SURGEON GENERAL'S OFFICE LIBRARY.,, Section- ^C-J No. 113, NO W.D.S.G.O. / 8—613 w w-- \ Vv \v^> I Zir Francis Galton in his 'Tinger ^rints1' (London, 1392) p.84: . . . . lurkinje r:ho fJias the honour of be- ing the person who first descrive a. the in- ner sorolls forine ci by the riclgeB. He aicl so in a University Thesis celivered at B Breslau in 1823, ertitlea Coirai.:i^.tio . . lete. The thesls is an ill-printeci sia al 1 8*" i: _hlet of 58 pages, written in a for. in , of le, uin that .is difficr.lt to trr.r^lato aecurately in'.o free ^n^lio) . It is, how- ever, of gr e at hi stori e al i .,., .rit and re- puta tion.....np_.eox^_pf _:,J^e_ pamphlet e-risoeu in rny public library in ^n^lai i. __ - . "•• private one r--.o far as I colilo -g-ri? J. n-; : er covi- :. ^s-.j £. r-.iH.t of it àT soi-ie inrportant cor;vInane, -,j. ,i';jrn.rie:-, C^-3 o jx ■ ..^ >no\'n of it in Algerie a. . . COMMENTATIO DE ■ , EXAM1NE PHYSIOLOGICO .ORGANI VISUS ET SYSTEMATI3 CUTANEI QUAM PRO LOCO IN GRATIOSO MEDICORUM ORDINE RITE OBTINENDO DIE XXII, DECEMBRIS MDCCCXXIII. H. X. L. C. PUBLICE DEFENDET JOANNES EVANGELISTA PURKINJE MEDICINAE DOCTOR, PHYSIOLOGIAE ET PATHO- LOGIAE PROFESSOR. PUBLICUS ORDINARIU S DES. ASSUMTO SOCIO GUILELMO KR A-0 S MEDICINAE STUDIOSO. ..., . . 2o , 4 * ■.tjtjpjmf. ■ v/vv I6%3, ,£_ »n «... ^ tua I. De praxi physiotogica. INTRODUCILO. Vjon siluranti mihi medici practici rauiier^wma- : girivi «(qui dem momenti occurrit illud, cSt*. ' on ja-'^gt\ vlarii labefactatam restaurare, aut solum mo- do paullisper sustinere adlaborat, sed ubi ex siau naturae semper vigentis novo splendore vitam sere evolventem adjuvat, ab errore arcet, et de- nique ad illud admirandae perfectionis et pulcri- ttujjnis. .fiulmen perducit, quo jam intemerata eìàfródea quasivero codeste quoddarri phaeno- menon «Aanifestetur. — Tali munere fungens medicus artificis pò- tissimum nomine gaudeat oportet, cuna prius re- stauratoris potius officia profiteturj nec non Phi- diae tunc aequiparandus, qui Apollinem Juno- nemve moliatur, quamvis etrestitutoris operanon minorem entheum deposcere videatur. I 2 Stimma medici dignitas depromenda est a sublimiori ilio statu, quo tamquam Physiocrates naturam ipsam juxta fines humanitatis modera- tur. Neque despicienda veterum populorum Aegyptiorum, Persarum, Indorumque sunt in- stituta, ubi veneranda classis physiporum, aut sacerdotum, aut Magorum, aut Braminorum no- mine primum in regimine locum obtinebat, quamvis omnino abusum non defendam, quem aut consuetudo per saecula inveterata aut malus genius intulit. JOatur certe medici quoque agendi ratio po- sitiva, qua,cum vitae stamina juxtaleges naturae curando evolvit, evolutum organismum per om- nes ejus periodos rationibus justis accommodat, individuum humanum in eum statum corporis et animae perducit, quo si plures, quamvis chara- cteribus diversis et individiialibus in intimiorem societatis nexum concurrant, harmoniam illam sponte oriri necessum est, quam vix philosòpho- rura, platonicas nectentium respublicas animus concipere suscepisset. Quamvis vero dudum cognitum est, dari omnino artem quamdamphysicam, quamvis ob oculos nobis fere quotidie versentur specimina plantarum, quas gnarus cultor ad formam spe- ciosissimam educavit, animalium exempla quae sagax oeconomus et statura et usu vitae perfec- tissima excoluit finibusque suis , determinatis artis legibus adcommodavit : tamen, si quis ejusmodi aut possibilia aut consentanea de cul- tura organismi humani contendat, jam parado- xon clamitant, et quasivero libertati humanae 3 ìnfestae inferantur manus, in eo reluctantur in- fensi, ubi agitur de vera ad libertatem assequen- dam corporis et animae informatione. Consvetum enimvero est, medicum. in eo semper varsantem conspicere, quae ad aerumnas et miserias vitae humanae levandas et reparan- das contribuunt, atque hoc opus prò praecipuo habere, ad quod agendum aut fragilitas humana aut depravata vivendi et educandae juventutis retio compulit, neque curatur, medicinam tunc primum omnibus numeris absolutam futuram esseì dum, quantum in tantis vicissitudinibus et potentiarum extcrnarum influxu inimico fieri potest fragilitatem organismi stabilire, adfectio- nes praecavere, morbos arcere instituet, hasque institutiones exsequetur adeo ut vita humana per omnes suas periodos in quovis individuo justis terminis societati et sibi accommodatis ad natu- ralem usque finem bene concepta, beata, spe- ciosaque promovebitur. Quae quidem non sunt casui relinquenda, neqne tamquam leviora ne- gligenda et postponenda illis quorum plerumque sera medicina paratur. Jam ideo, quum dies diem doceat, clarius perspectum est civitatum rectonbus, ad saluterà populi physicam servandam et promovendam, Medicinam publici juris fieri debere, ut adeo sanitatem et physicam perfectionem totius popu- li prò scopo ponens, auctoritate's et vires exse- cutrices publicas sibi vindicans, illud efficiat, quod dispersi singulorum conatus frustra tenta- verint. 4 Atque hoc Medicinae munus, praxim ejus physiologicam adpello, vixque ullum adversan- tem mihi reperire autumno si affirmaverim hanc tamquam cardinem esse statuendam circa quem primaria artis huius contentio versetur; et quum Physiologia hominis • sit scientia de idea vitae humanae, de ejus per individua et aetatis perio- dos normali manifestatione, de ejus denique ad muudurn externum relationibus nativis finique accommodatis, haud dubium est, contentionem illam, aut praxim quae ideam hanc vitae hu- manae, antemeratam per individua atque aetates evolvi justosqne numeros cura rebus externis in- ire curat, praxim physiologicam jure meritoque vocandam. Atque haec proprie Hygieine est, quae politiam medicam, doctrinam de educatio- ne physica, diaeteticam et gymnasticam, com- plectitur. IL De cognitione organismi individualis in genere. Quodsi ad medici practici officia respici- mus, communiter quidem.inter aegrotos versan- te m eum reperiemus; attamen non exiguum, imrao plus quam dimidium muneris ejus sibi vindicat consilium de sanitate tuenda et conSer- vanda seu morboruyn prophylaxis. Unde ab an- tiquitus reges atque ditiores in populo medicis propri is utebantur, qui sibi in servandà valetudi- ne semper a consiliis essent, atque accuratius cognita in statu sano et aegroto peculiari vitae indole facilius, occurente casu, medicinam pa- 5 rare valeant. Néc raro ej «smodi opinionem vulgo ventilari audimus, medico cujus auxilio jam per plures annos usi sumus maxime confi- dendum esso, quum, occasione data, individua- lem characterem vitae nostrae, seu ut ajunt, na- turarci nostram exactissime cognoverit. Et plu- rimurn quidem veritatis in hac communi opinio- ne inesse persuasum habeo. Non enim satis est, cognovisse morbum, sed et subjectum co- gnovisse oportet, in quo morbus locum obtinet. Practici quidem omnis aevi, morborum diagno- sin, partem praxeos maximi momenti habebant; quum vero specialis forma morbi non tantum abstracti quidpiam sit et universalis, sed reipsa in certo determinatoque individuo obtineat, in- de ab olim non minoris momenti erat, specificos individuorum characteres investigare* quum in illis morbi et gradu et qualitate symptomatum, immo decursu et exitu, veluti in medio quodam peculiari lucis radiorum instar refringantur et coloribus novis insolitisque imbuantur, unde ne- cessitas emergit in regimine morbi et remedio- ruin applicatione normas dato solum individuo accommodatas assegnare. Hoc quidem praxeos munus recentiores ar- tem individualisandi (bte «ftunft beè 3>nbtMbualis fl'rené)nominarunt. Hacprofecto in arteplurimus successus praxeos medicae positus est, in hac potissimum ingenium medici vertitur, unde vul- go peculiari tactu aut sensu medicorum fundata, nec jam commune scientiae bonum, sed singu- lorum liominum facultas aut a natura donata, aut industria acquisita nuncupatur. 6 Fundamenta artis individualisandi srrictis- sime physiologiae sunt vindicanda. Agitur enim de justà et determinata cognitione specialis na- turae indolis dati cujusdam individui, sanitatis ejus relativae, facultatis externas potentias mo- do specifico recipiendi et in illas reagendi, con- stitutionis, temperamenti, characterum sexua- lium, aetatis, hereditariae conditionis ex gente aut familia derivanda e, influxuum quae a climate, societate, moribus, opificiis, aliisque civilibus institutis promanant. Nec jam sufficit notiones eorum generales lectioneaut observatione superficiali acquisivisse, sed in singulis individuis signa eorum exquisitis- sima ad ultima usque repagula suut persequenda et experto judicio assignanda ut inde luce clarius natura individualis eruatur. — Quum vero in- dividuum sit ens omnimode determinatum, et- iam cognitio hujus sagaciorem obtutum requiret, quam qui in còncipiendis generalioribus scien- tiae positionibus desideratur. Quodsi vero in rerum natura exercitato cir- cumspicimus oculo, omne ens characteribus de- terminatis in infinitum usque designatum repe- rimus ; increscit vero characterum moles, dura ejus ad res externas relationes respicimus. Adeo in serie organismorum cujusvis generis, relatio specifica ad mundum externum, quasi sphaeram in se clausam constituit, intra cujus circuitum ulteriores differentiae emergunt, quae ad singu- la usque individua derivantur. Individuorum vero singulorum diversitas non fortuito casu 7 contigit, neque accidentali rerum externarum influxu conflata est, sed assumendum nobis, ad- esse normam et typum quemdam intemum et necessario rccurrentem, qui et varietatibus cor- porum orgttiicorum, intra limites speciei cujus- dam legem imponat, et cujus enodatio viam re- cludat ad absconditissimam naturae individualis cognitionem. Ditissima vero in hisce varietatibus ante omnes species humana est, atque, nisi physio- gnomica scientia praeconceptis opinionibus et immaturis de morali charactere conjecturis jam inde a primordiis suis a recto tramite deflexa fuisset, nunc saltem initia systematis naturalis Physiognomices humanae possideremus in quo individuales characteres formae humanae exter- nae, in classes genera et species dispositi, de- scriptionibus succinctis illustrati , et iconibus sufficientibus ornati haberentur. Pari modo vix infantiae limen ingressa est cognitio de actione specifica potentiarum externarum aut elementa- rium, aut mineralium, aut organicarum, in vi- vum quoddam individuum, qno inquillina ejus indoles, et lex fundamentalis specificae ejus fa- cultatis res externas recipiendi et in eas reagen- di, seu constitutio individualis patefiat. Hisce