:0colai Cbappufu oe me te et mmoria Carolutn GuilUrdutn ConfilUt r\m ngnmxtfmtorii ordinis prefidem digntjjitmm, . Venundantur fdnMflwt in yfco fmili Utoli fu\ inUrfignio 3M Martinii Prtfatio* prjgnlfko ac prcpottnti Domino Carolo 'GidlWdo ConfllUl no Regiutet Senatorii Ordinis prefidi equifjimoMecetmi Suo fclicoLto* Cbappufius.Felicitatem. 4 R'jlote\es per acri tt ffngulari vir ingenio\acpene diuino\Excellenti ff ime vrefes docet m quarto mot A ralium liber alitatis actionem non in pr edo et mul titudine rerum que datur :fed in babttu et prono dantisajfectu conjifiere.CLuum uaq$ mer tenarm quidam at piant rudis homo:auctore plutarcbo Cberoncnfi: obequitanti quondam Perfarum regi Artaxerfi cbuiamfuctus effeti mbu tunc ahud habens quod regie offerret maiefiati: aquam vtracfc manux proximo haufiam flumine porrexitiquam iuCundusille atnt denf fufcepitivt qui n5 rei que dabatur gratiam vel mcpiaivel vfu: fed alacri dantis animo et voluntat e perpideretiac metiretur,Exifht manstumqui benigne parua prompteqi acc perettnon regali minus pwnanoqi fmgi muneraq1 fi magna elargiretur. T radit tdcfcnptor aLuurgj teauiffima Sparte facnfidainftituta fuif]e:quodeorumf mortalium cultus atqj veneratio rebus pref entibus lexpedtior faciliorexhiberetur. Proinde non aurum hmianiffimePrefiSinon gemmasinen Ceterasid genus opes quibuc abvnduc; etipfi (armus* fed pro tenuitate nofir a hunc de mente et memoria ibeiiu/n fuhlmit tan c«e dtcamuc:qwc)n(dMm Apertore efiate artem dicendi fnqultifli mo auditorio proHtererynbris hortaminibus fiudio c iuuentutis iit lectu'idictaueramteundemqi per collegi ct emendautiinpre diis Tri flandi Rdllact tonent* bonarum artiti ftudiofifjimi et mei ami tiffimi inde non procul ab vrbe parifienji ampla fatis et amena pofft; detin qwe bcneuolo illinc rogatu conccfferam: tantifper ruflicaturus dum aeris intemperies: infa uhritas que per id temporis non paucosey. fch pmlarifiima queqi fiudia tt liberale* difcipline memoria confianUPabius quoq$ Quintilianus . Itbro vndecimo mfiitutionZ oratoriarum de memoria loqumstTotus finquit)de quo diximus adhucinanis labor mi fi cetere partes hoc vet lut/biritu contineantur wfipet omnis difciplina memoria confiat: fntflraqi docemufijt qidcquid audimus preter fludtut exemplorum*, legum:rtfponfomn:dtctorumbmtfactorumqi vclut qufda/n copias qutbusabundareiqi/afcftinpromptu femper debet habere orator eat dem vis iiLareprefentat, Neq$ immerito tkjaurus hic eioqumtie vot eatur, Hkc Fabius. Tulli»* Romane non modo cloqwentie; fed iatialis quoq£ pbilo/bpBtc prtnceps\libro primo tufculanarum d\[putationum vim memorie fummopere admiratur.Egc(inquit)maionvi quot dammodo memoriam admiror. CLuide/t enim illud quo meminimus S aut quam babet vimS aut vnde natami Aurelius vero Augujtinus cum Cicerone libro decimo confeffiomm in memorie admirationem vehet menter rapitur:quam modo animum ej)e autumattmodo ventrem amt miiet penetrale quoddam amplum atq$ infinitum. Huius fecreti fmt tt tnejabtlc* finus antraq$ et cauerne vfq$ adeo abfirufe: vt prttngt nequeant,Cuius vim ait ftbi effcincompnbcnfibiUm que tbefaurus efl terumtet in qua difeiplim continltur.Qjuapr opter quum dixerit mat gnam vim i fiam memorie et magnam nimis i llhco fubiungit: Mult ta mibt fuper boc oboritur admiratioifiupor apprehendit me: etenm homines admirari alta montiumiet ingentes fluctus maris:et iatiffit mos lapfwi fluminumia occani ambitumlct gpros fpder ii: relinquunt fiipfostnecmirantur,Hecetpleraq^aliafcnbit grauiflimuspater dc tutmoriaique fi quifpiam plentue eum locum fc conuer tauquem proxime mdkawmus.Dt hac igitur re quid pbilofcpbkquid oratores fcnfermainhoclibellodkere confittuimus: et ea fincum at breutter exprebati* auctoribus Colltgerc:q«c non n b l forte volupta tis Audiofo lectori fint paritura.Rtfecta ergo prefationis mora inftt tuti operi* «xordnon aggredientes optreprecium duximus a memorie definitione aufmtari. be mente er OLMtd At mcmorUteandemqt dupli' temejjt, yTV Emori* grect A-ULtituIu* cfi mt diciturtquam SpfeufippV in libro cui «i.Pla ontf diffinitiones:ita fimi • hoc e/? memoria efi difpofltio animi inberenl PlemorU temtlU veritatem cuftodms.Tullms memoriam quandoqi mentem fecundo dt mentione prudentie tres partes anmmel rat:memoriamintelligentiamtprudentiam:fingulafqi diffiniens,Mc moriafinqukyfi per quam animus repetit illa que