c diutius operatur, & quatenus fibras nerveaS nimium irritando , fpiritus animales in excandefcentias non facile fedandas adigit , & quatenus fanguinem , & humores fundit, & quaft liquat; proinde ut liquamina eorum in vifcerum cavitates depofua irritationes excretorias ad- huc majores faciant. III. Methodus Therapeutica, Hypercatharfeos tum praecautionem, tum curationem refpicit. Quoad prius ance pharmaciam in operatione ejus, Sc poft eam, confideracione , 8c cautela opus eft. Primo namque im- primis perpendere oportet , tum corporis purgandi conftitutionem, robur, confuetudinem ; tum medicamenti exhibendi naturam, dotin , ope- randi modum, & efferus ordinarios j dein , fymbolis collatis, agentis virtutem juxta patientis tolerantiam proportionare. Secundo dum Phar- macum operatur, coftionis vifcera , fanguis, & fpiritus animales a qua- vis alia perturbatione immunia ferventur. Quare hoc tempore nec ali- menta crafla, vifeofa, aut copiofa, qux ventriculum moleftant, inte- xantur '3 frigoris externi occurfus , quo pori corporis conftipentur , fcdulo vitetur; denique animus placidus ufquc ac ferenus curis & ftudiisfeverio- ribus vacer. Tertio Pharmaci operatione finita , & fpirituum animali- um excandefeentiam fedari, atque fanguinis, & humorum effervefeenti- ara compefei oportet; in quos fines medicamentum Anodynuai. aut blan- de hypnoticum exhibeatur, juxta formulas fequentes. Rec. florum Taralyfeos Unc.ij. (finnamomi hordeat. fyrup, de. Mccco~ n io, ana Une. Jf. Margarit, Scrup.Jf. f. hauff. hora fhmni fumendm. Vel Rec. confer. Rof. rub. Vitri olat. Scmp.tj. fDiafcordii Dracb.Jf. Margarit. Scr up. f. Diacod. q.f.f. Bolus, fumatur hora fomni. IV, Quod fi omifTa aut non obftante hujufinodi cautione medicamento purganti Hypcrcatharfis fupervenerit, illico Patiens, le&o calenti impo- ihus, methodo fequenti Imprimis ventriculi, Sc totius epiga- Djfenteria Londmenjis Incruenta. Sect.III. Arii regioni aut Emplaftrum ex Theriaca , aut fotus edecofto Abfynthii, Menthae, cum Aromatis in vino rubro, cum ftuphis laneis calidiffime intin&is , & expreflis adhibeatur: ore protinus aflumatur auc Bolus e Theriaca Andromachi, vel folutio ejus in aq Cinnamomi fa&a. Porro vi- num udum , & aq. Menthae dilutum cochleatim crebra vice propinetur, Si;alvi tormina infeftent, Enemaexla£tetepido, cum Theriaca diflbluta injiciatur ; interim membris exterioribus fri&iones calidas, ac interdum ligaturae, quibus fanguis extra devocetur, & a nimia colliquatione inque vifcerum cavitates effufionc detineatur,admoveri debent : dcin vefpere, fi vires confient, & pullus facis robuftus fit, auc Diacodii, aut Laudani liquidi dofis cum vehiculo idoneo fumatur. V. Quod fpeftat ad Alias Purgationis ni mite fpecies , quas, fineCathar- ticq exhibito, propter varias caulas, &: occafiones exoriri folirx, medicinam poftolant ; dico pierafque illarum mere fymptomacicas, ab aliis affe&ibus pendere , carumque Therapiam eandem prorfus efle , ac pathematum i florum,quorum (oboles exiliunt. Ita fiquidem in ScorbutoacPhthifi.ufi- catum eft laborantes crebro ventris fl uxu moleftari, Methodus medendi minime fymptoma hoc , fed «gtitudinis primariae caufam fummovendam tefpicir. Attamen prxeerea,Alvi fluor (qui aut Diarrhoea, aut Dyfenteria appellari foJet ) interdum per le morbus videtur; & quidem in hac urbe Londfnenfi, cum hujufmodi AlFeilus, fere quotannis regnare folitus , vulgoEndesnius habeatur , opportunum erit hic loci, in Naturam ejus, caufas,,& Therapiam paulo altius inquirere. VI. Quamvis Dyienrerias vocabulum , communi acceptione Alvi flu- xum cruentum , licuc Diarrhoea humoralem denotet ; attamen falva Ety- mologia, Hbet nomen illud morbo huic Londinenfi, etiam quando nu- mme tinguinolentuseft , applicare. Etenim fatpe , & jamdudum obfer- vavi,fluxus iftius,qat fere quotannis hic circaAutumnum increbefcere foli- tos,vulgo ventris tormina (five noftro Idiomate GrtptngnftheGuts) appel- latur s duas & longe diverfaselTc Species; in una fedes Aquolis & quafi limpidxcum fubica virium proftrationc , in altera cruenta: attamen tole- rabiles «cillunt; dejeftiones interim biliolx, aut phlegmaticx (dum al- Eerurermorbus graflatur ) rarius eveniunt, & morbum non ita mali mo- ris .rife denotant. Quo utriqueifti morbi Dylentcrici, quoad rationes for- males, caufas, &ab invicem differentias, clare innotelcant, ex re fore videtur utriufqnc Typos, quibufdam annis quando endemii fuerunt, a mc obfervaros , & tunc graphice deferiptos , hic fubjicere. VII. Anno 70. circa Autumnale quamplurimi DyTen-* ceris, incruenta, verum atroci admodum , 8c valde periculofa labora- bant, Aife&us, & iubito , 8c frequenter abfque manifefta occafione in- vadens, laborantes cum vomitu immani & fedibus crebris, & aqncfis cita in maximam debilitatem inque fpirituum horrenda deliquia, Sc vi- rium omnium proftrationes redigebat. Novi plures pridie fatis fanos, 8c valderobufios intra tj. horas morbi hujus Tyrannidi adeo miferrime deje£tos, utcum pulfu debili, &exili, fudore frigido, atque refpiratio- ne anhela, & elata , jamjam moribundi viderentur; & quidem non pau- ci , quibus remedia idonea aut medendi opportunitas defuerunt , ab eo ata interibant, «vsEgricudo hxc per menlem integrum defxviens' circa Idus Oeiobri» decrelcere coepit, & Calendas Novembris fere in totum evanuit. Fauci eo tempore fedes cruentas, & non multi biliofas . pluri- mi vero & vomitus & alvi dejeiiiones aquofas & fere limpidas , 8c copio- las, habuerunt. Dumque intra hanc Urbem Dyfenteria ifta popularis adeo immaniter gradata eft, ruri 3ut faltem ultra tria milliaria fere nullus decubuit. Porro fuc loci quamvis plurimi xgrotabant, morbus haud per «entagium propagari, fed cantum pr«difpoficos afficere videbatur. Nam CaP. III. ‘Djffenterla Londinenjts Incruenta. in eadem familia cum affeftisconverfati, haud magis quam eorum contu- bernia vitantes,corripiebantur. _ Vili. Procurationehujvis morbi, nulla evacuatio juvabat, quinimo phlebotomia , vomitus , & cacharfis nunquam non nocebant; verum re- media fere tantum cardiacaeaquecalidiffima, fc. fpiritu , ac lulphure au: fale volatili abundantia,commo da fuerunt; in tantum, ut fpiritus vini faccharo parum deflagratus remedium populare, & quafi epidemicum fuerit i atque in tali dyfenteria fere femperproficuum ; etfi in altera cru- enta indifferenter ufurpatum faepe noxium deprehenderetur. Medendi methodus , quam in plurimis fatis feiiciter tunc adhibui, Sc in fimili cafu ctiamnum Ibleo , juxta modum fequentem ruit. Rec. Tberiac* indromachi Draeh. j. vel Drach. if. fumat, in lecto, fuperbtbendu futapii fequentvscochl. vtj- vd vnj. & repetat tertia vel quarta vel quinta quaque b°ra. Rec ~Aq- Mentha Cinnam, hord. anaUnc. ttj. Cinnam, fm. Epi- dem Theriacal. anaVnc.tj. Margar. pul. Drach. j. facchari cryffal. Vnc. m rntfcc f. fulap. Eodem tempore placenta, ex pane tojio Theriacailimito, & vino renerofo aut rubro calfattointinfla, ventriculo calidi fime, applicetur, & fubinde mutetur. Vefperi fi pul fas, &■ reparatio fatis rohufla fuerint, propinetur Laudant li- quidi Cydoniati gr. xx in hau fu Epidem. Rec. Dinjcordii Draeh. j. Laudant liquid. fcrup. Jf. pul, e chelis comPof. Scrup. Cinnam, q. f /. Bolus fumcnd. hora fomni. IX. Quibus Theriaca , & Mithrdatiurn maCex funt, aut minus congru- unt. exhibeatur do fis pulveris fequentis, aut fpiritus Theriatalis, tertia quaque horaeum Julapio. Rec. Pul. e chelii enmpof. rnd. fantrayer. Serpcntarix. Virgin, ana Draeh. j. Ctnttam. rad, TormentiUa, ana ‘Drach.Jf.. Croci} CoccineUx, anaScrup. j. f. pul. do jis Drach .Jf. ad Scrup. ij. Rec. Sp-Theriacalis Vrach.iij. dofrs Scnip.j. cum Julapio quarta quaque hora , vel Intermediis temporibus inter dotes pulveris. Eo- dem modo fp.CC. vel fuliginis exhiberi poflint, Potus fit cervifia cum crufta panis,macere, & Cinnam, co&is , 9c edulcorata -, aut vinum uftum , & aqua Mench* dilutum. Vi&usftt jufculumpulli, aut avenaceum , aut panstella cum rafuraCC. E horis , rad. Scorion. &c. inco£tis. X. Girca morbi hujus endetnii imprimis quxeaufa ejus -conjunfta fuerit, difquiramus; cujufmodi nempe humor peccans ,&ex- cernendus vi fcera adeo infeftarit, inque fpafmos excretorios cum tormi- nibus, totius corporis perturbatione', & virium omnium fubita prollra- tione irritaverit. Certe nullus hunc bilem, vel fuccum pancreaticum, a- iiumve quemvis intra du£tus inteftinales genitum putabit : nec quidem a mero fanguine (prout aliquando in febrium crifibus accidit ) eum in vifcera fuffufum credimus. Quin potius ( uti ex fubito languore, 5c cita fpirituum animalium concidentia , & partium omnium enervatione conjicere licebit ) fufpicamur in hoc atfcftu fuccos corporis prxftantiore., fc. nervofum , & nutritium folidis partibusadpofitum , a crafi fua peni- tus vitiari, & quafi fluorem paflbs deliquari, inque maflam (anguineam vedundare ; dein ftatim ex ea ( fiquidem incongrui, & immifcibilcs, atque per urinam aut diapnoen amandari inhabiles fuerint) verfus ftoma- chum , & inteftina per vaft cceliaca transferri, ibideroque arteriarum o- Iculisconfitiilirnis exundantes,horrenda iftxc fymp,ornata dy/enterica ex- citare. Porro videtur quod infimul ipfe (anguis aliorum humorum gurgite Djfenteria Londinenfts Incruenta. Sect. III. perfufusunacolliqucfcat, inque crafi folutusliquamina fua , cum alterius recrementi sin vifcerum cavitates profundant, XI. Certe ex nulla alia caula fibrx omnes motrices, cum totius Animse concidentia e veftigio relolvi pofflnt, nili quod humor eos aftuans , 8c m quo fpiritus Animales hofpitantur, eas prorfus deftituens, efflueret; 8C quidem effluere cenfemus, quatenus in crafi vitiatus, & quali laccoace- fcens partes continentes moltliet, inque corrugariones , quibus excutitur ille , initet. Praeterea morbum hunc fere lemper cum rigore ccpillc ad- vertimus, cui tamen calor & tellus lebrilis minime fuccedebant , quia lan- guis , licet per fe parum in vitio , nihilominus lucci alterius invadentis diluvio pene obrutus , haud emergere aut fe recolligere potuit, utfebri- liter ac in crifin effervefeerec. Hinc Cardiaca non nili fortiora , & cali- diffima, uti aqux ac fpiritus ardentes, Theriaca, Mithridatium, & fimilia juvabant; quorum, vii. particula: fumme aciivx , dum vaforum fplan- chnicorum otcula facile fubierint,humores exundaturos repellerent; porro fenfim in malTam languineam le infinuantes iplum vigorarent , inque fer- mentationem & diaphorefeos motum cierent j quo & crafin prillinam recuperare. & quicquid ei incongruum ingeritur , in habitum corporis re- torquere queat. XII. Hxc de morbi hujus caufa conjun&a five proxima: remotiores fimt five antecedentes,8c manifeftx five evidentes ; i lice denotant aqua five apparatu diathefis hujufmodi morbida & epidemica procedit ; atque h® propter quas occaflones, in AfFeflum Dyfentericum citius prorumpit. Quoad priorem, morbus hic fiquidem frequentius in Autumno graflitur, immoderatae frufluum xllivorum feu potius £ comeftiom a pluribus afcribicur; quod equidem pro dylenteria cruenta in caufa: partem facile admittimus; quinetiam in aliquibus, morbum prsdidtum inde feminium quoddam habuifle merito furpicamur. At ve- ro hanc caulam illius morbi haud integram & adaequatam effe , vel hinc conflat, quia multi hujus urbis incol», fru&ibus abllinentes , aut parcius utentes, Dylenteria incruenta, dum epidemica fuit, paffim laborabant; atque alii frufiivori in pagis vicinis ab ea prorfus immunes, febribus aliis fine alvi torminibus, aut fluxu afficiebantur. Enimvero fiepius oblervavi (quod etiam hoc Anno contigit) poft sflatem impenfe calidam 8c ficcam, in Autumno febrem Epidemicam, & Anomalam, ;n pluribus Angli* lo- cis inen-buifle, atque tunc temporis Londinenies pauciores quidem ab illa febre quamplurimos vero a morbo Dyfenterico decubuifle : cujus ratio videtur elle , quod cum corpora nollra propter rellatis prxgreffam intem- peiiem , in febres Autumnales difponantur, infumofo &t fpiffiffimo hoc aere, ilis potius in hanc morbi fpeciem determinantur. Quippe tranfpi- ratione impedica, humorum degenerum corruptelas, per cutis pnros elferr! inhabiles, intus reftagnant; ibidemque. ex arteriis fimul omnibus erum- pentes, horrenda iltxc vifcerum pathemata inducunt. XIII. Porro tempellas sfliva , juxta quod magis aut minus calida aut frigida, infimulque humida vel ficca fuerit, magnam in corporum noflro- rum humoribus, prout etiam in fuccis quibufquefermentativis, alteratio- rem facit; eofque a crafi fsepe genuina, in naturam acrem, autacerofam, sut aduftam pervertit,' Infuper in quibufdam Annis mutatio ill-sec potil- fimum Sanguini, inque aliis magis Liquori Nervolo imprimitur. Ratione prioris , plerumque tebres Autumnales , vel fynoch® acutx, vel intermit- tentes atroces infequuntur; refpe&u alterius , febres anomalx , &ma!i inoris oriuntur ; in quibus fine magna fanguinis incalefcentia , aut morbi crifi, cerebri & nervofi generis aftefiiones periculofe increbrefcunt. Porro ia hujufmodi pathematis, aut liquoris nervofi fenfim degeneris recre- Cap. III. J)y[enteria LovAinenfs Cruenta. menta, pigri motus,fine turgefcentia critica lente ac paulatim aggefta ,ac intra parces continentes diu permanentia, febres cnm torpore, Scftupore (quales in fpafmologia noftra olim defcripfimus) pariunt : aut fucci iftius in crafi lua multum ac fubito mutati corruptela;, magis effers, & aa.iv* cum fluore quodam turgefeunc, atque e fibris, partibufque nerveis, & folidis ubique in maffam fanguineam redundant, & exinde fta- tim in vilcerum cavitatesexudantes, dyfenteriam hujufmodi incruentam, qualis modo defcribitur, producunt} & quidem hunc ventris fluxum a- quofum a fucci nervei, & nutritii potius, quam ipfius fanguinis deprava- tione, & colliquatione exoriri, propter lubitas & magnas fpirituum de- jediones (quas tanta meri fanguinis eftulio non pareret) hinc infuper conflat, quoniam hoc morbo laborantes , non xftu ac faucium ardore, aut linguae fcabritie moleflantur, quin medicamenta calidiffima bene tolerant; & quamprimum ab iis exhibitis humoris peccantis inverfio, inque habi- tum corporis retoffio procuratur, illi fine febre, vigilia, aUifquefanguinis corrupci iscile convalclcunt. XIV. Circa morbi hujus caufas evidentes noneftut multum differamus, quando talis Anni conftitutio ett , ut propter iniquam aeris aut cadi in- fluentiam fucci a fanguine procreati,fc. nerveus, & nutritius a debita crafi, in alienam naturam infeftam, ac uti videtur acecofam, & proinde dyfente- ricam degenerent. Errores in viftu aUifque non naturalibus tunc tempo- ris admiffi pravam ejufinodi diathefin fovent,adaugent, citiufque in tur- gefcentis eccatharticar plenitudinem perducunt; lingulas, a quibus fiunt, caufas manifeftas , & occafiones, non operx pretium erit hic parcicuiatirn explicare, quin potius ad dylenteri* alterius, nempe eruent* , Theoriam exponendam tranfeamus. De Djfenteria Cruenta. XV. Autumnum Anni 1670. dyfenteria incruenta modo defcripta infi- gnem.Hycms impenfe frigida.qualem vix quifquam tunc vivens cognove- rat, infequuta cft .• nec minus alterius extremi particeps erat exfiftas fucce- denSjCallidiffima nempe Scficciffima ; ingruente pofthxc au- tumnali Febris epidemica exorta, per totam fere Anglism graffabatur. febris intermittentis typum fervans , paroxyfmos modo quotidianos, modo tertianos habuit, cum nullo tamen aut perexiguo tantum frigore, fed calore valde intenfo, qui per plures horas, & non raro ultra ny&hemeri fpatium protractus, vix in fudorem, eutnque non niti partialem, 6c faspe interruptum tranfibat, 1« minime fuccedente. Laborantes fta- tim languore infohto, vigiliis, vertigine , & frequenter cephalalgia im- mani afficiebantur: atque morbus raro aut nunquam crifi perfeCta judica- tus . di utiffime protelabatur, & non raro capiti, aut pedtori noxam incu- rabilem affigens, in affeifionem Soporofam aut Phthificam, Se fxpe letha- lem definebac. Febrem huicfimilem in Puretologia noflra,una cum Theo- ria & Therapeufi, olim defcripfimus j quam & finalis Anni conftitutio prxceflit XVI. Dum vero haec febris ruri per vicos , & oppida ubique fere pala- batur, I.ondini Dyfenteria vere cruenta , utpote tum fanguinolenta tum crudelis valde defaviens , complures in fepulcmm fubito praecipitabat. A primo hujus morbi invafione, plerumque cum ventris dolore, & tor- minibus, eruor copiofe & crebro dejiciebatur J vigili* pertinaces,cum fe- bre & fui ingenti urgere folebant; ufque tamen vires mediocriter confla- bant, ita ut affeCHj poltquam circiter hebdomadam aegrotantes, fere vige- JDjfenteria Londinenjls Cruenta, Sect.III. fies quotidie dejecerint, le&o exfurgerc potuerint. Deje&iones eruent® licet terribiles viderentur , attamen laborantes haud cito interibant, quin plures feptimanas, immo interdum menfes fanguinem quotidie in magna copia excernentes perfiftebant; & demum, Aquando morbus ufque in pejus vergens in exitium tenderet, antelethum fymptomataaIia,ac impri- mis vigilis, lingua: ac oris fcabrities, fitis, & nonnunquam Aphfhs exi- tiales apparebant; quinimo fluxu intempeftive, & debito citius cohibito, fymptomata ifta citius erumpentia , magnum vits periculum indicabant. Pauperes mala viftus ratione, a longo tempore prius ufi , etiam quorum cura ab initio prstermifla, aut perperam adminiftrata fuit, frequenter in- teribant, aut sgrius convalefeebant; e contra meliori corporis habitu prsditi , atque medicina tempeftiva ac idonea freti fspiffime evaferunt. Porro ipfe morbus, licet Epidemicus, haud tamen pariter in omnibus ma- lignus, fed in quibufdam mitior, inque aliis atrocior videbatur; viz. Alvi fluxus ab initio modo lenis, & diarrhees non abfimilis fuit, in qua deje&iones licet crebrs, fine dolore tamen , aut multo fanguine facile, ac interdum cito curabantur. Modo affe&us ifte valde teter, ac horrendus apparebat, in quo nempe fanguis in copia ingenti cum toiminibus, 8c cru- ciatu acerrimo profundebatur. Csterum deje&iones in his liquids, & /anguine diluto tinfta , inftar loturs carnium; in aliis crafllores cruore faturatx, ac infuper muco albicante, 8c hon raro membranarum ffuftis re- fertx fuerunt. Doloris fedes modo fuperior , modo inferior, inhisinte- flina tenuia, in illis crafla magis affici indicabat. XVII Medendi methodus, cum remediis qus in plurimis juvamen contuliffe deprehendi , juxta modum fequentem fuit. Imprimis ad flu- xum paulo fiflcndum, aut moderandum Rcc. Theriacx, .Andromachi Drach. j. Laudant liquidi (ydoniatigr. XX.f. Dolm hnra (omni fumend- Rec. (onfer, rofar. ruh. vitriolat. Unc.tj. Theriaca -And. Vnc, j, put, rad. Tormennlla, Contrayer. Margarit. corallii pra. ana Drach.}. fyrup. e rofis fecis ej. f. /. confeB. fumat, quarta vel quinta quaque hora: q, nucis cafian. fuperhihendo Julapii fequenm Unc, itj. Ree. Mentha, Meltjf. (mnam. hord. ana Vnc. iv. Theriacnlv, Epi- ri era. ana Unc. ij. Marg. 'Drach. j■ facchari Unc. j. rnifce:f. Julap. Poft diem unum aut alteram exhibeatur potio purgans & aflri- ftoria. Rec. Rhaharh. incif. Drach. ij. incif. Drach. ijf. Sant. ruh. (mnam, ana Scrup. j. f tnfufio per noBem in an. Plantag. (innam. hord. ana Unc. ujf-f-exprejf. foriis , cui add. Cinnamomi fott. Drach. njf.f, hauftw. XVIII. Unoquoque vefpere, ac infuper in quibufdam cafibus interdiu Laudani dofin fatis magnam exhibere folebam j nec unquam dyfenterico cuipiam medicamentum hoc ohfuifle novi; five quod medicamenti vis narcotica a ventriculi fucco acidiori perdometur & quafi cicuretur , fen- potius, quod paniculs ejus ad fanguinem tranfmifi*, exinde rurfus, quo minus cerebrum afficiant, cum fedibus cruentis cito eliminentur. XIX. Quibus Confedlio fuperionaut nauleas,auc minus commodo fue- rit, loco ejus pulvis fequens exhibeatur. / Rcc, Pul. pannonici rui. Drach.j. rad- Contrayer.lirach.JT- f Pul. di~ vide in tres partes, fumautr parsj.tn quolibet Itquore. Vel Rec> Hali Cap. III. Djfsnteria Londinenps Cruenta. 63 mn. flexit, (hoc efi fuccis folior. Tormenttl. Thftort. Rof. rub. &c. im~ pragnat. & flole exfiecat.) rad. Contrayer. ana Drach. j. Margam. CoraL rv.b. Succini albif. ana Drach. Jf. f. pulvis. Dofis Scrup.ij. ad Drach.). Rcc. Rad. Caryopbyllat. ScorXPnera' anaUnc. j. Torment. 'Biftort. Con~ trayer. ana Drach. tijf-C. C. ufti Drach. iij. rufum Eboris, C. C. ana Drack. ij. Coccinei. Drach. fl. flor. rof. rub. Drach. ij. coquamur in f. q. an. font. ad hb.ij. circa finem adde confero. rof. rub. Une. iij, colatura clarificato, adde iAq. Epidem.Unc.iv, Dofis Vne. iij. XX. Ad fedanda inteftinorum tormina, Scerofiones fanandasenemata crebro ex ulu cfle folent. Rec. DecoB. fummitatum Hyperici cum pedibus vervecinis, aut mefenterh ovino Unc.viij. vel xij. Thenaea Mndr. Drach tj. olei Hyperiei Unc. ijf. f enetfut. XXI. Omitto hic plures alias medicamentorum formulas, qu* |n libris prafticis patfm extant, & quas unufquifque pro re nata prafferibere poffit, ac debeat. Quod fupereft in morbi hujus Epidemici feu potius Endcmii aetiologiam paulum inquiramus. XXII. Dyfenteriam, uti non incruenram , ita nec cruentam ameris inteftinorum contentis acrioribus procedere ex praediftis latis conftat. Porro ficut alter ifte morbus, a Liquoris Nervei, & Succi Nutritii degene- ris fluore; ita hic potiflimum a Sanguinis corruptela & vitio originem habuifie videtur; ac ideo quemadmodum iftiushic loci Endcmii alibi aegri- tudo contemporanea fuit, ita cura Dyfenteria cruenta Londi- nenfis afflixit, febris intermittens tertiana: hsemitritsas (prout a Medicis defcribitnrj ffmilis reliquam Angliam infeftabat. Ec quidem fatis obvi- um erit concipere, cum fanguisa;ftivii caloribus affatus, proindeque circa Autumnum in effervefeentias febriles, & tanquam vina excalfaiia in fer- mentationes, quibus expurgentur, immodicas aptus fuerit, fi particulas de- feneres & exccrnendaspropterDiapnoen, in aura fpifliori impeditam, or- inaria per diaphorefin via amandare nequeat; quod ifte effervefeens ad- huc, eas verfus inteftina transferat, perque arteriarum ibi confitiffimaruna ofcula magis patentia eliminare fatagat. At vero fiquidem cruoris dege- neris recrementa incongrua , five picKryofloi yorepy ei penitius incofta, & intimeconfufa non facile extricari, aut fecerni poliunt, propterea ifte faburrahac gravidus , aconuftus, inter circulandum , vafa exiliora dum pcrtranfit, plurimum coarftatur ; proindeque circa inteftinorum fuperfi- cies internasjubi arteriarum tunicas funt teneriores, & ofcula laxiora, fan- guisibi turgefeens, ftmulque ob particulas heterogeneas, quibus fatur cft, incraffatus, &ad coagulandum aptus, facile erumpit; cumque recremen- ta fua fecernere & exuere nequeat, fui ipfius portiones iis maxime infeftas effundit. XXIII. Itaque ad Dyfenteriam Popularem excitandam tria hxc concur- rere oportebit. Viz. imprimis adfu malTae languinea; dyfcrafia , propter Anni intemperiem exorta , qua in effervcfcemias febriles, aut fponte, aut occafionaliter ineundas, valde proclivis fit. Quapropter dum hic mor- bus Londini, febris AnomaVa in plerifque aliis locis grallan folct. Secun- do fangumis ita eff rvefeentis, & crafi degeneris, recrementa & corru- ptel . ipfi intime adeo confunduntur, & incoquuntur, ut neque facile fecerni, nec Diaphor (i, aut Diurefi cito eliminari poffint. Quare ob- fervavimus Febrem Dyfenterix huic contemporaneam ulque diuturnam, & judicatu difficillimam fujffc, cjulque paroxyfmos vix unquam in Dyfenteria LonAinenjls Cruenta. Sect.III. it7TV£t%ieu> defiilTe. Tertio his accedat (qux-diathefes prxdi&as in Dyf- enteriam cruentam determinat) potorum conftipacio , propter fumofam & crafliorem aeris conftitutionem indufta ; Hatc etenim fanguinisefferve- fcentiam wfa-gtncv verfus inteftina dirigit j ubi cum purgamenta ejus 1'ecerni , ac a reliqua liquoris maffa facile abfcedere nequeant, iple per portiones maxime infeflas, & proinde extravafari aptas, Iponte effluit. XXVI. Propter hujulmodiapparatum DyfcnteriaLondinenfis ordina- ria,& non admodum maligna exoriri folet$ qux licet prxfedibus cruen- tis, horrenda flatim, 8c plerumque diuturna eft, haud tamen valde conta- giofa , aut fxpius lethalis exiftit. Verum infuper hic morbus interdum virulentus,& quafi peftilentialis,plures interficit, Sc miafma fuum per con- tagium late explicat. Porro in tali flatu (anguinis portiones malignitate quadam taftx , velut in pefte corrumpi incipiunt, & ftatim a reliqua mafla ,ne tota mox peffundetur, fecerni, & eliminari debent; qUx ta- men fi qui dem craffiores , proindeque per alvum potius, quam per habi- tum corporis aut urinam, expurgari aptae, Arterix Coeliacx , &c mefcn- tericx duftu inteftinorum tunicis inferuntur; ubi cum a reliquo fanguine non facile abfcedunt, partim e vafis erumpentes, fedes cruentas indu- cunt, partimque inteftinorum membranis infixx , diathefin in iis aut phlegmonoeiden aut ulcerolam , quandoque item fphacelofam , 8c cito exitialem patiunt XXV. Haec de Dyfinterix cruentx , quatenus circa Autumnum hujus loci morbus endemius effle folet, caufis, tum Conjun«. Itaque ad inteftina corroboranda Sc fananda , fequentia exhibe- bantur. Rec. Summitatum Hyperici, folior. Vineapervinc&tPilofeU«>ar.a M.j• flor, Rnfar, rub. pug. ij. coquantur in jure inteflinorvm vervecm. colatura hb.j. ad- de olei Hyperici Vnc, i), mellis rof. Unc. ifl. rmfce pro duobus clyfteribus,quorum unus mane, ir alto hora quinta pomeridian. injiciebatur. EmplaHrum dt Mi- nio ir Paracclji flup. abdomen geflabatur, porro bis in die cepit fuca Planta- ginis eunt ,s4q, Scordii ir Epidemica expreflt Unc. iij• item quotidie comedebat pomum Cydonium excavatum, atque pulvere Olibani, Jilafttckis j & balfami Tolutani impletum,ac fub cineribus cobium . His remediis conftanter ufus , intra menfem perfefte convalelcebat. XXIII Circa idem tempus Juvenis alter robuftus in Dyfenreriatn terribilem incidit: a primo ftatim die fedes crebra:, & valde ement* Clln\ dolore & torminibus erumpebant; infuper febris intenfa , cum vomitu atroci, fui, & vigiliis infeftabant; cum ab apiatis affumtis fymptomata hxc paulo mitigarentur , mox delirio, & vertigine, cum pulfu intermit- tente & rigoribus horrendis afficiebatur ; in quantum fc. materies ma- ligna intus cohibita, illico in cerebrum, 6c nervos redundaret j qui ta- men affodias quoties alvi fluxus, & vomitus redirent, illico fodabantur. Die quinta materiam cruentam evomens, de infigni flomachi cruciatu, Sc dolore veluc ulcerofo conqueftus erat ■, revera ut lufpicio eflet illic phle- gmonem, aut ulcus, prout circa inteftina affolet, incepiffe , verum a jufcu- lis emollientibus, & ladteatis adhibitis, vomitio, & ftomachi tormina bre- vi ceifabant, audto interim alvi fluxu. Cepit ifta no£le DiacodiiUnc.j, cum an. Paralyfeos, ir Cinnamomi a quofa,ana Vnc. ifl. a quo remedio in tan- tum alleviabatur , ut nyfthemeri fpauo , fine vomitu, aut doloribus, & paucis tantum fedibus,cumque pulfu laudabili, & crebro fomno medio- criter habuerit, verum no&einfequente repetita licet eadem opiata alvi fluxus valde frequens, & cruentus redibat. Poftridie cepit mfufionem Rhabarb. cum Myrobalan. Sant. rub. ir [mnam, crebro dejecit biliofa, fum- meacria, & prorfus incruenta j dein velperi iftofumfic Laudaniliquidi cydbniati gr.*xxv. in cochl. aq. Cinnamomi hordeat. fomnos modicos, & magis placidas habuit, Poftea medicamentorum plurium abhorrens , ce- pit cantura opiatam unoquoque vefpere, modo hanc,modo iftam, & brevi convaluit. Cap. I. De Diurefi. 67 SEC T I o IV. cA p. I. De Ditirefi & 2He dic ament is diureticis. URin® natales, compofitionem]; ejufque, dum fanguinis aut pars aut re- crementum elt, officia & fecretioms modos olim fatis fufe declaravi- mus. Infuper hic loci annotamus huic cum fudore affinitatem quandam intercedere, ut non raro vices fuascommucent, & alterutrius materia per alterius emunctoria foras convehatur. Quippe emanationes cutane®, fi fortiores , & impetuof® fuerint, multum lerolilaticis renibus deftinati fe- cum rapiunt, ac in fudorem transferunt; etiam viceverfk, quando ferum copiofo affluxu per renes trajicitur , corpuicula quamplurima per cutem exhalare folita intus devocat, & torrente fuo involvens pervias urinarias amandat. Hinc accidit medicamenta Diaphoretica,& Diuretica,ufns effe valde affinis , & interdum reciproci. Ab utriique eorum affumtis maffa fanguinis funditur, aut praecipitatur, faltem in partes fecedere cogitur, propterea ut ferum a reliquo cruore diftradum ,qua data via faciliori foras abigatur. H. Quamvis immediata urin® materies tantum a fanguine profluat, & unico arteriarum emulgentium commeatu ad renes & ureteres deferatur j tamen fepe ifta mediate fcaturigines multiplices, & quidem diverfas, habere folet; qu® triplici ut plurimum refpe&u diftingui pofllnt: fc. Lotium aut mere excrementum eft , atque fanguinis inveterafcentis pars aquofa exiflit, quas cum eo aliquamdiu circulata a particulis falinis, & fulphureis incodtis tinduram lixivialem acquirit: Aut fecundo illud chyli adhuc crudi dilutum eft, quod , fiquidern in magna copia fanguini luffundicur, rurfus ab eo, priufquam tin&ura inficitur, fecretum urinam plane limpidam conftituit. Tertio denique non raro Lotii materies ma- gna ex parte eft lympha quasdam e fanguine in partes folidas, glandulas, & Iymphasdu£tus fuffufa , feu velut extillata, qu* copiofe aggefta , ac dein fponte, aut pro data occafione fluorem concipiens , e receptaculis fuis per lymphxduftus exudans, in venas regeritur j unde celeri tranfitu , fan- guinem illibata trajiciens,per arterias in renes deponitur; cumque huic falis & fulphuris particula:, ob brevem in fanguine moram , minime in- coquantur, exinde urina etiam limpida producitur. Urinae fanorum fere femper fingula horum quodammodo participant , & juxta quod materies hasc aut illa, vel ifta praepollet 5 plus aut minus , aut non omnino timft® apparent. Serum undicanque veniens, & fanguini admixtum, ab eodem denuointer circulandum, variis in locis , praecipue vero in renibus,fecer- nitur. Quippe fanguis intra arterias ebulliens, & plurimum rarefadus, quo exinde fecretus in venas tranfeat. ferofitates fuas exuere , & alio divertere necefte habet. Hoc cum ubivis in toto corpore,tum copiofius,& peculiari quodam modo intra renes peragitur. At vero hic loci feri fecre- tionem fieri, quamvis vulgo fatis innotelcat, tamen de fiendi modis plu- rimum controvertitur, dum bi laticem ferofum ad renes attrahi, ifti illum ibi tantum percolari ftatuunt, aliique fermentum quoddam in renibus ftabulari autumant, cujus afflatu ferum fanguinis, veluti iftud laftis, a «oagulo acido fundatur , & praecipitetur , atque rem ita quadantenus ha- bere vifceris hujus odor , & fapor rancidus & ingratus arguere videntur, Priufquam dc medicamentorum qu® urinam provocant virtutibus,8c ope- randi modis quidquam certi determinare poffumus, necefle incumbit hoc dubium explicare i quid ex folenni natura ritu in renibus, & quid in mafla fanguinea pro feri fecretione peragatur. HI, Ec primo ferum ad renes non attrahi apud Philorophos probatione non opuseft , cum nuper a plerifque Virtuotis fimilaris attraSio penitus explodi ceperit, omnifque motus localis impulfu tantum fieri perhibeatur. Et quidem ad rern prasfentem quod fpedtat, quibufcunque fanguinis cir- culatio innotuit, etiam plane conflat, uti fanguinem, ita ferum ejus intra vafa comitem individuum , mero cordis motu five impulfu ad renes pro- pelli. Utrum vero ibidem Percolatione tantum, vel etiam Praecipitatione quadam fecernatur ,ut manifefle pateat, ex re fore videtur, in renis Ana- tomen & ufum paulo accuratius inquirere. IV • De Renum ftru&ura & ufu cum varii tum prifci tum moderni Au- thores varia protulerint, eorum Anatomen clariflimus Bellinus accuratiffi- me tradidit. Profeifto fanguinem ad renes per arterias emulgentes deferri, & per venas reduci, unufquifque facile adverrit. Hoc circulationis fanguu nete leges & carneioi manifefto declarant: Attamen quibus in locis, per quos dudus, ac qua mechanica ferum,in renibus a fanguine feparecur, ac in pelvim deponatur , perfcrutatores maxime fedulos diu latebat j do- nec nrcedi£fus Author felici invento detexit renum fubftantiam nec par- enchyma efle, licut hepatis ac lienis •, nec fibras carneas, uti cordis, & mu- fculorum corpora ; fed tubulorum prembranaccorum aggeriem j atque ho- rum duSibus, ut ut perexiguis, ferum a renis peripheria verius centrum ejus delatum , in pelvim excillari. Quippe Arteria emulgens in ramos majores , deinde in minores , ac demum in furculos perexiles divifa fan- guinem quaquaverfus in extimam renis fuperficiem convehit, hic autem cum effervefeens & rarefafius vaforum ofculis exudat, dum pars cruenta a venis reducenda excipitur, pars ferofa peranguftis tubulorum poris cruori imperviis jnfinuatur, eorumq; duEtibus undiquaqj verfus pelvim affluens, in fubftantiam papillarem deponitur, e qua fenfim in pelvim deftiliat. Vr, Ex his conflat ferum a fanguine percolatione quadam in renibus fecerni , pari quidem ritu ac cura idem ex arteriis paflim in glandulas pro iacrymarum, faiivse, naris ftillicidii, aliarumquecxcretionum materia de- ponitur. Verum inluper opinari fubeft hoc etiam fanguinis fuhone quadantenus fieri, nempe quod fanguis ex fua natura grumofus & ad coa- gulandum aptus,’ dum renes pertranfit, a fermento lixiviali hujus partis f undatur plurimum , & attenuetur ; proinde, tu latex ferofus ab eo faci- lius fecedat. Quippe Lotium falfedme imbutum dum peranguftos Re- num meatus continue perluit, iis particulas falinas affigit, proindeque odore five chlinimento quodam lixiviali inficit , quo dum fanguis ea vi- icera penranfiens infpiracur , a grumefeendo ufque fluidus, atque perco- jatiope in partes fecedere aptus prsefervatur ; quemadmodum etiam Jac per falem Tartariinfufum a coagulatione vindicatur Quimmo ipfe fanguis c,jm vareemifius ftatim grumefcere,& coagularifoleat,propter folutionem falis Tartari aut Armeniaci affufam fluidus perflat. Itaque fermentum rc- nale non , uti vulgo creditur , fanguinem praecipitat, verum a tali flatu QUO liberius ipfe circulari, atque ferum ejus procoiatione in debita quan- te fecerni pofTit, tuetur. Et quidem Renes talifermentolixiviali im- feui, facis conflatab eorum carnibus in efcam pararis; qu'*s propterea Sc ia- porem, & odorem valde rancidum Sc ingratum habent. ' VI Dum ferum hoc ritu in renibus pamm percolatione,partim fuhone feparatur non modo pars cruenta , fed & nutritia quoad maximam ejus portionem per angtiftos colatorii iftius poros evadens , cum fanguine per venas remandatur ; ipfe intenm latex ferofus falfcdine tum in maffa fan- guineatum 'i fermento renali ipnbutus., per tubos urinarios perpetuo in - De Diurefi. Sect. IV. Cap. I.- pelvim delabitur, atque fucci nutritii partem quandam tenuem, 8£ magis elaboratam (quje urinae fanas hypoftafis eft) abluit,&fecum abripit. VII. At vero Lotium five unnx materies quoad lubllantiam , quantita- tem, & qualitates fuas, potiffimum maffa fanguinea procedit. Quippe cum hujus prout alibi oftendimus tria fint munia prateipua , fc. accenfio pro flamma vitali fuftinenda, fpirituum animalium in cerebrum inftillatio, & nutrimenti in partes omnes diftributio j propter hxc omnia 8c fmgula necefle habet multo aquofo humore dilui, eoque recenti continue pertun- di, veterano ufque amandato; atque hoc debito £c conflanti ritu fieri magni momenti eft pro fanirace confervanda. VIII. Latex ferofus recens in languinem una cum fucco nutritio facili negotio introducitur, eique utplurimum fine udo obilacrio permilitetur ; attamen veteranus non ita promte lemper ac rite , uti par jeft, ab eo difee- dit; quin variis modiscircaet cretionem ejus delinquitur, 6c exinde plu- rium morborum occafiones nnebentur. Enimyero ferum quandoque fan- guini importunius adhaeret 5 arnplcxibus fe extricare nequit > uti in febribus male aut non omnino judicaris, etiam in leucophlegmatia, & cacochymia. Interdum vero illud , licet cruore expulfum, rehais re- nibus ( qutc prtecipua excretionis via eftj alio divertitur j uti in catar- rhis, fluxionibus arthriticis aut fcorbuticis, etiam in hydrope quocunque ; quandoque item e contra ferum a fanguinis confortio nimis cito evadens, antequam penfa obivit, aufugit, atque humorum magis utilium portiones abforbens, eas fecum abripit; uti in Diabete, magnifque urinx profluviis, quse interdum eveniunt, & mox iterum ceflanc. Inhujufmodi cafibus, quoties nimirum urinx quantitas aut deficit, autexfuperat , renes non femper vel prxeipue , fed cerebrum , & potius fanguis in vitio elfe folet ; quatenus fc. maffa ejus modo ftri&a nimis & compadta ferum aliaque con- tenta excernenda non facile dimittit, modo laxa nimis & fundi apta 8c Icrum & fuccum nutritium fatis diu continere nequit: quibus de cau- lis, & fiendi modis tales Anomaliae contingunt, paululum difquiremus. iX. Et quidem ad hunc nodum folvendum fanguinis cum iafte ana- logia (quam, alibi fufius explicatam , hic breviter perftringemus) plu- rimum conducit. De lade advenere eft , donec mixtio ejus integra fer- vatur, etli fupra ignem effervefeae, aut ebulliat, particulas ejus omnes pro- jtiifcue temperatas liquorem uniformem conflituere; fin vero eidem efferventi quidquam acidum ihflilktur, mox particulas crailiores in coa- gulatum fpiifius abire, atque aquofas interirn cum plurimis falinis in lati- cem tenuem & copiofum fundi. Quinimo fatis trica & vulgaris obfer- vatio eft, lac diutius affer varum ut coacefcat, fi quando luper ignem effer- velcat, fua fponte & fine acido infufb coagulari. Infuper e contra fi quando lac fale quopiam flatus a fale acido diverli, uti nimirum fixo, nitrofo, aut volatili, primum in eo diflbluto impratgnetur , ab acido dum fupra ignem ebullit infufo minime coagulatur. Hoc etenim cum fale Tartari, &Abfynthii, cumCryftallo minerali , cum floribus falis Armo- niaci, fpiritu C. Cervi, aliifque ejufdem farinx f*pius expertus fum. Por- ro quod magis mirum fubeft , fi lafli fuper ignem efferventi & ab acido infufo coagulato quilibet e falibus iftis, autfolutio quxpiam inftilletur, coagulatio prius fafla maxima ex parte tollitur, &c cralfampntum album &c durum mox evaneicit; atque liquor denuo tenuisSc fere limpidus red- ditur, etfifpecicm la&iformem , & homogeneam, haud prorfus refiimat. Et quidem hujufmodi mutationes conflanter evenire experimento fepius faris didici: viz,. fi lafti fuper ignem efferventi cervifia, aut vinum album, Pomaceum, acetum, aut fucci quivis acidi inftillantur, totum illi- co ladfisformam Smitcens, in cralfamenrura album, & ferum dilutum abi- bit. Dein fi toti adhuc calenti, fal Tartari, Ablynthii, aut cujulvis vege- ‘De Dlurefi. 69 tabilisdeliquatus, vel folutio falis Nitri, aut Armoniaci, quinimo hujus flores, aut fpintus, uti & IpiritusC. C. fuliginis, & iimilium infundan- tur, & mixtura parum agitetur, craflamentum fere totum evanelccc, refi- duistantum portionibus minutis, & frullulis quibufdam coagulatis, quai per totum liquorem fparfim innatabunt. Pormecontra , u ladfi ebul- lienti lal fixus aut nicrofus, aut flores,aut fpiritus falis Armoniaci, vel etiam fpintus C. C. aut fuliginis injiciantur, & dein liquori efferventi cervifiatn aut vinum album, Pomaceum, aut quemvis alium liquorem acidum infu- deris , nulla exinde laSis fufio, aut coagulatio luccedec. Quibus de caufis fingula hax fiunt, &c qu lem cum feri in mafla fanguinea fufione, aut inex- tricabilitate analogiam gerunt,operas pretium erit hic confiderare. X. Ex lactis utiatorne plane conflat ei particulas fpirituofas pauciores, aquofas plurimas, fulphureas & terreftres mediocres, pariter & falinas ( qu® partim vol.tiles , parcim fixa:funt_) inefle j itaque dum mixtio in- tegra larvatur , particula: falinte fulphureis ad haerentes, eas ab invicem di- vidunt, etiam , ne avolent aut cum terreftribus combinentur, impe- diant ; interim ferofas ctcteris aequabiliter ita permixtis interjeftae vacuita- tes omnes implent, iotumque liquorem quafi homogeneum Conftituunt: quod vero ab acido inftilLco, liquoris ftatim fufio, 8c coagulatio fuc- cedant, ratioeft, quia particula:falis Fluidi in Acido, alias quafcunque Salinas nempe tum Fixas, tum Volatiles in la6fe prehendunt 5 quibus duroftri&e uniuntur, particula:Sulphureae acido-falmarum complexibus elapfae coeunt , adeoque mutuo inter fe , cumque terreftribus combinatae , craffamentum illud a reliquo liquore fecedens conftituunt ; interim latex aquafus, poris ejus Sulphure & Terra paene vacuis, atque falidm combi- wationibus fere tantum impraegnatus, mox tenuis & dilutus evadit. Rem ita le habere experimentis modo citatis plane conftat, in quantum fc. ifta laftis coagulatio lalis autfixi,aut nurofi.aut volatilis inje&ione impeditur , unufquifque enim e falibus illis, falem acidum coaguli infuli prehendit, ejufque adeo combinationescum particulis falinis la£U infitis prsecavet, aut abrumpit : quod autem laftis coagulatione fublata, ejus formapriftina non reftituitur, ratio eft, quia filium adjeftorum parti- ciilsc extraneae, ufque in mifto permanentes, ejuldem miftionis redinte- grationem inhibent i fin vero mrfus illa: eliminari poflint, certe mixtio priorScla&iformisrediret. Quapropter defanguineopinari licet, eum, quandoque licet fufione aut coagulatione depravatum , quia particulas qaifquc hetevogeneas afe exterminare folet, mixtionem debitam & pri- fi inara recuperare polle. XI- Quod autem lac diutius aflervatum &doacefcens ftiper ignem fine acido infulo fponte coaguletur , ratio eft, quoniam in liquore illo , tunc ad putredinenem tendente , particulas falinas volatiles ( uti mos eft) in fluerem deprefix , acida: evadunt: quamobrem ha:, laftis poris inter co- quendum reletatis, particulas confocias falino-flxas corripiunt; quibus dum cohaerent fulpbure® iis elapfls, ac mutuo inter fe , aecum terreftri- bus combinatas , craffamentum album conftituunt, fero una cum fahum combinationibusin aquofttatem fufo. Lac frigidum nec fponte , nec ab acido infufo coagulatur ; quia, dum pori occluduntur, particulse intefti- rt£ quomodocunque difpoift», quo nova conjugia aut divortia ineant, non facile fe expediunt; meatibus vero per calorem patefaSis>data occafio- nc ftatim fchifmata ,& combinationes privatas ineuntur. XII. His ita de ladtis fufione Sc coagulatione, atque ab eo ftatu inhibitio- ne & redu&ione praemiflis, confideremus modo an quidquam his fimile aut analogum (anguini compes? & quidem licet cruorem va& exem- lum non, uti fac foper ignem ebulliens 3 falinorum affufione in partes conftitutivas refolvere, varie fundere , & coagulare, & dein ab eo ftatu De D mrefi. Sect.1V, Gap. I. T>e Diurefi. 71 reducere detur ; quia nimirum fanguinis quam la&is confiftentia craffior , &ad grumefeendum aptior exiftit 5 infuper hate flamma fJve vita ejusex- tin&a , plurimum ab ift a , quam in vafis habet, alteratur; attamen cre- bro tentamine didici, quod & aliorum experimenta confirmant, eoldera liquores qus lac fundunt ac praecipitant, uti acetum deftillatum , fpiritum vitrioli, falis aut nitri dilutum , aliofque acidos, etiam fanguini affulbs , iftum mox coagulare, & difcolorare ita , ut cum tota maffa ftatim nigre- fceret, portio una in placentam grumofam , atque altera in ferum tenue, & aquofum abiret. Infuper hasc, quae laftis coagulationem inhibent ; aut tollunt, uti funt oleum Tartari , fales herbarum fixi, folutio falis nitri, calcis vivae, fp- falis Armoniaci, C. Cervi, & firnilia fanguini ca- lenti affufa mixtionem ejus integram confervant, vel emendant; prout ex colore rutilante, acfplcndido , 8c confiftentia aequabiliter diu manente arcuere licebit; proinde ut hinc facile (equatur , ejulrnodi particulis ele— mentaribus, quibuslac, etiam fanguinem , in difpari licet proportione, conflare Huic nimirum fpintus, fulphur, fal & terra copiofius , atqu c ferum parcius, quam la£i infunt. Unde concludere licebit fanguinem ri- te di (politum , fc. crailiorem , ad concrefcendum five grumefeendum ni- mis aptum, ad fundendum vero ac in ferofitates multas exolvendum mi- nus habilem exiftere j abeo tamen , dum inter circulandum renes per- tranfit, aquofitates fuperfluas partim a renum colo, partimque ab eorum fermento , cruorem a nimia coagulatione vindicante , fecer- ni, ac fenfim amandari. At vero, quando fanguis incrafi vitiatur, & quoad Conftitutionem ejus & circa fer: fecretionem multifariam de- linquitur. Quoad prius, eruor modo nimis calidus & acris , modo craf- fior Sc faeculentus , quandoque item fupra modum tenuis & aquofus exi- flit: & pro vario hujufmodi ftatu ejus degeneri aegritudines variae oriun- tur ,de quibus particulatitn tra£lare hujus loci non eft. Attamen utcun- que Sanguis in crafi peccat, dummodo Serum ejus menfura ac modo de- bitis fecernitur, ftatus admodum valetudinarius haud propterea ftatiin fuccedit. Plurium vera morborum origines propter feri fecretionem haud rite pera&am contingunt. Quoad hanc vero , cum diverfimoda fmc deli&a, utplurimum vel in defeau , vel in exceflu peccatur. Namque interdum latex ferofus in cruoris finu nimis pertinaciter hxret, & e contra quandoque nimis cito elabitur ; atque hoc refpeftu fanguis , feri incon- tinens, ipfum Arteriarum ofculis , pluribus in locis , & fere ubique ex- fpuit, adeoque in vifcera aut habitum corporis deponens, Afcicen $ut Anafarcam producit, 8c modo ad renes immoderate ablegans Diabeten in- fert. Sanguis feri nimi» retinens, utplurimum vel a febre effervefccns compagem (uam , particulis fimul craffioribus incoflis & complicatis, nimis Itri&am habet, ita ut particulte tenuiores non facile erumpant j vel ifte , taleSc fulphure fcorbuticis refertus, admodum vifeidus ac tenax evadit, proinde ut ferofitates a reliquorum amplexibus tegre elabantur* Cum ita variis modis ferofi laticis a fanguine deceffus impeditur, aut per- vertitur , etiam medicamenta Diuretica diverfx indolis, ac operationis exiftunt} quae tamen diftingui poffunt: 8c primo quoad finem, juxta quod malTam fanguineam , vel renes, vel utraque fimul refpiciunt. Se- cundo quoad materiam , quo refpedlu funt vel Sulphurea, vel Salina j atque hxc rurfus varia exiftunt, juxta quod particul* falinae mFixitatis, Fluoris, aut Volatilitatisftatu funt , vel infuper Nitrofae, aut Alchalifa- tx exiftunt. Tertio quoad formam medicamenta hxc diverfimoda haben- tur ,ut plurimum vero compofuiones illorum quoad fpecem funt vel Po- tus, vel Pulveres, vel Boli,vel Pilulse , vel hquores chymici, de quibus infra particulatitn difquiramus. Interea quamvis fingulos Diureticorum fcapos five fines explicare ad Pathologiam potius, quam ad Pkarmaceuti- cen fpe&are videatur , attamen ex re fore arbitror praecipuos eorum hic breviter defignare. Dein fecundo medicamenta Diuretica quoad materi- em , qux in (ingulis fere tantum Salina eft, in clafles quafdam diftinguere j ac ultimo in unoquoque genere fekdiores prxfcriptjonum formulas fub- jungere. XIII. Primo igitur, fiquando eruor a fale fixo cum fulphure, 8c terra fimul inco&is , 8c mutuo combinatis adeo craflus & tenax evadit, ut par- ticula: aquofx a reliquis haud facile fecedant; Diuretica , quje compagem ejus laxent, & ferum fundant, ejufmodi fint oportet, qU* fale volatili , vel acido pollent: tales namque particula: combinatiqnesa lale fixo initas potiflimum diflblvunc. Quandoquidem vero htec Diachefis & Febri, & Scorbuto communis eft , in priori affeSu Diuretica maxime propria funt, tum acida vegetabilium temperata, item fal nitri, fp- falis marini, vi- trioli, &c. tum fale volatili prxdita, utifp. C.C. Salis Armoniaci, fal luccini, viperarum, aliaque hujus farinx j quas etiam in Diapho- reticorum clafle recenfuimus, In difpofitione Icorbutica cum urina & pauca & cralfa eft , herbarum fucci, & prxparata tum acria, tum acida, egregii funt ufus ; item fal, & fp. urjnx, falis Armoniaci, Tartari, &c. XIV. Secundo interdum fanguis ferum intra compagem fuam non diu fatis retinet, quin, vel fluxionibus feu potius coagulationibus obnoxius, illud hic illic in magna copia affatim deponens , catarrhos, aut tumores variis in locis concitat j vel fanguis habitualiter debilis fimulque fc. in acorem vergens , quoad particulas fuas craffiores ad coagulandum aptus eftj proinde ut tenuiores inter circulandum ubivis able- gatae, ac in partes imbecilliores decumbentes, aftedus modo cephalicos , aut thoracicos , modo Afciten , aut Anafarcam inducant. Porro a fimili caufa Diabeten exoriri mox declarabitur. Enimvero plures difficiles mor- bi, qui vifcerum dy fcrafiis perperam imputantur , ab hac caufa oriuntur ; nempe quod fanguis male temperatus, 8c coagulationibus obnoxius, cum circulationis filum integrum continuare nequeat j ferum , promte nimis abfcedere aptum, variis in locis deponit. Diuretica in his cafibus exhi- benda funt ejufmodi, qua: fanguinem haud fundant, fed coagulationes ejus tollant uti funt fale fixo, volatili, ac etiam alchalifato prxdita 3 iniuper qux renum fermentum corroborant aut reftituunt, uti fulphurea qusdam, ac fpirituola. Ad hos fines Diuretica fulphurea & mixta, fales herbarum lixiviales, pulveres teftacei, fal, & fp. urinx, &c. millipedes, radices ra- phani filveftris,femen Apii, nux moichata. Terebinthina, ejufque prxpa- rata, fpiritus vini ; quorum omnium virtus non eft fanguinem fundere, 8C ferofitates e mafla ejus prscipitare(hxc acida imprimis faciunt,ac in iftis ca- fibus diurefin fxpius impediunt ) fed cruoris coagulationes diflblvere; proinde ut compages ejus mixtionem integram recuperans, & per vafa expeditius circulata, ferum ubivis extravafatum , aut depofitum reforbeat, & demum renibus amandandum tradat: quo ritu, juxta utrolque hos fere oppofitos medendi fines, Diureticacujulque generis operentur, & fub quibus potiflimum formulis difpenfentur, jam proxime offendemus. cDe Dturejt. Sect. IV. Cap. II, Diureticorum Species & Formula. 73 S E C T I O IV C A P. II Diureticorum Speciesy & Formula • riec non quarundam ex iis praparationum Chjrmcarum JEtiologia. PRimo igitur quod fpe&at ad Diuretica Salina , huc referri debet, quod fxpius inculcavimus, fales quolcunque diverfi flatus fimul cotnmiflbs, le mutuo prehendere, & mox fimul conjungi $ dumque ita combinan- tur, particulas alias a mixtura folutas in partes fecedere, aut avolare. Hoc plane cernitur, quando Sal fluidus, frve acidus, fixo, flve Alchalifato, item quando fluidus, aut fixus volatili, five acn committitur. Revera ab unica hac falium affeftione , lolutionum 5C prxcipitationum quarumcunque res omnis dependet. Quaproprer cum fanguis, & humores corporis noftri plurimo lale , eoque ab uno flatu in alterum varie immutari, proindeque diathefin morbidam inferre folito, abundet •, cumque infuper Diuretica fa- lina diverfimoda, nempe fale fixo, fluido, nitrofo, volatili, aut Alchalifato referta, exiftant, magna femper medici diferetione & judicio opus erit,ut particulx falinx in medicamento ab illis in corpore noftro diferepent. Quo ritu hoc fieri debeat,fingulas Diureticorum lalinorum fpecies percur- rendo defignabimus. II. Inter Diuretica, fale acido imbuta, fpiritus falis, autNitri, item fuccusLimonum, ScOxalidis, vinum album, Rhenanum, & Pomaceum, primae apud vulgus nota: funt, 8c intentionem illam faepius perficiunt; fola etenim haec languinem fundunt, ac in lerofitates praecipitant, uti cum acidum ladi ebullienti inftillatur. Attamen hoc non pariter omnibus, nec etiam quibufvis ex aequo contingit. Inconftitutione fana, aut non multum ab ea remota, Sal cruoris parcim fixus , & parcim nitrofus , par- timque volatilis exillit; Item in Scorbuticis & Hydropicis quibuldam ille plerumque fixus evadit. Quamobrem in lingulis his cafibus diuretica, fale acido p.xdita, cum fru&u adhibentur : in aife&ibus autem Catarrho- fis, 8c in quibufdam Hydropicis, 8c Scorbuticis, cum in fluoris flatum fan- ouinis particulx falino-fixxevehuntur, ac volatiles deprimuntur, Cuti crebro evenit) remedia Acetofa obeffe potius , quam prodefle folent; quatenus fanguinem a crafi reda degenerem, magis pervertunt j quinimo his medicamenta fale fixe, aut volatili prxdita, potius ex ufu erunt. i. Diureticorum >quibus fal acidus pro bafi eft. Formulas. Rec. Tartari albi feleBi pulv. fryfialli Mineral. ana Drach. iff. Ocul. Cancri pul. Drach. j. f. pulvis. Dofis a 'Drach. JJ'. ad Scrup.ij. in vehiculo idoneo, repetendo /exta vcloBava quaque hara. Rec. Tartari vitriolati vel Nitrati Drach, ij ■ pulv. e teflji Ovorum Drach. if. fim. tpii, vel Dauci filveflrk, Drach- Jf. /■ pulvis: Dofis Drach. Jf. eodem modo. Rec. Sp. falis opt. Drach. ij- C■ Cervi ufii & pulv. q. f. ad imbibendum, f, pulvis. Dofis Scrup. j. ad Drach. Jf. Rec. SucciLimon.Unc.it. Raphani compofit, Unc, iff. fyrup. e 5. radicibus Drach- iij.f. potio f Rec, Succi acetofa Vnc. ij. Vini albi Unc. vj. mifce}f .potio. 74 Rec. Raphani compoflt. Vnc.ij. Parietaria Vnc. iv.Jp.fafo Scrup.j. gm. xv. falis Tartarigr. xv, fyrupi violacei Unc.Jf, f. potio. III. Medicamenta fale fixo, five Lixiviali, pratdita urinas movere, cx medicina vulgari & Empirica pro fanandis Hydropicis adhiberi folita, fatis mauifefto liquet: quippe ufitatum eft in Anafarca, Sc nonnunquam in Afcite , quando vifcera aut carnes aquarum aggeftione plurimum in- rumefcunt, Lixivium e cineribus Abfynthii, vel gcnifta;, vel ftipitibus fa- barum , cum vino albo fa&um propinare; unde frequenter accidit mi&io- nem valde copiofam fuccedere , & morbum tolli. Obferyavi tamen me- dicamentum iliud in quibufdam minime diureticum extitiffe , atque Dia- rbdln Hydropicamauxifle potius, quam fanafle: quorum ratio fi inquiri- tur, exiitptrioribusconftat, lales lixiviales neque lac , neque langiunem fundere live pnecipitare, ficpropterea ex propria virtute diuretica non eSSe veruntJmen etfe&us ifte nonnunquam /equitur, quatenus fal fixus, oapioft affurmus , falis acidi & coagulativi in (anguine prtepollentis ener- giam deftruic j proinde ut eruor , cum antea, nimis fundi aptus & feri incontinens > illud in quibufvis locis extruderet, falis fixi adventu crafin debitam recuperet; & propterea ferum extravafatum reforbens ,& ad Renes continenter deferens, Jlxgrur.v copiofam inferat. Diureticorum Species & Formula. Sect. IV, a. Diureticorum,quibus fal fixus probafi eft, Formults. Rec. Salis Tartari vel <.Abfynthii Drach. ij. Carat, ad albed. calclnaii Drach. tjf. Nucis Mofchau Drach. Jf. f. pulvis. 'Dofu 'Drach. Jf. ad. Scrup.ij. Rec. TinBura falis Tartari Drach. j. ad “Drach. ifl. Raphani com- pojit*. 'Vnc.. jf. mijcet detur inhanflu liquoris ToJJctici cum radie, fcm. Bar- datu vuaoins. Rec. Deliquii falis Tartari ( dum tinBura detrahitur ) fuhtns fluitantis ir vini fulphure impragnati Scrup. ij. ad Drach. ifl. Vini albi Vnc. i-J. euivj. fyrupi i f. Radie. Vnc. ff. m.f. hau sim his aut ter in die repe- tendus. 'Rec. Cinerum Sarmentorum vitis alhijf. lib. Jf. Nucis mofchata, Drach. ij, affunde vini albi vel Rhenani lib. njf. flent calide fr claufe per diem , dem colatura uftu fervetur : Dofis Vnc.vj. bis aut ter in dic. Silices in igne candefaBti extinguantnr in vino albo , vel f crevi fla vetttfia artidli : Liquor propinetur ad Vnc. vj. vel vn\. bis in die. ■ R«. oAi[. Calcis viva,. Unc. iv. ad vj. TinB. falis Tartari “Drach. j. dd Drach. ijj’. f. hauflus fumtndns bis aut ter m die. IV. Propter eandem rationem ac fal fixus, etiam interdum volatilis in dyferafia acetofa ad movendas urinas cum fru&u adhibetur ; ViK. in Quantum hujus particula; in cruorem admiflaj falis fluidi in eo deftruunc; proinde ut fanguis , mixtionem debitam recu- perans, atque coagulatione & Catarrhis immunis fa&us, feri quicquid extravafarum eft, reforbeat, & quod fu perfluum eft} Renibus per urete- res amandandum tradat. Interea tamen medicamenta e fale volatili parata, quia particulas nonnihil efferas , & Elafticas habent, quando fanguinis cra- foi emendant, quod feri fuperfluum eft, per Diaphorefm sque interdum ac per excernendum di (ponunt. Huic Diureticorum claffi, non tantum fal volatilis purus putufque ex animalibus, aut mineralibus per ddliliationem elicitus , verum & Viventium & Vegetabilium partes in- tegrales; (cujuftnodi fune inferorum Sc vegetabilium acrium pulveres, & extra&aj acccn/cri debent.' Ca p. II. Diureticorum Spectes & FormuU. 3. Medicamentorum, quibus fal volatilis pro bafi cft, Formul*, Rec. Salii Succini, falis Nitri puriftmj , ana Drach. ij. f. pulvis Defis Scrup-j-ad Drach- Jf. inaiehiculo idoneos Rec. Flor. fatis Mrmoniaci, Crytialli Mineralis, and Drach. ij. m. De- fis Scrup-j-ad Drach. Jf. in cochlear. aq. Raphani compofii». SalUriHa. ex- hibeatur eodem medo. Rec. ‘Tui. Mpum Scrup. j- fm- Levishci Scrup.Jf. f. pulvis, detur in cochl. aq. dcffil, Rec. Sp.VrimScrup.j. ad Drach- fi. Raphani compof. Unc.jt ad Unc.iff. an. Juniperi Vnc.iij. mifce, f. haufius. sp. Tanan exhib.jodtm modo in dupla quantitate, Rec. Mdleped. prtp. Drach. ij. Flor, fatis *Armoniaci Drach. f. Nucis Mofchau pulv. Drach. Jf. Terebinthina Veneta q. f f. piL iy bl} *WRec. ‘Tulv. fern. Bardana Drach. ij. Dauci filveftris Drach. j. fatis Succini Drach. j. olei Nucis Mofcbat/e Scrup.fi. Balfam. Cupivit q. f. f. mafa, farm. in ptllu. exigUOS , quarum iv. fumantur vcfpcn, & m.me primo. Rec. Rad. Cbarefolii, Ttmfdini, Fceniculi, Erir.gii, Onottidis, ana Unc.J. Fol. Saxifragi a, -Ap annes, ana M. j. fem. Sefdeos , Mtlti fotis, ana M. Jf. Tine. Juniperi Drach. vj. coq. in Aq. fontana lib. tv. ad medietatem ; dein adde vini Rhenani lih. j. Mellisopt. Vnc.ij.f ApoTema. DofisUnc, vj. bis in die. Rec. Millepedum recentium lih. ij. Fol. Aparincs, Cbarefolii, Saxifragi a, Virga aurea, anaM.ij. Rad. Raphani filveft. qjnc. vj. Nucis Jilofchata Unc. j. Rac. Juniperi, fera. Dauci filvefiris, ana Unc. ij. concifis & con- lufis affunde feri Latiis, cum vino albo ftBi. lih. vnj. defiil. organis com- munibus, liquor totus mifceatur : Dojis Tinc.iv. bis, vel ter in die. Rec. Millepedum recent. lotorum num. qo.ad 60. Nucis Mofthata Scrup. Jf. fimul contufis affunde Aq-. defiiilata Saxifragia Unc. iij. f, exprefw , er ebibatur. Rec. Fol. Cbarefolii, ‘Tetrofdini Macedonici , ana M. iij. fimul contufis affunde Vini albi hb. ijf. f ■ exprejiio fortis , fervetur in vitro J Dofis Vnc. iij. hiiindie. Paretur tinBura ex Milleped.ex Apibus, Cicadis , vel ex Cantharidibus fic- catis cum TinB. falis Tartari. Detur ad'guttas xy. vd 2.0. ad 30. in ve- hiculo idoneo. V. Nitrum quoddam falis genus efle, ex figura, colore, fapove, aliirque ejus proprietatibus, & accidentibus , facile conflat. Attamen diverium bocab alio quovis fa!e,!aut particularum falinarum flatu, neque acidum, neque fixum , aut volatile, fed quafi in medio inter ut rara que flatum, exiftit. In tantum de fale volatili participat, ut, dum conficitur, cum ci- neribus elixiviari 8c fali fixo conjungi debeat , ut concretionem quandam adipifcaturj porro cum liquatur, a fulphure quovis injefto mox inflam - matur , & avolat; c*terum cum fale fixo in tantum communicat, ur, in crucibuloliquatum , fufionem diuturnam, & forfan perpetuam, abfque partium aut particularum difpendio quovis notabili toleret. Revera Nitrum illud eft, quo plantat omnes vegetant, (animalia quasque vivunt, & refpirant, atque flamma, five ignis omnis fublunaris accenditur, & fu- ftentatur J prout in alio tra&atu fufius oftendunus, quod non opus erit liic repetere. VI. Quod 76 Diureticorum Species & Formula. S e c t . IV. VI. Quod veroadpraefensinftitutumeft, fatis vulgo innotefcit, falem Nitri fanguinem refrigerare, & urinas potenter movere : attamen utriuf- que effetius ratio , non ita liquido patet; quippe tantum abeft Nitrum particulas frigorificas in fe continere, ut e contra nihil magis igniparum fuerit; uti cernitur in pulvere Pyrio : atque fi deftilletur, flamma po- tius, quam vapor, aut fumus in recipiens prodire videtur: quinetiam ftagma exftillatum , inftar ignis aftualis, corpora quaque appolita exurit, aut corrodit. Nec minus mirari fubefl, quomodo hic , cujus natura in tantum ignea eft , fanguinem ita diluat, inque aquofitates pro diurefx cienda fundat. VII. Super his ut conje&uras noftras proponam, dico Nitrum duplici refpedfu ad effe&us illos producendos conferre j viz- & quatenus fal eft, tum fixo , tum volatili nonnihil affinis, & quatenus n Cy exiftit» Quoad prius obfervavimus Nitrum ( prout etiam faba fixa , & laifi impolitum, coagulationem ejus impedire, vel tollere; pariter item huic, non minus quam illis, fanguis, adhuc calens, affufus a coagulatione & difcoloracione pratfervatur. Quapropter fiquidem Nitri particulas, in_ tusfumtse, fanguinismixtionem integram fervant, autreftituunt; pro- inde quidem illa; fufiones & coagulationes ejufdem , a quibus teftus , & Ifchuria fxpiffime oriuntur, praecavebunt, aut tollent. VIII. Verum infuper Nitrum, quatenus igniarium eft,intus aflumtum fanguinem efflagrantcm refrigerat, & urinas movet; in quantum fcilicet (ficat prius innuimusJ cruoris flammam, prius turbidam atque fumis in- terfperfam, adventu fuo plus accendens, eam claram magis ac puram, proindeque mitiorem reddit ; cumque ita fanguis, dum clarius a Nitro ardefcit,in compage fua plus laxatur; panicula; ferofte craffioribus facilius extricantur, & uberius abfcedunt. '4- Diureticorum,quibus Nitrum pro bafi eft.Formulse. Rec. Nitri praparati Oracli- ij. -Aq. Hordei cum radicibus Graminis, dr Eryngii conditi mcoclvs lib. ij. fyrupi Violacei Vnc. ij. mifce. Dojis Unc. iv. bis in die- Rec. Salis PrunelU Drach- tj. Sacchari candi Drach.j. fiat pulvis di- videndus in 6. partes; fumatur una, in conveniente liquore, ter in die, Rec. Salis Prmellte Drach. Hj. falis Succini Drach. j, f. pulvis : Dojis Drach. jf- ter in die. Rec. Salis TruneUa, Oculorum Cancri, falis Aihfynthii, ana Drach-tj. mifce ; Dojis Drach. f. ter in die. IX. Pulveres teftaceos, & Lapideosquofdam, fale Alchalifato five pe- trificante praeditos, quandoque promovere, etiam fatis vulgo notum eft. Quippe in magnis Ifchuriis, pulvis e teftis ovorum, e Chelis aut oculis Cancrorum, nonnullis pradentaneo remedio fuit. Quorum ope- randi modus & ratio fi inquiratur , facile conftat Pharmaca hsec fanguinem non fundere , neque fenfibiliter praecipitare. Itaque dicendum erit, htec, in dyferafia f. nguinis & humorum acetofo , interdum diuretica exiftere, quatenus Tales acidos combinatione iua Iigant& compelcunt ; proinde ut eruor, fluxionibus & coagulationibus immunis , ferum extravafatum re- forbeac, 8c ad renes transferat. Cap.II. 'Diureticorum Species & Formula. 5. Medicaminum Diureticorum, quibus fal Alchalifatus pro bafi eft, Formul*. Rec. Pul. e Tefiis Ovorum Drach. Jf. ad Drach. j. detur inbauBu Vi- ni albi, vel liquoris Pofietici, vel decoBi diuretici, bis in die. Rec. Pul. e Chelis, vel oculis fandorum Drach. ij. falis Succini , Nitri, ana. Drach-j. Nucis Mofchata ‘Drach- fi. f. pulvis: “Defis Drach, fi. ad. Scrup. ij. in vehiculo idoneo. Vel pulvis pradiBus excipiatur Terebinthina< Veneta f, cj. &f. Pilula exigua,', dofis iij. vel tv, ve/peri, fi mane. X. Diureticorum familia: non tantum Salina , aftinfaper } Sulphurea cjUtsdann, fpiricuof2> ejuatenus effc£lum iftum fxpe producunt, jure ac- cenfentur. Pleraque Laricea, uti imprimis Terebinthina, ex iifque prx- parata, olea Juniperi, Nucis Mofchat*,Cerx, aliorumque pinguium ililla- titia intus fumta,in pleriique urinam copiofami , & violaceo odore imbu- tam , cient. Novi in Hydropicis quibufdam & Scorbuticis fpiritum vini, & Aquas ardentes, quin & vinum generofum uberius epotum promovifle •• quorum omnium ratio eft, quod, cum fanguis debilis, auta- celcens, vel ,ob fermentationis defedum , vel falis acidi, & coagulati vi dominium, haud fatis vegete , & aequabiliter circulatur, ut ferum fuper- fluumufque intra fe contineat, donec illud renibus tradat j prxdifta re- media, quatenus cruoris mixtionem integram confervant, aut vacillan- tem reftituunt, ad promovendam conducunt. Rec. Baccarum Hedera,Jmiperi,fi Lauri recemium,ana iib. fi. Seminum Dauci filveftris Vnc. iv. Nucis Mofchata Vnc.ij. Contufits omnibus affunde in retorta vim a Terebinthina Veneta opt. Iib. j. Sp. Vini reBificati lib. iv. de- fiil. in furno arena calore moderato ad ficcitatem , cavendo Empyreuma , fi habebis fpiritum, fi oleum flavum , utrimque egregie diureticum : do fis fpi- ritus Drach .j. ad Drach. tj. vel Drach. iij. olei Scrup. Jf. ad Scrup. j. in vehiculo idoneo. Magmati in retorta refiduo affunde Tinbi. falis Tartari lib.j. digerantur claufe in furno arena per plures dies, ut tinBura rubicunda extrahatur ; cujus dofis Scrup. j. ad Scrup. ij. vel Drach- j. in convenienti vehiculo. Rec. MiUepedum prap. Drach. iij. Nucis Mofchdta Drach. j. contufis affunde fptrittts Terebinthina purifiimi fi tinBura falis Tartari, ana Vnc. vj.deHil. leni calore balnei', fi habebis fpiritum, oleum, fi falis Tartari de- liquium, unumquodque virtute diuretica infigniterpraditum. Ptsparationum quarundam c/£tiologls. 1. Sal Prunellx , live Cryftallum Minerale, quod folummodo eft Nitrum purificatum. Rec. Nitri feleBi q. v. diffdve in aq. fontana, vel pluviali, parum coque, fi in vafe vitreo altiori, ad in loco frigido reponatur : cryfiaUi candidiores tantum fi purifi. [eligantur, qua infkper crebris folutionibus, (fi cryfiatlipatiombus, ad fummam puritatem redigentur; qua denique, in crucibulo fufa fi in vas argenteum effufa,in lapidem albtfimum concreficent. Hujw pulverifati dofis Scrup. j. ad Drach. Jf- vel Scrup. ij. fanguinem atfu- antem refrigerat, fi urium movet. 78 Diureticorum Species & FormuU. Sect.IV. IX. Praeparatio hxc in eum Enem inftituitur, ut particulse nitfbf*» quantum fieri poteft, pur* putatque a fale fixo feparentur , & feorfim in Cryftallos concretae habeantur; quippe cum Nitrum ex terra conficitur & primo eltxiviatur, particulae ejus adeo ad concreicendum live cryftal- lizandum, inhabiles-funt, ut necefle fuerit lixivium nitrofum amplius cum cineribus elixiviari, &fale fixo impraegnari ; quo particulae nitrofae partim lixivialibus unita:, partimque harum interventu aquae poris ex- irufie , concretionem quandam acquirant : quare cum Corpus five fal Nitri eo ritu formetur, quo in u!um medicum purius reddatur, ab eo par- ticula falis fixi , crebris folutionibus,&cryftalliz.ati°nIbus3 quantum ab- effe polfunt, ablegentur. 2. Spiritus Nitri. Rec. Nitri purifiimi lih. j. pulv. lautum lih. ij .prole trita, & fimul mi- xta, retorta vitrea loricata, vel terrea: indantur, atque in furno reverbeni igm fer gradus aulio deilil. furni rubentes recipiens quaft colote quodam flammeo rutilare facient, & condenflati ftagma aadum & flarnme corrofiivum confli- tuent. Dofisgutta iv. ad vj.in vehiculo idoneo. XII. Quamvis Nitrum, fulphure commixtum , ab incendiculo quovis citiffime igniatur, ac in flammas erumpat; eo tamen deftitutum , abfque ulla deflagratione, in crucibulo liquari, aut in retorta deftillari poteft. Pulvis laterum additur, ut, cum fales ab igne fufiduntur , non mutuo fe prehendant & concatenent, led divifi ,& ab invicem diftrafti, vi ignis a iiibje£to fuo foras propellant ur. XIII. Nitrum liquatum virtutem fuam inflammabilem retinet; liquor itero defiillatus , ignis extmSivus potius, quam incendiarius evadit. Si quapdo enim fulphuri committatur , miftura ifta xgre , & minus quam falphur, per fe accendi poteft ; cujus ratio eft, quod lalNitrofus, fluorem paflus, a ftatu primigenio prorfus alteratur, atque parem fere indolem ace - rofam , ac alii fales fluorem paflt,adipifcitur ; quinimo ex fulphure ftagma acidum proficitur, quod ignem deftruit potius, quam ut ab eo inflam- metur. Rec. Salis Marini fufi, pulvcrati 'lih. j. laterum crafiufcuU pulver, lih. iij. fimul 1 tere , velantem, qui retitficatiane depurantur, & feparantur. 4. Spiritus Urina. XVI- Procefluum horum ratio hac eft; quod, fiquidem urina confiet fale duplici, fcil. tum nitrofo, tum volatili, tma cum lulpb ure ac terra, copiofis, particula falis volatilis ( dum mixtio integra eft) ab aliis fali- nis una cum aliis elementis craflloribus invifcantur adeo, & ftrifte com- binantur , ut fpiritus erumpere , aut vi ignis divelli & feparari nequeant j attamen poftquam a longa putrcfa&ione I.quoris mixtio laxatur, particula: falino-volatiles, le demum exteris extricantes , inter deftillandum primo afeendunt. Porro idem effeftus etiarrt facilius fuccedit, quando Sal fixus a nitrofo diverfus infunditur; quippe, dum hujus particula ab iftis al- terius infufi occupantur, fal volatilis catenis fuis elaplus , facile Huc faciunt, qus de falis Armoniaci deftillatione infra advertemus. 