vero, ut ars individualisandi existen- tiam revera induat, applicationem accedere ne- cessum est, qua individuum cum rationibus ex- ternis in talem concentum coilocabitur, qualem cognita ejus natura singularis, et relatio quam suo modo ad res caeteras occupat, postulaverit. Simile problema ars educandi solvendum sibi 8 proponit, dum, cognita individui cujusdam na- tura psychica, omnes rationes externas ita ac- commodat, ut facultates evolvantur, vires exer- ceantur et harmonia illa actionum et Jrelationura oriatur, qua vivere, vitam primum constituit. ///. De examine physiologico. Praxim physiologicam ad normam Therapiae considerare licet, quae diagnosi, prognosi, in- dicatione, et cura absolvitur. Diagnosis funda- tur examine quod tum de statu praesenti tum de praeterito accurate institutum viam parat ad reli- qua praxeos munera rite instituenda. De examine quidem pathologico, ubi ac- curata symptomatum indagatione de morbi cu- jusdam natura informamur, plurima in institu- tionibns medicorum et specimina et dogmata in- venimus. Non ita de examine physiologico, cu- jus exercendi in vita communi necessitas non minor occurrit. " Quodsi enim de statu vitae ejusque fun- ctionum, et de organismi conformatione indi- viduali in dato quodam subjecto humano indaga- mus, cognitionem inde acquirimus empiricam, quae ad principia scientiae sublimiora reducta, Physiologiam individualem constituit, Quemadmodum enim in acquirendis cògni- tionibus physiologicis analyticam plerumque methodum applicamus, datas notiones empiri- cas ad generaliores conceptus reducendo, donec ad suprema principia scientiae regrediamur, ita 9 contra non minoris est momenti ab universali- bus ideis descendendo in concreto subiecto, ubi omnes notae sensuales et conceptus scientifici empiriae etrationis ope quasi in fococolliguntur, sedem contemplationis assignare. Ita fit, ut in objecto individuali omnis scientiae apparatus in obtutum sistatur, illaque tunc primum quasi corpore donetur, subjectum vero empiricum quod secus emortuum et exanime jeceret mentis lumino niustratum vitam demum indunt. Maximi certe momenti in quàvis praxi est etsi theoriam rei exacte teneamus, eo adlabora- re, ut scientia acquisita nobis semper presto sit et quas generales doctrinas rerum empiricarum tumultu intemeratas animo continemus, eas et- iam in -rerum concretarum rudi indigestàque mole acuto iugenio discernamus. Ita primum 6cientia Organon vivunrfit, noe jam ut non raro contingit, in statu quasi embryonis quiescit, sed impetum sponte in res externas faciens, eas sibi subjicit et omnem qua late patet orbem, in di- tionem suam abripit. Si quae inter caeteras doctrinas hac vi pol- leat, certe Physiologia est, cujus quid aut im- mediatum aut remotius contemplandi agendive objectum esse non possit, vix cognoverim. Hanc itaque generalis physiologicae doctri- nae in organismorum singularium empirica cog- nitione applicationemPbysiologiam individualem appellandam opinor. De Pathologià quidem individuali K i e s e r in suo ingenuoso opere (<5pfh b. Sjftebt Jtn p, 624.) plura et maxime laudanda disseruit. Quum IO vero Pathologia ex Pysiologià fundamen- ta sua depromat, facilis in nostrum usum eorum quae de illa praedicantur, het accommo- datio. Prototypus nempe vitae universalis in quàvis orgauismorum sphaerà aut latiori aut an- gustiori, in quovis systemate organico immo in singulis organis peculiarem formam induit, adeoque in singulis etiam individuis organicis leges vitae generales ita modificantur, ut neque plura individua, nec idem diverso tempore, si aut externa aut interna spectes, penitus invicem aequari possint. Hujus veritatem jam veteres perspectam habebant, dum de idiosyncrasiis, de sympathiis et antipathiis singulornm homi- num adnotarent. Ast non sufficit, hac in materie ea tantum cognovisse, quae oculos percellunt, et inter ca- sus insolitos relata sunt, sed eruenda erit cujus- vis individui imo cujusvis organi idiosynerasia et natura et forma specialis, ut inde Physiolo- gia individualis enascatur. Hoc in opere examen individuorum phy- siologicum omnem sibi locum occupat. Hinc observandae erunt formae peculiares, quae in organismo suapte offeruntur, aut inda- gali dae actiones, quae vitali processu manifestan- tur, ^ vel rerum externarum naturali aut artificio- so influxu moventur. Inde, ubi observatio non sufficiet, experi- mento opus erit, quod quum in corpore vili non instituatur, maxima praecautio requiretur, aut summa devoiio, ubi nosmet ipsos periculo sub- jicimus. 11 Nunc, si materiem de examine physiolo- gice penitius eruere suscepissem, disserendum mihi esset de ejus in therapià, in politià medi- ca et medicina forensi, in arte obstetricià, in educatione, in vita communi ad opificiorum et munerum vitae normas statuendas, in artibus denique plast-cis usu atque applicatone j assi- quandae forent methodi, quibus in indagatone organismi individualis aut notae empiricae ordi- ne anatomico inquiruntur, aut physiologicae notiones, concreto casu modificatae, investigan- te, ubi a simplicissimis phaenomenis ad com- plicata more paedagogorum fit progressio, aut a manifestis ad abstrusiora penetratio; adnotan- dum esset de experimentis in vivo rite cauteque ' instituendis ; singula demum physiologica mo- menta ad quae attentio dirigenda est, character nempe humauus, stirpis, nationalis, familiaris et individualis, character sexus et aetatis, con- stitutio,temperamentum, idiosynerasia, etc. enu- meranda forent. Praeter haec diathesis morbosa aut heredi- taria aut acquisita, sanitas relativa, et peculiaris in morbis vis medicatricis naturae manifestatio- nes non negligenda essent nec minus consuetu- dinis, diaetae, vitae conditionis in organismum effectus. Imprimis vero fuctiones vitae gene- rales reproductio irritabilitas et sensibilitas in quovis organismo concesso spectanda forent, quarum quaevis peculiares characteres aut in for- ma plastica, aut in motuum organicorum et vo- luntariorum ratione, aut in subjectivà sensatio- num sphaerà prae se ferunt. Relationes deni- 12 que naturales et artificiales mundi externi ad or- ganisrnum individualem physicae, chemicae, organicae et psychicae quorum cognitio rite or- dinata aetiologiam physiologicam constituit ob- servatione et experimento quantum permissum respiciendae essent. Ast, quum neque scopus, nec locus, nec tempus haec exigant, partes interim saltem ali- quas propositae operae aliquomodo explere sus- cepi. Sequentibus itaque praecipua momenta quae in examine physiologico organi visus et systematis cutanei occurrunt assignare, et in il- lis nova quaepiam , quae etiam porro non negli- genda forent attentioni lectorum sistere conatus sum. IV. Examen organi visus physiologicum exteruum. I. Quaestio quae hac in materie consueto more prima offertur, plerumque myopiam aut presbyopiam dati cujusdam subjecti attinet. Hanc si quaestionem acribia mathematica diju- dicare volumus, apparatus , cujusmodi Optico Lipsiensi Tauber usu veuire solet, autsimilis hujus optime quadrare videtur. Asserculo nem- pe horizontaliter posito atque scala in lineas di- yiso, immo subdiviso, pedibusque bene firmis solo insistenti, cui longitudo sit triginta aut quadraginta digitorum, pulpitum fibulis rite in- structum, quibus tabulae aut folia charocteribus i3 signata adaptari possint, perpendiculari, situ adeo applicetur, ut lente per asserculum hori- zontale promoveri aut removeri possit, atque adeo scala ad minntissimas usque differentias metiri. In anteriori fine asserculi disponatur apparatus cuin justa apertura, cui oculus cernens immo caput ipsum spectantis immobile adapte- tur. Specula vero hac simul cura asserculo ho- rizontaii in statumine disponatur, quod paulla- tim elevari aut subonitti atque in omni altitudine. trochleis adprimentibus sustineri possis prò ma- gnitudine spe.ctatorum aut situ corporis eorum erecti aut considentis. Cum accuratio summa requiratur, ut distantia inter oculum, et obje- ctum in tabula visum numeris minutioribus ex- primatur, oqus erit, ut a latere oculi iamina cum foraminulo, horizontaliter mobilis appli- cetur quo corneae casugraphus ($rofil) cer- natur atque adeo in scala initium distantiae visoriae accurate determinetur. Ad haec in promtu sint aliquot tabellae punctis et lineis diversorum diametrorum micrometro metitorum notatae, albis in fundo nigro, nigris in albo aut ad varios usus aliis coloribus delineatis. Ad pulpitum porro prae.sto sit stylus, quo prò variis consiliis haec aut illa in tabella nota demonstrari possit. , Instrumento hujusmodi presbyopia aut myopia subjecti cujusdam sum- mà accuratione determinari poterit, et simul experimenta institui, quo modo punctorutn et linearum formae mutentur, dum aut removen- tur uUra visionis spatium aut oculo nimis ad- moventur. Ubi res minutiem tantam non re- 14 quirit, uti in vita communi obvenire solet, folium characteribus scriptis aut impressis no- tatum pulpito illi impositum et legendo obla- tum jam sufficiet, ut oculi acies aut hebetu- do dLscernatur. 2. Idem apparatus quadrat, ubi agitur de determinando spatio distinctae visionis, nem- pe de magnitudine illius partis axis visoriae, in qua objecta aut porro aamota aut ulterius remota ab oculo pari acumine discernuntur, quo facultas illa oculi determinatur, qua in- terna ejus compages et mechanismus opticus, ita disponitur, ut radii per pupillam influen- tes aut remotorum aut propriorum objectorum focum in retina ipsà efforment. 3, Plerumque fit, ut objecta splenden- tia si ultra spatium distinctae visionis remo- ventur, plures aut pauciores appendices, immo dupplicatam et multiplicatam imaginem reprae- sentent, ut quisque fere expertus est, ubi e- nimus noctu lumen candelae intuetur. Haec diffractio lucis siue dubio a diversa frangente vi corneae caeterorumque mediorum oculi pen- det, et apud nonnullos ad morbosum usque gradum evehitur, ubi quodvis objectum splen- dens aut albicans, hac aut illac distractum comatum aut barbatum cernunt Huic incom- modo bene observando apparatus descriptus non minus inserviet, ubi tabellarum loco la- dina metallica punctis lineisque pertusa adeo- que perspicua pulpito imponitur, in cujus par- te posteriori lata fiamma ellychnio texto ex- ardeat, qua puncta illa et lineae illuminentur, i5 Caveatur caeterum aptà inclusione flammae ne minimum luminis a quàvis alia parte nisi ex illis foraminulis fissurisque in oculum incidat; quo facto admota aut remota simul cum lam- pade lamina, distractio luminis, ejus directio et prò varia distantià amplitudo apparebit, quo inaequalitatis corneae aut caetororum medio- rum refractionis modus insinuabitur. 