fueruntllntelligl tia:per quam eaperfpicit:quefunt,Prudentia',per quam aliquid futui rum videtur anteq> factum efi, Aurelius Augu fiinus- accerrimo vir ini gcmo:qnr(vt proxime dictum efi)memoriam nunc animumtnunc veni trem antmi etfe ait in libro de anima et fpiritu tametfi n5 defunt qui illius operis non Augufiinum fcdHugonem de fancto victore aut aliti, quempiam auctorem fuiffe contendantitradit animam fectidti diuerfa operationui officia variis nominibus enticiaruDicitur naqi anima diI vegetatiet corpus ipfum viuificauSpiritus dum contemplatur, Seni fus dum fentit:Animus dum fapittdum intelligxtmens: cum difcernit rattoiquum recordatur memoria :dum vult voltitas.Hec autem omnia folk nominibus non fuhfiantia differuntiquoniam omniaifia vna anil ma efi:proprietates quidem dmerfeifed effentiavna *Q,wid autem fit memoria in eodem libro fic diffinitMemoria efi vis anime accepta rei tinens:preterita repetens;elapfarecolligens, Eam(fiue.M,Tullius quta-lmodum et Prifdanustet H ieronpmus fentiunt:feu Cornifidusi aut quinis alius.Mam inter doctiffimos de huius operis auctore ri6 (6i «cnit)in tertio rhetoricorum ad herlrdumtin naturalem diuidit et ari tificiofam.Naturalis ea efiique nofiris animis infita efitet fine multa (ogitationenata.Artifidofaefieaquam eonfimatinductio quedam tt ratio preceptionis,Memoria inquit Diomedes libro primotE fi vei lox animiiet firma perceptio culus facultati fouet exercitatiotlectiol nis enarrationi fqtlntcntfotfiili curairedMo /ollidfrtcf $ltgen*lte faiioiatqirepetitio frequens,Hec diomedesi vt organo rmmork eiufcg domuitio* OAlenuJ nippocrutt* tnferpm Itbro fecundo minoris artis ce rebrum modificata temitatvfuhtilitateqi temperata dicit c(fc caufam memorie.nam pro cerebri temptramlto wcltor exi/fit aut deterior cum excerebro crdflp prouemat obbidoJtn buwecto nimiumi 'qsbmnido fenfus Bcbetfo res flnUin ficcicri liqMidiom/Trddit quippe Dementiet Aukenna cerebrum effe principium fentiendi et mouendi Ceterfi qmq; cerebri (cllc fini variatam philofcphorum cf medicorum communis fe tentia cfitin occipitio queefipars capitis pofierior:memorie organum effeieiufdemqi domidliunuquod pleriqi alterum etparuum cenbrum ('ac fi a maiore velipfa differat tamen fe fires’habeat:mmo fane eft qui dubitet pro buiuf‘modi organi difpofit tioneimcntem ac memoriam in hoc vegetiorem effe ac viuadoremtin il io tardiorem atq\ obtufioremMagnl fi quidem refert(yt prudentiflit me docet Tullius in ptima tufculana quefUtyquali in corpore rp/i ani mi locati ftnt.Multa enim e corpore exi fiunt que acuant mentem: mul ta que obtundant.Wam membrorum compagibusQqutmadmodum tra dit organis ad exercitationem fui mens vtitur ex quo fit vt corpore male conftitutotyeluti organo corrupto animus h cbd tcfcatiobtundatur.Contra vero animus ille vegetior fit et acutior: en ius corpus bene compactum eft.Qluandoquidem exbonamaUve cort poruniyt aiunt medtcQcomplexfone: animus in* nobis e/? acutior vel hibetiorXXluamobremthraces qui ob craffumforfitan regiotds[qua£ mcohmt)aerem:craffumitidemcerebrumfortiti:ob\iuioflplane funtl defides:tardi:obtorpefcentes:m[\iufqi prope memorie cenfeniur effa Siquidem ad quattuor tantum mumerantincqi vitra numeri rationi producunt m prlAr/1 weiAantif* plw» mi wnnutnwant ifiwi pUCTlS l maximememoria polleant etingenioiad quodnoh pdrj conferunt et celum et fo\um °c dutm nim*rm «cell aerifqi craffitudinii JsLJet natura eueniretcui fit humana corpora:ftphilofophis afftt timutinonnihilimmocpplurm&obnoxiaMinc alios aliis morihus ac mturahmmsiit conftarcet nafd pro varietate regioni txperimur Memoria t Qjuocircd Tullus maternus in aflronomico quedam(inquit)gentes ha d celo formate funtivt propria fint morum Vnitate perfpkue.Scpthe immanis ferocitatis crudelitategratfantunltali funt regali femper nobilitate prefulgidi.Golli flolidUAuarlSpri Acuti SiculULuxurtofl Aflatkiiet voluptotib? femper occupatiMfpani elataiactdtie aioflta teprepofiti.hec illic Prediccis occedit illud pocfe Lucani in octaua 0.uiqutd ad eos tractusimundtqi teporem Lahitur emollit gentes clementia celi Omni* in arctois populus quicunqi pruinis Nafciturdndomitus bellis et mortis amator, Aeneas flluiusiqui adepto fummopZtificatu Pii nomi /Ibi adfeiuit in quadd cpiflola de quarudam gentium morihus Ita differit Gemat tiorum illufiris animusuor nobile galliie gltis.hifpanorum mens fub