5. Tinftura Salis Tartari. Rec. S alis Tartari puri fimi U nc. vj. liquetur, & fluat in cmcibulo , donec colorem caruleum feu fere viridem acquirat , dein eidem dum incaleflcit pld- verifato, &• rnatracio firmo coUi oblongi impofito , affunde fpiritum Vini re£h-> ficatum, ad fupereminentiam iij. aut iv. digitorum j <&■ digeratur in furnis arenre, calore fiatis intenfo per p/uresdies, donec tinclura extrahatur, Quippe longa digefiione ffirittts vini colorem rubicundum acquirit, in quantum fcdicet panicula falis fixi , quadantenw exaltata , fulphuri vinofo uniunt ur. Interea, fal Tartari refiduns, hblegmate vini dilutus, in deliquium infra fubfidens, dr per fe fuhtus fluitans abibit j quod oleo Tanan vulgari, in quantum ful- phuris vinofi participat, longe praflat; ac in quibufdam cafibrn, ubi Diuretico lixivi ali opus elf , remedium laudabile exiflit. Dofis Scrup.j. adScrup. ij. vel 'Drach. j. Tmchtra exhibetur a Drach■ j- ad Drach. if. aut Drach. ij. XVII. Tinflpra falis Tartari, ob falis & fulphuris vinofi conjugium,tum fapore tum odore fragrantiflimis imbuitur. Si liquorem ad medietatem deftilies, pars refidua plus falis ac fulphuris , fed parum fpiritus vinofi in le retinebit; atque fpiritus avocatus, & fali Tartari recenti affulus , fi di- geratur , in quantum fulphuris qui cum lale uniatur expers eft,haud facile tinfihiram acquiret. XVIII. ProfedJoquod in fpiritu vini pars fulphurea a Ipirituofa diftin- fia fuerit, hoc experimento didici. ‘Diureticorum Species & Formula. S E c T .IV. Ree. Spiritus Vitrioli acerrimi lib. Jf./pirim Vini reftificati lih. j.mifce in retorta vitrea ,ir deftilla in farno arma, donec 'liquore (qui primo homo- geneus videtur) avocato, crafamentum nigrum cop tofum in fundo remaneat'. Jpiritw hic capiti mortuo r eajfundatur, & duabus vel tribus cohobiis deflUlatio repetatur: demum habebis duos disHnBos liquores immifcibiles, vt\. unum, acido-fpiritmfum inferius fubfident em , & alterum limpidi fime oleofum fu- fernatantem : qui procul dubio vini pars fulphurea pura putaque ejl, feparata rfr per fe manens, dum pars fpirituofa fali acido connubit. 6, Sal Succini. Rec. Succini albi fimi pulveri fali lih. Jf. deflilletur retorta vitrea , aut forti fimo calore arena, aut-levi reverberii-, afeendent primo phlegma, o- leum citrinum , cum aliquanto fpirttu \ dein fal volatilis tlt collum retorta; & latera recipientis fublimabitur j ac ultimo oleum nigrum prodibit ante- quam afeendat: hoc ne fal ab eo polluatur, eximi, in recipiens mutari debet. XIX, Sal ifte primo albus,& fatis grati odoris & faporis,nifi Jn vale ftri- £Um clauio aflervetur, brevi flavus> ac dein cum graveolentia rubicundus evadit. Cujus caufa eft, quod medicamentum hoc multum fulphuris in fe continet j cujus particulas, donec fal dominium habet , fubjugatx & aliis involutes , prorfus obfcurantur ; poflea tamen laxata mixti compage emer- gentes illx, aliifque fupereminentes, plerifque fenfibus noftrisprxpollen- tiam fuam produnt. Dofis ejus Ssrup. flf. ad Scrup. j. Optimus falem Succini tum confervandi, tum exhibendi modus eft, fi cum falis Nitri puriifxmi duplo mifceatur. - / Cap. III. De Diabete„ 81 Sectio IV. Cap. III. De D'i&refi ejufque r eme dio fpeciatimde Diabete, in cu]m Vheoriamy & yhera- piam inquiritur. Diabetes apud Antiquos morbus adeo rarus fuit, ut multi celebres me- dici nullam ejus mentionem fecerint ) cC Galenus tantum binos ab eo laborantes noverit j in noftro autem feculo compotationibus , & imprimis vini meracioris ingurgrtatiombus dedito,affefius hujus exempla , & inflan- tia: facis crebri , ne dicam quotidiana occurrunt : verum ut ut familiaris , & quoad Typum fatis lu notus; qua: tamen fint ejus caufte, & ratio for- ulis fere in totum nefeitur. Super his ut philofophati feu potius conje- d:are aufim , imprimis morbi hujus defcriptjonem quoad omnia, aut prte- cipua ejus phamomena trademus j dein , cujus partis aut humoris vitio ea fingula oriuntur, perquirere nitemur. II. Diabetes a (hx>r>wcu tranfeo dicitur maceri* potulenta: nimisceler tranfuus, item urina: profluvium. Hoc affe£tu laborantes multo plus min- gunt quam bibunt, aut alimenti liquidi aflumunt; inluper fitim continu- am , atque febrem lentam , & quafi hefticam femper adjundtas habent. iahete. 85 XV. Attamen explicatu magis arduum videtur , quare urina» adeo mire dulcefcunt, five faporem mellitum referunt 5 cum po- tius e contra fi juxta hypothefin noftram fanguinis fufio, & (qua: pro- pterea fuccedit) urinas ptofufio ob falium combinationes accidat , certe li- quor impraegnatus potius falfus eflet quam dulcis. Verum buic referre obvium eft, dicendo imprimis urinam fapore falfo privari, in quantum pluresfales, qui diverfa: funt indolis, in ea combinantur. Nam hoc mul- tiplici in chymicis experimento conflat, quod cum fales, qui diverf* funt indolis, uti fixus, aut volatilis, cum acido mifcentur, urriufqueacrimonia obtunditur, aut amittitur ; quare quod urina Diabete laborantium rnini- mefalfafit, non eft quod miremur. Cur autem inftar facchari, autmel- lis ea mire dulcefcat, nodus vindice dignus eft. XVI. Hunc effedturo ex eo quifpiam oriri putaret , quod una cum fan- guinis fero, per renes excurrente, tum liquor recens nutricius, tum foli- darum partium liquamina amandarentur j quare non improbabile videtur dulcedinem iftam ex fuccishifce opimis lotio permixtis conciliari. Ve- rum enimvero ex miftione ifta fapor tantum lenis ac inftar ladisaut juftu- li carnium blande demulcens, fed non mellitus, excitabitur : quinimo ad hunc, qui non folum gratus, fed quodammodo pungens eft,Ipic«la ialina, una ac mulcimina iulphurea (prout alibi oftendimus) concurrere debent. Quare prout faccharum , & mei merito ad concretiones falino-fulphureas ruerimus •, ita fufpicari fas fit,urinam in Diabete adeo dulcefcerc,eo quod Salibus in fero combinatis particulae quadam Sulphureae ex coiliquatione folidarum partium delibata: accrefcunt. XVII. Quoad prognofin,hic morbus incipiens fope ac facile curatur, confirmatus autem raro admodum & difficillime; quatenus nempe fan- guiniscrafispaululum laxata, fine magno negotio reducitur ; illa vero multum foluta, ita, ut plurimae partes alia» ab aliis lecedant, vix aut ne vix reftitui poteft. XVIII. Quod vero ad Therapiam fpeftat,difficillimum videtur in hoc morbo veras medendi incentiones defignare ; in quantum caufaejus ita profunde latet, altafque adeo, & valde remotas origines ducit. Nam quod vulgo putatur Renes aliafque partes folidas , ferum, & fanguinem con- tinentes aut tranfmittentes peccare , quatenus contenta fua propere nimis dimittunt; proindeque/Hiringentibus potiffimum , ac fete tantum infi- flendum efle : dico huic tum hypothefi tum Praxi, & rationem, & ex- perientiam refragari ; in quantum pauci, aut nulli hac methodo curantur .- 8c fumme improbabile (ut non dicam impoffibile j eft, Ausgyjsv iftam a tali caufa procedere- XIX. Itaque in hoc Affeftu, ficut inplerifque aliis tres erunt Primari» Indicationes Therapeutica:, viz. Curatoria, Prasfervatoria, & Vitalis. Harum Prima morbum relpiciensgc nimiam cohibere nitens, abfque Secunda qua: in morbi caufam collimans, fanguinis mixtionem , five crafin debitam pratfervare , ac reftituere conatur, peragi nequit. Quapropter circa morbi hujus Therapiam prsecipuae medendi intentiones e- runt. Sanguinis fufionem ne fiat prscavere, atque ullatenus fa&um tol- lere. Primo fanguinis fufio inhibetur, dummodo partes ejus craffiores , Sc Aquofiores feinvicem contineant 6c contineantur, neque alie ab aliis ita continuo & pratpropere abfcedant ; quod quidem efficitur per Remedia Incraflantia vulgo di&a; quorum fc. corpufcula vifeo- /a admodum & glutinofa, in maffara fanguineam admifla , particulis e- jus aftivis pertinaciter coh*rent, adeoque eas ab invicem feparanr, & ne fluoribus obortis mutuo inter fe, aut cum falinis aliunde fuf- fufis combinentur, impediunt. Propter hunc finem Oryza, Amylum, yegetabilia mUfilaginofa, nec non Cummi, Sc relinofa qusdam in hoc De Diabete, Sect.IV. morbo juvare folent Secundo ut Sanguinis folio aliquatenus fafla tollatur» cjuimodi remedia indicantur , qux falium concretiones diffolvunt, ita , ntparhculx quaeque dementares infitx, denuo fui juris fa&x, fuus prio- res recuperent, adcoque fanguinis crafin primxvam redintegrent. Hu- jufmodi efFcdum in La&e coagulato, falis fixi, volatilis, aut nitrofii additione, nec non fpiritus C.C. falis Armoniaci & fimilium infufione producifupra oftendimus. Cujusratio (proutibidem innuimus J pro- cul dnbiohxceft , ut dum particulx falino-fixx, volatiles , aut nitrofe t in uberi fatis copia laiti inditx , particulis acidis five prxcipitatoriis occur- runt, cumque iis combinantur , reliquae lalinx qu» prius ligabantur , jam liberata;, perque liquoris maflam diffufx, fujphureas & terrelires inter le combinatas diffocient, & quaquaverfus difperganr,proinde ut particulas rurfus omnes xquabiliter permixtae, le mutuo contineant, & contine- antur. Quantum hifce o-veeXoy©-' fanguis propter ftagmata falina ipfi calenti affufa alteratur , per experimenta* ibidem citata declaravimus. At vero pro curanda Diabete, medicamenta falina quoniam a plerilque pem. per Diuretica xftimantur, non facile, aut temere exhibemus j quam- quam interea huic methodo, uti non ratio, ita nec dum experientia refragar*. Nam fepius in hoc morbo tinituram Antiraonii cum bono fuccelfu prxfcripfi , atque Aqua folutionis calcis viva:, cum rafura Safla- phras,feminibus Anili, paflulis , & liquiritia, juxta receptum vulgare a nonnullis eximie commendatur. 5. Indicatio Vitalis, perdixtara incraffantem, & modice refrigerantem , perque cardiaca temperara ac imprimis per Hypnotica idonea , & tempefti- va perficitur,quorum fpecics prxcipux ac formulx quxdam feleftx, in ca- pite fequente fubjiciuntur , inque hujus calce coronidis loco cujufdam Nobilis ab hoc morbo, interea dum hxc primo medicarer, ac poftea feri- Hiftoriam proponere vifum eft. XX. Comes quidam Infigniffimus , tum natalium IpIendore,tum pro- pter infignes Animi dotes prxnobdis , temperamenti fanguinei, vultus floridiatque in ipfo xtatis fux vigore, incertum ob quas ad druisefin nimiam proclivis evafit; cumque adeo per phires raenfes, U- rinx profluvium fubinde pati folitus eflet, tandem in Diabeten (uti vi- debatur ) confirmatam , ac pxne deploratam incidit. Prxrerquam enim q,uod nyfthemeri (patio , urinae limpidx , mire dulcefcencis, 8c quali mellitae, fere fefquicongium excerneret; inluper fiti immani, ac febre veluc he&ica , cum infigni fpirituum languore , virium concidentia , & rotius corporis mtabefcencia afficiebatur Cum hoc tempore ad confiden- dum cum Medicis celeberrimis D. D. Michlethwait & D. D Witherly ac- cerferer, remedia fequentia ( quorum ufu brevi convalelcere vifus erat) ffxferipca fuerant. Rec; Summitatum Arboris Cupreffi M-viij. ovorum con~ eptajfat- lib, ij. Cinnamomi Vnc. ff. minutim tncifis affunde iaBis recentis lib. viif.dejtiC. organis communibus 5 cavendo etnpyreuma. Capiat Unc. vj. ter in die, Rec. Gwm, Arabici, Tragacant. ana Draeh.n/j. facthari pemd. Une .j, f, pulpis. Sumat circa Dracb. j- vel Draco, iff. bis in Ate euan aq, defui. Vnc. Hf. vel Unc. \v. Kec. Rhaharh.pul.gr. 15, Cinnamomi gr. vj. f. pul. Sumat mane, rc~ petendo tntra 6. vel 7. dies. Rec. .Atj. Paralyfeos Vnc. iij- Cinnamomi hved, Drach- ij• Sjwffi de ' Motioni» Vnc. jff, f. baujtws futnuul, omni vefptre. . Cap. III. Be TtUhte. 87 XXI. Dista fere tantum cx lafte , quod modo crudum , vel aqua de- ftillata vel aqua hordei dilutum , modo cofium , cum pane albo, vel hordeo aliquoties in die fumebat. Horum ulu cum in dies melius habue- rit , intra menfem psue fanatus videbatur; quando modice convalelcere coepit, urina infipida liquidi aflumti quantitatem haud multum fupera- bat, &c deinceps nonnihil falfa , potulentis ingeftis copia minor fuit; dein paulatim foiito Ipirituum tenore, & viribus pollens, ad priftinam Distam redibat. , , . XXII. At vero Diathefis in hunc morbum naud ita penitus ceflabat,quin poftea crebra vice,propter inordinationes in victu, & forlan ob mutationes circa Anni terppora, in recidivam aptus , urinam primo copiofiorcm, & dein limpidam , & dulcelcentem > cum uti St rebricitatione , & Ipiritu- um languore reddebat; Eorundum vero medicamentorum ufu , brevi rurfusjyadere folebat. Non ita pridem , polt longius rea® valetudinis intervallum, paulo antequam urina; profluvium pati cceperat, magnas in nervofo genere enormitates, & deliquia pafluseft : viz. in cerebro torpo- rem & vertiginem , in membris fubitos fpalmos , tendinum fubfultus , & quali venti huc illuc repentis varios tranfeurfus perfenfu. Deinde cum remediorum idoneorum ufu , prsdifta fymptomata fanari videbantur . Diabetes more foiito ( fc. materiae fibris, & partibus lolidis in fangui- nem, & inde ad renes, Sc vias urinarias exundante) reemdeice- bat. XXIII. Sub hoc tempore,prardi&i Medici in confiliura vocati methodo, ac remediispasne iifdem ac prius utendum prrccipiunt, quorum ufu cum intra paucos dies melius habere coeperat , Aquam calcis viv* ter in die adUnc. v. velvj. fumendam prxfcnbere vifum erat; quo remedio per quatriduum ufus urinam in quantitate modica, bene tin&am, & non- nihil falfam reddebat, & quoad reliqua ferefanus, utiolim fuerat, vi- debatur, XXIV. Pcftquam pathologia h®c Typis excufa fuerat, alium Diabete laborantem, & pro deplorato habitum, cum eadem methodo, 8c prxeipus cum aqua Calcis rivx curavi. 88 De Diabete. Sect.IV, S e ct i o IV. Ca p. IV. Medicaminum Ifchureticorum fpecies & formula. PHarm.aca aftringentia proprie difta , nimirumauftera, acerba, &fiy- pdca, qux vifcerum fibras corrugando inque fpatium brevius contra- hendo , vim illarum expultricem , & excretoriam fiftunt, proindeque ctvst Jtj n&TO) catharfm impediunt, etfi vulgo pradcribi folfla, prtxDiu- refi cohibenda parum aut nihil efficiunt: quippe horum virtusinTfeafla nihil valet, atque illa ad renes & veficam minime pertingit. Quare in Diabete fruftraeft, quod cortices Granatorum, balauflia, fru - 6lus meipilorum, radices tormentillte, & fimilia , prsfcribnntur j uti ratio hoc di&itat, ita experientia confirmat. Attamen remedia, qus jn Diabete maxime juvare deprehenduntur , atque hypothefi noflrs fatis exafte quadrant, prout fupra innuimus duplicis funt generis; fc. primo quw falium combinationes , & confequenter fanguinis fufionem , impe- diunt’, cujafmodi funt, quas vulgo incraflantia di&a, particulas vifcolas , & glutinofas habent, qua;inmafiam fanguineam admiffse, particulis ejus a£tivis pertinaciter adh*rent, eafque diflbciant j &, ne mutuo inter le , & cum falinis aliunde fuffufis combinentur, inhibent. Secundo quse fa- lium accretiones dilfolvunc, proindeque fanguinis miftionem refticuunt; cujufmodifunt alterius indolis falina , qua; lali acido coharere , ipfumque adeo a cotnbinationibus , intra fanguinem initis, avocare apta exiftunt 5 uti imprimis funt medicamenta lale fixo, nec non volatili, acalchalifa- ro praedita. Praeter bina hxc primaria Ifchureticorum genera, reflat aliud fecundarium , fc. hypnoticum ; quod fc. oeconomiae Animali fufflamen ponendo, regimen vitale multo fedatius, proindeque cum minori fan- guinis fulione , aut ferofi nutriciique humoris praecipitatione , peragi facit. Reflat modo cujulvis horum medicamentorum generi* formulas quafdara feleftasfubj icere. 1. Primusmedendi fcopus, quo nempe fanguinem incraflando, fu- fionem ejus tollere aut prsca vere nitimur, fequencibus perficiatur. Rec. Gutrt. .Arabici, Traga eant. pul. ana Unc .j. fac ch ari penedior. Unc, Jf. f.pul. divide in 16. partes. Sumatur pars j. ter in die , dijfotvendo in aq. dcsUUat. vel in dccoflo rad. Symphyti, in aq. fmt. vd laile. Rec. EleBuarii refumUvtUnc.nj. /peder. Diatragacant. frigida Une. j. Coral. ruhn pr. Drach. tj.confeci, de Hyacint. Drach.ijf. gdatin* de exuviis ■viperar. q. f. /. eleB. capiat ter in die quant. Nucis Juglandis. Rec. Succini albif. Maflichis, Olibanipul. ana Unc. j, puP Haly Unc. ij.- lalfami Tolutani Unc. Jf. f. pul. fnbtilis: Dofis Drach. Jf. ter vd quater in die, Rec. Rad. Symphyti majoris, Nympha*, ana Unc. tij. Dactylorum incif. Unc.tj. Sem. Malva, Bombacis, Plani aq. PfylUi, ana Unc. f. coq. in aq. font. Itb.iv. ad medietatem, colatur* adde fyrupi de Nymph&a unc.tj. Do~ fis Unc. iv. ter in die. Rec. DecoB. hord. cum rad cibus Nympha* lib. i Jf. dul. pr. Unc.ijf. fem. Dapaveris albi, cPortuLac*JL,aBuca, ana Unc. Jf- f. an. f. e- muljio ; Dofis Unc. iv■ ter in die. CaP. IV. De T)Uhete. Rec. Sutnmitat. Cuprefli M. vf fohor. Efflares. M. iv. flor. Lamiri Symphyti, Nymp. arui iM. iv, >ad. bjymph. Symph. and Itb, Jf. aceris Unc. j. omnibus fimul minutim condfis affunde laBts recentis lih.viij. de~ fitllent. organis communibus. Dofis Uttc.tv. ter m die cum pulvere ceu ele- cfuario fupra prsfcriptis. II. Secundo quamvis medicamenta falina cujufque generis, £c flatus, diuretica habeantur, & unaquaeque illorum in quibufdam caiib-ns , qua- tenus fanguinem fundunt, 8c ferofltates ejus coploflus abfcedere faciunt, aliquatenus Diuretica exiftant, propterea ut horum ufus in Diabete meri- to Jufpeilus fuerit j attamen ob rationem fupra citatam, nempe quod fali acido (quando in fanguine praepollet j occurrendo, hujus fufionem , 8c deliquefcentiam tollunt >sc praecavent, minime dubito quin ad urinae profluvia fananda nonnunquam cum fruftu exhiberi poffinc; &, quam- primum opportunitas dabitur, hujus veritatem, caute tentando, explo- rare ftatutum eft : & quidem hoc tuto fatis experiri licere , inde conflat ; quoniam infufione calcis vivae quendam Diabete laborantem curatum fuif- le pro certoaudivi. Quandoquidem autem medicamenta falina (quje falis acidi dominium tollere, ipfumque velut catenis ligare fupponimus) aut falc fixo,aut volatili, aut alchalifato praedita funt; Ifchurecicovum, quibus finguli horum pro bafi funt, formulas quafdam citabo. HI. Primo igitur quando fal flxus per fe aut fulphilre conjdnflus pro bafl requiritur. Rec. Tinflura falis Tartari, aut deliquii ejus q, f. dentr inhaufiulo de- cocti, vel aq. de(Uliat, modo defeript. ter in die. Rec. TinBura Mntimonii, fumatur eodem modo ter in die : hujus ufuW crebra experientia didici in hoc morbo valde proficuum effle. Rec. TinB. falis Coral. Scrup.j. fumatur eodem modo. Rec. Infufionis calcis viva Itb. j. Dofis Unc. tij. vel iv. ter in die , prs~ niffa do fi EleB. vel pulveris fupra preeferipti. Rec. Conf.flor. Lamii,& Symphyti majoris,ana vnc. iv. Croci Martis ru- bicundifimi Unc.Jf. Corallii ad albedinem calcinatt Drach. ij.fyrupi de Sym- phyto q. f. f, eleclu. Dofis Drach. ij. ter in die. Rec. Lapidis fpeculanS calcinatt Unc. j. Dojis Drach. Jf. ad Drach j. his vel ter in die. jiuflid hoc pharmaco jumenta fu a tnibhonc cruenta labo- rantia fatis feliciter curant. Rec- Coral. ad albedinem calcinat. fy pul, Drach. iij. pul. Gum. Mrah. Tragacant. ana Drach. j. f. pulv- divide m 10. part. fumatur j. ter in dic cum vehiculo idoneo, fc. decobfo,vel aq. deftil. Rec. Croci Mattis rubicundif. Drach. vj. Gum. Lac. pul. Unc. Jf■ Sant. rub. Drash. j. f. pul. divtd. in part. 20. quarum j. fumatur ter in die. Rec. C. C. uft. dr pul. Vnc. Jf- coquatur in aq. extinBionis ferri lib. iv. ad medietatem addendo circa finem cruftam panis, rad. Symphyti majoris, Nymphx.e ficcat. ana Vnc. ijf. colatura adde Sacchari perlat. Unc. ij. ca- piat Unc. iv. ter in die. 2. Medicamina fale alchalifato praedita, cujufmodi fUnft Corallia, Mar- garita: ,os Sepi®, c. C. Ebur ,pulveres teftacei, & fimilia , veluti con- tra afle&us Rheumaticos , ita &. ad Diabetem fatis vulgo ufurpantur ; & quidem juxta hypotheCm noftram quatenus falem acidum in fanguine fca- tentem excipiunt, proindeque malTam fanguineam a fufione liberant, ab iis commodum , & l*penon fiuftra , expeftatur. De Diabete, Sect.IV. Rec. Corallii rv.h. tenuifime Uvigati, ops Sepia, ana Vnc.Jf. c. C. philo- fuphice calcinat. Drach. iij. Margaritarum, £horvs,Oculorum Cancri , ana D rach. j. mifce,f. pul. dofis Drach■ ff. ter in die cum vehiculo idoneo. Rec. Ejufdem pulveris Vnc. iij• fpecier. Diatragacant. frig. Unc. ij. Sacchari candi Vnc.ij. f, pulvis, cum cj, f. filuttonis Gum. irabici f. pai!a, formetur in trochificos pond. Drach. ff. fumamur iij. veliv. ter, vel fepius in die. Recd Ejufdem pul. Vnc. ij. ElcBuarii refdmtivi vnc. iv. confer, flor. Nymphas. Unc. iij fyrupi ejufdem cj. f. f. Eleciuariurn j fumat quantitatem Nucis Capanea ter in die, fiperhibendo hau sium }vcl aq. dejiil, fupra prafcripta. 3, Proptereandem rationem, qua medicamina Taleifixo & alchalifato, etiam volatili prsdita, pro Diabete fananda convenire videntur, Hasc enim, pariter ac illa , falem acidum ( a quo languis in feroiitatem fundi- tur ac deliquefcit) excipiunt, avocantque; proinde ut hujus liquor crafin fuam debitam recuperet. Rec. TinZl. Solaris eum fale Mrmoniaco ( prout ego facile foleo) parati Unc. j. Dofis gt. 20. ter in die. Sp. Sanguinis, Fuliginis,C■ C■ etiam in hoc morbo lentari pofmt. Rec* Salis Succini Drach. j. croci Martis rubicundifimi Drach. ij- wifce, dividatur in paries 12. Dofis pars j, ter in die. IV. Quod fpe&at ad tertium in Diabete remediorum genus, fc. Hy- pnotica, quas, fpiritus Animales fiftendo, fangujnis curfum retardant, pro- indeque eftervefcentiam, & fufionem ejus nonnihil impediunt j foleo iti quibufdam Diacodium omni vefpere fumendum prasferibere j &, fi quan- do illud minus efficit, Laudanum liquidum, aut Cydoniatum, aut Tar- tarifacum no&ibus modo fmgulis, modo alternis, bono cum lucceffu ex- hibere. Rec. Decoft. hordei cum rad. Symphyti ftccdt. Vnc.vj. fem. Dapa- veris albi Drach. ij. .Amygdalar. dul. pr. numero vj. f. an. f. emulfio, fum. hora fomni fmgulis nochbu*. Rec. Mc\. dcfttl. magiftrabs fupra praferip. Vnc. iij. folutionis Tragacant. Drach■ t}■ Diacodiivnc.fi. ad Drach. vj. fumatur hora fomni. Rec. Confer, fiorum Nymp. Drach. ij. Laudant Tartarigati vel Cydoni at, Scrup, j.Tinft. Crocigr.vj. f. bolus hora fomni fumend. Cap.I. Ve Sudatione & medicamenti* Hydroticis. 91 SE CT 10 V. cA p. I. Ve Sudatione, & medicamentis Hydroticis. PRo nutriendis Animalium corporibus, unico tantum aditu, Icilicet per os, alimenta ingeruntur j ac natura fatis provida, exitum multiplicem, live plures evacuationum modos efformavit, quibus materiae alibilis re- crementa, vel particulae quaevis incongruas, aut aliunde fulceptae, aut in- tus trenitx , foras ejiciantur. Eodem femper Olfio, quicquid pabuli of- fertur ingredi oportuit; nempe ut fatis dignofci, & examinari queat j per plures enim aut pofticasfores,incrorfum patentes, facile cum alimen- tis una irrepunt venena. Quod fi invita hac oflii Angularis cuftod ia,ma- teria quaepiam hoftilis intraverit, aut interni regiminis culpa, progenita fuerit; h»c in nullo receffu, aut angulo latere potell, quin ibidem pro ex- clufione ejus foramina patefcant. Nam fi heterogeneum aliquid in primis viis fubfittat, Vomitu aut Purgatione excernitur; quod fi ulterius per- gens Sanguini vel Liquori Nervolb fe immilceat, aut folidispartibus ad- hasreat, mox Tranfpiratione, & Sudore, aut etiam Urina eliminatur : fin vero per has vias Natura , utpote fegnis, aut impedita, res extraneas fua fponce, aut non cito,aut fatis amandat j Medicina, quibus omni circa Ex- cretionum modos, aut vias defeftui, aut vitio fuccurratur, remedia per- quam idonea fuppeditat. Quemadmodum igitur de Vomitu, Purgatione, &Diurefi, infuperioribusfatisfufe differentes, cujufmodi tum Humo- rum , tum Spirituum , tum Vifcerum affeftionibus pharmaca ad finesiftos d.eftinata Operationes fuas producunt, oftendimus j ita jam proxime ex- plicandum reflat, quo ritu, & quibus Medicamentis, Diaphorefis uberior, autfudacio, fi quando indicatur, provocari foleat. Quo h»c melius inno- tefcanc , imprimis declarare oportet, qusenam Sudoris Materies , & rario formalis fuerit & in quibus & quot modis ablque Pharmacia propter accidentia externa, vel inteftino humorum auclpiricuum orgafmo, lipenumero contingar. IJ, In Diaphoreli, contra ac in Catharfi , a primis viis ac velut intimo corporis centro, verfus Pcripheriam excrecionis motus tendit: in utrifque his Arteris ad Evacuationum loca plus deferunt, quam venas regerunt: interima locis, quae iftis oppofita lunt, Venae plusreferunt, quam Aneri» perduxerunt. In Catharfi, Arteriis fplanchnicis , fimulqne Venis habitum corporis reljaicientibus, major farcina bajulanda imponitur :at omnino e contra habet in Diaphoreli; quippe in hac dum Arteriae plus folito ver- fuscorporis ambitum corripiunt, Venae Mefaraic® a coftionis vilceribus majorem penum auferunt,quam Arteris illuc attulerunt. Pariter in alte- ra Evacuatione, dum Arteriae fplanchnicx plus debito vifceribus fuffun- dunt, Ven» extrinfec» plus a corporis habitu regerunt, quam Arteria: illic deponunt. Quapropter cum utraque Evacuatio pluribus modis, ita non jnininnim hac etiam via t procuratur: vi*, dum Arceri» , aut ad vifcera, aut ad habitum corporis fpcQiantes, in motus rapidiores urgentur, in ve- nas, qus ditionis oppofit» lunt, major humorum faburra urgebitur. Quo ritu Diaphoretica utrafque has intentiones perficiunt, mox dicetur: In- terea circa Diaphorefin in genere advertimus , Sudationem refpeflu J&ly.Tncn; ordinari», pariter habere , ac Diarrhoeam ad Seceflum Alvi na- turalem j ilis nimirum efl; tantum tranlpiratio citatior, CC magis intenla. T>e Sudatione & medicamentis Hjdr oticis. Sect.V. Nam quoties fanguis, plus folito effervefcens, ac velut efflagrans , effluvia calorifica copiofius emittit; hsc, complures feri particulas fecum conve- hentia, Sudorem conftjtuunt. III. Sudoris Materies dicatur aut Elementaris, aut Humoralis j quoad priorem,hic, pariter ac Urina, conflat ex Spiritu , Sale, ac Sulphure me- diocribus, fero copiofo, ac terras pauxillo. Rem ita habere, ex fpirituum inter fudandum difpendio, excrementi hujus fubftantia aquofa, fapore fal- fo, un&uofitate, & Esculentia, facile colligitur. Enimvero dum fanguis, pro vita Animalium proroganda , in pulmonibus continue accenditur, & dein efflagrans , e corde per Arterias in partes omnes corripirur > e liquore qjas rarefa&o, 5c accenlo particuls fubtiles, nempe fpimuof* quaedam, ac fulphures, utpote ad avolandum maxime habiles, copiofe decedunt ; qua: per poros corporis emanantes, fecum fericorpufcula complura, Sc reliquo- rum aliquota una foras rapiunt. Quod fi hujufmddi paucio- res fuerint, fenfim effugiunt, & modice exhalantes fere inconfpicuse in au- ras evanefeunt; fin vero effluvia haec magis agglomerata denfe erumpunt, dum poros cutis vix pertranfeunt , in aquam condenlantur ■, pari fc. ritu, ac cum vapores, ab aqua ebulliente emifli, operculum olite impofitun? madefaciunt. IV. Sudoris materies humoralis ordinarie vix alia efl quam Serum fan- guinis , cui interdum, fiquidem excrecio ift.ee inordinata fuerit, liquoris Nutritii, & Nervofl portiones , aliique humores e vifceribus, glandulis, vafis lymphicisfurrepti, irnmo 8c partium folidarum farcimenta, aut li- quamina adjunguntur: ifte tamen quali/cunque fuerit, potiflimum ex arteriis ejicitur, etfi prsterca haud inficias imus, etiam e nervis non- nihil oxfudare , infuper e fibris , & partibus folidis humoris quidpiam vi caloris in vaporem attenuari, quod rurfus circa cutem in madorem concre- fcir. At vero ipfe tantum efl fanguis , qui calore fuo humorem quemvis evaporare facit, 5c e proprio finu , iftius qui exfudat, partem maximam emittit. V. Ut fodor copiofus, & facile erumpat, hxc Tria requiruntur, fc. primo ut fanguis plus folito effervefcens rapidius circuletur ; fecundo ut latex ejus particulis pluribus aquolis, iilque folutis, hoc eft, a reliquo li- quore fecerni, inque vaporem relolvi aptis, abunde fcateac. Tertio de- mum ut totius corporis pori fatis reclufx,& patentes fuerint. VI. Primse conditionis ratio fatis manifefta videtur ; nifi enim fanguis rapide circulatus, per arterias in tanta copia effertur, ut a venofa reductio- ne refiduum, in totum a vatis lymphicis excipi, aut per 2*lg,7n>olw infen- lilem exhalari nequeat, nihil fuperfluum erit, quod per fudationem ema- net ; hujus enim latex ex illorum du&uurn maceria fuperflua aut reje- ctanea conftat, At vero fanguis pro cienda iQifyari rapidius circulatur, quatenus ob crebriores, & vehementiores cordis fyllolas, cuna majori im- petu circum pellitur. Cujus effedus cum plures fint cauf* evidentes, illa: omnes, aut falcem prscipuce,ad duo genera fequentia reducantur. VII. Pro Cordis motu tum a&uando, tum varie alterando, caufa effi- ciens funt fpiritus Animales a cerebello affluentes; caufa aurem finalis,eft fanguinis circulatio: namque hujus gratia uti motus ejus primitus infti- tuitur, ira juxta quod fanguis , propter multas Occafiones, fubinde citius aut tardius, vehementer autfedate, aliifque modis circulari debet, etiam cordis pulfus diverfimode variatur. Quotiefcunque igitur adeo intendi- turifte, ut fudationem cieat, ita fieri contingit, aut fanguinis neceffitatc live indigentia, vel fpirituum Animalium inftigatione. I. Quandocunque fanguis plus debita effervefeit, five accenditur, ne ftiEfa cordis finus suffocetur, rapidius circumagi debet. Talis vero effer- Cap.I. vefcentix five accenfionis nimix pluresfunt caufs, & Nam eruor interdum a proprio fulpbure nimis eve£to , vinorum ritu , fponce turgefcic. Porro ifte a calidis ore affumtis, propter «ftum ambientem,mo- tum corporis citatiorem, pororum occlufionem, & multasoccationes fu- pra modum agitatus aut excalfaftus, & plus folito accenfus, adeo rapide circumagi poftulat,propterea ut fudatio fuccedat. 2.. Interdum fanguis, ex le quietus, fpirituum Animalium inftigatione, in efFervefcentiam hydroticam cietur. Enimvero in doloribus acutis, paf- fionibus violentis , funftionum naturalium aut vitalium magnis impedi- mentis, ipfo mortis agone, aliifque fpirituuna deliquiis, aut affe&ibus, ubi corporis falus valde periclitatur. Animafenntiva , utfanguinisflammam vitalem ab cxfpirando confervet, cor in motum rapid.{hmurnj qUOj dum eruor impetuolius circumpellitur , plerumque etiam ludor accietur , in- cili Secundum pro fudatione excitanda requifitum eft,ut, dum eruor valde effervelcit, live plus folito accenditur, & effluvia copiofa emittit, la- tex ejus humoreferofo, qui infuper a malfa reliqua ejus, ad abfcedendum, & exhalandum aptus Iit, abunde fcateat; lecus enim evaporatio tantum ficca velut ab oleo codto, urgente licet calore febrili, aut alias intenfo, ac minime fudor erumpet. Quorum fanguis fero refertus compagem laxam, & nonnihil folutam habet, a leviffima quavis incitatione , in fudorem ex- folvicur. Veruntamen fi ferum deficiat, aut a cruore nimis compafto , vel ob fxculentias incoftas valde incraflato, non facile fecernitur; &ti febris C.aufonis incendium urgeat, fxmulque Diaphoretica potentiffima exhi- beantur, fudatio vix omnino fuccedec. IX. Tertio ad fudationem rite procurandam requiritur, ut dum eruor effervefcit,.& humore aqueofacilequefeparabili fatis diluitur,etiam cutis pori fatis reclufi, & patentes fuerint; nili enim corpus fit perfpira- bile , fiuftra erit quod diaphorefin moliamur. Quorundam cutis valde craffa, & fere imperforata exiftit , cui fi frigus hybernum accedar, fspea- quam ex pumice citius, quam eorum corio, exprimas. X. Hsc de prscipuis ad sQifyiexnv ciendam neceffariis , qua: prout interdum ex parte deficiunt, propterea ut ludor agre, aut vix omnino luc- cedat; ita aliquando propter horum excelfus , infuper ob alias quafdam circa humores, aut habitum corporis inordinationes, Sudatio crebra , 8c copiofa nimis quofdam infeftare folet; ita nimirum ut fuccus nutritius, haud citius fanguini convehatur, quin totus ftatim , cum latice ferofo, e pori' cutis exfudans ,in madorem profundatur. Hujus rationes fi inqui- ramus, hsc tria potiffimam occat runt, in quorum aliquibus, aut fimul omnibus, ilisconllftere videntur. i. Nimia igitur in fudationem propenfio, interdum oritur, quoniam fanguis in crati vitiatus & debilior fa£tus,fuccum nutritium, quem e chy- lo excipit, affimilare nequit ;• quare velut ftomachus toni perfra&i, humo- rem infufum , quamprimum ejus fatur eft, evomere cogitur. Hinceft, quod fudationes nofturn® , ac valde molefts febribus diuturnis utpluri- rr.um fuccedunc ; quatenus nempe in his mafia fanguinea ('inftar laftis acefeentis, quod fuper ignem incalefcens fuafponte fine coagulo ad- jecto funditur, & in lerotitacern prscipitatur ) compagis adeo iaxsexiftat, iit a levi quavis occafione in mixtione folvarur. Cui accedit , quod fan- guis depauperatus haud plene accenditur, quapropter fucci crudi, quo mi- nus per Efflagrationern abfumantur, eo neceffe habent, dum fanguis incita- tur, copiofius per fudorem erumpere. z- Secundo non improbabile eft nimiam in fudores propenfionem ali- quatenus etiam ab haccaufa pendere , vix. quod aut renes, aut lymphas- duflus , ubique officiofuo non fatis defunguntur. Namque fi forfan h»c De Sudatione & medicamentis Hjdncticis. autifta viafanguinis arteriofi ferofitates fuperflux non ftatirn eximantur» necefle erit eas alicubi ad plenitudinem congeri , proindeque ; nili per fu- dorem excernantur, fanguinis circulationem impedire, & non raro hydro- pem inducere. 3. Tertio liquando ob rationes prxdi&as diathelis hydrotica invalue- rit, eadem infuper augetur, & fudorescrebri & copiofi magis emanant, fi cutis pori, & meatus folito apertiores fuerint j cujufmodi affeci0 inter- dum a natura ineft , quandoque propter accidens quoddam contrahitur. Novi quorundum corpora adeo cnbrofa extitifle , ut nelevilfimum aeris afflatum fufferre potuerint •, qui etiam a motu quovis citatiore, aut a folis, ignis, aut le&i calore protenus in madorem folverentur. XI. Ex his, qux ad f jiify jr.y omnino acciendam tequiruntur,atque nimiam faciunt, ita ftatutis, facile erit colligere, qux fit fudoristum Ra- tio formalis tum Caufa conjunfta; utraque nimirum in eo confittit ? quod fimguisfero Icatens, 5c in compage nonnihil folutus, dum a cordis pulfu citatiore rapidius circulatur , adeoque plus effertur per arterias , quam iit pars cruenta per venas regeri, & ferofa per renes & lymhxdu&us mox tota amandari queat; idcirco necefle erit, quicquid feri fuperfluum eft, particulis etiam aliis imbutum, per cutis poros fatis patentes exfudare. XII. Quod fpedlat ad alias fudandi Caulas, fc. Procatardlicas &E- videntes ; qux Prioris generis funt, vel maflam fangu ineam , vellpimus animales rdpiciunr. Hi namque ( prout lupra innuimus) affeflionibus Ipafmodicis, aiiifque anomaliis obnoxii, interdum aut fponte , autocca- fionaliter motus explofivos, & inordinatos ineunt; quibus etiam prae- cordia immaniter agitata, languinem impetuofius circumpellunt , proin- deque in fudores exfolvi faciunt. At vero e facilius elabitur , ac multo celerius verius cor proripi- tur j cumque adeo intra dextrum ejus linum copiofius aggeftus, ipfum op- fere fuffocet ; & cor,& pulmones pio /anguine rapidius circum- peliendo, per nixus crebriores, fortiores impigre laboranthinc de- mum uti ifte intra prxeordia magis accenfus, proindeque rarefadlus , & compage folutus, caloris, hoc eft, fpiritus , & fulphuriscorpufcula longe plura exhaler; qux ferofitates ("dum vafa omaia ita turgent j reduci ia- De Sudatione & medicamentis Hydroticis. Sect.V. Ca P .1. *De Sudatione & medicamentis Hydroticis. habiles, fecum foras convehentia, fudorem conftituunt. Prout corporis fic Ctiam Animi exercitia immodica ludores movent, 2.. Calor ambiens, proutafole, igne. Balneo, hypocaufto, & fimi- libus fudorem provocare aptus eft; quoniam effluvia calida , corporibus noftris ab extra immiifa , 8c cutem fubingredientia , tum poros , & mea- tus ejus referant , tum fanguinem effer vefaciunt, ipfumque velut aquam ab igne fuppohto ebullire cogunt; proinde ut £ compage ejus loluta, & rarefada , vapores fudorifici copiofius exhalentur. Nec tantum calor me- re extrinfecu.s , led etiam proprius circa ambitum corporis, a quo exhala- vit, detentus, fudorem movit. Nihil enim uiitatiuseft, quamutquif- quam in ledo jacens} dum pluribus ftragulis cooperiatur, in fudorem incidat. Cujus ratio latis liquet» in quantum halitusjamjam decidui, Sc circa fuperticiem corporis coerciti, Balnei ircci naturam habent. 3. Tranfpiratronis folitac cohibitio nonnunquam Judorem accerfit; cu- jus ratio eft, quia fanguisi liberiore prohibitus, velut mu- ftum dolio arde nimis mclufum , impetuofius fermencefeit; proindeque magis rarefadus , & confequenter circuitu rapidiore agitatus,necefle ha- bet in fudorem exfolvi. Ohm Hybernis in more fuit febre quapiam labo- rantes, pannisfelancis , aqua frigida madefadis, involvere, exquoffl- dorcopio/usfuccedens non raro morbum folvebat. Simile huic experi- mentum, etiam apudnoftrates, bono cum frudu tentarum audivi. 4. Alimenta calidiora aflumta , prxfertim fale, pipere, & Aromatis condita , item aquarum ardentium, cervifiae fortioris, & vini generoft potus, quatenus autfanguinem particulis adivis, velutftimulis fiveoe- ftro quodam, imbuunt, aut eidem efflagranti pabulum lulpbureum , & inflammabile, velut oleum lampadi, miniftrant, uberiorem materia: lu- licuofe proindeque feri abundantis exfudacioncs majores cient. XIV. Hascde fudoris natura, &caufistum conjundis, tum manife- fiis. Quod ad differentias ejusfpeftat, multifariam diftingui folet; ni- mirum quod fit fpontancus,vel coadus j vel partialis,ve| univerfalis; vel criticus , vel fymptomaricus ; quorum omnium rationes ex praedidis fatis clare innotelcunt. Porrofudor aut Calidus eft, de quo haftenus, dif- leruimus • vel adu Frigidus, cujufmodi frequenter a timore panico, dolo- re valde acuto , in lipothymia , & fubito quovis fpirituum deliquio , in- qUe mortis agone excitatur. Hujus caufa in eo conliftere videtur , quod i paftione fubita, ac immani tota Anima fubfidens , Ambitum luum con- trahit j proindeque fpiritibus confternatis, & fanguine cum calore ver- fus cor retrado, effluvia extima per cutem emanantia a fequentibus dere- lida, & calore deftituta ) iilico in vaporem frigidum condenfantur : pari quidem ratione , ac inter deftillandum accidere folet. Nam fi ignem fu- bito reprimas , vel extinguas, mox exhalatio calida, Alembicum replens, in madorem exfolvetur. XV. Ex his ita praemiflls , & oftenfis, qua: funt praecipua ad fudorem provocandum requifita, & propter quas potiflimum occafiones , & acci - dentia ordinaria hic excitari folet; non difficile erit defignare quibus po- tentiis & particulis medicamenta Diaphoretica pollere debent, & qua ra- tione efte&usfuos edunt. Et primo, quod ad illorum fpe&at, Hydrotica intus fumenda ejufmodi elfe debent, qute fanguinem plus effer- veicerCj & Per confequens evaporare faciant j item quas maflam ejus, fepe compa&am nimis, & incraffatam , quadantenus rereient, defundant, proinde utferolicatesejusfaciliusdecedereaclecerni poffint; hmulquecas ita lecretas per Diaphorefm potius quam per Urinam aut Sedem eliminan- das difponanc. Haec funt duo ad icptapur.n primaria requifica , five in- De Sudatione & medicamentis Hydroticis. Sect.V. dicantia; quibus rite complendis Diaphoretica varii generis , & aaigyaci* adhiberi folent. Quod ad Tertium requifitum (cujus fupra mentionem fecimus) ic. Pcrorum apertionem fpe&ac, hoc fere tantum per Admi- niftrationes externas peragitur; quo tamen ritu , & quot modis fieri folec, infra oftendetur. Interim ut de medicamentis Hydroticis ore aflumendis dicamus, imprimis ofiendere oportet, qua Ratione Generali hacc operan- tur; dein quo diferimine , & particulari afficiendi modo; quibus demum cujufque fpeciei, nempe aut totius mixti, aut unius cujufdam elementi, viz. fpiritus , fulphuris, aut falis virtutibus inhgnita , tum in vifceri- bus tum in humoribus, circa fudoris provocationem., vires fuas exc- iunt. x. Quoad prius igitur, eirca medicamenta Diaphoretica in genere , an- notamus ea ex particulis ejufmodi conftare, qus ventriculo ac fnteftinis fatis amicas, nullum in iis palmum , aut excretionis motum cieant j in- fuper ut nullatenus ab iis fubigi , aut alimentorum inftaralfimilari queant; ac vero ftomacho ingeftx , illico tumfpiritus animales, tum fanguinetn ad obeundam difponant. Enimvero quadam ex iis ventricula immerfa, & diffoluta , mox (piritus Animales intra fibras nerveas (ex quibus Tunica interior condat} ubique fcacentes cxfufcitant, recreant- que , proinde ut totius Animas fenfitivas hypoftafis ftatim ere&a , ac in majorem ambitum expanla , proscordia vegetius a&uari, adeoque fangui- jiem rareiadum , & plus accenfum rapidius circumagi, proindeque in Diaphorefin adigi faciant. Porro interea ejuidem pharmaci particula;, etiam languini vafa ftomachica ( quas Tunicam nerveam denfiffime ob- ducunt ) perluenti fefe ingerunt , ipfumque dum mox fermentant, & effervefaciunt, per venas folico rapidius verius praecordia urgeri cogunt j quibus cum impetuofius infertur , ftatim au£to cordis pulfu , totaciuoris mada rarefa&a , & magis accenfa , fimulque a medicamenti particulis in- time admiftis agitata , per Arterias ad partes omnes exteriores citatius provehitur ; ubi , cum totus ejus latex , per venas , aliofque duftus re- duci j aut excipi nequeat, neceffe incumbit plurimum ferofi humoris in ludorem exfolvi. Caeterum pharmaci hydrotici particula;, juxta modum pr*di(9uni in languinem admiffie, non modo liquorem ejus fermentant , & exagitant, ac fispe miftionem ejus ita laxant, referamque; ut ferum aliaque ejus recrementa facilius fecerni , & amandari poffint. Quandoqui- dem autem hoc vario ritu , juxta diverfimodam tum fanguinis conftitutio- nem , tum medicamenti indolem aut apparatum , fieri contingat, operte pretium hic videtur, praecipuas circa diaphorefin adhibendam indicationes, & varios eafdem profequendi modos, una cum fingulorum t/£ciologiis breviter explicare. Super his autem imprimis .adnotetur pharmaca hydro- tica,quoad operandi vias & operationes, cum Cardiacis plerifque ita vulgo di&is magnam affinitatem habere, in tantum ut multa utriufque gene- ris, ufusiintcommunis, live reciproci; cumque adeo potiffimum quo- ad majorem , aut minorem efficaciam differant , quoties a genere uno ad alterum tranfire incumbit, fere tantum opus erit dofin augere , aut dimi- nuere , & maxime idonea exhibendi tempora eligere. XVI. Quod itaque fpeftar ad variam materiae tum fpeciem tum appara- tum , ex quo medicamenta hydrotica conficiuntur j ilia ut plurimam mix- ti cujufdam aut partes Integralcs, aut Elementares exiftunt. Nempe auc concreta naturalia in tota fubftantia fua aut fimpliei, aut extra&a exhi- bentor ; veiut cum folia,radices ,aut femina,Cardui,Contrayervse, Angeli- cx,auc fimilium in pulvere, decofto, conferva, aut magifterio lumuntur .• vel Diaphoretica particulis hujus aut illius Elementi, nempe fpirituofis , fulphureis, aut ialinis, vel fimphcibus, vel quibufvis aliis prspollentibus confiant; velati fi ex Carduo, aliove corpore vegetabili, minerali , aut Ca P.I. De Sedatione & medie Amentis Hydroticis. animali, aut fal, aut fpiritus, aiit oleum extrahantur, & feorfim per (e, aut cum aliis prxparatis in medicamenti formam redigantur. Singulas,aut falcem prscipuas, harum fpecies breviter perftringemus. i. Diaphoretica , quorum virtus in totius concreti particulis integrali-> bus confiltit, in*quahter mifta , etiam uno quodam elemento ( viz. falt- no ) prtecaeteris eminenti pollere; eique virtutem fuam potiffimum de- bere videntur ; Atqui fal ille, a quo vis hydrotica dependet, fub duplici flatu occurrit: Nam in qui bufdam concretis ille Volatilis , 5c acris, vel amarus eft ; inque aliis Alchalilatus, & quodammodo fixus. r. In priori cenfu pleraque vegetabilia, a veteribus pro Antidotis habita, uti folia Scordii > Cardui, > nores y Chamome- Ii, radices Petafuidos, Zedoari®, Galangx, &c. Item confeftiones Mi- thridatii, Theriac®, Diaicordii; item Guiaci, Buxi, aliorumque de- coSa limilia ponuntur. Gujufmodi pharmaca ventriculo ingella , &dif- foluta, tinauram conftituunt cujus particul®, utpote calidiores, & exoticae, fpiritus Animales exfufcitant, unde praecordia, vegetius aftuata, fanmiinem rapidius circumpellunt. Quin & fanguinem in vafis llomachicis fcatentem fubeunt, & fermentant, ipiumque adeo dum verfus cor cita- tius per venas regeri faciant, etiam in caufi lunt , ut ille per arterias in ha- bitum corporis vehementer, & fudorifice propellatur, z. Diaphoretico- rum fpecies altera, qu®, dura ex milii partibus integralibus conllant, ialem Alchali prxpollentem habent, funt lapides , & Animalium , ac vegetabilium, partes Olle® , vel Teftace® ; uti EcZ,oar, Margaritte, oculi, & chel® Cancrorum , & limilia j quorum virtus Diaphoretica po- tiflimum a fale Alchali procedit; quatenus nempe hujus particul®, fali Acido tum in vifceribus tum in fanguine interdum occurrentes, cumque eo effervefeentes proinde maffam fanguineam fundi ejufque ferofitates lecerni, inque fudorem exfolvi faciunt. XVLI. Medicamenta hydrotica, qu®poll Analyfin fpagyricam particulis elementaribus , aut his, aut illis virtutem fuam debent, e variisfubje- &is , 8c cum diverfimodo apparatu formata , potiffime funt aut fpirituofa,_ aut lalina, aut utraque fimul inter fe , aut cum particulis aliquoris lulphu reis combinata. Nam qu® funt mere , aut maxima ex parte Sulphurea» huic intentioni minus accommoda exiftunc; quippe talia, ut plurimum vifceribus infefta,f®pe naufeam,& non raro vomicum cient. Porro qu® ob fulphuriscopiam oleofa , & pinguia funt, particulas fuas intra fanguinis malfom non ita promee infinuant Quo r itu, & quali fpiricuum , aut fan- guinis affedtione iftxc altera Diaphorefin movent , Ipeciatirn difquirc- mus- .... i. Et primo ad Spirituofa referimus Aquas Ardentes, & liquores quofvis fpiritu vinofo pratditos; cujufmodi paffim e vegetabilium frublibus, aut fuccisfermentatione maturatis, aut putrefa&ione refolutis, arte chymica dellillantur ; uti funt fpiritus Vini, Fornace!, Cervifi®, baccarum Ju- niperi, Sambuci, Ceraforum nigr. cum multis aliis, qu c vulgo fpiritus dicuntur; arque vel fimplices &C limpidi pCrfe fumuntur , vel aliorum fimplicium infufione impr®gnati, rurfus dellillantur, aut lub forma tinflurs exhibentur. Hujulmodi liquores vinofi incus fumti, & qua- tenus fpiritus Animales erigunt, inque majorem expanfionem (qua iti- dem cordis motus intenditur) cient, & quatenus languinem exagitant, tc (velut olei ad flammam acceflu) plus accendi faciunt, Diaphorefin. movent. Propter eandem rationem , & afficiendi ritum, quo h®c Dia- phoretica , etiam Cardiaca, liquidem in minori doli exhibeantur, appel- lari folent. z. Ad Diaphorefin ciendam Prxparata Salina varii generis, & diverfi- modi flatus, Sc quidem bono cum fru&u prsefcribi folent; qu® tamen De Sudatione er medicamentis Hydrotlcis. S E CT. V. non, uti particulas totius mixti , aut mere fpiritaof*, fanguincm vel ob heterogeneicatem exagitant, vel inflamoiabilitatem accendunt, at folum- modo in falinas ejus particulas agendo ; quas dum in amplexus fuos ra- piunt, a combinatione cum aliis nimis ftridla divellunt J proinde ut laxa- ta fanguinis compage , & pulfu au&o ferolitates fuperfluje, aliaque recre- menta facilius fecedere , perque fudorem amandari poflxnt. Adhunccen- fum ("quod pariter in diureticis habere fupra oftendimus , etiamque in Cardiacis , uti poftea liquebit ) (ales cujufque (ere ftatus , pnefcrtim vero fal Volatilis, Fluidus,Fixus, & Ni trofus referri debent ; ex quibus lingularibus, aut intra fe compolicis, Diaphoretica prtecipux notse con- flantur ; qua intus fumta , atque falibus aliis tum intra vifcera, tum in- tra maflam (anguineam Tcatentibus occurentia, eofque a particularum alia- rum complexibus avocantia, fanguinemreferant, ac rarefaciunt jproin- deque ad Diaphorefin difponunt. Praecipuas Irorum fpecies, & operandi modos inferius explicabimus; interea tamen cum eadetn medicamenta fa- lina, qu® adfudores, etiam ad urinas movendas, quandoque etiam pro Cardiacis exhiberi loleant; oftendere oportet, quo apparatu, & quibus infuper requifitis, dum eadem pharmaca propinamus, Diaphorefin feorfim ab alteris iilis intentionibus prolequi debemus. XVIII. Et quidem advertimus, Sudorifica intus fumta, raro aut nun- quam fua fponte, ficut Emetica, Cathartica, aut Diuretica, operari j quinimoregiminefemperopus eft , ad Medicamentum a&uandum, ac ad citfyiW iftam determinandam. Quapropter a Diaphoretico exhi- bito , illico Patiens eo ritu traftandus eft , tum ut pori corporis aperiantur, tum ut cordis pulfacio plurimum intendatur. Propter hos fines, vel in ledi, balnei, aut Hypocaufti calore detineatur , vel corporis motu cita- tiore , aut duriore exerceatur ; quae ut melius pro fudore concitando fucce- dant, & Tempus Sc Subjedtum quoties in noftra poteftate fuerit, maxime idonea eligantur ; quando nimirum fanguis crah laudabili aut non admo- dum maligna potitus , cum ferofo humore latis abundat , tum quoad par- ticulas fuas , haud nimis confufus aut perturbatus exiftit , quin facile re- ferari inque partes recedere ac fundi aptus fit. Quippe in temperamento bUioIo, condiaitione gracili, acficca, inque medio caufone , cum o- mnia perturbata, ac indigefta funt, Diaphoretica fiepius incaflum , aut perperam cedunt. Porro quoties ex ulu fiwe videntur, non quaelibetin- differenter exhibere convenit; verum juxta variam fanguinis conditionem &diverfimodas in co elementi modo hujus, modo illius praepollendas, atque falsum ftatus , etiam pharmaca appropriata feligantur. Super his , quo cum deiedu, £c incujufmodi formulis prssfcribi debent, in fequea- tibsis dicemus. Cap. II. Diaphoreticorum /pedes ac FormuU. 99 Sectio V. Ca p. II Diaphoreticorum (pectes, ac FormuU, necmn quorundam ex iis chj/micorum ELtiolngifi' MEdicamenta Sudorifica quandoquidem multiplicia , St diverfimoda exiftant, atque vario refpeflu ordinari, inque clalfes redigi foleant j ideo imprimis tum quoad formam flve convtitutionis modum, tum quo- ad materiam ex qua conflantur , eadem hic loci diftinguere, ac recenfere Vifum eft. Formulae eorum maxime ufitats, funt r. Pulvis, 2. Liquores Chymici,!. Potio, 4. Bolus, 5 • Dista. Cujufque horum Materies aut totius mixti partes Integrales funt, aut funt mixti cujufdam per fpagyriam refo- luti partes quaedam Elementares; illxque aut fimpliciores, viz. aut Spi- rituofx, vel Salinx; qux itidem pofteriores , aut Volatiles, aut Fixce , aut etiam Acetofx,aut Nitrofx exiftunt: aut denique particulx fudorificar, ita per chymiam divifx, 8c feparats, funt Elementares inter le compofitx, viz,. Spirituo-falinx, atque Salino-fulphurex. Dum fingulas hafce fpe- cies ordine percurrimus , unicuique materix generi, /elefiiores prxfcri- ptionum formulas adaptabimus. 1. Diaphoretica quorum Bafes funt mixti partes integrales, in quibu$ itidem fal acns, five volatilis praepollet; fub hac ratione ad fudorem pro- vocandumjspe conferunt, quatenus eorum particulx in fanguinem ad- miflx, cum immilcibilesfimulque indomabiles fuerint, maflam ejus exa- gitant, valde dividunt, ac quali in minutias diftrahunt; proinde demum ut cruoris compage plurimum laxata,atque in effervefcentiam a£ta , una cum pharmaci particulis, propter hetcrogeneitatem eliminandis, ferofi- tates fuperflux, atque fanguinis recrementa, ac corruptel* foras ejiciantur. Qux funt hujus cenfus, exhiberi folent mi fpccie Pulveris, Boli,Potionis, & Dixtx, juxta fequentes prxfcriptionum formulas. Rec. Tui. radicum (Jontrayerva, Serpentarix vtrgtnianet,, Petaftidos, ana Drach. j. Coccinelh», Croci ana Drach. Jf. f. pul, do fis Drach. f. cum ve- hiculo idoneo. Rec. Pul. Viperarum Drach. j. detur in liquore convenienti. Rec. Tui. Bufonum pr. Drach. f. ad Drach. j. Cum Diaphoretica fale alchali lingulari, aut prioribus admifto pollere debent. Rec. 7 Orientalis Scrup. Jf. ad Drach. fjf. detur e cochl. ac/, dcfltl aut alterius vehiculi. Ree. “Tui. e Chelis compof. Scrup. j. cui Drach, jf, exhibeatur eodem modo. Pul. Ecgparticus ad hunc modum conficiatur. Ree. Pul. rad. Contra) erva , e Chelis Can- fimP- anaUttc.ij, Margarit. Corallii utriufiue, Succini albif. oculor. Can. C• C. (fryjlalli prapar. ana Vnc.j. 'Jlrgpar. Occident, terra Lemnia, ana. vnc. Jf• Ceruf. _Antimonii Vnc. ij. f oc- cine lia Vnc.Jf-.Arnhra grifc& Drach. ijf. JMofc. Drach.jf.f. pul. fubtilis,ejutcum gelatina e viperarum exuviis in globulos formeutr. Dojis Scrup. j. ad Drach .j. Rec. PuL hujus 'Be^oan. Scrup. j. Bufonum pr. Sc ad liberius evaporandum difponunt. Rec. Opdbalfami gt. vj. ad xij. Mq. Melifl vel Hedera terreflris Unc. iij.' Sudorifica Vnc. f. fumatur urnni mane per piares dies provocando icpijprocny* Convenit Phthificis, & in Ulceribus renum. Pariter, fed in majori dofi exhibeatur Balfarnus 'Teruvianus, item TincL Balfam. Tolutani, etiam 'Balfama compoftta Stillantia. ‘ Rec. Reflua Guiaci pul. Drach. ij. olei Chymici ejufdem Scmp. j. Berppart. mineralis, Giirn. Guiaci,ana Drach- ijf. Balfam. Peruv.q. f. f- majfa pil- lularvs-. "Dofis Drach. Jf. ad Scmp. ij, fuperbibendo dofln Mq. Sudorif, vel Decuti, lignor. Diaphoreticorum quorundam praeparationes Chymicse, cum earundem c/£tiologiis. Be%panicum Minerale. Rec. Butyri MnurnoniireBificatiUnc,iij. affundeguttatim (piritus Nitri, vel aq. Stygis. iantundem j abHrahe in calore _Arena, & reaffmde, addendo menflrui ejufdem novi Unc. j. itemmque abfirahe , repetendo per iij. vel iv. vices. Materia exemta, ir pulverata calcinetur crudhulo per horam , dein e- dulcoretur abluendo, & defuper accendendo jptritum Viniter, quaterve; Do- jis Scrup. j. ad 'Drach. j. IX. In hujus prseparatione obfervatu dignum eft , quod dum liquores hi acerrimi committuntur, mox fales fibi invicem occurrentes ftride com- binantor ; interim particulae fulphureae, quae uberi copia fuppetunt, pror- fus exclufo, & manumiflas avolant, atque lalina quaedam corpufcula fecum auferentes,calorem, & fumum (quali aliquid adu combureretur) valde retrum cient; dein his abadis, falinse relidas cum aliquocis Antimonii terreis ftri&iHS combinantur, demumque ignem palfw, ucfulphur Emeti- Diaphoreticorum [pectes ac Formula, Sect.V. cum penitus exhalet, atque falium aculei corrofivi delimantur, Diaphore-. ticum infigneconftituunc; in quantum fc. medicamenti /ales diverfimo- di, corporis noftri falibus occurrunt, quibus dum uniuntur, fanguinis, 8c humorum compages laxantur, ut recrementi feroli exitus patefcat j pari omnino ritu, ac cum fpiritusNitri Butyro Antimonii, etiam Aqua furtis limatur» ferri affufa, ebullitionem magnam cum calore, Sc fumo nigrefcen- teciet; in quantum fc. particulx fulphure», dum fales combinantur, vel- lit ab igne accenfo confertim avolant. Quodque flamma a&ualis hic noH accenditur, ratio eft, quia particulae plures falinx , una cum fialphureis afcendunt; a quibus hx, ne prorlus coeuntes efflagrent, ubique fejuu- guntur. Bexpart. minerale compendio magis parandum perhibetur ad hunc mo- dum. 'Butyrum Mntimonii aq, fint. infufum , pracipiutbitur m pulverem al- bum , Mercurium vita dtBum : qui exjiccaius injiciatur fcnfim fyli nitro in crucibulo fufo, & per hora, quadrantem una fluere fmatur. “Tojlea nitro aq. font. affufume crebra f latu, calx alba, & f.xa remanebit. QH® tamen,etiamfi pro diaphoretico ufurpetur , longe differt a Beioar. minerali} quoniam in illa fales menftruorum, a quibus medicamenti virtus plurimum depen- det, fere in totum abluuntur: quinimo illud propius ad naturam Ceruffas Antimonii accedit,feu potius idem cum ea effe videtur. X. Mntimonium his,vel ter calcinetur, cum nitri &qun pondere, dein Crucibulo li- quarum, vel aliquamdiu fundatur , vel carbone injecfo tamdtu detonet, donec, fulphure penitus abfumto, calx fale fr terra fere tantum conflans, atque particulis igneis imbuta remaneat: qua, cum crebra ablutione (uti mos eft) eduicorntur, ■mere caput mortuum , five terra infipida evadit. Et, quamvis Diaphoretici nomine infigniatur , nefciocujufmodiejus particulis hxc virtus attribui polht j atque talem effedum ab hoc pharmaco fiepius fruftra expe£favi- mus- Pro fiftendisleri, aut fanguinis fiuxionibus non raro cum fructu ad- hibetur, eo quod hxc terra propriis falibus orbata , alienos ('quibus forte in corpore noftro occurrit) acidos fales imbibit, qualem energiam Crocus Martis, per reverbera ignem paratus, a fimilicauia, prout alibi innuimus, obtinere videtur, Cerujfa e puriore ejus parte, fc. Regulo cum nitro caldnato, parata, f/unimodo calx ejus purior, feu magis defacqta exiflit. In cujus prap aratione Tartarus additur, quoniam Regulus Sulphure [fine quo nitrum non ejflagrat ) pauciore dotaturi quamobrem ut calcmatio mdius peragatur 3 Tartari, qui parti- culis Sulphureis abundat, additione opus esi. a- Antimonium Diaphoreticum. 3- Flores falis Armoniaci. Rec. Salis .Armoniacipul. Uh.j. limatura ferri Vnc. xij. fimul trita, mifia dcfltllentur in retorta colli amplioris , igne reverberii per gradus auUo : liquor fiavefeens, quiJpiritus Salis eft, inrecipiens exftillahit, atque flores par- um in hujus latera, panimque in retorta collum fublimabuntur, qui collettiin- vitro ferventur. Dofis gr.v. ad \5. XI. Hxc operatio peragitur mifcendo falem Armoniacum cum Colco- tnare loto, etiam cum calce aut /ale Tartari. Hujufmodi mixturas ratio eft. Primo ut fal Armoniacus a fuiione impediretur. Secundo ut curn falis fixioris particulx ferro, Colcochari, aut calci Tartari adhxrent, volatiles eorum, vinculis liber», facile afeendant. Tertio ut flores, dum afcendunt, quidpiam alterius concreti, fc. Martis, Veneris, aut falis Tartari fecum vehant Diaphoreticorum fpecies ac FormiU. Cap.1I vehant, ejufque virtute impraegnentur. Quando fublimatio cum ferro, aut calce Tartari peragitur > e capite mortuo utroque , Tinfturscum fpi- ritu vini non contemnendi ufus eliciuntur. 4. Spiritus falis Armoniaci. Rec. Tartari cum nitro calcinati & falis Armoniaci, analib. iij. fingu- latim pulverato., mifla, ponantur in cucurbita ampla, affundendo acj. funt, lib.vj. velviij. fr deflillentur furno arena. Spiritus leniflimo calore afcen- det, purus, & valde penetrans, fine ullo empyreumate j hunc fi Cucurbita al- lior e reBifices,fal volatilis purifltmus in aletnbicumflublimabitur. XII. Proceflus hujus ratio hxceft. Sal Armoniacus conflat fale vola- tili ex fuligine. & urina, & fale marino; qui omnes cum inter fubli- mandum combinantur, particul* falino-volatiles, fulphureis adbrrere fo- licis exutx prorfus, a faiino-marinis figuntur adeo, & ftatuminantur ,ut aufugere nequeant. Quamprimum vero hoc vinculum folvitur, viz quancio hic fal compofuus, cum fale Tartari in aqua diffolutus intime mifcetur, particulae falis marini, falino-fixis Tartari cohaerent; proinde- que volatiles earum complexibus dimiflae, & ad avolandum paratae, facil- lime afcendunt; quod autem fpiritus fale Armoniaco exnllatus , nullam, uti fuliginis aut urinae ftagmata,graveolentiam habet 5 ratio eft, quoniam jncompofitione ilia, fal volatilis, lalismarini interventu particulis qui- bulque fulphureis exuitur ; qus, cum fuligo aut urina per fe deflillantur, fali volatili pertinaciter adhaerent; quod ex utriufque fcetore plane li- quet; tum infuper quia liquores e concretis iftis extillati, primo limpidi & clari, pofteaflavefcunt, ac demum rubri, ac nigri, 8c opaci evadunt; vix. in quantum particulae fulphureae a lalinisprimo fubjugatae, & occul- tatx,fenfim emergentes, fefe explicant, aliifquefupereminent. XIII. Quod vero in compofuione falis Armoniaci,particul* falis marini, urinae, ac fuliginis partem lulphuream abigunt, atque falem volatilem fi- gunt, etiam hoc experimento (quodClarif Zwelferi , pro figendo fale volatili inventum elt) manifefte patet ; Ex.gr. Rec. Salis volatilis e viperis , urina, aut C. C. proliciit q. v. huic Cucurbit» jiriBi, ir, excepto parvo foramine, claufi orificii indito, guttatim inHilla Jpiri— tum Salis marini, ad eminentiam ij. vel iij. dipit. donec fal omnis di(Solvatur : Cclutioncm hanc filtra, fr in cucurbita ad jiccitatem abfirahe. In fundo fal boni odoris, fubacidus , & falini faports remanebit; cujus ufus ad plures affetus eximie praedicatur: fuper hoc amplius expertus fum, nempe quod, falem tuum volatilem fi recuperare velles, huic falem Tartari committas, &in phiala fublimes; fal volatilis puriflimus afcendet. Hoc modo fpiritus fuliginis, C. C. & fanguinis ita fetificare polfis , ut fulphure eorum peni- tus abato, remedia magis grata, & minus corruptibilia evadant. XIV. Spiritus falis Armoniaci etiam aliis mediis deftillatur,viz. fiquando falis iftius lolutio cum lixivio falis fixi, aut calcis viva: in aeq.p. mifcetur ; namque his, & forfan quibuldam aliis modis, dum particula; falis marini nova connubia ineunt, priores nupta: aufugiunt. Pariter habet circa de-? iiillationem urinse, uti proprio in loco oftenditur. J. Spiritus Fuliginis, Sanguinis, C. C. &c. Ree- Fuliginis e lignis combuffis pondero,Ce ac inflar picis cum nigredine /plendefcentis q- f ut retorta terrea, fapra medietatem impleatur ; dem reci- piente amplo adaptato, dejlHlatio igne reverberii , per gradus ad mediocritatem au- IhinlUtuatur > brevi ajcendent ip intus in fumo albicante , dein oleum flavum^ Diaphoreticorum fpecies ac FormuU. S e c t. V. cum falc volatili, ac ultima oleum nigricans j fal per fe colligatur , liquor re- liquus oleo nigro per filtrationem fiparatus rettificetur, deHillando in Bal- nea Maria, aut arena,, bis vel ter : etiam fal volatilis, reHificando in cucurbita alture depuratus, fervetur ad uflum. Dofis Jf.gt. iz. ad zo. falis d gr. vj. adxij -vel ij. frufula vel ramenta C. C. vel eodem modo, igne nudo, vel in retorta vi- trea fumo arena difliUentur. Pariter item e cranio, ofibus, & [anguine, fbiiitm, eunt fale volatili ac oleo fando proliciuntur. 6. Guiict, Buxi, aliorumque lignorum ponderoforum fpiritus, & Ex- m&a rcfmofa. _ ‘ XV. Hujufmodi ligna Diaphoreticis merito accenferi inde conftat,quod decofla fudorifera potiffime ex iis parantur. Horum virtus Hydrotica in principio tum falino, tum f ulphureo confiftere videtur j quippe utriufque generis particulis h^ccorpora abunde referciuntur. Quare prseter com- munem perlnfufionemj &co£tionem, praeparandi modum , Analyft cj,y._ mica principia illorum aStiva nempe falis, & lulphuris feorfim educun- tur ; atque in concreta peculiaria, nempe in fpiritum, oleum , & reg- nata teda&a, Diaphoretica elegantia, jucunda, & magis efficacia confti- ruant. i. Spiritus,&Coleum ad hunc modum parantur. Rec. Scobis ligni Cuiaci Ub.ij. deftilles tgne revsrbeni, vel in furno Mrenacum calore forti , prodibit liquor acris, & nonnihil acidus, okumque flavum, ac nigrum ultimum hoc fi- par.s, gr reliquum in cucurbita reBifica,habebii fpiritum clarum, <&■ odore acrem, asque etiam flavum & ponderofum oleum, quod tn fundo laticis aquofi fubfidet. ‘Dofis fpiritus Drach. Jf. adDracb. tjf. olei gt. vj. ad i$. in convenienti vehi- culo. XVI. Medicamentum utrumque Diaphoreticum eft, & cum frudluin Hydrope, Scorbuto , & Lue venerea ufurpatur. Proculdubio huj us con- creti pars falina , qus partim in fluore eft, parcimque volatilis , una cum isbkgmace, fpiritum ita di&um confticuit; & pars fulphurea purior o- eum flavum, quod infuper ob falis portionem adhaerentem grave eft ,ac fdj&lett Quinimo fpiriiui, live ftagmati acido-acri, particula qutedam fyipbirrexpertinaciter adhatrenc, propeerea ut femperfeeteat, Sclimpidi- tarcrn cito amittens in flavum, & rubrum degeneret. Oleum nigrum con- Cutfale, &.luiphurecraffiore, hoc eft, cum terne portione admifta. In CJuiaco Elementum falinum , quoad maximam partem, ultrafixicatis, in fitioriss St volacilitatisftacum evehitur ; quare lixivium e cineribus ejus asinus falis exhibet. Longe fecus habet in Tartaro, cujus particula: falina: abquc-t* tantum infiuorc, & volatilicatis ftacu funt j plurima; tamen ma- C-ttit hx x. j. RefinaGuiaci paratur eodem modo, quo refuta Scammorm, aut Jalap. fi. unSura extrahitur eum fpirttu Vini, dem abttrahitur ad medietatem, atque lympha cucurbita infufa, rejifts in copia ingenti pruipitabitur , qua exficcaui & puluerata, detur d, Scrup.j. ad Tdracb.Jf. cum alus fudorificis in forma folida. XVII. Refinam hanc Guiaci partem fulphuream effe, inde conflat, quia poft extra&ionem hujus ,fi magma refiduum in retorta calore Arena;, aut igne nudo defti liabis, phlegma, & liquorem acidum in proportione folita habebis ; olea vero in perexigua tantum quantitate prodibunt Quamobrcm a fpagyrica hac ligni sflias Analyfi concludere licebit, elementa chymica, quot, & qualia dlim alibi aflWuimus , mixtis revera inefle j & non ab ipfa i-y(prout nonnulli aiunt) tantum apparenter produci. Cap.1I. ‘Diaphoreticorum [pedes ac FormuU. ■Rcc. Tartarialhi e!eBi,ac fl> lendeflcentis, loti, qj- exficcati ( feu potius uti Zwelferus prafcribitfloluti ac unica vicefryB alligati) hb.iv. defitl. iti Retona cum recipiente amplo, igne per gradus auBo, donec fumi penitus ceffabmt. Ha- bebis phlegma, fpirirum , oleum flavum, & nigrum ; l,oc ultimo feparato, li- quor reliquus cucurbita vitrea inditus , calore , terve reBificetwf abjlrahendo quaque vice tertiam fulummodo panem. Dofls jj>. Ttrach.Jf. ad ‘Jtrach.j. olei Scrvp-Jfl- adScrup.j. in corpore preeparato flatis potenter fit~ dores movent. 8. Spiritus Tartari. XVIII. Tartari genefin, & Analyfm,confidcratione multa dignam, non eft ut hic loci plene tradamus: verum, ut breviter Anatomen ejus per- ftrineamus, concretum hoc plurimo fale (cujus particul» plurima: in fixi- tatis & aliquot® in fluore , & volatihtatis ftatu funt) multo fulphure, pauco fpiritu, atque phlegmate, Sc terra mediocribus conflat. In deftilk- tione fal volatilis cum Ipiritu afeendens, liquorem nonnihil acrem , & pungentem reddit; qui infuper, ob falis fluidi, & fulphuris copiam, ali- quantulum acidus eft, ac infigniter adeo foetet, ut vix ulla reiSificatione bonum odorem acquirat. Quoad hujus ftagmatis exftillati contenta, haud multum a Guiaci produ&o diferepat, nifi quod fpiritus minus acidus eft, ac non itapromtecorallia ,ac teftacea diflblvit: verum inter hujus, & illius caput mortuum dilcrimen ingens occurrit, quoniam c Guiaci cinere lalis fixi minimum, ac e Tartari calce ejus plurimum elixiviatur. Cujus ratio e praediatis patet. De Diaphore(lnimia aut depravata. Sect.V. 108 Sectio V. Cap. 1IL De Diafhoref nimia aut Dcfravata^ejufyue Remedlo. CUm vita noftra in perenni fit fluxu , ideo ficut nova addi& apponi, ita vetera, & effatta continue fubftrahi, & amandari debent. Quapro- pter ut parciculx quxque fuperflus , aut incongruas, perpetim amovean- tur, multiplices extant decefluum & excretionum vis j in quibus tamen faciendis natura fspe nefeit modum, & vel citra vel ultra illud, quod maxime commodum eft, fubfiftit. Quomodo Evacuationes iftas, quae a Peripheria five exteriori corporis ambitu introrfum ducentes, per cloacam quandam particularem excernunt, quoties in exceflu, vel defectu peccant, moderari, aut corrigere oporteat, in fuperioribus oftendimus: Methodi ratio nunc poftulat, etiam ut Diaphorefeos, (qua; a centro verfus cir- cumferentiam tendens, excretio maximegeneralis, & diffula eft) ftquan- do nimia aut depravata fuerit, medelam tradamus. II. Et quidem ejufmodi Affcdionem fxpenumero accidere obfervationi vulgari faris obvium eft. Quippe nihil ufitatiuseft, quam quoldam Phthi- fi, aut Scorbuto laborantes, aliofque a febribus diuturnis tandem segre convalefcentes, quinimo nonnullos abfque alio morbo, aut evidenti, Pudoribus affiduis Sc fxpe immenfis obnoxios degere. Itaque circa 'upijpacnv nimiam , primo inquiramus quot modis, & quibus de caulis talis evacuatio exoriri poffit, deinde quie remedia, 8c quales Admini- ftracionum modi in ftngulis ejus cafibus maxime conveniunt , expo- namus. III. Quoad prius horum, Sudatio crebra, & immodica nonnunquam al- terius cujufdam morbiprxfentis fymptoma eft; namque in Phchifi, & Scorbuto ( prout jam di&um eft ) hoc familiare eft : cujus ratio in eo confiftit, quod nempe cum fanguis aut miaftnace quodam impuro inqui- natus, aut dyferafiam na&us, fuccum alibilem maflx ejus jugiter futfu- fum rite concoquere, & affimilare nequit, eum ufque degenerem , & fub- inde cum aliis recrementis ad plenitudinem aggeftum , fecernit, & per fudorem foras ejicit. IV. Sudationis hujus Cura omnino a morbi, cujus fymptoma eft. The- rapia dependet j interea circa hanc, quantum ad vidlus rationem perti- net, ex fymptomare ifto Indicatio utilis, & necefftriadefumitur ; nem- pe ,ut , cum affe&ibus iftis ludores nofturni, Sccopiofi fuperveniant, Qixta ex alimentis omnino tenuibus, via. la&e, jufculis avenaceis, cre- more hordei,& iimilibus, quorum particulas lenes ac molles mafia fangui- nea ferat,. ac minime ex carnibus, aut cibis fortioribus , inflituatur. i. nimia, interdum alterius morbi pratgreffi, & aboliti Effeftus eft , uti cum febribus diuturnis fuccedit: namque ita pailim ac- cidit, incendia febrilia, in madores hydroticos terminari (uri cum sedas torrida in Autumnum pluviofum cedit,} ut vix quifquam a morbo ifto longiore , abfque indifpofitione hac reli&a convaluerit i quae tamen in ali- quibus moderata , & facile curabilis eft, in aliis vero gravior, &■ affe&u ifto, cujus foboles erat, haud minus infefta. Novi adolefcentem , qui, poftquatn a febre quartana decimeftri convaleftens , paroxyfmis carere coe- perat ,in fudores adeo profufos quotidie deiiquefcebat, ut necefie habue- Gap.III. *De Diaphorefin nimia aut deprauata. rit, camiliam, & lodices per totum ( veluci fi aquis immergerentur) madefactos ter in unaquaque node mutare. Propter evacuationem hanc ita per plures hebdomadas continuatam , adeo caro contabuit, & vires cx* hauftae fuerunt, ut fere in /celeti marcorem redigeretur. Hic cum variis remediis fine magno fruCtu diu ufus fuiffet, demum ladisAfinini vefpere & mane potu, & Diaeta reliqua ex lafte vaccino inftituta, brevi tempore convaluit. V. Inhujufmodi cafibusfanguis contenta fua perpetuo rejiciens, & per Arteriarum ofcula velut evomens, haud folurnmodo chylum , bvi- fceribusfuffufum , ftatim foras eliminat; aftinfuper in pabulum fuum, &fuccura 'nerveum, & partium fblidarum farcimen tareforbens, ea mox omnia una cum liquore nutritio faftidiens , per cutis poros expellit, VI. Affeftus hujuscaufa potiffima in languinis dyfcrafia & debilitare con- jGftere videtur ; quatenus nempe liquor ejus , inftar laftis acefcentis con- tinuefundi, inqueleroficates praxipitari aptus fuerit; quapropter tum propria eius deliqui, tum humores quique aliunde fuffufi , fiqmdem af- fimilari nequeant, protenus fecernuntur, cumque pori cutis valde pate- fcant perdiaphorefin potius quam per aham quamvis excretionis viam foras amandantur. Quod autem fanguis adeo infufiones five fluores dif- ponatur, plerumque in caufa eft , Salis fluidi, five acidi (quemadmo- dum in la£te acefcente ) in mafla ejus dominium. Interdum vero Succus Nerveus in acorem degener, prius & potius in culpa eft•, proinde namque recrementa ejus acida in languinem remandata,maflam ejus fundunt, inque ferofitates praxipitant: porro e tali caula Diabeten , &fadnremAnglicutn ita di&um ( quoniam hic Endemius fuit) origines fuas habuifle cenfe- mus. VII. 