4. Idem apparatus, adhibitis justis re- mediis ad diversos mensuratosque gradus tene- brarum aut diluculi aut pienissimi luminis ob- tinendos oblatisque eertis objectis in quibas comparatio instituatur inservire posset ad pho- tometrica experimenta, quibus aut gradus lu- cescentiae cujusdam objecti v. g. coeli lunae aut stellarum, aut diversorum corporum albi- cantium, aut gradus sensibilitatis oculi in lu- men dijudicetur. 5. Pari modo sensibilitas oculi in spe- cificam coloris cujusdam qualitatem, ad diver- sas distantias, et sub eertis gradibus luminis examinari poterit; nam notum est qualitatem illam colorum in objectis affatim minutis ad justas distantias evanesceTe, et superficies co- leratas, lumine paullatim disparente ex griseo aut bruneo in penitus obscurum transire. 6. Ut facultas oculi qua intuitus vel ad> spectus per objecta movetur, ut robur ejus, quo objectis infigitur et firmitas celeritasque qua ab uno ad alterum taansit notari possit, offeratur punctum vix couspicuum album fun- do nigro inscriptum aut contra, cui oculus cernens haereat, observando simul in herelo- i.6 gio minuta secunda elapsa a primo intuendi initio, donec aut obscuratio invasit, aut oculus defessus vacillet et puncto dato jam amplius figi non valeat. Quodsi robur iti libero et arbitrario oculi motu dijudicandum proponitur, exhibeantur series punctorum minutissimorum distantiae inter se perexiguae lineis reptis aut curvis dispositae quorum numerus jam antea cognitus est, quae si puncta oculus .brevissimo tempore, quod omino mensurabitur, absque ullà haesitatione aut rediteratione operi-s abs- que falso vel minimo computaverit, jam valor ejus in aperto erit. Bene observandus simul in hoc experimento oculus, cujus aut. fixi fir- mitas aut moti rigor comprobabit, quod jam ab expedito punctorum computu concludimus. 7- Datur in area visoria punctum in li- nea axis positum, ubi visio prae ceteris cla- rior est. Quum in hoc punctum axis oculi directione perpendiculari insistat, visione re- cta obtutui oblatum esse dicimus; caetera puncta, quae in area extra lineam axis posita sunt a latere tantum cernuntur neque ad,eo distinctà visione, atque hanc obliquarci ap- pellamus. Habet rec^a visio suum ambitum, qui describitur linearci axis per objecta cir- cumferendo dum oculus in orbita vertijtur. Hic directae visionis ambitus eo amplior erit, quo magjs oculus prominet, et quo major facultas adest oculum undequaque volvendi, ita- ut co- nus quem axis. describit, basim maximam cum angulo cacuminis qui in oculo sit.us est, quan- tum fieri potest obtusissimo offerat. Ut am- i7 plitudo directae visionis paullo accuratius ob- servetur, construatur segmentum trium qua- drantum circuii, gradibus notatum, ex cujus centro oculus capite reliquo immobili imagi- nem bene conspicuam in peripherià mobilem cernat, quod quamdiu distincto fit modo enun- tietur donec ad limites motus bulbi pervenia- te, ubi imago in peripherià sisti et in gra- dibus angulus adnotari debebit, quem oculus in latera motus assequutus est. Idem de reliquis motus directionibus ex- periri fas est, ubi segmentum a horizontali positione circa axim ad reliquas movebitur. 8- Sphaera obliquae visionis circumscri- bitur spatio ilio, quod, oculo in unicum pun- ctum fixo, in reliquà sphaerà visoria visioni minus distinctae patet. Ut magnitudo sphae- rae visionis obliquae eruatur, idem ut in pri- ori apparatus inserviet, addita solum imagine e regione oculi quae fixa intueatur, dum al- tera bene lucida a latere proinovetur aut re- mo ve tur. 9, Idom circulus applidari potest ad de- terminandam rationem inter punctum, quod axis in retina penetrat, et locum ubi nervus opticus in eam ingreditur. Id nempe singu- lare huic in retina loco obtigit, nt quae ima- go in caeteris partibus plus minusve distincta cernitur hic penitus evanescat. Erit itaque, fixà prius oculi axi in imagine directe oppo- sità quae prò re rata aut elevari aut demitti possit linea lateralis in circulo horizontali huc illucve movenda donec evanescat, qui locus 2 i8 notatus, atque ad axeos in retina punctum re- latus ductis inde lineis imaginariis per lentem crystallinam locum introitus nervi optici de- terminat, qui in diversis individuis et hori- zontali et perpendicnlari a foco visionis dis- cessu variare potest. IO. Ad determinandam penitius conve- xitatem corneae et anterioris bulbi faciei, fis- sura linearis lucida bene metita ex justà di- stantia ab oculo bene fixo reflexa, microsco- pio horizontali adhibito micrometro contem- planda foret. Quo minor imaguncula illa li- nearis repraesentatur eo brevior erit radius segmenti sphaericiv cujus partem anterior fa- cies corneae aut albugineae constituit. Ut vero ratio inter longitudinem lineolae reflexae diametrumque sphaerae stabiliatur, indeque se- ries dimensionum ad comparationem facilem instituendam praesto habeatur, prius experimen- ta in serie segmentorum sphaericorum ex vi- tro confectorum quorum diameter bene cogni- tus sit eodem microscopio atque micrometro instituenda erunt. Huc quoque referri debet methodus qua E. Home modificationes corneae dum prope aut in distans cernitur, microsco- pio a latere oculi applicato, determinare co- natus est. 11. Bulbi ex orbita prominentia aut per se in oculos cadit aut tactu inqu'iritur porre- ctis et margine orbitae malaeque appositis digi- tis ut simul summitas bulbi palpebra obtecti attingatur. Frequens exercitium in oculis di- versissimis, sat habilem reddent manum, quo l9 de prominentia aut recessu eorum conjectura instituatur. Aliud prominentiae aut recessus bulbi criterium palpebrae offerunt, quae aut summe apertae aut conniventes aut penitus clausae, quum anteriori bulbi faciei arctissime jungun- tur, ejus quoque figuram perfecte referunt, praesertim si a latere juxta catagraphum fa- ciei perlustrantur, ubi distantia palpebrae ab extrema linea radicis nasi, atque ejus ad ar- cum superciliorum situs plurimum indigitat. 12. Magnitudo et figura cartilaginis pal- pebrae superioris ex illa parte palpebrae di- vinari potest, quae clauso leniter oculo inter marginem et plicam superiorem versatur, nam- que hoc in spatio cartilago integumentis ex- ternis aliquanto strictius adnata est. Haec plica quae ab arcu superciliorum cute decur- rente et in se revoluta formalur ubi in illam quae cartilagini arctius nectitur transit valde diversas in diversis indiyiduis lineas refert et pictoribus ad characterem oculi exprimendum maximi momenti est. 14. Organicus status conjunctivae et ejus praesertim vasa capillaria lente jam simplici indagari possunt, ubi praesertim in statu sub- inflammatorio mira vasculorum distributio con- spicua est. In subjectis tenerioribus, maxime post somnum hocturnum stria prominula e canthis oculi ad corneam procurrens et e pressione marginum palpebralium orta conspicitur. 20 14. Sensibilitas conjunctivae ex durato- ne temporis colligitur, quo oculus apertus ae- rem adluentem quin firmetur sustinet. Re- spectus in hoc experimento habendus est prae- ter chemicam aèris indolem etiam ejus tem- teraturae, ut appareat quantam differentiam frigidus et tepidus in eodem subjecto sit ha- biturus. Ubi sensibilitas minor est, aèris actio sufflando extollatur. Hoc saepe modo magis regimen mentis in corpus quam ipsa sensibi- litatis ratio evincetur. l5- Hoc mentis in corpus regimen ma- gis adhuc apparet, dum oculo aperto repente digitus appropinquatur, quem si oculus immo- tus perduraverit strenuus dicatur, animoque bene obtemperans. Haec quamvis ludicra vi- deantur, et nonnisi pueris usitata, physiologus tamquam diagnostica momenta non despiciet. 16. Quam abundans latice suo lacryma- rum sit gianduia, variis quoque irritamentis externis inquiri potest. Optirne huic scopo inserviet aut ammonium fluidum aut carbonas ammonii aut pulvisculus subtilissimus saccha- ri oculo inflatus. Ejus cum plexibus cordis sympathiam fors observando assequi non vero experimentis indagare licet. ij. Puncta lacrymalia suapte'jam libero oculo sese offerunt. An aperta an obstipata sint, optime experimur ubi nasb et ore clau- so aérem exspirando vehementius ad spiracu- la compellimus, ubi, cum aperturae nullae aliae pateant, per canaliculos lacrymales, at- 21 que adeo per puncta ipsa tenui sibilo protru- ditur digitoque obvenienti tamquam sufflatus frigidiusculus sentitur. l8« Membrana nicititans optime obtutui patefit, ubi oculus quantumquantum fieri pot- est, ad canthum externum convertitur paullu- lumque digitorum apicibus palpebrae dimo- ventur. 19. Caruncula lacrymalis et lacus, glan- dulae meibomianae earumque ekstomoses, in- terna facies palpebrarum, ciliorum pili, eorum longitudo dispositio et numerus, superciliorum situs atque forma, haec omnia sponte offerun- tur oculo. Indoles quoque cutis externae ocu- lum ejusque vicinia obtegentis ejus teneritudo, tensio autjmgositas, coloratio, pororum in pe- riorbità conformatio, plicae palpebrarum, et rugae quae oculo connivente ad ejus canthos, in fronte ad malas et in radice nasi oriun- tur, nullatenus sunt praetervidenda, cum aut physiognomicos characteres, aut musculorum sub cute latentium fabricam enuntient. 20. Crassitudo et pelluciditas corneae optime observari potest lumine candelae obli- qua directione ad oculum posito, ubi imago flammae ab externa simul et interna superficie reflexa (fig. I.) duplicata apparebit, quo cras- sities ejus et lumine ex interna substantià re- flexo pelluciditatis gradus manifestatur. Re- spiciendum porro ad marginem corneae qui aut diffluens, aut accuratius circumscriptus cer- nitur, aut jam se insinuante vel penitus ef- forrnato arcu senili includitur, quorum omninm 22 ratio praesertim in semiotice humanae vitap aetatum habenda est. 21. Albuginea membranam fibrosam re- fert, ex cujus itaque habitu de constitutione totius fibrosi systemats in reliquo corpore jux- ta pathologicam et physiologicam individui indolem judicium conceditur. Ejus albedo quae in infantibus ob trans- parentem chorioideam aliquantulum coerules- cens apparet, in adultis, vasibus sanguiferis lutescit, in nonnullis vero individuis insolito candet et quasi cretacea est, in diversis Im- mani generis varietatibus diversum praeterea tingorem attràhit. Pelluciditas albugineae op- time visui offertur, ubi a latere canthi exter- ni oculi candela ardens ita locatur, ut flam- mae lumen oblique in bulbum incidat atque adeo corneam humoremque aqueum penetrans in margine corneae ad canthum internum col- ligatur, ubi tunc ex interna substantia albu- gineae et ex anteriori facie iridis reflexum formarci coni lucentis praesentat cujus basis corneae insidet, acies canthum versus porrigi- tur. (fig- 5«)- Ingrùente, nec non efformatà varicositate oculi, quae plurimum in chorioi- dea locum obtinet, livor quoque tum topicus, tum universalis albugineam occupat aut exte- nuatà ejus membrana, aut vasis varìcosis sub- stantiam ejus internarci perrepentibus. Rubo- ris quoque variae species, gradus, et loci in diversis inflammationum formis occurrere con- sueverunt. In summo xerophthalmiae gradu / 23 albuginea simul cum cornea callosae epider- midis habitum induit. 