limis.Italorum fpiritushonihonefii auihus idem Diues italiatnohilis galliaifortis hifpania: Bcllico/o;et populofa Germania * Arifloteles fummus in omni fcictia vir libro, vii.Potyflconl in hUc prope modum frihitiQue m frigidis nationibus degunt gentesiet que per, Europo: animo quidc ahudantimgcnii vero et arti ficti parum habent que vero A fla incolunttin genio et arte abZdantifed magnanimitate carent, At grecorum genus vt mediam regionem locorum fortitum efl:flc ambot rum (ft particeps. Uam et anemofumiet mgenxofum e/f.M.Tullius in oratione pro Lucto Flacco Tribuo grecis litterasldo artium difciplinaminon adimo fermonis leporemtingenii acumenidicendi cot piamMc tulliane fententie videtur fuednere Horatius, Graiif ingeniumtgraus dedit ore rotundo ivi ufa Icqui;preter laudem nullius auaris* Eu/cbtus quoqt libro octauo de preparattie mgelica Grecia(int quitydahomines generat vere celeftes atqi diuinosinatura ad omni f 'dentiam natos tcuius rei taufa eft. fuhtilitas aerisinon enim temere he raditustaer flecicrianima prudentiortet melior,Bec Eufebius Quam obre vitruuius in architectura docet italiamviris maxime doctrina et ingenio preflantibus refertam effetpropter fummam regionis tempet Hem qilaniet frigidis et calidisregionibusdnter quas fita efctempet D emtnte et rari aitificuttouiale fpdus hinc faturni frigiditate:!ftinc fubiacltis ia lore manis temperari didUTametp vero quosnuc citamus aut hores pleri fqt in fufpitionc fauoris et gratie facile decidere videntur vt qui multa improprie gentis (Emendationem ejjeranttnemo taml inficias ibit peculiares cuilibet nationi et $ tutes ineffe ct vitiaSed cu$ I3giw$ $ mfiitulH poflulet euagemurtoperepretiUreuera feciffe arbitramur i fla obiter dnofare qtio fadli9 inteUigipoffit:ad ingentiq memomqi aut tmbecilltorcj fd corpus \pfu\ q> regionqnE me diocriter cSducerc.Wec omnino videtur apropofito aliemq quod libro xfx.problenwtwm fcrihit Arifioteles mcldcboltco* fuifle oistqui inge tiio calMenmfJvel in fludiis philofophie:vel reptiblicd admmijiranda: vel in poemate cudendovel in artibusexercendis Empedocle; Bocratq Platonem et alios complures fe nomfjc referviros inpgnes qux pierdt pochabitu.Cum vero inibi non minus acute $ luculenter idem Philot fophus melancholiam.uatram\hilem\vinocomparans: ofiendat non aliter atra bili hominesvarios reddi q vino quod humano corpori int ter mixtum fueritiac in fufumiNam vfruqj fiatuofum efi. T andl con eludit melancholicos omnes non per morbum:fed per natura ef}e inge tiio fingu\ari,Addam et illud tam experientia prope quotidiana comt pertumtf doctiffmorif grouiflimorumq} hominum authoritate cEpro bdtum:eo5 tanto ceteris et%temorU potiffmaars mtmorkin fola exercitative conppat: et.fr e anenti meditatione f irmetur* E< fiupra naturali tmtnork artificialem veteres coniunxet JLJJ retquandoquidem nemini dubium pt memoriam cuius natui ram principem effe confiat:arteq>maximeadiuuaritquehanc nimirui habet vimum pariattet procreet cuius nulla pt pars in ingeniis noftristvemrfvt ea que funt orta iam in nobis et procreat ta ieducet:augeaticorroboreU Cm enim plerumqi perfe natura infir ma pt;ars Illius amplificandeitutndeqi gratia inuenta c/f. Vt namq\ tradit Arl/loteles in feptimo Polpticorum Omnis ars et difciplina im plere vult quod deeft nature Et fahtus libro vndec}mo.WlblI(alf)crcdl mus effe perfectum nip vbl natura cura iuuetunnatura quippe, ferrtq ddinuenittars vero itaqt artificialis memoriaique in nat turalis adiumentum reperta ePilocis et imaginibus confietiquemadmo dum Arl/foteles iCiceroiMartianusiet Fabius Quintilianus docent: c adem breulbus quibufdam preceptisifed magna exercitatione fima turtpne qua ntfell preciarum hominesinihil laudabile gerere poffunt; nlbil omnino perflcere.Wam vt inquit Vegetius In tertio dc re mlllfa rlomnes artestomniaqi opera quotidianovfu etiugi exercitatione proficiunuCeterum plerofqi audire licet frufira conqueri fe tardiore effeIngenio ac mmiovia bebetW«i fm manq reru\ quis pneUbore cSfequkur.NeceffeepporrcQnquk Crici M*)eos laborare qui feliciter viuere cupiunt.Spnepusplatonicus tn lit bro de finiis Maxlma(inquit)pne labore cSfequi proprtiq diuinkatis efi bortMjf apud nor aiit riS folu\ $ tutes:/j cetera quoqi predara fudore queruntur.Litterefyt ait H teronpmus in quaddctitra Rufftnum Apot logia ad PammachtU et Marcella)Marfupiui n5 