'EQifyutrt? hujufmodi nimia, haud tantum a fanguiniscrafi & fermentatione vitiatis, verum quandoque propter accenfionem ejus de- pravatam exoriri folet. Quo ritu fanguis , ob lulphuris exceflum fe- briliter effervefcens, fubinde in fudores erumpit, fuperius oftenfum eft. Porro haud minus ob fulphuris defe&um, fymptoma hoc inter- dum fuccedit: ftquando enim fanguis depauperatus , & aquofior faftus, minus accenditur, propterea, quoties a calore adfcititio , aut corporis agitatione, in motum rapidiorem urgetur, m-celfe erit ferofitates ejus (iiquidem efHagrando abfumi, aut infenfibiliter exhalare nequiverint) in fudorem exfolvi. Suiphurin fanguine deficit , vel quoniam abfumi- tur, utipoft febres diuturnas, vel quoniam ob pabuli inopiam non fatis progignitur. Pofterius hoc obfervare licet non tantum in plerifque homi- nibus, qui aut Annona anguftati, aut Dista QuadragefimalL ufi, acurfu aut deambulatione citatiore, mox in tQifyu & robuftum , qui fupra decennium cu- biculo fuo non exivit, nulloque ad exeundum pretio , autfuafu adduci pocuit: cumquepoftca, Idibus incendio conflagrantibus, vi extrahe- retur, per plures exinde menles, hne alia quavis Ixfione periculofe de- cumbebat : alii fuper aream , aut pavimentum lapideum , terreum, aut latericium flare,aut ambulare verentur, magnam exinde noxam contrahere foliti. Flures alii hujufmodicafus paflim eveniunt,quibus infuper hsec in- felicitas accedit, quod taliter affeftos pauci miterentur, nec reipfa fed un- cum imaginatione laborare credunt. XII. Itaque in Pathematis hujus naturam, ut paulo inquiramus, haud prorfusde nihilo effe, quad querantur ifli, cenfemus, quin proculdu- bio poenam quandam,five moleftiam ipfis a frigore fufcePto,five modo alterato influam per/enciunt .• ut vero conflet, qusnam ea fit. & in quo ratio eiusconbftac, impnm.s confiderare oportet , quo ritu ordina- rio, aeris ambientis particuls m cut.s noftra potos agunt, eorumque lub- ieaa nempe fpiritus Animales, circa corporis fuperficiem ubique diffufos afficiunt. Enimvero hos fiquidem acthereae cujufdam indolis, five natu- r* fuerint, a congeneribus tum aura:, tum lucisparticulis;,dummodo iis proporaonarx adveniunt, refici valde , inque blandam quali expanfionem accieri conflat: Pariter & fanguis, dum circuitu fuo exteriorem corporis oram pertranfit, ibidem perinde ac in pnecordiis, tum fuligines fuas per arteriarum ofcula exhalat, tum pabulum nitrofum pro flamma fua fufti- nenda per venarum hiatus iufcipit. Propter hsec & fanguinis , & fpiri- tuum animalium beneficia , pori cutis rite conformari, eoque modo pate- fieri debent, ut aeris, & lucis particulae in copia moderata nonnihil re- fracte, cumque blando ailapfu utriufque iftorum hy poftafeos oras extimas feriant. Nam tecus fi agentis ad patiens hoc, aut illud , vel fimul utrum- que, appulfus improportionatus fuerit, flarim in hac, vel illa, aut fimul in utraque animae parte perturbationes oriuntur. Nam fi fpiritus exte- rius degentes, aut ex fe debiles, infirmi, ac cito diffipabiles fuerint, aut ob poros cucis nimisapeitos Aeri nudo & afperiori objiciantur, paflim accidit, eos a levi quavis occafionc in fugas, 8c diflraCionesadigi > proinde ut noni tantum circa corporis partes exteriores, dolores, fpafmi, aut refolutiones fiic illic excitentur; fed nonnunquam a frigore (uti dici folet) fulcepto, totius anima: concidentia (quae non cito nec facile fublevarur) fucceclit, Ec quidem hinc pnedi&a: circa inordinationes poriffimumo- duntur , in quantum Anima fenfitiva, aut non robufta , aut non munita facis,aeris externi injuriis nimium patefcit j pioindeque ad appulfus ejus fortiores, in hac aut illa parte, aut fimul in tota ejus hypoftafi, perturbatur, inque ATtihini nonftatim recuperabiles adigitur Porro hinc etiam Ani- pars flammea, confenfu, haud minus quam idiopachia , propter aeris occurfum improportionatum affici, & commoveri /olet. Quippe fibrae gc propagines nervea: in corrugationes, & fpafmos ada£hs, va)a languifera ab ipfis circumligata, varie ftringunt , proinde ut /anguis in flu&uanoncs inordinatas compellatur. Infuper mafla fanguinea per fe , tum quoad ac- cenfionem , tum crafin ejus tranfpirationis depravata: vitia plurimum luit. Relpe&u prioris, flamma vitalis, circa corporis fuperftciem glifcens, a du- ro au: alp«iori ejus fuffiatu in nutus, & trepidationes, variafque imequa- 1 i rates ( quibus tota anima fuccutitur) cogi folet. Dein latis vulgo inno- tefcit.cruorismixtionem a nihilo magis quam a Afvitiata peri- clitari; hinc enim fluores , & in mafla ejus ferofitatis prsecipitationes, a quibus catarrht, cufles, patoxyfmi Afthmatici, Nephritici, Sc Arthritici contingunt, oriuntur. 111 112 XIII. Ex his facile erit Affe&ionis, de qua nunc agitur, rationem for- malem , fimulque caufas , & curationes defignare. Enimvero quod ali. quis a frigore , auc nudi aeris occurfu protenus in hoc , aut illo mem- bro dolorem , aut ftuporem , vel paralyfm contrahat , ideo fic , quia fpiritus Animales, intra fibras membranaceas fcatentes, perculfi, & fugati, in diftraftiones aguntur ; quod fi amplius a tali totius corporis languor , & virium proftratio contingunt, non privatus fpirituUm mani- pulus, fed tota eorundem hypoftafis, five integra anima fenfitiva plefti videtur; qux nempe perculfa,adeoque in minorem ambitum contrafta,8c decurtata , intra corporis organa fubiidit, ejufque facultates flaccefcere li- nit. Infuper bis, li cuipiam aeri incautius expofito,brevi tumor, aut phle- gmone, Odontalgia, Catarrhus,Tuffis auc Pleuritis fuperveniunt, vel fi ri- gor fubfequente mox teftu , & incalefcentia febrili exoritur , indicio elt fanguinem , haud minus quam fpiritus Animales, ab improportionato ae- ris appulfu affici, proindeque liquorem ejus, aut in motu, Scaccenfione perturbatum, ad effervefcentias febriles difponi 5 aut miftione fo!utum,in varios fluores & ferofi laticis praecipitationes adigi. Immenfi hic operis ac taedii effiet, fingulos afleSus defcribere , qui interdum tali tfy&fpctrj' origines fuas debent, Hinc Cephalalgia, Vertigo. Affeftus foporofi , Catar- rhi, Coryxa, Angina, Ophthalmia, Tuffis, Vomitus, Diarrhoea , aliorum- que morborum Ilias faepenumero procedunt; in tantum ,ut vulgus, mor- borum fere omnium caufas evidentes ad bina hxcgenera, fc. crapulam, & frigus contraftum referre foleat. XIV. Haftenus iniTfvovti depravatx rationem formalem , & caufas conjun&as defcriprimus. Quod vero fpe&at ad procatarxin five prxdifpo- fuionem, propter quam alii pr» aliis, ad frigus captandum apti funt, dico hanc, aut in fpirituum Animalium, aut fanguinis, aut pororum (fc. u- nius ex his, aut fimul plurium) vitio confillere. 1. Spiritui Animales quandoque in culpa funt, quia debiles admodum nihil durum, autafperum , quod exterius iis objicitur, fufferre valent, quin ftatim a nudi aeris appulfu in fugas, & diflradiones vertuntur; quemadmodum plurimi poft longas xgrotationes, fub dio verfari hor- rent, & quamprimum aprico exponuntur , fxpiffime in recidivas incur- runt : porro fpiritus interdum ad Diaphorefeos vitium iftud inclinant, quatenus degeneres illi, indolemque acrem, & irrequietam nadi, a quovis aeris appulfu in aguntur. Quapropter qui ob fpiritus ita dif- pofitos hypochondriaci fiunt, etiam affefiioni (quam defcripflmusj ob- noxii,» levi quavis occafione frigore tentantur. z. Sanguis duplici ratione ad $ix-xyoyn depravatx habitudinem dif- ponit ; vi*. tum refpe&u temperamenti , tum miftfonis ejus. Quoad pofteriorem hanc , fstpe cruoris compages adeo laxa , & dif- foluta exiftit, ut quavis exigua, & pratcipue ob aeris fri- gidi, authumidiappulfum, influxiones, & ferofitatum pratcipitafiones vertatur, in tantum, ut tali fanguine prxditi, nequaquam extra fores pro- gredi, irnmo vix profpicereaudeant. Cxterum mafla fanguinea quoad temperamentum fuum fxpe calida & vaporofa admodum , effluvia fum- nae acria, & penetrativa exhalat; a quibus dum cutis pori referantur ni- patentiores fiunt, tum fpiritus, lura flamma vitalis, aeris nudi, ven- tique injuriis, plus debito exponuntur. XV. Tertio mala pororum conltituno, aut ab segrotatione, vel aliis modis produaa, aut etiam naturalis & ingenita , ad iftum pravas diapho - releos habitum valde inclinat. Nam fiquidem meatus tfti nimis patuli, fere (emper dehifcunt, fanguis, & fpiritus in toto , .aut partibus qui- bufdam, contra externi aeris occurfum haud fatis muniuntur. Talis po- ‘D tum fanguinis debilitates, fivedeje&iones, aut depauperationes fanentur. Secundo ut utriulque illorum dyferafia: (fi forte adfint) tollantur. Tertio ut pororum conformatio debita procu- 1. Prscipuus hujus negotii cardo, circa primam Intentionem, quatenus ea fpirituum Animalium corroborationem five totius Anim® fenfuiv® ampliationem refpicit vertatur : quippe mfi Patientibus confidentiam ouandam aflbmere perfuafum fit, ut foras prodire , vires ultimas exe- ' ere & n3turam ad duriora indies aipiranda aliuefacere tentent, medela omnis fruftratur; quapropter viftu lautiore, & alacritate haud minus quam medicina opus erit, nimirum ut fpirituum Animalium copi®, indies inftaurari ac augeri, ill®que infuper aulis lubinde majoribus obfirmari queant: in quos fines, vinagenerofa cum cibis opiparis moderate fura- ta, egregie conveniunt. Porro lludiis & curis (quibus Anima deprimi- tur) omiffis, tempus Otio, & recreationibus, aut exercitiis modicis teratur. Perhujufmodi viftus rationem rite inftitutam uti fpiritus animales refi- ciuntur valde, ita fanguinis cafus. & depauperationes inftaurantur, XVII. Propter eofdem fines etiam medicamenta lequentia cum frufta exhiberi poffunc. Ree. Sp- Succini q. f. fumantur gt. xy. ad 20. ve fi: ere, & primo mane in cochl. j dejiillaia fejuentis, fuperbibendo ejufdem cochl. p. Ree. Folior. Salvia, Rorifmarini, Thymi, Satureis,, Majorans, Balfami- ia, ana M. iv. rad. Imperatoria , ana Unc. vj, Zedoaris, Oalang. minoris, Calami Ircos Florent. ana Unc. ijf. £ubeb. Une. ijf. Nu- CM Mofchat.Caryophyl. Cinnam. anaUnc.j. Ccrt. exteriores 12, durant. 6. Limon. incif. & contuf. affunde Vini albi, & [anarim,ana lib.iv. deffil. organis communibus , liquor totus mifceatur, & edulcaretur cum Saccharo per- lato : inter deSUUandum capitello fu/pendatur nodulus ex grtf Scrup.j. Mofch. Scrup.Jf. Rec. Tmct. , vel BalfamiTolutani. Une. j. fumantur gt. IS- ad zo. mane hora nona ir quinta pomerid. in cockl. prsfcrip. fuperbi- bend. ejufdem Unc. iij- feu potius mane fuperbibatur hauftus Tea, vel (joff ee, vel Chocholat. ex decoclv Salvia paratus. XVIII. Paulo ante Prandium, fumatur hauftus vini Xeroenfis. XIX. Quando h®caliquamdiu ufurpata intermittere vifum erit, fe- quentia eorum vices fubeanc. X%. Loco fp. Elefiuarjifequentisdofis vefpete & primo mane fumatur cum aq- deftil. aut cum vtno Viperino. Ree* Cort. Citrihumtde condit. Vnc,. ijf. Myrobal. condit. Unc. j. Nucis Mofcb.tt. ZinXfb. condit, ana Vnc. Jf. Confec. de Hyacintho, ana Drach.iij ■ Margam, pr. Coral. rub. pr. ana Dracb. t(?. eunt fyrupo de fucco Ckermcs, /• De ‘Diaphorefi nimia aut depravata. S E c t . V. XXL Pro potu ordinario bibatur, alia medicata juxta modum fequen- tem parata, viz.. doliolo iv. Congiorum indatur lacculus fequens. Rec. Callum vetulum femicoftum, & minutim incifum , fallor. Salvia, Lingua Cervinaficcat. ana M. ij. Datiylos incif. numero 6. rafur» SaJfaphrCi 'Vnc.ij. incif, (tr contuf mifce,f. ficculus pusi fermentattonem indendus. z. Intentio fecunda , fpirituum 5C fanguinis dyfcrafias, aut depravatas indoles emendandas fuicipiens, iifdem remediis , quae in Affedtione hy- pochondriaca & melancholia conveniunt, perficitur ; quare ex Affedluum illorum Therapeia olina a nobis tradita , prsefcriptionum formul* huc re- ferri poffunt. 3, Circa intentionem tertiam , qua: ad poroscutis rite conformandos, debitam quoad veftitum, aera, & focos, vi&us rationem inftituit, medico haud multum relinquitur. Nam affeifti fefe , 8c vires fuas juxta propriam Imaginationem metientes, ita fe veftiunt, intra cameram velut daullrum obfirmant, le&o, aut foco indulgent, quemadmodum ipfi > a genio fuo, nullis amicorum aut medici prasccptis aulculcantes , ducuntur. Quicquid circa res illas alii confulant, illi experientiam luam, & indicationem a ju- vantibus & lasdentibus fumeam objicientes, plerumque repudiant. Con- illii ratio, qu» ab illis accipi, 8c juvare folet, fere unica eft, uti Ccrlum, & Solum (unde non raro Animum quoque) mutent. Nam sdibusclau- fts, aut cubili quantumvis addidli, ad regiones exteras, ubi Auram cali- diorem , & magis ferenam fpirant profe&i, vix credibile ell quam brevi convalefcunt. Haec de Diapnoe perverfa , five depravata. Cujus atfe&us Theoriam ideo plenius tradimus, quoniam ab aliis inta&usrelinquitur : nunc, unde digreffi fumus, ad Diaphorelin nimiam revertamus. XXII. Reftat adhuc Tertia pathematis hujus , nempe fudationis Im- moaicxfpecies5qux non uti prior, morbi alterius priefentis, aut prxgrefll fymptoma, aut effeiflus eft ; verum ipfa primo incipiens, aut per fe mor- bus eft, aut allectionis morbidae parens exiftit. Ad primum cenfum prx- cipue /pedat fudatio illa peftilens , apud nollratesolim endemia , proin- deque per cotum orbem fudoris Anglici nomine inlignitus, in cujus e/£tio- logiam mox inquiremus. Cxterum ur. de fudore fanguineo , nigro,aut caeruleo, foetido, aut fuaveolente (quorum mentio ab Authoribus fide dignis fa&acft, & quorundam ex iis Typi obfervationi nollrae quandoque occurrerunt) nihil hic dicamus; liepe advertimus quofdam fine caufa manifefta , in itp/Jpoxnms habitum mcidiffe , & deinde evacuationem iftam indiesadaudam, non raro inimmenfum excrevilfe j in tantum, ut totius corporis humidicaces in fudorem profundi viderentur. Et quidem haud mirum ell’afFedionem hanc femcl inceptam quotidie augere; nam multum aut crebro fudantes, valde fitiunt, proindeque immaniter bibunt, atque dein, quo plus bibunt, eo magis fudant ; adeoque reciproce bina illax , caulie & eflfe&us vices gerunt, & longa ferte fe mutuo producunt. Vivit adhuc in hoc regno Domina illultris, jam a multis annis ob iipiJbacny immenfam , feu potius ftupendam celebris , quippe fmgulis nofiibus non loium lintea, & le£li contenta quaque madefacit, feu potius inundat 5 fed infuper in pelvim femoribus /uppohtam meri fudoris plures uncus, immo juxta vulgi famam, plures librae extillanc; interea necefle habet ob litim continue urgentem paulo uberius potum ingerere j a quo uti vires inllaurantur , ita fudatio perennatur. Admirandi hujulce ane- £liss hillorianri cum a multis fide dignis, cum a proprio Dominx laborantis ore (etfi nunquam pro valetudine ejus recuperanda confulererj accepi. Cepit tamen i pluribus medicis remedia, diverfimodas circa yiftum ,8c t. non naturalium regimen methodos tentavit, Acidulas cujufque fere Cap. III. gj fucco nerveo praepollentia fanguinis fufionem perennem , ferique fecretionem uberio- rem efficiat. Ad morbum hunc fanandum, quando nunc habitu diuturno confirmatus, fimulque natur* oeconomia ab eo penitus inverfa fuerit, ne- icio an remedia quaevis , aut medendi methodus quicquam prodeflent. Mihi certe nulla , cum forte quondam eam alloquerer , proponere vilum erat. Si magnum illud pro diapnoe vitiata remedium, fc. aeris mu- tatio repetenda foret, non amplius Gallia, verum Dania potius aut Sue- cia adeantur. XXIII. Appohtum ad hanc rem effiet de fudore Anglico apud noftrates tum domi, tum foras olim endemio,&funefto admodum , parumper hic diflerere. Veruntamen cum morbus hic intra feculum haud confpe&us fuent, atque Typum ejus folummodo ex aliorum fcriptis cognofcere da- tur , non licebit circa naturam , & caufas ejushypothelin quamvis conte - xere 5 fed, poft hiftoriam ex Authoribus defcriptam , commentarii loco, conjeifuras noftras proponere. XXIV. Sudor Anglicus coepit Anno 1485. circa initium menfis Augufti, duravitque ufque ad finem Oftobris : &c quamvis Sennmus dicat, hoc malum deinceps 40. Annos regioni huic familiare,8c perpetuum fuifte J ta- men Noftrates & Medici, & Hiftorici, qui tunc aut prope ea tempora vixerunt, eum perfe&a, & magna intervalla habuifle ob/ervabant j cum- que 66. annorum fpatio folummodo quarer redierit, viz, 1506. 1517. 1 51®- ISS1 • vix unquam fupra fex menfes deftEViifte, 8C nonnunquam fpatio trimeftri terminatum fuifte , cumque, tempeftatem valde humidam femper prscedaneam habuifle. Ac vero fingulis, quibus increbuit annis, maximas ubique edidit mortalium ftrages; ut ab unoquoque ejus regno, quibufdatn in locis tertia pars hominum brevi defideraretur. Tanta fuit ejus malignitas, ut, quamprimum urbem aliquam invaderet, fingulis die- bus quingentos, aut fexcentos occuparet, & ex *gris primo vix centefimus evaderet. Morbi Typum a Sennerco compendiofe, & methodice defcri- ptum , etiam noftris Autoribusconlonum hic inferere vifum eft. Morbo hoc correpti Hatim fine Bubone, Carbunculo, exanthematibus , languore dijfolve- hantur, animo deficiebant cum fummo virium languore, inquietudine, ncf.paicoyixcJ, capitis dolore, puffk crebro, celeri, in aquali, cordifque palpita- iione maxima j fudore vero diffluebant perpetuo, & copiofo, qui non finiebatur , antequam morbus folveretur, quod intra 14. boreis contingebat. Nam qui fu- dorem non proliciebant, neque cardiacis utebantur, & qui impatientius calorem ferebant, auramque frigidam captabant, ii omnes fubito intra 34- horas morieban- tur. Poflea ubi morbi hujus ratio innotuit, ut agri fudures elicerent, ac Cardia- cis fe munirent, pauciores moriebantur Sen. de Feb. lib. iv. cap.xv. Circa curationem paulo accuratius feribit Polydorus Virgilius : Tofi agrotantium plurima experimenta fy- ohfervationes, d juvantibus, <&■ ludentibus facias , ita, ufu venit, ut remedium unicuique promitfiimum inventum fit, quod hujufmodi eft. Si quis interdia fudore corripiebatur , cum vesinuprotenus cuba tum eat; 116 JDe Sudore Angltco. S E c t . V. fi noEhy &in leflo, tum quieficat, nec fe a loco movent, ufique ad 24. horas ex- affos-, inierim ita fe fi regulis oneret, quo non provocentr findor, fed fua (ponte molliter fiillet , cibi nihil capiat , fi tam diu famem tolerare pofit ; neque plus potionis conftteia , ac calfaclai hauriat, quam modice fiatis fit ad fitim extin- guendam , inter hanc curationem imprimis caveat, ne manum quidem aut pedem fimm refrigerandi, recreandique caufa extra firagula proferat, quod facere le~ thaleefi Addunt alii totoifio nyBhemeri Jpatiu a fomno prorfw ahfimendafn fuiffie. Affe(ftusifle,quiatambreviintervallo, invitam, aut mortem ter- minari folebat, a medicis plerifque febris Epbemera didta luit. A fuda- tione hac peftilenti recuperati poflquam aliquamdiu /ani perflitiflent, quandoque in eam rurfus, immo interdum vice tertia. incidebant. XXV. Ex hifce Phatnomenis, ut diri hujus pathematis txdEciologiam tra- dere. prsefumamus, imprimis fufpicari fas fit, tfindpa) : iftius peftilen- tis rationem formalem fimulque caufamconjun&am in eo confiflere, quod /anguis materiae cujufdammalignae,five venenofa;, occurfuinfeffus, proin- deque ftatim in crafi diflblutus,inque ferofitates fufus,proptermixtun£ illius viriileiutEcitiffimam expulfionem, illico in fudationem , utpote univerfa- Jem fimulqj ampliffimum excretionis modum exfolveretur j qua quidem fi forfancsntigerit particulas omnes venenatas illico foras pro- pelli, morbus brevi in lalutem , fecus vero frequenter in mortem termi- nabatur. XXVI- At vero hic inquirendum fequitur, utrum materies ifta maligna in fanguine primo gignatur , vel annon aliunde in ipfum fuffundatur ? Si prius dicatur, fupponendum erit cruoris maflam, quemadmodum in pefle, ob malignam Anni, & aeris conftitutioncm , diathefm mymhitoihq acqui- fivifle ; qua; pofteaaut fponte , quatenus ad plenitudinem evefta fit, aut per contagium, velut accenfa in turgefecntiam periculofam , & f*Pe corruptivam erumperet.- quo minus in fudatione iflac maligna rem ita habere fufpicer, hoc imprimis facit, quod nulla fanguinis corrupti, aut multum vitiatifigna , ante, vel in paroxyfmo , vel poft ipfum occur- rerent, Praeterquam enim quod febris hsec haud valde intenfa, maculis , exanthematis, bubonibus, aliifque fanguinis venenati aut plurimum ef- ferveicentisindiciiscareat; infuPer nyclhemerifpacio terminatur; quod vix unquam evenire folet in affectibus intra maffam fauguineam altius radicaris. XXVII. Quamobrem exidimare potius adducor,morbi hujus labem, in iiquore nerveo primitus fundatam , exinde m cruorem,, dum etptJp ai'» elTetjpharmaciam, ac rneffio- dura prxfcribere contra morbum adeo infolitum , quem fperamu- nun-' quam rediturum ; &, fi forlan olim aliquando redierit, incertum eft, an esdem rurfus medendi ratio in omnibus obfervari debeat. De Medicamentis Cardiacis. Sbct.VI. sE CT IO VI. Gap. I De Medicamentis Cardiacis & Alexlteriis. IN veteri medicina, etiamque in noftra adhuc vulgari & Empirica, quam muliercula: & Agyrtae paffim exercent, medicamenta difla Cardiaca 8c Alexitcria communifltmi femper ufus& maximi fuerunt cenfus. Horum fimplicia numerofilTima habentur, eorundem compofitiones Difpenfator iis qutbuflque tum Antiquis tum modernis molem addunt, 8c ferecunftas implent paginas : quod vero ad effe&uum rationes & operandi modos fpe&at, via. a cujufmodi particulis eorum virtus dependet, & quali aut cordisaut fanguinis vel fpirituum vel aliorum humorum affeftione po- tentias /uas exerunt j fuper his, inquam, nihil ufpiam, quod animo veri- tatis avido fatisfaciat, a Medicis autPhilofophisdi&um reperio. Ad ex- plicandas Cardiacorum virtutes non, uti in reliqua pharmaceutice, quali- tatibus manifeftis & fenfibilibus infiflitur ; verum ad occultas, & Ipeci- ficas , immo ad totius fubftanriae afliones recurritur : interim fi res at- tente confideretur , ejulque vera & genuina eruatur , facile conflabit, ipfam remedii Cardiaci notionem omnino perperam inftitni, atque errorem vulgarem efle. II- Remedia Cardiaca ejufinodi habentur1, qux cordi quovis modo la- boranti fuccurrant ; quare paffim ab Amoribus dicuntur hoc cor infigniter confortare, illud cor ab omni putredine illxfum prseftare ; quinimo alia cor imbecillum, aut oppreflum relevare, tremorem , aut deliquia ejus fa- nare, ipfumquea corruptione praefer vare. Porro, quoniam in Pefte , Va- riolis, & Febribus malignis cor veneno, aut malignitate correptum aut ob- ftffum effecreditur ; idcirco remedia, qute in morbis illis juvare folent non fimpliciter Cardiaca, fed Alexiteria, & Alexipharmaca dicuntur. * III, Hsecde medicamentis tum Cardiacis tum Alexiteriis opimo inde exorta videtur, quatenus olim putabatur, & etiam vulgo creditur cor vitas o«inis, & caloris principium efle;& proinde falutem,aut mortem noflram, ab immediata illius afte&ione pendere : hinc quaecunque animam re- creant, atque nos Vividos, & alacriores faciunt, illud agere creduntur, qua- tenus cordi benigna 8c amica funt; & e contra alia moerorem & melan- choliam inducere, quatenus cordi inimica, & incongrua exiftunt. IV, Verum enim vero cum alibi fatis fufe oftendimus vitx fubje&um minime cor, fed imprimis & fere tantum fanguinem efle , ipfamque A- nirnam (a cujus exiftencia ,8c aftu in corpore, vita dependet) parcim in fangaine, partimqueIn fpirituum animalium aggerie fundari; facile Ae- quetur remedia , quas vicani integram confervant, aut periclitantem in- feurant, hasanimas partes, nempe fanguinem, & fpiritus animales po- tius Si Immediatius, quam cor refpicere. Hoc enim non vifcus nobile Sc princeps eft ufque adeo,uti perhibetur ; fed merus mufculus, came tantum & tendinibus more exterorum conflans , & fanguini circumpellendo in- ferviens: quotiesamem ab hoc munere rite peragendo deficit, aut delin- quit; hoc non propria ipfius culpa, fed aut fanguinis, aut fpirituum ani- malium, quibus afluatur, vitio contingit. V. Itaque ut medicamentorum, quas Cordialiadicuntur, rationes 8c operandi modi innotefcanr, confiderarc oportet haec duo; fc. primo quot, aut quibus praecipue modis, fanguis aut quoad accenfionem , aut quoad Boiftionem fuam perperam habens, & non raro periclitans,fubfidia, quibus Cap.I. De Medicamentis Cardiacis. 119 pr*fervCtur aut emendetur , medica requirat. Secundo quo ritu obde- fediim aut deli&um in regimine animali cor a debito motu impeditur, aut pervertitur, & propterea medicamenta, qua; fpirituum copias adaugeant, & reftius componant, indicantur. VI. Quoad prius languis, refpeftu accenfionis fuse, aut deficit, aut ex- cedit j & utroque refpedlu, medicamenta diverfimoda,nempe ca}ida,aut frigida, ceu velut oleum, aut aqua requiruntur; & propterea vulgo Car- diaca appellatur , etfi cor non omnino afficiant. Nam licet ab iis aflum- tis fxpenumero cordis motus alteretur , & proinde pulfus ftatim crebrior aut tardior, fortior aut debilior evadat; a”a™en boc ideo fit , quia cordis motus, omnino a fpirituum animalium influxu dependens (miro inter utramque anims portionem confenfu, Sc juxta fanguinis accenfionem, exa£tiffimC proportionatur: quare prout languis a pharma- cis ingeftis effervefeentiam five teftum fuum intendit aut remittit, e ve- ftigio fpiritus animale5 , qui cor agitant, conditioni ejus ad amuffim ob- fequentes, cor ocia*» aut tardius vibrare faciunt; dein , fi ab eodem medi- camine fpirituum animalium fyftafis efficitur , propterea item pulfus ma- gis aut minus fortis, aut vehemens efficitur ; cum interim iftius medi- camenti virtus haud magis ad cor ipfum , quam ad manus, aut pedes, aut ad tnufculum quemvis alium pertingat. Itaque ut cardiacorum, qui- bus fanguinis enormitates fanantur, clalfis prima rite inftituatur, per- pendere oportebit, quot, & quibus modis liquor ejus tum quoad Accen- fionem , tum quoad Crafm fuam perverti aut depravari folet, dein cu- jufmodi remedia Cardiaca vulgo habita, pro quibufque vitiis requi- runtur. VII. Primo igitur fanguis interdum non fatis accenditur , nec cum vi- gore circulatur, prout obfervare eft in multis languidis, fc. ab aegritudine diuturna decumbentibus,auc hacmorrhagias magnis, aliafque evacuationes immoderatas paffis , aut fenioconfeflis ; quibus utique cum pulfu debili, & viribus proftratis, extrema ut plurimum frigent, 8c pallent: quorum ratio eft, quod eruor ob particulas fulphureas nimis abfumtas, & depref- las, fere vapidus & effoetus evafic; proindeque parce admodum, & mi- nute in pulmonibus accenditur .- cui fxpenumero accedit, quod regimine animali etiam fatilccnte , cor pleniore Ipirituum influxu deflaturum, laa- guinem, quo vegetius effervefeat, & accendatur, non fatis exagitat. VIII* Remedia in hoc cafu adhibenda funt vina generofa, Aquas atden- dentes,aut mitiores cum aromatis deftillatae j pulveres,fpecies, & con- fectiones Aromatica; j olea & fpiritus Chymici; Tinftura:, Elixires, alia- que particulis fulphureis & fpirituofis praedica ; qua: nempe fanguinem exagitent magis, eumque magis inflammabilem , & turgidum reddant: cumque eadem fimul fpiritus animales exufcitenC & confortent; propter- ea cor vegetius & fortius pulfare faciunt. Horum formula in calce hu- jus capitis fubdentur- IX. Secundo fiepenumero languis ob particulas fulphureas nimisUb- iutas, & in effervefeentiam aftas, plus debito accenditur, ac calorem nimis intenfum , & valde moleftum in toto corpore difpergit; quapropter, ut ifte ita plurimum rarefaftus & efflagrans, intra vafa contineri, fimulque eventilari poffit; cor vehementer, Sc celeriter pulfans fanguinem magno labore 8c nixu circumpellit .• idcirco in hoc cafu remedia Cardiaca frigi- da, & attemperantia, qus fanguinis fervorem reftinguant , & ledent, fi- tmslque fpiritus animales , quo magis ardua nunc vitx penla prxftare pof- fint, blande refocilient, adhibere oportet: in quos fines aqu & diverfimode perverti folet. Attamen non flatim quibuAibet cylcrafiis ejus Cardiaca exiguntur, fed rantum iis, qua: in febribus excitat», cum lubits ac immanes fuerint malis fanguine» corruptionem totalem minantur. r. Sanguis febriliter eAervefcens duobus praecipue modis quoad crafin fuam periclitatur; nempe aut miftionis vinculum nimis ftridlum exiftit , proinde ut particul» omnes ita inter fe complicentur, ac mutuo combi- nentur, ut inutile & excrementitium ab utili, & tenue a craflb, nequa- quam extricari, autfecerni queat; prout in febribus quibufdam conti- nuis, & putridis acciditj qu» licet parum aut minime fine malignae, quia tamen per fudorem , aut diapnoen judicari nequeunt, quandoque in mortem terminantur. Quare inhoccafu pro Cardiacis exhibeantur , qUje fanguinis compagem referant, & aperiunt; proinde ut latex ferofus cum recrementis aliis, a reliquorum concretione abfcedere, & amandari pof- 2. Sanguinis crafis alio infuper, & plane diverfo, modo in febribus fub- verti periclitatur , proindequeremedia aliufmodi Cardiaca, vix. Alexi- phannaca , five Alexiteria indicantur. Enimvero f»pe accidit compagem ejus a particulis heterogeneis, aut intra proprium linum venitis , aut il- lic aliunde fuflufis, laxari nimis, 8c quoad crafin dirimi, proinde ut mi- ftionis vinculo communi foluto ubique in partas fecedatur, atque dein languinis coagulati, aut extravafati, & ftagnantis portiones hic , illic cefix», putrefiant & corrumpantur ; & demum liquor totus languineus in tantum vitietur > ut non amplius ad flamman perennandam , aut ad fpiri- tus Animales in cerebrum extillandos idoneus exiftat: quamobrem tunc necefle erit functiones omnes fenfim fatifeere, Sc denique vitam perire. XI> ‘Cardiaca , in hoc cafu rnaxirne requifita ejufmodi particulis con- flent-, qu» in fauguinem tradud», cumque eo circulat», indomabiles ufque, fimuique benign» perflent; quare dum mafl» fanguine» poros orecnes., & meatusfubeunt, particulas alteras malignas ubique exagitant, a concretionibus fuis divellunt, & demum aut fubigunt, aut foras expel- lunt. Cumqueadeo fanguisa miAione iftac venenofaliberatus- fimuique a coagulationibus quibufque privatis expeditus , in particulas rurfus mi- nimas, & dementares dirimitur , miftioncm fuam priftinam , & brevi falutiferam recuperat. XII. Profedlo ut melius conflet, quo ritu Alexiteria fanguinem & fuccos corporis noftri ,ab afflatu peftifero confervant, auteojamjam ta- ftos a corruptione vindicant j confiderare oportet quomodo alii liquores' putrefadlioni obnoxii diu prsfervari, aut ea correpti dentio reftituipoffinr. Itaque de Cervifia obfervare eft, eam , exfua natura cito coacefcere aptam, florum Lupuli incodfione durabilem effici: quinimo aquam communem, cum alias brevi putrefeeret, vegetabilium amaricantium (cujufmodi etiam Alexipharmaca exiftunr) coftione aut infufi0ne imprsgnatam, diu- tius illibatam perflare; praeterea herbarum fuccos , & liquores quofdam -alios jamjam putidos , fi modo lulphure accenlo fumigantur, priftinum vigorem recuperare : infuper vina, cervifiam,aliaque potuum genera fere vappida, & exoleta , per fermentacionem ir> iis de novo concitatam fiepius revi vilcere. Quorum ratio eft, quod fiquidem rei cujuique corruptio in particularum elementarium exolucione, & mutuo ab invicem deceflu D quin potiusfjpiritus earum incolas in ova- tionem quandam, five complacentiam cient; cujus unduiatione tota mox Anima latius expanditur. Dein fecundo, e ventriculo in languinem tran- fitusnon, prout olim putabatur , tam longus eft, aut per tantas ambages producitur, ut timor fit, ne medicamenti virtus invia amittatur; verun- tamen e vdligio, e finibus his, in illos proditur. Nam, prout fupra obler- vavimus , interiorem ventriculi tunicam nerveam vala fanguffera innu- mera confitiflimc obducunt, proinde ut pharmaca non folum cath-irtica, verum alia quseque in prxeordia , aut cerebrum , immo in extimam cor- poris oram deftinata , nondum ventriculo egrefla operationes fuas in fan- guinem ordiuntur. XVII. Hadenus de Cardiacis ita vulgo appellatis , quatenus fanguinem quoad accenfionem , aut miftionem fuam, nempe aut alteram, autfimui utramque depravatam redimunt, vel ad meliorem crafin reducunt. Quo- rum operatio & virtus cum vits periclitanti fuppetias ferat, ea (prout innuimusj proprie magis, Vitalia dicantur. Verum inluper medicamina quaedam, ifto coraialium nomine inbgniuntur, quatenus prius, & imme- diatius in Spiritus Animales energias fuas exerunt, adeoque Animae fen- fitivxaut portionem quandam, aut totam hypoftafin nimis contradam, depreflam, aut alias perturbatam , erigant, vigorant, & componunt. Et quidem hujufmodi remedia cor ipfum, etfi remotius, quadantenus tamen afficiunt. Quippe cum ab illis exhibitis, tota Anima Senfitiva elevatur, & latius expanditur, etiam Spiritus, Praicordiisdeftinati, in eadem uberius influunt, Sc vegetius aduant; proindequs pulfus, prius debilis, aut va- cillans, mox fortius vibrat, & /anguis cum majori impetu circumpellitur. Jlujufmodi Pharmaca, pro Cardiacis jure quodam habita, quoad Materiam ab alteris vitalibus . fanguinem imprimis refpicientibus, haud multum, diferepant j immo nonnulla utrique generi communia funt. Quoad af- ficiendi rationes pofteriora haec ad duo capita fatis apte reducuntur , & quatenus amt Lenia , aut Afpera funt, eundem fcopum aflequumur; ca Eimiruin, vclfpixitus Animales demulcendo, & quali blande, & molliter De Medicamentis Cardiacis. Segt. VI. palpando erigunt, & confirmant; vel ipfos vexando, atque velut ftimulis, ac contis urgendo , in motus citatiores, & quandoque magis regulares, cogunt. XVIII. Cardiaca prioris generis quamprimum ftomacho ingeruntur, immo interdum ore tantum libata, virtutes fuas exerunt, & cum grato appulfu, fpiritus in primis viis, fi ve corporis velut porticu , degentes re- focdlant, aut mffaurant j dein horum continuitate, ovatio eadem in fpi- ritus alios, &fubinde in alios , fucceffive tradita , brevi per totam Animx Senfnivx compagem undulat j proinde ut tum cerebrum , tum prxcordia pleniore fpirituum quafi exultantium influxu irradiata, funftionum fua- rum munia multo vegetius, & alacrius obeant. In hunc finem ('ca- vendo nimiam fanguinis incitationem ) faciunt Aqu* vulgo cordiales diftx, cum vino aut fpiritibusvinofis, cumque Aromatis deftijiatse j item Mofchi , & Ambrxgrifex prxparata. Etiam pulveres Aromatici iifdem commifti. Porro huc fpe&ant Coralliorum & Margaritarum magifteria, & tin&ura, item elixires, aliaque quamplurima ejufdem farjnx, faporem, aut odorem gratum fpirantia : hinc etiam fuaveolentia , ac vihbilia ju- cunda , quatenus fpiritus Animales recreant, Cardiacis annumerantur; ejuxeunque enim fpiritus, Senforii cujulque prxfides, blande afficiunt, & deleftant, mox totam Animam erigunt, 8c amplificant. Interim alia hu- jus cenfus Cardiaca, fine magna fpirituum in veftibuloconfitorum affe- ctione , immo primis viis, 8c mafla fanguinea fere infalutatis, intra iyxt4>*ker primo operari videntur : cujufmodi funt Cephalica quxdam ita dida, qux cum palato aut ventriculo minus grata fmt, & cruorem vix fermentent,aut exagitent; tamen cerebrum illuftrant, ejufque incolas fpi- xitus animales exacuunt, &c corroborant. Hujus indolis videntur elfe Salvia, Betonica, Rolmarinus, Verbena,cum multis aliis. a. Medicamenta quxdam alia, & Adminilirationum genera (qux non immerito Cardiacisaccenfeantur ) modo longe diverfo operantur, &ob rationem prorfus aliam juvamen prsftant: ea nimirum fpiritus Anima- les non blande demulcent, & xquabiliter expandi faciunt j verum irri- tant potius , & huc illuc excurrere, & efferri cogunt; eum nempe ob fi- nem , ut, cum ipfi , prius inordinate habentes, & inxqualiter difperfi, in quibufdam locis denfius, inque aliis tenuius fcaterent, proindeque funCtipnum fuarum munia quxdam , ac poriffimum intra cerebrum , auf prxcordia intermitterent, aut perverfe agerent; optimum tunc remedi- um eft, ut a pharmaco ingrato perturbentur, & exagitentur magis : pro- pterea namque illitanquam a loris infiidisexufcitati, & velut flagellati , priores relinquunt, &fpontefua in ordines regulares redeunt. Ita namque ufitatum eft in lipothymia , fyncope, cordis oppreffione , aut ipaftno, immo in tjuibufque fere aliis fpirituum deliquiis . languoribus, aut Anomaliis, autfpiritum C. C. Fuliginis, Salis Armoniaci, aut tin- ifturam Caftorei, yel Afx foetidx, cum aliis liquoribus propinare j hxc , fimilia, uti imprimis /ales volatiles , & olea chymica empyreumatica , naribus admovere; porro in fubitis Animx defedionibus, faciei aquam frigidam infpergere , nares convellere , corpus valde concutere , & non raro alapam infligere expediat. Hujufmodi Adminiftrationes levamen con- ferunt,quatenus fpiritus’Animales oppreflos, vel diftrafios, vel a proprio ippnere aliud agentes, exu{citant,ipfofque dein expanfos, ac velut in aciem confcriptos, ad priftina officiafua jubent. Quod vero nonnulli juvamen illud indp procedere exiftimant, in quantum fanguis, in curfu fuo impe- ditus alicubi,ac prxfertim intra prxeordia ftagnans , prxdidas affediones parit, iljifque remediis, & adminiftrationum modis in motum vindica- fpr j dico pachematum iflorum , & caufam, & curationem' fecundario mediate a fauguinependere; primitus vero,& fanguinis ftagna- Cap.II. Cardiacorum [pecles ac Formula. tionem, a cordis motu animali impedito procedere ; &non, nifi ab huius reftitutione, illius impedimenta tolli. Recenfitis nunc variis medicami- num pro Cardiacis habitorum fpeciebus, corumque in Sanguinem, aut Spiritus, vel fimulm utrofque operandi modis, & rationibus futi opi- nor) rite defignatis, reftat adhuc illorum , unicuique ex praediftis inten- tionibus medicis appropriatorum,feleaas quafdam formulas fubjicere. Secti o VI. Cap. n. Cardiacorum Species, ac Formula. /~\ Uandoquidern Pbarmaca, pro Cardiacis vulgo habita, diitinximus > viz. alia quas fanguinem , & alia quas fpiritus Anima- lespociffirne ac immediatius afficiunt ; in primo illorum cenfu , qu* ad acccnfionem regulandam deftinantur, ea pofuimus, quas li- quorem ejus nimis frigidum , & motu tardum , plus asftuare , atque par- ticulis fulphureis copia magis auflis, aut exaltatis, uberius accendi, 8c efflagrare cogunt; qualia funt vina generofa , Aqua: ardentes deftillatas compofit*, fpiritus, & tinftura Croci, Elixir vitas Quercetani, Tin- ctura falis Tartari, Chalybis, aliaque fpiritu imprimis ac fulphure copio- lis referta i quorum modo haec, modo illa pro cujufque patientis libitu fumantur. Quoties ob fanguinem minus accenfum , proindeque intra praecordia aggeftum nimis, & fereftagnantem, languor & fpirituum fati- fcentia, magna cum cordis oppreflione, infeftant; m hoc calu Aqua mira- bilis, Cinnamomi, Caryophyl. Abfynthii compof. item e cprt. Auran- tii cum vino deftillatas conveniunt; quibus interdum fpiritus, elixiris, vel Tin&urse cujufdam dofis addatur. II. Attamen hic magna cautione opus eft , ne frequenter nimis hujul- modi cordialibus indulgeatur. Novi enim plures tum viros tum feminas in- fignes acrebriore horum ufu,in malam hanc confuetudinem lapfbs, ut ne- cefle habuerint/sepius in die, aut vini generofi,aut fpiritus, vel aquas cu- jufdam fortioris hauftulum ingerere. Porro eorundem dofes (fiquidem na- tura extraordinariis parumper aflueta , haud diu iifdem contenta perftat) indies aggere, ac faepius repetere ; proinde tandem ut ftomachus nihil me- diocre fufferre , aut digerere poffit, potentiora, ufque & calidiora ex- petens. Casterum vilcera alia ac imprimis hepar exficcantur adeo, & affan- tur , ut, fanguine quoad penum fuum diminuto , & quoad crafm depra- vato , cacochymiamorbifera , aut vitae abbreviacio fupervenerit. UI- Plures, & varis funt occafiones , propter quas multi in peflimutn hunc liquores Cardiacos pitiffandi morem adducuntur Nam prxter fubitos languores, forlan ab ing nti mcerore , labore improbo, fudoribus im- menfis, aut dolore acuto excitatos, infuper fiquando Alimenta minus con- grua ftomacho gravamen, aut naufeam inferant vel propter diathefin fpa- fmodicam fyncope, aqt aj]impendere videatur: porro ob multas aliascaufas, ufuatum eft fpiritus vinpfps, fiye Aquam vitx , etfi minus proprie ita diftam , ingeri j dein poftquam ejufVnodi cordialia aliquoti- es fumta congruere, & deledare incipiunt, a quovis eorum libamine, mafla fanguinea paulo uberius expanfa , & magis accenfa , totius Anima: hvpoftafin ampliari, inque ovationem quandam accieri facit; quae poft- quam denuo iubfidit, Anima iftius complacenti» memor , & praefenti Cardiacorum fpecies, acVormuU. Sect. VI fiatu minime contenta., eandem denuo affe&at, eique rurfus captandas mox inhiat. Quare ad omnem moleftiam corporis, aut Animi, quam-* primum Ipiricus paulo fatifeunt, adeosliatim erigendos, hauftus cardia- cas expetitur ,8c, fi prxfto fuerit, ingeritur j adeoque propter Animos vela f»pe inutiliter expanla, ipfius corporis, tanquam navis , fabrica la- befaflatur. Nec tantum apud gulofos, & bibones, mala haec confuetudo invalefeit, fed viri interdum dofti, feminaeque perbellae, ac ingenio!*, quo mentis indolem excolant magis , aut exhilarent, fpiritus & aquas ardentes faepius libando, fanitatem propriam fubruunt, & non raro pemtus evertunt. Non opus erit hujufmodi Cardiacorum formulas vulgo fatis no- tas , 8c tritas hic adjicere: abunde fatis videtur, hic eorum abufusin- nuifle. IV- In fecunda Cardiacorum clade pofuimusea , qux fanguinis effer- vefcentiam nimiam nonnihil fedant, ejufque incendium immodicum paulo cohibent, & attemperant, uti aqux deftillatx, acida, nitrofa, §Cc. Rec. iAq. Lttjulsy ffir» totiuf, Fragraria, ana Vnc.iv. /yrupi e fuce» Citri Vnc.j. Margarit.pul. Drach. j. f. Julap. Do fis Vnc. ij< ter vel qua- 3*r in die. Rec. ‘Tomorum redolentium , rubi Idai, ana Vnc, vj. fyrupi Violacei ' Vnc-j. fj>. Vitrioligt. 12../. fulap. Rec. -Aq. font. lih. ijf. fucci Limonii Vnc-. tj. Sacchari Vnc. if-f potus 5 cujus fumantur ad libitum Unc. tij. Rec. Rad. Graminis Vnc. it j. Eryngii condit. Vnc. vj. poma duo incift (vel uvarum Corinth. Unc. ij.) raf. Ebor. C. C. ana Drach. ij. foliorum Lu- pula. M. j. coq. in aq. font. lib, iij. ad ij. colatura clartf. adde falis prunella "Drach, tjf. fyrup. Violacei Vnc. ijf. f. Dofis Unc. itj. vel +- ter in dic. Rec. fonfer, Rof rub. Vitriolat. Unc. iv, font. lih. ij. dijfolve clqufe, &■ calide ; dein coletur: Dofis Vnc. iij. ad libitum. ■ Rtc, Confer. Oxytcant. rob. rubi hUi,ana Vttc. if. Margarit. pr. Drach. Jf. confc$f de Hyneant. "Drach. j. fyrup. e fucco Citri f- /. f. confeci. "Dofis Drach. Jf. ter in dte. V. Tertia Cardiacorum clafixsejnfmodi medicamenta fuggerit, quae, contra fanguinis effervefeentis vitia deftinata , compagem ejus ftridam re- ferant, & aperiunt, quo recrementa ejus fecerni , & amandari poffint. Harc cum praecipue , & fere tantum falina fuerint, pro multiplici parti- cularum , e quibus conflant, falinarum flatu, etiam diverfimoda exiftunt : ut plurimum vero eorundem bafis , aut eftfal volatilis , aut alchahfatus , aut acidus, fixus, aut nitrofus. Cujufque horum formulas quafdam proponemus. VI. Primo Cardiaca fale volatili praedita , tum in febribus refpe&u (an- guinis fum infuper in deliquiis , & fubitis languoribus refpe&u fplricuum animalium , juxta prxfcripta fequentia utiliter exhiberi folent. Rec. Sp C. C. gt. dd 20- T-heriaedtis Dracb. ij, detur e cochleari , fuperbthcndo hauPfutam liquoris appropriatt: eodem modo jp. fan- guinis,cranii humati, fuliginis, vel falis compof. propinari debent. Rec ■ Salis Viperarum Drach• j, CrysfaUi mineralis Drach. ij. pul. i chelis compof. Drach. ijf. mifcef. pul■ Dofis Drach. f. ad Scrup. tj• in cocbl. fta~ lapii fardiaci, fuperbibendo hauflulum ejufdem. Rec. Florum falis .Annoniaci Scntp.jf., Begpart. mineralis Semp.j. f pul. detur, ecoebl. iiqctoris appropriati' • C a P. 11. Cardiacorum fpecies ac formula. VII. Secundo Cardiacorum nomine apud vulgus maxime infigniuntur, cmorum bafxs fa! alchali fatus eft uve petrificans $ uti imprimis Bezoar orientalis. Margarita:, Corallia, aluquepul. tcftacei, & lapidei. Rec. Tui. Gafion. fi ve de chelis compof. Scrup.j, gd Drach.Jf. detur in tochl. Julapti Cardiaci, fuferbibendo ejufdem Vnc. ,j, Rec. 'Begoar. erient.gr. vj. ad xx i detur eodem modo. Rec. Tui. e chelis, & oculia Cancror- ana Drach. j, Matg. Corallii utriuf- aue pr. ana Scrup. iv. Begpar. utriufque ana Drach, JJ\ holi rmen. opt. niteri Diaphoret. ana Scrup. ij. Begoart. mineralis Drach. j. mifce,f. pul. fardta- cus : Dofis Scrup. j. ad Scrup. ij. vd Drach. J. cum vehiculo idoneo. VIII. In Pleuriticis fequentia pro cordialibus maxime appropriatis habentur, quatenus nimirum i faltsacidiprspollennas definiendo , fan- guinis coagulationes, & extravafationes, tpllunt, aut pr*cavent. Rec Pul. dentis aprugni Drach. Jf. ad Drach. j. Cry Halii mineral. Scrup. i. pul. florum Papaveris Rhcead. Scrup. Jfl. f. pulvis fume,idus in quo- libet liquore. Eodem, modo pul. oculor. faner. & mandibula pifiis Lucii' ex- hibetur. IX. Huc fpe&antetiam nitri pr.rparata, quae juxta formulas fcquentes, in febribus fiepe cum fru&u exhibentur. Rec. fryfialii mineral. Scrup. j. falis volatilis C. C. gr.iij. ad vj. mife, f. pul. detur e cochl. Jtdapii f ardi aci. Rec. Cryftal. mineral. .Antimomi Diaphoret. ana Scrup.j. pul. Begpart* Scrup- Jjf.f. pul. detur eodem mrdo. X. Medicamenta quorum bafisfal fluidusfiveacetofus eft, in febribus ad referandam fanguinis compagem, juxta formulas fequentespraeferi- bantur. Rec. Spiritus .Vitri oli gt. iv. ad vj. *Aq. Card. Une. iij. Theriacalvi Drach. ij. fyrupt e Jucca Citri Drach. iij. JMargarit. Scrup. jf. f. haufl. fumend, bis vd ter in die. Eodem modo fp. Salis, vel Nitri fumantur. In eundem finem potus de Cherbet. Limonenf. in aq. fimt. dijfdut. item potus divinus Talmarti conveniunt. Rec, Pul.C.C. Qalcmat. vel "Diaphoret. Drach. iij. ffi. Vi- trioli vel Salis Drach. j. teramur in mortario vitreo, & exficcentur, Dofis Scrup. j. ad Drach.Jf. in cochl. fulapti Cardiaci. XI Sales herbarum fixi fi ve lixi viales Alexipharmacorum compofitiones fa:pe ingrediuntur. InCuper medicamina , quorum bafesilli funt , qua- tenus febrifuga plurimum infignia habentur', etiam Cardiacis accenferi de- bent. Exempli gratia tritum illud proponimus. Rec. Salis .Ahfynt. Scrup. j. fard. Unc. iij• (fi. Vitrioli vel olei fui- pbufis Scrup. j. fyrupi Violacei Drach. iij. f. hauH. fumend. hora fecunda vel tertia anteparoxyftnum. Rec. .Aq. Citri totius ,LujuU ana lib.Jf. falisTart. Drach.ifl. fucci Li- monii Drach. ij • Sacchari vnc. f , mifce, f. fulapium, cuju nfits in febribus Anomalis, qua fime apurexia exacerbationes quotidianas hahent. Dofis Vnc. it j. his in die. . ' . Cardiacorum fpecies ac formula. Sec T.VI. XII. Ultima Cardiacorum daffis, & quidem aliquo refpe&u potilfima , Alexiccriis debetur , quatenus nimirum ea funt maxime vitalia. Horum fpecies, & formulae ita numerofi» proftant, ut, fingulas, aut prteci- puas tantum, fi modo recenfere vellem, opus hoc ad volumen ingens cxcrefceret. Hujufmodi pharmacorum , & multa , & magna jam jam extant Antidotaria j proinde ut nobis fuper hac re paulo compreffius agen- dum fit. Quandoquidem igitur Alexiteria, vel praefetvatoria , curatoria funt; Imprimis remedia felefta in ftatu adhuc fano contra Peftilentiae aut malignitatis cujuicunque contagium adhibenda fubdemus, mittendo interim quid circa aeris ambientis curationes & altcrationem pnefcribi 1 oleat j dein fecundo pratfcriptionum formulas leleflas, p0ft contagium fufceptum ufurpandas, proponemus. i. Antidota Prsefervatoria. Kcc. Confer. foliorum Ruta Unc.iv. Mithrldatii , Cottfeclionis Uberantis, Ana Vnc.j. Cotifcc. de Hyacint. Drach. ij. Salii Drach. ujf. pul. Pannonici rub. Vnc. fi, Metu 'Bcqodrt. q. f.f. Eidi. Dojis quant. Nucis (fasianea, ter in dic. Ree. Pul. radicum Serpent, Virginiana , Qmtraytrva, Ze do ari a felecf. /pec. liberantis , ana Drach. ij. Camphora Scrup. ij. Sacchari fiolut. in aceto Begpari. & adtabulat. colit Unc. vj.fi. a. f. TabuLepond. Drach. Jf. come- dat. i. vel 2. fspetndic. Rec. Rad.'Serpentaria Virgin. Vnc. iij. coq. inaq. font. lib.itj. ad me- dietatem, colatura adde mellis'opt. Unc. ij. Therme a Mndrora. Vnc.j. diffol- ve calide , & cLiufc , & cola. Dofis cochlear, ij. vel iij. ter, aut quater in die. .. Rec. piorum Sulphuris Unc. iv. liquefiant in tigillo, dein cochleatim in- jice falis .Abfynt. Vnc. iv. fimul agitando donec tota rnajja rubefiat , dein adde pul, Mloes, Myrrha,. OUbani, ana Drach. j. Croci Drach.fi. agitentur amplius, per hora quadrantem, donec incorporentur, majfa frigefaBa, pa- tina vitrea mpojita, deltquefcere fmatur tn oleum Rubini infiar afipeBui pul- cherrimum. Dojis gt. 10. ad 20. in aq. Begoart. Unc. tjf. vel ij. bis in die. Vel pulveri pradiBo affunde fpiritumVint, fuper radices Contrayerva, & Ser peni ar ia Vtrg. reBificatum, ad altitudinem iij. digit. eliciatur linctura, cu- jus dojis gt. 20. ad 5o. in vehiculo idoneo. Vel Rec. ejufdem pulveris Vnc. fi. affunde Vini generoji lib. ij. diffolve claufe, & calide. Dofis cocht. j. bis vel ter in die. 2,. Poft contagium fufceptum atque fanguinis crafin vitiaram, & cor- rumpi incipientem , ejufinodi uique remedia fcd in majori doli & cre- briore vice adhibenda conveniunt 3 quinimo Alexipharmacis tum aceta, tum fales herbarum fixi. bono cum frudtu Ikpiffime adjunguntur 3 a qui- bus nempe fanguinis coagulationes relolventur, & dein, particulis cu- jufque heterogeneis evaporatis , aliifque in mixturam debitam coa&is, li- quorcjusftatum prift num recuperet tandem , & retineat. In hos fines cum innumera: in libris medicis remediorum formula: paffim extent, unum aut alterum folummodo hic proponere vifum ell. Rec. .Aq. Begpart. Une.iiff. aceti Unc.fi. Theriaca Androm. Drach, j, mtfce conquafiaiido in vitro, f. hauflus , fumatur provocando fu- dorem i Antidota Curatoria. Gap. III. fDe Palpitatione Cordis. 129 Rec. Fui. Gafcon.rad. Contrayer- Serpent. Virginiam, ana Scrup.j. ad gr- aj. /. fui. detur in cochl. aq. Theriacalis, fuferbtbendo hauftulum eju/Hem, aut fulapii cardiaci- Rec. Tui. Bufonum pr. pnl. e chelis compof ana. Drach.Jf. f. puU detur eodem modo. . Rec. Ticxpart. mineralis Draco, p. i omasa T> rach. j. fam- phors.gr. vj- aceti q- f. f- Bolus fumend. eodem modo. Rec. Lujtdx, qyracontii, ana Unc. iv. Scordti compojit. Vnc. ij, The~ riacdrs, Befyart. ana Unc.j- Margarit. pul. Drach.j. fyrup. faryophyl. (vel e fuccofhri ) Unc.ij- fP- Vitrwligt. rx.f. Julap. Dofis Vnc. iii. fapitis tn die, modo per fet modo cum aliis medicamentis. $Ec t i o VI. Gap. III, rpe fpajjionihiis Cardiacis, e orum que remediis. POftPhamwciam Cardiacam, ita vulgo , licet improprie, di6lam,modo tradandum fequitur de Faffione Cardiaca ; in qua nempe cor revera laborat, proindeque remedia vere cordialia poftulat. Sub ifto vero nomi- ne duo affeftus , inter fe nonnihil diverfi, communiter denotati iolent ; nempe Tremor cordis, & Palpitatio ejus : in utroque pathemate cordis motus, five pulfus inordinatus, & quodammodo convulnvus efTp videtur : attamen prioris inordinatio in Vibrationum ejus crebritate, ac alterius in earundum vehementia coniiftit. In poflerioris hujus primo inquiremus, & deinde altenus etiam Theoriam , 8c tandem utriufque cu- rationem tradere nitemur. II. Cordis Palpitatio adeo vehemens, & immanis interdum exiftic, ut non foluna ta&u manifeftius percipi > verum 8c oculis conlpici , inuro in- terdum ad diftans quoddam audiri poffir. Porro ab Aucoribus fide digni$ narratur , a vehementiore cordis vibratione , & collarum pcrcullione , eas interdum effringi , aut in junioribus foras propelli , protuberantefque manere. III. At vero hic motus quamvis ad Senium ita multiplicem perceptibilis fit, attamen rationi nondum conflat, qua: pars ita moveatur, ut quovis pulfu luo pedoris latus finiftrum exilire faciat. Credo omnes tum dodos tum imperitos, uno ore profiteri partem ita motam , & fortiter evibratam, ipfummetcor effe; fed interrogo utrum cqrdis tota compages, aut aliqua pars ejus ita exiliat, Sc folitam vibrationisfua: fphaeram tranlgrediatur ? fi dicatur corpus ejus totum ita efferri, affignent vellem, an hoc in Syflole ejus, aut Diaftole fiat : certe non prius, quia dum cor contrahitur, patet, molemejus quoad omnes fuas partes minui ; nec magi® in I>iaftoXe dicatur, quoniam in eo flatu cor ad fitum , fic magnitudinem tantummodo naturalem, & ordinariam redit, inque eo aliquantulum ma- net. Hinc fiquidem cor juxta vibrationis fuse, quantumlibetaqda:» aut intente, lcges> adeo palpitare, & exilire nequit; quod etiam amplius conflat, quoniam in paroxyfino febrili ubi vehementiffirae pulfac , non extra falit, & collas percutit. Olim fufpicatus fui ipfum afiedu illo , motum convulfivum , gc ordinario plane diverfum obtipere ; quo nempe, veluc membrum fpafmodice agitatum, cor prorfus totum elevetur. St e loco fuo moveatur- Attamen neurologia plenius intelleda , ab hac De Palpitatione Cordis. sect. vr. lententia ftatim receffi, quia certum eft , cor a nullo alio mufculo, pr®cer fuas ipfius fibras motrices , quaquam attolli aut efferri pofle. Quapropter fuper haere ferio magis cogitanti, demum animo occurrit, quod dum cor adlanguinem , efirmbusfuisexcludendum contrahitur,atque mucro, & latera undique concidunt, & propius adducuntur; fi tamen fangu;s jj|fCo totus quaque fyfiole penitus ejici, & eliminari nequeat, neceffe er it, Valb- tum radices ad fummum impletas , & plurimum excenfas cum impetu quodam exilire , dein , propter reverberationem hic fidiam, totam cordis compagem valdeconcuti. IV. Profedo a tali interdum caufa, Affedlum iftum oriri, ex obfervatio- ne Anatomica nuper confirmatum vidi. Theologus infignis & pius, poft- qu*m palpitationi cordis per crebras vices, modo fponte , modo occalio- naliter obnoxius degiffec, tandem ea continue dies, & nodes, cum gravi dyfpnosa affligi coepit, & deinde intra paucosmenfes, a morbi moleftif- fimi affiduitateattritus,fatum obibat. Cadavere aperto,Cordis finus dexter mox (anguine concreto tumidus apparuit: cujus item auricula ,in im- menfum audia , & extenfa , cruoris grumofi copiam ingentem continebar. Contentorum horum ratio, ftatim apparebat, viz. quia pulmones lumine «bftrudti& cruore atro extravafato, '&c ubique ftagnance infar&i, lano-ui- mm, e ventriculo ifto jugiter explodendum , haud totum admittere°p0. ruerint; quapropter dum cor , exclufioni ejus totali fiam me adlaborans, unaquaque fyftole juxta conum , & medietatem intus contrahitur, & quoad magnitudinem diiqintiitur ; Bafisejusob languinem ibi coacerva- tum, ac iii tonfuuhajreneem,auc reverberatum, valde impleta extuberat, atque pYopter Auriculae molem magis tumida amplius evibrat, & latus attollit. V. Verum emmvero,haud folummodo ab hac cauli», cor palpitare con- fiat ; quid morbus ifie , non femper conflans , & perpetuus eft , fed ple- rumque vagUS; 2C incertlis.pcr vices quafdam infedtat , & deinde fponte aut remediorum ufu cellae. porro nonnullos, quotum pulmones latis fani Sc tabe quavis immunes fimt, paffim inceffic. VI. Utcunque tamen , licet morbus iftea caulis divertis exoriii poffc, iniss tamen eronibus, eandemulque afficiendi rationem effc judicamus, ttdetur cninvquod cor folummodo palpitat, quatenus in fyftole ejus, dimvebhus'&£ latera finiul contra&a anguftanrur, balis cum vaforum ra- dicibus , ob fenguinem ilhfc.aggeftum, cc nonnihil hasrencem, aut reper- cuffijm, ampliata «xtumdeat. Revera fanguinis curfum hic Joci nonni- hil 'piarpediri , aut repeixuti inde confiat, quia dum cor in latere vehe- menter, St fortiffime vibrat, aWni in carpo plerumque languide, & debi- liter puifsit, utpote fanguinrs rivum non nifi exilem convehens. Cum ilaque morbi ifiiuscaula cdnjunfta ,-five ratio formalis , omnino in fan- gu^.js^cahafincordis , & toforum radices remora, &;aggefti0ne con- {sSkt y inquirendum fequitur, qdbt modis,& ob quas alias caulas, ejulinpdl reduci fcieat. •-* ’ - VTTl L$ujqtt his. ut cordis carnes, five fibras proprias motrices non muU c«sr culpemus, vitium hac poti/fimum, & maxima ex parte, aut languini sifcs cordis appenfis imputandum videtur. Prioris ratio fatis confiat, hn % (anguineaquolo , atque ad efferve/centiam aut accenfionem Kiinnt-rrtto-prarditi, «ti virgines laborantes , atque viri, aut mu litte* ' hcCvtci, huib morbo plerumque obnoxii reperiuntur, & in- fil%n e:?*r i corporis ftTdtu quovis citatiore- ‘ere conftahter pati /olent.- eft, quod bruor, liquidem particulis fegnioribus, & non fatis afitfviscoHftani , e cordis (intibus non libere & expedite ejicitur, fed par- tlm in iigfti/e relidet, & facile ftagnat; idcirco quoties a corporis mora' Lidem u: infertur, ut penus ejus totus quaque fyftdle eliminari rie-: Cap. III. De Palpitatione Cordi'e. queat, cor fummo nifu laborans, in bafin fuam & vaforum radices , & vix ultra, propellit; ubi cum aggeritur , & paululum fubfiflens,partes conti- nentes extumefcete facit; pallionem Cardiacam una cum dyfpnoea in- fert. VIII. Prsterea tamen affe&io ift*c Cardiaca quofdam /anguine prssfer- vido, &promte fatis accendi aut fermentefcereapto,pr»ditosfa:penumcro infeftat. Plerifque enim paffioni hypochondriacae, Hyftericx, aut alias fpafmodicas,multum obnoxiis, hoc malum frequens, & familiare eft ; qua- propter inhiscafibus , Arterias cordi appenfas in culpa habendas merito lufpicemur. Quo pa£f° harum obftruiftio, fanguinis e corde effluxum li- berum impediens, cordis palpitationem inducat, hiftoria modo citata ma- nifefto declarat: porro vaforum iftorum occlufiones, & infarfifiones aliis modis excitat» » eundum effeftum producere poffunc. Novifenem Cervifix fortioris ac vetuftx , nec non vinorum potui crebro a multis annis afTuetum , prxdifti morbi infultus crebros pati folitum ; cujus poftea , a. ftomachi fphacelo, cum vomitu quotidiano, fpirituum languore, aljifque fymptomatis defundi, cum cadaver aperirem ? deprehendi arcerise magnas truncum mox a cordis egreflu plane offeum , feu potius faxeum , ejulque latera valdecomprefTa fuifTe , ut rima tantum reliSa fanguis vix per di- dimidium , quo debebat, torrentem effluere potuerit. Proinde ut huic cauf» palpitationem Cardiacam , ei fxpius moleftam , merito afcriberem. Cxterum probabile eft pathema iftud a fanguine , intra cor Jis finus , 8c vafa appenfa grumefcente, ac in frufta quafi carnea concreto, interdum procedere. IX. Verum infuperhis, fiquidem palpitatio Cardiaca affe&us alios fpa- fmodicos, prout modo innuimus , fxpcnumero comitari lolet, etiam fu- fpicari licet, illiuscaufam quandoque mere couvulfivam efle. Olim in neurologia noftra ex obfervationibus Anatomicis oftendimus , nervos, & propagines nerveas fere innumeras , in pluribus locis , ac praecipue juxta bafm cordis, arteriarum truncos complefti, Sc circumligare ; quorum u- fus , & aftionesejufmodi fuifle putabamus , ut diverfimodi fanguinis x- ftus, fluxus Sc refluxus, immo interdum ftagnationes propter vehementes irx, timoris, gaudii, triftitiae, ahofque affeftus, excitari folitx, propcerea contingant ; quatenus funiculi jilinervci vafa hxc /anguifera varie ftrin- gunt, comprimunt, aut forfan aliquando penitus occludunt. Porro haud multum improbabile eft, ob vafa ifta fpafmodice affefia , Sc paulo diutius conftri&a, ita ut fanguinis e corde exihtionem liberam prxpedianr, palpi- tationis Cardiacae infultus nonnunquam exoriri. Profe&o tum hanc , tum alteras iftas cordis paftlones, tali caufae merito imputamus: Verum circa efficiendi rationem a fententia ifta paululum recedere vifum eft. Poftquam enim nervorum actiones, & ufus exaflius perpenderam, depre- hendi tandem ipfos, eorumve propagines nihil omnino trahere, aut con- ftringere, fed totum hoc negotium omnino a fibris carneis perfici, atque nervos folummodo , in has partes motrices, novas fubinde fpirituum co- pias , infuper & motuum obeundorum inftin&us convehere : quale pa- riter munus erga fibras membranaceas pro fenfionibus peragendis exe- quuntur. X. Dum itaque ferio perquirerem, quibusufibus totidem nervi per va- forum tunicas diffeminati inferviant; demum reperi, Arterias iftas pro- prio marte, pariter ac alia prxcordiafe contrahere , & dilatare , atque pro motibus illarum tum naturaliter, tum pathetice obeundis, & fpirituum copias, Scinftin&uum rationes , per nervos iftosdeferri. Enimveroex obfervatione Anatomica plane conftac, Arteriae cujufque tunicam mediam efle plane mufcularem , atque fibris carneis (cujufmodi funt ventriculi, inteftinoruffl, 8c quorundum aliorum vifcenimj per totam conflare. Qua: De Pdigitatione Cordi*. S t Ct. VI, fibrsc Annulares denfa velut capillamentorum ferie , Arteriae duftutn, five Tubum ubique cingentes; proculdubio fyllolas fuas proprias , & Diafto- ]as, aeque ac cor ipfum, obtinent. Quapropter imprimis, dum fibrae Car- diaca:, ficdein h® Arceriofas fucceffive, & leriatim contrahuntur, necefle erit fanguinem e meta una ad alteram rapidiffime propelli. Quare haud prorfusde nihilo eft, quod medici quidam etiam Arteriis facultatem pul- fificam attribuerunt: quippe multum improbabile eft , mero cordis tan- quam Emboli impulfu, fanguiniscircuitum peragi. Ouanto verifimilius eft, Arteriam in toto dudu fuo, a fluiftus cujufque fanguinei tergo aliqua- tenus contradam, ipfum ufqueprorfum per rivulos, licet minores, & l'pa- tia magis angutlata, urgere. Juxta hunc ritum ordinarium , fanguine ee- quabiliter circumpellendo , Arterias conftantesfyftel» & diaftolah vices habere videntor. Quee licet celeres admodum,& iftu oculi citius/ucceflive tamen per omnes tubi arteriofi parces peraguntur. Casterum vero cum ad- vertamus atquabilem fanguinis curium,juxta paffionum impetus diverfi- mode interrumpi, & perturbari, necefle erit tantummodo ita fieri,quate- nus Arteria: (propter inftinftum per nervos ad fibras motrices datum) variis in locis fubitoconftri&a:, fluentum fanguineum aut fiftunt,aut reprimunt, aut prorium impetuofius adigunt. In timore, triftitia fubita, pudore, a- more, allifque pachematis, Animi confternationem , autconfulionem ma- gnam inducentibus , probabile eft Aorta truncum, a fibris iftis fubito, St. diutius conftriftis, adeo contrahi, 8c coarftari, ut fanguis tantum, fton nift per minutas portiones e cordis finubus exiliat, Quamobrem ab illo ibidem aggefto , & ftagnante gravamen ingens, & oppreffio magna flarim fentiuntur ; deinde fi huic languinis Remor.e, cordis ad fanguinem ejiciendum pullatio fortis, & vehemens fuperveniat, necefle erit, obcruo- rem quaque fyftolc in cordis bafin cjedom , ibique repercuflum , par- tes eas plurimum diflendi , proindeque palpitationem Cardiacam re- ferri. XI. Quemadmodum autem vehementes Animi paffiones, affedum iftum fere quibufvis accerlunt j ita Hypochondriaci, & fpalmodice difpo- fuidnfultus ejus de levi qualibet occafione, immo interdum fine ulla cau- fa manifcfta lubeunt. Enimvero in quibus nervi fplanchnici, & Cardiaci, materia morbifica fepius obfidefi folcnr ; proinde ut illa , ob plenitudi- nem aut irritationem commota, fpiritus illarum partium, Si vicinarum incolas frequenter in fpafmos, & contra&iones inordinatos adigat 5 pal- fim accidit propter nervos, Arteriarum Cardiacarum radicibus infertos, a talicaufa affeftos, etiam vaforam horum fibras fpafmodice affeftas, & contradas,eo , quodiSum eft, modo palpitationem Cardiacam excitare. Quo ritu nervi Cardiaci a caufa propinqua, aut remota, a materie morbifi- ca , aut in capite juxta originem nervofam, aut circa praecordia , aut hy- pochondria, fubliftente irritantur , inque fpafmos varii generis aguntur, alibi a nobis oftenfum eft, unde palpitationis Cardiacx , quoties eadem etiam fpafmodica fuerit, caufte deduci poliunt. XII. Quod Ipe&at ad affe&us hujus Therapiam, fiquidem caufx ejus varise, & multiplicesexiftunt, etjam curatio diverfimoda inftitui debet. Nam quod nonnulli ftatuunt, ejufmqdi remedia, quae Cardiaca vulgo di£la, cor refocillare, eique laboranti fuppetias prsbere creduntur, in qui- bufque his cafibus convenire, tum rationi, tum experientia communi re- fragatur. Cum itaque“fupra declaraverimus, Cordis palpitationem, vela fanguinis, Vel ab Arteriarum cordiappenfarum vitio, procedere,& utrafque horum varias afficiendi rationes innuerimus, modo reftat, unicuique morbi altius fpeciei aptam medendi methodum, una cum fck&is remediorum for- mulis accommodare. Cap.III. De Palpitatione Cordi*'. 133 i. Primo Igitur liquando morbus hic a fanguinis vitio procedat, Inten- tio Therapeutica primaria erit fanguinem nimis aquofum , & accendi, & ferraentefcere inhabilem, ad meliorem cralin exaltare , ejufque principia aftiva deprefla, aut diminuta evehere , aut augere : in quem finem medi- camenta rpiricuofa, item falina cujufque generis, fulphurea, & imprimis chalybeata conducunt. Quinimo huc referri poftint, quas in Pica , leuco- phlegmatia, & fcorbuto frigidiore prxfcribi folent. Rec. Confer, .Abfynt. “Tomici, flaved. fj. JJiYfinv.it, ana Vnc. ij• Cori, ivinter an. pul. Drach.ij. (pecierum Diaeurcuma Drach. j. Chalybis pr/ep. cum fulphure Drach• itjk. falis Drach. ijf. cum cj. f. fyrupi e cort. Citri, f. EleBuanum: ‘Dofis qu. Nucis Mofchat. mane , &■ hora quinta pomerid. fuperbihendo Julapti fequentti Vnc. itj. & deambulando. Rec. foliorum hb. j. Pulegii, Hyjfopi, ana Vnc. iv. .Aq. Lmnbr. Limacum, Mirabilia, ana Unc. j. Sacchari Unc. j. mifie,/ Julap. Rec. Tintf- Mnumonu. Vnc. j. Dofis gt. ao. ad ij. bti indic cum eodem Julapio. Porro huc Tinctura chalybis , aut /pupus ejufdcm , hem E- lixir Proprietatis cum multis aliti accenferi pojfunt. 2.. Secundo Cordis palpitatio , & crebrior, & multo immanior ab Arteriis Cardiacis in vitio habentibus exoritur: & tunc illarum culpa, aut Obftruftio eft, aut A{Fe&i0 fpafmodica. XIII. Prior ifte morbus plerumque continuus, Sc non raro incurabilis, exiftit; prsfertim vero, fi a pulmonibus tabidis , aut Arteriarum radicibus propter Tuberculum, aut excrefcentiam ofleam femioppletis, aut compref- lis excitatur. Cujufmodi caufas fi quando fubfint, & perfe&e dignofei poffint, fruftra eftet earum fublationes moliri j quin potius id unice aga- tur, ut levamine quodam per hypnotica fubinde procurato , aegrotantium vita, etfi mifera,paulo diutius protrahatur. XIV. Caeterum vero non improbabile eft ("prout modo innuimus,) Ar- terias interdum a concretionibus polypofis ibidem , ac interdum intra cordis finus, progigni folicis, magna ex parte impleri, proindeque tengui- nis exilitionem liberam , & totalem impediri. Hujus vero uti diagnofin valde difficilem, ita curationem non minus raram putamus : quando illius fufpicio eft , maxime ex ufu fore videntur medicamenta falina j & ex iis fale volatili aut Acido praedita , exhibenda : eadem vero non fimul, fed quodam temporis fpatio hxc , (quibusnon juvantibus) dein iftaec altera experiri oportet. Rec. Sp. falis Mmonuci compo/. vi%. cum millepedis, vd cum aliis tafibmaticti defiil. Drach. ii j. Dofis gt. if ad 20. ter in die, cum Julap. •vel aq. defiil. appropriata: eodem modo Jp-C. C. Eulig. Sang. Cranii defufii tentaripofiunt. Rec. Sp- Salti marini, aut Vitrioli {cum fp. Vini herbti pneumonicis im- pragnati) defiil. fiptus cobobati Drach. itj. Dofis gt. 15. ad 7.o. eodem modo. Inhosufus Jp. Tartari, ligni Gutact, aut Tsuxt ufurpan folent. 