2 2. De humore aqueo difficilis est in- quisitio. Ejus copia ex convexitate et duri- tie corneae dijudicanda foret nisi adeo esset arduum convexitatem hanc accuratius determi- nare atque duritiem persentiscere. Limpidi- tas humoris aquei et pelluciditas corneae tur- bata minime quidem latet ubi jam ad statum pathologicum accedit, oblique cameram ante- riorem lustrantibus, quodsi vero minutiores jam gradus assignandi sunt ob tam exiguam hujus liquidi copiarci visu vix quidpiam asse- quemur, nisi forsan microscopium validum ita instruatur, ut lumine ex internis oculi aut a lente aut ab iride reflexo speculi instar ìllu- minantis, quod in microscopio objectis suppo- nimi*, datum sit liquorem intermedium inqui- rere, quod omnino apparatum opticum singu- larem oculo juste ac firmiter applicandum po- stularet. In subjectiva visionis sphaera, tur- batio humoris aquei halonibus coloratis flam- mam candelae ambientibus praesentatur quo- modó vero hoc criterio gradus turbationis di- stinguantur difficile est compertu, quum com- parano internarum sensationum in pluribus individuis ' non tam expedite instimi possit; id vero persuasum habeo, si quae corpuscula aut fibrillae aut globuli in subjectivo visionis ambitu visuntur, ea locuin ante lentem habe- re non posse, horum namque imago radiis a latore undique ingruentibus penitus in retina deletur, nisi fors eorum magnitudo relate ad 24 exilitatem luminis externi tanta sit, ut um- bram sui distinctam in pariete nerveo effor- mare valeant, ubi tunc maculae in luminis externi imagine conspicientur, quarum tamen singularem characterem non tam facile assi- gnaveris quum obstacula in cornea in lente et in humore vitreo similem fere effectum prodere debeant. 23. Externa iridis lustratio magnam va- rietatem colorum et fibrosae ejus compagis offert. Prae caeteris tres et coloratione «t structurà diversi circuii notandi sunt. Horum extimus plerumque obscurior reliquis atque aliquot peripheriae parallelis fibrillis plicisque notatus; medius lucidior est, fibrillis plicisque radialibus; internus iterum umbrosior febrillis et plicis multo adhuc numerosioribus ad cen- trum pupillae convergentibus, quam in non- nulli s indivi duis infundibuli aut crateris forma ambjunt, constituitur. Fissuras, hiatus, plicas atque recessus iridis optime inquirimus, ubi eam exiguà quantum potest fiamma a latore illustramus. Tunc enim, moto paullatim huc et illuc lumine, umbrosae lucidaeque superfi- cies adeo sese excipient, ut, armato praeser- tim oculo imago clarissima vallium jugorum- que iridis repraesentetur. Tunc etiam infun- dibuliformis ille iridis ad pupillam recessus qualis in quibusdam individuis maxime con- spicuus est clarissime oculis offeretur. Variae quoque observandae sunt dimen- siones membranae iridis pupillam inter et pe- ripheriam ejus exteriorem, ubi aut pupillae 25 circulus hac aut illac pressus distractusque ap- paret, aut peripherià iridis externa, simul cum corneae perimetro a regulari circuii forma ab- errat plerumque nonnihil in superiori parte depressa. Iridem oculi proprii optime exami- namus dum candelae lumine a latere posito lentem, cujus focalis distantia sit dimidii polli- cis, adplicamus, quo anterior iridis facies cla- rissime illustrata vel minimas quidem fibrillas plicasque in speculo oblato repraesentat. Cla- rius adhuc rem perscrutabimur dum micro- scopio adjuti cui lens illustrans juste affixa haereat oculum si licet alterius, examini sub- jicimus. 24. Irritabilitas iridis, atque ejus contra- ctilitatis gradus diversimode investigantur. Aut enim luminis et umbrae vicibus, aut obtegen- do oculum alterutrum, aut cernendo in pro- pinqua remotiorave, aut denique narcoticis quibusdam uti solutione extracti Belladonnae, Hyosciami etc. pupilla ad dilatationem aut co- arctationem sollicitatur. Rudiora tentamina actionis narcoticorum in iridem quantum ad usum ophthalmiatricum sufficit jam pridem in- stituta suut; ast ad physiologicum hujus rei scrutinium mensura accuratior requiritur. Di- versae solutiones ad gradum determinatum con- centratae, bene mensurata quantitate in di- versis subjectis applicandae erunt ut justa ratio irritabilitatem inter organi et intensiones actionum inveniatur. Itaque etiam iris apud presbyopes myopesve observanda, quum visio in distans et in propinquo dilatationibus ejus 26 et contractionibus comitetur. Tanta certe per aetates et sexus et per individua varietas iri- dis occurrit, ut si quis omnes ejus formas col- ligere et justo ordini subjicere suscipiat haud sterilem laborem experiatur. 25. Externa chorioideae indagatio vix quidem possibilis est; apud infantes tamen livore leni et aequabili per albugineam trans- paret, 'quodsi varices adsunt in adultis livore inacquali. In suhjectiva visionis sphaera chori- oideae conformationem ramificationibus vaso- rum pulsantium quae post vehementem cor- poris motum, aut pressione oculi laterali vi- suntur manifestari autumo. Huc etiam réfe- rendas existimo maculas nigras, quae non ra- ro aestatis tempore post validiorem corporis nisum dum v. g. scalae numerosae ascendun- tur, subjectivà visione percipiuntur, quas tur- gentibus chorioideae venis membranam ner- veam prementibus caussari opinor. 26. Pigmenti conditio, ejus coloratio aut aliquantus pelluciditatis gradus subjectivae vi- sioni diversa in diversis individuis colorum obscurorum affectione manifestabitur. Quantum momentum habeat coloratio pigmenti in lucidas umbrosasque partes ima- ginis in retina depictae ex analogia camerae obscurae tuto colligere licet, ubi si linteo subtili et transparenti, quod reflectendis radiis inservit, loco nigri subtegiminis aliter colora- tura substruitur, unde imago in linteo reprae- sentata vario colore afficietur. Externi nem- pe colores colore substrato aut elidentur v. g. 27 ruber viridi, aut obsolescent, aut ad majo- rem vivacitatis gradum evehentur, partes véro coloris expertes, illum 'qui in recessu est in- duent. Haec, quamvis mere physica sint, ta- men non haesito ea ad sensationum etiam modificationes explicandas applicare, neque du- bito, imaginem quae substrato retinae pigmen- to varie tingitur, intuenti etiam animae adeo tinctam repraesentari. Albini certe imago pigmento pallescente etiam tota pallescit, nec dubium est, id quod Acyanoblepsia vocatur visionis phaenornenon, a pigmenti potissimum colore pendere, inqui- sitione anatomica comprobatum ili. Huc etiam re fero characterum typogra- phicorum nigredinem purpura tinctam, dum soli occidenti obversi semiclusis palpebris lec- tionem instituimus, ubi radii per cutim et membranas oculi oblique penetrantes retinam et pigmentum rubore afficiunt. Haud absurdum mihi videtur nigredinem in diversis individuis prout aut caesiis aut gri- seis nigrisve oculis inveniuntur variam quoque apparere; quamvis quae mere subiectiva in- tuitJone persentiuntur objectivae mensurae et comparationi subjicere permissum non est. Fors ut Cyanometer ad coeruleum coeli colo- rem indagaudum adhibetur, melanometer ali- quis construendus esset, cujus nisi fallòr com- munis mensura, nigredo assumeretur, quae be- ne obtectis oculis praesentatur; at vix haec quidem, quum fàcile phantasmatibus diversis et nebulis afficiatur. 28 27- Capsula lentis tam subtilis quidem, atque lenti adeo juncta est, ut, nisi in statu morboso, externam ejus superficiem ab illa lentis vix distinquas. Quae itaque sequenti- bus adferimus, de communi quasi earum su- perficie intelligendura. Si lumen candelae di- stantià fere sex pollicum ab oculo individui cujusdam ita collocamus, ut flammula quae in cornea repraesentatur nobis e regione axis o- culi sitis intra circulum pupillae ad periphe- riae quandam partem adpareat, tunc in pupil- la e diametro adhuc minor flammula a'st ob- versa luminisque languentis in recessu micans apparebit, quam a posteriori lentis facie re- flexam facili conjecturà concludemus, compa- ratibne in lente vitrea instituta. (vid. fig. 2.). Anteriorem lentis faciem et partim in- ternarci ejus substantiam nisi admodum limpi- da sit, visui sistemus, si candelae lumen ob- lique pupillam inspicientes ex opposito a la- tere oculi ita collocamus, ut lineae ab oculo spedante et a candelae lumine ad pupillam ductae angulum obtusum constituant; tunc ob- longa flammae imago repraesentatur, quae cum erecta sit, a convexà facie lentis reflexam es- se indicat. (fig. 3.). Quodsi lentis substantia aliquantulum turbata est, tunc illa flammae imago ex internis iterata reflexione promanans lumine pallido diffluente ex una alterave parte cingitur. Ambas hasce methodos superficies lentis spectandi haud abs usu in inquisitone thera- peutica fore autumo, praesertim ubi agitur de 29 rigida distinctione afiectionis aut capsulae aut internae lentis substantiae aut posterioris ejus faciei membranaeque vitreae instituenda. Ex accurata mensura flammularum lentis in viven- te, formam ejus atque ad aciem visus relatio- nem nimium operosum et inconstans quamvis mathematic/o examini non inaccessum foret. Lentis recessum a margine iridis ex um- bra quae in ea ab iride formatur atque ex seriori maturiorive imaginis flammeae, promotà aut remota candela, ingressu colligere quodam- modo licitum est. (fig. 4.). 