fequunturifudoris co mites funt et laboris:focie itiunioriqlnon faturitatisicontinentk n5 lu xme.Platofapkntk dtifies quii patria Athenas oim honarui artium inuentrkesietpreceptorl Socrate$ fortituseffetdocuiet hommem(yt fcribit ferttlifjimupet oh ingenii abunddttam oim mortaluq fapkntiffimus haberetur leo Cii difddiflagraut ardore: vt €%PPtut PeraZraret'>GpmnofopUf{asnndiefapictes adiret: ex quib9 (clefliu£ obferuationupationi perfequi pojjetiet grecd qua$ prius e fontibus Socratis hau ferat huheriore$ proflumiioremqi red t dereUArtftotelem tradit Laertius td breuf fSno fuiffe: vt quum fe ad manu teneret fuhiecta patella: co cS/ilfo vt quum dormientis manu elapfalin fubdkui lebetem incidif fetifono illius excitus fyprmq exurgeretldem aiebat fludionq libera IlM£ amaras quidl radices:fruct9 tfo fuaui(]imos effetae iucundifftmosd De quo pc Fabius Hb.xiuQjuot feculis Artftoles didicklvt ri6 folii que ad oratores et philofophos pertinZt fciltxa dpleitereturifi aiaMfato r\qq\ naturas ols perquireret. Carneades ab eodem Laertio memorat tur tata fludiorum intentifofuifle occupatus vt capillos etfvngues ad enorme pneret prominere.De eodem refert Valcrins libj vHi.illwjctbt «plendi ex ftudH voluptate plerumqt ohltoq fuifje* Det mofihenes actketfacundie olei $ vlnl expendifji ferturietols opifictsfyt ait Ukronpmus') nocturnis femper vlgtlilj pmem|Te.De quo /tcTMllbtf in quarta tufculana cui n5 funt audite de Memoria mofihenisvtgilk q«l dolerefeakbatifi quddo opifcni antelucanavtt ctus effit indufiriaihtc tllc Qjtemadmodui fcribit plutarchusiSet pe duos vel tres tnenfescStmos domi indu fas fine intemiffione fiut debattabrafa parte capitistvt exeundi facultatei fibi preriperet.Q_M oh rem «5 iniuria illius opera lucerna olere dicebantur cu affiduis lucut bratMus at vigiliis infifieretlmc qukq ni fi premeditatui domi omt niqi fludio ateft dilidentia prius elaboratum in publkui afferret, icctr (o exifiimobatura multis n5 td natura et ingenio:? labore et exercita tione valuiffe.Aliui quippe natura genuitialiui reddidit induftria♦ na£ cu$ balbus effetuta naturevitiui adhibita dilidentia impedimentumqi fuperamtvt tikctis in os calcxltsmo cofifiens lcco:fed inambulas atq$ arduo afcenfu ingredkns:fumma voce rtfus multos vno fpiritu proni\t tiare (Zfuefceret.Nec filentioinuoluendus es Cleante\qui vfqi adeo la boriofus fitiffe predicarisivt nd tam inopia ? dtfcendt ardore cogente te holitori exponeresiet puteales aquasnoctu in hortis ex haurkns quefium faceres quo inter diu liber alib9 ffudiis opera pofjes impertirl.Et quis te natura ingenio tardiore cbtufioreqi gemiffetted nihilominus tarditatei laboreifiudioiexeriitatione demui fuperafiiM Porcius CatoCquiolimvt Plinius ait)maximus imperator:maximus fenator:maxim9orator dkebaturiLitteras latinas iai pene fenexlgre cas vcro(Cicerone ct maximo autboribus)prope fenio ctfractus didit ctt.Qjns te pretereat Pomponi iure et fulte cuius htc $ba funt.ff.in ti tulo de fidei ctmiffariis liberfafibus.Ltapucl difcendi cu piditate qua vtuendt ratione\ optimapin ectauum et feptuagefit mui statis annui mcmor ful us fcntentk quam dixifje fertur Iu Manus vt fi adhuc aktrui peckm in fepulchro haberem addifeere quidt ille.Plpnius fecundus cui(vt tradit Pliniae nepos ltb.tii.cpi fici aruf)erat acre linere dibil e vigilantia: ab eo Iegebafur:in fubfidium memorkfemper adnotabat femper cxcerpebatJMibil enl legit quod n5 excerperet. folet bat nulla ef]e libril td malu. vt non aliqua ex parteprodeffet.Xnkmeve quafifolutusceteris(urishukvrdvacabat,Adlatusnotarius cum Iit bro «t pugillaribus cuius manus hpeme manicis muniebdfur:vf ne celi quidem afperitasvllum fiudii tempus triptreLPercenm liber lege^ De mente et haturiannotahaturiet quid? curf quieti ex micis di/ctfbentt husftinulla a lectore perpera pronUciata reuocafjcv.rcpetiqi coegiffet tunc tlli Plpni9 non infellex£ras0nqmt)ncpe*qutf ille annw0et:Cur crgoreuccaba*ia}t,Dece ampli9 $fns hac tua interpellatae perdidi mustTdtaerat parpmonia tcporis,Occurfantc phi inter.amhulddum nepoti granifer corripuit,Poteras(iquii)hashoras n3 perdere. Adeo ndqj fludiofui fuificsZfiativt oe tlpus perire arbifrarefuriquod n3 lif teris implderetRefert Ldpridius Alexadrtf Seueruiromamipricipl po0 act? publtco*\bellico$\ef cinilcs grece lectioni maiore nauaffe opes rd.Frequentcrqj libro* Platoni de rep.Iectitcfle.Ctf