3. Palpitatio Cordis, fxpiflime affeftio convulfiva eft, & a fimilicaute, & afficiendi ratione , qua pathemata alia hypochondriaca , & afthmatica produci folet. Cujus item curatio per remeciia antifpafmodica pariter ten- tari debet: quorum vero dde&us, fub diferimine quodam, juxta quod morbus in temperamento aut calido, aut frigido contingit, inftituatur. i. Refpeftu prioris fequentia prxfcribantur. Rec. Sp. Succini Arme- niaci Vrach-iii. Defis gr. 15. ad ao. hisindiecutnjulap» velaq. deft.ap~ De Cordis Tremore. Sect.VI. propriata; eodem modo Tinfl. Tart. Chalybis ? vel^Antimomper vices exhiberi pojfunt. ' De fordis Tremore. XV. Tremor Cordis (qui etiam fub nomine paffionis Cardiacas vulgo cedit) affe&us & palpitatione ejus diftindlus,immodiverfus exiftit. In eo namque ipfius fibvx carneae, live motrices per fe affici, nec, prout in altero ifto pathemate, caufa morbifica in fanguine, aut in Arteriis Cardiacis fubfi- ftere videtur, XVL Cordis cremor optime defcribi poteft,quod fit carnium e)us convul- fio ipafhiodica, feu potius trepidatio 5 qua nempe fibra: motrices celerrime, at tantum femicontradlx, fyflol«v & diafcol av vices ociflimas, verum ab- ruptas , & quafi dimidiatas efficiant j proinde ut fanguis per minutiffi- mas tantum portiones, tum cordis finubus inferri, cum ex Us. efferri poffit. XVII. Quandoquidem hxcaffeflio fit cmifculi cujufdam,fc. cordis mo- tus convullivus, ad pleniorem ejus notitiam huc referri deberent, qux aiibi de motu mufculari,item qux de pathemacis convulfivis diiferuimus. Ne plura repetendo txdio fuerim , verbo tantum adnotetur, unumquem- que mufculum , duobus tendinibus, & ventre carneo conflare 5 atque conrraftionem inde peragi , quatenus fpiritus animales, e fibris utrifque tendinofis, in carneas profiliunt, quas dum inflant, & intumefaciunt, propterea decurtant, &contradivas reddunt j motu autem finito fpiritus in tendines redeunt, & fibra carnea; relaxantur. XVIII. Cum Fun&io motiva fit duplex, fc. fpontanea, & mere natura- lisj in priore advertimus fpiritus e tendinibus in fibras carneas per appeti- tus imperium evocari, atque intrahas, in adione manere, donec illius nutu dimittuntur ; deinde vero in tendines reverfos quieicere , donec rur- fiu foras jubentur; hinc ut illorum motus , & quietis tempora , fint inae- qualia, incerta, & pro libitu noftro varie determinanda. XIX. In Funflione mere naturali, multo fecus habet; quippe Spiri- tus Animales, e tendinibus in carnes, perpetua vies five conflanti reci- procatione, efferuntur, & contradione brevi fafia , mox ex his in illos refiliunt , ac ita viciffim ; ad quem modum cor ipfum , arterix , & re- fptrationjs organa , quintnao ventriculi, & inteflinorum fibrx carne», nifi propter objeda fua alias determinentur, per fyflolas diaflolas peren- nes agitantur, XX. Juxta hos ritus ordinarios, fundlionis utriufqqe morivs munia peraguntur. Ojpx tamen juxta quod fpiritus Animales, motuum iflorum Cxecutores , vane afficiuntur, diverfimode perverti, aut perturbari folent. Enirnvero fatis manifeflo liquet, motus cujufquecontraifivi, a quocum- que mnfcnJo obeundi, inftinclum , a cerebro , aut cerebello, juxta ap- petitos juffum , aut naturx indigentiam, per nervos convehi j viz. Spiri- tus Animales intra horum du6tus fcacentes, juxta impreffionem a capite traditam exciti, ac in tota ferie commoti, mox alios tendinum incolas exufcitanc, inque motus analogos cient; pari fere modo ac fi quifquam pulveris pyrii acervos, per funem igniarium ad diflans accenderet. Quam- diu igitur fpiritus ifli tum in principio, viz. intra syxstpasAev tum in via, fc. ducf ibus nerveis, tum in fine , viz. intra tendines confiti, refte ac or- dinarim habent , motus cujufque ab Anima aut natura requifui inftin&um j]Ii formant,ifti convehunt,atque hi demum exequuntur ;fm vero fpiritus ad fundionern motivam dellinatJ, intra quamvis ditionem pra»temacuraliter 8ffe&i,fn adigantur, proptetea ftatim in membris, aut mnfculis .rcfpeSivis motus convvdfivi excitantur. Quo ritu ob caufam morbificam Cap. III. J)e Cordis Tremore. 135 juxta originem nervofam in capite; quo item, propter eam alibi intra du&us nerveos confitam , membrorum aut vifcerum aut pnecordioruni affe&iones fpafmodica: exoriri folent, alibi fatis fufe declaravimus; viz. in quantum fpiritas intra nervos fcatentes, a caufa quadam pra:ternaturali, & vehementi irritati, ac velut ccftro quodam perciti , dum in has, aut illas partes ruunt, motuum ciendorum ligna in j ulla ,Sc falfa deferunt; necefleerit in his, vel illis mulculis , aut membranis, contra itiones aut diftentiones violentas, ac convulfivas accieri. Vafias hujufmodi affe&uum fpecies, & rationes formales in Spafmologia clare defignavimus j at vero , quod illic prtetermiffum» atque ad rem propoutam fpedat, nunc infuper advertimus , dari alia fpalmorum genera , qu« line praelenti aut magno Ssf tyx,iCp<)t,/.}£ aut nervorum vitio, ob fpiritus Animales ipfomm tendi- num incolas potiflimumj ac fere cantum m culpa exiftenCeS)0riunt:ur XXI. AfFeftionis hujufmodi lingularis, ot velut privata:, dua: fpecies obfervand* occurrunt; una fatis vulgo nota eit, mqua fpiritus injuffi fie- pc e tendinibus profdiunt , atque fibras carneas val.de atque molefte in- flantes non ftatim, aut facile recedunt. Altera, licet minus notabilis,ta- men freauenter occurrit; in qua fc. fpiritus mufculares , neque intra ten- dines neque intra carnes diu permanere poliunt; verum fumme irrequie- ti ex his in illos, & vice verla,appecicu vel natura invitis , cxcurfus re- curfufque fuos valde crebros , fed debiles ufque, & inordinatos faciunt. Super his affe&ibus fpafmodicis (quoniam a plerifque adhuc medicis fere intafti manent, eorumque notitia ad paffionis cardiacae naturam, & caufas rite expilicandas plurimum facit ) operte pretium hic duco , quamvis ex- tra rem propofitam,& quafi in diverticulo, pauca tamen fubjungere. XXIf. Prior ifte Affe&us qui proprie -remv®-’ (atque Idioroate tum no- ftro, tum Gallico, U cramp,appellari folet) plerumque exoritur,in quan- tum fpiritus animales injuffi, e tendinibus fc. aut uno, aut limul utroque, in mufculi ventrem fponre profiiiunt, unde pro more foliro mox regredi nolunt, verum diutius intra carnes manentes , eas valde inflant, £c fum- me contraftivas reddunt; dein fiquidem alii mufculis hifce neque cedunt, neque in contractione confpirant, pars rigida, & cum fummo dolore tenfa evadit. Hujus caufa eft, materies qusedam heterogenea, & qu« per dudlus nerveos, una cum lucco eorum in mufculos de/cendens, & fpiricibus cohsrens,cofdem elafticos, funulque obftinatos reddit j pro- inde ut intra fibras tendineas contineri nequeant, fed, fpatia ampliora defiderantes, in carnes excurrant, ibidemque, donec deferbuit eorum tumor, permaneant. 2. Ad pofteriorem ifiam motus convulfivi fpeciem proprie fpeflat Pafllo , five tremor cordis. Porro ad hunc cenfum referri debet Afte&us fatis vulgo notus , & plerifque familiaris; nempe, u: interdum mufculi cujuidam privati, puta, in labro, gena, in oculis, aliifve membris fubfultus , five trepidationes valde crebras , & ®quales patiantur j quas poftquamperduo forftn aut tria minuta perduraverint, fponte cdfanc. Non ira pridem per lireras e Gallia huc m illas, confulcbar pro viro quo- dam Illuftri, cujusmufculos omnes, in toto corporeejuimodi fubfultus, feu velut trepidationes fere perpetim exercebant; adeo ut carnes exteriores, ubique exilientes,ipfius cordis vibrationes, five pulfus, ad amufilm hb- mularentur. XXIII. Hujufmodi AfFe&uum,uti & Tremoris Cardiaci, ratio formalis ineoconfifi£re videtur , quod fpiritus Animales ad mufculos quofdana pertinentes irrequieti, ac velut ceftro perciti , e tendinibus continue in carnes profiliant, redeantque , adeoque perpetua vice excurlus fuos re- curfufque iterent; interea cum exiguis tantum copiis efferuntur, ut fibras carneas haud plene inflent, in iifque minimo tantum fpatiq morentur. T>e Cordis Tremore. Sect. VI nixus motivos, creberrimos licet, tamen non nili debiles, & valde mi- nutos edunt; in tantum fc- ut membra, & artusa mufcuJis ita prepetuo agitatis, haud loco moveantur, &cor, durante tremore ejus, ut ut ce- leriter concuflutn , tamen vix, 8c ne vix fanguinem circumpellere valeat j uti plane conflat ex pulfu parvo, ac velut tremulo, atque virium omnium fatilcentia. XXIV. Quod IpeSat ad pathematum iftorum caufas, viz. conjundam , gt procatar&icam, a quibus nempe fpiritus mufculares ita inflabiles fiunt, five vim iftam defultoriam acquirunt; videtur, quod maceries quadam heterogenea, Scelaftica, cerebrum & du&usnerveos tranfgreffa, demum jnmulculos, eorumque fines tendinofos defertur; ubi fpiritibus fubinde accrefcens , eos irritet valde ,ac velut oeftro quodam afficiat, proinde ut nullibi confiftant; verum huc, illuc continue difcurranc, atque ince- rim penla debita aut omittant, aut non ftrenue prxftent. XXV. Tremoris Cardiaci caufa communiter in lienem rejicitur ; ete- nim vulgo fuppomtur, ab hpc vifcere obftrudto , aut alias perperam ha- bente, vapores tetros ad cor elevari; qui ipfum ferientes, adeoConcuti, & trepidare cogunt, immo quodam velut rigore afficiunt. Opinioni huic fides, aut (altem probabilitas indeaftruitur, quod hypochondriaci (leu quod idem tere fonat, fplenici) huic palfiemi cardiacas plurimnm obnoxii reperiuntur. Qualis, & quanta Lienis in praxordia fit influentia , olim fat fufe declaravimus. Ex iftis , partimque ex modo didis , fatis liquet, fententiam iftam , receptiflimam licet, de corde a vaporibus affedo, futi- lem prorlus, ac erroneam effe. Quod autem pro Licnofis, etiamque Hy- fterieis vulgo habiti,Tremore cordis ita paffim infeftancur,in caufa eft,ma- gnaifla affinitas, ac intima communicatio , quam nervi fplanchnicicum Cardiacis habent, adeo ut non folum partis unius affedio alteram foci le in confenfum trahat, verum fi quando materies fpafmodica nervorum ramos, ad lienem, aut viiccra imi ventris pertinentes, inlederic, raro ab- eft. quin eadem pariter nervos ad praecordia fpedantes occuparit. XXVI. Quod fpeftat ad Therapias rationem, in tremore Cordis adhi- bendam, quandoquidem hxc affedio fit mere fpafmodjca, idcirco remedia non Cardiaca, quin potius cephalica, aut MOgaJjj indicantur i quas ta- men juxta temperamentum , & conftitutionem patientis, autcalidiora, aut moderata , aut modo hujus , modo illius naturas effe debente XJt rem paucis comprehendam , cum in morbo ifto tria remediorum genera maxi - me proficua effe foleant, viz,. teftacea, chalybeata, & fale volatili praedica, cujufque illorum formulas qnafdam , & ulus hic breviter defignabimus. Itaque imprimis, fodta per evacuantia totius provifione , & pharmacix, qux magisufuifore videtur, dele&u habito, juxta modos fequentes pras- fciibatur. Rec. £Wi/i pr. Margam, ana Drach-ij. Befloar. utriufqm ana Drach, fl. Succini albif. Setup, ij. Mmhra grifl, Setup. j. f. pul. Tofis 'Drach. Jfl. bis, vel ter in die, cum aq. deflil. aut Julap. appropriato. Rec. 'Tui. e chelis cnmpofl. Drach. ij. pul. rad. P(conia; maris, Cranii humani prap. ana 'Drach, j■ florum Iceonia maris. Liliorum convallii, ana Drach. Jfl. f. pul. flumend. eodem modo. Rec. Eboris, Corallii rui. pul. ana Dtach. Hj. Jpecicr. Diambra Dtach, j. Sacchari albif. in fl. q. Napha, floiut. &ad Tabui at. coci. Unc.vij. f. fl. a. Tabula pond. Dtach• fl- comedat, j, vel ij. Japiw in dic ad li- bitum- Rec. Confer, florum Lilio, flonval. Vnc.vj. pul. Corallii praparat. Marg, Eboris, oculor. Can. ana Drach. ijfl■ Vitrioli Martis Drach. j. q. fl. flyrupi e Coralliis f. Ele cluar. Do fu Drach, fl ctd Drach, ij. his in die, flv.perbihende Jumiium fln lapit fiqmnm. Ca p. III. T>e Fulfu Intermittente. Ree. Aq. Napha, Citri totius, ana Unc. vj. e cort. A urant. cum vina deftil. Unc. ij. Sacchari Unc.Jf. f. fulapium. Rec. Syrupi noflri de Chalybe Unc. vj. Dofts cochl.j. mane, 'dr hora quinta pomend- cum Unt. ij. Julapii prafeript. {ine Saccharo , vel cum aq. deflil. . . Rec> tio. ciarum fibras reflas five longitudinales majores, & quafi carneas habet, in tantum, ut fufpicer hic loci, propter majorem fanguinis impulfum. Arteriam pone fanguinis rivum, haud tantum quoad amplitudinem llringi', & coarflari , fed, pariter ac in corde, eam quaque lyftole etiam quoad longitudinem nonnihil contrahi, & decurtari, XLIH- °Poffim hic plura alia, circa vafis hujus ftrufluram & ufus , haud minus utilia quam jucunda Icitu , adjicere; adeo uberis, & fe- cundas contemplationis unaquaeque , vel minutiflima corporis animati pars aut portio eft , ut Angularis cujufpiam Theoria plenius exarata, mul- tas paginas, immo librum integrum impleat: In digreffioue hac fi am- plius pergam , jfequeretur jam proxime de vena agendum j verum hu- jus confideratione ('fiquidera ad pharmacis rationes explicandas parum aut minime faciat) omiffa , ad medicamentorum genus aliud, nempe ad Hypnotica, tranftamus. 142 De Medicamentis 0fiatis Sect. VII. Sectio VI!. Ca r. De Medicamentis Optatis , Jlve f omntm inducentibus. POft phamuciam Cardiacam, ex methodi lege quadam, Hypnotica fuc- cedic. Quippe fomnus, quoties moderare , ac tempeftive advenit, ex l'e remedium maxime Cardiacum exiftit. Verum hxc paffio nec femper quando, nec quemadmodum oporteat, adefle folet; fed modo prsfemia importuna, modo ablentia fua, nos male afficit. Ex retto natura; inftitu- so, fomous, gc vigilia, tanquam Caftor, & Pollux , fecundum jultos re- gnandi limites , vices fuas alternare, atque, alter invicem alteri locum cedere debet. Viciffitudo hxc quam diu rite obfervatur , tum ad corporis fsnitatem tuendam, tum ad Animi dotes excolendas plurimum conducit: fin vero alterutrius dominium nimis longe protendatur, propterea ftatitn liaud diu conceditur , ut fit mens fana in corpore fano. A fomno immo- dico funflionis tum naturalis tum Animalis facultates quxque obtof- peIcunt admodum , hinc ut quifpiam fepulcro magis, quam focietati idoneus evadat : e contra immenfs vigilia: proterunt vires, & potentias Animales infirmant, aut pervertunt. Quamobrem , inter remedia indi- gentiis noftris accommoda , fapientiffimus Creator his ufibus abunde pro- fpexitj nimirum, ut in noftrapocellate fuerit, fomnum, & vigiliam, quo- Eies opportunum videbitur, accerfcrg, aut repellere; &, liquando in ex- eefiuaut defectu peccarint, moderari. Qux medicamenta & quibus in cor- pore humano operandi modis, defideratos hofcc effeftus procurare lolent, jam oftendere incumbit; atque imprimis de Opiatis,five remediis fomnum inducentibus, dicendum erit. II. Ut melius conflet, quid medicamenta Hypnotica agunt, & quali Cerebri, fpirituura Animalium, aliarumque partium Affefiione foporem inducunt, huc referri oporteret, qux alibi de Somni natura, fubje&o, cau- fis, &effei3:is fatis fufe dtfferuimus: Nimirum oftendimus lubjeftum Somni immediatum efle Spiritus Animales, non omnes, fed tantum Cere- bri, ejufque appendicis nervefs incolas ; viz. qui Senfuum omnium, at- que motuscajufquefpontanei munusexequuntur; illis interdum exem- tis, qui facultatis mere Naturalis , & Vitalis a&ionibus obeundis infer- riunt, III. His itaque prrmiffis , circa Opiatas inquirendum erit, imprimis quoritu fpiritus Animales afficiunt, ira, ut a medicamenti velut afflatu, hi tanquam vinculis conftri&i illico fubfidant , & penfa fua dimittant! Secundo defignare oportebit, ubinam phar naca hypnotica operationem luam incipiunt; viz, utrum in Ventriculo, aut Cerebro,vel annon fimul, a»t iuccefive in utroque- Tertio determinandum erit, quoufque opiatx fuas extendant,utrum in fpiritus tantum cerebri,ejufque appen- dicis incolas utpote qui foli,naturalis fomni capaces funt;vel annon etiam in alteros cerebelli, ejufque ditionis prxfides exporrigantur. Quarto deni- que operx pretium erit,hypnoticorum prxeipuorum effeflus quofdam no- tabiles, gc accidenti a,una cum eorundem ty£ciologiis fubjicere. *. Quoad prius horum, nempe uc conftet, quo ritu Opiaca fpiritus Ani* tnales, durn eos confopiunt, afficiunt, fententiam noflram alibi fatis fufe declaravimus • efi nimirum quod arbitrer , illa non vapores ia caput elc- Cap. I. De Medicamentis Optatis. vando nec cerebri poros, quo materies vaporofa aut alias fbporifera admit- tatur ,aperiendo,vires fuas exerere ;at folummodo fpiritus quofdam Ani- males perimendo, live profligando, propterea ut ceteri autconfternati, aut interius compulfi, aut falcem ab efflaxu in partes nerveas folito revocati, penfa fua derelinquant, aut aliquantiiper rernitrant. Rem ita habere ma- nifefto liquet,quia Narcotica, fi in dofi nimis magna aflumantur, quatenus fpiritus in tanta copia peflundant, ut fun&io vitalis non amplius obiit poffit, mortem accerfunt. Verum illa in jufta quantitate, cumque aliis circumflandis apte congruis exhibita,quatenus fpiritus quofdam debellant, & confternunt, aliofque ptorfus extinguunt, Anima; fenfuiv» efferationem nimiam, & impetuolicarem compefcunc; promde ut illa contraftiorfa- 6a, Sc velut fe intro fubducens quieta jaceat ; pari fere ritu , ac cum flam- mee vehementius erumpentis aquarum infperfio mox ambitum coerceri» ac intra liro ites moderatos redigi faett. IV Ouod fi amplius inquiratur in quali materia, & quomodo difpofi- ta medicamenti virtus Narcotica confiftat? Nulla hic qualitas manifefta, uti frigoris caloris , aliufve hujus generis portendi debet j neque llatim ad occultas’, ncfeio quas , confugiendum eft. Arbitrari fas fit, opfatas eiufhiodi particulis conflare , qUte fpiritibus Animalibus maxime adverfan- tur , eorum que extinftoria , feu potius venena funt. Non facile erit de- fmnare , qualis fubfittentix , aut conformationis particulae utriufque ge- neris contrariae fuerint, quia fcnfu non funt perceptibiles , atque in nullis aliis fubjeftis particularum pariter adverfantium Analogia occurrir. Atta- men , ur conjeftari liceat, videtur quod , cum fpiritus animales fint cor- pufcula fubtiliffima , efpiritu, ac fale volatili fimul unitis, ac fumme exaltatis conflata j Opiatae e contra fulphure foetido , hoc eft, b fulphure, cum fale fixo, 8c materia terreftri fimul combinatis, & ad efferationem eveftis conflent; cujufmodi concreta fatis notum eft fubrili fprrituam Animalium texturse in tantum adverfari; ut interdum ad diftans per mera effluvia,vix aut ne vix per odorem perceptibilia,profligent ; eorundum ver# poftquatn intus fumuntur particulae per fanguinem , & fuccum nerve- um diffuf® , e fpitituum animalium copiis, ubicunque iis occurrunt, quof- dam quali manipulos venenant, & velut extinguunt. In quibus autem locis hoc primario , aut potiffimum fiat , jam proxime difquircndum erit* 2. Olim de fomno agenrcs offendimus affedionem hanc, juxta ordina- rium naturae ricum , a cerebri cortice incipere ; viz. fpiritus ibidem de- gentes, inque ultimis finibus velat excubias agentes primo recedere, Sc quafi politis armis otiofos defidere; dein ftatim reliquos omnes,quibus haec otia permittuntur, pariter decumbentes fomno indulgere. V. Spiritus ifti primipili, requie potituri, ftationes Tuas relinquunt, vel quoniam delaffati, & copiisfunt diminuti, penfa fua, donec recre- ari poffint, fponte dimittunt; vel quoniam exinde pelluntur,vel denique rnulcimine quodam interius alleftantur. Prius horum ordinarie, 8c affidae contingit, propter fucci nervei, atque interdum laticis ferofi influ- xum> aut inundanciam. Etenim humores ifti e fanguine ('dum fatur eft ) cerebri oras extimas perluente, in fubftantiam ejus corticalem fuffufi, poros , & meatus omnes implent, proindeque /ptritus reprimunt, Sc a libera expanfione iua (qua fiunt vigiliae ) pr non multum perturbatus, obnixe rogabat ut <& jecvi>toioa gratia Laudanum nollrum, parcius ante permifium, ad libitum, aut faltem quoque vefpere fumeret: hoc cum admonitione quadam concedens dif- celfi, ac, uti putarem, fupremum vale dixi. Poftea pharmacum illud quotidie fumfit ille, & quotidie dofin auxit, ita, ut brevi tempore quan- titatem ejus vix credibilem abfumfidet. Pharmaco hoc unico conftanter iifus indies melius habuit, ac intra menlis fpatium in tantum convaluit or, tumore omni, &c doloribus immunis failus, flomacho valerer, & foras obambularet. Ab affiduo hujus Optata ufu, ficis, antea multum urgens, ««■flabat ■, & quaque nodte in tudoiem magnum diffolutus, infuper uri- nam copiofam excernebat. Poffim hic plures aliorum affe&uum , pro de- ploratis habitorum , curationes folias Opii beneficio pera£tos attexere; ventro hoc cum fed io, & nonnihil extra rem foret, ideo libet hic unam tantummodo, aut alteram breviter notare. XXVI. Tribus fere abhinc annis femina praenobilis , poft febrem Au» tturmalem in Colicam atrocem cum vomitu,& doloribus acutis, & vifcera, & membra mi/errimcaffligentibtis,incidit. Remedia cujufquegeneris,tum mterna.rum externa,per pluresfeptimanas fedulo exhibita ne hilum pro- luere j quin nobiliffima Domina intta 20. dies ad tantum languorem , & corporis extenuationem redafta fuit, ut de falute recuperanda foesmint- «:a, aut vix ulla llrpereiret ; nam ledoaffixa, & fere feinper infomnis, ventriculi moleftia five atgrotatione conflante afficiebatur, ingella quae- que tum pharmacajtum alimenta vomitu rejiciens, infoper circa ventrem, & lumbos, quandoque etiam in capite , & artubus tormina, & cruciatus continuas perpefTa era:t ad hanc accerucus cum medicamina varia tentarem, nihil congruebar pr®icr Laudant liquidi dofin ; quam ad levan- dos dolores, primo bis tantum in hebdomada, idque non fine cautione, & metu fxhibcre audebam .■ impetravit illa tandem ut no&ibusalternisl, 8c dein Ut fingulis remedium rllnd aiUimeret, Itaque hoc fine ulloincom- xaodo quotidie ufa, noduforonarn uberem, & latis placidum , atquem- ferdju indolentiam , & ftomachi <&<$6£4m/ obtinuit, sdeoque vires fen- recoUigcus kcio exurgere, & alimenta quotidie ingerere coepit •> C a p II. quin alia medicamenta aflumcre tunc potuit, & voluit, donec tandem ia- tegre convalefcerec- . XXVIL Nec minus pharmsa hujus divini laudes prasdicare foiebat femina qu,vdam le&ifTuna , doloribus fubmde coi icis atrociflimis per plu- res annos obnoxia- Nam quoties ab eo morbo decumbens , cruciatus into- lerabiles fentiebat, a nullo remedio pncterquam ab Opio relevari potuit; quare hujus dofin quaque nofte fumebat, donec materia morbifica lenfim abfurata, demum languore omni, & doloribus immunis evaderet- Opii nocumentA. SE ct 10 VII. Gap. Ij, De Opii nocumentis, ac incommodis j quibus fuhneUuntur cautiones circa u[um ejus. HAfienus Opii bona, feu faciem vclut Angelicam una cum juvandi modis, ac»rationibus oftendimus. Pharmaci illius, velut numi„ fmatisinverfi,fi Quens altera infpiciatut, plane diabolica apparebit; ia qua haud minus damni, ac maleficii, quam in priori iita emolumenti vidimus, detegere licebit j adeo Panace» huic plurimum toxici adjungi- tur ,ut de ufu ejus crebro j ac familiari, minime liceat fecuros nosefle; quare prout commodorum , ita & noxarum ejus admoneri nos oportet; proinde ut circa pharmaciam hanc, non fecusac profe&ionem maritimam, cum ex utraque parte, tum portus adpellendi, tum fcopuli evitandi plane innotelcant, minus periculi, aut diferim inis incurratur-^ II. Opii ufum quandoque noxium , & maleficum fuifle , trjfti quorun- dam experimento ratum vidimus ; in quantum nonnulli ftatim ab hoc af- fuinto fomnum perpetuum inivere , aliique propter nimiam , aut intem- peftivam ejus dofin , aut vitam fuam corripuere , aut facultatum princi- pi IxGone eam incommodam poftea, aut infelicem reddidere. Inflan- di & exempla hujus generis ab Agyrtis, & empiricis pa(fim faSa nimis crebra occurrunt. Memini quofdam , a Laudanipilula devorata, illico foporem adeo profundum obdormivifle, ut nunquam expergefieri potue- rint: vixerunt quidem per tres aut quatuor dies, quoad pullum , relpira- tionem, & calorem fatis refte habentes; nullis interim remediis, aut torturis, ad lenium, & vigiliam revocandi. Attamen oblervavi aliosab Opio alVumto , mediocriter tantum , immo interdum , parum aut vix omnino dormivifle ; quoad pulfum vero , & relpirationem , & calorem mox deterius habuifle : illi nimirum ftatim ab hoc pharmaco aflumto lan- guefecre, deinanhelofi magis atque magis deficere folebant; nec cardia- cis ullis illorum vigor inftaurari potuit, quin fenfim fatifeentes vitam ex- halarent. Alibi Hittoriam recitavi cujuldam viri robufti ab Opio interemti, cui fomnus plane nullus, priufquam ultimus ac lethalis, viz. mors ipfa lupervenit; ille ftatim ab afliimto pharmaco de infigni ventriculi gravami- ne , & frigoreconqueftus , mox languore infigni cum fpirituum omni- um concidentia, & extremorum infrigefeentia afficiebatur, atque intra quatuor horas oculos fuos caligare, & prorfus cscutire quericans, cx- pirabat. III. Ex his facile colligitur , opium non uno femper , eodemque mo- 4a vitam deftruerc , fcd binas falcem prseeipuas trucidandi vias obtinere. Unius ratio in eo confiftit, quod pharmaci aflumti particula:, prius ac po- tius cerebrum 3 ac alterius, quod ita cerebellum afficiant. Quoad pofte- rius hoc, res juxta modum fequentem habet: fi, poft pharmacum af- fumtum , forte accidat cerebelli ambitum a corpulculis narcoticis in tan- tum obfideri , ut, fpiritibus extimis illico deletis , interiorum verfus praecordia affluxus minuatur , & deinde paulatim refcmdatur ; nectlTeerit cor, & refpirationis organa , circa fundtionis vitalis munia primo fatifce- re, & dein prorfus ab opere ceflare; interim ut aegrotantes torpore graviori inmmnes evigilent, fatis animo conflent, & ulque dum vivunt fenfu vi- geant. Sin vero particula Opiaticte primo, & pleno agmine in cerebri oram irrumpentes, ejus incolas potimmum adorirentur ; in tantum , ut fpiritibus extimis mox profligatis, etiam interni quique , meditullia ejus occupantes, valde confternantur; &, nerurfus emergant, & acies luas de novo conferant, prorfus fupprimanturj tunc ftatim fopor altus feu veternus invincibilis , & perpetuus fuccedit, pulfu interim , ac refpira- tione in debito ftatu aliquamdiu perflantibus. IV. Frater exitiales hujulmodi clades , quas Opium vit* humana: paf_ fim intentat , inluper hoc pharmacum plures alios nocendi modos fortitur ; quibus private cuidam fun&ioni, aut corporis parti, fsepe maleficum exiftit. Cum ttedio fuerit noxarum minorum, quas'narcotica ufpiam excitare folent, fpecies omnes recenfere 3 hic tantum referre libet, quae mala ab improprio, ant intempettivo ejus ufu , in capite, quxque in peftore, qus item in ventre imo quandoque accidunt. 1. Quoad prius laris vulgo notum eft, fundiones Animas principes, vix. memoriam , difeurfum , & ingenii acumen ftepenumero a narcoti- cis infigniter Isedi. Frequens eorum ufus in multis hominibus memoriam debilitat. Novi quendam a Laudant doli majori, cum febricitaret, adunata , facultatem i fiam penitus amififle 5 dein poft aliquot feprimanas quando ufus ejus redire cceperat, tantum quae mtra peculiarem temporis tradum , nihil eorum qua ante, & poft gefta fuerunt, racordabatur Scio quofdam ab hoc pharmaco ingenii tarditatem , aut ftupiditatem ' aliofqueamentiam contraxiile. Hinc (notante Freitagio) cum Profper Alpinus, & Bellontus tradant tsEgypU/js, lurcas, vefa Opio ,ad compa- randam alacritatem, audaciam, venertfque appetitum', addunt tamen Opii devoratores, etji ejus ufu reBe valere , minime Udi videantur, tamen frigidiores reddi, eorum funBiones ejje deteriores ; ebrios, & torpidus fere perpetuo appare- re $ jieri coma tofus, ftupidos , mconflanjes; modo affirmare, modo negare-, adeo, ut caveant traffare &■ converfan 3 ut etiam in diclerium , convitio non abfimile, quod fibi mutuo objiciunt, abierit 3tu edifii opium non aliter nuam cum ttoftra- tes alicui temulentiam vel ebrietatem exprobrant. Freiiag.lib.de Oniocap. 3. Horum «/£tiologia ex fuperioribus fatis manifetto liquent 3 vix. Opium Afiedus modo citatos producere , quatenus cerebrum , ac potiflimum im- petar; dumque ibidem fpiritus quofdam Animales deliruit, aut profligat, pleiofquealios a folitis emanationum viis pervertat, inque vios defle&at. Quod vero opium a Tureis (addam & quibufdam enoftra- tibus propter diutinam confuetudinem contra virus ejus*munins , ac veluc armaturam quandam nadis I in magna quantitate impune , vel falre/n abfque vitse periculo devoretur; ratio eft. quonfirn particula: ejus, e- tia niti fpiritibus primo infeftx. & venenofse, crebro tamen ufu tandem magis congrux, 8c familiares evadunt 3 quemadmodum oblervamus circa Nicotianx fumum per tubulum ore exceptum: cum enim primis diebus vertiginem, fspe vomitum , aut purgationem , quinimo fudorem frim_ dum, cum tremore, & crebris animi deliquiis inferre ibi eat, poltea tandem, eum imperturbate, immo cum magna deledlanone affumimus. Quod autem major Opii dolis, iilis Animi fiduciam, adeoque , ut intre- Opii nocumenta. Sect. VII. Cap. II. Opii nocumenta. trepide pugnam ineant, audaciam infignem addat j in caufa videtur efle , quod pharmacum illud .fpiricus nonnihil ftupefaciendo , attonitos red- dat, proinde ut fenfibilium ut ut terribilium occurfus immoti perierant. Quod denique afleritur, Qpiata venerem ftimularc, cum potius videre- tur ea fpiricus extinguendoceftrum illud fupprimere, & domare; dici- mus (h modo effe&um iftum revera habeat) humorem genitalem, fpiri- tufque in eo fcatentes , non a cerebro defcendere, led immediate in vafa fpermatica fuffundi; id propter , quatenus Opiata fpirituum intra cere- brum gcnefm impediunt aut imminuunt, eosfbrian uberius ad membra genitalia diverti faciunt. 3. Opiata prtecordiis > & pectori inimica interdum exiftere , inde latis conflat, quia pulfum, & relpirationem deprimunt, & diminuunt; quan- doque item (prout fupra oftenfum eft) vacillare , 8{ fenfim penitus cef- fare faciunt. Quare in febribus, ubi languis , infignicer depravatus, crifm nullam aut non bonam habiturus videtur, fimulque ille, fpiricus regimini Animali perpaucos tantum, & debiles fuppeditat; narcotica fere femper malefica & quafi venena funt. Nam quamvis in pelle , & febribus ma- lignis donec pulfus & rdpiratio vigent, Theriaca, Michridacium, & Dia- fcordium, immo & Laudanum,fiepc cum frudlu exhibeantur ; attamen fi quando in moibis iftis , aliifque in febribus haud multum malignis fun- aio vitalis languet, Antidotis iftis celebribus parce admodum , fortioribus vero Opiatis non omnino utendum erit. Porro in tufll laboriofa , phchifi, pleutitide, empyemate,aliifque morbis Thoracicis, in quibufcunque, viz. natura ad illud quod molellum eft, ac pedtus aggravat, fubitoexcernen- dum incitatur , magnoque fuo molimine urget; fimulque refpirationis organa , fpirituum copia fatis uberi deftituta, vacillant , atque opus fuutn *gre, §C difficulter peragunt j ab Opio haud minus quam Aconito abfti- nendumerit: nam in tali cafu narcotica pondus amovendum augent, fi- guntque; atque partium, qus iftud amoliri debent, vires minuunt. ( 3. Opiata intra codlionis vilcera , aliafque ventris imi partes operari, iifque vario rcipedlu fispe juvamina infignia conferre, fupra offendimus ; attamen illa regioni huic non adeo femper amica, & benigna exillere, quin gC magnam quandoque noxam inferre, xque facile erit declaratu. Enim- vero narcotica crebro aliumta facultati principi , Ic. alimentorum Appe- titui (a quo nutritio omnis, & v it* radix dependet) nonnunquam valde injuria funt ■» utpote qua: hunc plurimum obtundunt, & non raro pror- fus deftruunt. Quippe cum fpiritus, Tunicam venfriculi interiorem in- colentes, a particulis Opiaticis ftupefiunt aut perimuntur , ita, ut fibros iftoe nerveas quantumvis inanit*, non amplius corrugentur; proinde fa- mes omnis ceflat, atque alimenta minime appetuntur; quin eadem, fto- macho oblata, quia moleftiam potius quam delicias exhibitura funt, mox relpuuntur. Porro ob eandem rationem ventriculi vis concodlrix fxpe debilitatur, atque tum hujus, tum inteftinorum motus excretorii pigre- fcunt. Nam communis obfervatio eft Alvi fegniciera, medicinos Opiatic* familiares effedlus elld V. Ex his non difficile erit prarcepta, & cautiones medicas, circa redlum pharmaci* Opiatic* ufum defignare; quod equidem fiet, quacuor h*c (e- quentia obfervando : viz. priufquam medicamen narcoticum exbibecur, perpendere oportet, x, Cujufmodi fit patientis conftirutio. a. Qualis fit morbus quo laborat. 5. In quo ftatu fpiritus Animales reipedtu fundtio- nis cum Animalis tum Vitalis verfencur. 4. Denique in qua conditione fanguisaliique humores fuerint. x. Quoad prius, quando hypnoticum indicatur, vide fis ne contra indi- cent tx£grOtantis temperamentum, corporis habitus, vel indifpofitio, sonfuetudojVitsgcuus. E. gr, qui flatura mediocri, corpore firmo. Se quadrato, fanguine calido, afpe&u vivido aut acri praediti funt, medici- nam iftam melius ferunt, & (*pius cum emolumento fumunt j qua infu- per multo fecurius utentur, fi prius eidem aflueti fuerint; e contra au- tem ea minus convenit, immo interdum valde officit illis, qui obefx nimis, vel admodum graciles funt, infuper qui aut rarioris texcurx fpiritus facile diffipabiles, aut temperamenti frigidioris carnes molles, & flaccidas ha- bent, atque indolis pigr» & indocilis ex fe hebetes, & fomnolenti exi- ftunt; quibus fcrupulus hic accedit, & reliquorum pondus auget, fi medi- cinam iltam prius nunquam experti funt. 2. Morbi natura, propter, vel contra Opiata magni interdum momenti eft. In levioribus affedtibus (juxta Septalium ) Adulatoris medici eft, eadem in ufum ducere. Porro in quibufdam magnis aut vetatur ifte , aut valde fufpe&us habetur. In Paralyli,Vertigine, Incubo, Apoplexia, item in Orthopnoea, Hydrope peSoris aut abdominis, in membrorum ftupore aut tremore , in febribus admodum malignis, inque intermittentium pa- roxyfmis, aut aliarum crifibus,narcotica fspiffimeinterdicuntur. Por- ro in tuffi cum fputo copiofo , & craflo . Ailhmate , & in quibufque aliis cum pulmonum oppreffione affeflibus thoracicis, inque paffionibus hyfte- ricis, aiiifque convulfivis,rarius, &c non fine cautela , & prudentis medici confilio exhibenda funt. Veruntamen in cephalalgia immani, catarrhis, colica, pleuritide, febribus ordinariis, in vomitu, dyfenteria , in paroxy- Ibus nephriticis,arthriticis, & doloribus quibufeunque,pharmacia Opiatica non modo conceditur, fed ad ifilam , quafi ad panaceam divinam, accur- ritur. Opii mcumnta. Shct.VII. 3- At quoties hatc proponitur, aut in deliberationem venit, infuper confidetare oportet in quo tenore fpiritus Animales cujufque ditionis prat- fides fuerint: nam fi pauciores, vel opprefli jam jam concidunt, & vela fea non fatis explicant j nequaquam certe a pharmaco amplius minui, aut confterni debent. Quapropter dummodo facultates Animales quoad fen- fum, vel difeurfum non clare vigent, aut fatis vegete fe exerunt j aut cum pullus & refpiratio reciprocationum fimum vices non nifi debiles.item ce- leres, autetiam folito tardiores, impeditas,&inxquales habent; aut deni- que fi membra, & partes motivas ftupor, & enervatio cum languore info- iito occupabit, pharmacis cuivis hypnoties omnino fuperfcdendum erit. Eandem vero in ufum ducere non haditabimus , Aquando ob graviores afte&usindicatur, frmulque fpiritusanimales fecundum hosaliofque re- fpetSus facis robufti exiftant, auc etiam expanfr nimis , vel fupra modum cfteri, ac feroces evadant. 4. Interea tamen (anguinis, & humorum flatus haud negligendus eft j quippe interdum iniqua, aut improba horum conditio, Opiata prorfus ve- t-i£ aut non nifi parcius , &cum reflriiiione quadam fumenda permittit. Sanguis eorum ufus contra indicat, quatenus vel quantitate , vel qualitate, five cn cr2.fi lua peccat. Quoad priorem, latex cruentus vel fuperabundat, vel deficit; & utroque refpeftu pharmaciam narcoticam excludit. Pri- mo enim liquando fanguis copia turgens, fimulque in febre ebulliens, vafa Ipaenaotterdiftendat, adeoque prscordia ad , ne alicubi fta- gacr, aus exundet, circum pellendu m cum lyftoi»;. vicibus celerrime repe- ntis famae adlaborant; tunc certe narcoticum exhibere, quo ille cordis labar & nixus ultimi ad vitam tuendam neceffarii prjcpediantur , venefici p.acius, quam medici officium effe. Quare in (anguinis plethora , phle- botomia Opiataram ufui lemper prxmirti debet. Secundo nec minus narcoticis imminet, quoties in (anguinis defedu ,fi ve penuria, U£i poli magnas hsmorrhagias, longas inedias, aut diuturnas xgrotationes exhibeatur: quippe, cum (inguinis rivus perexiguus eft , & pras exigui- ii's vixcaatinuui, ne fluor ejus Interrumpatur, & proinde cedet,cor pulfii Cap.1I. Opii nocumenta. admodum veloci agitatum ,velut nixibus duplicatis circumadHonm ejas celerrimam molitur. Hinc obvium eit concipere, quantam Opiata3 quae huic cordis molimini, tunc apprime neceffario, fnfflamen frve remoram imponunt, noxam inferant. Profeflo ob hanc rationem videtur effe, quod mulieribus, moxa puerperio, lochiiscopiofe fluentibus , & quibufvis a li- bera (anguinis miflione, aut immenfis hxmorrhagiis, fomnum interdici- mus; viz- necor, quibus fanguinis rivum diminutum ocius drcumpeliat, fpiritus inter dormiendum revocati defiituant Porro interdum (anguis qualitate (five ut proprie magis loquar) in Crafi fua peccans, Opiatansm ufum contra indicat; quippe dum in cacocbymia,aur febre, eruor recre- mentis plurimum refertus majori cordis nixu agitari, & velocius circulari debet, nempe ut particulae heterogenex fubjugentur, & cito evaporent; narcotici operatio interveniens, haec praecordiorum molimina (uffiaminat, proindeque languinis luftrationem retardat, & nonnunquam fruftratur. VI. Quod fpe&atad alios humores recrementitios , intra ventriculum , aut inteftina accumulari folitos, etiam hos per vomitum , aut fecefium fubduci & expurgari oportet, priufquam Opiatum propinatur; (ecus enim illic defixi, pertinacius h .rebunr. Quippe fibra; fplanchnicat, a pharmaco ftupefa£i*,non uti prius irritantur, nec recrementis iftisexpel- lendis fpafmos excretorios facile ineunt,aut vegete perficiunt: quare, juxta vetus prxceptusn, fi quid evacuandum fuerit, antepharmaciam Narcoti- cam evacuetur. 155 Optatarum fpecies & formula. Se ct. VlL 156 Sectio YH. Ca p. III. Opiatarum fpecies,praparationes, & formuU. POft pharmaciam Narcoticam in genere nunc traditam , ejufque ratio- nes, & operandi modos faris fufe explicatos, proxime incumbit me- dicamenta tali virtute prxdita tum fimplicia, tum compofua recenfcre s & particulatim expendere, adeoque Opiologiam quandam inftituere. II. Itaque imprimis , juxta methodum a plerifque Authoribus obfer- vatam , remedia pro Anodynis habita, in binas hic claffes , viz, prout fortiora aut debiliora exiftant, diftinguere vifum eft. Enim vero quadam ex illis plane narcotica non modo fomnum pifxternaturalemcogunt, fed , cum occaiio requirit, indolentiam, & ftuporem; atque indebite exhi- bita, non raro lethum accerfunt; attamen alia hujus generis medicamenta perhibentur, quatenus fpirirus excandefcentes , non perimendo , aur. ftupefaciendo, led tantum leniendo, & demulcendo in quietem alleftant, &; blande componunt- 1. Ad priorem exliis (qux proprie tantum Opiata five Narcotica dicun- tur ) claflem referri folent, Papaver tum album , tum erraticum , Hyo- fcyamus , Cynogloffus, Mandragora , Solanum , & quxdam alia vene- nofa magis, adeoque nunquam medice prxfcribenda. Quorundum vero ex iis, non adeo infalubrium , radices, folia , flores , femina , & fucci in- fpiffati, crebro (unt in ufu , & maximo fsepe cum fruftu ("prout fupra o- ftenfum eft ) fumuncur. At vero, quandoquidem lingula hxc quid- quam toxici admixtum habent, idcirco non , prout in alia pharmaceutice, licebit modo hxc, modo ifta indifferenter pfasfcribere j fed tantum , qux maxime tufa, & longa experientia comprobata funt, experiri. Hinc de- muta mos obtinuit (a quo fine vitx humans periculo recedere non licebit) ut papaver , cjuique praeparata fere totius pharmaceuticas Opiaticx bafls, aut complementum fmt. Semina flyofcyami, atque radices, aut fuccus Cynoglofli, hypnoticorum quorundum compofuiones ingrediuntur: at- tamen, quoties fomnum efficaciter , fimulque tuto provocare ftudemus, tota medicina: vis in Opio, aut Diacodio collocatur. Non opus erit Pa- paver album, ex quo hac conficiuntur , hic defcnbere, neque fucci O- piatici extra&ionem , aut fyrupi iftius compolitionem tradere ; fiquidem haec omnia tum in veterum , tum recentiorum libris Botanicis , atque An- tidotariis fatis fufe declarantur. Quod itaque fupereft, atque maxime ad propofitum noffrum facit, Opii partes elcmentares exponere , indequc tum illius, tum Diacodii virtutes, & intoxicandi rationes eruere ni- III. Opii corpus integrum , & illibatum melius, quam fpagvrice refo- luturo,quoad partes ejus conftitutivas examinari, & dignofcipoteft : quip- pe fi per ignem deftilletur, propterfulphuris impuri copiam , empyreu- ma horrendum contrahit, fimulquefetorem valde nocivum diffundit. Attamen fenfui obvium eft, particulas fulphureas in hoc concrero abundare; quod etiam odor ejus teterrimus, & inflammabilitas manifefto declarant; tc quamvis teque certum eft , fulphuri huic particulas falinas adjungi, «deoque concretum hoc, hisduobusuna cum terra aliquanta potiflimum conflare, attamen cujus indolis, & in quo ftatu fal ifte fuerit, definire non licet; tantummodo autem ab effeftis ftatuere poflumus , concretio- nem hanc fulphureo falinam fpiriruum Ani-maUum textura.-,quae fpirituofa, Cap. IIT. 0flatarum /pectes & formula. & falino-volatilis eft , omnino contrariam , & deftruftivam exiftere. Et quidem pluribus inftantiis colligere datur, vim narcoticam in fulphure cum fele aculeato, ( unde fostorem adeo tetrum acquirit ) latere; hujus enim natur* funt Papaver album , Mandragora, Hyoicyamus , Nicotiana, & csetera Opiata , qux omnia graveolentiam fere limilem , & inter olfa- ciendum fpiritibus noftris valde ingratam , habent. Porro juxta quod fpiritus Animales in variis corporibus texturas nonnihil diverf* fuerint, idcirco Opiata fortius, & virulentius m aliquibus quam in aliis operantur. Turcas ac ptii, quibus ex adufto fanguine fpiritus fixiores, aut minus volatiles procreantur , Opium impune , aut faltem abfque vit* periculo comedunt 3 non adeo Europafi , qui fpiritus magis fubtiles , & puriores obtinent. Canes Opium in quantitate magna, abfque fopore ullo, aut le- tho devorant. Dolis ejus perexigua felem e veftigio perimit; eo nimirum, quod hujus fpiritus, admodum falino-volatiles. lulphur narcoticum non omnino fufferre polfunt. Atque hinc eft, quod gt. unica olei Nicotiana:, hujus Animalis linguae impofita, mox fpaunos, & ftuporem excitat 3 qui- bus illico mors fuccedir. Olim cani gregario Opii panis offae involuti Drach. ij- exhibitas vidi : bievi poftea valde xgrotans ille torpidus feu potius ftupidus fiebat, atque difficulter, & laboriofe lufpirans plane mori- bundus videbatur 3 deinde vero intra femihorulam , alvum cum fcetore teterrimo , & maxime omniam quae unquam fenfi molefto 5 copiofe de- jecit, & derepente lanus, ac vegetus evafir. Quod au.tem tanta Opii quan- titas Animali huic minus nocuerit, in caufa forfan ex parte fuit ventriculi ejus fermentum infigniter acidum , a quo particulae fulphuris narcotici refringi, & aliquantulum fubigi potuerint; adcoque propter hoc ful- phur, a ftomachimenftruo acido plurimum diflbluco, alvi deje&io fum- mopere foetida proceffit. Quippe de aliis corporibus obfervare eft, dum acidum infulphureum agit, fcetorem ingratum excitari : Ita namque fieri folet, cum aqua ftygia, aut fpiritus vitrioli limatur* ferri affunditur. Pa- riter item, cum fpiritus aceti, lixivio Antimoniali committitur. Poffim & multa alia hujus generis notare. At vero haud negandum eft, Opii particulas in fpiritus caninos operari, qui tamen fortius, quam aut homi- nis , aut aliorum quadrupedum fpiritus, veneno narcotico refiftunt; pro- ut ab hiftoria modo citata liquet; quatenus nempe cum torpejr , & refpi- ratio difficilisac impedita, propter fpiritus & hofpires narcoli affe&os, oriri coeperunt; fymptomara iftxc , quamprimum fomes narco- ticus per catharfin fubducebatur, mox evanuerunt. Porro hujus fententiac veritatem experimento Anatomico amplius confirmatam novi. Ante mul- tos annos Opii tinfturx, in vino Canarino ad faturitacem fa£t*, circiter tres uncias in venam jugularem canis vivi transfufam vidimus; vafe compofito canis folito more difcurrebat, parum aut nihil affici aut immu- tari vifus ; poft quartam horat partem parum obftupefcere , caput nutare, & tandem fomno obrui coepit; cui tamen ne incjalgeret, eum verberan- do , terrefaciendo , & in curfum urgendo cum aliquamdiu impediremus, demum affefiione foporofa ita prorfus abada facis fanus, & vegetus eva- fic: hinc ut conftet virus Opiacicum adeo vel intra codionis vifcera, a fermentis eorum fubigi, vel ab ipfis fpiritibus animalibus refifti, ut non femper nec pariter in omnibus, aut hypnoticum, aut exitiale fuerit. IV. Quod fpeftat ad Papaveris albi capita, cum feminibus, e quibus Diacodium , itemdecoda, emulfiones, alixque confediones hypnoticse parantur ; facile conflat, hsc longe minus , quam concretum Opii fuccum fulphure narcotico pradita eife ; quodque hujus illis ineft, mulco pu- rius atque innocentius exiftere. Quapropter remedia ex hiscompofita hepius, &C fecure magis exhibemus: Neque enim ad Laudanum fas fit afcendexe, nifi quando prsfymptomatum vehementia Diacodiata minus OpUtarum fpecies & fomnU. Sect.VJI. efficiunt. Porro cum hxc minus virulentias in fe continent, non multa prxparatione egent, quin fimplice aut deco&ione, aut infufione , aut ex- preffione fafta, in ulum medicum adhibeantur: Opium vero . raro ad- modum fi mplex , Scperle praifcribitur, fed vario , & diverfimodoap- paratu corrigi, & componi folec, quo Anodynon fatis tutum evadat, V. Opii prxparatto . aut fimplex elt, aut cum diflblventibus, & corri- gentibus adjumSUs. Prioris ratio fere tantum in hoc conliftit, uc maffa «jus in taleolas dilcifla, calori ignis, aut folis tamdiu exponatur, donec, iuiphure narcotico ex parte evaporaro , reliquum friabile , & minus gra- veolens Eat: cujufraodi prxparatio ejus, plerifque aliis praemitti folet, Nam Eve Opii tin&uram , extractum, aut confe&ionem molimur , prius hac praevia exficcatur, Sc in pulverem redigitur. Porro huc referri debet fumigatio ejus cum fulphure, eodem fc. ritu quo Scammo- nium cicuramus : quippe vapor acidus a fulphure commum , dum effla- grat, afeendens, fulphuris utriufque alterius cum narcotici» tum catharcici virulentiam fubigit, aut multum inrringit. VI. Opii praeparationes cum adjun&is , feu potius compefitiones ejus, plures ac diverEmodx exiftunt ; quarum alis apud Antiquos, alix inter reccntiores uficac» magis ac celebres fuere. Veterum Opiata maxime in- Sgmafunt pilulx de Cynoglolfo , Requies Nicolai, & Philonium, cujus ultimi quatuor habentur, fc. Romanum & PerEcum (quorum u- fus etiam aliquatenus retinetur) atque Philoniura Galeni , Sc Me- fax. VII. Horum omnium deferipeiones , in plerifque Ancidotariis fatis vulgo proflant, ut non opus fit eas hic repetere. Compofuionum iftarum maxime Aaodyn»’-' ratio, etfi fundamento erroneo innixa , quoad alium sefpe&um fatis refta deprehenditur. Quippe ex fuppoEto fallo , Opium In quarto <*radu frigidum efle, Philoniis, quse plurimum ejus recipiunt, mul- ta ineoaem gradu calida, fc. Pyrethrum, Euphorbium, Piper album, & fimilia adduntur; qu« quidem Opii corre&iva haud impropria exiftunt. Attamen non quatenus horum calidiess, illius frigiditati contravenit, (quippe revera non frigidum, fed calidum potius exiftit) verum acria sftxc , lale volatili referta, Opii fulphur narcoticum perdomant, & viru- lentiam ejus infringunt." VIII. Neotericorum Opiata, propte» talis pharmaci laudabilitatem vulgo Laudana-dicuntur •, quibus infuper a nonnullis, quia dolores tol- lunt , Nepentbes nomen imponitur. Quo tempore hxc primo innotuere Renodxus perquam ingeniofe queritur, Pfeudo-medicarum cohortem coartant tffeyCfMypra pilulis deCynoglojfu ufitatifimis,confectionem Opiatam , Laudanum iUii dictam, exhibenty ejua non tantum fomnum conciliare , fed morbos quofvis abigere pollicentur. EJujus ( inquit ) ph.:rmaci nunc apud circulatores adeo invaluit Encomium, ut nullw fit Empiricus, nullus tam hebes Medicafter,nullus velpkbeius Tonfir, qui fe Laudamfiam non profitetur. Prnculdubio hic mos, ut ut pedimus, ac in vitam humanam valde perniciofus, nondum exole- vit. Quippe etiamnum apud noftrates pfeudochymicorum, & Agyrtarum non cohors, fed potius examen eft : quorum unufquifque peculiare fuum Laudanum jaiflat, quod in unoquoque morbo, ejufque ftatu temerarie ex- hibent, &, fi forte contigerit aegrotantem dormire , & rurfus evigilare, protenus Io canunt, & fibi gallum deberi clamitant j cum fxpe furcam potius mereantur, in quantum pulfu , &refpirationepropter Opiatarn infempeftive exhibitam dejefiris , non raro crifees , & curationis fpes omnis fruftratur : quare a Laudaniftis illis imperitis ut fedulo caveatur, quibufcunqwe vita in pretio eft, admoneri oportet. CA p. III. Opiatarum fpecies & formnU. IX, Nec tantum Opiatarum ufus, led multo magiseanmdem inventi®* & pr*paratio empiricis, & Agyrtis interdicantur : enimvero Medici pru- dentis , & docti opus eft , toxica ita temperare , ut non in venenum, fed Antidotum cedant. Quapropter Laudana, non, nifi a peritis in- venta & diu experta, in praxin admittantur j cujufmodi facis multa jam jam publice recepta, & probata extant, ut nihil opus fit nova quotidie procudi. Laudana Antiquioraa Paracelfo, Crollio, Quercetano, Harcmanno, aliifque Chymicis celebrioribus tradita, in plerifque itera pharmacopceis deferipta, tantummodo luo forma ExtrafU componuntur 5 in quibus omnibus pro bale eft Opii tinctura cum menftruo idoneo proli- cita ; cui tindurx ali®, Ic. Croci, Caftorei (quod Guianerus Opii I5e- zoar appellat) Ipecierum Diambrae, & ftmilium adduntur; adeoque omnes fimul contuis deftillantur in balneo , ut menftruo avocato , reft- duum ad mellis conftftentiam redigatur; in cujus denique complemen- tum, Magifteria, pulveres pretiofi, olea chymica , aliaque pro Cardiacis habita adjiciuntur s Pharmacum itaconfeftmn in forma pilolari fere tan- X Quamvis hujufmodi Laudana ratis efficacia, & eleganter compofita videantur, Neoterici tamen , formam nonnihil variantes, conftftentiam eorum (quo melius poffint in liquore quolibet alburni J liquidam fecere 5 cui accedit, quod cum Pilula Opiatica (haud minus propter nocumen- tum , quam commoda infignis ) quibuldam terrori fueiit, dolis Laudana liquidi (fi forfan patiente reludante neceffaria videatur) melius obfc.u- rari poffit, atque alteri liquori affula pro cardiaco potius, quam hypnoti- co cedat. Et quidem circa Opiatarum ufus, aegroti interdum nimis, aequs ac minus cauti exiftunt; adeoque ficut in uno cafu admonendi funt, ita in altero traduci ac falli debent. Pro Laudano liquido pariter ac folido con- ficiendo, pari fere ritu, Opii, & adjundorum tin&urx feorftm extrahan- tur ; quibus dein confufis, & menftruisad medietatem avocatis, manebit pharmacum fplendide xubefcens: cujusdoftsaScrup.il'. adScrup.j. efle fblet. XI. Circa hjec utriufque generis Laudana , maxime intereft cum qno menftruo Opii tinSura extrahitur j adeo, ut htec res Inter quoftlain haud minoris notae chymicos in magnam contentionem venerit ; dum quidam illud frigidum fupponentes , fpiritu vini utuntur , aliique e contra ad re- frsnandum Opii calorem, ipfum in fpiritu aceti,aut fucco citri diflblvunt .• profe&o utrumque menftruum faris, & fere ex aquo convenit, dummodo in extra&um redigatur: attamen fi in forma liquida, nullmn prxftantiiifi Opii folutivum occurrit, quam fpiritus vini, fale Tartari volatilifato im- praegnatus. Hic namque maflam ejus promtiffime diffolvit, tin&uram in- ftar rubini fplendefcentem recipit; porro lulphur narcoticum nonnihil lubig/t, ejufque graveolentiam tollit: revera fal Tartari Opii correftivutn optimum, feu potius antidoton, exiftit. Hinc Empirici cujufdam piluls Opiatica, in qua Opii diflblvens eft fal Tartari, oleo Terebinthinae imbu- tus , ufus non contemnendi habetur: cnmpofitioni ilbi additur pulvis Heliebori albi; verum ideo tantum . ut opinor, quia Paradoxi quidam aflerunt,venena cicurata in medicamina prjeftantilTima evadere. XII* A nuperis annis increbuit ufus Laudani cujufdam liquidi, cujus Author,HeImontius vulgo perhibetur : pro menftruo recipit, fuccum Cy- doniorum in fermentationem per florescerviftx concitum; cum hoc li- mul Opii) & Croci tin&ura faturata extrahitur, qux colata, &aromarifa- ta, ad medietatem in balneo avocatur; dein reftdui pars ufui fervatur., eftque Laudanum hoc liquidum; cujusdofts a gt. ry.adao. Farsalrcra deftillatione ulteriori in formam pilularem redigitur, & a gr. j. ad ij. exhibetur. Opiatam iftud liquidum, -n affe&ibus dyienrericis, fxpius Of Ut Arum [fecies & formula. Sect. VII. cum felici fucceflu exhibui; Laudanum vero noftrum liquidum, (quo fc. frequentius utimur pro menftruo habet tin&uram falis Tartari, ad fummam rubedinem longa d ige Ilione eveftam J cumque Opii tin&um per hanc ex'ua6la medicamenti bafis fit , pro complemento addimus Cro- cum, Caftoreum,Caryophyl. & lignum Aloes : dofis a gt. iy. ad zy. 2. Poft papaver album , ejufque prxparata Opiatica, dicendum fequi- rur, de filveftri live erratico, quod certe virtutem quandam hypnoticam, fed longe mitiorem & benigniorem , quam illud alterum obtinet; quare in quibufdam cafibus eximie convenit, & circa ufum ejus fecuriores effe licebit. Ex hoc lyrupus , & aqua deftillata parata in pharmacopoliis pro- flant, quxin febribus plerifque continuis liepe cum fruftu exhibentur, jnque pleuritide, vi quadam fpecifica juvare creduntur ; quia nempe do- loies tollunt, atque pulfum nonnihil fufflammando, fanguinis xftuatio- nem febrilem deprimunt. Porro ex floribus hujus, in fpiritu vini infulis, tin&ura paratur, qux apud Empiricos, 8c mulieres beneficas, celebre me- dicamen eft, & contra crapulam valere perhibetur. Cujus juvaminis ra- tio videtur efle , quod fpiritus vini ftomachi contenta a putrefaftione vindicet, atque florum virtus narcotica febrem ingruentem praeca- veat. 3. Exa&a Meconologia, in narcoticorum clafle fuccedunt Mandragora, Hyofcyamus, Cynogloffus, Nicotiana. De binis prioribus, quia in ufum medicum vix omnino (exceptis Hyofcyami feminibus) recipiuntur, non eft, ut verba faciamus ; Cynoglofliis vero odorem plane foporiferum fpi- rans , indolem fuam narcoticam aperte profitetur, & formae pulcritudine ad (cipfum afiumendum nos ultro quali invitat: eft enim planta perele- gans, folia habens mollia, 8£ grate virentia ; floribus puniceis, & amoenif- lime purpurafcencibus coronatur, Pulvis radicum ejus ingreditur ac de- nominat antiquum & celebre iftud Opiacurn,di<3:um pilulx de Cynogloflo: fuccus ex tota planca, circa initium veriscolle&a, expreffus, & digeftione claufa Sc calida depuratus, & a faecibus decantatus, liquorem exhibet clarum, & inftar rubini fplendide rubefeentem. Hic ufurpari poteft vel pro menftruo ad componendas alias confe&iones narcoricasj vclfyrupus hypnoticus ex eo paratur; vel denique blande evaporatus in extraSum redigitur, ex quo , ficut ex Opio, cum idoneis menftruis timSurat, 8c cx- trafta conficiuntur. > XII. Narcoticorum agmen claudit, & inter ea jure locum vindicat Ni- cotiana ; quamvis enim eorum compofidones minime ingrediatur,accameq fumus ejus per tubulum hauftus eundem fxpenumero, quem illa,effe£tum producit; quinimo, quod magis mirandum eft, non modo ipfum fomnum, fed quandoque contrarium ejus , nempe vigiliam accerfit. Non eft ut in- flicuti hujus originem, aut morem, comrauniflime notum, uipoce ab ho- rni nibus cujufque lexus , aetatis, £c conditionis ufitatum , defcribere fa- celfam : profetfo quod Opiatis illud accenfeam ideo eft , quoniam fere idem apud noftrates , quod Opium apud Tureas, pradtac; utraque nimirum fpiritus animales motu quodam inaftueeo afficiendo, & vel- ut attonitos reddendo, abfque moleftix aut lafficudinis fenlu, ad quodvis agendum auc patiendum dilponit. Quapropter Nicotianx fumo, juxta morem vulgarem orefufeepto, virtutes & eife&us non folum multiplices, fed diverfimodi, immo ( ficut jam diximus ) contrarii, & fibimet invicem repugnantes aferibuntur. Quippe vulgo dicitur nosin- frigidatos five algentes caiftcere, atque xftuantibuf refrigerium prxbere ; Ibinnum inducere, auc abigere ; paricerque famem atque fitim reftingiie- re, aut excitare ; quorum omnium ratio ia eo conliftit, quod fpiritus Ani- males ab enthymiamare hoc blande agitati, & velut in choreas qualdatn conciti\ ad molefti cujufvis appulfqs plane obfurdefeunt t immo quic- Cap.UI.* Optatarum [pectes & formula. quid difficile ab iis agendum , aut patiendum incumbit, inftnfiles fere ac imperturbati obeunt: quapropter militibus, Sc nautis Tabaci uius (ubi tongruet) non modo utilis , fed pasne ncceflarius videtur j in quantum fc. utrofque illos, ad pericula quavis intrepidos, atque famis, frigoris, 8c laboris patientes reddat. At vero fumumi hunc valde narcoticum , & fpi- ritibus (priufquam crebra afluetudine iis familiaris evalit) valde infe- ftumcffe, indcconftatj quoniam a primo ejus tentamine, 8c ufu, nullus fere eft» qui non maximas in cerebro , Sc genere nervofo perturbationes patitur. Si quando enim ad potationem hanc liceam quifpiam initiatur, mox quaiiebrius, vertigine St fcotomia afficitur y dein vomitio immanis* Sc non raro purgatio fuccedit; vacillant pedes, tremunt manus , lingua balbutit, aut delira loquitur. Non raro item fodor frigidus, Sc liporhytnias terribiles lequuntur; quorum omnium caufa eft, quod fpiritus Animales i fuiphure narcotico velut incoxicati, in toto regimine fuo, diftrahuntur plurimum , inque adiguntur 5 nec tantum prima aut fecunda vic* verum ab initio tepiffime perquam diu eft , priufquam Tabaci fu- mus’, fine magna fpirituum confufione hauriri poteft- Quamprimum ve- ro tnosifte cuipiam fit affuemsSc familiaris, etiam gratiffimus evadit; Sc cum tanto lenocinio fpiritus Animales captat, ut nonnulli cibo, aut potu citius, quam ufu ejus interdici mallent. Cujus ratio eft, quod fumi-fudtio jfta, fpiritus Animales ufpiam fegnes, Scdelides, blande exfufcicans, & quali titillans, in motus lenes, & expanfivos, quibus mire tanquam a vini potu recreantur, ciet. XIV. Hxc de Narcoticis prxeipuis , eorumque prxparatis, ac utendi modis, quorum omnium denfusad vegetabilium genus fpeiftat: : '?mtn ut putetur mineralia nihil non efficere pofte , etiam ex durioribus hifca Concretis quidam Opiata prxftantiffima , prorfus fine Opio , leparafle venditant. QuCrcetanus ex yitrioli fuiphure narcotico ,at jue oleo folis, & Iunx, cumque tin&ura Coralliorum,aliorumque cotdialium infignium, Nepenthen quoddam, ad dolores, & languores omnes tollendos adprimc efficax, conficiendum prxlcnbit : cujus medicamenti tantum abeft me Virtutes admirari , ut potius exiftimem , fulphur ac olea ifta metallica auc revera non elle, aut pamm vel nihil poffe : itaque his piofthabitis ad nar- cotica genuina Sc realia reverfi; demam coronidis loco , eorum feleStas qualdam formulas fubjiciemus(: quas inluper in clafles qualdam digere- mus , juxta quod Opiata pro bafi fua vel Papaveris erratici fiympum aut a~ quam deftillatam>yel Diacodiwn ,vc\ Laudatiumextra.cima, aut liquidum, vel pilulas de Styracs,vtl de Cymglojfa,vel denique Philonium habeant. Rec. -Aq. Papaveris erratici, 'Paralyfeos, ana XJnc. vj. fyrupi ‘Papaveris rhcead. Unc.ij. Salis prunelU Drach.Jf. mifie, f. Julap. Defis vnc.ttf, vel iv. ter in die, inpleuritide f doloribus fac vigiliis fine febre, aut caufa wa- nififia. Rec. iAq. 'Papaveris Vnc. iv- ad vf fumatur interdum per fe his aut ter in die propter eafdem intentiones. Rec. Diacodii Unc. Jf. adVnc-j- Aq. Mitti. ■z. Drach. j. Letud. Cydouiati Drach. ij. Sympi js CoralUisq. f. f. confeB. Dojis Drach.j. quarta vd quinta qu9qne hora in Dyfenuna valde crumu,,.cum torminibus. Eic. m de Styrace gr. v. ad vj. latli1 Sulphuris Sertqt. Jf. olei £Ui- Salfatm Tem. q. f. 'f. pd, iij. i» tuftyAfihmaie,&c. fumend. Stjec. Pit .de Cytwglofa gr. vj.. ad viij. f. piL ij. devorand. hora fumm, propter mafdeM iittemiot.es. Mec. Fhdaiw Kossaant Scrup.j. adScmpij. confer. Caryophyh Drach .Jf. srdfce, /„ hoiw fmenJushm [omni, fanvmt ad Colicam, in temperamento jfngido. Tofi remedia narcotica modo fatis fafe explicata , proxime dicen- dum «flat s de medicamentis mere Anodynis 2 quas vix. fpiritus Anima- leu quovis modo perturbatos , aut excandefcemes , non profligando f aut JtispdFaciaidoj fed tantum lenrendo, & demulcendo in quietem allegant* l£.bhs.de caxnpomwt* Attamen circa herum ra or. smxum rajia revera exi- flant.? «n£«feii© ccfflfere oportet, prki/quam vtfg/ X JUt. dtfquilkjo tnflasaiutt: prxtee-qxain enitn hoc , quod Fotus, Catapkfetata , Lini- ®*es.ta# esteoriosexhibita, .atque Enenutaincdiinisinje&a,dolorem quan- doqpe/edant j miliam filiam efeftum abejufmodi mere Anodynis , fal- sem quaadc i-acu sore fi&Knumar, prx&aei novi.: quare fu per his, qui- ;-a£ proHomna -conciliando , aut torminibus quando atrociter urgent fe- dandis xniniaic fide udum fit, haud opencpreciuna videtur njtsatss vis contfi k ere. %VL Atv.ert»ctimliaCban-nsdeOpiacis3 earurhq.ue praeparatis, & ope- ffaadi'Haodisata plene differ-uirntis} juxta methodum luperiorcm ,de tae~ ijfcecontrariis-fivfi Antihyjmoticis, qu»viz. femnum nimis urgentem arcendo , nos vigiles reddunt, modo traftandum fequeretur j rdu qaod oiun en cerebri pathologia £ ubi de Lethargo ainfque affe&ibus £opopoiis 5 eorumque remediis agitur ) penium hnc omnibus fere numeris awMjutuo) paregerim ,j ita ut non opus fit eadem hic repetere. Quando- tjssickm v diximus, in «©cossfrfersf, quwdp»- tns ille paniculas aduftas ( qmfetts abtmdc fen-fo rumi gufers., tsma otfa~ ctu3 indice, fcatec) mox itengorns , &dei® ftjcco nerve» jpfeiEaE;, qp.sc proinde tum incoogmicatev tummobfflratc fjveinc fa®, &«*- referi exterioris poros tifque apeftojdetfncaat, & Ijwritifiw® eopalsflEswis alis , & forpoce exutis ecftra quadam , ac- Iformaio», & qittibw ad mania fua diutius obeunda excitantur., addunt: ejitratv* foad Ibnsra®®iattisicfes», hxc duo nece dario sequiruiwur , quorum modo unum; , m©do alseram; §ts efficiendo prius ae potius exiftic. Nimirumoporteecerebricsteriosi»,. fete corticis ejus poros , & meatus omees a liqoorc ibidem, S ianguine -rdbic extillstOj ac inundante inferori plurimum , ae impleri, ©c- rludi; deia prseterea ad affefrum iftumaceienau-m , opusett, «E ipisissae Animales poris, & meatibus- ilJi» exciufi , acmfupej parricofis wat»- tiis , & ferofis fape ©nufls, yerliascerebri meditaliiurs fe recipfaMr «aio induitur i. Circa hsee pen& ad fomnura sequite non, femptr nims,. Mxm* queordoeft- fpiriEns Animales primo, & fp®n>® fe iftsc fpatia derelinquunt ? fucco nerve» in eadem inanita mox irtmmr ; interdum vero humor uermiscam fero abesius ACufwsHjeatwsitfio» jpjj™ jj,©invadit , fpiritus exinde licet invitospropellens 3 aciotsscogms. XVII- At vero operatio Coffee. msifqoe his eflie&bt» eootzam -wMaimr. Nam ftatim a potu ejus , particulae adufbt, futnnse agite,, ac anapagrae,, inlanguinem delata , liquorem ejus nonnihil fundum , teofo Jisice rer- Jusrenes, St habituro corpori dstrofo 5. porroilfecerebros?? adpeffraafs, poros ejus facillime aperiant, quos & mobilitate fas valde apertos de- tinent ; dehi fpiricibus illae acarefcentes, eosparticulis aliis tum gravatiyjs, tum nutritiis denudant, adsoqueJeves, & pernice» ahi- que in roofus cient, atque per cotum cerebri ambitum oppktioa-e gravi 9 & obftrudione faciant. XVIII. Interea tamen, dum fpirkus ad bunc raodram jugiter, acusdc- feBim exerciti, lucet nervei acceffo & affinoilackwje privantur, coprat Sio- rum haud latis, ac (olito more infhaurantur. Spirjrtss quidem veterans agi- liores, ac impigri magis reddunrar,at novorum fbbOdja msssBBBttsr. Hinc ut facile conftet, potum bunecommesiffimo iicer irs ae in quifrolp. dam cafibus valde utilem., & adprime medicum , in aliis foriis noTiixi-n aut minus falucarem esifterc. Ita quidem rem habere, non tantum ratso, fed & vulgaris oblcrvario paffim didicat 3 iu quantum potatores ni- mii, macilenti, fxpenurnero itero paralyfi, atqnc veneris iropofeBtia: obnoxii, evadunt. Prior effectus ita frequens & paffim isotus eS, at pluribus C°jfei potum ideo tantam interdixerim , quoniam ad zaacsleoi- am difponit, XIX. cum fangais ex affiduo, Sc nimis crebro $ps mfu acris. St magis retorridus fiat,proinde ad nutriendum minas habiliscxiSit. Quoad cerebri autem & nervofi generis affeiias, exjftimo me ad tos tmemum curandos , hunc potam adeo frequenter praderibere , »t non alsas qaif- piam magis : quippe ad Tabernas, ubi venditur ifie, potius quam ad pharmocopolia ablegare (ole©. XX. ffiofefto 5nmorbis, Kgritudinibus pleritque cephalicis, via, ce- phalalgia , vertigine , lethargo, catarrho, Sc fi milibus, ebi cum plesao corporis habitu , & temperamento frigido, aut minus calido , aiqaeian- guine aquofo,adfint cerebrum homidius , ac fpirituum Animalium feguj- ties, & torpor , potus Coffee magno fxpe cum ftu&u furoitur ; naro hauftus atram que animse partem mire clarificat, &. iJluftrat, atque fan- ftionuin quarumcunque nebulas omnes difpellit; yerumb contra, qqi graciles , & temperamenti biliofr aut melancholici, fangaiocm acrem , 164 * Potm Ooffee • S e c t . VII. aut retorridum , cerebrum calidius , atque fpirltus animales nimis incita- tos , & irrequietos habent, a potu ifto prorfus abftinere debent j utpote qui tum fpiruus , tum humores magis pervertit, & fun£Honibus quihuf- que obeundis inhabiles prorfus,fimufque impares reddit, Obfervavi enim multos fpitituum copia haud fatis uberi praeditos , ac infuper vertigini, palpitationi cordis , artuum tremori, aut ftuporj obnoxios , p potu Cnjfee illico deterius habuifle quoad iftos affe&us, & ftatim in toto corpore languorem infolitum perfenfifle. PHARMACEUTICE RATIONALIS SIVE diatriba D E Medicamentorum OPERATIONIBUS I N Humano Corpore. PARS SECUNDA 4VT 0 R E 7'io, WiHis M, D. in Vniv, Oxon. Prof, Se diei a no. OXONU, £ theatro sheldoniano, M.DC.LXXVIII. Imprimatur. A Midifuno Aufhori, poft tam Immor- opus, nihil mortale faturo, tan~ quam Lumina morienti claudens, extremum hoc officium prxllat. Oson. RJD- BATHVRSt Mot>ethb i2. »<5 75, Vtce-CanceL OxmienKs. ATHENIS BRITANNICIS, Literad Orbis lumini Splendidiffimo, VN1VERS IT AT I OXON1E N S Et ibidem ILLUSTRISSIMO PRINCIPI JAC. ORMONDIi DUCI, CANCELLARIO HONORATISSIMO; R AD. B ATHV RS T DECANO WELLENSI, vicecancellario DIGNISSIMO; Reverendis admodum, & perquam Eruditis DOCTORIBUS, PROCURATORIBUS. Facultatum omnium Pro fess o r r b u s9 Collegiorum & Aularum Prsefediss, nec NON Venerabili Magiftrorum Senatui Diatribam banc Pharmaceuticam Pietatis & grati tudinis ergo Dicat Dedicatque Alumnus 8c Beneficiarius adftriftiRlnuis Tho. Willis. CAnVlT)0 LECTORI praefatio A Quo primum Medicamentorum in corpore humano operationes, & agendi modos con- fide rare coeperam , & /uper hac re aliquamdiu meditata tandem Pharmaceutica Rationalis Spe- cimen quoddam edideram 5 tanto iflius specula- tionis ulterius profequenda jludio tenebar ,utho - ris (quoties nimirum a praxi Medica vacare liceret) vix aliud quidquam intendere, aut cogitare potuerim * idque non tam ut aliis placerem , quam ut ejufmodi Meletemata fiapius in animo ver fando, & fcribendot pro JEgrot an- tibus melius prafcrihere difcerem. Entmvero rationibus t quibus medicamenta operantur t non rite expenfis, latrice omnis quafi adhuc mere em- piricaj cafu ac fortuna potius quam confilio regi- tur 5 & fepius ufu venit Pharmacum temere exhibitumy nil aliud cffe quam alea de vitahomi- nisjaEla■ Quapropter ut mihimet ip(i fatis facere, & medicinam cum faha(ut dici [olet) confcien- tia praHiicare poJJimr ener gei dv Pharma-euticdn JEtiologiis eruendis operam nofiram adhuc am- plius impendere libuit. Et quoniam in hoc tra- Elatu} medicamina t privatas quafdam corporis partes* aut regiones, earumque morbos peculiares PRAEFATIO.’ refficientia, pracipue con fideramus, idcirco in re propoftta. hac tria imprimis expedienda curavi- mus ) viz* Primo, ut partiumy quarum affeBus & remedia traBantur, defcnptio Anatomica •> quoad vajorum omnium fabricas & ufus (fi fa- cis non jam jam proflat) accuratijpma exhibea- tur* Quamobrem in peBore , & pulmonibus f quoad intimos quofque recejfus y &- penetrahaydi- ligentiffime perluflrandis verfati, quicquid nota- bile juper his veteres ac recentiores protulerunt, porro quicquid amplius cultro ac iJVLicrofiopio detegere licuit 9 expofuimus. in quopenfo y uti prim in quihufdam aliis ejufdem natura exa- Bius peragendis , Amici mei) & DoBifs, D. D* Ed mundi King opera fidulx , inque dijfecando dexterrima t plurimum me debere fateor. Et quidem adeo ne ce fanum duxi y 'Pharmaceutica nofira Rationali y partium Hi florias quafi bafln fuhflruerey ut fine i fles crederem, quod tota moles impofita♦ quafi mere F hantaflica, prorjus inflabi- lis j aut faltem inutilis futura efjet. Enim vero Medicinam aut facere, aut operationes ejus in cor- pore humanoy fine exaBa partium y & duBuumy in quas & quibus aguntnotitia, deflgnar e velle, pariter ab fur dum videtur y ac fl Thilofophus rei lMechanka ignarus, Automati horologid latio- nes $ technas , juxta Motus Naturalis Theori- cm ah Andotele traditamf explicare , & diri- P R & F A TIO. gere pr& fe ferret, Itaque imprimis in corpore noftro pharmaci& fubjella t five operandi loca, qua fi Circum in quo difcurrere oportet, fumma cum diligentia €P accuratione perlufiravimus, Detn fecundo haud minus fohcitt fuimus 5 ut juxta partium quarumcunque Fhanomena. per oh- fervationes Anatomicas nuperrime dfuBal affe- ttuum , quorum remedia defignammy hjpoth. fes vera, & reales conderentur \ ut non trita medi- cina veteris femitaeufque infflendi, caco quodam & implicito oh[equio,ac uti inproverh o efljeco- rum more, tantummodo antecedentium ve figi is duceremur. Quin morborum cau fas, & rationes formales ah ipfis fontibus derivantes, ubique of en der e nitimur 9 a qua [anguinis > & humorum diathef, d qua [pir ituum Animalium affeciion e, item a quali fibrarum y aliarumque partium [oli- darum habitudine unumquodque procedat, yltque his ita pramiffis, & f oli di fundamenti in- Par]a5H$, demum tertio in loco, ut Pharmaceuti- ca noftra flruffura rite compati a, feliciter affur- gat & firmiter confifiat f medicamina privatas plera fque partes-, aut corporis regionesy earamque affeci u* peculiares refpicientia, hic quamplurimai vi\. tum fimplicia tum compofita vetera, & nova ■ dr dogmatica, & Empirica • tum ex lihris tum medicis cujufque [eculi excerpta, tum vulgo apud Agjrtas, & mulierculas maxime celebria PR/E.F ATIO. congefjimus : quorum omnium , aut faltem ex iis pracipuortm t formulis feleffioribus & utendi modis i apte defignatts ? quoad ipforum , tum prae- parationes & effetius 5 AEtiologias fuhdidimus* At vero quod in tr affatu hoc t ea omnia qua in priori om ffa erant minime comprehenduntur quod tamen futurum fperaveram ? propter materia co- ptam 9 operifque molem pra mamhus indies ac- crefcentem} acciderat• Hujufmodi enim Fhar- maceuticen completam , & omnibus numeris ah- folutam exhibere > certe non unius hominis aut *AEtatis res cffet. fhtippehuic Difquifiticni, fi plenius & quoad latitudinem fuam hfiituatur» non tantum materia omnis medica , qua peneinfi- nita efl , fed etiam tota Medicina fefe ingerit• £htare noflra hac incoepta , non Traffatus , fed Specimina tantum audiant. Frofeffo non opus erit pier cfque Medicos , fait em qui natura ph ano- mena negligunt , praxi & lucro unice intenti, circa pharmacia omnis rationes erudiri • verum ad eas ere nata(emper eruendas, & ferio perpen- dendas Artis genuinos flios opera pretium erit (i non dirigi 5 f ait em incitari. Atque fi leves hi conatus, altos adfludium iflud melius excolen- dum infligarint, quicquid ah invidis ac male- volis opprobrii metiar , opera me mea neutiquam fcenitehit• Bnimvero cum bene confeius mihi fuerim quod facultates meas tenues licet (ceu POSTSCRIPTUM. Talentum a Deo opt. max» mihi concreditum) per ignaviam perire non fim paffus} adeoque illas non terra fuiffe defoffas jut cum fcenor e aliquo ultra [ordem reddanturt, erit unde placeam mihi} imo ferio gratuler atque triumphem. POSTSCRIPTUM. DU M hac prelo fubduntur3 trififfimus af- fertur nunciusy Antorem immortalitate di* gntffimum ? Pleuritidis ine luci ah ili impetu op- prefumJ e vivis exceffijfe, necprofuijje Domino artes ? qua aliis omnibus profuerant. Dabit ve- niam Letior} (i memoria tam facra aliquantifper parentemus t, nec fupervacuum ducet paucis au- dire, qualis ille Vir fuerat3 qui talia fcripferat .* porro intelliveregefliet9 quam bonus erat ille-, qui tam doffus • quam etiam in Pietatis praxi exer- citatus, qui in praxi Medica verfatijjimus • Res quidem jufum Commentarium pofcit 5 fed illa breviter raptim coqitan- ti, O' animo tam inexpeffato fulmine perculfot prima fronte obversabantur» Bone fla familia ortus, Patrem habuit in- genuis (ludiis enutritum, qui Ma/rifri in artibus gradu in Academia hac fufcepto ruris otio captas POSTSCRIPTUM. fredium, quod fuburbanum habuit, fec effit» & doneflicis curis & familia alenda unice vaca* vit: fatis terrarum orbem demeriturus, qui ta- lem natum genuerit. Is vero , ghfcente civili bello, febris cajlrenfts contagio correptus, filium viginti fere annorum f prima jludiorum Tiroci- nia in AEde Chrifli ponentem , Orphanum reli- quit : qui ad hareditatem curandam evocatus per aliquod tempus ruri egit * fed rebellium in- curftonibus, qui ad quintum lapidem prafidta fa- tis valida tenebant, & pradas pafjim egere, fati- gatus , Oxoiiiain , Regis juxta ac Mufarum ca- Jlra 7fe demo recepit; ubi in Legione '^4cade- mica miles confer iptus, per plures annos meruit s donec opprejfa Optimi Principis caufa , Cromwel- liana Tjrannis pacem bello omni faviorem mife- ya genti attulit• Inde Ecclcfia peffundata &■ Theologia una cum facer dotibus conculcata} ad MedicinAfludiunt converfus y in ea brevi profe- ci us eximios ferit. Pietatis interim (ludio ni- hilo minus addicius ; cujua non leve fuerit indi- cium , quod cum Liturgia Ecclcfix Anfficana templis exturbaretur > nec impune liceret Officiis f acris avito more inter efft'e, Religionem quafi pro- fugam bofpitio excepit \ & Domus jure parte fa- cris ufibus accommodata i id egit ut conventus & preces publica, aliaque Pietatis officia ad ritus EcckfiA Anglicana illic perpetuo haberentur. POSTSCRIPTUM. Scriffit interca, tem feris edidit que egregios tra- primum orbi innotuit?de f ermen- £atiotie,de Febribus, & Urinis, Reddito tandem cum aditus fibi ad gra- dus & munia publica fat er et, Do- ti oratum fufeepit, & Profejfor Philofophi* Na- turalis renuntiatus efi j quam Sp artam fumma cum laude ornabat 5 editis infuper Anatome Cerebri, & trattatu de Scorbuto, & Morbis Convullivis. Circa annum'utro 166J. Londinum ad Me» dicinam faciendam evocatus, mirum diUu} quam cito & quanta cum laude inclament, prafertim cum ita ejfet natura & moribus falius yut nec verbis ad fucum faciendum compoftis5 nec vafris Algyr tarum technis fe venditare poffet• Sed li- cet totos dies, & tantum non nolles in agrotan- tium cura exhauriret. Arti fua excolenda librif que confcribendis ufque vac aviti unde inter mille interpellationes nati funt trallatus}De Sanguinis accenfione 6 Motu Mufculari, De Anima Brutorum, De Morbis Cerebri, Pharmaceu- tices Rationalis pars prior, & demum altera? quam nunc damus• Qua omnia cum animadver- sionibus Autorisfcriptifque ineditis D J. Hem- ming pharmacopai fdiffimi cur & commiffis ,in unum volumen colleUa 9 Typis nos altquando hic hei mandaturos Jperamus. postscriptum. Porro pientiffimn Anima divini numinis cul- tus eadem ufque cura infederat; & quandoqui- dem horis Canonicis in Ecclefia Parochiali zy£- dihus fuis vicina frectbus publicis per negotia in- terere non liceret ut officia facra primo mane & fero vefpcre ibidem celebrarentur, procuravit: Ufque y negotiis quibufcunque frufira reclamanti- bus , fcmper fere vacavit’ Infuper cum videret inflitutum illud utile admodum fuiffe pluribus, qui in vicinia pariter toto die in mercatura ahij1 que artibus exercendis difiringebantur9 Sacerdo- tem id munus per futura fecula obiturum idoneo Salario dotavit. Sed leve hoc documentum egregii in Pietatem Animi, quam tpfo nemo magis frugalis ad rem attentus 5 nemo magis munificus j omnia fcilicet fibi, nihil autem pauper miferis ne- gaverat- Frater illa qua propria manu elargitus efl^EleemofynariosCr difpenfatoresinUrhe>Rure, & Academia fparfos habuit• Rem multis expe- rimentis mihi comperujjimam loquor '■> facilius quis ab ipfo centum Aureos, idoneo pietatis opere propofto } acceperit, quam d pleri [que aliis ex- torferit totidem Affes. quanquam diutina: di- ligentia & perpetui frugalitati amplas quas col- legerat Opes jure merito quis potuerit imputar? ego imprimis effufiffima quam dixi largitioni , & benedictioni infup er divinat acceptum referendum POSTSCRIPTUM. cenfeo• A prima, ejus adolefcentia ad ultimum vita diem , nullam pecuniarum quam acceperat fum- mam pro fuo habuit , donec 'Deo & Pauperibus partem non contemnendam facram feaffet: cum- que ante paucos dies 5 quodque mihi f ?mper dolen- dum j ultimo una colloqueremur, de rationibus ifiis difpungcndis (tanquam venturi fati fuiffet prafeius , & de pauperibus magis quam prole fua folicitm ) conftlia diligentiffime agitabat- (jMitto dicere , quam in adverfa fortuna in- fraffus, in affluente fuerat temperans , quam in fumma eruditionis famamodeflus : cum indigne lac efferetur ? quam ad injurias condonandas faci- lis 9 quam Principi ultima paffo fidus , Ecclefia cppreffe obpquens t in Artis profeffione candidus & apertus-y in fludiis indefeffus }fermone par- ct*s} in toto vita fatu Chrtfiianus. Qua omnia pro merito exequi , non unius hora y paginave res effet. Breviter dicendum, quod perpetuis precibus t fludiis9 laboribus 9 eleemofjnis, vigi- liis exercitus , tandem annos fere 57. natus fub prafentis Novembris initium, Tuffi {nunc tem- poris epidemi d) laborare vifus efl, qua fcum ceu leve quiddam fpreta effet) in Pleuritin* & Peri» pneumoniam HUco tranfiit. Cumque Vir confulti f (imus f anguine fapius miffo, & remediis dili- genter adhibitis non relevaretur ( Amicis melio- ra ominantibus ) vita exitum advemffc flatim POSTSCRIPTUM. animadvertit; & conftituta re familiari3 fumto S. Euchariltix viatico, & pace Ecclcfi* accepta, ad extremum Jpiritum fenpbus , animam Deo commendavit f vitamque laudat i/f- mam pari exitu claufit. AV7 ori clarissimo, nec non mihi Cde quo jure glorior j A MIC IS SIMO, in illim Phar- maceuticos Rationalis Partem u- tramque. Carmen Gratulatorium. SEcula folicitos fuderunt anxia queftus. Demirata diu, cur tot Medicina per annos Nondum aetatem habuit,nondum matura Hymenaeas Accendit pro more faces, nec robore crevit Firmo, nec flabilem folidae rationis ad ufum Pertigerit, fed adhuc rudis, infans, bruraque manfit. Scilicet egregium nondum Illi fata dederunt Wi l l is i u m , Illo, Illo fub vindice flofque, vigorque Seraque Phoebaeae perfectio contigit Arti. Illa prius rifu potuit cognofcere Matrem Naturam, blandamque Patri tibi, Phoebe, falntem Dicere, fed proprio pede non fletit, omnia caecis Fortunae aufpidisj cafuque edodla Magiftro Crediderat, vario fucceftum errore requirens; Et fua per mediam librans vefttgia nodlem, Mifcuit incertis temeraria pccula fatis : Dum tibi fuccurit, medicafque accommodat ultro Languenti Medicina manus, dum difeutit umbras, Admittitque diem late, nova lumina pandens Wuusius • Lynceus, Phoebeius,intimadodlus Corporis humani penetralia, dodlus in illis Quaque via tacito ferpunt Medicamina greflu 5 Quoq; modo herbarum hinc, hinc vis contraria morbi Bella falutifero movet inteftina tumultu. Olim cum vulgo Medicus fimul ipfeprofano. Aut ori Clarijftmo Ignarus propriae ftupuit Magnalia dextras. Et ftetit ad dubios caeci medicaminis hauftos. Vota tibi, Fortuna, ferens, atque anxius hsefit. Vilibus an lateat tamfacra potentia fuccis. Tandem aliquando datur rerum caufafque modofque Sympathiafqae fugafque diu per opaca latentes Mechanice explorare, & fida indagine rerum Deprenfas, facilem mira arte refol vere in ufum. Quippe vol bilium vaga copia Particularum, Exercet medicas in fluxo corpore vires ; Exilefque atomi, naturas, artifque Miniftrae Proripiunt agili, fefe hinc, fefe inde volatu •' Inque /Inus refugos, diverfaque clauftra receptas. Exagitant varios pariter, reprimuntqne tumultus. Nunc fuccum a ftomacho nimis indignanterepofeunt Morbificum, liquidas profluis nunc dutfhbus alvi Praecipitant denfo glomeratas agmine faeces, Diverfoqne modo morborum feminapellunt. Hinc dum confiringunt fibras, atque inde relaxant, Nuncpatulasfubeunt venas, atque agmine fadfo. Purpureo rabiem torrenti, asftufque remittunt; Effervefcentem veluti Sal miflus in Ollam, iEquora praetumidis inducit prifiina lymphis. Nunc in ftagnanti glaciali frigore Mafla, Nativos reparant curfus, tepidofque fluores : Sic aqua liberior limofae immififa paludi. Continuum jugi deducit flumine rivum. Nunc vitae penetrant fedes, & perpetis acrem Lampadis irriguos quae dat per membra calores. Lucida nunc agilis fubeunt confinia fenfus, Spirituumque vagis mifcent commercia turmis. Nunc prsedufa diu vitae fpiracula, rupto Expurgant aditu, tabifquerepofia futurae Semina, diffifiis depellunt undique rimis, Difientofque replent leni fpiramine folles. Nuuc in fanguiferas Jecoris penetrare cavernas, Carmen Gratulatorium, Et male ceffantem gaudent Urgere laborem. Vel cute ftagnantes fataguni depellere lymphas, Aut relevare gravem membrorum tabe lienem. Sic fub mille viis adfae, fub mille figuris Extrudunt morbos pariter, pariterque repellunt. Harum agiles motus, veiligiaque abdita nofife, Quafque habeant vires, ac quare dicere, & unde. Hic labor. Hoc opus eft, ftudiumque& cura Sagacis Will isi i, cujus matura ope, vindiciifque Confcia Virtutis propriae Me&icma triumphat. Nec veram, Ratio fi defit, fe putat Artem. Illa fui certos praebet Mortalibus udis, Dum Methodum (equitur fadfo & ratione probatam. Interea merita veheris fuper aethera fama, Naturae interpres fidus, Phoebique Sacerdos, Abbrevians artem pariter, vitamque perennans. Gul. Dafvkrns, QjJ E R E L A LIBRI POSTHUMI DE OBITU AUTORIS. QUifquis es, O Ikci procul ablintLeftor occllij Tingatur lacrymis pagina quasque tuis. Geftiet hafce pati charta officiofa lituras, Deflens Willisii fata inopina fui. Scilicet hinc almse vocor ad confortia lucis, Ut videam Dominum non fuperefle meum ? Perfonet ingratus noftris vagitibus Orbis, Difcat& a nobis funera tanta queri. Credideris Ledtor feripta immortalia volvens. Quod potuit fato jura dediflefuo. Qpanquam mille aditus late panduntur in Orcum, Mille fagax vitae repperit ille vias, Cajaris ad magni ritum, contra agmina mortis, Pugnavit totos Marte favente dies. Cumque hofti intentum premeret nox fera, redegit Pernox fuceflus vi&or in a-vera carneos cxdlere fere nullus dubitabat: donec nuper Ciae. Malpighius , diligemiffimus natur* ferutator , partes iftas prorfus excameas, & iniere membranaceas ede comperit j & proinde flatui t pul- monis compagem , fi nervi & vala quaedam cum trache* ramis excipian- ear , veficularum aggerfem quandam efle , atque veficulas iftas ubique protenfas£c fiaoatas, talem fitumSc nexum obtinere , utineafdem, ex et afpera Arteria, dem ex aliis in alias aditus patefeat; donec omnes tan- 154des® i® membranam pulmones inveftiencem definant- Et quidem rem et ita habere experimento ad fenfun» declarat. Accipiatur nimirum pulmo Ct calide exemms, inquearteriam Pneumonicam aqua per fyphonem to- £ fi tamen unicuique vafl Angulatim Argentum vivum, Gyplum JDe Refpiratmis organis & ufu. S e ct . I 4 calidum & fluens, ceram oleo terebinthina dilutam , &liquefa&am, aut aliufmodi materiam , qute dudus omnes aut prscipuos implebit, diften- tofque retinebit injeceris, inde figuram exa&e fatis adumbrare licebit; a- deoque ex fingulis per fe & particulatim defcriptis, totius pulmonis compages live textura concipi potett. Itaque fuper his, & quibuf- que aliis Pulmonum vafls, & partibus, ordine dicemus; & primo de Trachea. VIII. Trachea , flve afpera Arteria eft fiftula oblonga ex cartilaginibus Sc membranis conflans, quae a gutture flve faucium imo incipiens, gulae- que incumbens , inque Pulmones defcendens , per to as eorum compages ramiftcatione multiplici difpergitur. Hujus partes duae a veteribus afli- gnantur , viz,. fuperior quas Larynx, & inferior qua; Bronchus vulgo dici- tur ; quibus etiam tertia five infima , a Malpighio Veficularis difta, addatur. IX- Prior harum, qua: afpera: Arteris initium, vociferationi potiffi- mumjnfervit, ex pluribus variifque cartilaginibus conformatur, quibus etiam mufculi appropriati adjunguntur; quorum omnium defcriptio, & ufiis ab Anatomicis adeo exafte eraduntur, ut non opus fit iifdem amplius delcribendis immorari; methodi gratia compendio tantum advertimus, laryngem cartilagines quafdam majores diverfiformes , aliafque uniformes habere; priores ob limilitudines, quas ad res alias gerunt, dicuntur Epi- glottis , Cartilago lentiformis, Annularis, & agvmmidk' Huic ulti- ma: continua cartilaginum,eadem prorfus figura & latione conformatarum, feries fuccedit, quat fingul® , cum circuli cnjufdam fed non abloluti for- mam referant , eo modo dilponuatur , ac fi quisplures ligneos circulos ita componeret, ut ex parietibus eorum , aliorum ufque aliis fuperpofito- rum, quxdam fiftula, five canalis velut coftis infignitus, affurgeret. Car- lilagines has circulares du£tu toto aequaliter afe invicem diftaut, & mem- bratis interioris benditio , quas, velut perioftium , interftitia eorum ad- implet, tanquam ligamento connedfuntur. Porro cujufque cartilaginis annularis pars poftetior , ubi Oefophago incumbit, quo melius degluti- tioni ciborum inferviat, in membranam abit; qu® & prorfus eadem eft, ac illa vimina cartilaginea colligans, atque totam laryngis cavitatem ob- ducens, uniSuofo femper humore perfunditur ; quo fcilicet tumcontra aerem afperiorem infpirandum , tum halitus acriores cbtfpirandos mu- niatur. X. Pr„ter hanc membranam internam, etiam altera externa , tenuior licet , totam tracheam inveftit; cujus ope tum cartilagines inter fe fir- mius conne£tunar, tum tota canna partibus vicinis alligata, tutius &' firmius ad I horacem defcendic. Porro utriufque membranas alios quof- dam ufus ac munia efle cenfemus, quam ut tracheas parietibus conforman- dis, aut muniendis mere inferviat: quippe hic plures nervos & propa- gines nerveas paffim inferi, tum & interiorem ipfam afpera: Arteriae tu- nicam fibns tum nerveis, tum carneis,five mufeularibus, praeditam efle, plane advertimus ; unde concludere licebit Tracheam aut quoad fe to- tam, aut fakem partes ejus, & fenfu Sc motu quodam potiri. Et quidem pbfervatione maxime vulgari paret, interiorem ejus du&um fenfu acutif- ftmo pollere , quatenus a tenuiflimo offendiculo in tantum irritatur ,ut illico in motum convulfivum, fcilicet tuffim,mire cogatur. Caeterum uti rnoleftias ienfus, proindeque motus obeundi inftin&us, fiepiflime abboe vafe exoritur , ira & vim five impetum quendam motivum , five in refpi- rando five in tufljendo , fibras ejus proprio marte quadantenus obirecen- femus. Profedro fuper his non eft ut dubitetur quoniam in hac membrana interiore oblervare eft binosjfibrsrum mu/cularium ordines , eo quidem fjm ac ia Aprta & inteftinis difpofitos' nimirum unus extat fibrarum refta- C a v I. rDe Re fpiratiovis orgmi* & uju. 5 rum ordofuperior, quas dum contrahuntur, Cartilagines omnes circu- lares propius ad fe invicem adduci , promdeque vafis hujus truncum fuc- ceflivc fecundum ejus partes omnes abbreviari faciunt; lubter hunc jacet alter fibrarum circularium otdo, quibus (dum inflantur} contta&.is, ejuldem tracheae cavitas plurimum coarclatur. Cum itaque fibrae utriul- que generis mottires , vafis iftius dudtum quoad omnes dirm nfiones angu- ftari faciant j laris obvium eft eos ad expirationis aSm obeundus condu- cere , atque plus aut minus agere, juxta quod celerius vel ardius,in'enfius vel rem illius,ex pirare incumbit. In tuflr expuitione, exfufflaiione,& qui- bufdam aliis e pirationis fortioris a£ubus,hae fibr® vehementius contraci®, Ipiritum, aliaque afjperx Atteri at co‘ntenta violenter expelli cogunt, porro ab hac afiione interdum depravata aut pratpedita , Afihma, Dyfpnoeam, aliofque circa refpirationem afiedus exoriri interius de: Jarabitur. XI, Tunica hxc interior mufculofa binas alias etiam quali adnatas ha- bet, fcilicet glandulofam , & vafculofam. Nam, fient alibi ciica Alte- ri® fanguiferx anatomen notavimus, etiam advertere licebit, fiftuiam interiorem Tracheae, textura vaforum omnis genens ac praecipue fangui- ferorum denfiflima & quafi retiformi obduci. Atteri® non a vafis Pneu- monicis , fed ii ramo bronchiali ( quem ab Aorta Clar. Dominus Ruuch oriundum detexit} profefi* , huic inferuntur j quas etiam propagines venofae, originem fuam Venx Cavx debentes , comitantur, binis hilce furculi nervei occurrentes, varie complicantur •, adeoque ex omnibus intertextis quoddam quafi reticulum , totum tracheas dorfum obducens , conftituitur; cui vaforum plexui glandulx perexigux & albicantes ubique lubftcrnuntur,feu potius cohrsrenc j paii quidem ritu, ac in vafis plenlque aliis majoribus, & vifceribus quibufque membranaceis,habere al b’ often- dimus,quibus omnibus Lymphxdu&us adjuntu famulantur, Quod Jpe&at ad ufus horum, proculdubio Arteria: & Venx Tracheas tubum tivofangui- neo,propter nutricatum ejus,perluunt ; atque Nervi fpirituum copias, & motuum obeundorum inftinftus, ad fibras mufculares deferunt; dein quicquid humiditatis fuperfiux , ab Arteriis depofux, Venae reducere ne- queunr,g),andul* excipiunt, & retinent, donec mafl® languine® per Lym- phaedudtus remandari poffic. Siquando, ob lympham copiofius depo- litam, nimis inplentur illa: , humor tum e glandulis, tum ab arteriis in Trachex cavitatem exftillans Catarrhum infert. Afper® Arceri® Tunica: omnes diftinft® & ab invicem feparat® in Tabula 7. exprimuntur. XII- Trachex pars fecunda , %oqy%>? vulgo di6la , a pulmonum in- greflu incipit; nam juxta quartam thoracis vertebram fillula illa magna delcendens, in duos truncos dividitur ; quorum unus pulmonis partem dextram,alter fmiftram refpicit: dein utrique pulmones ingredi, & Pro- pter lobos majores lubdivifi , furculos quamplures, quemadmodum fere pifeium branchix habent, lobis minoribus five lobulis per totam pulmo- liiscompagem diftribuunt. Horum omnium du&us , prout in larynge. Cartilaginibus, fed ritu nonnihil diverlo conformatis, inftmuntur : quip- pe in bronchiis , h® non annulares , fed veliu loricatx exillunt ; ita ut, cum opus fitdudtus illos contrahi ,'cartilago inferior fuperioris cavitatem fubeat j fimili ftre ritu ac in loculi® tunicx cruftatx junfturis habet. Adeo quidem divino artificio cautum ieft, ur, cum pulmones dilatantur. Bronchia in longitudinem maximam protendantur; cumque illi contra- duntur, partibus aliis intra alias diducis fumme abbrevientur. XIII Bronchiorum, uri & Laryngis, tunic® , fibras mulculares utriuf- que generis, una cum glandulis & vaforum plexu retiformi, obtinent. Unde concludere licebit, etiam minores quxque afperx Aneri® fillulas conflantesf) ftol» & dialiol vices habere ; fcilicet omnes, dum expi- jatio peragitur, contrahi, dumque aer inlpiratur , relaxari; porro cx De Refplratlonk OYgAnls & ufu. SE c T J tifdfltn gfandulfs 8c vafornm reticulo, ubique fere intra intimos quofaue pulmonum recefluscontinuaris , humorem Catarrhalem depluere Tra- chea rarna» quidam Bronchialis ad fingularem pulmonis lobum pertinens' defiunatur io Tabula t. H, h. r ,ncns» XIV, Bronchia mriufque latens rami ficata, non tantam lobos duos airT plures majores, verum, uri Malpighius obfervavit. plurimos minores, fi™ 1,nCto> c mlbtuunc; unufquifquc enim ramus Broij- chwhsplureshtc illic ramulos, five fure alos a fe mittit, qui fincmli pares Arteria:, & Vena: Pneumonica; furculosfortiri, in minores inde propagines fere innumeras finduntur j quas omnes ubique foci* , ac inrcr fe compli- cata.-, quin imo nervos & Lymphasduiftus peculiares adepta:, jnaue r,nimf>. eXCim3nl t6r“> quoddam quafi nemus lecretum c unt, adeoque tota pulmonum compages e plunbus pr*di rVafbJmm conformacio perquam neceffaria ad pulmonum l!'n ,flqildem ae;ln cum dummodo finem pulmones ingredi, dar s?Uiniparticulas nitrolas pro accenfione feu vitalitate ejus furfim- eac’ r JP0X r-Sred* debeat j cumque fanguis ideo pulmonem pertranf- tebJi ucrnmi?™"65 rna.S parces aeri infP‘rat.° occurrat; idcirco opor- nesdividi & fecundi?» fci ,cet aererO; & fanguinem , in minutas portio- Hujus ratio in conff'e^us IibiClue diftindos & breves facere. ‘i»5iow «i«TSS5”, Pt’ ”&™,m °m”“ complicatione lUtu, qnali i„P,Sm?„? buliM dividitur , tn quibus finguhs fanguis perminutas portiones, ouafi rivulos,expromitur ; ut fecundum omnes fuasparces, particulis.niS eccumt, & mox in alveum redeat, * 1UKrolls iwm-roA-lft S“npJC! ’'n cav|taces ulteriores, fcilicetin veficulas a.]toIP'Sh«o inventa» , ducunt; quas quidem afpera Arteria nfatin»-; ? cf a,nl P*rteslt,ot> verum a prioribus diftinft.c, eoquodear- ribus a (e?n?r°1U d?f U”r’&) 3u:E vices harum fupplent, fpatiis iongio- mioo.es 1 “™,"' S""!"' expertes, ad certa tamen interva a? ,’ dura,US etfi cartilaginum tu j atque horum intere peffine 9a*“Sr V I,Pmenti?1‘T r r 7 rr ’ inipirato impletae, cellulas iltas vefkulares ex parte efficiunt. Revera duftus ifti haud inepte conferri poOUncmur» colo «nteftino , cujus cavitas continua , quatenus variis S locis fucem ita efi,m plures quali loculos dividi videtur. Porro du£hi<: ifti veficulares ex utroque latere fmus breviores, tanquam veficulas fmeulares denhffime accrefcentes habent, proindeque cellularum omnium aggeries Rvarum racemo haud multum abfimilis videtur. Harum imagines Quantum fonD ?Prf?OS edfc’ et,anafibrf> u£' per Microfcopium plane mu (culares obtinent. Quandoquidem enim aeris copia in- 3!?!. * A PuIl7,ones arfrahi, &. ne unquam deficiat, ex parte refervarj r-Tf.LV; 'rrC° Pmerdu?us papenores, qui tanquam veftibulum ac sn- * *n*uper camers interiores, & capaciores requiruntur j in quibus LteVd.? ’ ,fT.e<*ue Propterufljs emergentes depromi queat. Quippe ia“5n accidit aerern externum nimis afperum , aut alias pulmonibus Cap. I. T>€ 'Kjfpiratioyiis organis & pffpt. incongnmm exiftere; proinde uc fumme rieceflum fuerit, eum parcius infpirari, ejulque violentiam mox ab aere infito retundi, aut temperari. Porro ifte nonnunquam in quantitate fatis idonea attrahi five infpirari nequit uti in curfu, cantu, aut loquela longiore, item in affe&ibus qui- buldam morbidis; &. tunc aer internus rarefadlus exterioris defedtum quodammodo fupplebit. XVII. Quandoquidem igitur cellula: iilas veficulares majorem aeris pe- num excipiunt, quam uc totum quaque expirationis vice mox reddere teneantur j idcirco vimina cartilaginea iis defunt , earumque cavitates ex {e ampliores exiftunt» ut amplius diltendi podint : attamen uc pro data occatione majorem acris copiam exfuffient, aut materiam extuffiendam ejiciant, fibris mufcularifcus donatae, fefe arftius contrahunt, contentaque fua penitus exterminant. Etenim ordinarias pectoris fyftohe, quasmufeu- lorum relaxationes ex parce efficiunt, aerem forlan torum a Trachea 8c Bronchiis, haud tamen a veficulis, quaque vice ejiciunt: propter has { quoties opus erit) inaniendas, & totius pectoris cavitas plurimum an- guftacur, & cellulae ipf* veficulares a propriis fibris conftrictis coar- Clantur. XVIII. 2. Vas proximum ,e cujus ramis denfiffimis huc illuc quaquaver- fus protentis, cumque aliis ramis contortis , & complicatis, pulmonum compages exiftit,Arteria Pneumonica eft. H*c e cordis finu dextro egrtfla, verfus Tracheam inclinata, in ramum dextrum , & finiftrum finditur ; qui paribus Trachex ramis fefe applicantes , eos ubique comitantur, leu potius iis fiibmittnntur ; nam inferius confiti funt, & primo in pulmo- num lobos majores, deinde in lobulos univertos feruntur : in quibus fin- gulis Arceri* ramulus, in longum protenfus, utrinque plurimas afe pro- pagines emittit, quveftatim propaginibus aliis tum Bronchialibus , tum Venofis affriciantur, & varie complicantur; &, ubi afperx Arcerix pio- pagines extern* in cellulas orbiculares abeunt, Arterixcum Venis (uti per microfcopium detegitur) complicat* , veficulas iftas denfa ramifica- tione Circumdant, & quafi corymbis vinciunt; unde conjicere licebit, haud pro nihilo elle , qubd in pulmonibus ubique fanguidudtus , alteros iftos aeris rehgiofe obfervant, iilque adeo intime fe immifeent, ac ubique infinuant. Certe quicquid aliis viium fuerit, haud facile crediderim, hoc in languinis , ejufque partium utut dillimilium mifcelam exadtiorem fieri. Nam ad hanc, ecquid aeris acceflu tam plenoopus eft, quem in aliis mixtionibus (quarum perfe&iores digeftiones vocantur) rite obeun- dis data opera excludimus? Nam fi ifte admifTus itus ac reditus habere finatur, particulx commifcend* magna ex parte avolarent, Dein quod afleritur, tantum melioris gratia fieri , quod in pulmone fanguis intra du&us adeo exiles, tortuofos, nec facile pervios feratur, di- co hoc intentioni illi prorfus repugnare j nam optima cujufque liquoris mixtio, (ut etiam ipfius fanguinis) fermentatione perficitur; atque li- quor fic milcendus five fermentandus , ficut vinum in cado , fpatiumli-» berum & capax requirit: traje&io autem per dudlus exiles & anguftiores, velut colatoria, partium fecretioni potius quam mixtioni inlervit; qua- propter nili fanguis intra vafa majora cxafte mifcecur, ac rite fermentatur, dum pulmones pertranfic, fxculentias Se particulas qualque non rite mi- xtas ibi relinquit, eorumque du&us infercit, ac plurimum obftruitj uti oblcrvare ejt in Pica, Cachexia , & Leucophlegmatia alfe&is j quibus re- fpiratio difficilis, ob fanguinis non rite mixti recrement a ibi dercbSa,fu- pervenit. Quare pulmonis ufus videtur elle, ur fanguis per vSfa minora, tanquam rivulos exiles,fecundum omnes fuas partes cxpliccur j adeoque jiis omnibus nicrofx aeris particulx occurrant, eafque vitalitatis gratia in-» Ipirent feu accendant. Arteria Pneumonica, pariter ac Aorta Se Trachea, De Refpiratioms organis & ufu. Sect. j, tunicam mufcularem, binis fibrarum, fcilicet reflatum & circularium, or- dinibus inftmflam habet j qux proculdubio, dum contrahuntur , arterias etiam Pneumonicas pulfare. & fanguinem ufque prorfus urgeri Sccircum- pelli ficiunt Huic cunic* mufculofx glandul* numerofx cum vaforum reticulo incumbunt. Arceri* Pneuraomc® intra pulmonis lobum quen- dam fmgularem Fabrica & ramificaoo exprimuntur Tab. a. Valishujus Tunica: omnes diilinflx & ab invicem feparat* deiignantur Tab. 6. Fig. j. item Tab. 4. Fig. 2. XIX. 3. Vena Pneumonica , in finiftro cordis ventriculo radicata, & in ramos primo majores, & deinde, juxta pulmonum lobos & lobulos, in minores ac minimos divifa, & multifariam fubdivifa . fupra Tracheam defertur , inque progreffu fuo tum Arteris Pneumonic® } tum tracheas ramiticationi exafliffime refpondet, cumque illis utrifque pari paifu ubi- que incedit; &, ubi Trachea in veficulas definit, propagines venofs, cum arteriolis ( uti diflum ) complicat* , reticulum five corymbum , quocellulx ift*circumdentur, conftituunt. Ven* Pneumonicas, parum aut nilvia VenasCav* ejufque ramorum Anatome differt. Singulahujus generis vafa quatuor tunicas a fe invicem diffindas habent. XX. r. Harum extima fibris (uti videtur) nerveis , qusforlan aliqua- tenus mufculares & redx in longum ("licet feri e minus regulari) proten- duntur,confiat. Hxc venx pulmonaris tunica admodum laxa,& a reliquo vafe foluta exillit , in tantum ut ubivis aperta per totum inflari, & quafi vasdiftinifum efifet, plurimum extendi poflic 3 unde lufpicari licuit, hoc duflu peculiari lympham aut ferum e fangujne fecretum reduci; at vero magis probabile videtur extimum hujus valis ambitum ita laxe conformari, ut pto fanguinis impetuofius efferyefcentis reditu vix fummopere didendi five ampliari poffint. XXI. 2- 3- Huic tunicx dux aliae ( Venx cum Arteria communes) vi*, vafculofa, 5CgIandu!ofa fubfternuntnr, prioris munus eft parti nutricatum fuppeditare, & alterius lerofirates fuperfluas excipere & amandare. XXII. 4- Tunica quarta & intima plane mufcularis, fibris annulari- bus, uti fimilisArterix tunica, donatur j qux proculdubio pone fangui- nis rivum fucceflive contra&s, curfum ejus reducem accelerari, & pro data occafione corripi faciunt. Attamen hinc dubitatio oritor ; quamob- rem , cum venis xque ac arteriis fibrx mufculares contrafllvx , (qux in his pulfificx exilfuut) conceduntur, cumque utraque pariter vafa cordi perenniter pulfanci appenduntur, quamobrem non Ven* xque ac Arteris, juxtaconftantes in corde iyftol iv &diallolav vices,etiam folenniter pul- fent? Huic imprimis obvium erat referre. Arterias fibrarum motricium ftrue five aggerie longe deniiori quam Venas donari; qgare cum illx, fuc- ceffive forti ;er contra&x , fangumem velut emboli impuliu foras ejiciunt, & vi cujufque impulfus vafa continentia fuccutiunt. fulficit ut Venx pone fanguinis rivum leniuscontraflx, ipfum fponce ac velut in declive refluen- tem , blande ac xquahter prorium urgeant. Verum infuper , hujus ratiq nonnihil a vaforum conformatione dilpati feu potius inverfa pendere vir- detur; fiquidem fanguis intra Arterias trajeflus , a fpatiis amplioribus ufque in angudiora, 1'altem minus patentia propellitur, quare hxc cum impetu pervadens ubique diilendit, vaforumque latera attollit, adeoque pulfum excitat: quippe dum f-quens Arterix cujufque portio perlibras nmfculares contrahitur, neceile erit anteriorem , ab infiliente fanguinis gurgite impletum evibrare .• in Venis autem e contra , fanguis verfuscor redux e fpatiis ufque minoribus in majora, fivee rivulis in alveum ma- gis capacem & profundum decurrit, proindeque tacite Sc fine pulfus iiufluatione quavis prolabitur., C A p. I. De Refpirationis organis & ufu. XXIII. Sanguis intra Venas Pneumonicas pariter, imo plus quam in- tra Arterias ab acre , ubique a Trachea; duftibus aut veficulis adjunftis fe» fe infinuante, animari, five de novo accendi videtur : in quantum fcil. ide primo in Venis Pulmonaribus ab atro-purpureo jn coccineum mutetur 5 cujus ratio cft > quod languis juxta vaforum intercapedines , vi2. dum ab arteriis in venas tranfit, particulis aereis Ubique ac pldrimum occurrit. Quamobrem fi liquor quilibet Arteria: Pneutnonics injiciatur, non ita promte 8c cito pulmonem trajiciens per Venam redibit, acfiin membro' quopiam , aut in aliis corporis partibus experimentum illud feceris 5 quin pars liquoris injefti in Trachea: duftus, aut lobulorum interfticia exudabit, & pars alia, infpufflani abiens, tarde admodum per Venas redibit-, in- dicio fane manifefto , eum in tranfitu pulmonari inter vaforutn ofcula hae- rere, eumque particulis aereis commilceri. Sanguinis circulatio per pul- mones quiddam diverfum , feu potius contrarium habet ab ea, qua: per re- liquum corpus peragitur ;in quantum fcilicet Arteriae Pneumonica: fan- guinem atro-purpureum, &C Vente coccineum continent; cum in toto praeterea corpore. Aorta cruorem Coccineum, & Vena Cava atro -purpureum transferat. Porro de Vena Pulmonari oblervare eft, totum ejus duftum, excepto ubi cordi affigitur, valvulis carere. Hoc inde conftar, quod liquor trunco ejus injeftus ('pariter ac in Arteria habet) omnes illico ramos & furculos fine obice quovis pervadat- Quod quidem in hunc finem ita fieri oportuit, ut fanguis intra prtecordia , ob palfionum impetus , flufiuationes ac regurgitationes quaquaverfus libere femper habeat. Infuper ne finifter cordisfinus a fanguine impetuofius irruente obruatur unquam, natuiss inftinftu , fibris in Vente radice contraftis, curfus ejus inverti, feretro fluere poteft. Vena Pneumonica quoad ramificationem ejus extremam defcriptio habetur Tab. 4.. Fig. 3. XXIV. 4.. Huic vaforum prsediftorum , quibus aer & fanguisconve- huntur, Triumviratui Lymphaeduftus aquam exportantes adjunguncur- Horum ingens fatellitium , per pulmones difpofitum , Arterias & Venas ftipat: porro furculi omnes, a pulmone exteriore verfus radices ejus ten- dentes, in plures truncos majores coeunt, qui, duftui commu- ni inferti, lympham, a fanguine & humore nerveo fuperfluam, ingerunt. Profeftovala hujus generis quamplurima in pulmonibus requiruntur j quippe cum fanguis hic maxime efflagret, Serapide circuletur; nihtlque exterius perdiapnoen exhalet, Vente haud facile totum cruorem ab Arte- riis excipiunt; porro Glandula:, quod in iis depolitum ett, non diu con- tinent; quare Lymphteduftibus, quafi alveis permultis, opus erat, qui- bus humor continuo fuperabundans amandari poffit. Siquando hos ob- ftrui, aut difrumpi contingat, pulmonum autpeftoris hydrops, quini- rr.o tuffis & affeftus Phthifici fsepenumero oriuntur. Haec vafa pulmonum lymphica optime confpiciuntur , fi inter canem vivum diflecandum , du- ftus Thoracici fummitarem , ut nihil Ven® Subclavia: infundatur, com- primas; tunc enim pulmonum lymphaeduftus, fiquidem in commune re- ceptaculum obturatum ac impletum fefe exonerare nequeant, fu mnae in- tumefeunc, & valde confpicui fiunt. Incane faginato fi talis comprefbo aliquandiu fiat, humor lafteus e duftu Thoracico , valvulis referatis, in pulmones exundabit: quinimo idem Ivmpbvcduftus, etiam longe infra renes confitos, pervadet, eofque humore diftencos quafi laftefcentes red- det. Lymphteduftuum exteriorum in lobi pulmonaris fuperfieie perreptan- tium delineatio rudis habetur Tabula 1. XXV. 5- Vaforum pulmonarium genus ultimum fnnt NerVi, & pro- pagines Nervex ; quorum ingens copia ('proutalibi innuimus) ubique per pulmones difpergitur. Circa horum munus olim ambigentes, opinari ducebamur, motus Pneumonici primos impetus, aut falcem inftinftus 9 De Reffirtitionis organis & ufu. Sect. r. ab liis Nervis pendere 5 quoniam alias haud intelligere datur , quomodo pulmonum motus in refpiratione, tufli, rifu , aiiifque ipforum a&ibus , jilxta quafquc naturae exigentias adeo fcmper exa&e proportionentur, Nam prout (angui® plus aut minus in praecordiis adluat, ac ebullit, etiam prout Tracheas contenta quispiam libras Nerveas irritant, celerius aut tardius rdpiramus , &faepe, invito licet, tufliraus. Attamen praeterea Ncrvo- rum horum ufus alius , & magis neceflarius occurrit; nam ex quo liquet fanguiduduutn, & Trachea tunicas ubique fibris mufcularibus, five nio* tritibus, quibus contrahuntur, donari 5 fatis obvium cft Nervos Pneumo- nicos tum fpirituutn copias, tum contradionum inftindus ad fibras iftas convehere: quin & vCrifimile eft , propter Nervos illos fpafmodice affe- &m. Palpitationem cordis, nec non Afthma & tuflim Convulfivam f.tpe- numero excitari. Nervorum Pneumonicorum Anatomen five de/cri- ptionem in Ncurologia noftra, fciiicct pag. 511. olim tradidimus, ut non opus fit eadem hic repetere , aut ampliare, Vafa praedida quinaria, in di- ftributionibus ibis mutuo aflociata , & multifariam , quali in nemora fe- creta cusu veficulis, velat lacunis ubique intertextis divifa , cum inter fe variecoaipliccotur, & contexantur. Telam quafi carneam, quae ipla pul- monum compages eft, condituum; qua: inluper inftar parenchymatis fblidiorisapparet, quatenus Arteria: & Vente (anguine oppletx inferciun- tur , atque Tracheae & lymphaedudus vafa , tum aere tum aqua inanita* concidunt ac coalefccre videntur. Hujulmodi fabricam pulmonis carni- fornaem , ex meris vafis & veficulis contextam , minus admirari fubit, dummodo perpendatur, Teftis Seminarii compagem nihil aliud e(Te quam glomerem ex filamentis quodammodo cavis , five ex tubis fpermaticis fi- mul intextis, complexura. Nervi Pulmonaris & quoad fibrarum quibus conflat fafciculum , 8t quoad lurculorum ejus propagationem delcriptio habetur Tabula quinta. XXVI. Pulmonis Telam, uti diftum eft, ex vafis & veficulis conte- xtam s&C juxta illorum ramificadones majores, &: minores, in lobos & lobulos divifam , membrana ? quafi commune integumentum, inveftit. Hujus bisiac lunt tunica:, fciiicct unica exterior & tenuis, qua: filamen- torum Nerveorutn textura qutedam (uti m plerifquealiis vifceribus ha- bet,) fubtilis videtur; altera interior, quae Stafpera, & nonnihil craffa cft, e vaforum 8c veficularum extremitatibus fere meris conflans ; & pro- pter foveas ab bis paffim fa&as, intima fuperficies ejus inftar favi apum apparet. Harum forrase Tab. 8. fatis apte defignantir. Membrana e binis hifce tunicis conflata poros quamplurimos & Jacis magnos habet, in tantum ut, fi Hydrargyrus lobi alicujus minoris ramo Tracheali infunda- tur, membranam fere totam Intus obducens ubique e poris erumpat. In hanc membranam velut aggerem tum eruor Arteriofus, tum aer impin- gens refie&itur; ifte nimirum per venas in cordis ventriculum finiftrum *cjfertur,parte quadam aquofa per lymphacdu&us amandata; incerim aer per eofdsm Tracheae dufius, quibus influxit, revertitur. Eninivero aura con- tinue recens, quae ('anguini particulas fuppeditet, infpirari ; ei- que ut concedatur locus, altera vetus, jam efteeta ac inutilis, prius exfpi- jrari debet. Quandoquidem igitur utrumqne munus intra eofdem ductus peragendum (u,partitis vicibus modo hoc modo illud fieri oportuit. Dura infpiratur aer, pulmones quafi vento immiilo inflantur; dumque idem exfpiratur concidunt, &'ejus excludendi gratia arde comprimuntur; adeo- que follium ritu , perpetuas fyftol® & vices obeunt. Quo ta- men impulfu, & quibus organis hoc fiat, opera: pretium videtur hic pau- lulum expendere, XXVII- Super his igitur obfervatione vulgari conflat , pulmonisdia- ftolcn pe&oris ampliationi , ejufque fyftolen hujus contra flioni femper C a v. 1. *De R efftrahonis organi $ & uf». «bfequi , proinde uc concludere liceat, quando thoracis cavitate dilatata pulmoni expandendo fpatium majus conceditur, ac em externum, five circum pulfam , five ob propriam vim elaftscam (nam eodem res reci- dit) fponte in Tracheam infilirc, & mox truncam ejus. Bronchia, Sc ve~ ficulas omnes fubire , ac ad furomum inflare j in eum nempe finem, ut particulae ejus nitrofae fanguini , pulmonis loca omnia perluenti , ubique' occurrant •• deinde quando pe£hss > a dilatatione ifta recedens , quoad ca- vitatem fuam angullatur, etiam pulmo coropreff«s, J diaftole lua conci- dit, aeremque modo mipirarum excludit- At vero, quoniam aer non ea copia fponte exili t, qua infiluit, neque pc&oris cavuas av&e adeo contra- hitur , ut pulmones valde comprimat j idcirco Trachea; duiius omnes fibris mnlcularibus donantur, quae inrer cxfpirandum feriarim contra&vr. Aeris expulfionem promoveant. Itaque ut refpiracionis c,ufa &c Ecndi modus plane innotefeant, inquirere oponec, quo ritu, & quibus organis Viciffitudinaria ifta pectoris dilatatio, & conrra&ioperagantur. XXVlIf. Circa hos motus, divini Conditoris mechaniccn, ad regulas Mathematicas plane adaptatam, latis admirari non pofliimus; fiquidem nulia alia in re manifeftius o Gei .ys ,rx.in% > videatur. (Quippe cum peftoris tum ampliatio, tum coarftacio a quibufdam mufcuhs (quorum munus unicum eft contrahere) perfici debeat; res ita inftituitur,ut coftse, qus thoracis, velat parallelogrammi oblongi verfus Cylindrum incurvati, latera efformanc, in figuram modo quadratam , cum angulis reSis , pro pecoris ampliatione ; modo in Rhomboeidem , cum anguits acutis, pro cjufdem contrafHone , ducantur. Quod vero a partiam ficu ita mutato fc- qurtur, ut cum latera ab invicem longius abfcedunt , fines propius addu- cantur, & e contra ; proihdeque fpatii capacitas alterari potius, quam au - geri aut diminui foleat i ne ita circa thoracis cavitatem accidat, per Dia- phragmatis motum miro artificio fic caucum eft , ut, dum coft* fuperius pro pedto re ampliando verfus quadratam figuram afeendunt, ne fines in- terius abbrevientur. Diaphragma, quod finem inferiorem claudit, deorfum verfus abdomen extumelcac ; adeo uc thorax quoad longitudinem» fimul, ac quoad profunditatem amplietur: dein vice verla , dum colt<* interius ad pe&us coardtandum verfus Rhomboeidem figuram discuntur , ne fines ex more Idngius abfcedant , Diaphragma fuperius afcendit , proinde at thoracis capacitas inter exipirandum, etiam quoad utramque dimenfionem anguftetur. XXIX. Quod autem ad mufculos pe&oris, tum ampliationi propter jnlpirationem, tum conftri&ioni propter exfpiiationem inferviences, Ipe- dlac, fapientiffimus naturx Conditor plura & mu- neris inftrumenta inftituit; propterea quidem ut relpiratianis opus, ad vitam adprime necelfaiium , inccflanter ulque 8c perquam robufte obivi poffit. Mufculorum prioris ordinis , a quibus /cilicet thoracis cavitas di- alii collas attollunt , & pofterius retrahunt, proinde ut arcuentur i>l-s tr.agifque amplientur; in quo cenfu funt mulculi tres fcapulares, unus lumbaris", ac intercoftales externi undecim ; atque alter internus mulculus , nempe Diaphragma, pc&oris fundum deprimit, ejsifque lon- §* vv*v m> Una curn profunditate dilatata, ampliari facit. XXX. Pr*di6limulculi, via. fcapulares, lumbaresac intercoftales, e- tiam cum Diaphragmate ad refpiracionis munus deftinati, a pluribus Ana- tomicis,ac imprimis a Fallopio latis jam accurate delcribuntur , ut parum opus videatur hane telam nunc retexere; praefertim , quia plenior & per- manens harum partium notitia non nifi per crebras difleitiones, & ccoT0i]/tMi Anatomicam acquiri foleat. Quatuor mufculi priores diver- ififormes, ad infpirationes fortiores & violentas potiffitnum conducunt; intercoftales vero exteriores, propter ordinarios infpiralioois a&us, quoad 11 12 De Refpirationis organis & ufa. Sect. I. vivimus, operam perennem & viciffitudinariam navant. Hi finguli uni- formes, cum bafi ca nea&crafliore, in coft» fuperioris imo radicari, fibris Obliquis &C ancrorfum latis in coft» fubjacentis fummiratem feruntur , ci- que cum fine tenuiore actendinofo implantantur; unde fequitur fibras i fias, dum circa radices fuas intumefadi abbreviantur , cofiam inferiorem fiucere St retro trahere; dumqfie adeo hi mufculi omnes fimul concra- huntur, coft» omnes furfutn .levat», &ab angulis cum fpinis obliquis, jn alteratte , thoracis truncum capaciorem, led aliquanto breviorem reddant cui Ellipfi ut fuccurratur , Diaphragma (quod, prius a fyftole liberum , intra pedoris cavitatem reconditur) una cum coftis lurium diis, inferius ad cenfitatem ducitur j proinde ut peftus , quali tympanum undique ftridfum , capaciffitnum evadat; ac interea pulmones, fpatio ampliore iis conceffo, ab aere, qua data via, irruente inflentur , & totam thoracis ampliati cavitatem impleant. XXXI H»c de mufculis infpirarioni infervicntibus : quibus fubinde a ppntraftionc ceflantibus , coft» ftacitn a pofltione refta in obliquam deci- dunt; flmulque Diaphragma a tenfitate laxum, in pedoris cavitatem afcendit,feu potiusa vifceribusabdominis illuc protruditur j adcoque,ob partium fitus ita mutatos , fcilicetpeftus conftridfum , & pulmones com- prelfos, exfpirationis aftus fuccedit. Hunc nonnulli meram alterius in- termifilonem efte , &c tantummodo a motus mulcularis (quo refpiratio peragitur) quiete, feu vacatione procedere ftacuerunt. Quinimo colla- rum a redtisangulis in obliquas declinatio, & Diaphragmatis afcenfus, partium harum fjtus naturalis perhibetur, quoniam in delundtis fub tali politione reperiuntur. Huic opinioni aflenfum haud facile deberi exifti- mp, quia interdum exfpirationis multo fortius & vehementius, quam in- ipirationis munus peragi 'iebet; prout in tufll, cantu, rifu, vociferatione, aliifque affedhbus , quorum exercitia peftoris labor difficilis, & graviores nixus lunt. Quapropter non eft ,ut arbitremur exfpirationis a6lus hujuf- modi intenlos, a mera mufculorum pradidlorum quiete feu vacatione, quin vero ab aliorum oppofuorum motu excitari. Porro non tantum propter vehementes, verum ordinarios & folennes ■■■.Trvoni vices, falcem sd librandum refpirationis rnunus, mufculi modo citati oppofiti, Sepe- dioris confinde vi requiri videntur; fecusenim ifti alii, quorum officium efi thoracis cavitatem dilatare ac ampliare , interdum penfi fui immemo- res, aut fortius aut diutius quam par eft agunt j quare opus eft eos ab aliis, Antagoniftis fcilicer, exlpirationi infervicntibus fubinde admoneri, Sc in officio contineri. Sunt autem mufculi ad peftus conftringendum dicati, facrolumbus, triangularis, intercoftales interni, ac mufculi quidam abdominis, quorum omnium ulus & deferiptiones cum a pluribus Ana- tomicis , tum accuratiffime a Fallopio traduntur. Mufculi intercoftales incerni uti fuum , ita 8c munus intercoftalibus externis contrarium obti- nent j quod nimirum efi coftas deprimere , & pedloris cavitatem ,in fi- f uram Rhomboeiden ducendo, coarfUre. Quippe obfervareeft, cujufque orum bafin carneam & c ralliorem coft» inferioris fummo implantari,atque libras motrices, inde oblique & antrorfum alcendentes , atque alteras in- tercoftalium exteriorum decuffantes,cum fine tendineo & tenuiore, coft» Inperioris imo inferi; hinc ut nullus h»c perpendens dubitet, quin hi mufculi interiores coftas omnes deprimant, live inferius ducant. Caeterum dum coft» ita deprimuntur, ut pedtons truncus anguftior & magis acumi- natus reddatur, hi mufculi interni, fecus ac alteri externi, non folum co- ftas, led etiam appendices earum cartilagineas deorfum trahunt. Enim- yero appoficififime ad hanc rem notavit Fallopius , mufculos intercoftales ex- teriores folummodo coRarum ,ac minime cartilaginum intervalla , internos vera mrajue fiatiaadimplere ; cujus ratio, rA.rch;tcctoiucesdivm» fpeculatio- Cap.I. De Refpiratiovis organis & ufu. nem jucundiffimam pra:bens, ad hunc modum habere videtur : vix. dum cofts ad infpirationis aftum iiirfum ducuntur , fimulque verfus Ipinam retrahuntur, motus ifte a poftico incipiens, a coftis ipfis perticitur ; qui- bus primo commotis cartilagines, veluc funes appenfi ,facile obloquuntur ; quare his rite componendis futyidio mufculari parum opus videtur jad cofbsvero agitandas, non folum praedi&i mufculi intercoftales, fed qua- tuor alii majores operam continuam navant: verum e contra, ut colla: deprimantur, fimulque ancrorfum ducantur , vis potiifima anterius inci- piens, a cartilaginibus perficitur, qua:, tanquam funes dufiuarii , quo ten- dendum eft fecifm, coltas facillime defledlunt. XXXII. Porro ob hunc finem , nempe ut coftarum appendices cartila- gineae ad exfpirationis aftum deorfum 8c propius invicem trahantur , non lolum mufculi intercoftales interni cartilaginum aeque ac coftarum inter- valla impient, verum infuper mufqulus triangularis huic negotio totus deftinaturi ,hic enim inferius ab ofle fterni enatus, & furfurn oblique afeendens , cartilaginibus inferioribus inferitur , quas verius caput fuum, invicem propius" adductis, thoracem conftringic. Quod circa hunc mufculum annotavit Fallopius , confideratu dignum eft J vix. cum in ho- mine parvus adeo & fubcilis ifte fuerit, ut vix pro mufculo accipi queat, in cane per totum os pectoris protenditur, & cartilagines omnes, etiam ve- rarum coftarum fterno inofculatas , occupat. Cujus diferiminis ratio di - vinam circa Animalium fabricas Providentiam plane indigitat- Q_uippe cum hoc animal, ad curfus velociffimos & diu continuandos natum , quo fanguis, dum interfius agitatur , rite accendatur eventileturque , aerem celerrime & fortiter uti infpirare , ita etiam exfpirare debet j (nam, ut re- cens aura liberius hauriatur, oportet veterem ufque torum fortiter ejici & velut explodi;) idcirco propter hunc aflum firmius obeundum ("cu- jus in homine haud magnus eftufusj mufculus caninus molem ingen- tem & tanto operi parem fortitur. XXXIII. Hxc de mufculis pe&oris truncum coartantibus, ex quo- rum apparatu fatis conflat , mulculorum oppofitomm relaxationes huic negotio non fufficere. Cxcerum ut interea, dum pe£tus conftringitur. Diaphragma fuptrius afeendens cavitatem ejus abbreviet, haud JaJoClt ipfum a contra&ione fua remitti, verum etiam necefle eft ut , quampri- mum hxc ceflat, mufculi abdominis contradli vifcera comprimant, &j u- perius propellant; a quibus ftatim Diaphragma relaxatum attollitur, in- que thoracis truncum altius adigitur. XXXIV. Exhorum omnium rationibus (opputaris,inferre licebit,haud minores trunculorum nixus circa exfpirationis aftum , quam ad infpiratio- nem requiruntur, impendi ; immo majores dicamus , poftquam his adue- tur, quod Trachea: & Bronchiorum Tubi fibris mufcularibus (prout iupra oftenium eft) prssditi lint, qua: folummodo inter cxfpirandum contracte, aerem incus contentum cum majore impetu explodi faciunt. Et quidem ita fieri oportuit, quoniam aer vi elaftica*pollcns in du6tus pulmonares, quoties aperiri finunrur, fua fponre latis promte inlilit ; illinc vero ut de- nuo ftatim penitus excludatur , impetu quodam & partium comprefiione, yelutexplofioneopus eft. Namque licet infphatio ordine ftc prior, ta- men exfpirationeni mox fubfequi, & juxta iftius tenorem proporcionari pecellum eft ; quippe, ut ifta fit magna , hujus vices ufque majores exi- guntur. Quapropter in vehementi aut totius corporis , aut folius puirno- nis exercitio , ut aura recens copiofius infphecur , vetus omnis non folum ex Trachea,& Bronchi is,verum etiam ex ultimis veficulis quaque vice commoveri , & quoad maximam partem explodi debet ; idcirco cum ad intpirgndum, pulmonibusotiofis, tantum mufculi pefioris occupentur, ad exfpirandum fortius, tum mufculi pe&orisoppofiti, tum & 'pfi p«l- ajpnes laborant. De Refptratioms organis & nfa. 14 XXXV. Explicatis ad hunc modum refpirationis organis, adhuc inqui- rendam reflat, quo inftin&u illa ad motum concita , perpetuas adeo fy- ftol iv,8c diaftoJiav vices iterent; ut modo hi mufculi ad inipirationem m*>- do illi ad expirationem contrahantur,atq; oppofitiincerim quieftantjadeoq; viciffim moveantur, ut fibi invicem mutuo locum cedant. Super hi$ im- primis obvium eft (quod etiam alibi fufe declaravimus) fpiritus animales» pro musculorum motibus cdntraifivis obeundis, £ tendinibus in fibras car- neas infilire; & dein pro iifdem relaxandis, ex his in illos recedere. Por- ro cum hmttio mutua fit duplex, 1c. fpontanea, 8c mere naturalis, olim offendimus m priore, fpintuse tendinibus in fibras carneas per appulfus juxta appetitus imperium evocari, atque intra has in a&ione manere, do- nec illius nutu dimittuntur; deinde vero in tendines reverfos quiefcere, donec rurfu.s foras jubentur; hinc ut illorum motus & quietis tempora fint inasqualia, incerta, 8c pro libitu noftro varie determinanda; XXXVI. In funftione vero naturali multo feeus habet : quippe fpi- ritus animales e tendinibus in carnes perpetua vice, fiveconftanti recipro- catione efferantur, & contra&ione brevi fa&a, mox ex his ia illos refiliunt, ac ita viciffim : ad quem modum cor ipfum , Arteri® & refpirationis or- gana , quinirao ventriculi 8c inteftinorum fibr® carne®, nifi propter ob- je&a fua alias determinentur , per fyftolas & diaftolas perennes agi- tantur. S ect. I. XXXVII. Non opus erit hic repetere , quod etiam alibi circa hxebina motuum genera notavimus, fc. fpiritus Animales fumftionis motiva; fpon- ranear, omnino aut potiflimum a Cerebro, aliofque mere naturalis Autores at Cerebello difpenfari ; porro 5c fpirituum utriulque generis tum copias, tum sanum ineundorum i nfti nSus, per nervos convehi, XXXVIII. Attamen hic ambigitur , ad quod genus fun6tion is motiva?, fir. fpontmc e, aut mere naturalis, refpirationis a£tus referri debeat ; cujus etiam ditionis, viz. Cerebri an Cerebelli, fpiritus animales negotio ifti ddifn.ati, fuerint. Satis liquet manus hoc motus fpontanei quodammodo particeps effe; quoniam in noftra poteftace eft illius a£his modo corripere, raod > producere, aliifque diverlimode alterare, imo interdum parumper cohibere: porro nervi ad pnrcipua ejus organa motiva, fcil- Diaphragma & raufculos thoracis pertinentes, e nervis Brachialibus 8c Lumbaribus oriundi, profapiam fuam Cerebro deberi, eorumque fpiritus incolas ad motus voluntarios potiffimum ordinari plane confitentur. Verum infuper c contraj refpiratio in tantum fun&io mere naturalis eft , ut illius organa in fomnisabfqtte notitia noftra,inque vigilia nobis non advercentibus,con- flanref fyftolav & diattol-Jt vices reciprocent ; porro licet aQum five esercitrum ejus aliquantulum fiftere aut variare pro libitu noftro pofftmus, integrum vero refpirationis munus penitus abrumpere, aut diutius fufpen- dere nequimus. Praeterea licet nervi, ad mufculos pedturis & Diaphra- gma deftinati, a nervis Spinalibus procedant, ramea hi pofteriores, a ramis Brachialibus.profefti, in progreuli fuo cum nervi Intercoftilis propagini- bus eommnuitant j quineriam ab his nervis (qui ex Cerebelli dicione fune) nervi reliqui omnes, per Tracheam & Pulmones diffemmati, oriuntur. XXXIX. Ex his plane fequitnr , refpirationis opus a&um quali mixtum, Btrmfque functionis motiva , fcil- tum fpontanex , tum natuiralis partici- pare; atque fpiritus ac nervos utriufque provincia, qui tum a Cerebro , rum a Cerebello procedunt, in hoc negotio occupari. Et quidem juxta Oeconomiam animalem ita ftert oportuit: nam licet refpirationis adtus qui- dam ,ad vitam fuftinendam necefiarii, conflantes perennes effe de- beat; ihnt tamen plures alii Pe&oris & Pulmonum motus occafionales tantam, 8c f atpius pro libitu noftro obeundi; uti cetnitur in jifu, ploratu. CaP.T. De Refpirationis organis & ufu. cantu, vociferatione, fibilatione, aliifque privatis Pulmonum & Tracheae operibus; quibus fortiter peragendis mulculi thoracis confpirant, &o- peram conjundtam navant. Porro in violentis totius corporis laboribus & exercitiis, a quibus fanguis plurimum incitatus eventilatione majori in- diget , Brachia vehementer agitata , etiam Pefioris mufculos, aliaque organa Pneumonica ad refpirationem crebriorem, in motus citatiores adi- gunt. Et revera, propter hujufmodi Brachiorum & Diaphagmatis nervi hujus motui infervientes , ab illorum ramis nerveis procedunt. Porro hac ratione cautum eft , ne corporis exercitia Pulmo- num vires, & refpirationis tenorem excedant unquam aut labefactent: quippe cum hujus organa difficilius laborant, aut fatifcere incipi unt, Dia- phragmatis nervi, alteros Brachiales vellicantes, & quafi officii admoncn- tes 5 a motione nimium intenTa dculieie jubeiK. XL. Enimvero cum refpirationis munus in plures ufus, quorum a- lii mere naturales, aliique fpontanei aut violenti funt, deftinetur jid propter fpiticus & nervi, qui utriufque regiminis tum a Cerebro, tum a Cerebello proficiscuntur ,in hoc opere conjungt, & nixus feciales praeda- re debent; ea tamen lege, & mutuo quafi pafto , ut alii aliis ad opera quaeque maxime neceffaria , aut convenientia imprimis obeunda invicem cedant, & mutuo obfequantur, Hinc refpirationis ordinariae aut mere vitalis inltin&us, a nervis Pneumonicis incipiens , illico nervis Diaphra- gmatis , & exinde Thoracicis quibufque communicatur 3 adeo ut partes Hiotivae omnes mutuo ftatim ina&u confpirent, atquepefloris ejufinodi fyftnlas & diaftolas efficiant, quales ad prtdentem fanguinis Ifacum requi- runtur. Attamen e contra quoad alios refpirationis,aut fpontanex.aut violens tat, aftus habere videtur ; via, horum inftinftus live primus impetus,» mulculis modo his, modo illis incipiens3mox organis quibufque aliis com- municatur; ita ut,pro refpirationisaCtibus defignatis obeundis,fimul omni- um , ifiu oculi citius , focia opera accieatur. XLI. Oute ha&enus circa refpirationis organa , eorumque munia ac ufus differaimus , ut clarius elucefcant, ex re fore videtur, quamn- dam ex iis partium maxime notabilium Icones ad vivum delincatas , una cum Tabularum explicationibusfubjicere : prius tamen hic pauca quatdam circa Pulmonis lymphteduflus , Sc lobulorum interifitia in fuperioribus praetermifla , inferere vifum eft. XEII. Cl- Malpighius hos Pulmonis lobulos, eorumque interftitia primus detexit; quibus tamen ufibus inferviunt, haud fatis clare denota- vit . Videatur forlan holce loculos five fpatia intra Pulmonem inania,etiam aeris (quo lit amplior ejus condus ) receptacula quasdam effe. At vero experimento fxpius fadlo evidenter conflat, aerem Trachea: fiftulx (qux unicus ejus in Pulmonem aditus eft ) infufflatum , htec lobulorum inter- ftitia minime fubire,auc inflare ; attamen (i foramini in quolibet ex his in- terftitiis fadfo infufflaveris , illico fpatia hsec omnia in toto Pulmonis lobo inflata intumefeent, adeoque jucundo fpe&aculo lobuli omnes magnis in- tervallis diftin&i apparebunt; uti exprimitur Tab. 3. Fig. 2. Porro Jym- phardudlus pulmonis fuperficiem perreptantes, ubique fere membranulis interftitia integentibus includi, eorumque fines in i pia interftitia definerc videntur. Cseterum yala iymphica , cum unaquaeque vaivuhs .ua qu;s ad pulmonem fpefiant numerofiffimis inftniuntur; prout in Bovis lobo ampliori calente evidentiftime difeernere eft , & ad vivum exprimantur, Tab. 1. d. d. d. d. XLIII. Circa horum ufus ut conjeffari anfim , verifimile eft cavitates iftas quofque lobulos intercipientes , vapores a fanguine accenfo quaoua- verfuscopiofe emanantes (cum nullibi melius detrudi, aut feponi poflinc) excipere, quife. evaforum finibus in cavitates hafce oer ceauiffimos ipfo- De%effirationu organis &ujtt. Sect.I. rum parietes tranfudant, indeque mox ulterius propulfi in aquam per haee vafaappropriata , e pulmone deportandam condenfantur : iniuper ne lym. phs intra dudus iftos, a vaporibus fa&ae , ac ita condenfatae , jp pulmones (magnam i piis noxam illatura: ) regurgitent, denfiffimi valvularum obi- ces impediunt; XL1V. Enimvero faepe faepius miratus fum,quid fiat de effluviis vaporo- fis,qua: perpetim e languine in praecordiis efflagrante copiofiffime,8c non- nunquam impetuoliffime dimanant. Quamvis enim plurima eorum per Tracheae du£tus una cum aere inter exfpirandum avolant, attamen iis quaquaverfus in orbem denliffime erumpentibus unica exitus via , five emillarium fingulare haud fufflcit , quapropter loculi five fpatia iftaec ina- nia ubique ex omni parte dlfponuntur , qua» vapores in pulmone occlu- fos excipiant, & eofdem mox condenfatos per Lymphatdudus, quafi per totidem Alembici rofira, extillent. XLV. Vafa Lymphica pulmonibus egreffa •, cum furculis numerofis ver- fus du&us Thoracicos tendunt, iifque magna ex parte inferuntur; in itine- re vero Oefophagum , nec non Tracheae & Aortae truncos fuperlcandunt , in iifque varia infertione propagines multas amittunt; proinde ut videa- tur aliquantum humoris Lymphici pro vaforum illorum parietibus lubri- candis impendi. ligurarum Explicatio. TABULA prfma exhibet pulmonis lobum unum integrum revolu- tum, in cujus fuperticie Lympliscdudlus, huc illuc perreptantes, con- fpiciuntur. A. Trachea in medio vajorum jacentis refettre orificium, B. trieria Pneumonica fubjacentis orificium. C. Vetta ‘Tneumonica fuptrpofiitaorificium. d. d. d. d. Lymfhaduttus exteriores per lobi ift ius fuperficiem dijfcminatu e. e. e. e. Lymphaducfus plures in dorfo hujus Ubi coeuntes, unde tranfeunt in dubius 7 horactcos. TABULA II. exhibet pulmonis Ovini lobum unum in medio feftum ut portione fuperiore fin qua Vemccaudexell) amota, & Afperae Arterias Trunco fepofico , Arteria: Pneumonicae per totam ejus compagem, Ic. lo- bulos minores & minimos, ramificatio oftendatur. Hujus diuSus omnes , fc. propagines 8d furculi, ut ut minuti, a liquido quodam injefto impleti & colorati,ad vivum delineabantur. A. A. A. A. Lobi Pulmonarii divifi medietas inferior } Arteria Pneumonica ramificMionem commensi, * ■ ■ B. B. B. trieri a Pneumonica innem ad hunc lobufn pertinens* C. Foramen unde ramus ejus alter amotus reficabatur. I>. D-D. D. Caudices e qutbus rami ejm aln (ji quidem in hac Tabula eX- frimi nequibant) rcfecabantar• E. E. E. E. Trunci hujus Arteriofi , in longum protenfi, rami laterales ntrin~ rjuc in dextram & la vam protenfi. t.F, F.F.' Surculi & propagines minores, qui paribus venofis, & Bronchia•*' Itbm ubique? complicantur; ac ultimo cum Venufis velut contexit,ve ficulas or- biculares ubique circumdant, & quaji Corymbis vinciunt. Sect. t: Caj>. t . Tai: l pdjj. i6. Tah: JI. /T l6~ Sect.t :Cap. t Ta : IU, adpa0. iy. Tah: W aclpan tj. Txg-.i. Fifl. a.. Fy:-3- Cap.I.- Figurarum Explicatio, G. G. G. G. Rami Bronchiales, qui A Trachea caudice fepojito refecti, & huic Pulmonari immerfi, ramis [anguiferis afj udantur. H. H. Afpera Arteria caudex ad hunc lobum pertinens, qui Arteria Pneu- monica incumbebat, refitfus & fepofims. f. f. f. f. ramorum Bronchialium , qui partim in lobi hujus portione deferipta G. G. G. G. immerguntur, panimque in medietate ejus altent abfcijfa difiribumtur. TABULt/£ III. Figura I. exprimit pulmonis lobum unum, juxta A- fpene Arteriae ramifteationes , in lobulos minores & minimos divilum : cujus vafis furculi & propagines a liquido prius inje£to impleti, & deindfc quoad lobulos ab invicem fejunfti , etiam ad vivum delineabantur. A. Afpera Arteria truncus> a reliquo ejus corpore abfeifus. 33. B. B. 'Pars ejus inferior per fefltonem aperta , m tum foramina in fmgu- 'los ramos ducentia, tum villi ejus re£H mufiulares conflictantur. 6 a a. a. Foraminapradula in ramos hac illuc protenfos ducentia b’ b. b. Villi mufiulares reciipquibm alii circulares incumbunt, c. c. Caudicis hujus Trachealis pars fuperior integra , five claufa, ut Cartila- gines Annulares appareant. D. D.D. D. Rami Tracheales lobulos minores confiituenies ibidem integri & claufi, etiam ut in iis Cartilagines Annulares appareant. E. E. E. E. Rami pares per feBionem aperti, ut foramina & villi mufcii- lares recli confptciantur. F. F. F. F. Codices, e quibus rami Tracheales ahfiifii removentur, ut reliquis poji diviftonem expandendis fpatium concedatur. G-G.G.G. Ijibuh fecundarii Bronchiorum caudicibus tanquam uva appenfi* qui etiam in lobulos adhuc minores dividi pofiunt, quorum omnium ductus interiores e Bronchiis in cellulas veficutares tranfeunt. h. h. h, h. Vafa fanguif'era Lobulorum i Horum fuperficies perreptantia. TABULA III. Figura II. exprimit portionem lobi pulmonaris, in q«o„ interftitiis membranofxs inflatis, lobuli omnes in propria figura apparent , atque Polypodii folium nonnihil repraefentant. A. A* Afpera Aneris, cum reliquis vafis complicata portio,cui caudici ex omni- bus ifiis conflato, lobuli infiar foliorum arboris accrefimt. b. b. b. b. Lobuli ipfi. c. c.c.c, Vafa [anguifera eos perreptantia. d. d.d. d. Lobulorum vnershua membranofa, qua item vafis [anguiferis e. e. e. e. obducuntur. TABULA IV. exprimit vafa tum Trachealia tum /anguifera, proUno lobulo conftituendo ab invicem feparata & diftinfla , nec non cujufque illorum conformationes peculiares. Figura I. reprsfentat rami Trachealis intra lobulum unum ‘iifbil.uti divaricatxonem, inque Tubos& veficulas orbiculares ramification£m. A. A. caudex, in cuius fuperficie Cartilagines apparent. J b. b. b. b. Rami minores a caudice ifioprofeBi, in quibus etiam hinnuli ap- C.c.c.c. Ramorum iflorum in veficulas orbiculares, qui uvarum racemis (i~ miles videntur, tranjhm. Figurarum Explicatio. Sect. I. d.dL Vaft fangtdfera d Pneumonicis diSimffaj qua Tracheam obducunt, etque enutrienda inferciunt. Figura II. & Hi. Arterix & Venx Pneumomcx intra eundem lobulum fi ares ramificaciones diflinfiim oftendunt j q assam te cum vafis Trachea- ibos complicatas j compagis pulmonaris texturam maxima ex parte con- ftiiuam. TABULA V. exhibet Nervum Pulmonarem fubfidio microfcopii pau- lo accuratius deferiptam ; adeo ut plane conflet truncum ejus fibrillarum innumerabilium una colligatarum quali fafciculum elfe j quinimo & cau- dicem ejus, dum in Serpilli medum pulmones perreptat, furculosafa varios huc illuc propagare. Figsurs I. Trunci Nervet portionem abfeiflam refert, cujus extremitas ani aperta y 2c per microlcopium inlpefla , in fibras fere innumeras expli- cabilis videtur. A- Nervi trumus. a. a. a. a. Fibrilla circa extremitatem ahfcijfim ah invteem divi /a, & late ex~ patift. Figura II. & IIL tum trunci, tum rami cujufque fibras quafdam ex- plicatas, ac infuper liaculorum e varia ftirpe propagationes, crebro ite- ratas oftendunt. B. Truncas primarius, b. b. b. b. Fibrilla circa extremitatem ahfiijfasn explicata. C. ,C. Surculi e fibrillarum fafciculvspropagati. TABOLA VI. imprimis Arterix languiferx Anatomen , quam in nu- pero traflam delcripfisxuis, hicaptislconibas delineatatn exhibet. Hujus Figura prima ac fuperhrec, vafis illius quatuor tunicas diftin- fiasg fc. nerveam, mufcularem, glandulofam, & vafculolam reprx- fentant- I. Tunica intima nervea, quxfotfan aliquatenus mufculola eft. fibris reftssfive longitudinalibus conflans j qu® contradi® Arteri®, Tubum ab- breviari faciunt. H. Tunica .proprie mufcularis , fibrarum mufcularium aggerie conflans, qu® cum fucceflive pone fanguinis rivum contrahuntur, circuitum eius corripi faciunt. Ab harum motu eft quod Arteri® pullant. III. Tunica glandulofa , qu® , ( lecus ac in Inteftinis habet) tunic® mufculol® fuperpofita, e glandulis perexiguis & numerofiflimis con- texitur. IV. 7unica extima vafcidofa > five veficularis, qu® i vafis fanguiferis inter fej cumque propaginibus St fibris nerveis varie complicata & contorta, quoddam quali reticulum videtur. VI. Figura fecunda fy inferiores, Venas Anatomen, five quatuor ejus tunicas Iconibus idoneis exprefias oftendunt; qu® tunic®. as i vafis portione quadam (exterius incipiendo) fucceflive eximuntur, integras apparent. X. Tunica Sed ■ u Tai: V Tah: VI Fiq: i- «eipacj. t8. Secl.t: Cap.t: Fuj: -i. TTclI :VU advcw. ia. Fia l f'SJ 3- Secti Xap.t: Fiy: 4. Fip : x. Sect. t:Oajp>. i Tai: YZZT. adpacj uj. Fig:t TiJ: g- Tw- Cap.I. Figurarum Explicatio. 