28- Limpiditas vel turbatio corporis vi- trei externe ex nigredine pupillae aut integra aut nebulosa cognoscitur, distinctis obliqua in- spectione et illuminatione juxta methodos pri- us adnotatas, quae humori aqueo aut lenti pertinent. Ast cavum quoque oculi ubi corpus vitreum residet justa methodo inspicere casu mihi datum est, dum perspiciliis myopum armatus, canis oculum, candelae lumine a tergo ejus e longin- quo lucente, eo scopo inquisivissem, ut de na- tura splendoris, qui non raro ex canum felium- que oculis miro modo promanat, edocerer. En ! quoties certa directione oculum caniculi inspe- x*sem, lumen illud percellens apparebat, do- nec fontem invenirem lumen e cavitate vitri in interna oculi reflexum indeque iterum retrofle- xum. Eodem statim in hominibus experimen- to repetito idem phaenomenon oblatum est, pu- pilla namque integra laeto aurantio colore lu- cebat. De sede adhuc luminis reflexi in dubio 30 versans oculum artificialem conficiendum curavi, cujus cavum aqua limpida ,aut diversis gradibus turbida repletum posteriorem parietem simulque liquidi substantiarn reflexo lumine referebat. Jam itaque nulla.fere oculi membrana aut substantia interna liquidi, lumini rite reflexo oculoque inspicienti latebit, quae si practici an- xiam fere physiologorum inquisitionem spernen- tes non despicient aut perhorrescent non sine usu in oculorum Diagnostica invenient. In visione subjectiva plura adhuc'phaeno- mena occurrunt, quorum conditiones organicas in corpore vitreo residere persuasum mihi'est. imo. Globuli et fibrillae marginibus pa- rallelis alternatim lucidis et obscuris notatae, diversae flexionis et innodationis, quae, per exi- guum foramellum in oppositam lucidarci latam- que superficiem spectando, aut per lentem oculo plurimum appropinquatam intuendo in objectum quoddam minutum lucidum v. g. iu flammulam candelae remotam, visuntur, et quae oculo aut violentius contorto aut capite nutante aut in par- tes converso, locum et figurarci mutant donec iterum in statum quietis redeant, in corpore vi- treo certe resident. Phaenomejia que referunt, nil nisi umbrae sunt, quae a fibrillis vasisque aut emortuis ^ut parasitico modo enatis formantur, et quae libere in corporis vitrei cellulis fluctuant ita ut earum substiliores juxta leges opticas locum retina e propinquiorum, grandiores vero remotiorem ob- tineant. Ut appareant, necessario requiritur , ut radii quantum fieri potest ex unico puncto 3i promanent, ne tam exiguae umbrulae vel par- cissima laterali luce irradiatae expallescant; ideoque apparatu opus est, qui lucem arceatet diffringat. Inde quo remotius objecta haec qua- liacunque sint, aut vasula aut fibrillae a retinae pariete versantur, eo parcior lux requiritur, eo rigorosius omnis ejus influxus lateralis arcendus, eo minutius foramellum adhibendum, quod con- trarium in illis obtinet, quae retinae parieti pro- xime sita sunt, cum vix lumen aliquod tam ob- lique a latere ingruere in oculum valeat, ut um- brulam penitus evanescere faciat, inde jam su- perficiem non admodum splendentem v. g. coe- lum nubibus obductum inspicientes globulos et lineas prius allatas observamus. 2do. Etiam illi quos Steinbuch primus ob- servavit sanguinique adscripsit, globuli, mea quidem opinione in corpore vitreo locum occu- paiìt, et quidem membranae nerveae proximi, quo solo fieri potest ut quamvis exilissima $int haec corpuscula umbrulas tamen suas aut focos lumine temperato illustrata in proximo retinae pariete effingant. Optime hos globulorum tor- rentes hyemis tempore observare licet, dum aut campum nivibus obtectum, aut coelum nivosis nubibus obvolutum diutius intuemur. Ad experimenta visionis nunc aliata bene instituenda, ante omnia superficies lata luce lan- guente lustrans requiritur quae uljjfacile praesto sit, intueamur flammam candelae* lente majori cujus focus sit duorum aut trium pollicurn ex eà distantià, qua lumen quo dilatatum magis eo mi- ti gatius cernitur. Pauxillo tunc tempore omnis 32 visionis sphaera globulis fibrillis filisque nodosis ita implebitur, ut mirum fere videatur, quonam modo objecta externa locum adhuc inveniant imperturbato lumine retinam attingendo 3tio. Halones et irides quas non raro can- delarum flammas circumdare e justis distantiis observamus an in humore aqueo, an in vitreo, aut nonnunquam in corpore crystallino resideant difficile est dijudicatu. Subjectivas piane esse, vel ex eo apparet quod confestim dispareant dum imago flammae digito in visionis axim por- recto obtegitur, quod haud ita contingit in luna aut sole halonibus circumvallatis, ubi causa in atmosphaerae vaporibus quaerenda. 27- Inquisitio membranae nerveae, nisi forsan prius aliata illustratione corporis vitrei, nulla signa objectiva offert, eo tamen major tur- ma eorum occurrit, quae subjectivis sensationi- bus distinquuntur. Opus esset, ut in diversis- simis individuis magnus ille phaenomenorum subjectivorum numerus investigetur; quamvis plurimis vix facultas adesso videatur phaenome- na illa rite observandi aut veritati consensaneo modo enuntiandi, eo minus organa sua diffici- lioribus quamvis innoxiis |experimentis amore* scientiarum ultro subjiciendi. Indaganda erit v. g.: a) Retinae sensibilitas aut sub vividiori aut sub minus intenso lumine, indagandum quo luminis gradu quo tenebrarum objecta certae magnitudinis adhuc distinquuntur, quantum lu- minis splendorem sine occoecatione oculus suf- ferre valeat. 33 b) Diversa quoque in diversis adest facul- tas, imagines illas adventitias animadvertendi, quae post intuitionem coloitim oppositis et qua- si polaribus rationibus iu oculo provocantur, et tempore quoque notando vestigia sui relinquunt. e) Lucida in oculo phaenomena quae gal- vanica actione gignuntur eo vividius, eoque minori apparatu provocaripossunt, quo quis ner- vorum systema sensibilius ad experimentum af- ferat Maximam hic difficultatem obtrudit con- stans et certa galvanismi mensura in qua, tam- quam canone individuorumdiversitas cornpareat. d) Quae pressione bulbi phaenomena eli- ciuntur, facillima sunt et a quovis, nisi praeoc- cupatae opinione? obstent aut timor officiat, si- ne omni discrimine oculi, intuitioni internae praesentari possunt, é) Scintillas, et circulum igneum quae re- pentina oculi in latus externum conversione tempore praesertim matutino in obscuro cernun- tur, vix quisquam erit qui non, etiamsi obiter aut casu fortuito, observaverit. f) Subtiliorem jam attentionis aciem et praegressi exercitii vires requirit observatio fi- gurae vasculosae quae mea quidem opinione venacentralis retinae est et quae tunc visioni op- time sistitur, dum lumen candelae in circumfe- rentia sphaerae visoriae lento motu circumferimus. ■ g) Etiam visionis directae et obliquae in diversis individuis facultatem attentioni subjice- re Oportet, quum ex ea arctior aut laxior psy- ches cum organo sensorio nexus patefiat. 3 34 28- Haec atque hujusmodi phaenomena quae omnia enumerare longum esset et quae t alium justius locum occupant, in examine phy- siologico non sunt negligenda. Ast relatio ocu- li .principalis obversatur cum centrali cerebri vi seu anima. Oculus non interruptà illà cum ce- rebro relàtione praecipuum phantasiae Organon vi de tur. Quo majori cum energiài oculus ab anima penetratur, quo intimiori mentis attentione il- lustratur et conscientiae lumine imbuitur, eo celerius atque clarius diversitas intuitionum oculo oblata in unitatem perceptionis colligetur, eo magis sensus ìsthic ad Organon quasi cogitandi extolletur. Sublimior iste et ad spiritus digni- tatem accedens oculi character jarci ultro obser- vatoribus offertur, dum obtutum oculi, liberam ejus et consultarci mobilitatemi, gustarci et suos 6copos penetrantem directionem, attentione no- stra colligimus, unde facili opera visionem acrem firmarci et bene consciam, a hebeti vaga et obscuradistinquere licet. Quam mirus concen- tus inter visionis motum, et alias corporis auto- craticas motiones intercedat, non raro in artifici- bus musicis, scenicis aut plasticis non Sine ad- miratione cernimus, nec non despicienda est par habilitas in gymnasticis, venatoribns, aut variae sortis opificibus, ubi diversissima oculos inter ' manusque associatio peritiae facilitatis- que in opere arduo fons uberrima habetur. Qui majori in re medica experientiae penu instructi sunt, facile physiologicis semiologiae momentis pathologica quoque adjungent, ut cum una na- 35 tura sit unde phaenomena vitae sanae morbosae- que procedunt, una etiam de ejus essentià sit inquisitio, et quemadmodum in spectandis obje- ctis lucidas partes umbrosarum vicinio clarius distinquimus, ita pathologica physiologicis et vicissira illustrata laetam in animo et speciosam imaginem sui effingant. IV. De examine physiologico externo systematis cutanei. Liceat mihi porro sequentibus accuratiori ìnquisitioni subjicere praecipua momenta, ad quae in observando systemate cutaneo individui cujusdam'attentio dirigenda est. Principalia objecta, quae nobis hoc in ope- re occurrunt sunt, cutis externa, pili ungues- que, et partes illae membranae muciparae, quae diversis orificiis cum externà superficie commu- ni cant. I. Cutis externa sensu tactus explorata, mollis est vel dura, riumida, unguinosa, visci- da, vel sicca, tepens aut frigida, elastica, rigens, aut pastacea, laevis aut aspera, laxa vel tensa, I ductilis vel stricta. Hae proprietates in quovis individuo gradu et re diversimode combinatae aut in diverso actionis vitalis statu vario modifi~ catae inveniuntur, ad quae attendendum ut inde peculiaris character eruatur unde diversorum» temperamentorum, constitutionum, aetatum se- xuum imo stirpium et nationurm aliqua saltem ex parte discrimina patefiant. In hoc inquisi- 36 tionis munere ante omnia ipsius tactus organi, manus nostrae ratio habenda ; nam ubi occal- luit, aut ubi contrectantis motus admoduin ve- hemens est ob musculorum infrenatum robur, aut ubi attentio ad subtilissimos resistentiae modos percipiendos non exercitata est, tunc et- iam mollitrei aut duritiae, elasticitatis aut rigo- ris, et caeterarum cohaesionis modificationum clara sensatio non obtinetur. , Quum calo ri s aut frigoris affectio relativum tantum valorem possideat prout nempe tempera- tura corporis nostri et objecti externi diversa sit, inquisitio inde vel nonnisi sub normali et coin- munissimo caloris gradu manus contingentis in- stituatur, aut exercitatio eo dirigenda, ut SUD quovis gradu de temperatura objecti recte asse- rere discamus, et adeo pluribus qhasi scalis in- structi, ea quae diversa sentiuntur, ast revera non sunt judicio firmo compensentur. Siccitatis aut humiditatis, ungredinis aut viscositatis et plurimum ejusmodi qualitatum accurata percep- tio requirit, ut ipsum Organon nostrum ab iis- dora immune sit, ne proprietates quae ad subje- ctura pertinent, cum objectivis commisceantur. Ubi enim manus sudore madet, aut viscida est, aut siccitate rigescit, mirum non est fallax de notis objecti judiciura institui debere. Juvat quoque ubi dubium occurrit, pronam per vices et supinam manum, immo unguium superficies in auxilium vocare. 