vero ft adlatina cSutrteretlnon alio* fludtofius $ libro* ofiictalcsM. TullnJct dcrcp» cuolutfje.idc vcrgilttf Platon? poetarii vocahatimfqi imagine ctf Ci ceronia pmulacro i fcaldo larario babutf.Ctf iter fuos couiuareturiaut Vlpiantf iurec6fultu:aut doctos hoies adhihehat quihufcum de litteris fabularetur fe recreari pafdqt afjivmahatiet frequlter ah eo li her inter acctfb?dtf legebatur.QJwd de Origcne loquar iqui(yt memo rant Adamat&xet chalclter9:repetitqi Hteronpm9 i epiftola ad celld ntfcp aut perraro ctbtf ab/qj lccti$e fumere /olebat: Scriptura di ufnas auctore beato Hicronpmot apologia (Stra Ruffinui memoriter tenuit d ftudiocfc explanatiSts eartf diebP fudauit ac noctib9;mille et eo dp\i9volumia edtdtfJtmlerabile* preterea cometarios quos ip/c appcl lat tomo* adeoVt nulli? ptneboi* vita hieronpmo affirmate: leg?dis illis operihVfuffiCerepofftt&rihitprdquillus Ocfauitf AuguftU(vt ddprifcos tdtifper renertar)eode ipfo tepore quo raderet barba aut le gijje aliquid:aut It fcripPffcltgeprofup9 cfjpar l efflueret oratio:p pl«r€5Cq«i labor afjis duus\iduPria fiudt&acfrequls excercitatio ad multa varidqfrewi co peffimaqueqimticipiaidurtiturwt filorum que fepi9 eis iculcata fuerit vix prius f pilabas trepidi repetere poffit» Et tas p\mi9exprimere,Porro inefadiffmcs hmtii pl agiariosaiaduer fio m aquile nemo plancdnbttarit agi licerc.Preceptoris ent mna feuitia culpeaffignaturvta\tPaul9ad UgS uquilitixdigeftts lege/cx* ta.et doceti lenis diltaxat cajiigatiocticefla i\auctcriVlpiano in eodej titulo lege /| fi.Preclaru£ quippe et gloriefum i primis el ducunt hoies infipi&iflifnhcrebris clamorib9\affiduifqpfibtrib9 in htic tenerrimti tiatl defeuire ac ptrbaccharhque fuau\b9qu\bufdti alloquiis ct blddis poti9 inuitamttis fenjim ad Miner hc ac mufarui diuerforiui allicienda tfltet littimiipalefire paulatimaffuefadendaMe pri9 ftudiaquoru$ nondui fentlre p ote/f vtilttatem\odiopro/eqnat«r\cf awaretnceperif Memoria» aVmitaq^vfqiadeofluxdlabiUq£mcmortd\ef mnltis ohnoi xid cafthus «3m3 fcriptord tefiimonils veriktiq nen paucis ac quotidianis confiet cxperimentis.Toto(vt dtcitnr)velomH rtmorumcfr connixu illa non fecus ac fprtes wffiffirne \ dmtant QJnend fint nwnork ipedimenta quorti primum l crapula. be mente et da funtique huic tam nobili anime rationalis potentie magnopere adi uet fantur,Sed preter ceteras memorie pe fies que obliuionem inducere poffuntiet meti vehementer offtcereteftimmodica voluptasique efi iul cUdus motus et fuauis quedd titillatio infenftbus.Hanc autt non imme rito Plato in Timeo efcam malorum appellat ♦ Ipfa mqtfyt idem ait prope diuinitus in epifiola ad DionpfiH)homintbus detrimUii affert: in fciriam\inquietudinem\flultitid\et petulantmpariens«QjmobrJ virtus apud SilliumitalicU libro pnmcorfl decimo quinto iis voluptat tem (onwtcik infectaturiet mox feipfam veris effert preconiisi Quippe nec ira deum tantuminec telainec hofies XXuantum folatnoces anitMsHlapf a voluptas: Ebrietas tibi fida cpmesitibi luxus :et atris Circum te femper volitans infamia pennis4 plecum honor et laudeiet Icto gloria vultui Hf decus et niueis victoria concolor Alt*. Me cinctus lauro produxit ad afira triumphus: Exhactan$ inferna flpge fcculentifjimi quidem ac fpurciffmi quattuor fontes erumpunt,Crapulaivenerea libido:fomnus:et ocium: que non aliter :$ cocptus:phelegeton:lethe: Acheton: vhireflagnanti luto proflumintutictos mortales:fed ipfam precipuo adolefcentiam fordida quadam illunie et afperzine turvi c&maruUnt defedantq^: «t feuo impetu ita concutiunvdta lahefactantiatqi adeo quicquid fthi obi utum faeritiplerumqi fubuertunUvaflant obruUUvt inde nulla emerl gendi ratio fubeaUnulla refpirandi facultas tribuatur. Primus fons et barathro et fentina voluptatis :velut ftpgia palude Coeptus profluens:trapula vocatur :que efi capitis ob nimia cibi ae potus fatui ritatl c3cn(]to.Meclnepfe videtur Coepto pofje comparari: qui latine gemitus flue luctus dicitur a quod eft genereiet lamltari Eoi circa prudlter admonet his verbis fapiis hebreus eccleflafiiclxxxviii ag\da temperanda.Holi auidus efle in omni epulatione et n3 te effunl das fuper omnlefcamJn multis enim efeis erit infimitasiet auditas appropinquabitvfqi ad cholerd,Propter crapuld multi obieruntlqui Mtpi abjlinens efi adimet vlta.Eo fpectat lllud Satprici Hinc fubite Mtmrfd* moris atqi integata