1. Tunica extima, fibris nerveis (quae forfan aliquatenus mulculares funt) quodammodo re£tis,five in longum (licet ferie minus regulari) pro- tenfis conftans. II. III. Tunica vafculofa ir glandulofa , quae pariter ac in Arterialia- bent. ... .... . IV. Tunica intima mufcularia, etiam horis circularibus ficut in arteria conftans, qua: pone fanguinis rivum contra, curium ejus reducem ac- celerari faciunt. TABULA VII. Afperse Arteris tunicas diftinSas , Se ab invicem fepa- ratas exprimit. I. Figura prima. Tunicam intimam , fibris mufcuiaribus re£tis, five longi- tudinalibus prsditam oftendit. .... II. III. Figura fecunda Tumeam glandulofam, oC ieruavafcul'>ram faux pari fere ritu ac in vafis /anguiferis , ac etiam in inteftinis habent) de- ' Fiwra quarta tunicam exteriorem (quas partim cartilaginea , &par- tim mufcularis eft) exprimit. Hujus fibras tranfverfae, fiye Annnlires, cartilaginum interftitia adimplent & conneflant. TABULA VIII. Tunicx pulmonaris extimae, totam ejus compagem obducentis, portionem , microfcopii ope eleganciffime fimulque accura- tiffime deferiptam exhibet. Figura I. exhibet prxdiftx tunicx portionem , qux partim ob va/orun* cujulque generis in ea terminatorum extremitates, foveolis quafi punftu- risdenliffimis excudi videtur; & partim e vaforum fanguiferorum com- plicationibus , velut corymbis , veficulas orbiculares cingentibus, in plu- les velut areas diliingnitur. Figura II. reprxfentac membranx excimx portionem a vaforum corym- bis avulfis /eparatam , & fine areis, folummodo foveisminutiflimi* quafi pun&uris infignitam. Figura III. exprimit Tunicx prxdiflx aream quandam lingularem ©pe microfcopii magnitudine au£lam. Refpiratioms Uf<& varU/pecte*. Sect. I, Se ct io I. Ca p. II. De Refpirationis Ufa variis earumcjue & fjmptomatnm rationibus. HAdenus pulmonem , partpfque ejus motui, & confequenterfun&io- ni vitali , quoquo modo infervientes luftiavimus ; quscum plures & diverfimoda fine, adeoque multiplex & refpirationi valde accommo- dus organorum apparatus exiftat; ita multifariam, & propter diverfas occafiones eadem perverti, aut vitiari periclitantur. Revera Horologi- um ex elaftro , rotis, modiolis dentatis, fpiris, libramento, fummo cum artificio fabrefactum , haud magis aut facilius depravationi obnoxi- umeft, quam h*c pedoris machina pneumonica , per quam aerem infpi- rando , fanguinis flammam vitalem cum motu & calore ejus tuemur. E- nimverocumad refpirationis munus fpedenr pulmonum vala, fcilicet trachea , cum bronchiis & veficulis; item cor cum arteriis & venis j in- fuperadfint nervicum fibris tum mufcularibus , tum nerveis , lymph«- duefus, & glandulae j porro cum & vaforum horum contenta, fc. aer, fanguis vetus & recens cum fero ejus, lympha, & fpintus animales j vitium quqdvis in unoquoque horum contingens, f«pe totam fundionem pneurRonicam perturbat. Nec minus etiam organa pedoris motiva , fc. jnulculi cum diaphragmate , atque nervi iis deftmaci j quinimo interdum fpxntus animales, antequam nervos eos fubeunt, perperam fe habentes, non raro magnas circa refpirationem ot-iuiico; inducunt. II. Cum praecipua pulmonum fundio & ufus fuerint, fanguinem & aerem per totas partium compages intimofque recefius, atque dudus quof- que minutiffimos traducere, & ubique invicem committere ; in eum nem- pe finem , ut fanguis venofus a circuitu redux , & chymo recenti dilutus, proindeque crudus & velut femiextindus, cum perfedius mifceatur & veluc fubigatur, tum pocifllmum ut fecundum omnes luas partes ab aere nicrofo de novo accendatur; hinc primaria circa hoc negotium , flvemu- nus pulmonare, dei ida, ut plurimum in his duobus conliftent; fc. primo Quod fanguis non rite trajicitur per cordis finus,&vafa pneumonica ; & fe- cundo quod aer haud debito modo in Tracheam ejufque dudus infpiracur , qxfpiraturquc Utriufque horum dute fune partes ; primo enim quoad fan- guinis trajedionem , culpa interdum intra cordis finum dextrum , aut ar- terias pneumonicas j quandoque item intra venas pulmonares, aut cordis ventriculum finiftrum committitur: dein fecundo quoad aerem modo in infpirando, modo jn exfpirando, imprimis ac potius delinquitur 5 quan- quam inf iper utraque fundio interdum ex «quo peccet. Singulorum ex his varii fune cafus. plures itemcaufo, & fiendi rationes j quarum prae- cipuas hic breviter perflringam. HI. Primo igitur , quando fanguis non rite cordis finum dextrum arterias pneumonicas perrranfic, aut proprio ipflus vitio , aut duduum fnodo iftorum , modo ulteriorum culpa illud contingit. Quippe nonnun- quam fanguinis rivus in citeriore pnecordiorum regione fubfiftit, propter pbicetn in altera fadurn ; quinimo interdum aeris infpirati defedus , aut vicium, fanguinis rnj ciendi remoram facit. IV. Quod 1'pedat ad fanguinis vicium , quominus expedite hic cordis fjqgtn dextrum & arterias pneumonicas trajicit, Clariflimi Svlvii opi» CA P. 11. '2XjfplrationisUf t var'ue fpecies. nio, nili operis prolixi, & longe a propofito noftro eflet, hicdilcuti- enda foret, Enimvero fupponit ille, fanguinis venoji ramum defcendentem, chym ofimulqjue humore lymphatico a toto corpore reduci imbutum , fpiritus acidi- dulcis indolem habere j ejufque interea ramum afcendentem bile e cyjli fellea iit cruoris majfam Juffufaimpragnatum , falis volatilis oleofiparticipare ; deinde ex horum fubcontrariorum intra dextrum cordis finum confluxu, blandam &■ natu- ra amicam excitari pugnam fiveeffe vefcentiam; in qua, & obruam, latentes conclufaque in utroque partes ignea, compedibus foluta, & m libertatem vindicata , chyli & fanguinis partes omnes rarefaciant> ac tta mutanufy alterant,ut tum vita, dy caloris, tum motus &■ nutritionis in tota corpore munta obeant. Hypotheli huic perquam ingeniolis , &concinne adaptatte, ne ftatim aflenium pra- beam, plurima faciunt. Prtsterquam enim quod multi circa bijISgenefin , & dilpenlationem longe aliter ftatuunt, adecque , non fine firmis ratio- nibus & experimentisperiuafi j talem fanguinis diverfie indolis, & in cordisfinudextro litigantis., edo£li, e&ervefcentiam negant: Noftra , quse fuit o!im , adhuc fert lentantia, utrumque fanguinis rivum pariterchymo recente perlutum, prorius homogeneum exiftere; arque id propter, vafa laftea thoracica tam longo itinere chyli partem circum- ducere, quam trunco vens cava; delcenoenti , atque ac partem alteram vafa meiaraica trunco ejus afcendenti infundunt ; quod etiam una cum chylo humor lymphaticus vafis fubclaviis infundatur , ita ut in langui- nem reduci percommode queat j nec quidem aliis aut pluribus eju,1 du- cibus opus videtur. Porro humorem illum redle confli tutum , aque ac chylum ipfum dulcefaftum , maflse (anguinea: abfque ludia in corde exci- tata , fimul congruere & facile affimilari (latuimus. Sin vero humor lym- phaticus, a cerebro & nervofo genere atque ac a glandulis redux , a de- bita crafi degener , ( uti crebro affolet ) acorem contraxerit, idcirco fan- guini venofo reinfufus ipfum fundit, &in ferofitaces prsecipitat , proin- de ut magna urime profluvia inducantur. Porro a tali cau/a Diabeten exci- tari alibi oftend imus. At vero tantum abeft, ut talis humoris lympha- tici fluor, in dextro cordis finu majorem (anguinis effcrvefcentiam con- citet ,ut potius e contra exinde cum pulfu debili , flepe totius infrigida- tio, aut rigor , non raro etiam fpirituum deliquia aut alle&us Ipaftno- tiici excitentur St urinam copiolam & pallidam comitentur. Quorum ratio proculdubio eft, quod tum humor limpidus e cerebro & nervofis partibus exundans fangmnem m ferofitatesfundit, & nimis diluendo re- frigerat j proindeque fpiritus animales, vehiculo fuo deftituti, aut defici- unt, aut motus inordinatos ineunt- V. At vero fanguinis in cordis finu dextro, a partium diffimilium lu- £ta, effetvelcentiam elafticam uti prorfus negamus; ita quoties exinde in pulmones non debito modo ejicitur , illud non tam proprio ipfius , quam facultatis animalis vitio auc defedlu accidere (latuimus. Si quando enim fpiritus , cordis fibras motrices a&uantes , aut deficiunt, aut in anxii#* (pafmodicas adigantur ; cor proinde inordinate vibrans, laticem cruentum aut infirme, aut irregulariter foras propellit. VI. Quod autem 'fanguis cordeegreffus arterias pneumonicas haud fem- per expedire trajicit, id interdum propria cx culpa > quandoque item ob vias obftrudtas , quin & alias ob caulas paffim contingit. Iplelangu is du- plici refpe&u, fc. aut quoad accenlionem , vel quoad crafin fuam peccans, proprio per pulmones tranfitui officit. Utriufque horum varii funtcafus. Primo enim quatenus ille aut minus, aut nimis quam par eft , accenditur, in cinuitu pulmonari impeditur. Si quando in mana (anguinea, fpiritu ac fulphure iblumcis aut depreffis , partes aquess , terreftres , aut lalino- fixse praepolleant ; id propter latex ejus asque aut parum ab aere nltrofb ac- , non facile intra dudtus pulmonares rarefit, eolque exllientis in- (larflamma: fna fpontevix trajicit; fed gravis & quafi limofus ufque in viis lueret, atque plurimum molefti® ac laboris, quo circump liatur . cor- di creat. Hinc quoties a totius corporis , aut partium ejus motu citatiore, fanguis paulo uberius in precordia urgetur , cor & pulmones pro circum- pu Ilione ejus difficillime , & extremis quafi cum nixibus laborant. Aeque in hoccafu verifimile elt fanguinem , intra cordis linum dextrum rapi- dius aggeftum , aliquatenus ftagnare; quia nimirum in du&usa fronte oppletos fianm transferri nequit. Porro ob hanc caufam concretiones iftae grumofis five carnof® , cordis Polypi di£ti , interdum exoriri videntur. Hinc & in pica, leucophlegmatia, hydrope, ac fcorbuto inveterato, a corporis motu citatiore , relpiratio valde difficilis ac laboriofs exiftit. VII. 2. Sanguis nimis interdum accenditur, totufque fere in flam- mam erumpens, ac fupra modum expanfus, infra du£tus pulmonarcs.quos plurimum inflat & extendit,vix contineri poteft,quin eos inflammare five accendere periclitatur; quare, ne diutius in iis moretur, praecordia creber- rimis iimuique fortiflimis nixibus vibrant,ut fanguis ita nimis accenfus fatis eventilari & circumagi poffit: fecus enim ifte, intra pulmones aggeftus , eolque totos inflammans , fumflionem vitalem cito deflruet. VIII. Prxrer haec languinis quoad accenfionem , reflant alia quoad cra- fm, five mixtionem ejus vicia , propter qus du&us pneumonicos minus libere aut expedite trajicit. Enimvero quando compages ejus aut minus laxa, ant fupra modum ftrifia exiftit, per exiles pulmonum meatus haud facile pertranfibtt; qum fepe in iifdem hxrere & ftagnare , aut etiam ex- currere, & extravafari periclitatur. IX. Sanguis in compage diverfimode folucus, aut deliquia , aut recre- menta, aut corruptelas luas in pulmonibus exuit; qun in vaforum recef- libusdepolita , aut parietibus eorum affixa, rivi fanguinei curfum variis modts Inhibent, auc pervertunt, X. Primo languinis diflblurio, qua: pulmonibus ftepiffime (quamvis non penculofe admodum) infeftaelt, contingere folet, quatenus ferofi- tates, intra maffim ejus contineri habiles, cum non fatis per Diaphore- fin,aut Diurelin e veftigio amandantur,intra pulmones a cruore abfcedunt j adeoqueeflervefcentes, & e propriis vaftscxundantes, tum aeris tum fan- guinis tranlirus perturbant, aut prspediunc; proinde ut recrementi hu- ius femfrexpellendi, & circuitus fanguinei continuandi gratia, pulmones in tuffim crebram , & valde moleftam , irritentur. Qu® autem fit tuffis ratio ffirmalisj & flendi modus, inferius exponemus. XI. Cum plures fint cauf® & occaficnes, propter quas latex ferofus, c languinis compage folutaabfcedens , in pulmones exundat, plerumque illud ob unam aut alteram ex his tribus contingit; fc, primo & fispiffime, quia poris exterius a frigore conftriftis, ferofitates, per diapnoen amandari folir®, in maflam cruoris regurgitant | quam ftatim effervefeere , & fu- perfluitates ferofas intra pulmones exuere cogunt. Ab hujufmodi caufa catarrhi & tulfes frequentiffime oriuntur, proinde ut vulgo cujufque tulfis initium tali (rp&Cpcttrj, nempe frigori contrado, conftanter imputari fo- Jeat. Secundo liquorum acidorum, uti Pomacei, vini Rhenani albi, Cla- reri Parificnfis, aliorumque tenuiorum potus, nonnullis tuffim , aut affe- Bionem cararrhalem fere fernper accerfit: cujus ratio eft , quod fanguis, in crafi debilis, uti lac ab acidis inje&is, ftatim funditur , inque ferofitates, qux arteriarum interiorum ftatim ofcuhs exudenc, prxeipitatur. Hoc equidem in mcipfo quotannis expertus fum,cum seftivo tempore (quando fanguis fulphure abundat) pomaceum, & vina meraciora impune, imo fsepe commode biberim, eadem hyCme (cum fanguis ad acorem proclivis eft) vel modice libata illico tuffim excitare. Tertio fubeft altera diluvii fcroli in pulmones exundancis caufa, viz- quando lympha, parces nerveas Refpirationls Ufovari# [pedes. sect. r. C A P II, Sanguinis in pulmone impedimenta. 3c folidas irrigans, fubito fluorem patitur j proindeque e fibris & glandu- lis aliifque duflibus , & receptaculis in fanguinem regurgicat; cujus li- quorem illicofundic, inque ferollcaces, qua: pulmones non raro infeftant, praecipitat. XII. Propter hanc rationem tuffis fubitanea 'ac molefta affedus fpa- (modicos fepenumero comitatur; qux vulgo, tuffis vaporofa di£ta, vapo- ribus afcribitur. Verum infuper in magnis aeris mutationibus , & praeci- pue quando tempeftas a (icca in humidam alteratur, & propterea fales vo- latiles aut fixi deliquefcunt, tuffis & cararrhi valde increbefcunt, XIII- Nec tantum latex ferofus, fed & plurcs alii humores, autfangui- nis recrementa , in pulmonibus depolita , eorum dufitus faepe inferciunt ; adeoqtse tum aefis ; tum cruoris tranfitus prxpediendo, dyfpnoeam , auc tuflim inducunt. Hoc in Cacochymicis, item in gulofis, bibonibus, aliif- que vitam inordinatam , aut defidem agentibus, paffim cernitur. ’ Qua- propter curiores, ut pulmones humorum illuvie & (anguinis recrementis ufque immunes habeant, dista tenui & perquam exa£ta utuntur, obler- vaviquofdam melancholicos, fanguinis fece adufta intra du£tus pulmo- nares^exudante, fputum inftar atramenti nigricans; quin & alios biJiofos" aut idfericos, flavum, & quandoque fumme amaricans (fiquidem pura puta bilis fuit) excrevifle. XIV. 3. Infuper pulmones interdum fanguinis corruptelas & putrila- cines luere. plures inflantis fatismanifefto declarant. Si quandoenim mafla ejus miafmate, aut contagio peftilente aut venenato cafia, corrum- pi incipiat, inque portiones coagulatas, & fphacelatas faceflat; pulmones inde labem prscipuam, unde fc. maximum vit e periculum imminet, fufcipiunt. Hoc in morbillis, variolis, pelle, & febribus malignis notius eft, quam ut explicare aggrediar; a quibus afle&ibus quoties sgrotantes intereunt, ita fieri videtur, vel quia fanguis intra corbis aut pulmonum vala grumefcens , proprii ibidem circuitus viam obftruic, proinde flacim ut influxus ejus in cerebrum prepediatur-, vel quia fanguinis corruptelae duiluum pulmonarium parietibus affixa», affe tum praecipue auia fanguinis concidente & a cerebro fubftwda , illico Ipirituum animalium bypouafis, quafi lux exinde emanans, ftatim concidit, fi- Sanguinisinpulmne impedimenta. S ect. F. toulqsse omuiott) facultatum exercitia , fivc af/us ccflant. Si quan- do , fangumis (ulphure , atque aeris nitro plus debito concurrentibus, ct«or iupra modum accenditur 5 propterea ftatim , quo hic nimis effla- grsns-falis evendlecur , cordis pullus quoad ultimum ejus molimen in- cenditur. Piares hujus fornis inftantias adjicere poffimus: verum hasc Sanguinis coolideratio, ad /ecundum de refpiratione isfa propolitum ducit j nempe ut perpendatur, cuiufmodi deliquia aut defefius, circa acrisnkrofi t *d dammam vitalem /anguinis mendam requifiti, tum in- £psrationem, tum «exfpivationem contingunt ; nempe a quibus iftacaufis procedunt, quos itidem producere /bieiiL Iu quadilquifitione Kaipriasisde Infpkauoae tadadjcemus. Cap. III. *J)e Jnffrratione Ufa Sectio I. Cap, III, De Jnjfixatione Ufa. REfpiratio Ixdidicitur, quando afus ejus fruftratur, aut quoquo modo inhibetur; qn°d fepiffime accidit propter aeris infpirandt vitium, veldefe&um. Quoad prius, fi forfan aer depravatus fuerit, fonguinem nec rite accendit, neque eventilat, qninimo nonnunquam hujus crafin peflundat, five venenat, prout in aurx confricatione admodum maligna, five peftilente paffim cernitur. Hujufmodt affe&uum ut rationes prsci- puas attingamus , advertere eft , quod fiquidem aeris particulas nitrolx futi multiplici experimento conflat ) ad vitam tuendam imprimis ne- ceflari» exiftunt; ita frequenter accidit illudieris nitrum aut deficere, f]ve plane deefle , aut ab aliufmodi particulis obfcurari in cantum , aut 3i- gari, ut virtutem fuam fatis exerere nequeat, aut denique ei- dem corpufcula maligna five exitialia adjungi. Primo aeris particula nitrofx deficiunt , fi quando ipfo ftagnante aut valde aeftuante, nitrum inde abigitur, aut in aSum minime concitatur; quapropter in camera ar&iore vel nimis conclufa , aliifque in locis , aut hominum frequentia ftipatis, aut folis ardore effervefa£lis, difficulter ac xgre refpiramus. Idem ufu venit in locis valde excelfis, fupra montium ahiorum cacumina, A- tmofphsrx fummitatem excedentia ; in quibus ob nitri defedum refpi- ratio *gre ducitur, ot diu illic vivere non licet. Secundo particulae aeris nitrolx ab aliis accefforiis interdum obfcurari, aut obtundi, quandoque item nimis acuari folent. Quoties enim , flante Auftro , aura nimis humi- da & crafla evadit, in quantum parciculx nitrofee ab aquofis ac fulphureis occupantur, ac plurimum obtunduntur, dum infpiratur illa, fanguishaud vegete accenditur, verum , inflar ligni viridis igni fuppofui, fumigat po- tius, quam clare efflagrat; proinde ut durante tali aeris flatu, torpidi ac hebetes, ac ad motum inepti perflemus ; e contra autem quando (xviente Borea particulx frigorificx , acerrimis & fumme aculeate nitrofis adjun- guntur, fanguisfatisaccenditur, & libere refpiramus. Attamen flamma vitalis a gelu imenfo ipfi improportionato undique reprimitur , & nj mo. tu & calore refocilletur, non raro prorfusextmguitur. II. j. Prxterhxc aeris vitia, quibus refpiratio interdum laedi folct, hoc infuper malum nonnunquam ab ejus defcftu procedit; quatenus nimirum ift e copia fatis ubere introduci nequit. Cujufmodi effictus cum plures & diverfunod e cauf exiftant, ut plurimum vero illud propter re- fpirationis organa vel quoad motum impedita, vel quo id meatus obftru- fia contingit. III. i. Refpirationis organa aut funt mere paffiva,qux fcilicet moven- tu*> uti pulmones; aut funt activa, quxfcipfa, ac infimul iftos movent, Mufeu!i thoracis , ac Diaphragma. In quibufque horum motus impe- dimenta, quibus refpiratio Ixditur, varie contingunt. Etprimoquod ad pulmones fpeftat, fupra innuimus hoc interdum ob vafa plurimum di- l.enta, & fanguine impleta, valde intumefeere, in tantum ut rigidi & in- flexiles thoracis fyft0jav ac vicibus minime oblequantur. por. 10 inter um accidit ob phlegmonen, tubercula, aliafque diverfimodascon- cretiones, parem in |pf3s rigiditatem excitari. Secundo rdpira?ionis or- gana activa , five partes moventes, fcilicet mufculi pedloris , & Dia- phragma, a funclione fua motiva varias ob caufas inhiberi aut perverti De hfpiratione Ufa. Sect.I. folent. Solutio continui in quolibet horum facb , fiveper fanguinisag- geftionem, live per feri, aliorumque humorum decubitus , uti inpleuri- tide & Scorbuto , five a plaga aut vulnere infli&is, dolorem in loco affedto cum motus impotentia & refpiracione difficili paffim ciet. Quinimo in- terdum fmc dolore , aut caula quapiam evidente , partes iftae a motu prse- pedita: dyfpnceam graviffimam inducunt 5 prout in Afthmate , fuffoca- tione uterina , & quibufdam aliis affedtibus fpalmodicis, aut hypochon- driacis, crebro cernitur, Cujufmodi pathematum ratio proculdubio in eoconfiftit, quod Spiritus Animales fundtioni iftarum partium motrici dicati, aut circa originem perturbati, aut intra nervorum duftus impediti, a debito in fibras motrices influxu avertuntur. Quapropter multi quoad pulmones latis fani, & tantum cerebri & nervorum affeftibus obnoxii, etiam Dyfpnoex paroxyfmis horrendis faspe corripi folent; prout alib_ fufius declaravimus. i IV. z. Aeris, quo minus Ubere pulmones fubeat,inhibitio refpirationem Isdens, fa;penumero obvias", nempe crachex duftus occlufos, aut non latis patentes contingit. Enimvero dudtus ifti (ut prius de vafis fangui- feris notavimus) occludi, & plenum aeris ingrelTum prohibere folent, quatenus vel opplentur, vel comprimuntur, vel arftius contrahuntur. Cum plures finteauf* Sc modi, quibus tracheas dudtus oppleri folent, imprimis & fispiffime hoc facit feri, dum a fanguine abfcedit, fluor ca- tarrhalis;, & e vafis fanguiferis in has parces exundatio 5 quod primo te- nue & acre tuffim moleftiflimam parit; poftea per codiionem craflefcens, & tracheas parietibus adhxrens, infpirationis vias valde anguftat ,•&ex- tremitates earum prorfus implendo, decurtat; pariter etiam languinis ex- tra va fati , nec non puris, aut materix ichorofase lymphx-du&ibus aut /arigui-duftibus m veficulas tracheales exudatio, dyfpnceam gravem,& non raro Phthifm producit; cujufmodi aftedtutnn pathologia infra fu- fius explicabitur. Secundo dudtus tracheales tum ultimos tum interme- dios fxpenumero per compreffiunem anguftari, aut occludi, obfervatione latis vulgari conflat. Enimvero a paftu uberiore, nec non a vini, aut cer- vifix fortioris potu copiofo ("quatenus vafa pneumonica ob cruoris tur- gefcentiam valde diftenduntur, & trachex latera comprefla liberum fo- litumque aeris ingreffum non admittunt) homines, alias laris lani, diffi- culter & anhelole refpirant: quod quidem ob pulmones repletos & ex- tentas, potius quam a ftomacho laginato, & diaphragmatis fyftolen im- pediente , accidere putamus. Porro ob hanc rationem , etiam in febrium paroxyfmis refpiratio crebra & laboriofa exiftit. Nec tantum a fanguine turgelcente, fed etiam ab eodem ftagnante, aut extravafato, inluper a con- cretionibus lapidolis, aliifque diverlimodis, tracheas vafa comprefla infpi- rationem liberam perficere nequeunt. V. g. Tracheas dudfus nonnunquam a fibris eorum fpafmodice affedtis propius contradti & ocrlufi, aeri ad debitam infpirationem aditum ne- gant. Hinc cum nulla fit in pulmonibus obftru£tio, aut mala conforma- tio , nulla inluper diathefls tabida ; tamen a fibris iftis praeternaturalicer convulfls , 8c limulcontraftis, Althmatis paroxyfmi horrendi fxpe oriun- tur. Super hujufsnodi pathematis cum alibi difleruerimus, non opus erit pathologiam iftam hic denuo repetere. Praster hos Infpirationis Jaefas «lus, fubfunt quidam alii, qui propter aerem in primo aditu, fcilicet intra nares, guttur, aut laryngem a tumore aut mala conformatione pro- hibitum excitantur: Ita namque polypus in nare, angina in gutture, aut tonfillarum inflammatio, refpirationem difficilem reddunt g pari quidem .ratione,ac arenas circa partum aggeftlo navium exitus reditufque obftruic. Q_uandoquidem veroejufnaodi pathematum rationes & tiendi modi lenful patent, fuf ervacaneum videtur eorundem t/£tiologias hic tradere. De Exjpiratlonc Ufa. Cap.1V. 29 Sect. I. Gap. IV, De Exfpiratione UJa. Sicut Exfpiratio multo facilius , 8c cum minore negotio quam infpiratio peragitur; ita quoad adum fuum minus inhiberi, aut perverti pericli- tatur. Enimvero ad illum perficiendum mulculorum pauciorum nixus contraftivi requiruntur, in tantum ut nonnulli afterant , partium motri- cium, a quibus pedoris dilatatio perficitur, meras relaxationes ad con- ftridionem ejus fufficere. Hinc cum in Agone mortis ultimus natura; labor fit thoracem aperire, & fpiritum ducere, quo vita flamma perenne- tur; quam primum irritus ille conatus fuerit, nullo cum negotio animal exfpirat ac moritur. At vero in fuperioribus latis clare evicimus haud minus quam v.axrvo'iis penfa a mufculorum peculiarium opera obiri. Quare cum exfpirationis organa laedi aut inhiberi contingit, ne. cefle erit fundionisiftius difficultatem, aut depravationem oriri. II. Partes motrices, qua; pedus conftringunt ejufque cavitatem coar- tant , prteciputs funt mufculi pedorales interni, lumbares quidam, alii- que abdominis; infuper laryngis, & Tracheas fibras mulculares; pro- pter vitia quavis, modo has, modo illas, aut fingularesaut plures fimul occupantia , exfpiratio diverfimode inhiberi, aut perverti folet. Quan- quam autem fundionis hujus lasfio fispenumero ab infpiracione la-fiTde- pendeat; quandoque tamen ea folitarie contingit, ita ut, cum aerem fatis refte 8c facile ducimus, eum non nifi impedite aut perverfe reddamus. Quod quidem ob varias caulas , & pluribus modis (quorum praecipuos hic breviter attingemus) fieri folet. _ III. Primo enim liquando Iblutio continui , velaffedio fpafmodica, vel paralytica in mufculo ( qui exfpirationem facit ) uno aut pluribus accidat, propterea thoracis cavitas ad aerem live fpiritum plenius efflan- dum , non ita libere conftringi ac comprimi poteft. Hfnc non tantutn pleuritide, fed tumore , aut vulnere in mufculis intercollalibus aut abdo- minis laborantes, tuffire, aut canere, aliofque exfpirationis fortioris adus non facile obire pofTunt; nec minus, ob fibras iftarum parnum motri- ces refolutione aut Ipalrno affedas, thoracis conftridto debita inhi- betur, IV. 2. Exfpirationis adus cum varie pervertatur, aut perturbetur, tum potiffimum hoc in tulfi, fternutatione, rifu, ploratu, ac fingultu con- tingit: In quorum rationes, & fiendi modos breviter inquiremus; 8c primo dicendum erit de tuffi. V. Tuffisdefchbi poteft, quod fit exfpiratio vehemens, crebrior, m- ttqualis Sc fonora , propter cujuldam molefti & irritantis aut ledationem, aut e pulmonibus per Tracheae dudus expulfionem,excitata. Quippe aer violente exclufus, Scintranfitu ad duftuum trachealium latera allifus, quicquid iis ullibi impadum eft, fi facile mobile fuerit, dilcutit & abfter- get, Sc non raro foras amandat. VI. Ad tuffitn excitandam mufculi thoracem contrahentes, tum Bron- chiorum fibra motrices , intima jn motu concurrunt. Quip- pe dum illi pedoris cavitatem coardant, ac undique totos pulmones comprimunt j hx dudus tracheales modo hos, modo illos contrahendo,8C a tergo aerem dum foras propellitur occludendo, expulfionem ejus ci- tiorem & vehementiorem moliuntur. DeTuJJt. VII. Omnem tuffis sftum infpiratio fubita jntenfforpramedic, nempe at aer, in majore copia admiflus, ftatim violentius explodi poffit 5 in qua nifanon tantum recens,qui modo infpiratur , fed etiam vetus, intra vefi- culas tracheales antea aggeftus , ad augendum fpiritus exluffUtum una exploditur ; cumque non primo impetu quod mojeftum eft fedaturaut amovetur , hujufmodi vehemens exfpiratio crebra vice ufque ad magnam naturas fatigationem iteratur. VIII Tuffis cujufcunque caufa primaria eft nervorum aut fibrarum, ad pulmones pertinentium , irritatio ■ de nervis obfervare eft, quod noni tantum rami, 8c propagines eorum pulmonibus inferti; verum alii, e quibus oriuntur illi , aut quibufeum intime communicant, m locis i*pe- 4tore diditis laceffiti, illico tuffim accient; quam ob caufam fepe.hu- mor acris intra hy%.jpxfor aggeftus, indeque in capitello nervorum pedoralium decumbens, tuffim moleftiffi nam aut afjfe&us Afthmati- cos inferre folet j prout olira per inftantias notabiles declaravimus. Propter eandem rationem moleftia naribus, palato , aut gula: infli&a, euffini , feu potius tuffiendi nixum licet inanem , concitat. Parum info- ferferi ex arteriis in gula: aut laryngis partesfupenores extillans, abl- que notabili pulmonum noxa , tuffim crebram 8c valde moleftam pro- ducit. At vero hsc irritatio , nervis ac fibris in ipfo pulmone diftribu- ®s inPdila , crebrius & quidem immanius tuffiendi nixum provocat; qui per vices iteratur, donec quod moleftum eft foras excernitur , auc srritatiq ejuscompefcitttr. Hujufmodi tuffis exemplum nota- hlle inferius fubj iCietur. , IX. Caufe irritati vas tuffim inducentes & funt multiplices , 8c variis sn locis conhftunt ; praeterquam enim quod nervi , prout modo innal- imis r io.uper & membrana , quibus intima cum pulmonibus commu- Biicatio eft , in naie patulo , aliilquein locis irritataepathema iftud e lon- gjnquO’ pulmonibus imprimunt; fepiftime exfpiracio ifta irregularis propter aliquod incongruurn, aur aliquo modo improportionatum°, pul- monibus impaftura excitatur. Quippe molefti hujus amovendi gratia imprimis nervi, fibrsque nervex circa pulmones dilperfie irritamurj dem:, horum confenfu , mufculi pedoris conftridivi, fimulque rra- ciiex fibrte motrkcs, in coritvfotioncs vehementes & crebro iterandas adi- guntur. Sect.I. X. Tuffis omnis vel humtda , vel ficca eft ‘3 in priore humor quidam, alicubi intra duitus tracheales depofitus, tuffieado fuccutitur, furfum- que in os foras excernendus ejicitur. Humor ifte, cum multiplex & di— verfwnodus exiftat j ut plurimum dicatur vel ferofus, vel nutritius, vel purulentus, vel fanguineus. XI. Prioris plures funt fpecies, & differentia:; nempe quoad confiftea- K'Sm,aut tenuis , aut craffus eft , five crudus, vel concoftus 5 quoad colo- rem,, aut albus , aut flavus , aut fubviridis, quandoque item caefiusaut ater. Porro tuffis humida varie diftinguitur, quoad loca, equibus hu- mor extuffiendus procedit j quandoque enim laryngis parietibus adhsere- fcens , autiisexudans , fibris motricibus per lenem tufficulam fuccuffis, faciie ac brevi tranficu in os ejicitur ; interdum materie excernenda paulo sitius bronchiorum tubis impada j n°n nifiper expirationes magnas Sc crebro repetitas excutitur ; denique nonnunquam accidit, recrementa eji- cienda intra tracheae veficulas ultimas depoai , e quibus non fine vehe- roeaceSc crebrius iterato taffiendl labore educitur, & dein, longo per fotos-pufmonVs itinere , foras propellitur. De tuffi humoris nutritii, item fengtimei Sc purulenti, poftea , cum de Phthifi ejufque medela agemus , Jfeciatsm dicetur. Cap.1V. De Tujfi. XII. ‘fuffis ficca, quoties pulmonum Idiopathica eft, pluribus modis & varias caofas excitatur ; hanc enim ductuum quorunicunque pneumo- n i eorum jooftrudtio , five per compreffionem , five opplctionem , live coatra&ionem ea fiat, neceffario inducit. Quapropter inflammatio, tu- mor , tuberculum , languinis ob plenitudinem aut depauperationem fta- gnatio, item concretiones Argillacea:, lapide®, polypof® , vermes, quia & mulca alia praerernaturaha , quatenus fibras nerveas fere perpetuo irri- tant, tufllm ficcam & inanem , fed valde moleftam , inducunt. Caterura Suffis ficca interdum naturas inftindu , velut Antii® ]oco } excitatur - ni- mirum ut tenguis, vel ob propriam dyfcrafiam , vel ob vafa pneumonica non fatis patentia , pulmones ®gre pertranfiens, partium harum luccuffia promoveri, ac in motum rapidiorem urgeri poffit. XIII. Quod fpeftat ad alios Exfpirationislstee adusmti cum in demu- tatione, fingultu , rifu , ploratu, aliifqueaffedibus fundio ejus natura- lis & aequabilisP€rtui'ka?urjaut pervertitur j quandoquidem harum iogisc (quasetiam alibi quadantenus defignavimus ) ad propofitum no- ftrum haud proprie fpedanc, eas hic loci prateereuntes, ad rem primario indituram , fc. ad pedoris morbos 3 corumque remedia , ac medendi ra- tione* nunc demum tranfi bimus. De Phthifi m genere. Sect. I. De Phthtft Jlve Tabe in genere. Se ct. I, Gap. V. CUm haflenus pulmonis fabricam graphice delinearam , ejufque una & totius peftoris morum , perque iplum aeris, & fanguinis, alio- rumque hamorum vias ac itinera perluliraverimus; nec non eorundem vatia impedimenta, remoras aut diverticula, juxta quod fun&ionis pneu- monicas inter infpirandum vel exfpirandum aitusdiverfimode Isdi aut per- verti contingit, notaverimus; jam proxime incumbit ad regionis hujus ita peragrat» Pathologiam defcendere , &, quod ab initio erat propofi- tum , medicamenta Thoracica , live remedia ad fanandos pe&oris affedtus dicata, eorumque operandi modos tra&are. II. Inter morbos pedoris Phthifis , five Tabes, jure principem locum vendicat; nullus enim hoc crebrior , aut curatu difficilior exiftic. Porro caneri omnes affedus thoracici, male aut minime fanati, in hunc, velut rivi minores in lacum majorem ducunt, adeoque in Phthifin defluentes, 8c naturas, & nomina fua priftina amittunt. III. At vero h»c Phthileos & Tabis vocabula propria fignificatione fb- lummodo denotant Atrophiam , live contabefcentiam folidarum partium cum debilitate virium ; cujufmodi affedlio quamvis fsepenumeroa pulmo- num unitate foluta , five ulcere procedat; quandoque tamen fine horum vitio, aut mera fanguinis , aut pnecipua fucci nervei culpa , totius corporis extenuatio live contabelcentia exoritur. Priulquam igitur de Phthili pulmonari privata agimus; ex re fore videtur generales hujus morbi ra- tiones exponere , 8c oftendere quot modis, & quibus de caufxs humorum dyferafia: totius corporis atrophiam quafi tabidam inducere folenr. Enim- vero ipfa Tabes pulmonaris non proxime ac immediate a vifceris illius ul- cere aut corruptione procedit; verum oritur, quatenus fanguis inde la- bem contrahens, & lumme inquinatus, proptereavirtutem fuam nutri- tivumpvorlus amittit. Porro tum" hic , tum infuper liquor nerveus, ob multas alias caufas diathefin talem acquirit. De quibus in ge- nere modo difquirendum erit, IV. Et primo quod ad Sanguinem fpedat, fispenumero advertere eft , quofdam finetulfi , & citra apparens in pulmone aut pedlore vitium emar- cefcere, & indies foliese carnium molis difpendium pati; interea ut circa appetitum , digeftionem , fbmnum, &fcre totius fumftionis naturalis, imo & animalis Oeconomiam mediocriter habeant; attamen, quafi ali- mentum receptaculoulque perforato infunderetur, minime nutriuntur; verum, invitis omnibus disteticis regulis , fenhm concabcfcunt. Cujuf- modi affe&us ratio formalis five conjunfta fiepenumero tantum in eo con- fidit , quod fanguis, infigniter depravatus, fuccum alibilem libi jugiter fuffufum affimilarenequit; quare ipfura non modo protenus amandat, fed etiam folidarum partium particulas delibat; quas in fe rapiens i ftatim foras profundir,vel in diverticula cogit, ve! evaporando abfumit. V. Sanguinis depravationes, five flatus degeneres , Atrophiam inducere folitas, vel in propria ipfius dyferafia confiftunt; vel jpfi aliunde, & qui- dem prisci pue aut a vifceribus, aut a liquore nerveo etiam degeneri, com- municantur. VI. Propria ipfms fanguinis dyfcrafta duplex exiltic, juxta Ca P. V. De Phthip in genere. quod particulas Salino-acidas aut Sulphureas & fumme acresfupra modum exaltari 8c cseteris pnepollere contingit. Enimvero eruor interdum ab in- dole fua genuina, fc. dulci & volatili, in acidam faceffit; prout in Scor- buticis quibufdann, melancholicis, & cachedticis paffim cernitur. Qua- propter luccus nutritius, perpetim in maflam fanguineam fuftufus, fi- quidem affimilari, & partibus folidis apponi nequit, rurfus brevi reli- gatur ; atque vel protinus per urinam. aut fudorem , aut diarrhoeam a- mandatur; vel intra carnesaut vifcerum cavitates aggeflus, hydropem infert: cujufmodi Affectus , in malum flatum eve&i, effetius ordina- rius folet efle , quod cum aliquas partes valde intumefeunc, alis pluri - mum extenuantur. Longe a propolitc noftro hic effet, prsdidtorum affe- duum aetiologias tradere, inque meflem non modo alienam , fej gj pro_ cui remotam, falcem mittere, z. Porro fubeft alter fanguinjs flatus hnic plane contrarius; quando nimirum ifle fuper modum calidus, gcfulpbureus, proindeque immaniter femper efflagrans , effer- vefcentia ffve accenfione fuafuccum nutritium abfumit, & nimis eva~ porari facit; adeo ut partes folid* debito ejus penu defraudats emarce- fcant. Diathefi huic obnoxii, vafa habent ampla, & cru ore plurimum diftenta , carnes vero emarcidas, & prse calore induratas- Quamvis tali- ter affedti raro ad mortem ufque intabefeunc, attamen citius confenefeunt & plerunque brevius vitam finiunt* VII- a - Sanguis non tantum ex propria indole, fed infuperob tabem aliunde, & praecipue a Vifceribas vel Succo nerveo communicatam, non raro tabificus exiftit. Et primo hoc vifcerum culpa crebro accidit j haec enim male affe&a, chymum, fanguini convehendum, interdum haud rite coquunt; faspe item pervertunt, ac fermentis extraneis & heteroge- neis inquinant, in tantum , ut hasmatofeos&nutritionis munera ffuftren- tur. Porro interdum ob vafa chylifera in iis obfttudb, etli multum come- datur, parum tamen, aut debito minus, in maflam fanguineam convehi- tur, Infuper inco&ionis vifceribus nonnunquam tumores , abfceffus, aut ulcera contingunt j a quorum putrilagine fanguis, inter tranfeundum infeitus , reliquam ipfius maflam contaminat, ac operi nutritivo ineptum reddit. Quoties vidimus a. fcirrho in Liene, Hepate, Pancreate, autMe- fenterio excitato , ab Inteftini cujuldam , aut etiam Renis, Uteri, aut Ve- iicx ulcere vel tumore cancrolo , aut alias cacoethe , abfque notabili pc- floris aut pulmonis vitio atrophiam lethalem fuccefllffe ? Quinimo Tumo- res, Abfcefliis, aut Ulcera ftrumofa vel cancrofa in partibus externis 8c praecipue in dorfo contingentia, frequenter in tabem exitialem delinunt. Quorum ratio facile patet, quatenus nimirum in ejufmodi Affeftibus, tumfucci nutritii copia ingens, ad partem affe&am per arterias adveda, ibidem vel tota impenditur , vel inde foras profunditur, in tantum ut ex- terse quasque totius corporis partes debito penu defraudentur: tum infu- per quod materies virulenta aut valde incongrua illic genita & aggefta in venas reforbetur , quas fanguinem Tabo impuro inquinat, proindeque ad nutri tionis munus obeundum prorfus inhabilem reddit. VIII. Nec iolum a vifceribus, & partibus folidis, fed infuper a Succo nerveo, fanguini labes (propter quam krtopifz®'' exiftit j non raro communicatur. Si quando enim hic latex a crafi genuina , fc. dulci ac yo atili, in acidam degeneret, fubinde e fibris & partibus nerveis exun- dans , inque fanguinem refluens, liquorem ejus prascipitat, inque fluores cogit j fluibus maceries omnis nutritiva ejicitur , & modo per urinam, aut fudorem , modo per vomitum , vel diarrheeam profunditur Horum omnium rationes & flendi modos in nupero tradfatu explicavimus IX. Cseterum ipfe liquor nerveus, interdum per fe, ab indole fua de- fcilcens, CC in crau vitiatus, Atrophi» cauhf exiftit: quod item duplici De Tah Dor/ait. Sect.I. rcfpefiu, fivebinis afficiendi modos, fieri contingit, Enimvero interdum fcjccus ifte plurimum vitiatus & degener, quafi vappidus & effoctus eva- dit proinde ut fibras tum nerveas, cum carneas non fatis a&uec, & fpiri- tu animali irradiet: quapropter ubique in fol id is partibus uti virtus mo- riva, ficetiam nutritiva deficit. Hinc aut totum corpus , aut membra quaepiam vel partes ejus, Paralyfi aliquandiu afiefta,tandem emarcefeunt: cujus rationem alibi fatis fufe declaravimus. 2.Porro item notavimus,pia- res febre lenti (Tive a nobis di£ta) laborantes, ftacim oblan- guefcere, Scdeia brevi tempore plurimum emaciari. In utroque cafu ra- tio eadem , aut analoga affignari debet; quippe oftenfo alibi, quod /pi- ri tus animales, una cum liquore nerveo eorum vehiculo ('qui feminis in- ftar makulin? eft) humorem nutritivum , ubique juxta partes folidas ag- geftum , quafi femen femineum adtuant, inque opus nutritivum quafi fe- cundum reddunt 5 idpropter, fi quando liquor ifte nerveus, aut vappidus aut depravatus fct, partium folidarum moles, quafi fterilis facfa, emar* cefcet. X. Hscde Atrophia,five contabefcentia, ejufque ratione formali, cau- Cs, & variis fiendi modis in genere. Hujus Affebtus cum pluresfintfpe- ciesSf differentia:, ita duse prscipux, & magis notabiles, quarum utraque particularem confiderationem meretur, occurrunt; vix. Tabes five Phthi- fiaOorfaSis,vij|go didfa, & Pulmonaris. Pofterior hate, qus proprie hujus loci eft* in capite iequenti tra&abitur ; interim de altera illa , {'quoniam ejus notitia hujus Pathoiogiam illuftrat ) verbo dicemus. XI. Tabes Dorfalis etfi tn noftro hoc feculo nomen fuum fere amifir, aistforiin mutavit it4Gonorrhoeam , tamen Hippocrates mentionem ejus lacjtj, & morbum hunc es profeflb tra&ans, duplicem ejus fpeciem affigna- vit, &- unam ex immodica Venere, 8c alteram a deftillatione in fpinatn tiorfi. Quod ac. pofteriqrem hanc fpe&at, ftepius obfervavi, quofdam do- lare circa lumbos 5 ituo intcrdujw in toto dorfo nuferrime vexatos Fuiilc qui cum aliquandiu ita laborarunt, poftea gibbi aut claudi evaferun t, ac ultimo in tococorpore , excepto capite, inligniter contabuerunt. Cujuf- modi Affefiuscaula proculdubio in hoc confiftit, viz. quod imprimis hu- mor, five materies quxdam incongrua 8c morbifica, cum fucco nerveo per medullam fpmalem deicendvns, ia nervorum vertebralium ramos incur- rebat, psroindequeab initioob fibras vellicatas, dolor fere continuus orie- batur 1 demobquafdam e fibris carneis refolutis , oppofitat vehementius eomra&a:, fpinas vertebras quafdam diftorquebant, & denique, fiquidem fpirims animales nervos & fibras ad truncum & membra pertinentes haud uberi fatis copia aftuarent, ob nutritionem fruftratam , totius corporis e- nmcefceotta fucceftir. Profe&o com liquor nerveus & fpiritus animales Sfplnjtdorfali in totum corpus haud plene & libere difpenfantur, pro- inde marcor fxpemunero oritur; hinc abfceffus & ulcera circa lum- bos vel os factura excurata , quatenus liquorem nerveum abfumunt nimis auc profundunt. Atrophiam in toto, aut falcem ia partibus inferioribus inducunt. XII. i. AfreraTahtiS dorfalis fpecies longe frequentior, item duplex exidiit; ea nimirum vel i magno, vel nimis crebro humoris genitalis difi. peadio , sur i concinno putrxiaginis e partibus genitalibus profluvio exo- ritur. XEIL r. Quoad prius, obfervatione fatis vulgari conftat, immodera- tos» Venerie ufiim , etiam in voluntarium (fi magnus ifte vei continuus fuerit) feminis effluxum, totius corporis languorem, & demum conta- beioaaream producere. Hujus ratio {pioutalihi innuimus) non eft.quod femen juxta quorumdam -opinionem a cerebro per nervos in corpora fperautica dcicefidat, proindeque i magno ejus difpendio impnmi* Gap. V. *Z)f Tah e "Dor[ali. lyxtipxSc confequenter partes omnes a fpjrituum inde fcaturien- tium influentia dependentes, infirmentur & contabefcant. Ac vero, cum latis evicimus materiem feminalem h mafla languinea in partes «enitales immediate fuppeditari;eandemqueprorfus cum iilaexiftere , e qua in ce- rebrum inftillaca fpiritus animales procreantur; neceflario iequecur, quo major ejus portio pro reparando feminis difpendioad teftes corripitur , eo cerebrum debito ipfius tributo defraudari, & propterea tandem in toto corpore funaionem, tum motivam, tum nutriti vam vacillare ac imminui. Quod autem vcfani Scortatores majorem circa lumbos debilitatem (en- tiant, partefque infra hos confitte , fc. femora & tibias maxime conta- befcant, ratio eft , tum quia fpirituum animalium penu in prima fcaturi- gine, viz. syniCpxX® deficiente, rivi extremi, fc. fpinalis meduilte fi- nes, nervique ab ea oriundi defedum hunc primo ac potiffimum luunt; tum infuper quia juxta lumbos fanguisarteriofusprsftantiori-s & maxjme inftauracivas fui particulas , dorfb enutriendo deftinatas, plus nimium te- ftibus elargitur, ac interea fangu is venofas propterea effatus, quicquid opulenti poreft a lumbis luffuratur. 1 XIV. Seminis difpendia contabefcentiam inducentia modo funt volun- taria, cujufmodi noxam patiuntur falaces ac Veneri dediti, modo funt in- volantaria j cujusaffe&us varias lunt fpecies. Nam in aliquibus fere tan- tum propter infomnia aut phantafmata impudica contingit; in aliis vero praeter illas occationes , nixus qui libet dorfi , fiveob ponderis lationem, five propter urinae, fecum alvi excretionem, etiam humorem o-enita- lem dimitti facit • cujus caufa eft, & quia femen aquofum & tenue, fi- mulque acre ac irritativum exiftit, & prxterea quod partes funt debiles, proindeque ipfum nec rite concoquere nec recinere valent. XV. In tabe altera dorfali, cujus mentionem fupra Fecimus, non Semen ipfum , verum ichor five putrilago quasdam, e partibus genitalibu s profun- ditur j cujus edi uxus fi quando ingens & continuus fuerit, non raro to- tius corporis vires labefaffat , & materiem nutritivam fubcrahendo & prodige ablegando, atrophiam five contabefcentiam inducit. Enim- vero juxta vafa fpermatica, aut in tranficu ab iis, tum in viris tum in feminis Emunftoria quasdam confica funt, quorum munus ’eft hu- morem a femine elformaco fuperfluum excipere, Sc quando exube- rat per parces genitales foras amandare. Proinde quidem ut in utroque fesuduefus ifti (ne exarefeant, ac rigidi aut minus fenfiles fiant) lubri- centur ac irrigentur, Proflata in viris, & glandula circa uteri cornua in feminis conftituuncur ; e quibus utrifque femper in a&u coitus , & non- nunquam citra ipfum , quando corpora fpermatica nimia humiditate fca- tent, latex quidam ferofus exudat: ac in feminis (quarum corpora hu- midiora funt, &in quibus has vias natura ad msnttruam excretionem fe- cit) hoc iapius ac multo uberius contingit quam in viris. Quod fi E- mun&oria iftac debilitate magna,aut virulentia quadam afficiantur, ira ut laticem illuc milium aut corrumpant, aut non fatis contineant, non modo ille perpetim amandatus copiofc per pudenda effluit, fed & alii totius corporis humores fuperflui, aut recremencitii, ad partes iftas debiles af- uentes una profunduntur. QuinimoSc fuccusnutritius partibus, quibuf- que vicinis deftinatus illuc confluit, & continenter abfcedit; ita de- mum ut propter fncd nutritii (qui ibidem affluens corrumpitur & con- tinue amandatur) difpendia; non modo partium vicinarum, fed to- tms corporis languores & emarcelcentia fuccedant. Hatc latis vulgo in- noteieunt ia Gonorrhoea, item in fluore muliebri , five Affe&us illi per impurum concubitum, aut Veneris immoderationem, five obplacraai> contulioncmnixum majorem, aliamve noxam lumbis inflictam exci- untur; cuju.snoai pachematum 8c Therapeias particularior De P hthiji Pulmonari. Sect.I tradere haud proprie hujus loci eft: quod propofit; noftri res erat, ad Phthifm five Tabem proprie diftam, quae nimirum mero aut praecipuo pulmonis vitio exoritur, tra&andam pergamus. Sectio I. Gap. VI, De Phthiji proprie ditia 0 fve de Tahe Pulmonum vitio excitata. PHthifis adeo frequenter & communilfime a Pulmone vitiato proce- dit, ut nonnulli eam vifceris diujus morbum peculiarem ftatuerint; quod autem flepiflime ita fiat, ratio eft, quia cum fupra oflendimus cor- poris intabelcentiam plerunque a fanguine depravato §C ad nutriendum inepto immediatius procedere, fatis conflat , illius uti perfeiflionem in pulmonibus acquiri, ita ab his male affedtis eundem potiflimum vitiari, inque flatum aTtjdfiif-yv, imo corruptivum degenerare. Enimvero in Pulmone, potius quam in Corde aut Cerebro, vitas flamina ducuntur, ibidemque fepius labefa&antur aut abrumpantur. II. Phthifis definiri foiet, quod flt totius corporis intabefeentia , ab ul- cere pulmonis orta. Verum minus rc&c : quia plurium ab hoc morbo cadavera aperui, in quibus pulmones ulcere quovis imma- nes, tuberculis, aut lapidibus, aut materia fabulofa per totum confici fue- runt - nam CXtnde languis, liquidem in praecordiis nec libere circulari, nec ab aere nitrolo fatis animari peflit, cumque interea a propriis recre- mentis in pulmone depofitis contique inquinetur, fxpe vitiofus &c fadus labem arceffit: quapropter Phthifis melius definitur, quod fit totius contabefcentia d mala pulmonis confirmatione orta. III. Veteres Hippocratem fecuti, fere tantum duas hujus morbi caufas aflignarunt, fc. Catarrhum, 8c Vena ruptionem, quibus nonnulli fatis recte Empyema addunt: aliique interim ab hoc cenfu catarrhum excludunt : nam quod vulgo afleritur pituitam a capite in pulmones deciduam , fas- piffime Phthifeos caufam exiftere , nec non ab illa, fiquando intra pulmo- nes diutius commorata putrefeie , crebro inferri, prorfus erroneum efle cum alibi prius innuimus , ita mox clarius oftendetur. Interim ut conflet quas fit materies Phthifin generans, quoties ea fine Empyemate , autHx- moptoe praeviis exoritur, confiderare oportet quot modis, & quibus viis aliquid incongruum aut heterogeneum pulmones fubeac, qua indagine fa£ta facile apparebit, quodvis pulmoni inimicum irrepere ac intus ad- mitti prxeipue aut per Tracheam, aut per Arterias pneumonicas, etiam aliquatenus forlan per Nervos, nihil autem per Venas aut Lymphxdu&us, quorum munus eft fanguinem vel lympham lolummodo referre five ex- portare, atque nihil prorfus ingerere. IV. Quoad Tracheam, fatis conflat eam in hunc finem conftitui, ut per duftus live tubos ejus aer confla me reciprocatione ingeri & mox regeri poflltj infuperan quxpiam alia materies prxeordiis infefta aut tabifica per eandem viam admittatur, modo inquirendum eft. Er quidem hoc aditu pulmones fxpe labem exitialem concipere inde liquet , quia regio- num quarundam aer bumidns, fumolus, aut vaporibus malignis Icatens, diathefinPhthificam lapenuxnero inducit; cujufmod/ tamenafledtioper Ca P. VI. T>e Phthlfi Pulmonari. particulas tantum aereas & minutas, live atomos (quibus nempe aut (an- guinis crafis, aut pulmonum conformatio , vel fimul utraque IxditurJ communicari folec. Verum an praeterea maceries ferufa. vel humoraliquis pulmonum corruptivus, per hunc commeatum eos fubeat merito ambi- gitur : edi complures catarrhum , live feri a cerebro per trachex du&us in pulmones depluvium prxcipuam Phthifeos caufam ftatuant. Quam opinionem ab antiquis erronei: traditam , miror quempiam e modernis aut Medicis aut FhilofophisadTinifane> nquidem ex obfervatione Anacomi- ca manifefto liquet , nihil a cerebro per glandulam pituitariam (quxuni- cus exinde tranfitus videtur j in palatum aut pedtus decidere , fed ferum ibi depofuum per du&us appropriatos advenas jugulares delerri, 8c fan- guini remandari- Porro etiam conflat, quicquid reliquum feri in glandulis aurium, oris, nafi, aiit faciei deponitur, ex iis omnibus per dudus item peculiares foras convehi, proinde ut nullus omnino humor, aut a cerebro, aut e palato in pulmones depluat. V. At vero licet maceries tuffim excitans non a capite per tracheam in pulmones depluat, quandoque tamen ex trachea: lateribus in ipforum cavi- tates decidens,Affectum catarrhi nomine vulgoinfignitum producit. Enim- vero Afpera arteria pariter ac Arterix fanguiferx, uti tunicam nerveam 8c niufculofam pro fenfu & motu occafionaliter habendis, fic etiam vafculo- fam Se glandulofam pro calore vitali & nutricatu fuftinendis obtinent* Pofteriores hx cunicx interftitia cartilaginea conftituunt, quinimo ipfas cartilagines quodammodo obducunt. Porro in tunicam glandulofam fero- fitates a fanguine totam tracheam irrigante fuperflux deponuntur, qux ftatim magna ex parce in trachex cavitates exudantes, iplis lubricandis & hume&andis prxcipue inferviunt, fi quando autem mafla fanguinea ni- mis funditur, ac in ferofitates prxcipitarur (uti a frigore fufcepco , acidis epotis ,& ob mulcas alias occafiones crebro affolet) propcerea ftatim ma- teria aquofx ingens copia e trachex glandulis & arteriolarum ofculisin cavitates ejus exudac, qux cito tuffim valde moleftam, &non raro (pu- tum multum (quod 8c poftea fic tabificum) infert. VI. At verohxcfputi ac cuffis quodammodo catarrhalis caufa perraro folitaria exiftir j quia dum fanguis tracheam irrigans fluorem palliis , fe- rofitates fuas glandulis ( unde mox in cavitates ejus exudent ) ingerit , infimul & reliqua mafla fanguinea pariter fufa , ferum intra arterias pneu- monicas fecretum, parcim in finus tracheales, parcimquein lymphxdu- £tus infmuat, cujus diluvio pulmones quafi inundati & valde irritati, in tuffim 6c expuitionem fere continuam cientur. VII. Cujufmodi tuffis & expuitio dummodo moderate habent, & tan- tum fanguinis ferofitatesfuperfluas excernunt ; fxpe in commodum poti- us quam nocumentum cedunt; quoniam maffa fanguinea ipfifque pulmo- nibus hoc ritu expurgatis, fymptomata ifta utpluritnum fponte ceflanc , & valetudo integrior exinde (equitur. Siti vero Atfecbbus inis diu pro- traftis , ferofusliumor utrobique m duftus tracheales depofitus , & indieS uberius aggeftus , tandem verfus putredinem alterari incipiet; propterea tum libera aeris reciprocatio prxpeditur , cum fanguinis 8c motus, & crafis pervertuntur : hinc tuffis immanior, & refpiratio ut difficilior j quinimo tota mafla fanguinea, quatenus a tabo (quod venx a pulmoni- bus excipiunt) polluitur, ab indole fua benigna paulatim defeifeens & depravatus , non modo ferum fuperfluum , & fuccum nutricium ( quem affimiiare nequit) ex arteriis pneumonicis in duftus tracheales continue profundit; .adeoque materix tabificx moles indiesaugetur , do- nec pulmonibus magis ufqus 8c magis oppletis & obftru&ic, atque fangui- ne plus inquinato & ad quxque munia fua prasftanda inhabili fado, tuffis & fputum ingravefeunt, &cito mali moris evadunt; infuper refpiratio impedica , torius corporis languor & emarcefcentia, funftionum omni- 38 D e ‘jphthifi P ulmonarl. S e c t . I, um debilitas, & demum febris he&ica , & feftina ad mortem declinatio fuccedunt. VIII. Quando tufflac fputo diu continuatis & fenfim au&is', humor copiofius e maffa fanguinea in pulmones deponitur , ifte imprimis vcficu- las tracheales fubit, ac tandem implet, & nonnihil diftendit, e quibus cum quolibet mane, per expeftorationem tunc uberius habitam, fere totus ejicitur, exinde pro brevi tempore thorax gravamine immunis, & refpiratio magis libera videtur ; paulo tamen poftea fanguls fero aut fuc- co-nutritio refarcitus, novam materiem pulmonibus fudundit, promde- que rurfus e cibo, aucfomno, veficulte replentur, atque humores affluxu indicsadau&o magis diftenduntur amplianturque , tandemque lateribus, duarum forfan auc plurium difruptis, mukxhic illic veficulx in unum quafi lacum efformantnry intra quem materies tabifica copiofius aggefta, ibi (fiqnidem haud tota ftacim ejicitur) putrefcit, proindeque §t pul- ®dniscui xnfidet fubftantiam corrumpit, & fanguini pertranfeuntiinqui- namentum putridum infinuat. Fovea ita in pulmonibus fa£taindies au- getur, & rxpenumcro plures fimul ac diverfis locis cuduntur, atque ob ma- gnam humoris in iisaggefti & putrefcentiscopiam peftoris gravitas, vel- ut onus ingens fencitur, refpiratio magis impeditur ; infuper a Tabo u- beriusin maflam languineam fuffufo crebrts hujus etfervefcentix , lucci nutritii difperdicio , porro fitjsac seftus, inappetentia , fudores nofturni, & totius corporis intabefcentia oriuntur. Casterum eruor a pulmone in- quinatus hunc affe&ione reciproca, viz. a proprio Tabo magis ple&i facitj quippe fanguis venofus unoquoque circuitu materiem iftam purulentam excipiens, eam mox arteriofo tradit j unde cum neque per diaphorefin , aut di ureim facis amandari queat, tandem per arterias pneumonicas ad pu mones refertur, ubi rurfus a fanguine fecveta , ubique in Trachex tum vernulas tum duttus minores infinuaturj ita demum ut tota pulmonum compage impleta, 8c fove., five ulcera deinceps in pluribus locis efformen» sur,& finus reliqui omnes ichore fpumofo inferciantur. IX, At vero interdum accidit, cjufmodi lacum fi ve foveam an icam , 3m forfan binas in pulmonibus efformari, eafque circumcirca parietes calJofm obtinere, ita ut materies ibi colle&a , m maffam fanguineam «ninime transferatur •„ fed quotidie tota , copia licet ingenti expe&oretur» Taliter affecti quali tantummodo fontanellam in pulmone haberent, fpu- tum etfi multum , &craflam, immo flavum , & quafi purulentum omni mane, & aliquantulum in coco die rejiciunt, tamen alias fatis fani de- gunt, bene refpirant, comedunt, & dormiunt, aut faltein m modico corporis habitu perflant, & non ravo perfenefcunt: hinc non- nulli dicuntur Phthifm per 30 aut 40 annos habuiffe, & morbum eum nfquead vitsc terminum (haud proinde abbreviatum > protraxifle at- Jfue interim alii eum minus tufliantaut expuant, intra paucos menfes in ebrem he&icam incidunt, ac brevi in feprdcrum praecipitantur. X, Habtenus de Plithifeos five Tabis pulmonaris caufa conjumfla, & ra- tione formali 3 quod ad caufasalias ( vix. Procatariticas , &C Evidentes) fpeitatillas quidem varia; & multiplices exiftunt ; quatenus nimirum fcnt propinquiores vel remotiores, inrrinfec-E vel excrinfeca:, & denique connata vel adventicix; harum omnium iu phthifi producenda caugyew, cru& afficiendi modos ut defignare fufeipiam j imprimis oflen- ctereoportet, quot modis, SC oh quas humor ferofus flve (ut vox populi fonat ) catarrhalis, e mafla fanguinea in pulmonum veficulas afiofquedu&us tracheales deponi felet. Circaquam indaginem unicuique obviam efi concipere caufam morbificam e binis partibus confiftere , fimul- qae in vitio eSTe hinc Sanguinis materiem noxiam ad thoracem mittentis Cap.VL DeThthifi Pulmonari. dyfcrafiam f inde Pulmonis eam facile fulcipieatis imbecillitatem, five k-rwicu/» XI. Quoad prius, obfervatione fatis vulgari confiat, maflam (anguine- am particulis incongruis, fc. vel propriis degeneribus, vel alienis illuc aliunde fuffufis refertam , propter eas expurgandas effervefeere, quodque («cernendum eft , cum per alias vias haud facile amendetur, in pulmones fuffunderc, iilquc ("fi forlan conftitutionis debilioris fuerint) penitus affigere. XII: Piares & divcrfimod® funt fangmms dyferafise, & afieftiones quibus liquor ejus in compage folutus, &quafifufus, ferum & fuccum nutritium non debite intra fe continet, quin hos alioique humores recre- mentitios a fe perpetim amandans, uti interdum in alias partes, ita Ikpius In pulmones deponit. XIII. i. Sanguis interdum inftarlaftis fponte acefeentis, (enfim de- pravatur, tandemque ab indole genuina verius acetofam delcjfcens, & in compage folutus, (erofitates fuas (facile nimis abfccdere aptas) gx Ar- teriis tum pneumonicis , tum trachealibus indu&us tracheales fuffundit. Ita quibufdam folennceft femel, aut bis in anno fine ulla cauia manifefti tuffi gravi ac molefta cum (puto copiofo affici, qu® traftu quodam tem- poris ( poftquam fanguis faeculentiis & recrementis expurgatus crafin fuam recuperat) fponteceflant, & deinceps valetudo firmior §c diuturna fuc_ cedit. Per hujufmodi tuflim fanguinis noviquofdam f®pius in die & prasfertim omni mane, fputum inftar atramenti nigricans cum levi traches nixu excernere folitos; quo affeftu cum perplures menfes conffianter laboraffent, poft tuffim graviorem occafionaliter contradam , eum fputo multo ac flavo, deinceps priori ifto atrato prorfus immunes e- vafere; cujus ratio eft , quod tuffis immanior cum expuitione copiofa per aliquot dies perfiftens, feculentias iftas atrabilariase fanguine prorfus expurgat, quinsmo Scfangujnis temperiem immutat, feu potius dykra- fiam tollit. XIV. 2. Liquor nerveus non raro degener fafihis, & cum Ivmpha copiofa e fibris & partibus nerveis in fanguinem redundans , uti vifcerum & Renum affe&us periculofos (quos alibi notavimus,) ita quandoque tuflitn immanem & valde moleftam infert. Hujufmodi tuffis modo Ca- tarrhaiis eft , quatenus lympha ifta maflam fanguineam tranfgrefla , per arterias in pulmone deponitur; modoSpafmodica , quatenus nervi gefi- br® ad peflus movendum deftinati a latice ifto occupantur, inque motus convullivos irritantur: ab utraque caufa, autconjunftim autfeparatimi evenit, quod cerebri & nervofi generis pathemata graviora tuffim moleftam frequenter accerfunt, vel in eam commutantur. XV. j. Pr®tcr fanguinis & liquoris nervei vicia f®pe tuffim excitan- tia , probabile eft hoc malum interdum exoriri propter lymph®du&us qui ad pulmones fpeftant obftruftos: cum enim hujufmodi vafa quarn- plurima per pulmones ubique difleminanrur , quorum munus eft, qufe- quid lymph®, per arterias ad pr®cordia adveft®, & per venas haud ftatim reducibihs, fuperfluum eft excipere, & adductus thoracici truncum con- vehere j fi forfan accidet hos duftus , a maceria vifeofa obturatos vel com- prefios, aut a frigoreconftipatos officio fuo minus defungi , necefle erit recrementa ift-cc aquofa-, abemiffariis folitis exclufa , aut in fanguinem regurgitamia effervefeentiam ejus ciere , aut in Trache® du£fus fuffufa tuffim excitare. XVI. 4* Nec tantum humores pratdifii. quatenusfanguiniscfafin auc motum pervertunt vel impediunt, tuffim (qu® fepenumero phthifeos procemium eft) inducunt j verum infuper Evacuationes qusque foli- t® aut folennes fuppreff®, auc pr®pedic», noxam pulmonibus fre- Z>in , ultra flatum Affe£tus hujus modo defcriptum , fputi copia & difcoloratio indies augebuntur , c.cterifque ufque in deterius eun- tibus , virium omnium dejeilio , &C febris hedhca cum liti continua , fudores no&urni, facies Hippocratica, &carnium fere ad fceleci aridita- tem concidentia accedent; tunc fere nullus Medicin* , fed tantum trifti prognoftico locus relinquitur; aut falcem curationislpe depofita , tantum Anodynis, quibus «jCQsjtvfprocuretur, infiftendumerit. XXX. Quod itaque ad tuffis in genere Therapeiam fpeftat, fecun- dum tres prsedu5t:os morbi hujus flatus etiam medendi methodus trifari- am ordinari debet j nempe ut pofitis ouafi cancellis diflindtius prsfcri- batur, quid agendum fit pro tuffi curanda , dum ea 5 citra Plnhifeos ii- CJites fubilltens, mer e frigus fU/ceptutn audit: fecundo qux fanandi ratio 7V$7j therafela. Se c T. I. Phthifi incipienti, & tertio qua deinque eidem confummata, aut de- plorat» conveniat. XXXI. i. Ecfi contra tuffim recentem remedia fere tantum Empirica ufurpari folent, & nullus e plebe fit, quin multis Sc diverfimodis hujus farin» inftruitur, quae fine Medici confilio plurimi confidenter & etu.ijoahs paffim fumunt, & aliis propinant : attamen homines con- ftitutionis tenerae, aut ad tabem haereditario proclives, vel prius inter- dum a tuffi periclitari foliti, a primollatim appulfu ejus cavere, 8c fla- rim ad ixpraecepta fe recipere debent, juxta quam ut medendi methodus rite inftituatur , indicationes therapeuticis potiffimum erunt hae tres; vix. i. Sanguinis inordinationem , qua feri fluxiones proce- dunt, fedare , aut tollere ; 2. Cruoris recrementa , & exuvias quafque abeo fecedere aptas, a pulmonibus ad poros cutis, aut vias urinarias, aliaque emunftoria derivare j 3. Ipfos pulmones contra feri aliorumque humorum fufeeptiones corroborare , fimulque contra frigoris externi, a quo amplius ladi folent, occurfus munire. Super his fmgulis paulo ex- plicatius dicemus. XXXII. 1. Prima indicatio refpicit tum fanguiniseffervefcentiam. qus propter effluvia cohibita nimis afluat ille ac in vafis ebullit; tum diffolu- tionemejus, qua nempe in compage follitus , ferumaliofque humoresa complexu fuo nimis dimittit. Pro utrifque tollendis vi£tus ratio tenuis in- ftitui , atque frigoris externi injuria fedulo vitata , diaphorefis paulo ube- rior procurari, aut faltem afflicta reftitui debet. In hos fines patiens illico craffius veftiacur , & intra le&um aut cameram fe contineat, faltem vix domo egrediatur • velperi & mane a liquore poffeti cum rorifmarino aut falvia incolis fudatio tenuis provocetur. Si nihilominus tuffis ingrave- fcf'- » Phlebotomia, modo vires & confticutio ferant, faepe cum frudtu aohibetur: qua celebrata hypnotica fere femper juvant, in quantum fc. ea cordis motum & confequenter fanguinis curfum nimis preeeipitem retardant : porro efficiunt ut leniter ifte 8c moderate fine magna ferofua- tum rejeftione vafa pneumonica trajiciat, & quod fuperfluum eft per diaphorefm potius aut urinam amandet. In hunc ufum etiam deco£la pe- roralia , quatenus humorum acid/cates deftruunt, fanguinis diflclutio- nem, ac in ferofitates fufionem inhibent aut fiftunt, adhibenda. Pari e- ti»m ratione & efficiendi modo , medicamenta ex Sulphure parata contra tuffim adeo infigniter juvant. XXXIII. 2. Indicatio, vix. ut ferum,aliaque fanguinis recrementa aut ■exuviae, a pulmonibus derivat», per alias vias evacuentur, perficitur per Medicamenta Diaphoretica , Diuretica , 8c lenia Purgantia ; quae curi» aliis remediis intertexi aut fubinde intercalari debent. Itaque poli Phlebo- tomiam, mite cacharticum exhibere, & aliquando repetere folemus. De- £o&a pcfioralia, radicis chaerpfolii, rufeibrufei, enulae campanae, alia- que fudores sc urinam moventia ingrediantur. Millepedes, fal fuccini vo- latilis , aliique fales fixi, & pulveres teftacei, cum terebinthina in Pilulas reda&i,fa»pecum frudlu exhibentur. XXXIV. 3. Indicatio, ut pulmones eorumque dudlus contra humo- rum fluxiones & frigoris occurfus muniantur, atque vulgo catarrhi fup- preflio didla, linftus, cclegn ita, aliaque privata remedia perficitur, & duo imprimis refpicit j nempe uc vaforum 6c glandularum ofculau» itachcam dehilcentia, ne ferofitates in eam nimis expuant, modice aftrin- gtntibus occludantur; & fecundo ut duSlutffn trachea latera fatis mulce- aptur delineanturque; ut nec a feri acris ftiffufione, neque a frigoris ex- ?<-*rni opeurfu offendantur, inque tuffim molellam continue irritentur j ac in fu per ut, cum ductus ifti fatis lubricantur, fputum, parietibus ipfo- ♦ quapdpqucpertinaciw adhartus, facilius excurific extuffiri poffit. C AP VI. Medicamenta adTnf[im recentem. Propter intentionem priorem eft , quod conferva rofarum rubrarum, cli- banum , maftiche , Lohoch de pino, fyrnpus Jujubinus , de rofis ficcis, de mufco pyxidato, aliaque Eftringentia prarfcriptionum pedtoralium for- mulas ita crebro ingrediantur. Pro fecunda intentione liquiritia, cum va- riis ejus praeparatis, adeo celebre contra cuffim quamcunque remedium habetur: in hunc finem fyrupi, eclegmata , &cun&a alia pe£foralia dul- cia inftitui videntur. Quibus additur oleum Amygdalarum dulcium , aut per fe exhibitum,aut cum fyrupo pedlorali longa agitatione in pultem ladti- formem redadtum. XXXV. funt praecipuae indictiones therapeutica:, una cum aptis medendi intentionibus, quae pro tuffi recente, dum adhuc Phthifeos fu- Ipicione vacat, aut faltem citra manileftos ejus terminos fubfiftit, maxi- me ex ufu fore videntur; modo reftat, poft generalem hanc methodum breviter adumbratam , medicamentorum cuique intentioni appropriato- rum formulas quafdam feleftas fubjungere. Hae cum multiplices , & di- verfi apparatus fuerint, quae tamen nota: prscipux ,Sc maxime in ulu, funt mixturae, lindlus, eclegmata, tindhirae, Balfama, trochifci,tabuhef pulveres,piUula:, decofta 8c aqua: deftillatae. Cujufque horum recepta quaedam elegantiora fubdemus. _ ' j. Mixturae. Ree. Syrupi de Meconio, Jujtibini, ana Unc. if. 0 libani puhj. Drach. j. an- Lumbricorum, vel Hyfierica, vel Paonia compofit. Drach. j. mifce, Dojis cocb lear.j. hora fomni, &■ pofl mediam noclrm. Rec. *Aq- Limacum,Lumbricotum,ana Unc. if. Laudant liquidi Tdrtanf. Drach- ij, Syrupi Violacei Vnc. j. Dofiscochl. j, hora fomni. Rec. -Aq. Limacum 'Unc. vj. Syrupi e fucco Hedera terreft m Vnc. iij. flo- rum Sulphuris iJracb- fl, mifce. Dojis cochlear, j. hora fomni ir primo mane. Rec. Syrupi nsflri diafidphans 'One. iv. aq. Lumbricorum Vnc. j. Defit coebi, j. eodem modo. Rec. Syrupi Jujubini, Capillorum Veneris , anaVttc. ijfl. Syrupi Dapa- veris Rhteados Unc. j. mifce. Lambatur cum bacillo liquiritia. Rec. Olei dulcium recent. Syrupi Capillorum Veneris, ana Vnc. ijfl. Sacchari candi Drach. ij. mifce, terendo in mortario vitreo , vel agi- tando inphiala} donec albefeat. t. LinStus. 3. Eclegmata. Rec. Conferv. Rofarum rubr. Unc. iif. Lohochi fani Unc. ifi.* fpec. Dtatraga.cant.frig. Drach. ijfl, florumSulphum Drach. f. fyrup. Violacei, vel Papaveris Rhaad. q. f f. Eclegma molle. Do fis Drach- if• vefperi & mane primo j altis temporibus lambatur cum bacillo liquiritia. . ec- Pulu. foliorum Eryfirai, vel Eruca, Vnc. ijf ■ Mellis dcfpumati Vnc, tv. mifce, f, Eclegma.. Detur eodem modo. Convenit in constitutione frigi- diore. 4. Tinfturae. Kec, ‘ intima Sulphuris fine 'Empyreurmite Draeh-iij. Dojtsgm.vj. cd x. vefyeri & primomanein CochLj. Syrupi Violacei, vel e fucco Hedera terrejlm. \Hau4 novi prattanum in tufi quacunque, modo fe- his aifit. 46 Me fricamenta afrTuJfim recentem. Sect.L Rec. TinHura fulphuris Drach, ij. Dojlsgutt. xx. vifperi & mane in foch/ • j ■ Syrupi peBoralis. Rec- Tintfura; Gum. cum t indura f'alis Tartari parat. Unc, j, Dojlsgutt. xv. ir xx. Eodem modo tinBura Galbam, foetida, gum. Hedera, eodem modo parata, ad tufim conveniunt m confthutione frigida. Rec. Opobalfami Drach. ij. Dojts gutt.vj, adx. incochl.j. vel ij. Hyjfopi vel Pulegii, aut cujufvis alteriuspelforalis. Rec. Tialfami .Artificialis deftillat. vulgo dtcli Matris Ealfami Drach: ij. l)ofu gutt.vj. adx. in cochleari j. Syrupi Violacei, vel Vini Canarini nefieri & mane. Rec. Ealfami Sulphuri* Drach. ij. Dojts gutt. v. ad X. eodem modo. Rec. Tialfami Temv. "Drach. j. Dofis gutt.ij. ad iv.velvj. in Confer- va Vtolacea. 