2. Inter caetera, quae cutis offert signa, color maxime conspicuus est, et plerumque in- vi tis jam nobis obtruditur. Attendendum pri- 37 mum erit generatim ad coloris diversitatérfì, quam Immani generis varietafes offerunt, dein quae ex earum mistione, generatione quasi hi- brida, oboritur. Innumerae hic et in subtilissì- mas dilutae modificationes inveniuntur colorum species, quas vix quidem enuntiare, pictoris tantum expertissima manu adumbrare conces- sumerit. Etiam Leucopathia quae per omnes humani generis stirpes diversissime modificata occurrit, attentionem physiologi deposcit. Nec satis est observasse eam, qualis characteribus eminenti- bus in nos impetit, sed minores etiam deviatio- nes identidem occurrentes, quae adeamaccedunt studio nostro sunt persequendae. Leucopathiae forsan nomine et re oppone- re liceret melanopathiam, quarum gradus medii saltem in stirpe caucasica flavicorais ( SSlonbe ) et nigricomis ( «Brunette ) designantur. Ast cutis ille habitus qui solo oculornm ju- dicio discernitur, non colore tantummodo ab- solvitur; concurrunt in eo superficiei externae gjabritas et rugis minutissimis poris et promi- nentiis notatio qua diversae lucis et; Umbrarum vices praesentantur ; pVlluciditas porro ac inter- na luminis flexio , quo ita dictus color localis constituitur, et qui prò diversa cutis textura et statu ejus vitali certe di versus est, attentionem non effugiat; inde etiam in sexibus, aetatibus, constitutionibus et temperamentis tara varius co- lor occurrit, quorum experientiam si nullus alius, certe pictores, qui nomine hoc revera di- gni sunt, lubentes cómprobabunt, quum hac in 38 re omnino non parum desudaverint. Etiam diver- sae et singulae regiones systematis cutanei pecu- liari colore imbutae reperiuntur. Jam enim partes aeri et luci expqsitae saturato magis tin- gore ab iis distinctae sunt, quae tegumentis continuo foventur; partes ve.ro aliae magis pel- lucidae quemadmodum in temporibus, periorbi- ta, collo, ulnis atque mammis venarum venula- rumque vestigiis notantur, genae vero et palma- rum plantarumque facies internae arterioso ma- gis sanguine tinctae esse videntur ; areolaemam- marum, regiones ani et genitalium quae jam ad membranas muciparas accedunt obscuriori colo- re imbuuntur; varius denique status fluidorum corporis, qui aut bile, aut pituita, aut sanguine, aut melanosi quadam cutem afficit vario etiam colore manifestatur. 3. Cutis quoque odor in inquisitione phy- siologica non negligendus est. Quemadmodum nullus alius sensns varietate sensationum speci- fiicarum adeo abundat quam odoratus, ita profo- cto certitudine quadam concludere licet, innu- meras adesse prò diversis nationibus immo indi- viduis odorum modificationes, quorum canis sa- gacitas verax nobis testis est. Ast minarci, nullum alium sensum adeo ne- glectum atque contemptum jacere quam odora- tum, qui jam in communi vita pudoris quasi pal- lio obvelatus, immerito hoc despectu ad scien- tiarum usque repagula persequitur. 4. Non minori attentione dignae sunt pe- culiares cutis sensationes quae nonnisi inquini- na heautoscopia eruuntur. Huc pertinent ca- 39 loris aut ardoris, frigoris aut algorìssensus, hor- ripilationes, myrmecismus, pressio, stupor, pru- rigo, sensibilitas adaucta aut imminuta, variae dolorum pungentium stringentium vellentium etc. species quae aut cutim universam aut partes obsident, quae accurate sensu interno percepta dare et justis terminis comparationibusque ad- hibitis communicentur. 5- Jam ab hisce mere sensualibus cutis proprietatibus transgredior ad organicam ejus conformationem. Primum quod hic occurrit epidermis est. Notantur in hac pori et tubercu- la, valleculae diversimode tortae, rugulae atque sulci majores. An re vera pori in epidermide existant, lis adhucdum inter auctores teritur; ego quidem poris eam pertusam esse existimo, qui tamen ob elasticitatem substantiae ita occlusi sunt, ut ex- sudanti quideni atque a tergo protruso humori pateant, nullatenus vero oculo aut nudo, aut ar- mato perspicui sint. Simile pbaenomenon fa- cile comparatur, dum exscissam membranulam gummi elastici subtili acu pertundimus, ubi qui- dem in superficie utraque fossula conspicua est, canalis vero, etiamsi in minutissimas lamellas disscindatur nullatenus apparet. Ita quoquein epidermide nil nisi fossulae in externa superficie visuntur, quas tamen canaliculo fluidis permea- bili junctas esse sudor atque suctio sanguinis immo ejus emanatio spontanea demonstrant. Distinctissirae vero fossulae isthaec in vallecula- rum striis gyrisque visuntur, quibus internae piantarum manuumque plagae obsitae sunt, un- 40 de sudoris guttulas nudo etiam oculo videndas exprimere fas est. Notandum de his, plurimas earum ih provectiori senio occlusas iuvoniri, quod alioquin functionis cutaneae majorem tunc torporem demonstrat et explicat. Magnitudo meatuurri sudoriferorum in diversis cutis partibus diversa est. Jam in malis et fronte satis magni inveniuntur ubi fere ad cryptas mucosas et se- baceas accedunt, in peri orbita papillas fere con- stituunt, ad radices pilorum in pliculis stellatis unde emergunt numerosissimi inveniuntur, Directio eorum plerumque perpendicularis est, nisi ad unguium radices ubi oblique ad apices procurrere videntur. Nullibi interna epidermi- dis compages adeo crasso modo oculis obtruditur, quam in verrucis, quae ut cumulus tubulorùm parallelium concretorum lympham vel sangui- nera vehentium offeruntur. (fig. 21.) "Epidermis praeterea textura sua ad Hydro- phanem aut Pyrophanem mineralogorum acce- dere mihi videtur, quo fit, ut aut vapori bus at- mosphaerae aut emanationibus sanguinis conti- nuo imbuatur, qua transspiratio cutanea et re- sorptio ab externis perficitur. Et revera vix qUisquam erit, qui de hac epidermidis indole convictus non sit, quum eam in proprio corpore mox humore tumidulam et quasi maceratam mox siccàm et aridam inveniamus. Rugulae in variis cutis partibus diversae offeruntur. Harum magnitudo et directio valde diversa est, et flexuris artuum correspondet. Quaedam earum cum pilorum radicibus ubi qua- si in centro concurrunt in relatìone versantur 41 nec non motus eorum dum horrore elevantur fa- cilitane Ejusmodi plicularum per universam cutis superficiem formas et modificationes de- scribendas anatomia suscipiat. In plagulis quae inter rngulas istas sitae sunt tubercula minutissima visuntur, quae nil sunt nisi porulorum circumvallatìones et crate- res. Liceat quoque mentionem facere sulco- rum majorumqui in internis palmarum plagis inveniuntur. Notandi sunt praecipue quod olirci doctrinae vanae Cheiromantorum origem dede- rint. Eos diversis motuum modis ad quos ma- nus digitique conformantur determinari nemo non dubitabit, exinde etiam diversa et his con- formia nancisci possunt nomina. Quare in ge- nere distinquo lineas oppositionis, abductionis, adductionis, extensionis et flectionis. In spe- cie sequentes recenseri merentur: I) Linea oppositionis pollicis (fig. 6. lit. a) (a cheiromantis vitalis dieta) quae minorum mus- culorum pollicis prominentiam ambit. 2) Hanc parallela fere directione sequitur linea adduc- tionis pollicis (lit. b) (linea Martis.) 3) Linea abductionis digiti minimi sub hujus radice in margine manus externo sita est (lit. e ) (linea matrimonii cheiromantis.) 4) Linea occlusionis digitOrum trium ul- narium (lit. d ) (linea mensae) quae dum in- dice quidpiam demonstramus, flexione digitorum reliquorum in plicam agitur, quam ideo indi- ca nt e m appellaverim. 5) Linea manus clausae (lit.e) (linea naturalis) quae indi- canti fere parallela trans versa directione me- 42 diam manum percurrit. 6) Lìnea flexionii digitorum annularis et medii (lit. f ) (linea Veneris) quae in quibusdam individuis ra- dices horum circumit. 7) Linea flexionis in carpo (lit. g) (linea Rascetta). 8- Lineae oppositionis digitorum trium ulna- ri um (lit. h ) quae caeteris minus conspicuae sunt et a carpo ad radicem indicis atque medii parallela fere cum linea oppositionis pollicis di- rectione procurrunt (cheiromantis lineae hono- ris et fortunae dicebantur). 9. Lineae denique extensionis qnae in articulationibus digito- rum dum intenduntur fortius frequenter et lón- gitudinaliterprotensae visuntur. Harum linea- rum quaedam analogae etiam iu pianta pedis in- veniuntur, quamvis hujus mobilitas , prò scopo suo, magis limitata inveniatur. Etsi non negem hisce lineis physiognomicum etiam inesse quem- piam significatum quum manus instrumentum sit praecipuum humani laboris, atque diversi motus modi ad quos destinata est ad internarci quoque individui indolem indeque sequentes vi- tae casus conjecturam facere perhibeant, parum tamen et vix quidpiam veritatis in cheiromanto- rum placitis adesse persuasum habeo et eorum operarn augurum et haipuspicum ex volatu avium intesthiorutnque motibus vaticiniis aequiparan- dam existimo. Mira vallecularum tangentium in interna parte manus pedisque, praesertim in digitorum extremis phalangibus dispositio flexutaeque at- tentionem jam nostram iu se trahit. In genere quidem mentio eorum semper ali qua fit in om- 43 ni Physiologiae aut Anatomiae compendio; ast in organo tanti momenti quemadmodum manus humana est, quae non modo diversissimis-moti- bus, sed praecipue sensui tactus inservit, nulla inquisitio adeo minuta esse poterit, quae in ul- teriori hujus organi cognitione grati quidpiam non afferat. Ego hucusque post observationes innumeras novem potissimum varietates flexura- rum inveneram ad quas valleculae tactui inser- vientes in interna parte extremae digitorum phalangis disponuntur. Has pressis terminis eferam, reliqua ico- nes explicabunt. i) Flexurae transversae (fig. Z-)- Valleculae a plica articulari incipiendo ex uno latere phalangis ad alterum linea fere recta transversim primo procurrunt, dein paullatim in medio incurvantur donec cum peripherià phalan- gis concentricis fere arcubus iuflectantur. 2) Stria centrai is longitudinalis (fig. 3.). Eadem fere ut prius conformatio, in eo solum discrimen quod curvaturae transversae ' striolam in transversas valleculas perpendicula- rem quasi nucleum occludant. 3) Stria obliqua (fig. 9.). Inter stra- ta flexurae transversae (1.) ex uno aut altero latere lineola solitaria oblique procurrens et ad centrum fere phalangis in se terminata interpo- lami 4) Sinus obliquus (fig.io.)