fenectus.Boratiusvir fani acutus tt Hortus libro fecundo luxu£ ac varietatem oinqimprobdstctimo da virtus frugalioris.hifce cammibusapetiu Accipenuncvictus tenuis que quantaqi fecum Afflat imprimis valeas bene.nam varie res Vt noceant homini credas:memor illius efce CL«c fimplex olim tibifederiuat pmulaffis Mifcueris elixatfimul conchplia turdis: Dulcia fe in bilem vertentiftomachoqi tumultmu Lentaferetpiiuitalvides vt pallii omnis Cena defurgat dubiaiquin corpus onuffum Externis viciisianimum quoqi pregrauat vna: Atqx affigit humo diuine particulam aure. E t fecundum Pii,libro,Momini cibus vtiliffimus /Impiae: aceruatio faponq pefft fera:et condimenta pernkiofiora.Vt mqi ait Chrifoftot rmsiet repetitur in decretis de Cofecrathne di/i.quinta.Mihil ita iot cundui efi ficut ctbiis bene digeftus ac decoctustnihil falutl nihil fic fen futi acuml operaturm\U fic egritudinl fugaupcut moderata refectio Suffietis quippe nutrimltumtet fofpitatl flmuletid procreat et volut ptatllabundatia vero faciv.tt molefiias ingerittet egritudies generat,CLuod.n.fames efficitihoc etid plenitudo cibot* u$ma<£s autl et multa pdora, fames quippe in paucis diebus aufert hofem:exceffus vero ciboriq cofimiuet cZputrefcere facit corpus humanupearni mat terat egritudine diuturnaiet tfrdl crudeli morte perhnit.sk ille.Crat pula nttnirui.cibiqi ac potus faturitate nimia atq$ inglmie acies inge niiprorfusretmiturnngtslurninimUisoffunditurcaligotintellectus et mloriefplldor vehemlttr obtenebratmQluocirca Mercurius Trl megifbis in Ijbro de ptdtc etfaptitia dei gula hifcetibis deteflatur.Pu gtidui tmprvnis hoc efitvltris huius oim fomesihinc er ror:hincboni priuatio.hec tllc. Corpus pinguefactufyutadmodti vet re ak P orphirtusin libro de abftinentia)animd cogit e furi re a fehet vita cadente:augetqimortale:expellens impedienfqi nobis: vita eterm:c6itamnatqi etaiam corporedvidclket ed reddlsietin id Demente et quod dxuerfum e/2 defcctensSic Porphims,Apolonius Thianeusfyt inquit Philo camiti efu cepit abfiintre cf carnin cotmfito quii impura effet tum mentis aciem perfpectumqt hebetare t* Terreftrihus vero fructibus et holerib9vefcehatur:pura efje dicis quecunqi a terra iarltur hoib9lyind ante£ puriitaptd quide£ potioni afferebat verdta ml bono flatui mitis aduerfarkq d9fublvnl diutndqi parti aliquddo preuertcreUEt quladmodum fcribitur inaniiquisdevita ethomfiate dericorH,Ebrietas mitis induat exjliumut prouocat libtdts imltiuii, pli,U,xiiii,etmaxitn9in fecundo de infiitutis dtiquistr adiit romanis feminis qu5dd vfum vini fuiffe prohlbit&ne in aliquod dedecus prola herltunquia proximus a Ubero patre intlperdtk grad9 ad veneri effe c$futuerit,Scripfit et marcus Cato ideo propinquos femU nis ofculd dare folitos vtdtemetU oleret experirltur, Vxorl propriai ab Egnatio quodd Romano cpvintq e dolio bibiffet fufieperlpweiiqi c edis a romulo fidffe ahfolutn veteres hifiorie memineruntEabius ptt ctor in annalibus fuis feripfit matronda fuis iedia mori coacta q> locii !oj in quibus erant danes celle vinarie repgnaffeUCn, Domiti? ludat mulierem dote mulctandd venire pronunciauit:q> Ignorante viro pini vmtbibij]et:$ valitudinis ratio pofbdareupifo vetufHffm9author in primo annalium de romuliregisvita ac victu fcribls tradidit eundem ad cena vocatwjlbl n5 multum vini biblfteiaula oofMIe negotium ha herit*ob:ickniibus vero;p tpucols hoies faciat vimq vilius foraita rcfpondijftiimo vero charum:fl quantum quifqi volet btbaf:ego enim bibi qtumvoluiCefaris dictatorisfobrietatl per in cibo ac potu predicans Tranquillus auctori eum vini pardjjlmumivel immb corumtefHmonio\extittffe, Dicere quippe folebatM, Catoivnumex omnibus cefarem adeuer tendam rempublkam fobrium acceffif]e,Eunt demq; drea victum adeo indifferenti fuiffe docuit,C, Oppiusivt quZi dam ab hfpiteuSditum inppidumqi oleum pro viridi ac recenti appo ptum ceteris afpermtibusifolE etiam largius dicat appetifft:nthofpi tem:aut negltgentk aut rufiicitatis videretur argucre,Traditur et ei fuljjc octaul Augufti frugalitaswt minimo cibo et eo fert vulgari d< Mmoridt (ectareturfecundarium panemiet pifkuldj minutis i et cafeum huhut Ium manu preffumtet ficos viridis biferas maxime appetebatncc mi tiori ipfiusin potu cj> cibo eratperftmoniawini quippe natura fuit par affimuSiScrtpto nanqi prodidit Cornelius nepos cum in cajeris ope refitngui tdtfipoffit incendii,De