5. Balfama. 6. Trochifcl, Rec. Spec. Diatragacanthi frigidi Vnc. Jf. Liquiritia Drach. j. florum Sulphuri1 Scrup. ij. florum Bengpin Serup. j, Sacchari penidiat. Unc. ii j. fututionis Tragacanthi in 4q.hyjffbp.faB. q. f. f. pafta, formetur in tro- chifcos ponderis Drach. Jf. fumatur j. fapm in dic vel nocte. Rec. Sem. Papaveris albi Drach. vj. pulv. florum Dapaveris rubri Drach. j. extracl. Glycyrrhvg, Drach, ij. laBis Sulphuris Drach-Jf. Sac- charipenidii Vnc. ij. mudlaginis fem. Cydoniorum q. f f, pafta, qua forme- tur in trochi fcos. Rec. Spec. Diaireor, e pulmone Vulpis, ana 1>nc. f. Sacchari penid. Vnc. ij. /elutionis tragacanthi q. f. f. majfa in trochifcos efformanda. Rec. Pulv, rad. E nui a Campan. fem. anift, liquiritia, ana Drach. ij. florum Sulphuris Drach j. Sacchari Tabulati Unc. ij?. fucci liquiritia, dilut. & trajeBi q. f. f. majfa pro trochi fcis. *j. Tabui». Rec. Spec- Diatr agacanthi frig. Drach. iij. pulv. florum Papaveris Rhcead, lalhs Sulphuris, ana Drach.Jf, Sacchari folut, in aq. Papaveris &■ adtabulat.coehVnc.iv. f. a. f. tabula ponderis Drach. fl. Rec. Spec. Diaireos, e pulmone Vulpis, ana Drach. iij. florum Sulphu- ris, rad. Enula Campan. ana Drach. Jf. Eencpoin. albi fimi Drach. j. f. fulv. Jubtilis ? adde oleianiji Scrup- j. Sacchari folut. & ad Tabulai. cotis Unc, viij. f. a. f. Tabui, pond. Drach, f. 8- Pulveres. Hi licet rarius, quandoque tamen in tuffi , & affe&ibus pneumonicis curn fru&u exhibentur. Rec. Summitatum Hedera terreftrii nonnihil rui efc entium f. q. contufci formetur in placentam, qua file fervido siatim exficcata , in pulverem fab- rilem redigatur, &■ in vitro fervetur. Hac planta virtutem cum odore , fy colore optime ac dlutif ime flupra omnes confervas, aut fyrupos, retinet, atque in tuft gravi & pertinace fummopere prodePt. Sumat. Drach. Jf. ad Drach. i* his in dte cum aq. deftiilata vd ckcjciopeclorali., Cap.VI. Medicamenta ad Ttijfim recentem. Eadem ritu pulveres ex plantis aliis peHoralibus parantur,cum frutfu ex- Rec. Mufcipyxidati Drach. iij . lahis Sulphuris Drach. j, Sacchari candi Drach. f. /• puls/. Dofis Scrup.j- ad Drach. jf. bis in die. Pulvis hic tu fi convulfitva laborantibus commode exhibetur. Rec. piorum Sulph. Oltban. CcmJJ• -Mntimowi, an. Drach. ij. divid. in xij. partes; fumatur una mane &ve feri in cochleari j. vehiculi idonei. 9. PiluI*. Rec. rofat. vel potius pilul. Rujfl, florum Sulphuris, ana Drach. ijf. flor. Benioin. Scrup. j. fucci Glycyrrhi-g. cum aq. Limacum dilut. q. ffl majfa, formetur in pilulas exiguas fumend.iv. vefpen, repetendo noUibusfin- gulis vel alternis. Rec. Tulv. rad. Enula (jampan.Liquiritia,florum Sulphuris, ana Drach.j. florum Eenqoin. Drach. Jf. Picis liquid. q. f. f, majfa, in pilulas exiguas efformanda '■ Dofis iij. vel iv. vefpere <&■ primo mane. Rec. Millepedum praeparat. Drach. ij. pulv. fem. Urtica, Bardana, ana. Drach■ Jf- olei Nucis Mofchat. ili liat. Scrup. j< falis Succini Drach. Jf. fncei (ily cyrrhig.. ffi /• pilula exigua, quarum tres fumantur mane o~ vejperi. 10. DecoBa. Hxc fumuntur vel per fe, vel cum laftis additione. In- ter ea, qua; funt prioris generis, primo occurrit DecoBum peBorale juxta pharmacopoeiam Londinenfem; quod fumatur bis in die ab Unc. iv. ad Unc.vj. velviij. ; Rec. Foliorum hedera terretfrh, adiamhi, lingua cervina, tufilagtnisj eupatorii,ana M.j. rad. charefolii, rufeibrufei, anaVnc. j. fem. carthami, fccnicul. dulcis, ana. Unc. f. coqu. in aqua fontana hb.vj. ad medietatem, addendo circa finem vel liquiritia Drach. iij. uvarum pafalarum enucleat. Vnc. ij. nc. iij. Hylienc. Unc. i. dofis cochlear, j. parvum ve- jpen &■ primo mane. Vd Rec. TinBur. Sulphuris Drach. ij. Dofis gut. iij. ve(beri & primo mane in cochlear, i. fyrupi e Muflo pyxidato. Quibuldam conftitutione calidiori praeditis, & inter tuffiendum rubore vtilms intcnfo , feu potius acredine perfufis, phlebotomiam autfanguinis per hirudines ad ij. vel. iij. uncias detradtionem quandoque bono cum iucceifu adhibendam praecepi. Rec. Millepedam vivorum mundatorum Unc. ij. pul. fem. Mnlfi Drach. j- nucis Moflbat. Drach. Jf. Sacchari albi fimi Unc. j. fimul con tufis ajfun~ deMq. llyf opi Unc.vj. Limacum magtliral, Vnc. ij. parum agitentur cum piptiio i;- /, exprefio fortis. Dofis cochl.ij. vel iij. bis in die. XLVI. Ha&cnus de tuffi ejufque medela, dum Tabis /dummodo vefti- tehitn e/l 5 modo reftat afte&um ipfum , morbi hujus periculofi limen /upergreiFum pertradare, atque medendi methodum, & remediorum for- mulas defignare, qus tuffi inveterata;, cum fc. vel negleda , vel remediis non facile cedens , in pbthifm degenerare incipit, fananda: conveniunt j qusndo nimirum ad eum flatum pervenitur, ut languis in compage folli- tas, non modo ferum fuperfluum , led&luccum nutritium , forfan & ncrveuai, lympham, aliaque recrementa fua pulmonibus fuffundat intra- hite da£l«s eorum deponat j atque interea pulmonum labes in tantum augeatur, ut veflculis diftentis, aut pluribus in unam difruptis, adeoque foiutione continui aut ulcere excitato , uberior Tabi copia indies aggera- £sjf 9 quin & materies ibidem aggefta , quatenus diu commorari finitur, putrefeae, proindeque tumiplos pulmones magis ufque corrumpat, atque f-irguinem perfluentem coinquinet. In hoc cafu indicationes therapeu- Cap.VI. De Fhthiji incipiente. tfcx Crunt potiffimum hxtres, viz. imprimis fanguinis diflblutionem , quae totius mali radix eft , inhibere, &ne materiem ufque in tanta copia pulmonibus fuffundat, prxcavere j fecundo tabum , intra pulmones ag- geftum , expeSorando, cito & fatis evacuare ; tertio pulmones, quoad unitatem folutos, aut nimis laxos & humidos, aut alias imbecilles, neplusindies corrumpantnr, & materiam morbificam ufque magis fufci- piant, corroborare &exficcare. Unaquaeque harum indicationum varias medendi intentiones fuggerit, atque diverfimoda remedia, & plures adminiftrationum modos requirit j quorum praecipuos hic breviter attin- gemus. XLVII. i. Quod itaque prima indicatio fuggerit ,ut fanguinis diflblu- tio inhibeatur, hxctria ( quantum fieri potell) procurari debent: viz. i. utmalfa fanguinea , quicquid fucci nutritii ei fuppeditctur, contine- re, & aflimilare poffit ; coque ita proportionecur, ut nec quantitate nes qualitate peccet; fecundo ut aciditaces, aut in fanguine gcnitx, aut eidem aliunde fuffufo,ita deflruantur, ut eruor ufque mixtionem five crafm re- ti nens, non ita in fluxiones aut fufiones proclivis fit: tertio denique ur re- crementa quxvis in fanguine produfta , a pulmonibus ad aliaemunftoria & evacuationum loca deriventur- XLV1II. Quoad primam ex his medendi intentionem,ut fuccus nutritius fanguini proportionetur, ante omnia praecipiatur , utcuffientes ac phthi- iici a potu plurimum abflineant, atque liquida non nifi exigua tantum quantitate ingerant; proinde ut fanguis in crafi debilis , fucci recentis,do- nec ei haud nimis perfunditur, portiones minutas facilius fubigere, & intra compagem fuam retinere poffit. Porro fuccus ifte recens ejufmodi particulis confiet, quas lenes & tenues a fanguine domari, &line efferve- fcentia affimilari pofiint. Quare lac Afininum , quandoque item vacci num j aut caprilium, etiam julcula avenacea, cremor hordei, ptifana, Amygdalata , aliaque fimpliciora alimenta melius congruent, & plus nu- trient, quam carnes, ova, vel jura confumraata, alia fortior, vinum, aut aliud quodvis viftus magis opimi genus. Secundo ut fanguis, crafm fuam retinens, non facile in feroficates pulmoni injurias diffolvatur, oportet tumipfius, tum aliorum qui cum eo milcentur, ac imprimis nervei, ac limpidi , humorum aciditaces deftrui : quam intentionem pharmaca ex fulphure parata optime perficient; qux propterea in hoc cafu ( modo abfic febris heftica ) crebrius & copiofius propinentur. Quare cinftura , balfamum, fyrupus , flores & lacfulphuris , in doli fatis larga , bis aut ter in die exhibeantur. Propter eandem rationem deco&a traumatica, item ex herbis peftoralibus vulgo diftis, item ex lignis , vice potus ordi- narii fumeada- Quinimo pulvis oculorum cancri, millepedarum, alio- rumque fale akali , aut volatili prxditorum fxpe magno cum fru&u ex- hibentur. Tertia medendi intentio primam indicationem refpiciens,v>£. ut fanguinis depravati recrementa (liquidem copiofa fuerint) a pulmoni- bus evocata , per alia emun&oria excernantur , complures evocationum vias in ufum adhibendas fuggerit. Nam prxter phlebotomiam , diurefin , & levem fubinde purgationem ( quae in omni tuffi imo phchifi incipiente locum habent, ) huc etiam balnea, auras calidioris in qua uberius tranfpi- ratur captatio , item extremorum fri&iones, dropaces, fontanellx, vefi- catotia , capillis, fierafio , nafalia , apophlegmatifmi, aliaque humo- rum aut vaporum privata feu publica quxque emiffana referri debent. XLIX. Secunda in phchifi incipiente indicatio, viz. ut materies tabi- fica , intra pulmones depofica, facile & quotidie penitus excernatur, medicamentis expeaorantj{,us perficjtur. Haec duplici modo operari di- cuntur, juxta quod eorum virtus duabus viis ad pulmones defertur. Nam- que ex illis, ore aflumtis, quxdam particulas luas a&ivas immediate in De Phthift incipiente. Sect .1. tracheam dimittuut , qus partim vias lubricando, fimulque materiem impaftam laxando , & partim fibras excretorias in fpafmos irritando cx- pednrationem procurant ! in quocenfu potiflimum habentur lin&us 8c luffitus. Remedia alterius generis expeflorantia, qu® merito potiora habentur, commeatu fanguinis ca' exerunt. Quippe cum ex cjufmodi particulis conflent, qua: a maffa /anguinea fubigific aliimilari nequeunt; illx in cruorem fuffufe , & quia non mifcibiles denuottatim exterminat®, ex arteriis pneumonicis in duftus "racheales penetrant; ubi materis impingentes, eam dividunt , attenuant, adeoque exagi- tant, ut fibris exinde irritatis, & inter tufliendum iticceflive contra- ctis , traches & veficularum ejfis contenta furfum in os ejiciantur. Me- dicamenta in hunc ufum idortea, pr®ter fulphur, ejufque prsparata, funcbal/ama artificialia, cum oleo terebinthins dellillata, tin&ur® , Sc Syrupi, ex gummi ammoniaco, galbano, afa fcenda , allio , potro, 8c fimilibus odorem gravem fpifafitibfis ; e quibus etiam lohoch & eclegma- ra parantur. Atque hsc quidem utroque operantur modo, & partim in tracheam illabendo, partimque per circuitum /anguineum pulmones fub- eundo, materiam morbificaiu tum a fronte, tum a tergo adoriuntur, adeo- que majori cum impetu foras eliminant. L. g. Quodlpeflat ad tertiam Indicationem, vit. fit pulmonum con- formatio Ixfa , aut conftitfitio vitiata refticui aut emendari pofljnt, inu- fum. adhibeantur qu®,putredini refiftefitia, mundificant, confolidanr, exficcant, 8c corroborant, in quos fines etiam pharraaca e fulphure parata, halfamica, & traumatica cdnvefiiunt. Hinc Empirici quidam non tantum fulpburis viVi , fed etiam Auripigmenti fumum , per tubulum aut per in- iundibujum in pulmones haurieridum , utiliter prxfcribunt. Porro ob hanc rationem eft,quod cceli ac foli mutatio, nempe ab urbibus ad auram rtuTtcam aut /ulphuream, aut ab una regiine in alteram calidiorem migra- tio, adeo inugnuer juvat. ° LI. Haftenus de medendi methodo, qdae contra tuflim graviorem,Gvc phthifin incipientem ex ufu fore videtur ; modo reflat juxta lingulas illas indicationes Therapeuticas fele&as quafdam medicamentorum formulas Subjicere ; quas item,juxca pharmaci® rationem pro tufli leviori 8c phthi- feos experte luperius deferipeam , incla/fes quafdam diftinguemus, qux nempe funt, Mixtur®, Limflus, Eclegmata, Tindturx, Balfama, Trochifci, Tabui®, Pulveres, Pilul®, Decofta, & Aqfix dettillatx. Cujulque horum exempla quxdam defignabimus; quibus eham referri poflint quxdam ex medicamentorum formulis pro tufli incipiente & nondum pnchilica lu- perius prslcripcis. i- Mixturae Sc Syrupi Magillrales. Rec Sytuf. noflri Diafliilphum Vnc. iij. ~4 dem huic (enfim affunde vinum Sulphure tinlhtm calide , pauliffer efferve~ Jiat fuper ignem defpumartflo, & per colum laneum trtiice. Habebis fjrapum aurei coloris elegantifimum, -/t ad tufim tliofaue affectus pulmonares, [modo abfit pracordiorum afius febris hccfica) valde proficuum. Do fis cochlear, j. vefferi & mane per fe, vel cum altis peroralibus. Syrupus de Allio. * Rec. .Allii lobulos x. vel xii. pelliculis denudatos, &in taleolas incifbs, fe- minis inifi,contuf. Vnc. Jf. rad. EnuU campan. incif. Drach. iij. Liquinire Drach.ij, digerantur claufe & calide in fpiritw Vttti lib.ijf. per. ij.vehij, dies; colaturam claram & ferventem inde difculo argenteo; adde Sacchari albifimi lib. ijf. vafe prunis ardentibus fuperpofito liquor flamma admota accendatur , & dum e flagrat, cum radicula agitetur i trajiciatur per colum lancum, & u fit i fervetur. Syrupus de Raparum radicibus. Rec. Radtces raparum in taleolas incifarum, & Sacchari albifimi, ana, lib.Jf. ponantur in olla vitreata S.S.S. Vas, charta coopertum , indatur cli- bano cum panibus coquendis ; quando eximitur , liquor exprimatur , & uftd fervetur. Dofis cochl.j. mane & vejperi. Syrupus Limacum. Rec. Tefiudines recentes cum tettis n. xl. mundificentut cum panno lineo ; dein fingulvs cum fubula trajelhs , leJU apertura cum pulvere Sacchari candi impleantur; atque facculo lineo impofita , fufptndantur in cella , vafe vitreo ad fymptim, qui per deliquium dejlillabit. excipiendum fuppofito. Dojis hu- jus cochl■ j. bis aut ter in die, in vehiculo idoneo, fq. aqua labiis, aut dceocfi peH oralis. 2. 3. Lin&us & Eclegmata.' Rec. fonferv. Rofarum rubr. Unc. ttj. tinftura Sulphuris nofiri 'Drach. ij. mifceantur fubigenao in mortario vitreo. Dojis qu. Nucis Msfchata, vefpcri, & primo mane. Huic aliquando, adtuftm mole fiam fodandam■„ adde pu.lv. Olumnt Drach. f. adDracb.q. Rec. Cvnferv, Rofar. rubr, Unc. tv. florum Sulphur;. Scrup. iv. olei tercbintbin. purifimi Drach. j. fpecier. e pxlmon. Vu\, -jrach. iij> fyrup. e fticco Hedera terrefirus q. f. f. Eclegma molle, fumendum eodem modo, fc. vefperi & mane j etiam aliis temporibus lambatur cum bacillo Liquiritia, Rec, Sacchari candi pulv. Drach. iv. tinefur. Sulphuris Drach.ij. rnifce fubigendo in mortario vitreo. Sumatur eodem modo.. Loco tin&ura; Sulphuris adhiberi poliunt tin&ur* alia: balfamicat, fc. Bauam. Peruv. opabaliam. giimmi heder. guaiaci,fuccini,cum multis aiiis, qus vel in conferv. Rofar. rubr. vel cum conferv. florum Farrara, vel cum Saccharo cando mifceantur.. 4' J. Tinctura 8c Ba/fama ejufdem naturat ac compoficionis, verum in doli paulum majore, conveniunt in phthifl , ac fupra prxlcripflmus tiifli incipienti. r Rec. Pilis liquida Vnc. j. .Aq. calcis viva ter cohobat, lib. ij, deflillentur Z>* Phthiji incipiente. S E c t . I. in balneo ad medietatem •, dein liquor filtrams abstrahatur in 'Balneo ad con- fidentiam me Ilie i cui affunde tinBur. falis Tartari lib. /?. digerantur in vi- tro claufi ad tinEiura extraEftonem. Dofis gutt. xx- ad xxx. cum vehiculo idoneo. Simili modotinBura paratur ex oleo nigro fuliginis , ex liquidambrat ftyraceliquida, multis aliis. Rec. Sulph. noflr. proparat. cum additione Myrrh. .Aloes-, & OUhan. in fubtripla quantitate Vnc.j. extrahatur nncfur. cum aleo ierebinth. hem cum fpir. Vini reEfificat. Do fis hujus gut. xv. ad xx. 6- 7. 8. Trochiflci, Tabula, & pulveres, quia tuffim imprimis refpicsunt, fere ejufdcm funtnaturx & compofitionis cum iliis quosfupra affe&ui illi recenti prxfcripfimus; nifi quod ad pulmonis exficcacionem & con- folid ationem fulphurea & traumatica in majore proportione requi- rantur. Rec. Tulv. folior. Hedera letreftris Drach.j. flor. Sulphuris Drach. ij. Sacchari penidiati Drach. ifl. flucci Glycynhvg. cum aq. hyjjopi dilut. q.fl-f- Trochi fla ponderis Drach.jfl. Rec. Pulv. miUeflolii contufl. acin flole ferventeexiccat. Drach.jfl. florum Sulphuris , Olibani pul. ana D rach. j. pulv. florum Roflar. rubr, exiccat. Drach.jfl. Sacchari folut. ir ad tnbulat. coeli Drach.v]. olei Anifli Scmp. j. f. a. fl. Tabula; ponderis Drach. Jfl, Sumatur una ter aut flapius in die s & pro ferum veflperi & mane primo. 5. Pilulse, ec‘ Succi Hedera terretfris per inflolatmem depurati lib. j. florum Far- faro, fluat, flummitatum hyBopi, falvio, pulegii, ana M. j. flem. Antfl. Parui, FtSnieul. dulc, contufl. anaUnc.Jfl. deflillcntur inTS. Jd. ad medieta- tem ; dein flat colatura, quo dcflil. ad conflflentiam pilular. addendo flucci Clycyrrhrgo Drach.jfl. pulv, rad, Snulo Campan, flen'. Sulp. ana Drach. iij, flor. Ben-jtin. Drach.j. Balflami Teru. Drach. Jfl. tinffur. Sulphuris Drach. iij. Laudani Tartahfati Drach. ij. f. Majfla, formetur in pilulas exiguas pmend.tij. vel iv. ve fieri, & primo mane. 10. DecoBa , qualia tuffi pertinaci fupra prxfcripfimus, etiam contra phthifin incipientem commode fumantur. Incafu fere deplorato deco- rum fequens bis in die, ac infuper loco potus ordinarii, lumendura in- terdum magno cum frudtu prxfcripfi. Rec. Ligni flandi Vnc.iv. Cinna, SaJflaphrM, ana Unc.ij. S/mt alorum omnium ana Vnc.j. rafur& Eboris C.C. ana Drach. iij. f. a. infundet rj- coque in aq. fonutn. lib.xii. ad medietatem addendo liquiritia Unc.j. pafl- flularum exacinat. vnc. iv. fl. colatura. 11. 'Aquo deflillau , quales fupra prxfcribuntur, etiam hic conve- niunt; quibus addatur aqua Solenandri e fanguine porcino cum terebin- thina j item Aqux Baifamicx ex terebinthina cum ingredientibus pecio* raiibus deftillatx. Kec. Foliorum Hedera terretfris,marrubii albi} hy ff 'opi,pulegii,atta *M. Uj. radie. £nulx, iridis florentia. ana Vnc.ij. terebinthin. cum oleo Tartari diJJij/. Unc. iv. 'Hyjfop lib-iv-Vini Maldgani lib. ij, defhllcntur Balnea arena % liquor l0tw mifccaW , oleo' /evarato. -Dojis coebi, tj- vel tij. bis in da eam fyr.e fucco Hedera cohi- j.} Gap. VI. De Phthifi incipiente. LII. n. Ultimo in loco, vaporationum & fufficuum formulas hic deferi- bere oportet; cujufmodi adminiftrationes interdum in phthifi nondum de- plorata , plus quam alia quavis remedia prodeffe Iblent, quatenus nem- pepulmoncm ipfum attingunt, adeoque affedione immediata expurgant, exficcant, a putredine vendicant, corroborant, ejufquedudus aperiunt. Primo igitur vaporatio humida juxta modos lequentesinftituatur- Rcc. Folior. Hyffopi, Hedera terreffris, Marrubii albi, ana Jll. ij. radicum Enula camparu Unc.ij. Calami Aromatici Une. ff. Klh corvi ana, Vnc. j .incif & contuf. coq. in f. q. aq. fontana: colatura efferveatis -vapor per foramen charta in conum convoluta in pulmones hauriatur ; adhi- beatur mane t£r vefper i per hora quadrantem. Z. Suffitus live vaporatio ficca modo lenior ex meris balfamicis, modo fortior ex fulphureis ac interdum arlenicalibus confici folet. Rec. Oltbani, Succini albi, Bengoin, ana Drach. ij. gum. Guiaci, Balfam Tdutan. ana Drach. iff. pul. Rofar.rubr. Santal. rubr. ana Drach. j. f pulvis pruniJ ardentibus affergendm. Rec. Cum- Hedera, Thuris, ana Drach-ij. florum Sulphuris Drach. iff. Drach. j. cum foluttone gum, Tragacantb. f. Trochifc. Rec. Succini albi, OUbani, ana Drach. ij. Auripigmenti praparati Vnc. jf. Styracis cahmit. Labdani ana Drach. iff. cum /afficiente quantitate /elutionis gum. Tragacantb. f. trochiflei pro flijptu. Empirici ordinarie pracfcribunt Auripigmenti, inftar nicotian* in tubulo accenfi , fumum ore hauriendum, adeoque interdum bono cum lucceflu. Porro apud vulgus in praxi eft, panni cum auripigmento pidfi ( quo fc. cauponarum parietes obducuntur ) fruftula minucim incila , inftar nicotianae in tubulo accendere , 8c fumum in pulmones tabidos cu- rationis ergo haurire. LIII. His ita de Tuffi & Phthifi incipiente , tum quoad Pacholo- giam , tum Therapeiam explicatis ; reflat nunc ultimo de Phthifi "raviore confirmata, & fiepius deplorata, verba facere; & confidere quki agen- dum fit , quando pulmones plurimum vitiati, atque ulcere fordido uno aut pluribus aflfefii, nec aerem , neque languinem rite trajiciunt j quin hujus maflam , tabum impurum ei continue fuggerendo , inquinant five corrumpunt; proinde ut febris he&ica, & ob nutritionem rruftratam A- trophia, cum facultatum omnium proftratione xgrotantem infellent, & vires indies labafe&ando verius fepulcrum prascipitent Mojrbi hujus, ita deplorati faSifignumcertiflimum haberi folet dolor admodum mole- ftus cum phlogofi in gutture : hic enim affe&us arguit magnam pulmonis putrefaftionem , unde effluvia rnionih» eohee. exhalantia gutturis ifthmo impinguntur , quse fibras illic teneras lancinant & graviffime irritant- In hoc calu pulmonis mundificatio , nec non ulceris abfterfio & exficcatio fruftra intendunturnam medicamenta quaque calidiora in eos fines de- ftjnara, & ,n phthifi incipiente latis commoda, in confirmata intole- exiftunt; quatenus nempe, pulmonis pblogofin augentia,, febrem heaicam, fuim , vigilias, aliaque Symptomata perquam molefta inten- dunt,aut de novo accient. Quin vero in tali morbi hujus flatu , ubi 'tan- tum v‘ta: protraftio cum dC/(pogjlx, & djjuvxcnci, proponitur, ea potiflimum remedia conducunt, quse languinis fervorem compelcunt, praecordia sftuantia contemperant, atque fpiritus inftauranc, Si blande demulcent, Hinc pro vidu lacafininum, item jufcula avenacea , hor- deacea, cremor hordei, & pro potu ptifana, emulfiones, aqua la£tis cum De Fhthifi confirmata. S E c t . I. limacibus Sc peftoralibus temperatis deftillaca, maximo ex ulu e/Te folent. Syrupi & lindlus, qua; gutturis & pulmonis phlogofm leniunt, & ex- peftorationem facilitant imprimis vero hypnotica mitiora, quibus mo- derata quies procuretur,crebro aut quotidie exhibeantur. Horum formu- la fatis vuigo proflant,- utcunque ex more noftro quafdam cuj ufque ge- neris fele&iores fubdetnus. Rec. Hordei Une. ff. radicum Eringii condit. Drach. vj. Corticum pomo- rum Jld.j. Pajfularum exacinat.Vnc. ij. Liquiritia Dra.ch.uj. coquantur in aq. fontan.hb. iij. vel ij. f. ptifana ad fitim resUnguendam, qua fuma- tur ter vel quater in die , item uftrpetur loco potus ordinarii, Ji congruat. Rec. Caudas xx. Gammarorum, radteum Eringii condit. Unc. j. cruftam fanis albi, ‘Tajfularum exacinat. Vnc. ij-. Liquiritia Drach. iij. coque in aq. fontan. lib.ttj. ad ij. f. colatura. Sumatur ad Vnc.iii, vel iv. ter in die. Eodem modo paretur decocl. Limacum. Rec. Limacum femtcoftorumtncif.ltb. iii. folior. Hedera lerrefiris M. vj. nuces Mofcbatas. mcif.n, vj. mtcapams albtlib.ij. Laciis recentis lib.viii. desilientur organis communibus. Eodem modo dedi illetur aqua e caudis Cam- marorum. Dojis Vnc.tij.veltv. ter in die, edulcorand. cum Saccharo perlato vd rofaeeo. - Rec. Tritici virentis q. f. deftilla in organis rofaceis. ‘Pro- pinetur ad Unc. iij .vel tv. ter m die edulcor ando cum Saccharo perlato. Rec, Syrupi de Meconio Vnc. iij. Tritici virentis Unc. vj. mifce. Propinetur ad cochlear, ij• vel iij. hora fomni noElibus fmgulis vel alternis. Rec. Conferv. florum Malva filveflris vd hortenfts Unc. iij. Lohoch de Pino Unc. ij. fyrupi Jujubint Vnc. ij. /. eclegma, de quo fapefumat ad Dracb.ijf. vd t]. Liv Qux haaenus de tuffi cujufque generis ( five heee folitaria & fim- plex, five phthileos antecedor aut comes fuerit, ; item qu* de medendi methodo in lingulis cafibus adhibenda difleruimus , facile effiet per cura* tionum hiftorias,aut per obfervationes ab eo morbo defun&orum Anatomi- cas illuftrare. Hujus enim farina; inflantia & exempla quam plurima jam proflant & quotidie paffim eveniunt. Ex horum ampla farragine libet hic pauca fele&iora, tuffis ac phthileos fpeciebus prxeipuis accomodata, fubjicere.Et primo Tuffis fimplicis,& qua: per fe incipit,& phchifeosfufpi- Cione vacat.typum per hifloriam unam auc alteram illuftrare laca^am. LV. A pluribus nunc annisftudiofi cujuldam, tuffi ufque ab°ephebis obnoxii, ejufque non raro afleftiones graviores, & diuturnas fubire foliti, valetudinem curavi. Hic temperamenti melancholici , ingenii acris , & fpiritus indefatigabilis , conftitutione mediocriter firma prxditus videtur, liifiquod pulmones originaliter imbecilli, fanguinisin feroficaces fluorem quemvis luunt. Temporexftivo , quamdiu libere tranfpirac, fatis fanus degit; Vere autem ac Autumno, cum fanguis temperiem immutans flu- xiones ferofasaut fponte , auc a levi quavis occafione patitur, facile in tuffir* cum fputo cojJioffi & craffo incidit; qui tamen afteftusfepenumero intra fex aut feptem dies, quamprimum cruoris mafla per pulmones ex- purgatur, fme magpo remediorum ufu fenfim evanefeit. Sin vero prxdidbe morbi hujus caufte alix fortiores , uti imprimis pororum con- ftipatio, & errata circa yidum acceflerint, tuffis nonnunquam immanior & pertinacior, rerpediis nec itatim nec facile cedens, nihilque minus quam phthifm minitans , accietur; tunc plane primis diebus in toto leves rigores, inque larynge catarrhi fenlum patitur j dein tuffi ctehra, cum fputo tenui, fimulque vertigine, fenfuum torpore, & narium stillicidio moleflacur. Cap.VI. ISLgrotantium HifiorU& cajpts. LVI. In hoc ftatu remedium ejus optimum, & fxpiuscum fuccelfu ex- !)ercum,effe folet, ut vinum generorum paulo liberius, &c alium quemvis iquorem parciffime bibat; Ita namque /anguinis acidicate & fluore fup- prcffis, & liberiore procurata, plurimum alleviatur , & brevi interdum reconvalefcic. Infuper hora fomni& primo mane capere folec tindur* fulphuris gut. feptem vel o&o incochl. Syrupi Violacei, vel de fucco Hedera terreuris, vel Rec. Conferv. Rofar. rubr. Unc. iv. ffiritus Terebinthina Drach. ii. mifce. Dofis qu-nucis CaBanes. ve[peri ir mane. 'J* LVII. Quod fi hac remedia una cum Antidoto Canarino, & viflu tenui minus efficient, morbus ita nonfanatus, inde in periodum longam excur- rit, & per plures feptimanas, imo interdum menfes, acriter perfiftens x_ grotantem ad marcorem infignem , atque ipfius fepulcri oras redegit, Enimvero tuffis, indies ingravefcens & admodum molefta, fomnum val- de impedit, ac interrumpit, vires languent, appetitus dejicitur , altus ac litis urgent ; interea fputum quotidie augetur, & copia ingeme rejicitur ; inde ut non modofanguinisferum, & recrementa, fed&iuccus nutritius & partium folidarum deliquia,pulmonibus jugiter fuffufa, in tabum, quod abunde extuflitur, faceflanc : exterum refpiratio fit difficilis , artus valde debiles,& carnes plurimum contabefcunt. LVIII- Quando nuper hunc in modum cxSSgrotans nofterlaboraret,me- thodum & remedia fequentia, quorum longo ufu tandem convaluit, prcc- fcripfimus. Imprimis diaeta tenuiore inftituta , &pocu cervifiali fere in totum interdifto, cepit Apoxemans fequentis circa Unc. vj. bis in dieca- lide, & tantillum aliis temporibus frigidi ad fitim reftinidireos,e pulmon. Drach. ij. florum Sulphuris,-radi- cum EnliU tdritpdn. ana Dracb.ff. olei « ■ penu rurfus brevi fatis fz* nusTllej Sc aegritudine quavis thoracica perquam immunis evadit: donec, maceria morbi fica ( uti videtur) denuo ad plenitudinem aggefta,fine cau- fa quavis evidente , idem allectus redit, Sc cum folita ferocia Tragccdiam luam peragit. Circa prima ejus mitia tuffis fere caiituhi inane, Sc vefperi rnplefta Clfc.lblet j dein malo fenfim ingravefcente , totos fxpe dies ac nodes fere continue tuffit, Sc, ii quando fbmnus, aut fponte aut Anodyno- rurn ufucontingens, quafdatn inducias praebet, evigilanti ftatim atrocior tuffiendi paroxylnms luccedir. Ad hunc modum creberrime Sc acerrime, line ullo Iputo tuffiens , per tres aut quatuor feptimanas laborat, donec ad marcorem inlignem lummamque imbecillitatem redigitur j & tunc aegritudo pauiarim remittit, ut paulo farids ruffiat, & fomoos moderatos ducat; dein propediem valde e furiens, cito . ir & vegetus faftus vpletuoinem pnitinam brevi recuperat. Hujufmodi paroxyfmi m afflate rarius i^feftanc, verum iu reliquo anno tertia nonnunquam aut quarta vice repetunt, & laborantem 'mque in magnum vir.ae periculum addu- cunt. I.XII. Si de natura*, caufis ratione formali hnjufmbdi tuflls infolitae, & quali Anomalx inquiratur , miprimis cdnffat haric, ficut aliam quam- cunque , ab irritatione pulmonum procedere - attamen de materia irri- tante, ejtilqiie fede, & afecicnddmodo valde imbigitur quia Ic. nec (pu- •t«rh craflurn , nec tenue cnpidlum, (prout in aliis affeftibus afTolet) hic omnino rejicit' r j neque patiens de eatarrhi lenfu, aiu de pulmonum gra- vamine queritar. Itaque non uti in cuffi vulgari,humor ferofus, aut lente aut affatim e vafis trachealibus vei pneumonicis, in tracheae veficulas auc C a P. VI. ELgrotantium Hiftoria & caf w. 59 tubulosexudans, prxdifta fymptomata inducit. Quinimoafpe.rxarterix duttus fero , aut humore craffio prorfus vacuos effe inde liquet, quia tuffis femper profunda & fonora nihil excernit. Porro nec a fanguine pulmonum membranis impa&o hanc tuffim oriri , quiafc. neque febris, nec ficis aut dolor, prout in peripneumonia, hic adfunt. Porro neque materies mor- bifica nervis, aut mufculis refpirationis operi dicaris, inhxrere videtur • quia tunc, praeter tuffirn, paroxyfmi Afthmatici, aut alias convullivi cum praefocationis fenfu quandoque urgerent ; qui tamen xgrotanti noftro minime contingunt. LXIII Circa cafus hujus perquam difficilis fxpe ac Ferio medicatus, tandem opinari ducor, materiam quandam ferofam & acrem utpote labe fcorbucica refertam, a capite nervorum du6tu prolapfarri) pU}’ monisfive trachex fibras nerveas & membranas lubire; qux illis penitus inhaerens, ienfim ad plenitudinem aggeritur, £c tandem commota, Sc tur- gelccns irritatione fere perpetua, tuffim adeo moleftam creat. Alibi de- claravimus hujufmodi materiem inteftinorum tunicis, partibufque circum- circa vicinis impaitam, nou raro colicam fcorbuticam, per plores dies,imo interdum feptimanas , cum vomitu & cruciatu aterrimo infefbntem exci- tare : quid ni pariter hxc tuffis pulmonum affe&io quxdam fpafmodica fuerit, cujus tamen labes , juxta partis laborantis capacitatem , potencix tnotivx potius & plus quam fenfitivx imprimitur. Namque pulmones, uc Ut Ixfi & vellicati, parum aut vix omnino dolent ; attamen a brevi quavis occ ifione , in tuffiendi impetus & paroxylmos accientur. Profcd/o hanc tuffiendi affectionem eo potius col;c® comparamus, quoniam utriufque fubje&a, nempe trachea ac int /tina, quoad tunicas, vala, fibras, & glan- dulas, fimili modo conformantur. LXIV. Tollis modo de/criptx acceffio a materia morbifica intra fibras afpe x arterix ad plenitudinem irritativum aggeifa dependet; qua cum iftx aggravantur, primo refpiratio crebra & anhela, cum tuffi folum matu- tina inteftat; quoniam ab initio iftius materix portio tantum exigua cpaamota partem irritat; podea cum tota ejus malla turgeicens fibras con- tinentes fere perpetuo vellicat, tuffis moleftiffima exoritur qux, irem Crebra vice repetens , tempore longo perftat j quoniam minera morbifica, partibus affeftis impad:a, nec flatim naturx viribus difcutitur, nec quibui- vis remediis facile cedit. LXV. Enimveroin Angulis hujus morbi paroxyfmis varias medendi methodos & diveriimoda medicamenta, ufque tamen (ine magno fruSu expertus fum. Affe&us ift>' ufpiam incipiens periodum fuam nimis lon- Ram, invitis quibufque remediis, peragere folec. Medicamenta, peftoralia vu]godi6ia, ut Syrupi, linbhis, edegmata, morbo huic fanando parum aut nihil opis contulerunt: ea tamen quandoque in 'hunc finem adhibere 'dfum eft, ut pulmones lubricent ac hume&ent, ne forfan a tuffi violenta dilacerari, eorumque vafa difrumpi periclitarentur ; quippe nonnunquam u*gente paroxyfmo atrociore, ecfi nihil fputi craffi, minutulum tamen fan - Ruinis e-dSgrotans nofter extullire folehat. LXVI. Purgatio lenis in morbi initiOj itfim in declinatione fepius pro- ‘u»t. Apoiemata aperientia & diuretica femper cum frudu fumuntur, Quibus utrifque fatis in toto segricudinis curlu pro potu ordinario utitur. 1 £i^ mane Tin&ursE Sulphuris guttas aliquot cum aqua limacum acteata fumit; fera nofite mixture ex Diacodio vel ex Laudano liquido °nn nonnunquam exhibere cogebar : alvus ut plurimum fatis relpon- 1ut lar°enematum opus fuerit; in binis paroxyfmis phlebotomia ce- £ Tr^!a UIt» a & multiplices fpuei cruenti ritus five modi Cap. VII. De Sanguinis Sf Hto. 63 innotefcant. Nam eruor in laryngem exudans, poli levem in gutture ti- tillationem , fine tuffi aut fereatu , facile 8c fere infenlibiliter in os afeen- dit; &, fi hujufmodicruorisextravafatio in Ibmniscontinget, evigilan- tibus Hxmoptoes vix confciis llatim ore effluit j quatenus nimirum tra- chea; fibrae motrices, etiam intra dormiendum contradite , fanguinem recens extillatum jam jam in fauces exantlarunt. Sin vero e vafe majori, circa medios pulmones dehifcente, aut dilrupto, fanguis (qui femper /pumofuseft) affatim in du&us tracheales erumpat, ifte mox tuffi con- citata exinde furfum cum impetu & copia ingenti ejicitur i ut videantur affefti cruorem evomere potius quam extuffire. Quod fi denique eruor ex vaforum plexibus , quibus vcliculx orbiculares cinguntur, erumpens, in cellulas iftas deciderit, inde per vices in quantitate minore, nonnifi per tuffim profandam & fiepius repetitam» excernitur. X. Haede Hamoptoleos ratione formali, caufis conjundtis , & dif- ferentiis : quod ad caulas procacai&icas & evidentes fpedfat , utraque ha- rum multiplices & vari* exillunt. In priore cenfu habentur , imprimis pulmonum indifpofitio hareditaria, uti cum ipfi debiles & teneri cum pe- doris anguftia originaliter fuerint. Porro illorum a tuffi, empyemate, aut pleuritide pragreffis mala affe&io, & prxfertim obffrudho , aut mala conformatio, ad Hatmoptoen valde difponunt 5 ac itapouus, fitaliDia- thefi fanguinis acrimonia, five dyferafia , a mala vidlus ratione, aere inlalubri , aut aliis modis contra&a acceflerit. Fluxus menftrualis, Hac- morhoidalis, autenaribus effluentis fupprtffio, quolvisfere adfpucuoj fanguineum inclinat. Secundo inter caufas evidentes referri debent, im- primis caloris aut frigoris exceffus: quippe cum languis fupra modum afluat, aut tranfpiratio ejus per poros cutis impeditur ; immaniter exin- de turgefeens frequenter e valis pneumonicis erumpit. Hinc notavit olim Hippocrates, & etiamnum vulgiobfervatio eft, cuugifia.lapiffime in hyeme flante Borea accidere. Nec minus raro Thermarum ufus multis , antea latis fanis,hoc malum intulit. Quinimo hoc plures a vini, aut aqua- inm ardentium potu , ab idu , lapfu , exclamatione,vomitu, tuffi , alia- que violenta totius corporis aut pulmonum agitatione paffim contrahunt. Porro venena quadam , & juxta Heurnium radii lunares, ( cujus ratio non facile patet, neque fides conflat) hunc Affedum excitare per- nibentur. XI. Morbi hujus prognofis fatis vulgo nota eft; cum nullus fere e ple- be fit, qui non fanguinis (putum protenus fufpedum & periculo plenum habeat. Attamen cum vana; hujus fpecies exiftant, alia quidem afia plus aut minus periculofa deprehenditur. Sanguis e tracheae vafis exudans malo fatpe vacat: porro e vafis pulmonaribus extremis & minoribus erumpens, curationem Japenumero admittit; faltem multo tutior eft, quam Ha- ffioptoe copiola ab Arteria ramis majoribus , in tracheam apertis , contin- gens. Caterum patientis pradifpolicio magnam circa morbi hujus pro- gnoCm differentiam facit: nam fiHsmoptoe propter cauJam evidentem (olicariam excitabitur, atque corpori prius fano &c quadrato accidet., longe major falutis fpes enc, quam fi aftedus fponte exoriens, Ca> chedlico, Phthihco, Scorbutico, aut alias valetudinario contigerit. Utcunque hunc morbum minus tutum, & lemper curatu difficilem exi- ftere communis obfervauo . cujus item ratio liquiao patet ,in quan- fc, pulmonum munus, m motu perpetuo conlillens , continui loluti ffitrapcix , ad quam imprimis ledafro & quies requiruntur , omnino con- parium eft. Cui etishi medelae impedimentum hoc majus accedit ? quod pulmonaria non (uri putabatur) parenchyma eft, kci vaforum innumerabilium textura, five ceta admodum fubcilis 5 cujus unitas (i lolvatur , impoffibile prorius eric vaiculorum disjunctorum fines 64 jDt?5anguinis Sputo. S e c t, I, rurfus coire, aut fpatium , uti in aliis partibus , carne aut callo adim- pleri. At vero unicum hoc fupereft, ut dum vaforum extremitates in- congrue fetnper 8c imperforate coalefcant, fanguinis circulatio, in parte affedta ceffans, per aliam vicinam fuppleatur ; quod quidem raro fine toti- us pulmonis noxa, aut incommodo, fuccedit. XII. Quod fpeftat ad Hsemoptoes Therapeiam , Indicationes curativa: erunt potiffimum hi dux, viz. primo fanguinis effluxum protenus fiftere & cohibere -, dein fecundo continui folutionem abfque tabe in pulmonibus reli&a fanare. XIII. Circa priorem htec duo erunt imprimis procuranda, primo nem- pe ut fanguis ad partem affeifam non confluat 3 fecundo atque interea ut vafis apertura quoquo modo claudatur. XIV. 1. Ut fanguis ad partem affe&am non confluat, plures medendi Intentiones fimul in ufum veniunt j viz. fanguinis copiam minuere,®ftua- tionem ejus compefeere, intemperiem alterare , atque motum deprimere, aut alio divertere oportebit: in quos fines phlebotomia, ligatur®, &fri- siones fipilfime conveniunt: porro Julapia , decofta, cmulfiones, Sc fucculentx herbarum expreffiones.propinari debent. Quinetiatn Hypnotica moderata & imprimis Diacodiaca,cum fruftu exhiberi folent; h«c enim , cordis motum fufflaminando,fanguinem deferbefeere cogunt. XV. 2. Ut vafis apertura claudatur , remedia aftringencia & agglutinan- tia imprimis conveniunt, Horum prsccipua in forma lin&us exhiberi fo- lent, ita ut inter deglutiendum , quidam ex iis particul®, afpenarte- ri® illapf®, virtutem fuam parti affecix immediatius communicent. Ve- rum ha:c ratio haud magni momenti effe videtur 5 quia me- dicaminum ipforum efficacia potiffimum , ac fere tantum , fanguinis commeatu ad morbi fedcrn pertingit. Quare non folum eclegmata , fed Ctiam decoiia, pulveres, & pilul® ex traumaticis 8c balfamicis, cum fru&u pnefcribuntur. Horum formulas infra fubdemus. XVI. Indicatio fecunda , qu®& Praefervatoria, continui folutionem, abfque refidua pulmonum noxa , fanandam refpiciens , duo malorum genera pneavere debet, viz. ne Himoptoe (in quam affe£H poftea fere femper erunt proclives) fubinde repetat; 8c ne Phthifis, que Hsmo- ptoicos quofque minatur , fuccedat. Propter hos fines circa morbi hujus prophylaxin , & fanguini 8c pulmonibus cura affidua , five medendi ratio conftans, adhiberi debet. XVII. i. Quoad fanguinera , matta ejus in debita femper quantitate, reda temperie,motu leni Sc aquabili, contineri debet. Hinc ne fupera- bundet, aut, dyferafia affedus, turgefeentias ineat, aut impuras f®cu- lentias in pedore deponat; phlebotomiam,Sc blandam catharfin interdum celebrare oportet. Exada vidus ratio femper neceffaria eft. Porro ad cruo- rem depurandum & edulcorandum, ladis Afinini, aut acidularum potus nonnunquam egregie conferunt. Catterum decoda, aqu® deffillat®, her- barum fucci, qui fanguinis dyfcrafias tollunt, atque ferum, aliafque impuritates a pulmonibus derivant, Sc per Diapnoen aut urinam foras de- ducunt, fedulo erunt propinanda. Pr®cerea in hanc rem fontanei!» fum- me conducunt. , XVIII. 2.. Nec minus ipfius Pulmonis ratio haberi debet, quo nimi- rum tota ejus compages, & imprimis locusaffeflus, in debita confor- matione, & se£to tenore j prsfervari queant. Hinc motusquilque violen- tus, a quo unicas magis diffolvatur, aut reftitutio ejus impediatur , fedu- lo vitetur. In Aere nitido & perflato , attamen haud afpero nimis & acu- to , degatur; i cibis craffioribus, fomno meridiano, ccena lautiore, ajiifque in vldtu erratis, quas praecordiis repletionera,auc obftiu&onem in- Gap. VII. De Sanguinis Sputo, ducant, abftineatur. Ceterum remedia, quae vi peculiari, feu virtute quadam fpecifica pulmones curare perhibentur, in crebro fint ufu. XIX. Adumbrata ad hunc modum medendi methodo ad Haemoptoen requifica, reflat adhuc quoad ungulas indicationes therapeuticas, & juxta varias» quae ad eas pertinent, medendi intentiones. Remediorum formu- las quafdam feleifliores fubj icere j quarum agmen merito ducant, qua: lym- ptomati plurimum urgenti occurrentes , languinis pertuffim, aut alias e pulmonibus ejefti effluxum fubitocohibeant. In hujufmodi Medicamento- rum primipilo habeantur ifta , quas impediunt, nefanguisad paitem af- fe&am confluat, fimulq; virtute quadam aftriftivajfimulque agglutinativa, qua vafis apertura claudatur,pollent; atque,poft alvum per enema fubdu- £tum,8c Phlebotomiam (nili per pullum debilem & caloris defedum pro- hibeatur ) celebratam,protenus exhiberi folent in forma Julapii, decori, emulfionis, faeculentas expreffionis, pulveris, pilularum, aut eclegmatis. Singulorum ex his , uti etiam Hypnoticorum, prsefcripra quasdam eleaan- tiora,& maxime efficacia fubj iciemus; qua tamen non paffim & indifferen- ter , fed juxta prudentis Mediciconfiliumunaquseque methodice &tem- peftive, pro varia patientisconflitutione,& morbi condicione ufurpari de- bent. i. Julapia, & Aquae deftillatae. Rec. Mq. Portulaca, Papaveris Rhatados, ana Unc. v]. fanguinis Draconis tenui fime Ixvigat. Drach. fi. fyrup. Papaveris Rhccad. Vnc. ij. Jpiriu Vitrioli Martis 'Scrup. f. mife. Dojis Unc. iij ■ repetendo intra v. velvj. horas. Rec. Mq. Plantaginis lih. j.gum. Tragacatltb. Mrabic.pulv. ana Bracis, f mifce fr dtjfolve •, dein adde Syrup. e Eo jis fiens Vnc. tjf. f. fulapium. Dojis Unc. iij. vel iv. hora quaque tertia vel quarta. Rec. Mq. Gemmularum Quercus , Rofarum rubrarum, Nymphrfa, ana Unc. iv. lapidis Hamatit. tenui fime Uvigat. Dol. wArmen. pulv. ana Drach. JT- fyrupi de Nymph&a Unc. ij. mifce. Dojis Vnc. iij. vel iv. ter aut qua- ter in die. Rec. Roris Vitrioli, jive phlegmatis fere injipidi Lih. j. fyrup. MyrtiniVne. ij. mifce. Dofts Unc. ij. aut iij. f&pius in die vel notfe. Rec. Summitatis Cuprefi M. viij. foliorum aut florum Salicis JU. vj. radie. Symphyu majoris, Nymphaa, an. Lib.Jf. DalauPt. M. ij. omnibus (i- mul concifts, affunde laciis recentis hb. viij. ddlilientur organis communibus. Dojis Unc. iij. vel. iv. ter aut fapius in die. Rec. Hujus aq. detfillata, & aq. Plantaginis, ana lih. f. gnm. Traga- camb. ana Drach. ij. dtjfolve. Dofis Unc. iij. tenia quaque hora. Sequens mixtura in Hasmoptoe cochleatim a Frederic. Dec\ero prx- feribitur, & remedium utile videtur. Rec. *Aq Plantaginis Unc. ij. Cinnamomi Drach-ij• confeEl, de Hyacintho Drach. ijf. 'icet. fidat. Vnc.f. Corallii rubr. praparat. Drach. Jf. florum Balaujl. fang. Draconis, ana Setup. f. Laudan. opiat. gr.iij. fyrupi Myrtini Vnc.}. mifce. Rec. 'Plantaginis , Rofarum rubr. Portulaca, ana Unc. iv. lapidis Hamatilis, & f anguinis Draconis in pollinem redatti, ana Drach. f. Sac- chari candi Drach. vj. f. Julapium. Solutio Vitrioli communis, vel vitrioli Martis in aq. fontana faHa, & cum peua vulneri applicata, hamorrbagias quafcunque egregie Jijiit ; eam vtroin. tus exhibere haud convenit. De Sanguinis Sputo, Sect.I. 2. Decofla, Tin&urcc, Sc Emulfiones.' Rec. Foliorum Sanguinarim,, Tervincm, ‘PilofeUa, ‘Plantaginis , LujuU, Ttellidis utriufque, ana M. j. florum Rofarum rubr. M. Jf- Hordei Vnc.Jf. 'Tajfularum Vnc.i). coque in aqua extinBionis ferri Lib. iij ■ adij, colatur» adde fyrup. e fucco Hyperici Vnc.ij. vel de Pilofeli» } /, \Apogema, Dofls Vnc. iv. ad vj. ter in die. Rcc. Foliorum Hyperici, Tormenti lia totius. ‘Tmpinella majorisfVlmana, -ana M.j. fem. Portulaca, 'Plantaginis, ana Drach.j. conferv, Rufarum rubr. lib. Jf. aq. fontan. hb. iv. ebulliant claufe in B. M. per horas xii. colatura adde fpir. vitrioli Martii Serup, fl. Sumatur eodem modo. Rec. Mq. Hordei, cum radicibus Rubia tinBorum incoBis, lib. ijf, affunde tepide florum Rofar. rubr. M. j. adde (piritus Vitrioli Scrup.j. fl infufio claufa & calida fer horas iij. f. tinBura ; colatura adde fyrupt e fucco Hy• perici Unc. ifl. fumantur Vnc. iij. vel iv, ter vel quater in die. Rec. Dccocfi radicum Vrtica recentis lib. ijf. fem. Papaveris alb. Hyofcya- mi, ana “Drach. ij. fem. Melonum excorticat. Drach. vj. f. a. f. emulflo edulcor at. cum Saccharo penidiato. Dofis Unc. iij, ter vel quater m die. 3. Herbarum fucci, & exprefliones faeculentae. Rec. Succi filior. ‘Plantaginis lib.ff. fume ad Drach. ij. vel iij. ter ia die cum aq. deflillata fupertm prafcript. Vnc. iij. edulcorand. ad pla- citum. Rec. Foliorum Unica recentis, “Plantaginis,'Bellidis minoris, ana M-iij. jfmul contufis affunde aq. ‘Portulaca “Drach. vj. f.exprefio fartis : fumdtuT eodem modo. J J J 4.. Pulveres & Pilulae. r Rec. Pulv. lapid. Hmaiit. fanguinis Draconis, cum aq. Rofar. in mar- more triti, Margarit. ana Drach. j. Eoi. Mmen. terra Lemnia,ana Drach. f, troebife. de . Drach. ii. f. pulv. divide in xii. panes, capiat, j. ter in die cum aq. defltliata fuperius prafcript. Rec. Sem. Hyofcyami , Papaveris albi, ana Drach. x. terra Sigillat. Co- rallii rubr. ana Drach. v. Sacchari rofat. Vnc. Hi, f. pulvis. Dojts Drach.j. mane & vejfcri. Compofttio hac , cum fyrupo idoneo in confiffentiam mollem redatht, FiePluarium Helidai olim in Germania percelebre vocatur. PradiSHpulveres etiam poflint in Pilulas Mi} Byojcyami, ana Drtuh, ij. Jjic. SUatrngitcanth. frigid, Drctth. iJJ’• Eclegmata & Eleftuaria. C a p. VII. De Sanguinis Sputo. 67 'lapid. Htrnatit. fang. Draconii praparat. and Draeh.fiSyrjtp. 'Papaveris Rhcead, q. f. f. eletfuarium. Capiat qu. Nucis cafianca vejperi & mane ; allii temporibus lambat cum bacillo liquiritia. Rec. Conferv. florum Symphyti majoris, Nymphaa, ana Vnc. if. trochile, de *4lcbe{engi, Diatragacantb. frigtd. ana Drach. iffi. fyrupi Jujubm. q, f. f. eclegma molle, de quo fape lambatur. Rec. ovi fortiter agitati Drach. ij. Sacchari rofacei Drach.i. Amyli Drach. iij. f. Lohoch. fumend, fape ex cochleari. Rec. Conferv. Rofar.rubr. Unc. iij. balfami Lucatella Unc. Jf. trochifc, de Drach. ij. fyrupi Papaveris Rhcead. q. f. fiat edegma molle, nucis Cafianca mane & ve fleri fumatur. XX. Secunda Indicatio Prsefervatoria, ejufmodi remedia fugge- rit, quae fanguinem in re&a temperie , & pulmones in debita conforma- tione continendo, &H»moptoes recidivam, & Phthi/cos fucceffionem praecaveant. Talia qua refpiciunt fanguinem, vel funt blande evacuan- tia per /edem, urinas, & diapnoen j vel mere alterantia. Unaquaeque ho- rum praeferibi folent, vel in forma Potus, Pulveris, £lecluarii,ant Pilularum ; quoruadam ex iis prxeipuorum typos feledliores hic fubjiciemus. XXI. 1. Quoad evacuantia, lenis purgatio ad hunc modum quandoque inftituatur. Rec. Senn. opt. Drach-ii). Cafiia cum fiflula contuf. Unc. j. Tamarind. Drach. it), fem. Coriandri Drach. ijf. coquantur in aqua fontan. f. q. ad 'Vnc. vj. colatura adde fyrup. de Cichorio cum Rhaharbaro Unc. j. danfic. cum ovi albumine. Vel, Rec, Decoch Senna Cereonts Unc. iv. fyrup. de Pomis purgant, Vnc. i, mtfce.f. potio. XXII. 2. Utfanguinis Sjy.pcf.mol prxfervetur, ejufque recrementa, a pulmonibus derivata , continuo per diapnoen 8c urinas amandentur , Al- terantia fequentia, aut qusedam ex iis , fere in conflanti fine ufu ; quas item virtute fanativa pollentia pulmonibus infirmis , aut quoad unitatem jfolutis, fuccurrunc. Pro potu ordinario , Aquafimplex, praefertim in conftitutione calida, aut aq. vino clareto parum tinfla bibatur. Quibus hic potus haud con- gruit, Bochetum exchtna, farfa , cum rafira Ebons, C- C. & Santalo albo j ■vel cervi fla five alia tenuis, cum foliis lingua cervina, botryos, acfimilibits infu- fis bono cumfruRu ufurpari folet. Decofta peftoralia , aut hydromelita cum herbis traumaticis temperatis fumantur bis, aut ter in die, ad Unc. vj. vel vij. Rec. Radicum Urtica recentis, fharefolii, ana Vnc. ] ■ foliorum lingua Cervina, Veronica Pilofdla,Hedera; terrefiris,Hypcrici, ana Jtl.j. coque in aq. fontan. Ub.Uj, ad ij. addendopajfularum exadnat. Vnc.ijf • Liquiritia Drach. ij. colatura adde fyrupi Byzantini Unc. tj. clarificentur cum ovi albu- mine,f. ftemend. ad Vnc. tv.velvj. bis aut ter in dic per men- fem. In conftitutione frigidiore, aut phlegmatica, omiflis liquiritia & paflu- liscum fyrupo , adde circa finem mellis optime defpmnati Unc. ij, cole- ufui fervetur. Dofiseadem. Horum ufus interdum intercaletur cum aq. deftillata in eundem finem appropriata, qu» item in nonnullis } quibus Apoxemaca naule» & taedio efle folent, crebrius «furpetur. 68 H\mo$toicorum Exemfla. Sec t. I. Ree. SummitAurn Cupreffi , foliorum Hedera teneffris, ana M. vj. Li- macum femicofl. hb. iff. Santnlor. omnium contuf- ana Une. j. inafts & contujis affunde InBjs recentis lib.viij. deftilla organis communibus. 7'to- fis Unc. iij• vel tv, cum cochlear, j. Syrup. e fucco Hedera, terrejiris bis in die: XXIII. 2. Refpedu pulmonis, nempe ut fine vaforum obftrudione vel apertione, partium unio , & totius debita conformatio prsferventur, Ballamica temperata imprimis conducunt. In hunc finem balfam. Luca- tellx Hxmoptoicis quibufque afliduo & longo tempore lumendus etiam vulgo prxfcribitur. Chymici, & feminxquxdam illuftres oleum balfa- rnicum deftillatione prolicicum, Balfami matrem ab iis didutn , fummis laudibus prxdicant. XXIV. Facile hic effet alia complura remedia Hxmoptoica , tum ab antiquis, tum a Neotericis plurimum celebrata huc referre ; attamen ho- rum meffis modo congefta jamjam latis locuples videtur. Supereft ve- ro hujus morbi tum Theoriam , tum Therapeiam fupra traditam, per v£- grotantishiftoriam unam aut alteram illuftrarc. XXV. Juvenis infignis , cum poli Cachexiam Icorbuticam paralyfi affi- ceretur, atque pro hoc morbo fanando, remedia non Iblum magna, fed & languini & fpiritibus improportionata, viz,. Salivationem & Thermarum ulusexpertus effet, Hxmoptoen contraxit, cujus paroxyfmi (omnium quos unquam novi non llatim lethales) atrociffimi fuerunt, XXVI. Statim a prima hujus morbi apparentia , pulveris Hufiani ope- rationem (aquafc. oris fluorem aliquandiu paffus, fine paralyfi curata ad magnum languorem redigebatur) Hsmoptoe infequuta eft; tunc catar- rho & tuffi perquam molefta afflidus , fputum dilcolor & fanguinc modo tindum, modo interfperfum excernere incepit. Verum hic morbus ab initio mitis, remediorum ufu cito evanuit , & deinceps rus profedus , & aerem puriorem hauriens , melius habuit, 8c propediem in pedore fatis fanusviius, Bathoniam pavaiyfeos lanandx gratia adiit; ubi per fefqui- menfem in aquis calidis quotidie balneatus, denuo tuffim , & paulo pofiea Hxmoptoen horrendam contraxit, adeo utNydhemerilpatio fanguinem, creberrime &c copiofe extuifiens, in vafta quantitate effunderet. XXVII. In hoc flatu cum primo invifens,fada totius provifione,flarim revullionis gratia phlebotomiam prxlcripfi; a qua tamen adminiftratione {& tunc & pofiea femper) fputum fanguineum aut repetebat, aut exacer- babatur. Porro Julapia, eclegmata, decocta, quinetiam Hypnotica exhi- bui ; quibus parum aut nihil juvantibus, ligaturx circa brachia & crura adhibitx, primo hujus morbi Tyrannidem coercebant. Cumque fubinde malum recrudefceret, fuafi demum, ut potucervifiali relido, conllanter biberet decodum chinx, 8t farfx, cum pedoralibus, Hujus ufu fere con- tinuo , inluperexadam vidus rationem obfervans, atque vino, alimentis calidioribus , & fale & laccharo omnino abftmens , fupra biennium fatis rede valuit. XXVIII. Poftmodum vero cum in ccetu forenfi llipatus valde inca- lelceret, rurfus in Hatmoptoen terribilem incidit. Medico afeito llatim phlebotomia in brachio celebratur ; unde fanguinis fputum atrocius fa- dum cll: cumque die dein lecundo ac tertio languinis millio repetere- tur , quaque vice malum exacerbabatur: tandem ligaturis (uti primo) adhibitis, atque decodo pedorali, & lindu fedulo affumtis, morbus illico remifir, & brevi penitus ceffavit; nihilominus decodi pedoralis ufum, atquedixtamtenuem, fc. prorfus excarnem, fupralefquimenfem conti- nuabat ; indeque per tres annos ab hofie fuo inducias obtinuit; cumque pofiea interdum a vini potu , aut vidu lautiori fanguis turgelcens e pul- Cap.VII, Hamoptoicorum Exempla. monibus erumpere cepiffet, ftatim a ligaturis, ac infunul decofti,& linflus Ufu g£ dixta tenui impetus ejus reprimi foiebac. XXIX. At vero non ita fecurus evafit, quin neceffe habuit contra mor- bum iftum ufque inlidiantem , excubias fere perpetuas agere. Etenim haud diu, abhinc, propter intemperiem anni catarrhum vahte moleftutn , cum tuffi , fputo copiofo & fubinde cruento contraxit; & tunc medicamenta priora minus effecere. Quare ex proprio confilio ad nova fe contulit, atque imprimis cepit vefperi 8c mane cochleare j. fyrupi e fucco hederas terreftris, indeque juvamen infigne confequutus eft. Sed cum fyrupus ifte ob baccharum brevi txdio fuerit, fumht herbx illius pulverem bene prxparatum ad Drach. IT. vel Drach.j. bis in die in cochleari cujuflibet liquoris, quo remedio diu ufurpato quoad catarrhum & tuffim multo melius habuit. Sed cum fanguinis fputum etfi in peiexigua quantitate fubinde erumperet , medicamentum rurfus mutavit , cepitque bis in die pulverem e fummitatibus & prxfertim e pilofis excrelcentiis Cynosbati ; quo quidem unico fere remedio, medicus quidam propter curationem Hxmoptoes olim infignis, magno cum fuccelfu ufus fuerat. Nec minus fecundum ab ifto pharmaco effe&um patiens nofter retulit; nam exinde ftatim tuffi , catarrho , & fputo cruento prorfus immunis cvafic, adeo- que perquam diu perttitit , donec tandem hunc peftons morbum penitus Jubjugatum, projndeque contemnendum exiftimans, contra alterum an- tiquiorem, viz. paralyfm arma fu meret. Itaque dum Hxmoptoe neglecta ad affeftum iftum debellandum medicamenta calidiora,fc. aquas Magiftrales cum vino deftillatas fpiritumC. Cervi, falis Armoniaci , & pulveresac confeftiones Aromaticas, in dofi larga quotidie fumeret , infuper viftui lautiori cum Allx & vini potu moderato indulgeret, leo rugiens prius fopiri vifus denuo excitatur : Viz. methodo ifti Antiparalyticxhaud diu mfiftebatur , quin fputum /anguinis curn maxima atrocia rediret, adeo utnyfthemeri fpatio fupra tres lib. fanguinis fpumoti extuffiret. Deinde vero cum medicus accerfitus illico phlebotomiam prxfcriberct, a fanguine miflo Hxmoptoe remitti incipiens (uti prius femper a/Tolebat) rurfus exacerbabatur,- qux tamen a ligaturis adhibitis , atque linctu , & decofto peftorali fedulo aflamtis, ftatim mitigabatur, & propediem penitus ceffa- bat. Cumque exinde fupra tres menfes decedo peftorali & dixta prorfus tenui, nimirum excarni, & ex meris herbaceis , frumentaceis, & ladi- ciniis uteretur , brevi priftinam veletudinem recuperabat; jamque in eo ftatu vivit, contra morbum iftum crudelem adeo triumphans, ut plnres Hxmoptoici huncvelut oraculum confulanc, & curationis gratia hujus methodum & vivendi genus , pofthabitis medicorum confiliis , imitanda proponant. XXX. In hoc cafu mirari fubeft,quod poft magnas continui folutiones in pulmone toties habitas, vir egregius per intervalla non tuffiafficeretur,nec demum in Phthifin incideret ; cum plurimi poft vafa quxvis minutula in prxeordiis aperta , deinceps aliquandiu tuffi cum fputo copiofa & crallb laborent, & tandem fxpe tabidi fiant. Quod autem fecus Hxmoptoico no- lito contigit, imprimis attribuendum cenfeo fanguinis ejus conftitutioni balfamicx.viz.. in cujas maffa recrementa ferofa aut minus congeruntur,aut adeo ftrifta immifcentur,inde ut rurfus non facile abfcedant,quare poft va- fa difruptafive unitatem folutarn,ichorcopiofus('tuffim & fputum procreare folicus) non uti in plerifque aliis exudat. Porro quod obfervavit ille,contra ac m plurimis aiiiSjHxmoptoen fibi nunquam in hyeme,fed tantum in xftate contigifle, etiam ob hanc rationem ita habuit .• quippe cum fanguis recre- mentfs vaporofis minus fcaterec, pororum apertio aut conttipatio ei nec commodo vel incommodo ceffere ; attamen eruor plus debito incalefcens cum minus exhalaret, neceffe habuit c vafis erumpere ; cumque ifte rurfus Hamoptolcorum Exempla. Sect. I. in quantitate diminutus , ichorem ferofum e vafis orificio parum aut mi- nime ablegaret, Hxmoptoe abfque tuffi refidua cenabat. Ratio eadem tenet de plerifque aliis Hatmoptoicis, quare nimis alii plus aliis in Phthi- fin proclives reperiantur. Decofti peftoralis ufumvirinugnis femperfibi proficuum invenit: quare cum alia Medicamenta fubinde variaret, ean- dem illius compofitionem femper retinuit ; quin & eam multis aliis Hssmoptoicis cum fruftu commendavit, praeferiptionis formula hac Ree. Santalorum omnium anu Drach. vj. infundantur per horAf xti. in eiq. fontan. lih. vij. deinde coque ad tertia panis confututionem , pofleaadde foliorum TufilaginistCapil. Veneris, Tilofella, Veronica, florum Hyperici, anet M. ij. fem■ Fanicul. dul. Drach. vj. Liquiritia raf& Unc.Jf. paffularum exadnat. lib.Jf. coquantur adlib, iv, dein f. colatura , ufurpanda pro potu ordinario. XXXI. Porro fanguinis fputo urgente vel imminente cepit ter autfa- pius in die ele&uarii (equentis quantitatem nucis molchatae, fuperbibendo Julapii cochlearia feptem. Rec, Conferv. Rufarum rubr. Une. iij. Cyno ibat. Symphyt. ana 'Une. ijf. fang. Dracon. Drach. j. fpecier. de Hyacinth. Scrup. ij. |Vd/. rubr. ‘Drach. j. cum f. q. fyrup. Papav. Rhccad. mifce, f. eleauarium molle. Sumat veficri & mane primo circiter Drach. ijf. fuperbibendo bauflum Julap. /equentis. .Altis temporibus lambat cum bacillo liquiritia. Rcc. Plantag. Sperm. Ranar. ana Drach. vj. fyrup. i Coral. e Rof. fice, ana Une. j. fang. Dracon. Scrup. ij. mifcet f, Julap. XXXII. Inter Hsmoptoicotum exempla prteteriri non debet cafus viri Reverendi D. D. Berwic\, S.T.P. & nuper Ecclefia: Divi Pauli Decani ; quem partim ab ipfo patiente olim didici, partimque frater ejus D. D, Medicus peri tiffimus mihi amiciffimus communicavit. XXXIII. Infignifllmusille Theologus ante quindecim priufquam ob- iret annos , tuffi pertinaciffima , & fubinde fputo cruento 8c lalfo cum gravi anhelitus fce tore cocyten propemodum atmulante laborabat; unde maximo corporis marcore emaciatas, parum aberat quin plane tabidus ex- tinguerecur. Quoties Htmoptoe aliquandia intermitteret, etiam fputi Sc anhelitusgraveolentia ceflabat; dein hujus reditus alterum iflum affeSum mox affore conflanter pronunciabat. In languido hoc flatu cum vir egre- gius , regiis partibus tunc temporis gravi Tyrannide oppreffis faviffe de - prehenfuseflet, ac in ar£liffimum Carcerem conje&us loco potus ordinarii meram aquam biberet, pratter omnium fpem & expeftacionem revaluit , aefeoque fupra decennium mediocriter fanus perflitit. Poftea tamen , nefeio propter quam occafionem , nifi forfan obhyemis frigidioris incle- mentiam non folum prsedifla mala, fc. tuffis cum fputo cruento , falfo, & graveolenti recjfudefcebant, fed jnfuper fuperpondii Joco , ventriculi debilitas, inappetentia, & febris nofturna accedebant. Deinde vero haud multum temporis pneteribat, quin fymptomatis hifce paululum remit- tentibus fudum denuo affulgere videretur ; donec quodam die coelo de- repente in frigidi (limum mutato, fub nodem magna pe&oris anguftia, cum refpiratione difficillima, pulfu celeri & imbecilli, cumque fpiricuuin «mniiim ("quab jarn moribundus fuiffet) fatifeentia incefferetur. Atta- men ex hoc diferimine, perdiacri/es, fc. primo copiofam, & mox diaphorelin lari? uberem 5 cito evafu ; verum ex eo tempore fpu- £um ejus multum de folito fetore , & nonnihil de falfugine remittebat ; Gap. VII. Hamoptoicorum Exempla. Cumquc brevi poftea ultimus & graviffimus immineret Hsmoptoes inful- as, folitum iftum ab anhelitus graveolentia prsfagium omnino deerat j fubfequens vero fanguinis fputum valde copiofum vires adeo deprimebat, ut exinde fenfim declinans, intra menfis fpatium expiraret : cumque pau- lo ante obitum , propter acutum lateris dolorem vena tunderetur, eruor adeo deficere videbatur ,ut fere nullus efflueret fanguis. Porro in cada- vere poft obitum difle&o fanguinis quantitas perquam minima reperic- batur : nec quidem ulla fymptomatum aliorum maxime notabilium, Viz. Htemoptocs , atque Sputi & anhelitus fcetidiffimi veftjgja compare- bant; quippe nulla fuit in pulmonibus aut cavitas ab ulcere aut folutio- ne continui fafta, nulla ufpiam puris aut materi» putid» vel foetentis colleftio; fcd tantum vifceris hujus lobus, ceu potius totum latus fini- ftrum , a tumore fcirrholo adeo obriguerat, ut fanguis molem iftam ita conftridam, & quafi lapideam, non facile, aut minime pertranfieric j qua_ re non mirum elt, fi eruor rapidiffime per pulmones trajiciendus , alicubi b vafis, qu» ob fcirrhofitatem minime cohaerebant, aut circulationem fu- ftinebant,fubinde erumperet. XXXIV. Attamen hic major difficultas oritur, nempe cum pulmones ulcere quovis, aut notabili folutione continui prorfus immunes reperiren- tur, undenam ille fputi, & anhelitus odor teterrimus, fputi cruenti fem- per prscurfor & comes (exceptis tantum ultimis hujus morbi infultibus) procederet. Super his alibi advertimus, Phthificorum ulcera pulmonaria, &fputa purulenta raro aut nunquam, materiem vero e pulmonis vomi- ca ejedam laepius foetere: quod autem in sgrotante Domino pulmones utroque affedu immunes anhelitum adeo tetrum expirarent, ratio opti- me conflabit , fi inquiramus de caufa & produdionis modo fostoris in ge- nere. Hunc autem excitari obfervamus, quando fulphur impurum, a lalc lixiviali, aut acido, fc. alterutro diflblvitur , ac ab altero prscipitatur. Sulphur commune, aut Antimonii ab oleo Tartari , aut ab aqua Scygia dif- folvicur j dein fi huic folutioni falis fixi deliquium , ac illi acetum in- fundas, foetor teterrimus emanabit. Pariter in calu propofuo opinari fubcft, fanguinis valde impuri particulas fulphureas, £ lale fixo, quo latex ejus abunde Ibacet , corrodi; dein quando humor acidus fluorem paffus, C partibus nerveis in maftam fanguineam redundat, fulphur folutum Prse- cipicat, proindequeb pulmonibusfoctorem iftum exhalari facit, acinfimul dum fanguinem in turgefeentiam adigit, paulo poftea Ha-moptoen aecieri coo-ic. Novi quofdam pedore latis firmo praeditos, atque tuffi omni ac diathefi tabida liberos , anhelitum valde tetrum fere femper expirare ; quod equidem a nulla alia caufa, pratter eam quam modo notavimus, pro- cedere poffit. Sanguis impurus & (ulphure a falibus diflbluto fcatens, fi forfan dum intra pulmones ra*efit ac in compage laxatur , humori acido occurrat, inter expiran°UI"effluvia putida & tetra exhalabit. Propter confimilem fanguinis alias difpouci rationem accidit , quod uti quorum- dam anhelitus valde putens, ita aliorum fuaveolentus exiftit. Revera fpi- ritus five aer per refpirat*on**n reciprocatus, quatenus fanguinis intra praecordia maxime rarefadi effluvia fecum foras eyehit» vaporem modo gratum, modo furame ingratum difpergic. 72 febrem in coto continuat > obitru&ionem huc illuc varie transfert. Atque hinc obfervationis iftius, viz. quod peripneumonia: interdum paralyfis aut,hemiplegia lethalis fuccedat, folntio, quae interpretes ita plurimum torfit, liquido patet jin quantum fanguis, qui lentefcens modo vafa pneumonica obftruxit, poftea vaforum plexusquofdam carocidas infarciens, Ipirituumanimalium in hac aut ilia regione genefin, indeque in partes nerveas re- fpeiSivas afffuxum inhiberet. Ex prasdi&is Peripneumonia: differenti* przcipuce innotefeunt, quod nempe fit affedus , vel fimplex, auccum pleuritide, angina, aut alio quodam conjun&us; & tunc vel primarius, vel fecundarius exiftat. Porro diftingui folet quoad febrem, & refpira- tionis tenorem •• nempe juxta quod hxc plus, aut minus Ixdatur j atque illa intenfior, aut remiffior fuerit 5 etiam morbus hic plus autminus acu- tus dicitur. XI. Quod ad Prognofin fpeftat, morbum hunc valde periculofum eflc communis experientia teftatur, quatenus plurimi ex eo decumbentes aut moriuntur,aut aeorcconvalcfcunt. Nec minus ex ejus hoc con- cludere licebit i nam fblutio continui, cum multa ianguinis extravafa- ticne, aut ftagnatione in pulmone fa£fa, difficillime fanatur; aeque locus affeSus nunquam priftins conformationi reftituitur. Signa prognoftica, nux praecipua: funt notae, defumuntur ex fymptomatum apparentia, ab ex- cretorum natura,& virium ftatu. XII. i- Peripneumonia Pleuritidi aut Anginz fuperveniensplerun- «nie deterior eft, quam per fe exorta, aut alterutri ex iis fuccedens : quod fi morbum hunc, quocunque modo exortum, mox febris acu racurn fici immani, vigiliis & orthopnoea excipiant, male; multoque adhuc dete- rius habet, fi infuper delirium, phrenitis, motus convulfivi, aut hemiple- gia accefferinc. Porr» baud minus in diferimine peripneum*nicus verra- Cat>. VIII. *De Feripneurnoma. Iatur,fi valde anhelus, vomitu immani, aut crebra leipothymia, com pul- fu debili, & fudore frigido afficietur. Quippe dum haec fympromata ur- gebunt, /anguinis in pulmone obftrudio minime expeditur , nihil coqui- tur aut fputo rejicitur , quin fanguinis circulatione magis & magis impe- dita, ejufque accenfione per refpirationcm inhibita, fpiritus animales per- turbantur , & demum fatifeunt, donec una cum virium omnium prollra- tione flamma vitalis extinguitur. XIII. 2. Quoad prognonn ab excretis, obfervamuspericuloiam efTe Pe- ripneumoniam , in qua nihil expuitur; proxime huic, quando Iputnm tenue & crudum cft, cum fanguine permixtum; longe melius habet, quando fputum flavum & cra/Tum eft , cum pauco languine inrerfperlum. Urina ab initio flava, bonas confiftentiae, cum enacoremate, indicat fangui- nis recrementa fere tota in loco afie&o deponi i cum ab eo ftaru in craf- fum 8C turbidum mutatur, indicat materiam morbificam ex ea parte rurfus in cruorem reibrberi; fin ejufmodi urina fubito in tenuem mutatur, deli- rium aut mors impendet. Sudor copiofus, urinae profluvium. Diarrhoea, haemorrhagia narium, fluxus menfium, aut hatmorrhoidum, fiepe bonum in hoc affc£tu denotant j imo quaelibet harum evacuationum , cempeftive eveniens, non raro morbum folvic. XIV. J. Virium ftatus ad prognofin in hoc morbo rite faciendam ma- gni femper momenti eft : fiepenumero enim cum fymptomata horrenda, uti febris intcnfa , refpiratio fumme laboriofa, cum culh, vigilia, aliilque infauftis urgebit; fi pulfus adhuc fortis Sc fpiritus animales in vi- gore perfiftanc, melior aegrotantis /pes erit, quam fi rebus iftis plus fedatis pulfus debilis, & fpiritus torpidi aut oppreffi fuerint. XV. Circa PeripneumoniaeTherapeiam primaria indicatio eft, ut fan- guis vafispneumonicis impaflus,& obltru&ionem phlegmon efficiens, inde difeuti & circulationi priftinje reftitui poffit. Quod fi fieri nequit, fecunda indicatio erit, ut materies ifta rite coquatur, aut fuppuretur, Sc per fputum citiffime educatur. XVI. 1. Dum prior indicatio praevalebit, medendi intentiones erunt hx fequentes. Imprimis ut fanguinis ad partem afte£tam uberior affluxus refeindatur , aut quoquo modo inhibeatur. Secundo annitendum erit, ut materies in pulmone ftagnans , vel extravafata , a venis in reliquam mal- fam reforbeatur, & circulationi reddatur. Quod ut melius fieri poffit, tertio fanguis lentore live vifeofitate /ua , qua fluiditas ejus impeditur, li- berari debet. Quarto item fympeomatis valde urgentibus, fc. febri, tuffi, vigiliis, & dyfpnoex, per idonea remedia occurrendum erit. Sin vero his non obftantibus indicatio altera in ufum venerit, remediis modo citatis maturantia, Sc expe&orantia vulgo diflra accenfere oportebit. XVII. 1. Ut primx & fecundx infimul intentioni fatisfiat, phleboto- tomia fere in omni Peripneumonia requifita eft, imo interdum faepius ite- rari debet; nam vafa fanguine depicta non folum morbi fomitem fubcra- hunt, fed & materiem loco afftifo impa&am reforbent. Quapropter, fi vires conftabunt, & pulfus facis robuftus erit, fanguinis miffio liberalior ftatim ab initio convenit j fecusveroea in quantitate modica celebretur, fubinde tamen pro data occafione repetenda. Supra innuimus fanguinem in Peripneumonia, item in Pleuritide detraftum, poftquam refrixit. Jn fu- perfide fuapelliculamvifeofam & dilcolorem habere; porro obfervare eft cruorem modo totum, modo tantum portionem ejus, mutationem hanc fubirc. Si quando enim faneuis intra tres aut quatuor difculos recipia- tur, interdum in omnibus, faepius vero in fecundo & tertio vitiofus, atque in primo &C ultimo fatis laudabilis apparebit. Quare vulgo praecipitur fanguinem eoufque femper emittendum efle , donec qui ita depravatus «ft, exire incipiet j & fi vires fetant, emiffionem ejus continuandam ‘D! , beatur. XXIII. Purgantia non femper , nec unquam temere in hoc morbo pro- pinentur : verum Eneinaxa crefaro,imo plerunque quotidiano fint in nfu ; ••sc autem lenia tantum fint, & emollientia , quas, fine magna humorum apc fanguinis agitatione, alvum blande fubducant. In hunc finem lac, auc ferum la£tis,cum Saccharo rubro, aut fyrupo Violaceo fxpe convenit; vel, Rec. Folior. Malva utriufque,Meliloti,Mercurialis,ana M.j. fem. Lini Fam- cf.l. d.ilc, ana Unc.Jf. pruna dulcia n. vj. coquantur in aq. fontan. f. q. ad "■b. j, ck, addc frupt Viclacct Unc. i. Sacchari Drach. x. falis prandia tyach. j. f eitema. 