- Jam si haec lineola obliqua simplici flexione ad latus unde prodierat recurrit et pluribus aliis simili flexione comitatur, sinus inde nascitur obliquus 44 magis minusve erèctus aut procumbens ad cujus radicem ex parte una aut altera lineolarum tri- vium triangulum ( omponit. Haec distributio val- lecularum ubi sinus obliquus àdest communissi- ma invenimr, et fere ut ita dicam nomini spe- cifica obtigit quum simiis valleculae potius lon- gitudinales agminatae (fig. 19 )propriae sint.Ver- tex plerumque sinus obliqui radialem marginem versus inclinatur; notandum tamen frequentis- sime in indice contrariuru obtingere ita ut ver- tex ulnarem versus partem dirigatur. In digitis pedurn nulla fere alia forma nisi istliaec obvenit. Fn*quenter etiam digitus annularis, ubi in reli- qwis sinus obliqui aut reliquae formae simplicio- res adsunt, forma complicatiori insignitur. 5) Amygdalus (fig, 11) ubi sinus in se recurrens obliquus, quem prius dèscripsi, in me- dium sui gyrum amygdaloideum recipit in verti- ce obtusum ad radicem cuspidatum valleculis concentricis constitutum. 6) Spirula (fig. 12). Imaginentur fle- xurae transversae snb ( i)descriptae a lineis rec- tis ad sinuosas non paullatim sed.protinus majo- ri discrimine transeuntes, oririindespatium.se- micirculare necessum est quod lineolis rectis transversis voluti solo insistit. Hoc spatium linea spirali aut simplici aut composita in se torta impletur. Simplex est spiralis ad sensuin georaetrornm, compositam voco, ubi a centro plures ex eodera puncto aut intervaliis rainificatae lineae exeunt et in se torquentur. Ex utraque parte Ubi spirula rectarum et flexa- rum eam-ambientium discessui contigua est, tri- 45 angula duo oriuntur, cujusmodi sinus obliquus ab uno tantum latere gerit, 7) Ellipsis, Turbo ellipticus (fig. i3) Eadem, quae prius descripta est, lacuna semicir- cularis, ellipsibus concentricis, quae lineolam simplicem brevem in. centro positam circurnval- lant, impletur. 8) Circulus, turbo circularis (fig. 14) Simili ut prius modo lineola nunc tuberculum simplex centrum occupai, et concentricis circu- lis circumdatur donec lacunae semicircularis ru- gulas attingat. 9) Vortex dupplicatus (f?g.i5)Dum pars linearum transversalium sinuosa procurrit et sesqui meatu in se flectitur quam alia ex alte- ra parte pari modo amplectitur, vortices inde duo in se implicati forrnantur. Haec figura fe- re nonnisi in pollice, indice et annulari offendi- tur. Vertices sinuum inflexorum diversa dire- ctione flectuntur, aut ad longitudinalem acce- dunt aut varia inclinatione oblique moventur, aut fere transverse procurrunt. In omnibus sub No. 6. 7- 8- 9- descrip- tìs formis triangula, ubi lineolae transversae ab inflexis discedunt ab utroque latere visuntur. In reliquis digitorum phalangibus lineolae ab uno angulo ad alterum transversae recta aut pa- rum inflexa directione disponuntur. De vallecularum viis et flexuris in vola ma- nus varia quoque adnotanda veniunt. In vici- niis flexurae carpi conspiciturplerumque trivium seu triangulum quod ad basirci lineis carpo trans- versis terminatur, ad utrumque vero latus valle- 46 culis in torum ( SBflflert ) pollicis et digiti auri- cularis agminatim continuatis. Ex interstitio indicis et pollicis magnus numerus linearum parallelarum procurrit quae in medio volae juxta linearci palmaeformem in margines metacarpi digiti minimi et pollicis, di- vergentibus directionibus discurrunt donec tri- anguli ad carpum verticem attingane Haec communissima eorum conformatio est. Lineis ab interstitio pollicis et indicis ad marginem me- tacarpi externum transcurrentibus ex radicibus digitorum aliae parallelae associantur, quibus ex interstitiis excurrentes sinus atque vortices in- terponuntur, quorum diversimodas varietates ex- ponere hic loci nimis longum foret. In toro pollicis plagula non raro occurrit trapezoides ubi valleculae transversa ad ambientes directione dispositae sunt. In toro auricularis digiti ad marginem metacarpi radialem saepe sinus major observatur ubi valleculae e margine exeuntes in eum iterum reflectuntur, nonumquam etiam turbo ellipticus in tumidulo auricularis toro con- spicitur. Etiam iri simiarum manibus, imo in eorum cauda prehensili similes lineolae occurrunt, quarum distinctio ad characterem fersan specifi- cum ulterius designandum quidquam conferet, quae, nisi parvi faciant, Zoologi ulterius assig- nabunt. (fig. 19. 20.) De significatu physiologico harum vallecu- larum porro disserere commodiori aliquando tempori et loco destinaveram. 47 6. Epidermidi origine sua proxime acce- duut pili unguesque. Pilorum freqnentia, longitudo, et exili- tas, flexio atque e cute procrescentium dire- ctio, figura, structura, color, pelluciditas, du- > rities aut mollities, firmitas quae tensioni re- sistit aut facile cedit, electricitas, qualitas hy- groscopica, immo si fieri potest chemica mix- tio, in diversis individuis ìnquisitioni subji- ciantur. Praeter has proprietates physicas or- ganicae vegetativae non minus observentur, celeritas incrementi aut torpor, distributio per diversa corporis loca, tempus et rationes pul- lulationis et effluvii, canities et reliquae dis- colorationes. Nos hic loci quaedam observata insere- mus, quae de diversa directioue lanuginis per suturas vortices et quadrivia vario modo dis- positae in foetu regulari rnasculo sex fere mensium, instituimus. Distinquendae sunt potissimum suturae in linea mediana corporis sitae anterior et posterior, dein duae laterales, lineae denique palmatae ubi pilorum linea diversimode flexa fit diremptio, vortices, et quadrivia ubi in pia- gas quatuor pili discedunt directionibus cru- ciatis convergendo et divergendo.(fig. 16.17.18.) Notanda primo sutura anterior media. Haec in manubrio sterni quadrivium continet, cujus pili in linea mediana a collo et ab um- bilico venientes divergunt transversa vero di- rectione ad latera discurrunt; descendentes ad mnhilicnm convergentes procedunt in cu- 48 jus circumferentia perturbati opposita pilorum singulorum urnbilicum versus directione line- am continuant, quae in hypogastrio iterum in quadrivium discedit, in cujus angulo superiori pili iterum ut in sternali quadrivio sursum, in inferiori deorsum spectant et ad raontem veneris fere evanescunt. Aliud quadrivium in collo inter os hyoides et laryngem observatur cujus inferior angulus ])ilis a quadrivio sterni in linea mediana continuatis sursum tendenti- bus et ad latera colli discedentibus formatur; simili modo in superiori angulo pili a barba procurrentes in latera discedunt. In naso pi- lis destituto medius quasi locus quadrivii ma- joris irregularis ponendus est, cujus angulus superior a radice nasi pilis ascendentibus in frontem promovetur, inferior a septo narium pilis descendentibus per labium superius et inferius et per barbara ad quadrivium colli continuatur. In fronte denique quadrivium quoque adest, cujus angulus inferior pilis a radice naris ascendentibus ibiqu-e diremptis et per supercilia utrinque diffluentibus, angulus vero superior a coma capitis descendentibus constituitur. Sequitur vertex, cujus pilis e suo centro ad partes anteriores posteriores et ad latera arcuatim discedunt ita tamen, ut in parte sinistra (in aliis indhiduis in partibus diversis) palmatim dividantur et in occipite ad regionem fere vertebrae primae in laciniolam convergane (fig. 17) unde per tergum linea lata et fere duplici, pilis paralleli s ad coccy- gem usque continuantur, ubi iterum prominen- 49 te aliquantulum coccendice in caudulam fere confluunt, quod utique majoretti adhuc in foe.- tu cum brutis similitudinem in animum re- vocai. In ano directiones pilorum partirci ad coccendicis laciniolam partim pudenda versus discurrunt, unde cum decurrentibus a monte veneris pilis dupplex quadrivium in ano et pudendis formari concipitur. Distinquenda itaque plura sunt quadrivia quòrum pili relate ad lineam medianam aut convergunt, aut vero divergunt. Convergenza inveniuntur in fronte, in collo, in umbilico, in pudendis et in coccyge. His vicario modo interposita sunt quadrivia atque divortia diver- genza in vertice, in naso, in sterno, in hypo- gustrio et in ano. Utriusque itaque generis quadriviorum numerus quinquenarius invenitur. Praeter haec duae suturae laterales no- tandae sunt, quae a costa quinta ubi fere cum cartilagine sua jungitur discedunt, et in ante- riori parte- cristae ossis ilei iiniuntur. In regione costae quintae ubi originem sumunt, quadrivium adest convergens, cujus superior angulus in lineam transit palmatam, quae per plicam axillae anteriorem procedens in quadrivium terminatur, quod in regione in- sertionis deltoidei in humero eformatur. Al- ter suturae lateralis terminus in anteriori an- gulo cristae ossis ilei iterum in quadrivio di- vergenti reperitur cujus angulus inferior in lineam palmatam femoris continuatur. Sutu- rae itaque laterales convergente superiori di- 4 5o vergente inferiori quadrivio terminatae in su- turas palmatas humeri et fcmoris transeunt. Quadrivium humeri pilis anguli superiris et inferioris sursum et deorsum divergit; an- guli laterales a concurrentibus ex utraque par- te lineis palmatis, quae ex axilla prodeunt formantur. Itaque axilla, quamvis rarissimos (quod piane contrarium in adultis) possideat pilos, tamquam commune centrum duarum li- nearura palmatarum considerarr potest, quarum anterior triplici directione ad quadrivium la- terale superius, ad sternale et ad hurnerale continuatur, posteri or ad humerum flectitur ibique angulum lateralem posteriorem quadri- vii constituit, reliquae directiones pilorum in interiorem partem brachii, in latus trunci, in tergum et in pectus dipescuntur. (fig. 18) In parte externa brachii. pili processum versus anconeum cubiti decurrunt, pari modo in interna, cubiti flexuram versus. In inte- riori antibrachii parte pili ad volam usque procurrendo ad latera utrinque divergunt ita ut in margine radiali arcubus fere transversis quorum convexitas manum versus cernit in regione externa ulnae in contrariam directio- nem transeant ita ut ibi a tergo manus ole- cranon versus tendant ubi brachii pilis obvii in fasciculum convergunt. In margine ulnari antibrachii conspirantibus subito diversis dire- ctionibus pilis linea formatur hirsuta termina- ta in fasciculo olecrani. In externa manus plagae pili a margine radiali ad ulnarem ob- liqua directione antrorsum moventur. Quadrivium quo suturae laterales ad cri- Si slam ossis ilei terminantur inferiori suo. an- gulo transit in lineam palmatam, quae obli- qua flexione ad tertiam fere partem marginis interni femoris promovetur, ubi in oppositas pilorum directiones dispescitur, quorum pars per suram decurrit, pars in posteriori • femoris plaga nates versus retrocurrunt. Caeterum in anteriori femoris parte pili' descendunt in