cuiufmodi igne dicitur lob.xxi.Ignis v% ad perditioni deuords et oia eradicas geniminaMocautei malo nibilingemo calami tofiuslnihil infefiius dicente Seneca in primo declamationum nihil td mortiferuiigeniis $ luxuria,Qjuduis,ni appellative luxurie oisitdin victu cp in cultu denotetur fuperfluit? fcpmdero tamen pro victo cart ni s accip{tur,Dehaiinfifiiffimi pefa ita in p ants Uec te emolliat intus {gpri de laudibus Stilbonis* Luxurie* prcdulce malum\que dedita fempet Corpori* arbitriisfbehetat caligine fmfus Nembraqi circeis effeminat acrius krbta Blanda qmdemvuhmfed qua non tetrior vlla Interius fucata genastetqmkta dolo fis lllecebrisitoruos auro dmnltgat hpdros< Xl(a vohptatuimultos innexuit hamis,Hieronpm? in fec tido c5tra*lo Mami de amore venereo ex Putarchi et Smece auctoritate differes mor(iquit)fomt rtinisobliuio efcet mtmeqj c3 neniis aiofofpxtivitrd Turbat ($ filia: Altos\et generofosfpfis frdgit a magnis cogitationibus ai hmiUimas detrahit»Qjuamobrem Hip4 pocrafes diuind vir fciltiade coitu vtnereo ita cenfet parti effe morbi teterrimiiquem noftri comitiali efje dixerunt qeo labor dies in commifis coacto Ro.po.maxime deprehenderentur,Nfinulli herculeum morbU quia eo labcrajjc Hercules traditurivulgus caduciimorbiUGre ei Eptlep fiam vocmt,Hippocratisihtc verba funt Remoria Coitum effe leulmorbU comitiali, Qjuod n$ alia ob caufd ah eodl philofopho dictum fuiffe ccnkctan Uat:q vt oftl deret mentem que facra tfi pzrcuti eademqt re multum imminui. Adde (quod inquit Cornelius Celfusin p rimo compendit ti coitu corpus ipfum omnino dtfjolui:atq£ tabefcere.Cermre licet huic vitio deditos.incredibilipaUore ac macie deformari Nam cum magna 'fit infanguine vitalitatis portic(vt iquit Plinius libro,xtymiffus fpit ritum trahit fecU quo fenfus tprimis viglt atqi aluntur auctor eft Auit cennain libro de aialibusifi quidfupra $ natura toleret coitu profluat obeffe magis q fi quadragies tdtftdl fanguinis emanaueriUScribit Al bertus magnus pofi factam cuiufdd corporis humani anatomiiU. dtffet itionem quam medici facere confueuerUtiimentui fuiffe caput cerebro pene exhaufiumtld aiU medici rei caufa difquiretes contigiffe aflueret ob iniemperatiffimii veneree libidinis vf% cuius ardore cerebrum exict tatti. fuerat et c$fumptn,Qjuare non iniuria antiqui poete et prifet phi mufas atq\ Minerem con/iln ct litterarii dea virgines effe dif xeruntiNd et carnem tefle Sexto Pompeio dkte filt q fint cafie mitis prefides:Eo pertinet illud Platonicii: Cftvtmsmufis minitaretunnifi facravenere acolerent fe c6trail\os fdiA fuu\ cupidinem amatura: R< fpondernt mufc.o venus Marti talia minitare nam tuus inter nos cut pidu nen volat.NuIlii deniqj natura fenfi\ hng\9 $ tactam ab infelix genfia fegregawt,Cum itaq$ reliquorH fenfufivoluptates fint modera tiores vifus\odorat9\audit9:horU vero duorU gufi9 et tactus petulant iiffime atq\ tjjrenatitfimewtpote communes homini cii ceteris animat libw probro larefolemusiac vehementer detejlarUqui ab hmli teter t rimo vohptatti genere fuperantur:eofq} J.mcontinctes libidtno/bs ct intemperantesiquafi incafiigdtos dkeretqnl immodteere vtuntur uenereatquiqi cibi ac potus luxu delectatur; vt ndq\ decenter inquit Arifioteles intertiomoraMiln pecuduj ferorumqi animalium« De mente et mmerohabitufiquifquis his ferinis voluptatib? efi prcuincfus.tLuis Igitur habens aliquid ait Gellius) voluptatibus iflis duabus coeundi atqi comedendi que funt humani cum fue atq| afino (3* munes infolenter oaudeanti Somnus tertium memorie impedimentum* t Ertium rmmork nocumltii efi fomms imodkus qui preter na ture mufjitati voluptate quadd accerfitusifegnicil atq$ inert tidparitihoies adhuc viultestmortuis perfimiles redditin5 aliter obii uiontrern hoim mitibus aque fluminis lethes a poetis afi ferre dicuntur! enim idefl letbe obliuio dicitur a quo et lethU pro morte deduci varro et ptpeius docuere.Cicero in Catone maiore* nicbil morti videmus tam fimile $ fomnum,huc accedit illudtmaromsi Et ctfanguineus lethi fopor,in Ucfententid Ouidius canit fluite quid tfi fomnus gelide ni fi mortis imagoiLongue quiefeendi tempora fata dabunt.Hi vero omnes Platonlimitari videntur qui lihro fepttmo de legibu* multo» fomno indulgldum n5 efje ita momt,S$nus multus nec corporhuslnec animisinecrehus gerendis natura rfducit. Nemo quidl dum dormit alicuius precii efi non magis (%}fi non viueret.Ojuare quit cunqi et viutre etfapere cupit maxime q> longiflimo tempore vigilet! fold fanitatis commoditate feruata,Hec PlatoSenecaad ludlium.Nul Iimj inquit mihi oer odii dies noctiaftuM* venduo «3 vaf tofomnojed fuccumhotetoculos vigilia fatigatosxadefqi in opere de* tineo,Tradit Pliniu* nepo* Plinium auunculuffomni fuifle parcitfiml nonmnq interipfa fludia inflantis et deferentis, Marcus vart ro in I5ga hifloria queinferipta efi Capis feu de ltberf5 edueddis ferit pfit (Opertum effe puero* ipubem fi plurimo ctbo ntmioqi fomno vte rentur hebetiores f ieri aiaduerfumqi efi fepius hinc elici tarditatem» Corpo raq\ eortiiprocera fterUmimfqi adolefcereJdl pl eriqi alii me dicorui philofophorumqi tefiantur,A\emder magnus auctore plutar chofeduoh9potifftmti reh? mortalitatlitelligere aiehatifomno atq$ coi tu quas fola nature infinitas par eretConflat igitur voluptas:alit turq$his trihus mate miflris que hoc ver fu monltur deuitdde, viter plumatverfilaude fugienda fequlti,Eadl plautus cZnumeraUNoxylt mm mulier nihil illecehroflus fieri potefl homini adolefcentulol pe octo quarto memqrie intelkctufqi impedimento* Memoria Omno fMmui efi odumttngenii rublgcvf Hleronpnw* ait et omnium vtdorum fomes atqtfemimmmt quod indufirk et fitdio maxime contrarium videfurJct ipfi virtuti atq£ honefiati ap prime inimicuiMultai eni malitia docuit odo fitas.ecdefiafixa .xxmi Nec aliud ab achtrHe tp fo natura ducere pcffumustq.acheron i fine gan dio fi cum dtpbfbongo feripferis ab a pmatiua dictione et gaudens vel fine tempore quia tempus defignat Ocicfo qum pe nec vllum gaudiu£ efje p3 tiquum inertia torporeqf langueo t:me v f lum adeffe tempustquod totum pfr ignauiam\atq£ fegnicim t h frufira effluere patitur.E fi autem octum dup\ex.Qjtoddam hagtnu, * liberale\philofophicum:quod et litterale dici potefiicum cnit vacuHct teris omnibus pofihabitts ncgoclisifoH dumtaxat litteratureetattimi cogitatftihus incumbimus.De quo Tullius In Tufculanis quefiwmbus libro quinto. Q_utd efi dulcius (inquit) odo litteratoihis dico litteris quibus infmitatemrerui atqi naturetet in hoc ipfo mundo ceIm£ terras mariacognofcimusiCiceroinpltrifqi locis profitetur fein misdoloribusvariifqitttvndiqicimmfufis molefiiis nullam aliam q litteralis oclt Inuenlre potulffe lcuaflonc$,Ouldlus quoq\ luffu Ocia', iiii AuguHi apud Getas ferocifjimos populos In exilio degens hac vna re ingens patrie defiderium ac molefiid infolite confuetudinis barbare gentis fubleuaflt et folo mufarum litterarumqi confortlo exilii fe rafje calamitatem cecinit in trifiibust jTot mada pettu\imus\quoYum medidna quiefq$ Nulla nifiin fiudioipieridumqi tnoraJdm Gratia mufa tihimam tufojada prebes Tu cure requies tu medidnavenis plpnlus quoq$ ad MaximumtEt gaudium mihi et folatiumin litteris Ntbllqj tam litum quod his non htmsttam trifie quod non per hac fi at mims trifie,hec PlpniusiQuodrca dubitari p5f appeilan% ne fit hmtii potius negotiuiodofumtquo viri II lufiriffimi quonda(mirifice obltctabanturiinter quos A phrkanus qui dkere foic batfe nunq mims folum cf qwm folus effet.Afirnus quoqj [polito vir omniui horarm tj]e alebat Marcus Ca De mente et toodi nofiri rat\orH£.Cu\us et id fatur fntflt corpori vehementer cheft,Animaduerfaturqi Ouidius in trifiihus Cernis vtignauft conii pant ocwcorpHsiincillMd ciM/ifcwon fum quifegnia ducd Ocia uner s nobis tepus habetur iners.Odui quippe fine littcris(yt ait Seneca ad Ludlliuynors e fi:et hominis viui fepultura,ldl indedamationibus Xv, bro fecddo.Mollii viros ocium farU fltdrubiginem ducit. Antmfi pre$ terta odum deprauat etcorrumpitilibidinumfopitos fomites atqi fdn tillas:fouet ac fubiade exufdtat variifqi fcelerU cogitationibus metq humana de femen redditBinc ilbicl L«wnt Variam femper dant oda mentemtet protritumid Ouidtanu.oda fi tollas1 perire cupidinis ar<9 celebre e/? Sapphicum Catu[\iamm.Odo imltas.nmiumqi ge fiis.odumregespriusetheatasperdiditvrbes.Tioninfulfe itaq; ait ctum reor vt virtutis laborem:fic et fceler is odit c(]c minijlrum. Cedt nit quippe Bora,ad Lolltnm.Si nonintendes animti fiudiiset rebus ho nefiis ImmlUvel amore vigil torquebere. difciplinas pbi (omperareftudetungemiqi' memoric et humanorum fenfuum vfrtbus cumprimispolltrzhafceinfcfitflmasilloYumpefies deultare content datxet a fe omni /Mo atq$ molimine prorfus exterminare* FINIS .. : u__,