78 De ‘peripneumonia. Sect.T, XXIV. J. Medicamenta propter tertiam intentionem , vlz. fanguinis lentorem diflblvendum, exhiberi Iblentfub forma pulveris,fpiritus,hau- Itus, vel holi, juxta modos fequentes. i. Pulveres. Rec. Oculor, Cancri pulv. Drach. ij. falli prune IU Drach-ijf- Sacchari falm Drach.j. f. pulvis, dividatur in vj. paviet, fumatur una fexta qua- que hra, cum fulapio, vel appropriato. Ree. Pulv. dentis Aprugni (vel mandibul. pifeis Litcii) oculor. Cancri, ana Drach. ijf. florum falis .Armoniaci , pulv. florum "Papaveris Rloatad. ana Drach, ff, mifce pro iv. dofibus. 2. Spiritus & Liquores Chymici. Rec. Spir. falis cum 0libano dejlillat. Drach. iij. Dofis gutt. xij.adxv, vel xx. ter in die. Rec. Spiritus Urina vel E uliginis Drach. iij. detur eodem modo. Rec. Spiritus Nitri dulcis, vi\. cum fpirituVini fiepius cohobati,Draeh* iij. Dopsgutt. vj. ad x. eodem modo. Rec. Spiritus Tartari Unc.Jf. Dofis gutt. xv. ad xx. vel xxv. cum vehi- culo Homo. Rec. Mixtura fimplicis Unc. j. Dofis Scrup.j. ad Drach. Jf. eodem Modo. 3. Hauftus. Rec. Mq. Carduthb. j. Stercoris equini recentis Une. iij. diffolve calide. & pltra. Dojis Vnc.tij. vel iv. his aut ter in die , addendo Cirub. Violacei vel 'Tapavtris Rhcead. Unc. Jf. Rec. Fdror. Taraxici M. ij. contuf. affunde aq. Cardui Maria lih.ff, Theriacalv Unc. Jf. f. exprefio j cui adde pul. Oculor. Canon Drach. j. fum. cochl. iv. ad vj.ter in die. XXV. Quarta medendi intentio rcfpe&u Symptomatum maxime ur- gentium diverfimodos medicamentorum apparatus fuggerit. i. Refpe£lu tehris julapia & Apozemata fuperius deferipta conveniunt. Porro Cri- ftalli mineralis uius valde frequens efie debet, i. Ad tuffim & dyfpno:am lin&us , eclegmata , & decodta , vel Julapia pe&oralia cum fructu exhi- bentur. Rec. Sympifujuhini, Capillorum Veneris, anaUnc.iJf. Vtolacei Vnc. j. fiumm Nitri Scrup.j. f. linttus, fumendus fuhtnde lambendo. Rec. Syrup. Dialthaa Vnc. j. Diacodii, Papaveris Rhaad, ana Vnc.Jf. Oenior. Canat tenui fime pulv. Scrup. ij. f. linelus famini, eadem modo. Rec. Syrup. de Hyjfop°, Liquiritia, ana Une. iff, pul, florum Papaveris Rhtead. Scntp. j. Oculor. Cancri Drach. j. Eohoch de Pino Drach. vj ■ mifce, f. Eclegma; de qm fumatur qu, Nucis Mofchat. quater aut ftptus in die. Rec. Radie. Graminis, Cbarefohi, yAlthaa, ana Unc. j. ficus iv. Jujtib, Sehesien. ana n. vj. Pajfularum filis Unc. j. Ijquiritia Drach. iij. Hor- dei Unc. Jf. coquantur in aq. fantan. lib. iij. ad ij. f. colatura: cujus Dofis Unc. Uj. vel iVm Rec. "P aJf exacinat. Unc. ifi. Corytos iv. incifds, Liquiritia itteifl "Drach. hj. aq. Hyjfopi lib. tjf. f. a, f. infufto daufa & calida ver fex horas % Cap.VIII. De Penpneumma, colatura adde fyrup. Unc.ijf. f, Jtdapium* 'Dojls cocbl. iij, vel tv. fapmindie fenjim deglutiendo. Tertio contra vigilias. Rec. Papaveris Rhaad. Unc. iij. fyrup. ejufdem Drach. vj. Bexoarticum minerale , Antimonium diaphoreti- cum , flores falis Armoniaci in pleuritide remedia perquam celebria exi- ftunt. XIV. Tertia Indicatio vitalis , qua profpicit, ut vires & calor vi- talis durante morbi curfu in debito tenore ac flatu prse/erventur , pnelcri- bit imprimis aptam viftus rationem, ac infuper remedia Cardiaca, &A- nodyna, quaeque aliis, fi forfan emergant, fymptomatis tempeftive oc- currunt. Primo in pleuritide vera vidus tenuiffimi ratio, ex meris fc. avenaceis, ac hordeaceis inftitui debet, & pro potu ordinario ptilana, aut cervifia la&eata potius , quam cervifia fimplex convenit: quanquam in fiti immani etiam haec in quantitate moderata concedenda fit. Inluper ad fitim reftinguendam Julapia , Apozemata & emulfiones per intervalla fumantur: quibus omnibus fal prunellae adjiciatur. Secundo Cardiaca folum temperata adhibeantur, quae /piritus animales blande refocillent, & /anguinis , plus debito efflagrantis, accenfionem minime intendant. Propter has intentiones. Mq. Cardui Maris.-, Card. bcneiiBi, ‘Lo- raginisy Paralyfios, Cerafirarn nigrorum , cum frudbr exhiberi Iolent; quibus Margaritarum 8c Coralliorum pulvis adjiciatur. Tertie Anodyna tum in- tusad/omnum, fi quando valde deficiat, conciliandum ; tum extus ad do- lorem lateris leniendum adhibere oportet. Prioris generis ufitatiora fune Papaveris Rhceados aqua deftillata, fyrupus, & pulvis, qu» in Pleuritide «que ac Peripneumonia, Specifica adimantur. Porro cum dolor valde acutus , & vigilis plurimum urgebunt, etiam Diacodiata propinare lice- bit. Contra dolores linimenta, fotus, cataplalmata, ac interdum anima- lium recens maflatorum vifcera calentia applicanda conveniunt. H* funt praecipuas medendi intentiones, quae ad exquifitam & fimplicem pleuri- tida, antequam Peripneumoniam fibi confcilcat, vel in ipfam aut empye- ma tranleat, Xanandam requifits videntur. Reflat modo lingulis hifce lelefliorcs medicamentorum formulas adaptare. XV. Primo igitur circa morbi initium, ad phlegmonen tollendam Ju- lapia, Apozemata, pulveres, clyfteres* & blande folutiva prxfcribi folenr. Rec. Mq. Cardui Mari & Unc.viij. Papaveris Rhceados Vnc. iv. Syrup. ejuf- dem Unc. j. Salis prunel. Dracb.j. f. Julap. DofisUnc.ij. vel iij. tertia quaque hora. Rec. Eadic. Graminis Unc. iv. Hordei Unc. ff. Corticum Pomorum M. j. Paffularum filis Vnc. j. Liquiritia. Vnc.ij. coquantur in aq. fiman.lib. ii], ad ij. colatur a clarificat» adde fyrup. Violacei Unc.i fi. Salis prunel. Draeh. ijfi, f. Dofis Vnc ij. vel iij. f. Sanguinis Scrup. Jf. fyrupi Violacei Drach, ij. mifce, f. hauftus. Anodyna exteriori in forma linimenti, fotus Sc cataplafmatis prss/crifai /olent. Rec. 'Unguent. Dialthaa 'Unc. ij. olei Mmygdal. dulc. Vttc. j. Mlli Crati Drach. ij. mifce, flmul terendo, Rec. Emplafir. de Mucilaginihus Vttc.iijf. malaxetur cum oleo Lini, & applicetur fupra chartam emporeticam. Rec. Summitatum Malva utnufque, foliorum Mercurialis, Beta, an. M. iij. coquantur in aq. fontan. f. q. colatura ufurpetur pro fotu. Rec. Magma herbarum poft liquoris cxprefionem contuf. adde farina nacea Drach. v]. fera. Lini, Fanugraei, anavnc.tj. 'Unguent. "Dialthaa 'Unc. ij. f- cataplafma. XXI. Pleuriticorum hiftorias & inflandas non eft ut longe perquiram hujus enim morbi exemplum notabile jamfub manibus verfatur : nimi* rum virgo le&iffuna aftechii ifti frcquentiflime, & velut habitualicer ob- noxia, curse noflrae committitur. Hatc juvenis, admodum pulcra , tem- peramenti fanguinei led conftitutionis valetudinarix , a leviffima quavis occalione, viz. a frigore fulcepco , aut erratis in quolibet fex non natura- lium, quinimo interdum a mera anni aut aeris mutatione, in febrim fcui mox dolores pleuritici cum tuffi , & refpiracione difficili, & plerunque dein convulfiones borrendx luperveniunt) a multis nunc annis incidere folcbat: cujufmodi pathematisadeo graviter olim fuccumbebat, ut non raro quotannis, per autfupra lex menles intra cubiculum le continere cogeretur. Nuper autem ctu ab hac plaga non abfolvitur, rarius tamen ea plebitur. Superiori anno per totam xltaiem , & fere Autumnum me- diocriter valuit, fub initium hycrr is ab eo morbo decubuit, jamque circa finem ejus denuo xgrotat. Dolor pleuriticus latus dextrum conftanter occupat, ubi fanguine circa mufculos intercoftales in tranficu haerente Sc «xtravafato , fibrx irritatae lenium moleftiffimum , fimulque motum taf- fiendiconvulfivum ineunt, & fere perpetuo iterant; interea pulmones fatis firmi, & quoad dudus aperti, languinem , uc ut lentefcentem , fm« r»mora (qux peripneumonise f*pe parens eft) expedite trajiciunt. Huic 88 De Pleuritice, Sect.L nulla remedia fine phlebotomia prodcfle folent; quse femperadeo potif- fimum neceflaria eft , ut unaquaque aegrotationis vice, invitis omnibus eam ter aut quater, imo interdum faepiusrepetere cogeremur: eruor emif- ius in fuperficie pelliculam vlfcidam & albicantem conftanter habet. Hic morbus lemper fuit pleuritis fimplex, peripneumonis expers, & pro cu- ratione ejus methodo fequenti conftanter cum fucceifu ufa eft. Rec. Spiritus falis eumgum. xAmmoniac. Drach.Uj• capiat gut. xv.adxx, ter in diecum julapio fequenti. Rec. Cardui, Cerajorum nigrorum, ana Unc. vj. Hyfteric. Drach.j, Sacchari Drach. vj. Intermediis temporibus cepit dofin pulveris cum *Apa- tpem. Unc. iij. Rec. 'Tui. Oculorum Cancri, dent, aprugni, Salis prunet. ana 'Drach.j. f. pulv, divide in fex partes. Rec. Radie. Graminis Vnc. iij. Ertngii condit. Unc. j. raf. Ehoris, C. C. ana Drach. ij, cortic. 'Tomorum M. j. Tajfularum folis Unc.j. co- quantur in acj. fontan. lib.iij. adij. colatura adde fyrup. Violacei Unc. j. Salis prmel. Drach. j. mifce, /. Enemataex LaBe cum fyr. Violaceo diebus modo f figulis, modo alternis fue- runt injeBa. Si quando ad fopiendum dolorem optata ut ut mitiora fuerant exhibita, dotor ir torpor capitis atque affeBrn convulftvi gravifime eam exinde infeflare [olebant. Cap.X. De Empyemate. SECT. I. CA P. X. De Empyemate. PLeufitin, & Peripneumoniam morbos non tantum affines, fed invi- cem commutabiles , & alcerutrinque fucceflivos efle , cx fuperioribud manifefto liquet; porro tum haec, tum illa, nonnunquamutrasque fimul non bene judicatx, in Empyema tranfeunt. Si quando enim phlegmond circa pleuram excitata fuppuratur , tandem Apoftemate difrupro , pUs in thoracis cavitatem decidens, hunc morbum producit. Pariter cx pulmo- ne inflammato interdum fuccedic: nimirum ichor circa locum affe£tum aggeftus, diutina coftione in humorem craffum & flavum abit, qui nifi per tuffim ejicitur, aut pulmonis fubftantiam interiorem fenfim labefa- ctans , diathefln phthificam infert, vel unitatem pulmonis totius folven- do , tandemque membranam extimam corrodendo in pedtus dilabitur , adeoque empyema parit. Unufquifque pulmonis abfceffu aut ulcere labo- rans , etfi pus copiofum & fcetidum { uti in pulmonis vomica fxpe con- tingit ) expuat, non ideo dicatur Empyematicus. Enimvero vocabuli hujus acceptione communi denotatur, puris intra cavitatem thoracis col- legio , qua fcilicet refpirationis organa opprimuntur : illuc vero pus iftud confluere folet vel ex Pleuritide, vel Peripneumonia (& quandoque forfan ex AnginaJ fuppuracis, & difruptis, II. Quandoquidem igitur empyema nunquam primario & per fe inci- pit, fed aliorum morborum haud rite judicatorum,fere femper cffedtus five produdtum eft,circacaufasejus non opus erit multum inquirere. Ratio for- malis five caufa conjun&a ejus fatis innotefcit. Ea fc. eit materia purulen- ta, e pleura, aut pulmone, aut larynge, in thoracis cavitatem effula. Caulas autem reliquae affectuum praeviorum proprias, ad cuj ufque iftorum pertinent. III. Circa materiam morbificam quadam difceptatio eft j quippe alia hanc merum pus, aliique non hoc, fed materiam purulentam efl'e con- tendunt , in qua opinione eft Joh. Heurnius , qui materiam purulentam pro Empyematis caufa conjundla ftatuens, inter hanc& merum purum- que pus diftinguit $ afferens hoc fieri ab humore nutritio fnnguinto, hoc eft, ab ipfofangttine aliquatenus corrupto,fcd pepafmi capaci; materiam veropuru~ lentam humorem excrementitium, viz. Jerutn, aut icberem effc, quiafanguine inter circulandum alicubi praepedito & obftrudto provenit. Hinc obfef- vare eft de ablceffu qui pus verum & laudabile exhibet, eum plerum- que compadtum, undique conclufum , & vel cyfti, vel privatis quafl moeniis obvolutum efle J dein poftquam maturatus 8c diffuptus humorem contentum effundit, cito ac facile fanari. Verum abfceffus materiam puru- lentam prasbens , nidum fuum non ita conftipatum & parietibus obfeptum,' fed plerumque inxqualem & finuatum obtinet, atque difruptus faniem potius quam pus eftundic , dein ob perennem humoris excrementitii fca- turigineni aegre fanatur. IV. Porro advertere eft , utrumque humorem : fc. tum pus, tura ma- teriem purulentam interdum infigniter fecere, quandoque item odore quovis tetro prorfus immunem efle. Quadam apoflemata maturata & dif- rupta, pus fcetidum, alia inodorum etfundunt. Pulmonum vomicas,- quin & partium aliarum phlegmonas, ita diverfim habuiffe laspius notavi. *ZEmpyemate. Sect.T. Materies purulenta e plerifque ulceribus effluens grave olet ; phthifico- rum fputa, quas multo magis periculofa exiftunt, ut plurimum inodora funt. Ufitacum eft e latere propter Empyema perforato, materiem primo haud infuavem exundare, dem poft duos vel tres dies aere orificium fxpius fubingreffo, eam horrende putuifle : quae tamen putiditas poft injectionem fpiritus cujufvis vinofi aut aromatici rurfus brevi evanuit. Sed multi txdii res effer, fingulorum hujufmodi accidentium & alterationum rationes par- ticulares defignarc ;in quantum perexigua tantum puris,aut maceri» puru- lenta akeratio ■, iis foetorem inducit adimicque. Cum particula fulphures aequaliter co&x. & falinis fubjugatx in mixto continentur, graveolentia afceft j quamprimum vero illae folutx avolare incipiunt, fecumque falinas ( a quibus aculeantur ) auferunt, odorem valde tetrum quaquaverfus dif- pfirgunt- Quod autem ulceri putido, Empyematis nido , lotio vel inje- «ftio cum liquore vinofoaut aromatico aliquoties adhibita fspe foetorem tollit, in caufa eft , quoniam ulceris haud fecus ac teftx putentis latera quodam quafi fermento liquorem contentum inquinant, adeoque foetorem imprimunt: cumque adeo a liquore bene temperato & potente, illud va- fis aut vifcerisfermentum eluitur aut fubigitur, deinceps faetoris propa- gatio ifta ccffat. Hinc fequitur indicium non femper malum, nec ita- que valde bonum effe, fiquando phchificorum fputa, & empyematicorum abfceffuscum , vel fine graveolentia excernuntur; quoniam utriufque g( neriscafos quofdam falubres, aliofque funeftosextitiffe cognovi. Ad- hxc non certius indicium inde fumitur, quod phthificorum quorun- dam fputa aqux injeffa fupernatanc,aliorumque fubmerguntur. V. Quamquam autem iftam puris & materix purulcntx diftincfionem haud multum improbamus,atcatnen nec folummodo hanc,nec femper iftud Empyematiscaulam conjun&ameffc ftatuimus. Quando hic morbus pleuri- tidi fimplici fuccedens,ab apoftematc in latere fuppurato & difrupco oritur, fxpiffi.me purum merumque pus eft , quod in pedoris cavitatem decidens morbum ilium paric. Sin vero empyema Peripneumonix foboles fu (nifi pulmonis vomica intercedat) materies ichorofa, circa phlegmones lo- cum aggefta , & poftea mera coftionecraftefcens, pulmonis unitatem fol- vic, & tandem membranam inveftiencem perforans, inque thoracem exundans, Empyema producit. Ifta materia purulenta potius, quam me- rum pus dicatur, VI. Empyematis figna , vel iplum dum in fieri eft prxnuntiant, vel plane fadum indicant. Prioris generis habentur morbi alii, quorum hoc proles effe foler, prxgreffi ; cujufraodi fune Pleuritis, Peripnemonia , Angina, quandoque item pe&oris plaga aut vulnus, quin & alii interdum ejusaffedus, non bene judicati, autloiuti ; e quibus empyematis fecu- suri major erit fufpicio, fi poft unam aut alteram feptimanam fine fputo copiofo , rigores & febris & fpirituum languores fuperveniant, Dein poft xiv. aut sx. dies empyematis plane fa£ti figna erunt, refpiratio difficilis , pe&oris gravitas, materix fluduatio, & molefti* fenfus e corporis litu mu- tato , fitis&febricula fere conflans, genarum rubor, totius inquietudo St vigilis. VIJ. Empyema multifariam difiingui folet, fc. imprimis juxta affe&io- nem prsecedaneam cujus foboles eft; item quoad fedem ejus in thoracis latere modo dextro, modo finiftro,modo in tota capacitate ejus ; & deniq; quoad materiam morbificam, qua; vel merum & laudabile pus eft, vel ma- teria purulenta,atquehxc modo mitis & benigna, modo acris & foetida. VIII.Morbi hujus Prognoiis cum ante,tum poft feftionem inftituitur;prior determinat utrum latus aperiridebeat necne; item praedicit, cujufmodi cum,vel fine apertione morbi eventus futurus fit. Si empyema tardius poft primarium affafium , fc. non ance 30. aut 40. diem , quando vires plu- Cap.X. De Empyemate. rimum attrita, atque pulmones vitiati funt, eorumque conformatio fuccedat; ac infimul Tx febris velut hedica perfiftat, refpiratio brevis ac laboriofa j pulfus debilis & celer, cum fudore frigido, cumque diarrhoea velut colliquativa, & crebris Ipirituum deliquiis , tunc empyici fta- tus plane deploratus Tedtionem minime admittitmedicus eum finat in- cruente mori, ne videatur occidere. Sin vero e contra, poft manifefta empyematis maturius fa«fti indicia , pulmonum aut lateris moleftia , nec non febris aliaque Tymptomata remittent, atque pulfus & fpirituum ro- bur conflabunt , licebit tuto ad feffionem procedere , indeque fucceffam felicem fperate. Se&ione fa&a fi pus album, verum, bene coitum, aut ali- as laudabile cum euphoria exilit, & exinde pedoris gravitas, Sc dyfpucca remittit, & zgrocans quoad alia pachemata melius habet, dc therapeia minime dubitandum erit; fin vero pus nullum aut malum , fi tenue, fubcruentum,aut foetidum,ex latere aperto effluet; perexiguam exinde falu- tis fpem concipere licebit. IX. Hippocrates inter figna empyematisfunefli prznuncia recenfet fpe- cillum a pure velut ab igne coloratum , five quod f®pe advertimus 5c non- nunquam abfque malo eventu , fx fpecillum argenteum lateris aperti ori- ficio inditum , ftatim colote tanquam aureo aut cupreo tingeretur; quod certe nihil aliud fignificac, nifiquod puris aut materi® purulent® parti- tul® fulphure® adeo exaltantur, &a mixtionis vinculo laxantur, ut fa- cile ablcedentes, corpori cuilibet alteri, & imprimis argenteo (cui affines funt,) affigantur. Vidi aliquando ferinam a longa Sc laboriola venatione occifam , ftatim ob epulas in clibano codam , non modo tenerrimam ut cochlearibus eximi potuerit evafi.Te, fed etiam cochlear argenteum niti- dum primo contadu deaurafle. Cujus ratio prorfus eadem ac prioris eft; nempe carnes iftas a nimio dum viveret animal exercitio adeo ad putre- dinem difpofitas fuiffe, ut fulphuris particul® a concretione liber®, 8tad avolandum apt», fubjedto ftatim alteri capaci adhaererent. Verum h®c in parergo. X. Quod autem fpedtat ad EmpyematisTherapeiam , imprimis con- fiderare oportet , utrum morbi hujus , ucpoce jam fa£ti, indicia certa fint vel dubia. In priori cafu pharmacia haud multum opus erit; fed tantum corpore praeparato, illico ad lateris apertionem procedatur. Itaque fi a Pleuritide, aut Peripneumonia non rite judicatis, aut a fanguine poft plagam, cafum , aut vulnus intus fuffufo, puris, aut materi® purulen®, vel fanguine® intra thoracis cavitatem fludtuatio cum fputo nullo , aut di- minuto percipitur j non opus eri: ut medicamentis maturantibus, aut ex- pectorantibus amplius immoremur; verum alvo loluta,&Tangume ac hu- moribus per Julapia,Apozemata, Sc Anodyna rite contemperatis, aut nuda leffio inftituatur , aut in teneris & meticulofis cauterium imprimis intra fextam & feptimam vertebram applicetur ; dein efchara excitata, fcal- pellus oblique pofteriora ac fuperiora verfus fenfim, ac paulacim adigatur, donec in cavitatem thoracis penetret, dein cannula argentea indita, ma- teries intus contenta per vices emittatur j ita tamen ut quantum vires ferent, totius humoris evacuatio acceleretur j nam portio ejus intus re- licta intra paucos dies (propter aerem prout fupra diftum eft) fspius in- tus admiflum, foetorem horrendum contrahet, quod malum ut pracavcatur Sutcito tollatur , liquor traumaticus & abfterfivus bis terve in die per Ty- phonem injiciatur. Non opus erit reliqua ad operationem hanc, ejufque ptoceflutn f pedantia particularim delcribere; quoniam hac Ungula chi- rurgis quibufque peritioribus plane innotefeunt , & in praxi familiari ha- bentur. Poft fedionem ejufque adminiftrationem appendicem rite in- ftitutam, medico haud multum przcerea agendum fupererit. Rario vidus tdonca, crebra alvi (quoties opus erit) perenemata Talutio, inTuper 3c femedia vulgo di£ta traumatica , qus fanguinis diltblutionem , ejufque feroficates pe&ori injurias profufionem impediunt prsfcriberc opor- tebit. XI. Quod fi morbi hujus indicia minus certa, ac (uti a Peripneumonia sc pulmonis vomica prxviis plerumque aflblet) prorfus dubia fmt, ad fe&ioncm haud cito nimis, aut temere procedatur. Novi enim in aliqui- bus materiam purulentam , imo pus foetidum cum infigni dyfpncea & peftoris gravitate cxpuentibus , thoracis paracentefin & fruflra , & non profus innoxie celebratam fuifle. Itaque dum per figna pathognomonica de empyemate plane fa£lo conflabit, medicamentis (qualia pro Peripneu- mnnia curanda fupra prsfcribuntur) expe&orantibus, nec non evacua- tionem per urinas & fudores blande moventibus, aliquandiu infiflendum €rit; quibus tandem nihil proficientibus, & empyemate adhuc manente, vel aufto (quia dummodo vires conflabunt, prxflat remedium anceps experiri, quam nullum) ad paracentefin procedatur, XII. Quod fpeSac ad medicamentorum pro empyemate curando rc- quifitorum formulas, ante fe&ionem eadem remedia quae ad Peripneumo- niam prxfcribuntur conveniunt, paracentefi autem fa£la, fequentiapo- tiffimum ex u(u erunt. XIII. Contra languores, & fpirituum deliquia qux in operatione ifla, vel poltea contingunt, Julapium fequens prasflo fit, fubinde ad iv. vel v. Cochlearia fumendum. Rcc. MeLiJf*,Ceraforum nigrorum, ana Vnc. vj. 'flq- mirabilia Vnc.}. Margaritarum pulv. Drach-}. Syrup. CaryophyUorum Vnc. |. mifce, f. Julapium. De Bmpjemdte. Sect.I. Rec. Folior. Lingua Cervina, Veronica, Eupatorii, Tufilaginis, 'TilofeUa, Sanicula , ana M.j. radie. Rubige tinffor. Charcfilii ana Ufic.j. Hordei Vnc- f. Cicerum rubr. Vnc. f. P a flui. folis Vnc. iJJ\ coquantur in aq. fonxan, (ib.iv. ad medietatem, edulcaretur inter fumendum ad placitum cummelie depurato, vel cum fyrupo de Pilofella. Si abflt febris pilula feq, fumantur ■pefert, & prtnw mane ad Scrup. j. vel ‘Drach. Jf. Rec. ndu.lv. Oculor. Cancri Drach. ij. flor. Sulphuris Drach. j • Salis prunells.Drach.Jf. fpec. ‘Diarrhod, abbatis Scrup. j. Terebintb. Venet. lota q, f. f. rnajfa, formetur in pilulas exiguas : vel omtjfa Terebinthina idem me- dicamentum fumatur in fama pulveris D radi. Jf. ad Scrup. i\ • bis in die. DecoCtum fequens propinetur ter aut quater de die. XIV. Empyematicorum exempla non ita paffim & crebro proflant, at- que ab eo morbo curatorum mulco rarius. Novi duos lateris fe&ionem i medicis omnimodo pratfcriptam admittere nolentes fatum obiifle, eorum - que cadavera diflecui. Item binis aliis operationem illam adhibitam vidi, quorum unus convaluit, alter tabidus interiit; cujus tamen ratio erat, quod pulmone inflgnicer vitiaro,8c viribus proftratis, lateris apertio ferius fafta nullum illi juvamen contulit j fed fpiritus prius imbecilles depref- fovaldp, eorumque copias ab fu mfu. Ifte cujusjatus aperiebatur, pulmo- nem fatis firmum habuit; led a lateris abfceflu intus rupto . materies in thoracis cavitatem decidens feptum adeo comprimebat, ut vix refpirare potuerit. Chirurgus finecauftico , inter vertebram fextam & feptimarn calpellum intrufu, & carne penitus perforata cannulam indidit. Ichor cruentus primo effluxit, dein per vices in modica copia exemtus per 'triduum fine fotore quovis effluxit ; poftea vero quoties foramen aperire- tur, odor tcterrimus, doacxcuj ulvis maxime putentis fotorem luperans ppi rabat, totam que cameram graveolentia intolerabili inficiebat : quin- .i.tiara ?djto per plures diesperliflebat, donec per injefliones ex myrrha. Cap.X. De E mpyemate. & herbis amaricantibus aqua & vino inco&is fa&as, & fspius quotidie adhibitas, tandem extingueretur ; quorum ufu diuturno, materia morbi- fica , Scfordicie omni demum abluta , effluxus omnis ceffavit; & denique foramine claufo patiens integre convaluit. Illorum , qui cum lateris a- pertionem nullo medici aut amicorum fuafu admittere vellent interibant, cadavera difflecui. Unius alibi mentionem feci; cujus fumma erat , quod pus ab Apoftemate in pleura, & mulculis intercoftalibus excitato, intiilque dilrupto emanans , loci affe£H & pulmonis contigui partem fphacelo aife- cerat, indeque diaphragma corrodens , & foramine in dextro ejus latere fa&o.in vilcera imi ventris defeenderat; ibidemque toto dudu ventriculi, & inteftinorum tunies exteriores , in quas materies purulenta deciderat, corrofs & difcolores apparebant; & demum materies purulenta intefti- num reftum corrodens, & perforans, una cum excrementis per anum fo- ras prodibat. Dominus cx£grotans robuilus & medicina: cujufque impa- tiens, morbi hujus Tyrannidem per duos circiter menfes luftinuit; fed interim febricula, fiti, inquietudine, ventriculi moleftia & crebra lubver- fione, & a%v7r\iz fere continua miferrime afflidus degebat. Cadavere poft obitum aperto, odor fatidiffimus cloacam omnem Vupeians per to- tam cameram diffundebatur. Alterius ab Empyemate defunfii Anatonae, non ita vaftam materis purulents diffufionem exhibebar. Illa quidem in latere nidum habuerat , unde in thoraris cav itatem decidens , ibidemque in copia ingenti aggefta, & pulmones continue imrnerlos polluens, febrem lentam & quafi hcfticam, a qua sgrorans valde fenex interiit, excitabat. 94 De Vulmonis Vomica. Sect.T. Se ct. I. Gap. XI. De Vulmonis Vomica. EMpyemati & Peripneumonix nonnihil affinis eft Pulmonis Vomica, utpote cujus materies morbifica femper pus merum eft j quod tamen fine febre, auc phlegmone, imo fine tuffi immani, aut fputo, tacite ac vel- «r improvifo in pulmone generatur; & non raro malum hoc non prius fe prodit, quam patientem interimit. Galenus hujus meminit lib. j. de locis ajfeBis ; apud Authores qui medicinas fyftemata Sc praxcs fcripfe- runr, mentio ejus raro aut vix omnino occurrit. Tulpiuslib.z.cap. io.' affectum hunc ita defcribit, vitium hoc (pulmonis vomicam innuensj la- tet inter initia ita clanculum y ut vix ulici fui proferat indicia , prater tu ficulam primo ficcam, mox humidam ; qua aliquandiu continuante, trahitur difficulter fifirhw, deficit anima, & emarcefiit paulatim corpus, licet interim nec pus, nee fangumempra, fe ferunt finita ; fied fi rumpatur nec opinanti vomica , occidi- tur (dtCbim ac faEium) homo. Ita interdum foletcontingere, verum novi piares qui ex pulmonis vomica infenfim orta, maturata, & demum rupta, pus copiofum 6c foetidum CxpuilTe 5 cumque tale fputum per multas hebdomadas imo menfes quotidie excernentes, debiles adeoSc velut ta- bidi evaferint, tandem medicamentorum ope, cum ulcus detergeretur 8c flccaretur, integre convalnifle. II. Hic morbus , fi ratio formalis, Stcaufaejus conjunfta inquirantur, revera eft abfceffus alicubi in pulmone genitus 5 cujus materies etfi hete- rogenea, & natura inimica, haud tamen ab initio nimis acris aut irritativa csiftit. Quippe cum primum hasca fanguine fecreta , alicubi in pulmonis fina , forfan intra cellulam quandam veficularem deponitur, nectuffirn excitat, nec febrem inducit j poftea vero cam fenfim aucia, vafa fangui- fera vicina comprimit, quin & ipfi fanguini juxta tranfeunti effluvia m- congrua infinuac, proinde febricula cum inquietudine quadam 8c mar- core fuccedit; & tandem illa ad plenitudinem aggefta , & diuturna co- fitone in pus fincerum maturata, cyftim five nidum fuum prius valde diftentum rumpens , quaquaverfus exundat. Quod fi ad puris exitum vise non patent, ftatim fanguini fe immifcet,ipfumque aut venenat, aut a cir- cuitu prapedit • vel in dutftus tracheales confertim irruens,fimul plurimos eorum implet, adeoque infarcit, ut aeri pro fanguine infpirando aditus fufficiens denegetur , & illico flamma vitalis expiret ; fin vero materies ifta exitum inveniens,& paulatim in tracheam influens, inde furfum con- tinenter ferri, & expui poflit, propterea vits inducix , & therapeix op- portunitas , & Ipes conceduntur. Et quidem multos ab hoc morbo cura- tos novi. III. Vomic® pulmonaris materies proxima merum pus ell, quod faepiffi- rne infigniter foetet, eoque differt a fputo quod in peripneumonia aut phcbifi ejicitur. Undenam vero materies ifta ah initio provenit, & cu- jufmodi indolis antequam in pus maturetur fuit, determinare non licet: quoniam morbi hujus ferainia fecreto ja&a , & clanculum adulta, origi- nem prorfus occultum ducunt: quapropter caufa ejus procatar&icx five remotiores latent; quinimo dum incipit, Scaccrefcit, neque perfigna ulla pathognomonica dignolci, neque prqgnolis inftitui potefi, antequam i&u ferali ("e prodit, fed tota ejus res in inlidiis eft. IV. Quodfi poft vomicam difruptam, Sc puris fputum cum Cap.XI. De Pulmonis Vomica, & virium conflantia inceptum , methodo cuipiam therapeutica locus da- bitur, Indicationes primariae, juxta communem in plerifque morbis ritum. erunt ha tres fc. earatorta, prafervatoria, & vitalis. Prima ablcdlus ma- teriem celeriter expuendam , ejufque latera detergenda, & quantum fieri poflit, confolidanda efle pracipit. Secunda nova materia ad nidum iftum j aliave pulmonis loca vicina (unde phthifis gigneretur) conflu- xum pracavet. Tertia fpirituum languores fanat, atque vires collapfas, & nutritionem fruftratam inftaurat. V. r. Propter Indicationem primam , remedia expcilcrantia vulgo di&a, ex iis qua calidiora & afperiora, plus detergent & exiccant, atque imprimis (fiquidem febris plerunque hic deell) fulphurea conveniunt : qua item juxta formulas feqaentes prafenbantur. Rec. TmElur. Sulphuris Drach. iij. fumamur gut. vij. ad xx. hora firmi, & primo mane, in eocblear.j. fyrup. e fucco Hedera terrefiris. Vel, Rec. Syeup. DiafuLphuris noftri Une, vj. fumatur cochlear, j. iifdcm horis, Rec. Foliorum ficcat. Hedera terrefiris, Chamadryos, Mdianthi,Tuf.ila- ginis, Hyjfopi, Marrubii albi, Satureia,ana M. j. radie. Enula, Ireos floren- tin. Charefolii, anaUnc. j. fem. Aniji Une. jf. coquantur in Mq. fontan, lib. vj. ad iiijf. adde circa finem Vini albi Une. vj. Mellis opt. dejpumati Unc. iij. colatura clarificetur, r«p. Diafulphuris ( vel e fucco Hedera ) q. f. f. Eclegma. molle pro Itnftti. Rec. JMyrrha opt. Succin. albi, ana Unc.ff. Sulphuris vivi, Muri\n- gmenti,ana Drach. ij- corticum Ptftacbiorum Drach. ijf, f. pulvis pro fuffi- tu, ufurpetur cum infundibulo chartaceo mane, & vejperi. VI. Secunda Indicatio prafervatoria , materiem morbificam rc/cindensj, adeoqne phthifm fucccdere aptam pracavens, fanguinisdepurationem, 8c pulmonis corroborationem molitur; in quos fines purgantia, decoila traumatica, aq. deftill3t*j & potus medicatus conveniunt. Rec. ‘Decott. Senna Gereonvs [cum Drach- iff.j Vnc. iiifo.fyrup. de Pomis purgant. Unc.j• mirabilis Drach. ij. fi poti» /umenda cum regimine fiemcl tn hebdomad. DecoB. Traumatici formula fit eadem ac cjm pro Empyemate pojl fcHionem praferibitur,vel decoBum illud ojjicinarum (quia fibris hic dee fi) exhibeatur ad vnc. iv. vel. vj. ter in die. Rec. Summitatum abietis M. vj. folior. Hedera terrestris recentiumt Hy/fopi, Satureis. , Eruca, Eryfimi , Barbare a , ana M.iv. fem. flor, filis Vnc. vj. Ftcnkul. dtilc. Vnc. ij. radie. Enula, Ircos flaremin. ana Unc. itj. iftctfis &■ contufis affunde cervifia Brunfvicenfis, vel Sprucenfis lib. viij. de- fiil. organis communibus % Liq. totus mifoeatur, & edulcor, ad placitum inter De rPnhnonls Vomica. Sect.I. Mendum, cum fyrupo e fucco Hedera temflrii. Dofis Unc. iij. vel tv. ter in die. Ree. Radie. Sarfaparil. Unc.vj. ChituVnc.ij. Santnl. omnium anci Drach.vj. raf. Ebons,C. C, ana Unc.Jf. ligni Lentifcin. Vnc.j. indfa fr tontuf f. n. infundantur & coquant, in aq. fontan, lih• xij. ad medieta- t em,addendo Liquenti a Vnc. j. F ajfalarum fdvs Unc, iv, colatura ufurpetur pro potu ordinario. VII. Tertia Indicatio vitalis, prsefcnbic remedia £ardiacay & idoneam vi&us rationem- Medicamentorum formulx exdem fereac pro Empyemate pollfeflionem prxfcriptx , hic conveniunt j item dixta eademjac in Phthili incipiente inftituatur; etiam in hoc cafu lac Afininum fafpe prodeft. Circa morbi hujus curationem obfervavi fontanellam in latere excitatam , non raro inhgniterprofuifTe. Memini duos afleflu illo laborantes, & poft ruptam pulmonis vomicam , pus merum & fcetidum copiole expuentes , ab hoc remedio brevi fanatos fuifle. Curationum hi- ftorix infra fubdentur ; in utrifque ex foramine cutaneo per fc&ionem in latere fa£k» intra tres aut quatuor dies purum pus effluere, & perinde fputum diminui coepit; & poftquam effluxus ifte indies au&us aliquan- diu continuaretur, fputum omnino ceftavit, Scxgfotans integre con- valuit. VIII. Effeftus hujus admirandi ratio videtureife quod pulmonispars affe&a, aut quxhuic contermina eft , dum morbus erat in fieri, aut prius ipfo, lateri accreverat, itaque natura imprimis hac via, puris vomica con- tenti exclufionem molita fuerat; atque id propter duftus forfan fecretos, ufque ad lateris fere fuperneiem excuderat; quare poftea exitu per cul- trum penitus patefafto , materix morbiftex excretio illuc dirigitur. Pro- babile eft item lobi pulmonaris partem quandam prius morbo lateri accre- vifie , & propter adhxfionem ejus, vomicam deinceps fubortam fuiffe ; quippe cum pars ea fere immobilis, non uti reliquus pulmo aditari po- tuit, illuc materies morbifica deponi, 8c refidere Uve nidum fuum melius efformare valuit. IX. Quamvis Vomica pulmonis a plerifque medicis affedlus admodum rarus, &a Tutyio adeo lethalis cenfeatur , ut quando rumpitur, dittum fa- ti um interimat , tamen novi plures hoc morbo laborafle , & medicamen- torum ope ab eo convaluiffe. Libet eorundem hiftorias duas, vel tres infigniorcs hic defchbere. X. Generofus medi® scatis , & antea robuftus & femper fanus , abfque caufa manifefta non bene habens, valetudinem quaft neutram contraxit: nam fine dolore, vomitu, tulfi, aut febre notabili, brevi languidus, inap- petens, ad fomnum difficilis, ficibundus, ac circa pnecordia situans fiebat j hic diu a medicis quibufdatn pro Icorbutico, &ab aliis pro fiedhco tra&a- hatur ; & poftquam vari® medendi methodi incaflutn tentarentur , tan- dem morbus velut e latebra erumpens aperte fe prodebat dum enim nodte quadam folito irrequietior, in ledto fe valde jaftaret, fubito abfceflu intra pulmonem difrupto , puris teterrime foetentis copia ingens per tuf- fim rejiciebatur j ita ut intra iv. aut v. horas duas circiter libras excreve- rit : porro deinceps tuffi lupra duos menfes continuata , ejufmodi mate- riem purulentam , crafiam & fumme foetidam quotidie expuebat; donec carnibus abfutntis, & viribus proftratis, ad languorem, una & marcorem infignem redigeretur. A fputi Sc anhelitus fostore, totum conclave affi- ciebatur adeo, ut graveolentiam ejus famuli, aut miniftrantesdfu fufferre nequirent. XI. A vomica ita difrupta , ipfe & bini alii celebres Medici ,in confi- lium adfciti, medicamina quas abfccffum abllergeant & fanentjfanguinem C a p. XI. T>e 'Tulmonls Vomica, & pulmones mundificent, ipfofque a Tabe imminenti vindicent, fedulo exhibuimus. Tinfiuni & fyrupus nofter di.ifulplmrvs, una cum decoftu, & deftillatii peBoralibus 6c traumaticis, item Uncius & pilula, Ealjamica de die in diem methodo conflanti capiebantur : cum hisentmata , item blan- de cathiiriica,S£diuretica intercalabantur ; vaporationes primo, dein fuffitw, tum fulphurei tum Mrfentcales mane & velperi adhibebantur. Poft- quam hsec diu 8c fedulo ufurpata nihil juvarent, thoracis apertionem fsepiusproponebam.attamen dominus hanc obfti- jnate renuens , le mori quam occidi malle profitebatur ; tandem vero cum hoc remedii genus, aut nullum amplius tentandum inculcarem, delibe- rare coepit•, & ftatim peftus denudando, me locum ubi cauterium appli- carem indagare finebat; hoc ftatim extra dubium fuit, nam e laeva fterni. parte, intra quintam & fextam vertebram tumor apparebat. Vice cauterii huic emplaftrum fuppurativum admovi, atque intra tres dies moleculse iftiusfummitas, rubra & mollis evalit j e qua poftridie aperta , primo ichor tenuis, & paulo poftea pus flavum 8c conccSum effluxit, & poftea quotidie uberius emanare perftititjexinde fputum foetidum diminui coepit, & intra xiv. dies penitus ceflabat, materia morbifica per foramen iflud exitum & facilem , & congruum magis obtinente. Quamvis ab effeftu conflabat orificii iftius duftum incerne in pe£lus, mediumque forfan pul- monem patere, attamen nullus per fyphonem liquor injedus, illuc pene- trare, aut adigi potuit; adeo fecreti fummeque intricati fune meatus, quos natura in ultima Aia fubfidia efformac, ut eadem via qua materia morbifica exterminatur, nihil amplius noxium ingredi poffit. Ifta lateris apertura tandem in fontanellam mutabatur , & pifo aut pilula lignea quotidie in- dita, per fefquiannum ichorem copiofum quotidie profundebat j ac in- terea Dominus inllgnis, labe quavis pefiorali penitus excuffa, & torofa corporis habitudine recuperata, quoad omnia fanus evafic; denique fonca- nella ifta ad Brachia tranflaca , circa pe&us nec morbnm illum, nec am- plius munimentum gerit. XII. Poft curationem hanc ita cafu peraffam , ad hujus imitationem contigit me alteram huic fimilem , ex confilio non minus feliciter perfice- re ; nam propediem ad feminam illnftrem accerfebar , quse cum tufll , 8c prstcordiorum xftuationi a multis annis fuerat obnoxia, quodam die in- ter tuftiendum, in pulmone aliquid difruptum perfenfit, ttatimque puris puti, ac putidi copiam excrevit j poftquam ejufmodi fputum cum cufli, non obftante remediorum ufu , per feptimanam perfiftens , augeri potius, quam diminui videretur; confului, ut fontanellam in latere , prope lo- cum unde pus afeendere percepit, fecari pateretur : cum hoc facile admit- teret , intra triduum ex foramine aperto merum pus, quale per tuflim ex- puebat, effluere cccpie* Dein poftea materia morbifica per fontanellam iftacn exitum latis uberem offendente , & tuffis & puris fputum penitus ceffabant,atque intra fefquimenfem aegrotans integre convalefcebac. XIII- Poft hsec ad alium , viz. Virum Robuftum, £c potatorem ftre- nuum accerfebar , qui etiam pulmonis vomica affeftus , pus copiofum 8c maxime fcetidum expuebac. Hic rudi quadam pervicacia fontanellam qnamcunque abhorrebat, quare non pafluseft ullam in latere excitari j ni- hilominus cum medicamina qusevis oblata libentiffxme lumeret. longo temediorura ulu, tandem morbo ifto immunis evafit. Pharmaca a quibus potiflimum juvamen recepit, fulphuris erant praparata; quare fympus noster & tinBura quotidie, & crebro fumebantur. His pro vehiculis ad- jecimus modo dccothimy modo hydromel pectorale , modo aquam calcis cum infufione ingredientium tum peroralium , tum traumaticorum. Porro fumigationes & ex fulphureis & «i,opem egre- giam pr*ftiteref ' — n r? De Afthmate. Sect.I SEc t. I. Gap. XII. De Afihmate. INter affe&us, quibus pefioris regio infeftari folet, fi illorum Tyranni- dem 8c feritatem fpc&es, Afthma (quae ob peculiare interdum fymptoma, etiam Orthopnoea dicitur) Jocum non ultimum meretur; hujus enim paroxyfmis vix quidquam afperius, aut terribilius occurrit, refpirationis organa , quinimo & praecordia, qux ipfius vitx fundamenta & columnae funt, ab hoc morbo tanquam a terne motu concutiuntur adeo & nutant, ut nihil minus quam totius fabricae Animalis ruina imminere videatur ; quippe re/piratio , per quam potiffimum vivimus , hujus morbi inlultu valde impeditur & tolli periclitatur. II. Afthma dicitur ab aiBitcuviv (quod eft anhelare, five difficulter refpirare ) & deferibi poteft, quod fit refpiratio difficilis, crebra, Sc anlielo/a, cum magna pedoris agitatione, & plerunque citra febrem. III. Refpirationis adus dependet, tum a pulmone movendo, cujus conformatio ejurmodieffe debet , ut dudus ejus, & meatus omnes, pro aere libere inipirando, & expirando femper patefeant j tum a partibus five organis ipfum moventibus, qux per alternas fyffolab & diaftolSi/ vices, pedoris cavitatem, & confequenter ipfos pulmones dilatari, & contrahi faciant ; cum itaque plures, 8c diverfimodx fint afficiendi ratio- nes , quibus refpiratio laeditur , ad bina haec capita fere omnes reduci p0f- fint; nempe quod vitium fit vel in pulmone movendo, vel in partibus five inftrumentis qux ipfum movere debent; atque hinc morbi iftius dif- ferentix & /pedes optime defignantur; nam juxta variam caufx mor- bifies naturam & fitum , Afthma dicatur vel mere pneumonicum, omni- no a dudibus aeriferis obftrudis, aut non fatis patentibus procedens; vel mere convulfivum , quod tantummodo ob defedum , aut culpam in or- ganis moti vis exoritur ; vel mixtum,quando utrxque partes in viciocon- /pirant, cujufmodi originem Afthma quodvis immane, & inveteratum habere folet; fu per his lingulis ordine dicemus. IV. i. Media veteres, & plerique adhuc moderni primam folummodo Afihmatis fpeciem agnovere, morbi hujus caufam ufque proximam ,Sc fere unicam ftaruences, Bronchiorum anguftiam : viz. quod duduum il- lorum fpatia vel per obftrudionem vel compreffionem coardata , quoties refpirationis ufus augeatur , aerem in copia fatis idonea non admittunt.* quare ob pleniorem aeris quantum opus erit «o-Trven», refpirationis or- gana nixibus creberrime repetitis difficillime laborant. Quod autem non- nulli fine manifefta pulmonum labe, paroxyfmis Afthmaticis obnoxii re- periuntur , totum hoc vaporibus a liene, utero, mefenterio, aut a- kio quodam vsfcere.fatis immerito adferibi/olebat; at vero Pathema iftud, ab/que bronchiorum anguft’a» auc vifcerum iftorum culpa , a partium motricium fpafmisoriri, alibi faris evicimus, 8c mox clare oftendecur. Porro tncerim quo ritu etiam s trachex du&ibus obftrudisvel compreffis oriatur, declarare incumbit. V. Bronchiorum anguftia pnmam Afthmacis fpeciem iuducens, per ob- ftris&onem fieri fupponttur, quoties aut humores crafli & vi/cidi, vel materies purulenta , ve! fanguisextrava/atus iis impingentur, aut tuber- cula , fcirriu vd calculi eorum dudibus infidebunt , vel deniqu» humo- Cap. XII. *Z) confitas fpeftat, atque fm- gulis hifce in locis dum materies morbifica hofpicatur , refpirationis opus inhibens, aut pervertens, morbi iftius paroxyfmos infert : prout in alio tradhtu olim plane oftendimus. Quippe fpiritus animales ad refpiratio- nis munus deftinati, fi quando moleftancur valde , inque motus irregulares urgentur, organorum fpirabilium fibras cum nerveas, tum motrices in- ordinate lubeunt, eafdemque proinde irregulariccr modo contrahi, modo diftendi, nec non folennes & aequabiles fyRoUv & dialfolav vices varie perturbari,aut impediri faciunt. VII. Caufa morbifica five materies fpiritus operi pneumonico accin£los irritans, cum variis in locis, tum prascipue in his tribus, vim five poten- tiam fuam exerere folet; vix. i. aut in ipfisfibris mufcularibus, aut z. in ramis vel propaginibus nerveis, vel 3, denique intra i'/KS0oi\ov juxta nervorum origines, x. Quoad prius, interdum*maceries heterogenea 8c fpiritibus inimica ab tyy-itpute in nervorum truncos excufla, exinde per eorum duftus & propagines, fi forfan in quantitate perexigua fuerir, abP que noxa magna, aut multum lenfibili, in fines ultimos dilabitur. Cum- Jfilmate, S£ct. r. que dein fibris nerveis inciderit, & jfenfim indies aggefta demum in mo- lem accreverit, fpiritus incolas moleftare, inque fpafmos Afthmaticos concitare incipit 3 qui fubinde infcftant, & prc ratione caufarum eviden- tium augentur , nec plane ceflant, donec penus materis fic aggeftae difcu- tiatur penitus, &ab/umatur; dein quando renovatus ifte ad plenitudi- nem aflurgic, morbi iftius paroxyfmi repetunt, proindeque, uti obferva- tioni communi patet, fepenumero periodici exiftunt. Juxta hanc affi- ciendi rationem Afthmatis convulfivi caufam nonnunquam in vaforum pneumonicorum tunicis mufcularibus, quandoque item in fepti aut pro- cefluum ejus lumbarium fibris delituifie merito fufpicamur. Haud mul- tum probabile eft, morbi iftius nidum , intra hujus aut iftius mufculi pe- roralis fibras confiftere j quanquam in fcorbuticis etiam ab his materia fpafmodica obfelfis, dolores & fpafmos leviores cum relpiratione Isfa obortos novimus. VIII. 2. At vero ('prout alibi non tantum ratiocinio , fed per obfer- vationes & «/£grotantium hiftorias plane oftendimus) Afthma convulfl- vum ftepius infertur , quoties materies morbifica , in nervos pneumo- nicos delapfa, alicubi intra duftus eorum, 8c prscipue circa plexus hs- rec: unde quoties ad plenitudinem aggefta, difcuti & moveri incipit; propterea fpiritus ibidem fcarentes, & ad refpirationis organa affluentes, perturbati, in Anomalias adiguntur, iliique mox fpiritus alios fibrarum pedoralium aut pulmonarium incolas afficiunt, inque fpafmos irregula- res & Afthmaticos excitant. Propter hujufmodi caufam 8c afficiendi ratio- nem , non tantum morbi hujus infultus.fed infuper, & prsecordiis proin- de perturbatis, paffiones cardiacas accieri declaravimus. IX. 3. Afthmatis convulfivi caufam nonnunquam in occipite juxta ner- vorum origines confidere , per obfervationes Anatomicas plane deteximus. Nimirum adverti, quofdam , qui cum ab aliis morbis de- ploratis decumbentes, infuper Afthmatici fierent, neceffum habuerunt, intra ledum aut cathedram cum capite femper eredo , aut prono detineri* reclinati autem, aut fupinati, ftatim anheli ac velut moribundi, difficilime refpirabantj cujus caufa ( prout per difle&ionem apparuit poftquam ob- tantum erat, quod cum intra cerebri cavitates feri acris colluvies ingens aggereretur, fi ob caput reclinatum, illa in nervorum odavac pavis originem recideret, illico praecordia, ac imprimis fpirabilia Ipafmis horrendis tentabantur. Porro interdum ob hanc rationem videtur efle, quod Orthopnoici in ledo abfque fuffocationis periculo decumbere ne- queunt, quin corpore eredo federe coguntur. X. 3. Quamvis Afthma nonnunquam ab initio fimplex, fc. vel Pneumo- nicum mere , velConvulfivum exiftat, attamen poftquam alteruter mor- bus aliquandiu increbuit, plerunque alterum fibi confcifcit ; hinc ut con- cludere liceat, Afthma quodvis inveteratum , affedionem mixtam cfte, & partim pulmonis male conformati, partimque nervorum & fibrarum ner- vearum ad fpirabilia pertinentium vitio excitari. Quippe cum dudus pneumonici a qualibet caufa coardati, vel obftrudi, liberam aeris infpi- rationem , exfpirationemque non admittunt, propterea etiam fanguis, quinimo & humor nerveus a curfibus luis praepediti, atque lente proce- dere & ftagnare coadi, faeculentias fuas & recrementa partibus nerveis affigunt; unde fpirituum meatus obftruuntur, aut pervertuntur, ipfifque demum labes fpafmodica accrefcit. Porro fanguis, fiquidem intra prte- cordia haud debite infpiratur, eventilaturque,tandem in crafi fua vitiatus, cerebro & nervofo generi fuccum non nifi depravatum fuppeditat; cujus delida refpirationis organa, utpote prius laefa & debilitata, maxime luunt. Pariter etiam e contra reciprocatur malum , quoties hic morbus nervofi generis culpa incipit j nam quatenus pulmonum motus, propter Cap.XU. De Afthwate. fibrarum mu/cularum fpafinoscrebro fiftitur, aut impeditur, tum /anguis, tum liquor nerveusa motibus /blitis coerciti , recrementa & fieculentias conferunt, eaque partibus continentibus affigunt , a quibus non tantum humores vifcofi Sc duduum obftruftivi, led & tumores, aliaque /olidiora concreta, pulmonis conformationem vitiantia, producuntur. XI. Si quando igitur Afthma aliquandiu confirmatum , 6c habituale fa- fium, paroxyfinos crebros & quavis occafione emergentes habuerit; cau- fa ejus conjun&a, quin etiam procatar&ica tum incus in ipfo pulmone, tum forinfecus in fibris ac nervis, inque fpiritibusad relpirationis mu- nus deftinatis collocanda erit. Nec difficile erit, fingula ha:c pervelligan- do , in quolibet cafu materias morbificx tum nidos praeci- puos, tum fomites reperire. Quod vero ad caufas Evidentes fpedtat, etiam has multiplices admodum 8c diverfimodas exiftunt. Huc enim referri de- bent quascunque aut fanguinem, aliofque humores exagitant, autfpiritus Animales perturbant, inque m adigunt. Aftbmacici nihil violen- tum, aut inaffuetum ferre poffunc; a frigoris vel caloris exte/fu, a vehe- menti quovis corporis aut animi motu , ab aeris aut anni mutationibus quibufque magnis, ab erratis vel levioribus circa res non naturales , imo propter mille alias occafiones in dyfpncex paroxyfmos incidunt. XII. Quod ad prognofin fpeftat, Afthma inveteratum difficillime aut Vix unquam curatur j verunramen medicamentis & medendi methodo rite inftitutis , magnum faspe juvamen affertur , vix. paroxyfmorum fe- rocia minuitur , induci» longiores procurantur, quinimo ipfius vitasdif- crimina frequenter imminere vifa tolluntur. XIII. Morbus ifte in deterius vergens, aut Phthifm,aut Hydropem, aut affe&utn quendam foporofum , vel convulfivum minatur ; juxta quod fe- rum propter prxpeditam ( quia e/£grotantes in le&o fatis dormire nequeant) copiofius aggeftum , aut in pulmone defigitur, aut in habitum corporis , aut ad cerebrum transfertur. Propter hanc rationem, AfFeiti melius in xftate quando liberius tianfpirant, quam in hyemede- gunt; melius item in regione calida quam frigidiori, flantibus Auftro aut Zephyro, quam Euro vei Borea. XIV. Circa Afthmatis Therapeiam du® erunt primari® Indicationes, feu potius tot diftindfx medendi methodi i fc. Curatoria & Pr®fervato- lia. Prima docet, quid agendum fit in paroxy fmo, ut laborans a prxfenti periculo liberetur j altera quid extra paroxyfmum , pro caufx morbificx fublatione , ne a/fe&io iftxc /xpius aut gravius repetat , moliri opor- teat. XV. i. Itaque paroxyfmo urgente dux erun: prscipu* medendi in- tentiones, viz. i. Ut ratione tum aeris tum pulmonis habita, refpiracio uberior, falcem quantum pro vita fuftencanda fufficiat, procuretur; & /e- cundo ut refpirationis organa a fpafmis initis, & pervicaciter continuari folitis, quam primum avocari, & compefd queant. XVI. i. Ad priorem quod fpe£tat, imprimis t/£grocans frtu corporis «edo , in loco apertiori & modice perflato, a fumis Se aditantium haliti- bus libero collocetur; deinde navetur opera , ut pulmones ab omni infar- ftu, & oppreflione interna, nec non compreffione externa immunes fafti, fpiricum altius ducere & reciprocare polline. In hos fines ne vifcerum infe- riorum oyX.®" prxcordia comprimat, autanguftec, alvus ab enemate fubducatur, veftimenta & alia quxque Thoracem operientia, aut fuccin- gencia laxentur ; cumque infuper in hoc cafu , aut a /anguine intra vafa pneumonica fupra modum turgefcente , aut a fero in du6tus tracheales ex arterijs & blandulis depluente, opprimi folenr, utriufque humoris orgafmi imnetuulitatescompefci)acfedari debent: hinc h vires ferent, & pul- T)e jifihmate. Sect.L fus fatis robuftu» fuerit, phlebotomia fxpe convenit 3 Porro quxfangui- nis aftuantis lerum ac fuperfluitates per urinas, & fudoresamandant, le- dulo exhibeantur : cui intentioni fulapta., Mpo%emata , PcBornhavulgo di Decocia peBoralia , & Suffumigia conveniunt. XVII. 2. Quoad alteram in paroxyfmis Afthmaticis medendi intentio- nem, viat, ut refpirationis organa a/pafmis initis avocata , adpenfalua ordinaria tranquille redeant (nifi hoc fponte poft fedatas fanguinis 8c feri intra pulmonem aeftuationes fuccedit) remediis Antifpaimodicis & Anodynis utendum erit; etenim medicamenta in paffionibus hyftericis exhiberi folita, etiam in Afthmateconvulfivo conveniunt. XVIII. SpiritusC. C. fuliginis, & imprimis Sp. falis Amnoniaci cum gum. Ammoniaco deftillat. item Tin&ura gum. Ammoniac. Sulphuris, Caftorei, Alxfoecidx, Syrup. ex Ammoniac. de Sulphure, Oxymel fcilliti- cum , & fimilia, qux, cum ingrati faporis aut odoris fxnt, Spiritus quali diffipanr, & a tumultibus retrahunt, nonnunquam egregie juvant. Quod fi hoc modo fpiritus debacchantes fedari nequeunt, ad narcotica perve- niatur , utquibufdana profligatis exteri in ordinem redeant; enimvero nifi obftat pulmonum infarfius cum infigni prxcordiorutn oppreffione, Opiata nonnunquam infigniter profunt, Inhorrendis morbi hujus pa- roxyfmis cum alia medicamina minus effecilfent, fxpe bono cum fru&u Diacodiwn , imo Laudanum Tartarifatum exhibui. Verum hxc non fine *raJn^Ca0utione P,r.°pinentur j quia cum refpirationem (quae jamjatn dimcilis cC prxpedita eftj amplius & nimis impediunt , non raro in vita; dilcrimen adducunt. Infuper his, ut fpiritus pneumonici a fpafmis fuis avocentur,nonnunquam expedit fpiritibus aliis in locis moleftiam inferre} nam aliquibus ullibi affli&is, ut plurimum catteri quique perculfi inor- dinationes fuas dimittunt: quapropter veficatoria, cucurbitula, ligatura, & frteitones dolori fica juvamen conferunt j imo ob hanc rationem vomitoria in medio paroxyfmo fumta prolunt. Medendi fcopis, quomodo Afthma- tici urgente morbi infultu tra&ari debent, modo dengnatis, adhuc reflat remediorum in eos fines appropriatorum formulas quafdam fele&iores proponere. XIX. Primo igitur ad fanguinis ac feri fluxiones fedandas* eorumque fuperfluitates, a pulmone derivatas, per Diaphorefin , ac Diurefin aman- dandas, fequentia praefabantur. Rec. Mf felior. Hedera terrejiris Unc. viij. Ruta, "Pulegii, ana Unc. ij. Saliiprunel. ‘Drach. ijf. fyrup. Byzantini-) Papaveris Rhceados, ana Vite. j. mifce,f. Julapnm , fumatur ad Unc. itj. vel iv. ter aut fa- ptw in die. Rec. Radie. Grammis 'Vnc.iij. RuCci 'Tirafci Unc.ij. £nuU crtmpans, condit. Unc. ijf. Hordei Unc. Jf. Pajfularim folisUnc. j. coquantur in an. fotttan. hb.iij. ad ij. colatura adde Salis prunel. Drach. ijf. (dulcoretur ,fi opus fuerit, cum q, f. fyrup. Byzantini, aut Violacei. Rec. TinSfur. Sulphuris Drach. iij. Dofis gutt. vj. ad x. vefperi & primo mane in cochleari uno fyrup. e fucco Hedera, vel Violacei. Rec. F acuta tironis,Bryonia,ana Drach. ijf. fior. Sulphuris Drach-j, flor. Drach-jf. Sacchari candi Vnc.Jf. Liquiritia Drach.ij.f. pulv. furnendt. ad Drach. jf.vel Scr. jj. his in die cum Julapio,vel fuperiori ; vel, Rec. ‘TiUv. pafeript. Unc. ij. Mellis Vcl Oxymchtis ej. f. f. ImBus, Cap.XII, De Aflhmate. 103 capiat hora fomni & pinta mano circiter cochl. fi. aliis temporibus lambat eum bacillo liquiritia- Rec. Syrup. de Prafiio, de millia, ana Unc. ijf. tinBur. Croci , Caflor ei, ana Drach. ij. mifce, fumat circiter cochl. parvum in agonibus. Rec. Sp. falis wirmoniac. cum gum. immoniac. Drach. iij. iq. Li- macum, Lumbricorum, ana Unc. iij- Symp. de Trafiio Vnc. ij. mifce , fu- mat cochleatim repetendo intra iv. vd v. horas. Rec. Pulveris de Eryflmo, vel cx Hedera terrefiri aflivo file colleS. Unc.j. Oxymelitis fivnpl. q. f. f. linBvs. XX. 2. Haede methodo, & medicamentis in paroxyfmo Afthmatico requifxtis. Indicatio altera prscfervatoria caul* motbifiese, & totius vomens fublationem intendens, duas habet partes hve diftin&os medendi fcopos: qui ambo plerumque in ufu adhiberi 8c complicari fo- lent. Unus horum pulmonis conformationem , ii quovis modo l*fa auc vitiata fuerit, emendandam ; atque alter panium motricium, & ipiritu- um ad eos deftinatorum Anomalias tollendas molitur. Utrilque his inten- tionibus optime fatisfiet, fi remedia vulgo difta peftoralia cum Antifpa- fmodicis conjungantur, atque horum ufus cum medicamentis aliis , totius corporis praeparationem , & fymptomata emergentia refpicientibus in- tercaletur : in quos fines methodus & remediorum formulis fequentes ad- hiberi poffinr. Rec. roptt, Drach. ijf. flor. Sulphuris Drach. j. falis Succini Drach.fi. "Picis liquida q. ff. pitul. xtiv. fumantur iv. vejpert mBibus fingulis, vel alternis aut tertiis. Vel, Rec. Gum. Ammoniac. & Bdellii in aceto Scillitico felut, ana Vnc. fi. flor. Sulphuris Drach. iij. pul. foliorum Eryfimi, & Satureia, ana Drach. fi. cum f. q. fyrup. Diafulphuris vel Oxymelitis Scillitici, f. majfa, formetur in pilulas exiguas fumend.iij. omni vejperi. Vd, Rec. Millepedarum praparat. Drach. ij. flor. rBen'goin. Drach.fi. falis Succini Scrup. ij. extraft. Helenii Drach. fi. Cafforei Drach, fi. Croci Scrup.j. Terebinth. Venet-. q. f. f, majfa in pilulas exiguas efformanda. capias iv omni vcfperi £r mane.exceptis purgandi temporibus. XXL Quod fi formula pilularis non arridebit, aut Pharmaca prodiga minus juvabunt, fequentia deinde pro pulmonibus ab infarftu Uberandis cencentur. Rec. Sp.gu-m. Ammomac. cum fale Armoniaco deftil. Drach, iij. Syrup. e fucco Hedera Unc. tij< Aq. Limacum Magiflral. Lumbricorum, ana Unc.j. tinBur. Croci Drach. ij. mtfie, fumat cochlear, j. hora fomni & primo ma- ne. Vd, . Rec. TinBur. gumm Ammomac. Drach. iij. Dofis gutt. xv, ad xx. in cochl. j. Oxymelitis, aut fyrupi ex Hedera terreHri. Vd, Rec, TinBur a Sulphuris Drach. iij, T)ofli gutt, vij. ad xij. aut x%. iifdem horis medicis, cum vehiculo idoneo. Paci infuper modo Spiritus alii fale volatili praediti, cumque fyrupis pe&oralibus , & aquis Cephalicis permixti,velperi 8c mane utiliter przfcri- bi poffint. XXII. Loco mixturas vel Julapii Afthmatici ex aquis deftillacisof- ficiiwlitms fcquens magiftralis in ufum crebrum 8c multiplicem paretur. 104 De Afihmate. Sect.F. Rec. Radie. Helenii, Ireos Florentini, Mngetic#, Imperatoris, ana Vnc iv. 'Bryonia hb.j■ folior. Marrubii albi, Hyjfopi, Satureis, Tulegii, Heder. terreflris, ana M. iv. baccarum Juniperi,Heder te recentium, ana lih.j. Laur. lib.fi. fem. F(enicui, dul. Carvt, Levijiici, Mncth. ana Vnc. j. fu- tebarum Vnc. tj. ‘Tiperis longt,’ Macis, ana Vnc.j. incifts omni- bus & contufis affunde cervifia BrUnfvicenfes lib. viij. desilientur organis communibus, liquor mus mifceatur , & inter utendum edulcaretur ad placitum eum Saccharo, vel fympo de fiucco Heder#, vel cum Oxymelite. XXIII. Porro loco Oxymelitis, velfyrupi pe&oraliscujufpiam vulgaris, ejufmodi medicaminum in Afthmate magis appropriacorum formulae le- quentes prxfcribantur; atque imprimis fyrupus de Helenio ab Horatio Augenioinventus, eoquenomine infignitus j deinaPJatero, Sennerto , Kiverio , aliifque prafticis celebrioribus commendatus, hic notari, inque ufum crebrum adhiberi debet» Ree. Radie. Helenii &■ Polypodii quer. prsparat. ana Vnc. ij, 1 offularum Cortnth. vnc. ij, Sebeften. ntxv. Farfars, Pulmonaria , Satureis, , Cala- mentha, ana M. j. fol. unum magnum Tabaci, Liquiritia rafs Drach. ij* fem. Vrtica,Bombacis, ana Drach. tff. coquantur in mulfa diluta , ad hb. ijf, jy cum Sacchari tantundem f. Syrupus : fumatur vd per fe in forma. ImBus, aut cochleatim vefperi, &• mane j vel addatur cochlear, j. dofe aqu» dcfiilhtta aut Mpogematis. Rec. Rad. Ireos Florent in. Helenii, anaUnc.fi. cillit excorticat. Drach. iv. faryophyl. Drach. ij. Bengoini albifiimi Drach. iff. Cr°ci Scrup. j. in- cifa & contufa digerantur calide in fpnit. Vtnirdhficat. lib. j. per 4.8. horas ; colatura adde Sacchari albifiimi lib. j. pone in fcutella argentea fuper pru- nas ardentes , dein liquor accenfm agitetur quoufque flagrabit , dein flamma exunclain fyrupum abibit ; exhibeatur eodem modo ac fuperiar. XXIV. Porro huc referri debent decoBa galli veteris, a medicis celebri- bus tum Antiquis tum modernis pro curatione Afthmatis tantopere lau- data ; qux licet Septalius velut crafla & effoeta damnavit, Rivemus tamen poftliminio vindicat j atque ad telfandam remedii hujus efficaciam, ex- perientiam Tuam alterius experienti® opponit. Jura hxc bini generis, viz. cum vel fmepurgantibus, &. utriulque varia & diverfimodaapud Autho- xespra&icos Recepta extant, qu® lingula txdio hiceflet recenfere. Libet unam aut alteram folummodo formulam proponere. Sine purgantibus exemplum vulgare hoc eft. Rec. Radie. Enuls t£r Ireos flor, ana Vnc. ff. folior. Hyjfopi, &■ Prafiii ficcat. ana Drach. vj. fem. Canhamt Vnc.j. fem. sAniji &■ Mnethi, ana Drach. ij. Liquiritia raft, & ‘Taffular. mundat, ana Drach. ii). prsparentur influantur ventri Cadi veteris, qui decoquatur in aq. fontan. hb. xv. donec caro ofiibus abfcedat 5 colatura per fubfidentiam depuretur : liquoris clari dofis Vnc. vj. cum Oxy- rnehtis ftmpl. Vnc.j• Tei fi remedium hoc folutivum defideratur , m uno- quoque hausiu diffolve Cafiia recentis & 'Mantis ana Vnc. fi. fumatur per plurcs dies continuos, quandoque per menftm integrum, Jiifculi hujufmodi purgantis formulam idoneam Riverius prxfcribit. Rec. Radie. EnuU & dreos fiiorentin. ana.Dra.ch. ijfi. folior. Dyfif>pi, TufiLaginis, ana M. j. Liquiritia raf. Tajfular. mundat. anaDrach- ij. ficuum pinguium n. iv Scnna mundat. Drach. iij. radie. Polypodh quer. fon. Carihamitana Vrs. ff. fon, -Anifi Drach. ijT. coquantur cum tertia vel Gap. XII. De jifihmate 105 quarta pane galli veteria [. a. <&• fiat Ju[culum pro una vice mane [u- mendum, continuetur per xij. vel xv.dtes. \ XXV. E plurimis qua: fubfunt Afthmaticorum exemplis, libet hic cafus tantum duos rariores proponere ? viz. unius qui morbi hujus mere convulfivi , atque alterius qui ipfiuspartim convulfivi, Scpartim pneu- monici, paroyfmis fuerunt obnoxii , hiftorias deferibere. Vir illuftris, procerus, torofus, Sc antea fatis fanus, poftquam acafulatus finiftrutn folido cuipiam allififlet, exinde tunc noxam , Sc poftea labem Afthmati- cam contraxit. Enimvero fufpicari fas eft , nervorum ad prscordia fpe- dfantium , plexum quendam juxta conficum per accidens illud lafum fuif- fe, proindeque poftea a tali caufa affedtum hanc originem duxifle; viz. ut quibufdam temporibus haud certis, primo dolor circa locum iftum ingravefeeret, & fubinde ftatim dyfpncea graviffima , cum fpirabilium o- mnium contentione laboriofa & diuturna infequeretur; adeo ut durante pa- roxyfmo tegrotans in ipfo mortis agone verfiri putaretur. Ad hunc primoi ’ accerfebar , poftquam per duos dies tali infuitu Afthmatico laborans, peris pro deplorato haberetur 5 cognito tamen pulmones fuilfe illsefos, pro- gnollicon noftrum adhuc bene fperare juflit, Sc ftatim inito cum aliis me- dicis confilio, juxta modum fequentem praeferibebatur. Rec. Spiritus gum. Mmmoniaci cum [ale defiillat. Drach ii}, [utnat gut. xv. ad xx. tncochl.j. fulapii fequentis, [aperbihendo cochl. v. repetatur [exta quaque hora. Rec. flor J Sambuci. Chamomeli, Pulegii, ana Vnc.iv. aq. Limacum Unc.ij. Sacchari Vnc. j. mi[ce. Intermediis temporibus capiebat dofin pul. fequentis cum eodem Julapto, vel Decocto pe edor ait. Rec. Pul. Oculor. Cancri Drach. ij. Salisprunella Drach. ijf. falis Suc- cini Drach. j[, mifce, dividatur in viij. partes pro totidem dofibus. Veficataria ampla internis brachiis prope axillas applicabantur, enema- ta quotidie, & friCUones crebro adhibentur. Horum ufu levamen fubi- rum ac inopinatum recepit, atque intra paucos dies paroxyfmo ifto prorfus immunis cvafit. Poftmodum vero quoties morbi iftius velitationem quan- dam perfentifcerer, illico fpiritus iftius dofin largam , cum eodem Julapio, ter aut quater in die fumebat; quo remedio modo prsefervationis, modo curationis gratia frequenter funruo , fupra biennium Afthmatis antea ha- bitualis infuitu quovis immani & terribili caruit, ejufdem interea leviores quofdam acta6tus faciledifnabiiesrubindcpaflus. XXVI. Senex perhonorificus, multis magnifque titulis infignitus, iif~ demque omnibus major, poftquam per aliquot annos unaquaque hyeme lufll cum fputo moderato , Sc iatis benigno obnoxius degiflec; fub finem n°vilfimi Autumni, a longo itinere domum reverius ( a frigore uti puta- batur fulcepto ) minus recte valebat; querebatur enim de dolore in medio peflore juxta fternum excitato, quivelperi quam primum le&o incalefce- tet, ingravefeens , fomnum perturbabat, & plurima no&e valde mole- ftuserat: fine quavis tamen dylpnoea , aut Afthmatis ligno evidenti. Ad dolorem hunc tollendum, & purgatio, & phlebotomia celebrantur, peroralia Sc Antilcorbutica quotidie exhibentur, loco dolenti linimen- ta & fotus applicantur, fine magno tamen fru&u aut levamine ; nam qua: deinceps alteratio contigit,pocius in deterius ceffit | nam dolori paulo temiflius habenti, refpiratio difficilis Sc impedita fupervenit, ita ut a pri» mofomnoaut appulfuejus ftatim Afthmaticus fieret, atque anhelus, Sc circa prscordia laborans in lefto ere&us federe cogeretur.’ Pono hujufi. De Jiflhmate. Sec t. I. modtdyfpno:a,5c fpirabilium agitatio convulfiva non modo quovis ve- fpcri redibant, fed indies immaniores fa&i longius durabant; proinde ut nofte quadam & primo ibmno evigilans, Afthmatit paroxyfoio gravif- fimo, qui ipfum tantum non interemit, per plures horas afficeretur. Me- dici longe abfentes, quamvis circa defiderati, non ante au- roram fequentem advenerunt; interea propter phlebotomiam a Barbiton- forecelebratam, Dominus illuftris ab ipfo fepulchri ore revocatus revixit; deinde vero initis medicorum confiliis, ifto die dista tenuis , & alvi per enetna fubduflio prxfcnbuncur .• vefperi & primo mane cepit fpiritus gum. Ammoniac. cum lalc Armoniaco deftillati gut. xii. cum vehiculo appro- priato , cjufque ufum poftea per plures dies continuabat ; veficatoria in- ternis brachiis prope axillas applicabantur; infuper Julapia & decofta pe- &oralia,eclegmata , enemata, quin & blande,cathartica inrerdum vices fuas habuerunt i item phlebotomia poft biduum iterabatur. Cum prius Ero hauftu matutino cervilix cum aolinthiofic cochlearia circiter libram ibere folebat, loco hujus citca horam o&avam cepit Elixiris proprie- tatis Tartarifati gut. xv. cum hauftu Coffee ex deco&o falvix parati. His remediis paroxyfmiAfthmatici de folita ferocia ftatim remiferunt , in tan- tum utcuju/que no6iis initium & finis fatis tranquilla fuerint, circa me- diam vero leves circa prxeordia perturbationes eum infomnem & ereftum, per horam unam aut alteram detinebant. Medicamenta quxdam alia a mc- dicisfuerunt propofita, aliaque diverfimoda ab amicis clanculum oblata , qux tamen vir Honorabilis aut penitus refpuit, aut cito faftidivit; idque potius quia vergente tunc hyeme a veris appropinquantis adventu , 8c aurx agreftis fruitione, citra multas pharmacis opem reconvalefcentia fperarur. Quare e medicamentis lupra citatis modo hxc modo illa per vices tantum breves ufurpavjt, St interdum aquibufque feriari folebat J jliterim vero licet infuicus Afthmatici parum aut minime eum uti prius no- rum Benqoin. Scrup. j• puB fiem. 'Dauci, Bardana , ana Drach. Jfi. Tere- hntbina Venet. q. fi. f. mafia , formetur in pilulas exiguas , fumantur iv. ve fieri, ir primo mane ; fuperbibendo hauftulum ejufdem Julapii. Hora nona matutina & quinta p. m. fumatur hauftus aqua Calcis viva tmpoflit. ad Vnc. iv, per fie, vel cum alto medicamine appropriato. 'Pro potu ordinario fumatur bochetum fiequens. Rec. Radicum Sarfiaparil. Unc. vj. China Unc. i], ligni Santal. albi, atrin. ana Drach. vj rafi. Eborjs, C. Cervi, ana Drach, iij. rad. Calam. Cap.XIII. De Fellari Hydrope. aromat. Vnc.Jp. Fajful. exacinat. hb. f. Liquir. 'Drach. «j. /. a. infun- dantur & coquantur in aq> fontan. lib. xij. ad vj, f, colatura. XV. Olim ante xxv. annos cum Oxonii degerem, ad Juvenem fchola- rem accerfebar, qui per tres hebdomadas de dolore Thoracis & dyfpncea graviffima vefperi conftanter , infuper a corporis motu citatiori, aut grel- fu acclivi fupra modum infeftantc , laborarat; in neutrum latus diu potuit difcumbere,verum neceflc habuit in ledo fupinus ufqUe jacere , & cum ca- pite eredo; fi forfan in latus alterutrum difeumbere niteretur, corporis litum iftum illico dolor aflequebatur j& fi forfan a latere uno in alterum fe devolveret, etiam dolore ftatim tranflato , perfenfit velut aquas e loco in locum fluctuare. Hinc meritoiAfcitis pedoralis fufpicio incidit,de quo ut certior fierem , praecepi ut fupinus fupra le&um jacens, caput a margine ejus ufque ad pavimentum reclinari lineret; illico perfenfit aqua: vcr/las claviculas decurfum , fimulque illuc doloris metaftafin : infuper his fi quando a motu, calore ledi aut foci corpus plus folito aeftuaret, illico in Thoracetanquamaqua: fupra ignem ebullientis fenfum habuit, fimulque de vertigine, & levi fpirituum defeftionc conqueftus eft. dem ex his rite perpenfis colligere liceret, eum pedoris Hydrope aifeaum fuifTe, methodum & medicamenta fequentia cum fucceflu prsfcripfi. Rec. Calamelanos gr, xv. reftn, Jalap. Setup, f. fyrupt Kofar, foluu q. f. f. pilul. iij. cepit mane primo, ir duodecim habuit fidet cum magno le- vamine j dem die tertio ah eodem medicamine tantum quater alvus dejicieba- tur, fed cum majori adhuc fruBu ; cepit poliea per plurei dies diuretici & petforahs Vne. vj. bii in iit; denique ultimo, eathartic* eodem re- petito inttgrt convalu i t SECTIO II Ve Medicamentis Splanchnicis, five quje vifcera imi Ventris refpiciunt. C A P. I De iBero ejufque remediis> e orum que operandi . modis & JEt io logiis. HA&enus Thoracis Pathologiam , fimulque Phirmaceuticen fatis fufe explicavimus, jam proxime fequicur circa imum ventrem ejufmodi penfum abfolvere. Verum medicamina ad hanc regio- nem pertinentia, eorumque operandi modos, &; rationes, una cum ventriculi & inteftinorum Anatome , in luperiori tradatu jam jam maxima exparte defcripfimus : remediaftomach