la- tere externo et interno transversim sinuantur, in posteriori vere parte ut jam annotatum a poplite nates versus reflectuntur.. In tibiis omnia deorsum vergunt. In parte posteriori helicis auris externae pili a lobulo incipiendo ad summitatem ejus krutorum modo aliquantulum cuspidatam sur- sum ascendunt, simili - modo- in parte externa ita ut in cuspide concurrentes fasciculum con- sti tuant; in plaga auriculae interna quae ad cranium spectat pili peripheriam versus dis- currunt; in inferiori helicis parte transversa ubi musculus minor helicis latef pili ad in- teriora conchae vergunt. Internarci . tragi su- perficiem, quae in adultis pilis obsidetur nu- darci piane inveni. Pilorum in trunco inter suturas disposi- tio facile completur, si eorum in quadriviis et lineis palmatis ad latera directiones ulte- riores imaginando persequimur. Ad latera col- li dispositio maxime ambigua est, ubi tamen suturam quamvis inconspicuam adesse debere non dubito. Notandum ex praecedentibus plures in foetu inveniri characteres qui brutorum quam- dam analogiam demonstrant; huc pilorum in 5^ cuspide auris, in coccendice fasciculus; huc in externa parte brachii et antibrachii pilo- rum oppositis directionibus in olecrano con- currens quod alias tantum Simiae Satyro et Troglodytae qua nota specifica tribuitur. Tanta porro sirnilitudo inter pilorum et vallecularum tactui inservientium directiones earumque formas gyratas, palmatas, angulares etc. intercurrit ut facile in mentem veniat naturam qiiae ubique una eìtóemque est ex ea- dem'quae pilis construendis inservit substantia epidermidali in suos usus vallecnlas illas for- mare quae coalitu quasi pilorum et eorum in cute remora et cumulatione concretae esse vi- dentur. Non abs re esset de pilorum et unguium in diversis individuis incremento experimenta instiruere, quum negotium hoc in mensuris ju- stis assìgnandis accurationi fere mathematicae subjici possit. Unguium porro in singulis in- dividuis formae diversae, eorum dìmènsiones propriae et ad manum reliquumque corpus rela- tivae, eorum color et discolorationes lunularum magnitudo et forma non minus quam reliqua hu- cusque recensita attentionem nostram deposcunt. In genere vegetatio systematis epidermi- de! observationi et experimento quam maxime pervia est, si aut exscindendo, aut premendo, aut chemicis substantiis agendo eam ad reactio- nem provocamus. Innumeras vero formarum modificationes sistunt cutis morbi diversi cache- xiae impetigines et exanthemata quae omnia ad vegetationis leges physiologicas symbolam suam conferunt. 53; 7* Rete Malpighii inquijitioni extemae in vivo non tam facile patet nisi fors gelatinosam substantiam, quae vesicante aut .ustione epider- mide detracta in conspectumvenit prò eohabeas* Non possum non hic loci quaedam de fila- mentis adnotare elasticis, diametri fere lanae ovillae mediocris, quae dum epidbrmis maceran- do laxata ab interna manus aut ,pedis plaga lente sublevata detrahitur, in angulo qui cutei <àenu-r data et interna epidermidis facie foririator, ae- qualibus fere distantiis disposita. et dètaactlone continuata elastico motu dissilientia, facile vi-- suntur. Mea quidem persuasione, quamvis in tam exilì objecto errare humanum sit, filamenta haec e medio papillarura tangentium, quae se- riatim convergunt emergentia in porulis termi-r nantur, qui distantiis aequalibus valleculas epi- dermidis obsident. Haec an vasa sint aut fila solida, aut potius canaliculi excretorii.difficile dijudicatu. Eadem siccata demonstrationi sister xe casu mihi felici obtigit dum de analoga.' ac- tione infusi coffeani et aceti pyrolignosi in/- quirens, pollicem humanum priori infuso imi- butum exsiccandum reliquissem, ubi epidermir de ob minorem ejus contractilitatem a corio retracta et abstante, fila haec ex utraque parte aut integra, aut medio disrupta specta- bantur. Etiam in verrucas, dum maceratione struo tura eorum magis fit conspicua, fila ab ext.er- na facie corii continuali distinctum est, quae epidermide simul cum verruca detracta peni- cilli instar conspiciuntur, verruca vero in epi- dermide residua foramellis pertusa apparet. 54 Non semel in propria manu verruca in- festa notata, observare datuia fui*, eam nil esSe nisi acervuìum- tubulojum, qui aut sec- tiótté perpendiculari singu2i dispescuntur, ubi per transparentia eorum latera fila sanguinea externum versus terminum procurrentia cer- nuntur, aut disscis*ione facta horizontali po- rulis aequaliter distantibus lympham aut san- guinem exsudant. 8- Rete vasorum capillarium, quod sub epidermide universam cutis superficiem cir- cumnectir, etiam in vivo inspectione externa oculo sistitur. . Sumatur lens cujus focalis di- stantia dimidii fere sit pollicis, haec aptetur apparami quali linteorurn emptores ad fila in certo spatio numeranda utuntur, ubi in focali distantia lamina qnadrangulo foramine pertusa firmatur objecto inspiciendo horizontaliter ap- ponenda. Hoc apparatu cutis aut attritu, aut suctione rubefacta, in aprico solis fora epidermi- de oleo etiara imbuta quo pellucidior fiat, speo tetur, tunc, praesertim in subjectis tenerioribus, rete vasorum minutissimorum et inde quoque radiculae in epidermidem sursum vergentes ibi- que puncto rubro terminatae observabiintur. Hoc medio per omnem cutis superficiem absque incommodo modificationes in vasorum di-- stributione et ramificationibus observari pote- runt, adeoque ìnquisitioni etiam externae syste- - matis vasorum via quodammodo facilior patebit. Talis etiam inspectio in quibuscumque cutis af- fectionibus, impetiginibus, exanthematibus, va- riisque inflammationum etexulcerationurn formis in vivo corpore observandis omnino proficua est. 55 9- Cutis arctam cum systemate fibroso et musculari junctionem exsulcis et fossulis conji- cere licet, quae in torosis et maeilentis inter la- certos singulos visuntur, et quae fibrosis inter cutem et aponeuroses juncturis constituuntur., Maxime vero haec junctio patet in pianta pedis, ubi aponeurosis plantaris cum substrato corio firmis fibrosis laminis pinguedine intertex- tis arctissime copulatur. Par nexus in aponeu- rosi et fascia lata femoris conspicitur, ubi singu- lae longitudinales laminae a corio pinguedinem penetrantes in eam figuntur, quod praesertim in glutaeo maximo in oculos cadit, cujus singuli fasciculi fibrosis a cute pruductionibus intertexti sunt, maxime vero in trochantere magno ubi glutaei inseruntur fibrosa haec cum cute junctio conspicua est, ubi etiara in pinguibus in exter- na superficie fossa cernitur, ubi si cutem digitis prehensam abstraxeris fecile glutaeorum et ten- soris fasciae latae contractione retrahitur. Li- nea alba corporis et in abdomine ubi suturae transversales musculum rectum perplexant fibro- sa quoque retinacula in corium continuantur. la palma manus aponeurosis quoque palmaris et tendines musculi palmaris in carpo et metacar- po cuti strictissime acereta sunt. Talis quoque junctio in olecrano et in humero, sub actione musculorum vehementiori retractione ibi cutis et strictae ejus ad ossa applicatione facile cerni- tur. In vultu hoc inter mnsculos et cutim nexu sulci et rugee efformantur quarum directiones a decursu fibrarum muscularium sub cute agen- tium angulo fere rectangulo divergunt. 56 *Ejusmodi de cutis ad systema fibrosum et musculare relatìone paullulum scnrpulosior in- quisitio maximi momenti est in anatomia sculp- torum pictorumque ubi neque empirica nudi corporis lmitatio, neque decoriatorum lacerto- rum delineario omnem operarci alsolvet, ubi agi- tur de minutìssimis in superficie corporis eleva-v tionibus aut depressiouibus ex natura organica firma etque subtili perspectioue. 19. Simili ex argumento panniculus adi- posUs in cutis quam subvestit inquisitione mini- ine negligendus est, quum eo superficies exter- na adeoque fórma corporis maxime determine- tur. Pirtguedinis disributio et quantitas tum primo jam aspectu oculis sistitur, tum digitis in manipulum actis investigatur. Varia certe in diversis individuis occurrit pinguedinis consi- stenza color et accumulatio, hic tantum per transennarci ad notare liceat, nates etiam in no- mine duos cotttinere cumulos pinguedinis du- riusculae copiosa et firma tela cellulosaa inter- textos, qui anaì«giam quandam cum simiarum callosis natibus in anrmum revocant. II. Membrana denique mucosa orificiis, quibus in externa patet inspicienda est. Hic veli palatini et tonsiìlarum varietates maxime vero linguae papillarum in diversis individuis assignandae, quibus omnibus, ad cognitiohem hominis individualem, qnae , maxime in praxi, non minoris momenti quam generalis est, ma- teriae idoneae contribuentur. 57 THESES DEFENDENDAE. I. Constitutionis organicae notio nondum hu- cusque exacte definita est. 2. Generatio spontanea existit. 3- Autocratia naturae palmarium'artis medi- cae remedium est. 4. Chirurgiae a Medicina separati© nimis ri- gorosa, noxia est. 5- Pathologia generalis doctrinae physiologi- cae arctissime jungenda esset. 6. Praxis medica scientifica a praxi relate ad usus vitae communis stricte distincta est. EXPLICATIO LITHOGRAPHI. Fig. 1. Flammulae candelae lucentis ab an- teriori et posteriori corneae, et por- ro ab anteriori et posteriori superfì- cie lentis réflexae. Fig. 2. Reflexio flammulae ab anteriori su- perficie corneae et a posteriori lentis ubi imago inversa repraesentatur. 58 Fig. 3- Reflexio flammulae ab anteriori su- perficie corneae, et ab anteriori lentis ubi imago erecta cernitur. Fig. 4. Umbrula semicircularis, quae ab iri- de ad anteriorem superficiem lentis projicitur. Fig. 5- Conus lucidus ex substantia al- buginea focum camerae anterioris reflectens. Fig. 6. Sulci in vola manus quae cum ejus articulationibus et flexionibus in re- latìone versantur. Fig. 7—15- Novem principales formae valle- cularum tactui inservientium in ex- tremis manus humanae phalangibus obviae. Fig. 16. Lanuginis in foetu forma quadrivii in linea corporis media discessus. Fig. l7- Discessio pilorum in vertice capitis. Fig. l8« Sutura lanuginis, quae ad quadrivium sterni, pectoris laterale, atque nume- ri discurrit. Fig. 19. Vallecularum tangentium distributio qualis in manu Inui ecaudati inveni- tur. Fig. 20. Valleculae in inferiori superficie cau- dae Atelis Coaitae. Fig. 21. Structura verrucae scissione crucifor- mi et horizontali magis conspicuae et vitro amplificatae. ' ' f (J%ò< (£. ,V c_ -'"Ve ^ r"' ^ i^^^l cJ^ ■^'crC ^v jArààr -1 *.-■ .-:/ \ /.v ^— O? V '/ ^ N *. i<> ^V! \ f / -• ^- > J AV * * ARMY * * MEDICAL LIBRARY Cleoeland Branda